Jaarverslag 2011 VSBfonds
Inhoudsopgave
1
Resultaten donatiebeleid 1.1 Spreiding 1.2 Aanvragen 1.3 Aanvraagprocedure 1.4 Successen en aandachtspunten
2
4 7 8 9
Resultaten Beurzenprogramma 2.1 Spreiding 2.2 Aanvragen 2.3 Aanvraagprocedure 2.4 Successen en aandachtspunten
10 12 13 14
3 Organisatie & aansturing 3.1 Doelen en strategie 3.2 Monitoren en verantwoorden 3.3 Communicatie en voorlichting 3.4 Samenwerking 3.5 Personeelsbeleid 3.6 Successen en aandachtspunten 3.7 Organisatiestructuur
2
16 18 19 21 23 25 27
Inhoudsopgave
4 Financiën 4.1 Balans 4.2 Baten en lasten
28 30
5 Toekomst 5.1 Ontwikkelingen 5.2 Kansen 5.3 Risico’s 5.4 Beleidsvoornemens 5.5 Begroting
32 33 33 34 35
Organogram
37
3
Resultaten donatiebeleid
1
Resultaten donatiebeleid
In 2011 heeft VSBfonds € 28,4 miljoen gedoneerd aan 1.437 initiatieven op maatschappelijk en cultureel terrein.
1.1 Spreiding VSBfonds heeft breed gedoneerd aan grote en kleine projecten. Landelijk en lokaal. Die spreiding van het donatiebudget is vergelijkbaar met de voorgaande jaren. Toegekend bedrag VSBfonds heeft in 2011 in totaal voor € 28,4 miljoen aan donaties toegekend. Hiermee zijn 1.437 projecten mogelijk gemaakt. Dat we in het jaar daarvoor meer te besteden hadden aan donaties, kwam doordat in 2009 niet het volledige budget was besteed. Dit is toen aan het donatiebudget van 2010 toegevoegd. Gedoneerd aan projecten In euro’s Aantal projecten
2011
2010
€ 28,4 1.437
€ 30,0 1.569
Aandachtsgebieden VSBfonds heeft van het donatiebudget € 28,4 miljoen verdeeld over de twee grootste aandachtsgebieden van het fonds. 62% van het budget ging naar projecten op het gebied van Kunst & Cultuur. En 38% ging naar projecten voor Mens & Maatschappij. In vergelijking met vorig jaar is er naar verhouding iets meer budget (2%) besteed aan projecten voor Mens & Maatschappij.
4
Resultaten donatiebeleid
Besteding donaties over aandachtsgebieden VSBfonds 2011 euro Kunst & Cultuur Mens & Maatschappij Totaal
Kunst & Cultuur Mens & Maatschappij Totaal Onderwerpen binnen Kunst & Cultuur Donaties Kunst & Cultuur
2011 projecten
€ 17,7 – 62% € 10,7 – 38%
1.031 – 72% 406 – 28%
€ 28,4
1.437
2010 euro
2010 projecten
€ 19,3 – 64% € 10,7 – 36%
1.188 – 76% 381 – 24%
€ 30,0
1.569
€ 17,7 miljoen
Kunsten
Festivals, (jeugd)voorstellingen, amateurkunst, educatieve trajecten, cross-overs, community art e.d.
Erfgoed
Tentoonstellingen en presentaties, ontsluiting cultureel erfgoed, aankopen, publieksbegeleiding, (her)inrichtingen, restauratie mobiel erfgoed e.d.
5
Resultaten donatiebeleid
Onderwerpen binnen Mens & Maatschappij Mens & Maatschappij € 10,7 miljoen gedoneerd Arbeid
Voorkomen schooluitval, beroepsoriëntatie, vrijwillige inzet, zinvolle dagbesteding e.d.
Kwaliteit van leven
Lotgenotencontacten, doorbreken isolement, empowerment, belangenbehartiging, zorgvernieuwing e.d.
Ontmoetingen leefwereld
Maatjesprojecten, verenigingsleven, sociale vaardigheden, vooroordelen en discriminatie e.d.
Geografische spreiding VSBfonds streeft naar een evenwichtige verdeling van donaties over het land. Daarbij kijken we bijvoorbeeld naar het inwoneraantal. En naar de aanwezige ‘infrastructuur’, zoals het aantal musea, verenigingen en stichtingen. Geografische spreiding van donaties VSBfonds over Nederland Aantal donaties Bedrag x € 1000 Groningen Drenthe Friesland Flevoland Noord Holland Zuid Holland Utrecht Gelderland Overijssel Limburg Zeeland Noord Brabant Landelijk
63 25 55 21 286 213 160 133 69 61 29 134 189 1.438
4% 2% 4% 2% 20% 15% 11% 9% 5% 4% 2% 9% 13% 100%
742 240 656 247 5.730 3.800 2.315 2.322 756 468 263 1.449 10.784 29.772
2% 1% 2% 1% 19% 13% 8% 8% 2% 2% 1% 5% 36% 100%
Omvang donaties Het gemiddelde donatiebedrag is vergeleken met vorig jaar vrijwel onveranderd gebleven: € 19.752. De kleinste donatie bedroeg € 250 en de grootste € 500.000. 6
Doelen en beleidsstrategie
Donatiebedrag per project Omvang donatie
Aantal projecten Kunst & Cultuur
Aantal projecten Mens & Maatschappij
548 130 132 68 80 52 19 2
118 79 70 36 45 45 12 1
€ 0 - € 5.000 € 5.001- € 10.000 € 10.001- € 20.000 € 20.001- € 30.000 € 30.001- € 50.000 € 50.001- € 100.000 € 100.001- € 250.000 € 250.001- € 500.000
1.2 Aanvragen In 2011 ontving VSBfonds 3.291 aanvragen voor donaties. Voor kunst- en cultuurprojecten kwamen er minder aanvragen binnen dan in 2010. In 2011 kwamen er 3.291 aanvragen voor donaties binnen bij VSBfonds. Dat is 12% minder dan in 2010. De daling is vrijwel geheel toe te schrijven aan een terugval van aanvragen voor kunst- en cultuurprojecten. Daarvoor kwam 16% minder aanvragen binnen. De daling zit vooral in het aantal aanvragen voor kleinere projecten voor kunst en cultuur. Mogelijk heeft dat te maken met de sluiting van de regiokantoren in 2010. Deze stimuleerden en behandelden lokale en kleinschalige aanvragen. Die taak vervullen we nu centraal. We merken ook dat aanvragers afwachten welke bezuinigingsmaatregelen er volgen. Ze trekken zich terug op hun core business en bereiden zich voor op de toekomst. Daardoor is er minder ruimte voor additionele initiatieven. Dat zijn nou juist de initiatieven waarvoor de organisaties een beroep doen op fondsen als VSBfonds. Aantal ontvangen aanvragen
2011
2010
daling/stijging
Kunst & Cultuur Mens & Maatschappij
2.151 1.140
2.560 1.173
- 16% - 3%
Totaal Percentage gehonoreerd
3.291 44%
3.733 42%
- 12%
7
Resultaten donatiebeleid
1.3 Aanvraagprocedure De aanvraagprocedure is niet veranderd. Wel is het nu mogelijk om ook per e-mail aanvragen in te dienen. Veranderingen Voor de aanvrager zijn er geen inhoudelijke veranderingen gekomen in de aanvraagprocedure. Wel kunnen aanvragers sinds 2011 hun aanvraag per e-mail indienen. Achter de schermen zijn processen verfijnd om tot een betere weging van de aanvragen te komen. Daardoor zijn we beter in staat om kwalitatief goede projecten te steunen die de missie van het fonds helpen vervullen. Behandeltijd Het lukte VSBfonds om 86% van de aanvragen binnen vier maanden af te handelen. Dat is iets lager dan de 90% die we nastreven. Daar waar we de termijn overschreden, ging het vaak om een week. Mogelijk is dat nog de nasleep van de organisatieverandering in 2010. De regiokantoren zijn toen gesloten en sindsdien behandelen we alle regionale en lokale aanvragen centraal. Een verklaring ligt ook in de tijd die aanvragers soms nodig hebben om aanvullende stukken aan te leveren. VSBfonds kan de aanvraag pas afhandelen als die stukken binnen zijn. Een deel van de verklaring is te vinden binnen het fonds. We kunnen zelf meer vaart in de afhandeling houden en daar meer alert op zijn.
8
Resultaten donatiebeleid
1.4 Successen en aandachtspunten VSBfonds heeft zijn donatiebudget volledig besteed. Er zijn veel projecten van betekenis mogelijk gemaakt. Ook in de toekomst blijft aandacht voor kleinere, lokale projecten belangrijk. Terugkijkend op 2011 valt het volgende op: Donatiedoel gehaald VSBfonds heeft het beschikbare donatiebudget voor 2011 volledig besteed aan initiatieven op maatschappelijk en cultureel terrein. Behandeltijd kan korter De behandeltijd van de aanvragen is in 2011 enigszins opgelopen. Vier maanden vinden we het maximum. We gaan de oorzaken van de vertraging aanpakken. Meer passende aanvragen genereren Het aantal aanvragen is in 2011 gedaald. Het is belangrijk om vooral de lokale aanvragen te blijven stimuleren. De aandacht voor kleinere, lokale projecten heeft dan ook prioriteit voor de toekomst.
9
Resultaten beurzenprogramma
2
Resultaten beurzenprogramma
VSBfonds stelt ieder jaar beurzen beschikbaar voor een vervolgstudie of onderzoek in het buitenland. De studenten ontwikkelen daarmee zichzelf én ze verrijken de Nederlandse samenleving. Nu en later.
2.1 Spreiding Spreiding VSBfonds heeft voor € 1,2 miljoen aan beurzen toegekend. Daarmee konden 153 studenten voor vervolgstudie of onderzoek naar het buitenland. Omvang en verdeling VSBfonds kon in 2011 aan meer studenten een beurs toekennen dan in 2010. Vanwege de grote belangstelling voor het beurzenprogramma was daarvoor € 0,2 miljoen meer begroot. Ieder jaar reserveert VSBfonds geld voor het beurzenprogramma dat in het jaar erop wordt uitgevoerd. De financiële verantwoording voor het beurzenprogramma 2011 is terug te vinden in het jaarverslag 2010. Verdeling beurzen over universiteiten en hogescholen Besteed budget Totaal aantal beurzen Percentage beurzen universiteit Percentage beurzen hogeschool
2011
2010
€ 1,2 miljoen 153 67 (44%) 86 (56%)
€ 1 miljoen 125 51 (41%) 74 (59%)
De maximale beurs bedraagt € 10.000. In vergelijking met de voorgaande jaren is de belangstelling voor deze hogere beurs iets toegenomen. Verklaring daarvoor is dat in 2011 meer hbo-bachelors na hun studie in Nederland een tweejarige master in het buitenland volgen. Hoogte van de beurs per student Omvang beurs € 10.000 € 8.000 € 7.000 < € 7.000
2011
2010
50 studenten (33%) 2 studenten (1%) 97 studenten (63%) 4 studenten (3%)
38 studenten (30%) 0 studenten (0%) 77 studenten (62%) 10 studenten (8%)
10
Resultaten beurzenprogramma
Studierichtingen De achtergronden van de studenten zijn uiteenlopend. De meesten hebben een economische of sociale studie gedaan. De agrarische studies en onderwijsstudies zijn het minst vertegenwoordigd. Deze verdeling is vergelijkbaar met de voorgaande jaren. Studieachtergrond van de bursalen 18% Economie 31% Sociaal & Gedrag 20% Taal, Cultuur, Kunsten 13% Natuurwetenschappen & Techniek 7% Gezondheid 7% Rechten 2% Onderwijs 2% Agrarisch Bestemmingen De bursalen zwermden uit naar 21 verschillende landen. Sommigen deden voor hun opleiding meerdere landen aan. Traditioneel kiezen veel bursalen voor Engelstalige landen. In 2011 was dit 62%. Nieuwe bestemming was Estland. Landen waar de bursalen studeren of onderzoek doen in aantallen en percentages - Verenigd Koninkrijk - 73 (47,7%) - Verenigde Staten – 16 (10,5%) - België - 14 (9,2%) - Zweden - 7 (4,6%) - Duitsland - 6 (5,9%) - Italië – 6 (3,9%) - Frankrijk – 6 (3,9%) - Australië - 5 (3,3%) - Spanje – 5 (3,3%) - China – 4 (2,6%) - Denemarken – 4 (2,6%) - Finland – 2 (2%) - Zwitserland – 2 (2%) - India - 2 (2%) - Brazilië – 1 (0,7%) - Estland – 1 (0,7%) - Hongarije - 1 (0,7%) - Ierland -1 (0,7%) - Japan -1 (0,7%) - Oostenrijk – 1 (0,7%) - Turkije – 1 (0,7) - Suriname – 1 (0,7%) 11
Resultaten beurzenprogramma
Afvalpercentage Niet alle studenten die een VSBfonds Beurs toegekend hebben gekregen, vertrekken uiteindelijk naar het buitenland. Door veranderende omstandigheden kunnen zij van hun plannen afzien. Gemiddeld gaat het om 15% van de studenten. Dit jaar waren er opvallend weinig afvallers. Waarschijnlijk heeft dat te maken met de toenemende concurrentie onder studenten om de beurs te bemachtigen.
2.2 Aanvragen VSBfonds ontving 626 aanvragen voor de 153 beurzen die beschikbaar waren. Het hoogste aantal aanvragen ooit. Aantallen en herkomst VSBfonds had 153 beurzen beschikbaar. Daarvoor zijn 626 aanvragen binnengekomen. Dat is ruim vier keer meer dan het aantal beschikbare beurzen. Herkomst aanvragen voor VSBfonds Beurs
2011
2010
hogeschool universiteit
303 323
267 184
Totaal
626
451
Met name vanuit het wetenschappelijk onderwijs is de belangstelling voor de VSBfonds Beurs enorm toegenomen. Maar ook in het hoger beroepsonderwijs is er sprake van een toename. De groeiende belangstelling in het wetenschappelijk onderwijs heeft te maken met een verruiming van het beurzenprogramma. Sinds 2011 kunnen voor het eerst ook wo-bachelors in aanmerking komen voor een VSBfonds Beurs. Voor die tijd konden alleen hbo-bachelors en wo-masters meedoen. Er zijn ook andere factoren die de toename mogelijk verklaren.
12
Resultaten beurzenprogramma
Er zijn ook andere factoren die de toename mogelijk verklaren: - VSBfonds heeft meer gedaan om bekendheid te geven aan de VSBfonds Beurzen. - Het is economisch zwaarder weer, waardoor studenten de gang naar de arbeidsmarkt vaker uitstellen. - Het aantal studenten in het hoger onderwijs neemt toe. - Door de stijgende studiekosten in Nederland is het kostenverschil met studeren in het buitenland kleiner geworden. Dat verlaagt de drempel om in het buitenland te gaan studeren. - Onderwijsinstellingen besteden steeds meer aandacht aan internationalisering. Werving Voor het beurzenprogramma werkt VSBfonds samen met 26 hogescholen en 12 universiteiten in Nederland. Zij dragen de kandidaten voor de VSBfonds Beurzen voor. Veel studenten komen op het spoor van de beurs via hun onderwijsinstelling. De wervende rol van de instellingen wordt met de jaren groter. Een belangrijke partner is ook de Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs. VSBfonds heeft aan deze organisatie de uitvoering van het beurzenprogramma overgedragen. Via de zoekmachine beursopener.nl van Nuffic vinden veel studenten de weg naar VSBfonds Beurzen. VSBfonds ondersteunt de onderwijsinstellingen bij het werven van bursalen. We ontwikkelen voor dat doel speciaal voorlichtingsmateriaal. Ook komen we langs om voorlichting te geven, bijvoorbeeld tijdens colleges en informatiemarkten. We maken in de promotie gericht gebruik van bestaande communicatiekanalen. Zoals Nobiles Media, een organisatie die zich richt op hoopopgeleide studenten die zich oriënteren op studie en carrière. In 2011 hebben we met veel succes op de Nobiles Masterbeurs gestaan.
2.3 Aanvraagprocedure Ook studenten wo-bachelor kunnen nu een beurs aanvragen. VSBfonds heeft het aanvraagproces achter de schermen verfijnd om het groeiend aantal aanvragen beter op te vangen. Veranderingen In 2011 heeft VSBfonds voor het eerst wo-bachelors toegelaten voor het beurzenprogramma. Ook deze groep studenten past goed bij de doelstelling van de VSBfonds Beurzen. Steeds meer studenten met een bachelor zien hun studie als afgerond. Ze stoppen met hun studie of stromen door naar een andere universiteit voor een vervolgstudie. Indien 13
Resultaten beurzenprogramma
zij nog recht op studiefinanciering hebben, mogen zij deze meenemen naar het buitenland. Dat maakt de drempel minder hoog. Vanwege de toenemende belangstelling voor het beurzenprogramma hebben we de selectieprocedure in 2011 bijgesteld. De selectiecommissie nodigt niet meer standaard alle kandidaten die voldoen aan de voorwaarden uit voor een gesprek. Er vindt nu een strengere schriftelijke voorselectie plaats. Richtlijn is om met drie keer zoveel studenten een gesprek te hebben als er aan beurzen beschikbaar is. In 2011 is met 67% van de aanvragers een selectiegesprek gevoerd. Mede door de toenemende belangstelling hebben we ook besloten om in 2012 het aantal beurzen op te voeren van 153 naar 165. Behandeltijd De behandeltijd is elk jaar even lang. In september opent de inschrijving. In maart vindt de selectie plaats. In mei weten de studenten of zij de beurs krijgen. In juni is er de feestelijke uitreiking op de Beurzendag die VSBfonds speciaal organiseert. Vanaf 1 juli vertrekken de bursalen naar het buitenland.
2.4 Successen en aandachtspunten De VSBfonds Beurs onderscheidt zich duidelijk van andere beurzen. Maar de grote belangstelling voor de beurs is ook een punt van aandacht. Terugkijkend op 2011 valt het volgende op: Profilering De VSBfonds Beurs onderscheidt zich van veel andere beurzen voor studenten. De studenten moeten niet alleen goede resultaten laten zien. Ze moeten ook goed gemotiveerd zijn en kunnen aantonen dat zij zich breder ontwikkeld hebben en betrokken zijn bij hun omgeving. Bijvoorbeeld doordat ze vrijwilligerswerk of bestuurswerk doen. Dat maatschappelijke element blijven we ook in de toekomst uitdragen. Balans houden Het aantal aanvragen van studenten voor de VSBfonds Beurs groeit. Dat vergroot de druk bij de onderwijsinstellingen. Hoe meer aanvragen, des te meer werk hebben zij aan de selectie en de voordracht. Wij blijven ons bewust van het vele werk dat de onderwijsinstellingen voor de beurs verrichten.
14
Resultaten beurzenprogramma
Studenten volgen De VSBfonds Beurzen hebben een maatschappelijke component. Ze zijn bedoeld voor veelbelovende studenten met ambitie en maatschappelijke betrokkenheid. We vertrouwen erop dat deze mensen een belangrijke bijdrage aan onze samenleving gaan leveren. Maar heeft dat ook die uitwerking? We willen in de toekomst meer zicht hebben op hoe het de bursalen vergaat na afronding van hun buitenlandse studie.
15
Organisatie en aansturing
3 Organisatie en aansturing Er is veel bereikt binnen het fonds. Aanvragers merken dat straks aan onze aanpak. Die is consistenter, sneller en voortvarender.
3.1 Doelen en strategie VSBfonds heeft in 2011 de positionering van het fonds aangescherpt. Ook zijn de missie en strategische doelen geactualiseerd. Positionering In 2011 hebben we ons gebogen over de positionering van het fonds. Daarbij hebben we gekeken naar de aanvragers, naar ontwikkelingen in de samenleving en naar wat andere fondsen doen. Dat herbevestigde grotendeels de bestaande positie van het fonds. Maar er is ook ruimte voor aanscherping. Zo is het fonds de laatste jaren enigszins responsief geweest. Het reageerde vooral op wat er aan donatieverzoeken binnenkomt. Sinds 2011 maakt het fonds meer ruimte voor een proactieve aanpak. We kijken scherper naar onze prioriteiten en beleidskeuzes. We volgen de ontwikkelingen in de wereld om ons heen. We spelen daar zo nodig actief op in en stimuleren bepaalde typen aanvragen. Een proactieve aanpak betekent ook dat we de samenwerking kunnen zoeken. Of dat we juist op een niche inspelen waar andere fondsen geen aandacht aan besteden. Die aanscherping sluit aan bij de missie en strategische doelen van de organisatie. Missie In 2011 heeft VSBfonds zijn missie verder uitgewerkt. Met de aangepaste formulering zijn we beter in staat om het gedachtegoed van VSBfonds te verwoorden. Missie VSBfonds draagt bij aan het verbeteren van de kwaliteit van ‘samen leven’ in Nederland. Wij zien een samenleving voor ons waaraan zoveel mogelijk mensen actief deelnemen. Waarin ze zich bewust zijn van zichzelf en hun omgeving. Waarbij ze zich betrokken voelen en de kans krijgen zich te ontwikkelen. En waarin mensen elkaar willen en kunnen ontmoeten en inspireren. Ons fonds ondersteunt initiatieven die hieraan een bijdrage leveren. Met geld, kennis en netwerken.
16
Organisatie en aansturing
Uitwerking missie Participeren en Ontmoeten Voor ogen staat een samenleving waaraan mensen actief deelnemen; die sociale verbanden tussen mensen bevordert en hun betrokkenheid bij de samenleving vergroot. Het fonds richt zich op de groepen die dat niet of slechts beperkt kunnen. Het gaat er om hun kansen en levensgeluk te vergroten. Bewust zijn en Inspireren Hier zien we een samenleving die ruimte geeft aan bezieling van mensen en die hun verbeeldingskracht stimuleert. Kunst en cultuur verbindt mensen. Het maakt mensen en groepen bewust van hun eigenheid. Het draagt bij aan de unieke menselijke conditie. Strategische doelen VSBfonds heeft zijn strategische doelen geactualiseerd. Met deze doelen geven we invulling aan de missie van het fonds. Dit zijn onze strategische doelen: - Wij richten ons op initiatieven op de terreinen ‘Mens & Maatschappij’ en ‘Kunst & Cultuur’. Wij verstrekken ook studiebeurzen aan studenten in het hoger onderwijs. - Wij ondersteunen een breed scala aan initiatieven uit de samenleving. Deze initiatieven spelen in op een behoefte/wens vanuit die samenleving en beogen een zo groot mogelijk bereik. - Wij ondersteunen initiatieven met geld, kennis en netwerken, met als doel dat die een zo blijvend mogelijk effect sorteren. - Wij stimuleren actief diversiteitsbeleid bij aanvragers met als doel dat zij en hun initiatieven zoveel mogelijk bijdragen aan een samenleving waarin iedereen meedoet, ongeacht leeftijd, sociale klasse, etniciteit, gender of handicap. - Wij staan midden in de samenleving. Wij leggen verantwoording af over ons beleid en de uitvoering daarvan, wij zijn toegankelijk en klantvriendelijk, en spelen actief in op maatschappelijke ontwikkelingen. - Wij doen zelf wat we van aanvragers verwachten. Bovengenoemde prioriteiten maken deel uit van ons eigen organisatie-, donatie-, personeels- en communicatiebeleid.
17
Organisatie en aansturing
3.2 Monitoren en verantwoorden Monitoren en verantwoorden zijn belangrijke aandachtspunten voor VSBfonds. In 2011 zijn daarvoor diverse stappen gezet. Donatieproces expliciteren In 2011 heeft VSBfonds het hele proces van toekennen en afwijzen expliciet onder de loep genomen, aangescherpt en vastgelegd. Alle stappen zijn opnieuw beschreven. De taken zijn beter verdeeld over de adviseurs zodat we de aanvragen zorgvuldiger en doelmatiger in behandeling kunnen nemen. Meerdere adviseurs kijken standaard mee naar een aanvraag en verantwoorden hun oordeel aan elkaar. Ook hebben we de afzonderlijke beoordelingsprocedures voor grote en kleine projecten samengevoegd. Tegelijkertijd hebben we het behandelproces van de aanvragen beter laten aansluiten op het donatiebeleid van het fonds. Aan de hand van een nieuwe systematiek beoordelen we of de aanvraag goed past bij de missie en bij de beleidsonderwerpen van het fonds. Die onderwerpen hebben we expliciet benoemd. Daarna volgt de beoordeling of er sprake is van een goed project, bijvoorbeeld in opzet, haalbaarheid en financierbaarheid. Die benadering stelt ons beter in staat om onze beoordeling objectiveerbaar te maken. Accenten in donatiebeleid In 2011 hebben we accenten aangebracht in het donatiebeleid. VSBfonds wil zo nadrukkelijker aandacht besteden en meer proactief inzetten op bepaalde onderwerpen. Dit zijn de accenten binnen Kunst & Cultuur: - amateurkunst - cultureel ondernemerschap Dit zijn de accenten binnen Mens & Maatschappij: - jongeren en burgerschap - evaluatie van financieel steunen van sociale ondernemingen (dat zijn ondernemingen die naast een economisch doel ook een maatschappelijk doel nastreven, en op die manier mensen met afstand tot de arbeidsmarkt helpen aan werk of een tijdelijke leerwerkplek) Monitoren van projecten Een belangrijk moment is de toekenning van een donatie aan een project. Aan de toekenning zijn altijd een aantal voorwaarden verbonden. De aanvrager heeft na de toekenning van VSBfonds vaak nog tijd nodig om zijn aanvraag definitief rond te maken. Zo kan een aanvrager nog bezig 18
Organisatie en aansturing
zijn om aanvullende financiering bij andere fondsen te vinden. Is dat rond, dan volgt de definitieve aanvraag met een sluitende begroting. VSBfonds betaalt op dat moment de donatie uit. Uitzondering op dit traject zijn de projecten beneden de € 5.000, die deel uitmaken van de verkorte procedure. Na afloop van het project controleert VSBfonds of het geld rechtmatig is besteed. Van projecten boven de € 30.000 vragen we om een controleverklaring van een accountant. Daarnaast evalueren we projecten aan de hand van informatie over de voortgang - of na afloop van het project. Wat zijn bijvoorbeeld de effecten en successen? En zijn de doelen - op basis waarvan gedoneerd is - gehaald? In 2011 hebben we voorbereidingen getroffen om de projecten beter te gaan volgen. Zo gaan we meer gestructureerd kijken welke projecten onze bijzondere aandacht vragen. Bijvoorbeeld omdat ze na toekenning van een donatie niet zijn gestart of omdat ze tussentijds zijn gestopt. Met die informatie kunnen we ons donatieproces verder verbeteren. Ook hebben we plannen om beter te kunnen toezien op het verloop van projecten beneden de € 30.000 en hun effecten. En we zijn begonnen met de voorbereidingen van een aantal pilots. Die helpen ons bijvoorbeeld in kaart te brengen wat succesfactoren zijn van bepaalde projecten. Of om de financiële aspecten van subsidieverzoeken nog beter te kunnen beoordelen.
3.3 Communicatie en voorlichting De aanvrager centraal en meer zichtbaarheid. Dat zijn belangrijke pijlers in het nieuwe communicatiebeleid van VSBfonds. Communicatiebeleid VSBfonds is gestart met het opstellen van een nieuw beleidsplan voor de communicatie van het fonds. De eerste contouren zijn duidelijk. We kiezen voor een integraal communicatiebeleid. Daarin is specifieke aandacht voor onder meer marketingcommunicatie, arbeidsmarktcommunicatie en persbeleid. Opvallend in ons communicatieplan is de invalshoek: ‘de aanvrager centraal’. Als fonds verschuiven we de focus van zendergerichte communicatie naar communicatie waarbij we ons meer verplaatsen in de aanvragende organisaties. Om die reden hebben we onderzoek laten doen onder deze aanvragers. Hoe werkt hun proces van aanvragen? En wat willen ze weten op welk moment? We leerden dat aanvragers informatie over fondsen vooral in hun netwerk en op internet zoeken. 19
Organisatie en aansturing
Op basis daarvan hebben we een meer gerichte communicatieaanpak voor de aanvragers ontwikkeld. Communicatiestrategie Belangrijk uitgangspunt binnen het communicatieplan is om als fonds meer zichtbaar te zijn voor (potentiële) aanvragende instellingen. Daarbij kiezen we voor de persoonlijke benadering. Daar geven we invulling aan via persoonlijke contacten, netwerken - live en online. De dialoog is de beste manier om in te spelen op het aanvraaggedrag van aanvragers. Die dialoog past bovendien goed bij een fonds dat midden in de samenleving wil staan. Ook zoeken we niet alleen de aanvragers op, maar ook degenen die aanvragers kunnen stimuleren. De koepels en vrijwilligersorganisaties bijvoorbeeld. We vergroten onze zichtbaarheid ook via de projecten die we ondersteunen. Zo kunnen we bij uitstek laten zien welke initiatieven VSBfonds in de samenleving financiert. Daarbij leggen we extra nadruk op de kleinere projecten. Reden daarvoor is dat mensen soms de indruk hebben dat VSBfonds vooral grotere projecten financiert. En dat is niet het geval. Contact aanvragers Op verschillende manieren legt én onderhoudt VSBfonds contact met (potentiële) aanvragers. De website speelt daarin een belangrijke rol door veel informatie te verstrekken. De website is aangepast om deze meer uitnodigend te maken. Zijn er vragen, dan kunnen aanvragers mailen of bellen. VSBfonds heeft speciale voorlichters om de aanvragers zo goed mogelijk van informatie te voorzien. Is de aanvraag in behandeling genomen, dan zijn het vaak de adviseurs die in contact blijven met de aanvrager. Of medewerkers van de administratie – als het gaat om de zakelijke en financiële kanten van de donatie. Contacten met potentiële aanvragers Wat
Hoeveel
Unieke bezoekers website Ingekomen en behandelde e-mails Voorlichtingstelefoontjes Presentaties op beurzen en bijeenkomsten
73.471 2.389 3.000 13
20
Organisatie en aansturing
3.4 Samenwerking VSBfonds werkt met uiteenlopende organisaties samen. De aard en invulling verschillen per keer. Van formeel tot informeel. En van structureel tot incidenteel. Aanvragers belangrijk De aanvragers van donaties zijn de belangrijkste samenwerkingspartners voor VSBfonds. Zonder hen kunnen wij de maatschappelijke doelen van het fonds niet verwezenlijken. Het zijn hun projecten die stuk voor stuk – en met elkaar – veranderingen kunnen brengen in de samenleving. De aanvragers nemen het initiatief en voeren de projecten uit. Wij helpen hen daarbij met onze donaties, kennis en netwerken die we in jaren hebben opgebouwd. Collegiale samenwerking VSBfonds hecht veel belang aan een goede verstandhouding en samenwerking met de andere fondsen. Zo is er regelmatig onderling contact. We wijzen aanvragers naar elkaar door. En we informeren elkaar over ontwikkelingen binnen relevante aandachtsgebieden waarop we ons als fondsen richten. Zo participeert VSBfonds in het overleg van de Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN). En we nemen deel aan speciale overlegstructuren van fondsen op terreinen als cultuur, arbeid en mensen met een beperking. De collegiale samenwerking leidt ook tot online initiatieven die het de aanvragers makkelijker maken. Ook in 2011 werkten we samen aan dergelijke online initiatieven: - aanvraag.nl Een gezamenlijk initiatief met de Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind (NSGK), Revalidatiefonds, Skanfonds en Johanna KinderFonds. Samen bieden we één site aan waarlangs organisaties bij meerdere fondsen tegelijkertijd hun aanvraag kunnen indienen. De focus ligt op organisaties die zich inzetten voor mensen met een functiebeperking.
- fondsenvoorouderen.nl Een gezamenlijk initiatief van elf fondsen, waaronder VSBfonds, Fonds 1818, Fonds Sluyterman van Loo en het Ouderenfonds. De site geeft aanvragers houvast om te beoordelen waar zij het beste hun aanvraag op het gebied van ouderen kunnen indienen. 21
Organisatie en aansturing
Projectmatige samenwerking VSBfonds is in uitzonderingsgevallen ook initiator van projecten. Vaak gaat het om initiatieven die regelmatig terugkeren en waarbij we samenwerken met andere partijen. - Nationale Zorgvernieuwingsprijs Bedoeld om vernieuwende ideeën voor betere zorg en welzijn een kans te bieden. Wordt eens per twee jaar uitgereikt. Een initiatief samen met ZonMw. De voorbereidingen voor de editie 2012 zijn gestart. - VSBPoëzieprijs Jaarlijkse prijs voor de beste bundel gedichten uit het Nederlandse taalgebied. Een initiatief met Poetry International, de organisator van de landelijke Gedichtendag. - Varend Monument Lening Een laagrentende lening voor eigenaars van historische schepen. Bedoeld om het varend cultureel erfgoed in Nederland te helpen behouden. Een samenwerkingsinitiatief met het Nationaal Restauratiefonds. In 2011 is door VSBfonds geen lening verstrekt. Voor 2012 zijn er inmiddels diverse toezeggingen gedaan. - Hollandse Nieuwe Tv-programma over kunst en cultuur. VSBfonds, Mondriaan Fonds en Vereniging Rembrandt ondersteunen dit programma. Daarin presenteren musea hun nieuwe aanwinsten aan het publiek. Een goede presentatie in de context van een collectie is onmisbaar voor een museum om zijn nieuwe aanwinst te delen met het publiek. De samenwerking biedt de drie fondsen ook de mogelijkheid om te laten zien waarom zij kunstaankopen mogelijk helpen maken. - Cultuurfonds voor Monumenten Groningen en Friesland Bedoeld voor leningen met lage rente voor monumenteigenaren. Een samenwerkingsverband met het Nationaal Restauratiefonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds. VSBfonds heeft de samenwerking in dit project beëindigd, omdat wij ervoor hebben gekozen om restauraties van monumenten niet langer financieel te ondersteunen. 22
Organisatie en aansturing
Eenmalige initiatieven VSBfonds werkt ook rond eenmalige initiatieven met andere organisaties samen. Zo hebben we in 2011 met collega-fondsen twee onderzoeken in gang gezet. De uitkomsten helpen ons om het donatieproces te verbeteren. Het gaat om de volgende onderzoeken: - Onderzoek naar de effectiviteit van sociale ondernemingen Bedoeld om te komen tot een beoordelingsinstrument dat het succes van een sociale onderneming helpt voorspellen. Een samenwerkingsinitiatief met Start Foundation. - Onderzoek naar de financiële beoordeling van bepaalde donatieverzoeken Een gezamenlijke onderzoeksstage met SNS REAAL Fonds. Bedoeld om de financiële kant van donatieverzoeken voor podiumkunsten nog beter te kunnen beoordelen.
3.5 Personeelsbeleid Met de komst van vijftien nieuwe collega’s is het team van VSBfonds compleet. Het fonds heeft de mogelijkheden voor flexibel werken uitgebreid. Personeel in cijfers In 2011 zijn bij VSBfonds vijftien nieuwe medewerkers komen werken. Tegelijkertijd is afscheid genomen van zeven externe krachten. Nagenoeg alle posities zijn nu door vaste medewerkers ingenomen. Het team is compleet. Opbouw personeelsbestand
december 2011
december 2010
39 12 27 28 11 24 15 14 33,1 2
34 5 29 25 9 29 5 9 27,7 9
Aantal medewerkers Aantal mannen Aantal vrouwen Aantal parttime medewerkers Aantal fulltime medewerkers Aantal vaste contracten Waarvan een tijdelijk contract < 1 jaar in dienst Gemiddelde fte Extern ingehuurde medewerkers 23
Organisatie en aansturing
Leeftijd medewerkers Leeftijd 20-29 30-39 40-49 50+
2011
2010
3 14 16 6
1 14 14 5
Ziekteverzuim In 2011 was het ziekteverzuim 4%. Dat is 1% lager dan in het jaar ervoor. Opleiding Het fonds ziet graag dat medewerkers kunnen doorgroeien in hun talenten en dat zij zich kunnen ontwikkelen. Vrijwel alle medewerkers van VSBfonds hebben in 2011 één of meerdere opleidingen, trainingen of seminars gevolgd. De onderwerpen varieerden van ICT en (fiscale) wetgeving tot schrijfvaardigheid en sociale media. Ook volgden medewerkers trainingen rond inhoudelijke onderwerpen waarop VSBfonds doneert. Personeelsmanagement Gezien de omvang van het fonds is het personeelsmanagement in 2011 overgenomen door het lijnmanagement. Op verschillende onderdelen is beleid gemaakt en alle belangrijke processen zijn meer in detail beschreven en vastgelegd. We hebben 2011 benut om flexibel werken – ook technisch - meer mogelijk te maken. Daarmee komt VSBfonds tegemoet aan de wens van veel (nieuwe) medewerkers. De aard van het werk staat die flexibiliteit prima toe. Bovendien helpt flexibiliteit om het werk beter te combineren met het bezoeken van projecten en met de privésituatie van medewerkers. VSBfonds heeft besloten om nevenfuncties van medewerkers van het fonds toe te staan. We moedigen die zelfs aan. VSBfonds is een maatschappelijk fonds dat zo breed en actief mogelijk wil zijn in de samenleving. Het fonds heeft voor het aanvaarden van nevenfuncties spelregels opgesteld.
24
Organisatie en aansturing
Personeelsvertegenwoordiging VSBfonds heeft geen ondernemingsraad, maar een personeelsvertegenwoordiging. Dat heeft te maken met de omvang van het fonds (minder dan vijftig medewerkers). Dit waren de onderwerpen waarover de personeelsvertegenwoordiging in 2011 meesprak: - flexibel werken - nevenfuncties - vakantiewetgeving - pensioenverzekering - effect van de werkkostenregeling - plan van aanpak RI&E (de wettelijk verplichte Risico Inventarisatie & Evaluatie).
3.6 Successen en aandachtspunten De basis onder VSBfonds is stevig. Het blijft onverminderd belangrijk dat aanvragers ons weten te vinden met projecten die goed bij het fonds passen. Terugkijkend op 2011 valt het volgende op: Stevig fundament Hoewel het van buiten misschien niet direct opvalt, heeft VSBfonds intern een grote slag gemaakt. Er is nu een vast managementteam dat goed op elkaar is ingespeeld. De communicatieafdeling is op volle kracht. Per afdeling zijn plannen gemaakt. Dat alles in samenwerking met de medewerkers die daarmee aan de slag moeten. De organisatie is hechter. De teams werken meer samen en delen hun kennis. Beleid en profiel zijn aangescherpt. De organisatie is meer gestroomlijnd en compacter. Er is meer eigen ruimte voor medewerkers nu hun verantwoordelijkheden duidelijker zijn. En er zijn talrijke processen in gang gezet die nodig zijn om eenduidig, krachtig en effectief onze rol te vervullen. Dat gaan de aanvragers straks ook merken aan onze aanpak. Die is consistenter, sneller en voortvarender. Passende aanvragen Het is belangrijk dat VSBfonds aanvragen binnenkrijgt die goed passen bij het donatiebeleid. Hoe beter ze passen, hoe beter we als fonds in staat zijn onze missie te vervullen. Het is ook in het belang van de aanvrager om zijn donatieverzoek in te dienen bij dát fonds waar zijn verzoek het beste past. De aanvrager moet dus kunnen inschatten of zijn aanvraag een kans maakt bij VSBfonds. Daar ligt voor de communicatie van het fonds een uitdaging. Een belangrijke stap hierbij is dat we de aanvrager in de communicatie voortaan meer centraal stellen. 25
Organisatie en aansturing
Online indienen Als VSBfonds de aanvrager centraal stelt, moeten we het hem makkelijker maken om een aanvraag in te dienen. Online aanvragen biedt daartoe goede mogelijkheden. Ook voor het fonds is dat efficiënter. We kunnen de informatie over aanvragen dan beter koppelen aan andere sturingsinformatie binnen het fonds. VSBfonds heeft voor dit traject een projectmanager aangesteld die de invoering voorbereidt. Monitoren en bijsturen Het is belangrijk om te weten in hoeverre de projecten die we steunen onze missie helpen waarmaken. En ook hoe we op die uitkomsten het beste kunnen sturen. Hierachter gaat een wereld schuil, die veel charitatieve organisaties herkennen. Wat ga je meten? Wanneer vind je iets effectief? Met dit vraagstuk gaan we in 2012 verder. Dialoog met samenleving Als fonds staan we steeds voor de keuze aan welke maatschappelijke initiatieven we doneren. Die keuze willen we goed kunnen verantwoorden. De kernvraag is hoe we ons als fonds verhouden tot de buitenwereld. We overwegen om als maatschappelijk fonds de samenleving meer bij onze keuzes te betrekken. Hoe dat kan, is momenteel een actueel onderwerp binnen onze organisatie. Temeer ook omdat we als fonds meer willen inspelen op de veranderende buitenwereld.
26
Organisatie en aansturing
3.7 Organisatiestructuur Directie en managementteam VSBfonds wordt bestuurd door de directie. De directie bepaalt het beleid in overleg met de andere leden van het managementteam. De Raad van Toezicht keurt het beleid vooraf op hoofdlijnen goed. Ook adviseert de raad en houdt de raad toezicht op de directie. Sinds 1 juli 2008 is de heer mr. J.J.J. van Lanschot directeur van VSBfonds. Nevenfuncties van de directeur VSBfonds zijn: - Lid Raad van Commissarissen Monuta - Lid Bestuur Stichting Administratiekantoor Air France KLM 1 - Lid Curatorium leergang ‘Groei en innovatiemanagement voor ideële ondernemers’ aan de Universiteit van Amsterdam - Voorzitter van de Utrechtse Rembrandt Cirkel - Kamerheer van H.M. de Koningin voor de provincie Utrecht Het managementteam bestond in 2011 uit drie personen: de directeur, de manager Financiën & Bedrijfsvoering, mevrouw M.A.R. de Kanter, en de manager Donaties, de heer E.R. Hovinga. Tijdens de vergaderingen is ook vaak het hoofd Communicatie & Voorlichting, mevrouw P.T. van Aken, aanwezig. Raad van Toezicht De Raad van Toezicht houdt toezicht op de directie en het gevoerde beleid. De raad staat de directie met advies terzijde. De maximale zittingsduur is drie termijnen van vier jaar. In februari 2011 is mevrouw prof. dr. L.J. Gunning-Schepers aangetreden. Zij volgt de heer mr. P.G. Vos op die vanwege de maximale zittingsduur eind 2010 is afgetreden als lid van de Raad van Toezicht. VSBfonds en VSB Vermogensfonds zijn statutair nauw met elkaar verbonden. De Raad van Toezicht van VSBfonds en het bestuur van VSB Vermogensfonds vormen een personele unie. Dat wil zeggen dat dezelfde personen daarin zitting hebben. Overzicht Raad van Toezicht per 31 december 2011 - De heer J.L.M. Bartelds RA, voorzitter - Mevrouw mr. M. Bijkerk - De heer prof. dr. B. Compaijen - Mevrouw prof. dr. L.J. Gunning-Schepers - De heer H.J. Hielkema - De heer mr. H.H. Idzerda - Mevrouw T.M. Lodder. 27
Financieel jaarverslag
4. Financieel jaarverslag De jaarrekening van VSBfonds is goedgekeurd door PwC. Deze is opgesteld conform Richtlijn 640 voor de jaarverslaglegging. De financiële gegevens in dit jaarverslag zijn op deze jaarrekening gebaseerd. VSB Vermogensfonds geeft een eigen jaarverslag uit.
4.1 Balans Per 31 december 2011 Bedragen x € 1.000 ACTIVA
2011
2010
Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa
339 203 48.688
425 418 60.837
Totaal
49.230
61.680
Algemene reserve Bestemmingsreserve toekomstige donaties Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden
5.334 3.081 679 1.688 38.448
5.077 4.178 1.665 1.994 48.766
Totaal
49.230
61.680
PASSIVA
De post kortlopende schulden is aanzienlijk gedaald. Dat is het gevolg van de afwikkeling en betaling van een aantal grotere en langlopende projecten van vóór 2010. Hierdoor is ook de vordering op VSB Vermogensfonds (onder vlottende activa) gedaald omdat VSBfonds overtollige liquiditeiten bij VSB Vermogensfonds onderbrengt. Toelichting Balans Grondslag waardering De activa en passiva zijn - voor zover niet anders vermeld - opgenomen tegen nominale waarde. De materiële vaste activa worden gewaardeerd op basis van de aanschafwaarde. Daarbij is rekening gehouden met 28
Financieel jaarverslag
lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de geschatte economische levensduur. Vlottende activa De post vlottende activa omvat de lopende vordering op VSB Vermogensfonds. De vordering is direct opeisbaar. Onder de post vlottende activa vallen ook de liquide middelen. Algemene reserve De algemene reserve is het resultaat van - in het verleden - gerealiseerde positieve en negatieve saldi van de staat van baten en lasten. Dit vermogen is vrij besteedbaar. Bestemmingsreserve toekomstige donaties Overschotten van donatiebudgetten die beschikbaar waren gesteld, worden geboekt ten gunste van de bestemmingsreserve toekomstige donaties. Datzelfde geldt voor vrijgevallen donaties uit voorgaande jaren. Tekorten op donatiebudgetten in enig jaar worden geboekt ten laste van deze reserve - mits het saldo van de reserve dit toelaat. Voorzieningen Betreft de voorziening om de lasten te dekken die voortvloeien uit de reorganisaties in 2009 en 2010. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. De voorziening wordt eind 2012 opgeheven. Kort- en langlopende schulden Deze schulden betreffen met name projectverplichtingen. Het gaat om toegezegde donaties waarvan de betaling na de balansdatum plaatsvindt. ANBI-status VSBfonds is vanaf 1 januari 2008 door de Belastingdienst aangewezen als ANBI.
29
Financieel jaarverslag
4.2 Baten en lasten Baten en lasten 2011. Bedragen x € 1.000 2011 werkelijk
2011 2010 begroot werkelijk
BATEN Ontvangen van VSB Vermogensfonds Terugbetaling VSB Vermogensfonds Vrijgevallen donaties voorgaande jaren Rente en overige baten
30.000 (299) 1.970 866
30.000 50
30.000 (2.095) 3.459 297
Totaal baten
32.537
30.050
31.661
Donaties Organisatiekosten Vrijval voorziening reorganisatiekosten
29.881 3.795 (299)
29.500 4.007 -
32.237 4.230 (2.095)
Totaal lasten
33.377
33.507
34.372
(840)
(3.457)
(2.711)
(1.097)
(3.500)
(2.671)
43
(40)
(3.457)
(2.711)
LASTEN
SALDO BATEN EN LASTEN
Mutatie bestemmingsreserve toekomstige donaties Mutatie algemene reserve Saldo baten en lasten
257 (840)
Het saldo baten en lasten is negatief. Dat is het gevolg van een geplande onttrekking aan de bestemmingsreserve toekomstige donaties. Per saldo hoefde slechts een bedrag van ruim € 1 miljoen aan de bestemmingsreserve onttrokken te worden - in plaats van de begrote € 3,5 miljoen. Dat was te danken aan de vrijval van toegekende donaties uit voorgaande jaren (bijna € 2 miljoen) en aan een buitengewone bate van € 750.000 (onder overige baten).
30
Financieel jaarverslag
Toelichting Baten en Lasten Ontvangen van VSB Vermogensfonds VSBfonds heeft van VSB Vermogensfonds € 30 miljoen uitgekeerd gekregen. Daarvan is € 4 miljoen bedoeld voor de organisatiekosten. € 26 miljoen is bestemd om te doneren aan de samenleving. Terugbetaling VSB Vermogensfonds Het bestuur van VSB Vermogensfonds heeft in 2008 bij de besluitvorming over de reorganisatie een bedrag van € 10 miljoen ter beschikking gesteld aan VSBfonds als voorziening voor reorganisatiekosten. De terugbetaling betreft een vrijval uit deze voorziening. Vrijgevallen donaties Betreft vrijgevallen toezeggingen van donaties die in het verleden (2010 en eerder) zijn geaccordeerd. Vrijvallen ontstaan als gevolg van het stopzetten of wijzigen van projecten. Of door het lager uitvallen van projectkosten of het niet gebruiken van toegewezen beurzen. In 2011 ging het om een totaalbedrag van € 1,97 miljoen. Overige baten Onder overige baten is een eenmalige bate van € 750.000 opgenomen. Dit betreft de vrijval van een te ruim opgebouwde pensioenverplichting in de jaren 2008-2010. Organisatiekosten Onder organisatiekosten worden alle personeelskosten, huisvestingskosten, afschrijvingen en algemene kosten verstaan. Saldo staat van baten en lasten Het negatief saldo komt ten laste van de reserves.
31
Financieel jaarverslag
5.Toekomst VSBfonds kijkt met vertrouwen naar de toekomst. Het donatiebudget voor 2012 bedraagt € 28,3 miljoen. Daarmee kunnen we veel projecten van betekenis mogelijk maken voor de samenleving.
5.1 Ontwikkelingen De samenleving verandert continu. VSBfonds beweegt als maatschappelijk fonds daarin mee. Alleen al omdat de ontwikkelingen van invloed zijn op de aanvragen die ons bereiken. Andersoortige donatieverzoeken De overheid trekt zich terug van diverse maatschappelijke terreinen. We merken dat dit invloed heeft op de donatieverzoeken die bij VSBfonds binnenkomen. Daar zitten meer aanvragen tussen om ook reguliere exploitatiekosten voor onze rekening te nemen. Ook komen er verzoeken binnen om ondersteuning in de overbruggingsperiode naar andere bronnen van financiering. Deze aspecten vallen in principe buiten het donatiebeleid van het fonds. Maar we hebben de organisaties wel hard nodig om maatschappelijke initiatieven mogelijk te maken. Dat betekent dat we zullen blijven bekijken hoe we deze ontwikkeling meewegen in onze donatietoekenning. Zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid Er gaat minder overheidssubsidie naar maatschappelijke organisaties. De gevolgen daarvan raken mensen die niet in staat zijn om mee te doen in de samenleving. Ook maatschappelijke en culturele organisaties worden meer op zichzelf teruggeworpen; de noodzaak tot meer ondernemerschap is groot. VSBfonds ondersteunt van oudsher projecten die mensen helpen - om naar vermogen - zelfstandig mee te doen in de samenleving. En ook projecten waarin organisaties ondernemerschap laten zien, ondersteunen wij al jaren. De huidige maatschappelijke ontwikkeling van meer zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid maakt het belang van onze donaties nog groter. Sector professionaliseert We verwachten dat de goededoelensector zich verder professionaliseert. Door de overheidsbezuinigingen zoeken maatschappelijke organisaties naar nieuwe geldstromen, onder meer bij fondsen. En ook de overheid zelf kijkt met belangstelling naar wat de donatiemogelijkheden van fondsen zijn. Dat dwingt de goededoelensector tot meer zelfbewustzijn. Wat is je missie als fonds? Welke keuzes maak je en onder invloed waarvan? Hoe onafhankelijk ben je in je keuzes? Ook VSBfonds is zich sterk bewust van deze vraagstukken. 32
Financieel jaarverslag
5.2 Kansen VSBfonds ziet talrijke kansen. We kunnen aanvragers meer stimuleren tot donatieverzoeken die passen bij het fonds. Meer donatieaanvragen Door de terugtredende overheid gaan organisaties op zoek naar andere vormen van financiering. Dit kan leiden tot meer donatieaanvragen bij VSBfonds. Meer aanvragen stellen ons in staat om beter passende aanvragen te selecteren. Aanvragen waarmee we de missie van het fonds kunnen verwezenlijken. Onze plannen om de zichtbaarheid van het fonds te vergroten, helpen ons die kans te benutten. Meer kwaliteit aanvragen We gaan als fonds onze zichtbaarheid vergroten en ons donatiebeleid duidelijker communiceren. Zo inspireren we aanvragers niet alleen om het initiatief te nemen om een aanvraag bij ons in te dienen. Maar ook om kwalitatief goede projecten op te zetten. VSBfonds heeft veel kennis en ervaring opgebouwd die daarbij kunnen helpen. Het kan aanvragers helpen om te weten dat zij een beroep kunnen doen op die kennis. Dialoog met overheid De Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) hebben in 2011 een convenant getekend met de overheid. Het convenant regelt de wijze waarop de overheid en goededoelensector gestructureerd met elkaar in gesprek gaan. Dat is belangrijk. De overheid is wetgever, en bepaalt bij wet de fiscale gevolgen van donaties. Ook andere beslissingen hebben invloed op de goededoelensector, zoals de verhoging van btw op de kunsten. Wederzijds begrip en met elkaar meedenken, is juist in deze tijd belangrijk.
5.3 Risico’s VSBfonds ziet weinig grote risico’s voor de nabije toekomst. Operationeel risico Doordat VSBfonds zijn communicatie gaat intensiveren, kan het aantal aanvragen flink toenemen. Het risico bestaat dat onze organisatie dan operationeel onvoldoende is toegerust op die toestroom. Dat risico schatten we echter laag in. We hebben de organisatieprocessen in 2011 goed gestroomlijnd. Ander belangrijk punt is de aansluiting van het fonds op de samenleving. Een samenleving waarin veel beweegt en aan de orde is, heeft ook haar weerslag op het fonds. Het risico bestaat dan dat het donatiebeleid te 33
Financieel jaarverslag
weinig gelijke tred houdt met de bewegingen in de samenleving. Dat risico beperken we door als fonds voortdurend in gesprek te blijven met de aanvragers. Ook onderzoeken we in hoeverre we als fonds de samenleving bij onze keuzes kunnen betrekken. Reputatieschade Reputatieschade is een risico, voor elk fonds. Ook voor VSBfonds. Dat risico beperken we zoveel mogelijk met onze interne processen. Er is aandacht voor de integriteit van de werknemers. En er zijn talrijke ingebouwde ‘checks and balances’ binnen het donatieproces. Vermogensverlies VSBfonds krijgt het donatievolume toebedeeld op basis van het beleggingsrendement dat VSB Vermogensfonds maakt. De recente economische ontwikkelingen hebben geen invloed gehad op de toekenning voor het donatievolume in 2012. VSB Vermogensfonds streeft ernaar om grote schommelingen in het budget te voorkomen en om te zorgen voor continuïteit.
5.4 Beleidsvoornemens Inspelen op veranderingen in de samenleving. Gericht doneren. Beter evalueren en verantwoorden. En onze zichtbaarheid vergroten. Dat zijn belangrijke beleidsvoornemens voor 2012. Dit zijn de beleidsvoornemens van VSBfonds in 2012: - Net als de voorgaande jaren wil VSBfonds het donatiebudget zorgvuldig besteden en verdelen. Die verdeling is vastgelegd in de begroting voor 2012. Ga naar de begroting [E5] - We gaan specifieke donatieprogramma’s inzetten om op bepaalde maatschappelijke thema’s gerichter te doneren. Rond die thema’s gaan we ook onze zichtbaarheid vergroten. - We gaan verder met het vraagstuk hoe we de donaties die we toekennen nog beter kunnen evalueren en verantwoorden. - De zichtbaarheid van het fonds gaan we vergroten. Daarvoor gaan we vaker op bezoek bij projecten die we financieren. We communiceren intensiever over de projecten die we ondersteunen. En we laten ons zien in (online) netwerken en platforms voor specifieke vraagstukken in de samenleving. - De corporate communicatie werken we verder uit. Daarvoor gaan we de huisstijl aanscherpen en de website verder aanpassen. Daarbij leggen we niet langer de nadruk op waar het fonds van oudsher vandaan komt. We benadrukken voortaan krachtiger waar het fonds vandaag de dag voor staat. 34
Financieel jaarverslag
- De mogelijkheid van digitaal aanvragen gaan we verder ontwikkelen. Het digitaal aanvraagsysteem moet goed aansluiten op onze IT-systemen. - We willen adequaat inspelen op veranderingen in de samenleving. Daarvoor gaan we op zoek naar mogelijkheden om de samenleving te betrekken bij de keuzes binnen ons donatiebeleid. We verkennen de mogelijkheden van crowdfunding. En we vragen kenners en specialisten op specifieke terreinen met ons mee te denken over de keuzes waar we voor staan.
5.5 Begroting Het donatiebudget voor 2012 bedraagt € 28,3 miljoen. Daarvan gaat € 10,3 miljoen naar Mens & Maatschappij. € 16,5 miljoen naar Kunst & Cultuur. En € 1,5 miljoen naar het beurzenprogramma. Toekenning Vermogensfonds VSBfonds ontvangt in 2012 een bedrag van € 30 miljoen van VSB Vermogensfonds. Daarvan is € 4 miljoen bedoeld om de organisatie te bekostigen. Het donatiebudget bedraagt € 26 miljoen. Daar komt € 2,2 miljoen bij uit de bestemmingsreserve toekomstige donaties. Toegevoegd is ook een bedrag van € 150.000 uit een fonds op naam dat in 2011 is opgericht – en aan VSBfonds is toevertrouwd. Dat brengt het totale donatiebudget voor 2012 op € 28,3 miljoen. Begroting 2012 Ontvangen van VSB Vermogensfonds Afkomstig uit bestemmingsreserve Afkomstig uit fonds op naam
€ 30 miljoen € 2,2 miljoen € 150.000
Totaal
€ 32,3 miljoen
Bestemd voor organisatiekosten Bestemd voor donaties en beurzen studenten
€ 4 miljoen € 28,3 miljoen
Verdeling donatievolume Voor 2012 bedraagt het donatiebudget € 28,3 miljoen. Ondanks de gelijkblijvende donatie van VSB Vermogensfonds is dit € 1,5 miljoen minder dan in 2011. Dit komt omdat in 2011 voor een deel nog geput kon worden uit de bestemmingsreserve die in 2009 was opgebouwd.
35
Financieel jaarverslag
Donatievolume 2012 Donatievolume 2012 € 28,3 miljoen
Donatievolume 2011 € 29,8
Het donatievolume voor 2012 verdelen we over de verschillende aandachtsgebieden van het fonds. € 16,5 miljoen is gelabeld voor kunsten cultuurprojecten. € 10,3 miljoen voor projecten op het gebied van mens en maatschappij. En € 1,5 miljoen voor het beurzenprogramma. Verdeling donatievolume in 2012 Kunst & Cultuur Mens & Maatschappij Beurzenprogramma 2013
€ 16,5 miljoen € 10,3 miljoen € 1,5 miljoen
Totaal
€ 28,3 miljoen
36
Organogram per 1/1/2012 VSBfonds Organisatie
Raad van Toezicht
Directeur*
Communicatie en voorlichting
Beurzen
Manager Financiën & Bedrijfsvoering*
Manager Donaties*
Kunst & Cultuur
Mens & Maatschappij
Financiële administratie
* 3 MT-Leden
37
Facilitaire Zaken
Donatie administratie