Jaarverslag 2010 Woningstichting Domus
Genieten in de tuin van Roncalli
Nieuwe uitdagingen een nieuwe opgave.
4
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Inhoudsopgave Afbeeldingen: PSW Weert (Conrad Abelstraat), Roncalli Roermond (lichaamsoefening-toestellen in de tuin) en PSW Roermond (Spoorlaan Noord)
Voorwoord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1 Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.1. Indeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.2. Enkele hoogtepunten uit 2010. . . . . . . . 8
Volkshuisvestingsverslag 2. De organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.1. Naamsverandering. . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.2. Missie/visie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.3. Interne organisatie. . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.4. Externe vertegenwoordigingen. . . . . . . 12 3. Strategie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 3.1. Doelstellingen en acties. . . . . . . . . . . . 15 3.2. Maatschappelijk verantwoord ondernemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 4. De klant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 4.1. Huurbeleid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.2. Woningtoewijzing betaalbare woningvoorraad. . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.3. Woonlasten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 4.4. Leegstand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4.5. Huurbetaling en incasso. . . . . . . . . . . . 18 4.6. Dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 4.7. Klachtencommissie . . . . . . . . . . . . . . . 19 5 Beheren, verbeteren en ontwikkelen van huurwoningen . . . . . . . . . . . . . . . 20 5.1. De woningvoorraad: bereikbare woningen, geliberaliseerde woningen. . 21 5.2. Onderhoud en technisch beleid. . . . . . 21 5.3. Brandpreventie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.4. Legionellapreventie . . . . . . . . . . . . . . . 21 5.5. Inbraakpreventie . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
6. Strategisch voorraadbeleid . . . . . . . . 22 6.1. Gerealiseerde nieuwbouw. . . . . . . . . . 23 6.2. Nieuwbouw in ontwikkeling . . . . . . . . . 23 6.3 Herstructurering . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 6.4. Verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 7. Leefbaarheid, welzijn en zorg . . . . . . 24 7.1. Leefbaarheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 7.2. Bijzondere doelgroepen. . . . . . . . . . . . 26 7.3. Ouderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 7.4. Verstandelijk gehandicapten. . . . . . . . . 26 8. Bewonersparticipatie. . . . . . . . . . . . . 27 8.1. Huurderbelangenvereniging . . . . . . . . 27 9. Financiële continuïteit . . . . . . . . . . . . 28 9.1. Financieel beheer . . . . . . . . . . . . . . . . 29 9.2. Resultaat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 9.3. Solvabiliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 9.4. Liquiditeit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 9.5. Waarderingsgrondslag. . . . . . . . . . . . . 30 9.6. Beleidswaarde en de parameters die daaraan ten grondslag liggen. . . . . 30 9.7. Marktwaarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 9.8. Belastingzaken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 9.9. Oordeel van het CFV over het financieel presteren. . . . . . . . . . . . . . . 30 9.10. Maatschappelijk rendement. . . . . . . . . 30 9.11. Faciliteringvolume WSW . . . . . . . . . . . 31 9.12. Direct en indirect rendement . . . . . . . . 31 9.13. Treasurybeleid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 9.14. Planning en control . . . . . . . . . . . . . . . 31 8.15. Interne risicobeheersings- en controlesystemen. . . . . . . . . . . . . . . . . 31 9.16. Kengetallen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 9.17. Onrendabele investering . . . . . . . . . . . 31
10. Governance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 10.1. Raad van Commissarissen. . . . . . . . . . 33 10.2. Beleidsdoelstellingen. . . . . . . . . . . . . . 33 10.3. Interne risicobeheersings- en controlesystemen. . . . . . . . . . . . . . . . . 33 10.4. Financiële risico’s . . . . . . . . . . . . . . . . 33 10.5. Visitatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 10.6. Oordeel van de relevante instanties. . . 34
Tabel 11 Overzicht kosten leefbaarheid en sponsoring 2010. . . . . . . . . . . . . . . 43 Tabel 12 Jaarresultaat 2010 ten opzichte van 2009. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Tabel 13 Financieringsbehoefte. . . . . . . . . . . . . 44 Tabel 14 Parameters voor de beleidswaarde . . . 44
11 Verslag van de Raad van Commissarissen. . . . . . . . . . . . . . . . . 35 11.1. Samenstelling, taak en werkwijze. . . . . 35 11.2. Behandelde onderwerpen. . . . . . . . . . 35 12 Verklaring bestuur en de Raad van Commissarissen
Tabel 15 Renterisico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Tabel 16 Kengetallen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Tabel 17 Aandachtsgebieden en nevenfuncties van de commissarissen . . . . . . . . . . . . 45 Tabel 18 Beloning RVC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
13 BIJLAGEN Tabel 1 Strategische doelstellingen en acties. . 40 Tabel 2 Vergelijking gemiddelde huurprijs van Woningstichting Domus met de maximale huurprijs. . . . . . . . . . . . . . . . 41 Tabel 3 Mutaties in procenten . . . . . . . . . . . . . 41
14
Overige gegevens . . . . . . . . . . . . . . . 47 • Controleverklaring bij de jaarrekening.47 • Statutaire regeling en voorstel resultaatbestemming. . . . . . . . . . . . . 47
15 Jaarrekening. . . . . . . . . . . . . . . 49-75
Tabel 4 Toewijzing 2010. . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 16 EXTERNE CONTROLE . . . . . . . . . . . . 77 Tabel 5 Huurachterstanden . . . . . . . . . . . . . . . 42 Tabel 6 Woningvoorraad naar woningsoort. . . . 42 Tabel 7 Woningvoorraad naar aantal kamers . . 42
Rapport van feitelijke bevindingen bij het volkshuisvestingsverslag . . . . . . . . 79 Assurance rapport betreffende het volkshuisvestingsverslag . . . . . . . . . . . 82
Tabel 8 Woningvoorraad naar huurklasse. . . . . 42 Tabel 9 Onderhoudskosten . . . . . . . . . . . . . . . 43 Tabel 10 Uitgangspunten van de bedrijfswaardeberekeningen . . . . . . . . 43
Rapport betreffende de specificatie en bezoldiging bestuurders en Commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
5
6
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van Woningstichting Domus over 2010. Woningcorporaties hebben een bewogen jaar achter de rug. Daarin hadden ze te maken met een regering die inzet op een kleiner sociaal woningbezit, een Europese beschikking die ervoor zorgt dat woningcorporaties hun product slechts gelimiteerd kunnen afzetten, een inflatievolgend huurbeleid en een afroming van de financiën.
Afbeelding: Roncalli, Roermond
Daarnaast heeft de financiële crisis de vastgoedsector nog steeds in zijn greep. In Limburg speelt ook de bevolkingskrimp een (steeds grotere) factor van betekenis. In tegenstelling tot de economische terugval zal deze trend van meer structurele invloed zijn. Voor 2011 is er een aantal bedreigingen, dat een verder herstel van de huizenprijzen kan belemmeren. De betaalbaarheid van koopwoningen neemt af als gevolg van strengere regels ten aanzien van de Nationale Hypotheek Garantie en aflossingsvoor-
waarden bij banken, de verwachte stijging van de hypotheekrente en de daling van de koopkracht. Al met al vragen deze ontwikkelingen om een bezinning op onze opgave in de toekomst. Dit jaarverslag is bedoeld voor onze belanghouders in de breedste zin van het woord. Wij wensen u veel leesplezier en wensen onze bewoners weer een jaar goed wonen toe in onze woningen.
Henny van Houts Directeur-bestuurder
7
8
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
In 2010 is wederom het KWH huurlabel (keurmerk voor zorgeloos huren) van het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector behaald. Woningen Verder is het strategisch voorraadbeleid nader uitgewerkt en is dit - op de financiële analyses na - per complex compleet. De toewijzing van de complexen is meer in lijn gebracht met de demografische ontwikkeling van Roermond. Van alle oude woningen (gebouwd voor 2002) is opnieuw de technische conditie bepaald, zodat precies bekend is in welke staat het bezit verkeert. Op deze manier kunnen onderhoudswerkzaamheden zo effectief en efficient mogelijk ingepland worden. Na deze zogenaamde nulmeting wordt de onderhoudstoestand ingebracht in een nieuw softwarepakket.
Inleiding 1 Inleiding 1.1. Indeling Het voorliggende verslag bestaat uit vier delen: • Het volkshuisvestingsverslag, waarin de wettelijke voorschriften en de maatschappelijke prestaties van de corporatie in 2010 worden beschreven; • Het verslag van de raad van commissarissen, waar de Raad verantwoording aflegt over de wijze waarop hij in 2010 invulling heeft gegeven aan zijn taken; • De jaarrekening 2010, waarin in overeenstemming met de wet en de richtlijnen voor de jaarverslaggeving de financiële resultaten worden weergegeven; • Het verslag van de accountant, die zijn formeel oordeel uitspreekt over de jaarrekening en de financiële gegevens in het volkshuisvestingsverslag.
Ook is gestart met het benaderen van zowel vertrekkende als nieuwe huurders door middel van een enquete. Uit de welkomstenquêtes kan geconcludeerd worden dat het merendeel van de nieuwe huurders tevreden tot zeer tevreden is over de dienstverlening, de woning en de woonomgeving.
matieblad wordt 4 keer per jaar verspreid. In de vernieuwde uitgave wordt meer aandacht besteed aan zowel inhoud als leesbaarheid. Ook zijn inhoud en vormgeving van de website verbeterd, zodat woningstichting Domus toegankelijker is voor zowel huurders als woningzoekenden.
Samenwerkende corporatiepartners Met de woningcorporaties Kessel en Belfeld is een start gemaakt met enkele samenwerkingsprojecten. Vastgesteld is dat alle partners samenwerken noodzakelijk vinden en dit na 2010 een vervolg zal krijgen.
1.2. Enkele hoogtepunten uit 2010 Service en communicatie met de huurders In 2010 is een leefbaarheidenquête gehouden onder de huurders, waarin ze werden gevraagd wat zij van Woningstichting Domus vonden. Daaruit bleek onder meer dat huurders er belang aan hechten dat wij hen vriendelijk te woord staan, goede bereikbaarheid en service bieden en dat klachten snel worden opgelost. 70% van hen geeft aan zeer tevreden te zijn over de klantvriendelijkheid van de medewerkers. De individuele uitstraling van medewerkers en hun vakkundigheid en betrouwbaarheid zorgen ervoor dat de huurders Woningstichting Domus zien als een betrouwbare organisatie. Een deel van de huurders heeft zijn ontevredenheid geuit over met name de indeling en de kwaliteit van keukens en badkamers.
In 2010 is ook begonnen met nabellen van reparatieverzoeken. Dat wordt door bewoners gewaardeerd. Deze after sales-informatie wordt gebruikt ter verbetering van het woongenot. Deze informatie wordt ook actief teruggekoppeld aan de aannemers, zodat zij hun eigen processen kunnen verbeteren. In 2010 zijn met de onderhoudsaannemer afspraken gemaakt over een snelle afhandeling van de reparatieverzoeken. Om de communicatie met de huurders te verbeteren is in 2010 de nieuwe vorm van de huurderskrant Woonkoerier voor het eerst verspreid. Dit infor-
Afbeeldingen in dit hoofdstuk: de sfeervolle binnentuin van PSW Spoorlaan Noord, Roermond
9
10
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
2. Organisatie De bestuurlijke organisatie kent een raad van toezicht model, met een directeur als bestuurder. De Raad van Commissarissen vormt het intern toezichthoudend orgaan binnen de stichting. Het werkgebied van de Woningstichting is de regio Midden-limburg waartoe de gemeenten Echt-Susteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen, Roermond en Weert behoren.
2.1 Naamsverandering en wijziging huisstijl
Organisatie
In december 2010 is de statutaire aanpassing voor de naamsverandering van Woningstichting Roermond in Woningstichting Domus. Met name om de regionale werking van de stichting te benadrukken.
Het is nodig om de continuïteit van ervaring en kennis van deze kleine organisatie te waarborgen. Om deze kwetsbaarheid van de organisatie te verminderen en tegelijk een kwaliteitsslag te kunnen maken, is samenwerking gezocht met Woonservice Urbanus en Woningstichting Kessel. In 2010 heeft dit geleid tot een beschrijving van een aantal procedures, die later worden geïmplementeerd. Op het punt van administratieve organisatie en ICT
Ziekteverzuim Het totale verzuimpercentage in de gehele organisatie bedroeg, exclusief de directie, 0,59 procent (2009: 0,34 procent, 2008: 2,06 procent). In geval van ziekte wordt zo nodig in overleg met de bedrijfsarts actief gehandeld om herstel en terugkeer in het arbeidsproces te bevorderen.
2.2 Missie en visie Visie Woningstichting Domus blijft zich de komende jaren toeleggen op het voorzien in kwalitatief goede en betaalbare huurwoningen in een prettige woon- en leefomgeving. Woningstichting Domus investeert gericht in onderhoud en de toegankelijkheid van haar woningen. Zij wil haar klanten een optimale kwaliteit leveren binnen de normen van betaalbaarheid en doelmatigheid. Bij de toewijzing van de woningen zullen starters een voorrangspositie krijgen. Deze visie is vertaald naar de huidige praktijk in de missie:
Missie Woningstichting Domus is actief in het ontwikkelen en beheren van betaalbare en kwalitatief goede woningen voor een brede klantgroep in aantrekkelijke woonmilieus in Roermond en de kernen van MiddenLimburgse gemeenten.
2.3 Interne organisatie Personeel In 2010 is de organisatie uitgebreid met een medewerker techniek (1 fte) en een administratief medewerker (0,33 fte). Het aantal fulltime equivalenten (fte) per 31 december 2010 was 8,6 en de organisatie telde 11 medewerkers (7 vrouwen en 4 mannen). 10 medewerkers zijn voor onbepaalde tijd in dienst en één medewerker heeft een tijdelijk contract van 12 uur. Aan het einde van het verslagjaar waren er geen vacatures. Afbeeldingen: complex PSW Spoorlaan Noord in Roermond
Opleiding en trainingen, scholing/stage Het volgen van cursussen en opleidingen wordt gestimuleerd. In het verslagjaar 2010 is e 6.754 geïnvesteerd in scholing van medewerkers, onder andere voor de cursussen jaarverslaglegging, brandmeld-installaties, boekhouden, Aedes energielabels, de herhalingscursus bedrijfshulpverlening en een Nestas-cursus huurtoeslag.
Stagiaires Zes studenten kregen de mogelijkheid om werkoriëntatie en ervaring op te doen. In 2010 zijn drie HBO-stagiaires, met een afstudeeropdracht gestart. Zij hebben onderzoek gedaan naar de nieuwe meerjarenonderhoudsprognose, het leefbaarheidsonderzoek opgesteld en een communicatieplan
11
12
JAarverslag woningstichting DOMUS
geschreven. In 2010 hebben tevens 3 MBO-stagiaires frontoffice-activiteiten ondersteund.
Informatiebeleid In 2010 is een nieuw automatiseringspakket aangeschaft; Ibis-main. Met dit programma is het mogelijk de meerjarenonderhoudsprognose te actualiseren op basis van de daadwerkelijke technische staat van het woningbezit. Dit wordt bepaald aan
JAarverslag woningstichting DOMUS
2.4 Externe vertegenwoordigingen Woningstichting Domus is aangesloten bij een aantal organisaties en samenwerkingsverbanden. Hier worden uitsluitend de verbanden behandeld waarin zich in 2010 relevante ontwikkelingen voordeden.
Aedes, vereniging van woningcorporaties Aedes heeft het afgelopen jaar de Aedes-code herzien, welke door Domus is onderschreven. Verder is Domus lid van de community Governance; een denktank van corporatiedirecteuren die de governance-code binnen de woningsector willen verbeteren.
Kiesplatform Limburg Samen met een groep Limburgse woningcorporaties voert Woningstichting Domus het proces tegen de Vogelaarheffing. Op 17 september 2010 heeft de zitting plaatsgevonden bij de Rechtbank en is het bezwaar van de woningcorporaties gegrond verklaard. Dit proces wordt in 2011 voortgezet bij de Hoge Raad.
Regulier overleg Gemeente Roermond Woningstichting Domus heeft in 2010 deelgenomen aan de stuurgroep: Voorkomen Huisuitzettingen. Tevens is Domus betrokken geweest bij het project van het veiligheidshuis om gedetineerden in reguliere woningen te plaatsen en is deelgenomen aan de woonzorg-/leefbaarheidsoverleggen in de wijken het Roermondse veld en de Donderberg. Met de wethouder wijken en op ambtelijk niveau zijn gesprekken gevoerd waarbij de resultaten uit onze huurderenquête zijn teruggekoppeld.
Domaas Woningstichting Domus is lid van Domaas. Het samenwerkingsverband bestaat uit 20 kleine, zelfstandige Limburgse woningcorporaties, en heeft als doelstelling uitwisseling van kennis en kunde, onderlinge ondersteuning in personele en projectmatige sfeer en de gezamenlijke uitvoering van projecten. de hand van conditiemetingen. Het pakket vereenvoudigt de werkprocessen en ook het inrichten en wijzigen van de onderhoudsbegroting. De woningcartotheek is verder ingericht.
Bedrijfsprocessen Alle bedrijfsprocessen worden in eigen beheer uitgevoerd. Sinds oktober 2010 geldt dit ook voor het opstellen van de meerjarenonderhoudsbegroting. Ook zijn een aantal interne processen aangepast.
Samenwerking woningcorporaties Belfeld en Kessel Woningstichting Domus is in 2010 samenwerking aangegaan met Woonservice Urbanus en Woningstichting Kessel. Concreet zijn drie samenwerkingsprojecten gestart met betrekking tot personeel en organisatie, automatisering, inkoop en planning en control. Afbeeldingen in dit hoofdstuk: de sfeervolle binnentuin van PSW Spoorlaan Noord, Roermond
13
14
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
3. Strategie In het ondernemingsplan staan doelstellingen geformuleerd die er toe moeten leiden dat de strategische uitgangspunten worden gerealiseerd. In dit Volkshuisvestingsverslag wordt aangegeven wat in 2010 ten aanzien van de verschillende doelstellingen is gepresteerd.
3.1 Doelstellingen en acties Voor een overzicht van de strategische doelstellingen en de daaraan gekoppelde acties, zie de bijlage (tabel1).
3.2. Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Strategie
Woningstichting Domus wil een spilfunctie vervullen in de stadswijken waar zij haar woningvoorraad heeft. Mede door de kleinschaligheid is de
Afbeeldingen: complex in aanbouw Vlasstraat in Heyhuysen
organisatie bij uitstek in staat betrokkenheid aan de huurders te tonen en een persoonlijke en snelle benadering van de klanten na te streven. In 2010 is het strategisch voorraadbeleid verder uitgewerkt. Om een goede basis te leggen is gestart met het uitvoeren in eigen beheer van de meerjarenonderhoudsprognose en het beter registreren van de informatie betreffende het mutatieproces. Deze nieuwe processen dragen bij aan het bepalen van een goede lange termijn-visie van het woningbezit. Daarnaast is een leefbaarheidsonderzoek uitgevoerd en zijn de gegevens per complex verwerkt in het strategisch voorraadbeleid. Ook zijn de energielabels geanalyseerd, evenals de gevolgen hiervan voor het nieuwe woningwaarderings-stelsel, en de daaraan gekoppelde maximale huurprijs.
15
16
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
4. De Klant De kerntaak van Domus is het verhuren van woningen aan personen die moeilijk in hun eigen huisvesting kunnen voorzien. Daarnaast vormen ouderen evenals gehandicapten en andere zorgbehoevenden, belangrijke doelgroepen. Alle in het verslagjaar uitgevoerde activiteiten hadden rechtstreeks betrekking op activiteiten die in het Besluit Beheer Sociale Huursector worden gerekend tot volkshuisvesting.
4.1. Huurbeleid
De Klant
De maximale huurverhoging per 1 juli 2010 voor niet-geliberaliseerde woningen was gelijk aan de inflatie over 2009. Deze is vastgesteld op 1,2% procent. Dit is ver onder de kostenstijging waarmee corporaties werden geconfronteerd. De grote investeringsopgave maakt het noodzakelijk om het maximale inflatieniveau als huurstijgingsper¬centage te hanteren. De huurderbelangenorganisatie heeft een positief advies gegeven over het huurbeleid voor 2010. En er zijn dan ook geen bezwaren tegen de huurverhoging binnen gekomen. Het huurbeleid van Woningstichting Domus is gericht op: • Betaalbaar houden kernvoorraad sociale huurwoningen. • Evenwichtiger prijs/kwaliteitsverhouding kernvoorraad sociale huurwoningen. • Evenwichtiger prijs/kwaliteitsverhouding woningvoorraad marktgerichte verhuur. • Langjarig waarborgen van de financiële continuïteit.
De gemiddelde kale huurprijs van de huurwoningen bedroeg in 2010 74% van de maximale huurprijs die zou mogen worden gevraagd. Dat toont aan dat Woningstichting Domus een sociaal beleid voert. Voor een vergelijking van de gemiddelde huurprijs met de maximale huurprijs over de laatste 5 jaar, zie bijlage (tabel 2).
Mutaties Bij mutaties harmoniseert Woningstichting Domus haar woningen. Dit betekent in concreto dat huren en geriefsverbetering bij mutatie worden aangepast. In totaal zijn in 2010 93 woningen (9,7 % van 959 woningen, dit is inclusief de woningen van Proteion) gemuteerd. Per 1 oktober 2010 zijn er 18 zorgappartementen van het project de Lombardije in verhuur genomen door Woningstichting Domus. Afbeelding: complex van PSW, Conrad Abelstraat in Weert
Voor een overzicht van de mutaties, zie bijlage (tabel 3).
Huuropbrengst De gerealiseerde huuropbrengst was e 5.380.000,- en lag daarmee lager dan de prognose van e 5.495.000,-. De reden hiervoor is dat de nieuwbouwcomplexen WML en Abelstraat later in exploitatie zijn gekomen dan oorspronkelijk was geraamd bij de begroting.
4.2. Woningtoewijzing betaalbare woningvoorraad Het totaal aantal nieuwe huurcontracten bedroeg in 2010 93. Hiervan zijn 68 woningen onder de liberalisatiegrens toegewezen en 25 daarboven. De verhuureenheden voor de bijzondere doelgroepen zijn niet in dit totaal meegenomen. In 2010 zijn 2 woningen beschikbaar gekomen in de categorie goedkope huur. Beide woningen zijn toegewezen aan starters in de leeftijd tussen 18 en 23 jaar. In totaal zijn er 19 starters in de leeftijd tussen de 23 en 30 jaar gehuisvest. In 2010 zijn 7 vrijkomende sociale huurwoningen in de betaalbare voorraad opnieuw verhuurd, waarvan 86% aan huishoudens met een inkomen tot e 33.614,- per jaar. Daarmee is de doelstelling (80% van de vrijkomende woningen in de sociale voorraad toewijzen aan huishoudens met een jaarinkomen tot e 33.614,-) gehaald. In de toekomst zal 90% van de vrijkomende sociale huurwoningen worden toegewezen aan huishoudens met een inkomen beneden de grens van e 33.614,-. Voor een overzicht van de toewijzingen, zie de bijlage (tabel 4).
4.3. Woonlasten In het ondernemingsplan zijn doelstellingen opgenomen om de energiekosten op termijn voor de huurder te verminderen. Om dat doel te bereiken is in 2010 het volgende gerealiseerd.
Individuele warmtemeters In het wooncomplex op de Bredeweg zijn individuele warmtemeters in de appartementen aangebracht. Het uitgangspunt van Woningstichting Domus is dat de huurders hun eigen verbruik betalen om ze bewust te maken van hun eigen stookgedrag. Bij een tweetal complexen zijn bewegingsmelders geplaatst om het stroomverbruik van de verlichting te verlagen.
17
18
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Energietransportkosten De energiemaatschappij heeft per 1 januari 2010 de transportkosten verhoogd, met als gevolg dat de kosten voor een aantal complexen erg hoog zijn opgelopen, wat met name werd veroorzaakt door de liften. Van alle liftcomplexen zijn de energiekosten bekeken en waar mogelijk de wattages aangepast.
Servicecontract In 2010 is de nieuwe vorm van het servicecontract huurdersonderhoud in gebruik genomen. Huurders kunnen nu het huurdersonderhoud (reparaties die volgens de huurwetgeving ten laste van de huurder komen) door de woningstichting uit laten voeren voor een bedrag van e 5,- per maand en hoeven dan geen materiaal- en arbeidskosten meer te voldoen. Deze vorm is een succes gebleken: het aantal deelnemers is verdubbeld.
4.4 Leegstand
Verhuurleegstand Er is geen sprake van structurele huurleegstand in de woningvoorraad. De verhuurleegstand lag in 2010 met 0,28% onder het streefpercentage van 0,3%. De totale huurderving bedroeg e 39.000. Hierin is begrepen de leegstand in verband met verkopen van de complexen Roermondse Veld en Sterrenberg ad e 24.000 (in 2009 e 21.000). De huurderving exclusief leegstand in verband met verkopen bedroeg e 15.000 ( 0,28% van de netto huren). In 2009 bedroeg deze e 10.000 (0,20% van de netto huren). De oorzaak van deze toename wordt veroorzaakt door de tijdelijke leegstand van het nieuwbouwcomplex Lombardije ad e 11.000.
Verkoopleegstand De huurderving vanwege verkoopleegstand van woningen in complex 1 en 5 bedroeg e 24.000. Om de huurderving vanwege verkoop tegen te gaan zijn 4 woningen terug in de verhuur genomen.
Minder inspanningen zijn gepleegd, om de incassoachterstand terug te dringen in samenwerking met Hafkamp deurwaarders. Dit heeft tot gevolg gehad dat de incassoachterstand minimaal is. In 2010 zijn 2 huurovereenkomsten, wegens huurachterstand, op grond van een rechterlijke uitspraak ontruimd. De vordering op de vertrokken huurders bedraagt e 29.000. In 2010 bedraagt de gevormde voorziening voor de vertrokken huurders e 28.000. Voor een overzicht van de huurachterstanden in de afgelopen jaren, zie bijlage (tabel 5).
Op 31 december 2010 kregen 131 woningen huurtoeslag op basis van geclusterd betalen. Op een woningbestand van 723 woningen komt dit neer op een percentage van ruim 18% (in dit bedrag zijn geen gehandicapten- en zorgwoningen opgenomen). Daarnaast ontvangt een deel van de huurders de huurtoeslag zelf. Woningstichting Domus heeft geen inzicht in dit aantal.
Geriefverbetering Er zijn 3 geriefverbeteringen aan woningen aangevraagd. Tegenover deze verbetering staat een extra
4.6. Dienstverlening Om de dienstverlening verder te verbeteren is Woningstichting Domus aangesloten bij het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH). KWH helpt woningcorporaties bij het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening door jaarlijkse metingen en advies met verbeterpunten. Woningstichting Domus behaalde in 2010 wederom het KWH-huurlabel. De meetresultaten in 2010 zijn in de volgende tabel weergegeven.
KWH-meetresultaten Cijfers Corporatie bellen Woning onderhouden Woning verlaten
7,8 7,7 8,6
Keuzevrijheid klanten In 2010 is de keuzevrijheid voor huurders verder uitgewerkt. Huurders kunnen op kantoor alleen kiezen voor wand- en vloertegels van keuken, badkamer en toilet.
24-uursservice Om klanten goed van dienst te zijn bij het verhelpen van reparaties biedt Woningstichting Domus een 24-uursservice. Echter door goed preventief onderhoud is gebleken dat klanten zelden gebruik maken van de reparatieservice buiten kantooruren.
4.5. Huurbetaling en incasso De huurachterstand in 2010 is iets opgelopen en bedroeg 0,44% van de totale huursom. Het doel de 0,4% niet te overschrijden, werd dus niet gehaald. De reden hiervoor is dat door de economische crisis veel huurders met moeite hun huur kunnen betalen.
Van de 24-uursservice werd in 2010 gebruik gemaakt voor (zie schema hieronder):
CV Slot woning Waterleiding Lift
Aantal meldingen
26
15
Huurtoeslag
2
0
Lekkage Elektra Glas Diversen 11
6
7
25
Afbeelding: complex in aanbouw Vlasstraat in Heyhuysen
puntenwaardering, in dit geval voor dubbele beglazing en vergroten van de badkamer. De verbeteringen vinden plaats op verzoek van de huurders. De kosten worden doorberekend in de huur van de woning (met uitzondering van de plaatsingskosten) of de huurder betaalt de kosten van de verbetering ineens.
4.7. Klachtencommissie Woningstichting Domus is deelnemer aan de regionale geschillencommissie voor woningcorporaties. In 2010 zijn er geen klachten ingediend bij de klachtencommissie.
19
20
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
5 Beheren en verbeteren van huurwoningen Woningstichting Domus legt zich toe op het voorzien in kwalitatief goede en betaalbare huurwoningen in een prettige woon- en leefomgeving. Aan de vraagkant zijn voor Woningstichting Domus op hoofdlijnen drie ontwikkelingen belangrijk. Dat zijn de vraag van starters door gebrek aan betaalbare woningen, de vraag naar nieuwe woonruimte door individualisering en de vraag naar toegankelijke woningen die geschikt zijn voor meerdere doelgroepen.
Beheren en verbeteren van huurwoningen
5.1. De woningvoorraad: bereikbare woningen en geliberaliseerde woningen. Op 31 december 2010 beheerde de Woningstichting 959 wooneenheden (inclusief woonbegeleidingsunits), 237 parkeergarages/parkeerplaatsen en 2 bedrijfsruimten. De woningvoorraad van Woningstichting Domus is jong en zeer gevarieerd. Voor een overzicht, zie de bijlage (tabellen 6, 7 en 8).
Tevens zijn er inspecties aan de daken van alle complexen uitgevoerd. De conditiemeting wordt elk jaar uitgevoerd voor ongeveer een derde van het woningbezit. De kosten per woning ten opzichte van vorig jaar zijn licht gedaald. De totale onderhoudskosten per woning per jaar zijn 627 (in 2009 was dit 684). De onderhoudskosten zijn binnen de begroting gebleven. Voor een overzicht van de onderhoudskosten naar type, zie bijlage (tabel 9).
5.3. Brandpreventie Twee medewerkers hebben in 2010 een cursus gevolgd zodat zij aan de kwalificatie-eis voldoen om brandmelders in de complexen te testen. Zij controleren maandelijks de brandweervoorzieningen in onze wooncomplexen en garages.
Energie-efficiency Door de vele nieuwbouw van de afgelopen jaren is het bezit al behoorlijk energie-efficiënt. In 2010 zijn 106 woningen voor verstandelijk gehandicapten opgeleverd met een label A. Daarmee is 11 % van de woningvoorraad energiezuinig geworden. Voor de verdeling van energielabels in het woningbestand, zie de bijlage (grafiek 1). Afbeeldingen: complex in aanbouw Vlasstraat in Heyhuysen
In 2010 zijn de energielabels van de woningen geanalyseerd. Op basis hiervan is één complex als pilot aangewezen. In deze pilot wordt bekeken welke technische en financiële mogelijkheden er zijn om deze woningen op te waarderen van een F label naar minimaal een B label. In 2011 zullen de resultaten van dit onderzoek bekend zijn.
5.2. Onderhoud en technisch beleid In 2010 is de technische conditie van het gehele woningbezit in kaart gebracht (zogenaamde nulmeting) door een extern adviesbureau (de Brinkgroep). De metingen zijn steekproefsgewijs gehouden. Concreet betekent dit dat het gehele woningbezit ouder dan 10 jaar aan de buitenzijde is geïnspecteerd en daarnaast zijn circa 75 woningen door inspecteurs bezocht om de technische staat van het interieur op te nemen en vast te leggen. Deze metingen zijn aan de hand van de NEN 2767 uitgevoerd en vastgelegd in een rapportage in Ibis-Main.
5.4. Legionellapreventie Het afgelopen jaar is met zorgpartners Proteion en PSW intensief overleg gevoerd over legionellabeheersmaatregelen van de diverse complexen. Samen met de gebruikers is inzichtelijk gemaakt wie verantwoordelijkheid moet dragen voor een goed beheer van het wooncomplex. Als eigenaar controleert Woningstichting Domus maandelijks de logboeken van de gebruikers van de zorgcomplexen en wordt het jaarlijks onderhoud uitgevoerd ter preventie van legionella. Daarnaast is hiervoor in een complex aan de Willem Dreesstraat e 38.000 geïnvesteerd.
5.5. Inbraakpreventie In alle nieuwbouwcomplexen wordt het politiekeurmerk standaard toegepast. De opzichter heeft in 2010 de cursus Politiekeurmerk Veilig Wonen gevolgd en geeft vanuit deze expertise aanbevelingen voor veiligheid van de complexen.
21
22
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
6. Strategisch voorraadbeleid Het strategisch voorraadbeleid van Woningstichting Domus is volop in ontwikkeling. Een van de uitgangspunten binnen dit beleid is vermindering van het energiegebruik.
6.1. Gerealiseerde nieuwbouw Graafschap Hornelaan
Strategisch voorraadbeleid
Dit is een gecombineerd project van 28 woningen voor verstandelijk gehandicapten inclusief een activiteitencentrum dat in gezamenlijkheid met PSW is gebouwd in de gemeente Weert. Alle bewoners hebben een zit-/slaapkamer met een eigen douchegelegenheid en op wens is een keukenblok geplaatst.
Coenraad Abelstraat Een project in Weert voor 28 verstandelijk gehandicapten, inclusief een ouderengroep met hiervoor aangepaste voorzieningen. Het project is voorzien van een warmtepomp.
Spoorlaan Noord In de gemeente Roermond is een project voor 28 verstandelijk gehandicapten gerealiseerd, waarvan één groep zelfstandig woont zonder begeleiding, maar wel een beroep kan doen op de nachtdienst bij calamiteiten.
Afbeeldingen: complex in aanbouw Vlasstraat in Heyhuysen
Magdalenastraat Op de oude locatie van het woonbegeleidingscomplex in de kern Heythuysen is een nieuwe voorziening gebouwd voor 22 verstandelijk gehandicapten. Deze voorziening is inclusief warmtepomp gerealiseerd.
6.2. Nieuwbouw in ontwikkeling Woonvoorzieningen voor PSW
Voor het pedagogisch sociaal werk (PSW) wordt momenteel een woonvoorziening voor 21 verstandelijk gehandicapten gerealiseerd aan de Vlasrootstraat in de gemeente Leudal. Binnen dit project wordt ook een seniorenafdeling gerealiseerd. Dit project wordt voorzien van een warmtepomp. Voor de uitgangspunten van de bedrijfswaardeberekeningen, zie bijlage (tabel 10).
6.3. Herstructurering Woningstichting Domus heeft in 2010 geen herstructureringsopgave gehad. Op basis van de leefbaarheidsenquête van 2010 zijn wooncomplexen aangewezen die in aanmerking komen voor een toekomstige renovatie.
6.4. Verkoop In 2010 werd één bestaande huurwoning in complex Roermondse Veld verkocht op de vrije markt. De verkoopopbrengst bedroeg e 93.000.
23
24
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
7. Leefbaarheid, welzijn en zorg Om prettig te wonen is meer nodig dan alleen een goede woonomgeving. Huurders moeten zich thuis voelen in hun straat en buurt. Bovendien is de woningstichting wettelijk verplicht om in te grijpen als er sprake is van overlast.
7.1. Leefbaarheid In het kader van de leefbaarheid is in 2010 een bedrag van e 73.000 uitgegeven. Om aan de aanvragen van bewonerswensen tegemoet te komen werd e 16.166 besteed.
Leefbaarheid, welzijn en zorg
Afbeeldingen: complex in aanbouw Vlasstraat in Heyhuysen
Voor een overzicht van de kosten voor leefbaarheid, zie bijlage (tabel11).
Leefbaarheidsenquête Begin 2010 is een enquête verstuurd naar alle huurders van de woningstichting. Dit onderzoek had als doel inzicht te verkrijgen in de leefbaarheid en de klantbeleving in de diverse complexen en wijken en in de klanttevredenheid. Het zal elke 4 jaar herhaald worden en gaat als onderlegger dienen voor het ondernemingsplan en het strategisch voorraadbeleid.
De analyse per complex is in het strategisch voorraadbeleid opgenomen. Dit zorgt ervoor dat er nog betere lange en korte termijn beslissingen genomen kunnen worden.
Schone complexen Rommel en vuilnis blijven een terugkerende bron van ergernis bij veel huurders. Er wordt daarom streng opgetreden tegen vervuilers. Bij ernstige vervuiling zijn de huurders aangeschreven. Veelal heeft dit geleid tot een tijdelijke of structurele oplossing. Van drie wooncomplexen hebben alle bewoners hierover een brief ontvangen. In het voorjaar zijn de tuinen wederom geïnspecteerd en zijn de bewoners van verwaarloosde tuinen aangeschreven. Alle aangeschreven bewoners hebben gehoor gegeven aan de oproep tot verbetering. De algemene indruk was dat de tuinen er goed verzorgd uitzagen.
Leefbaarheidfonds In 2010 zijn eerste bijdragen uit het leefbaarheidfonds uitgekeerd, naar aanleiding van verzoeken van bewoners. Er is bijvoorbeeld een kerstboom met versiering aangeschaft voor in de algemene hal van een complex. Het fonds is extra onder de aandacht gebracht bij alle huurders in de leefbaarheidenquête en in de Woonkoerier. Bewoners hebben desondanks in 2010 nauwelijks een beroep gedaan op het fonds; in totaal voor een bedrag van e 16.000. Om een hoge respons te bevorderen is een speciale brief en envelop ontworpen en zijn er 3 prijzen uitgeloofd van een hele, een halve en een kwart maand gratis huur. Het percentage huurders dat de enquête volledig heeft ingevuld, is 52%.
Wijkbeheer Woningstichting Domus nam deel aan de vergaderingen van de projectgroep wijkbeheer in het Roermondse veld, waarbij de woningstichting een
25
26
JAarverslag woningstichting DOMUS
adviserende rol had ten aanzien van het beheer van de complexen in dit gebied. Tevens werd door de huismeester deelgenomen aan de tweemaandelijkse wijkrondgang met wijkpartners. Kleine ergernissen in het kader van de leefbaarheid worden daar gesignaleerd en direct opgelost. Bij de beheerde complexen werden geen klachten gemeld. De klachten over zwerfvuil zijn samen met de gemeente opgepakt. In de Componistenbuurt nam de huismeester deel aan de wijkrondgangen van de partijen die bij het beheer van de buurt zijn betrokken. Over de woningen en woonomgeving van onze woningen werden tijdens deze rondgangen zelden klachten gemeld.
Overlast In 2010 zijn 19 brieven ontvangen over overlast. Enkele hiervan betroffen overlast zoals hangjongeren of rommel rondom het complex. In een aantal gevallen betrof het burenoverlast, welke na een gesprek tussen beide huurders naar tevredenheid is opgelost. Het overgrote deel van de binnenkomende klachten betrof 2 adressen. Eén daarvan betrof een woning waarvan de bewoner inmiddels is uitgezet. Het andere adres betrof een woning waarbij naast de
JAarverslag woningstichting DOMUS
woningstichting zowel de gemeente, de politie en bemoeizorg betrokken zijn. Deze overlastkwestie was eind 2010 nog niet opgelost.
7.2. Bijzondere doelgroepen Woningstichting Domus bleef in 2010 actief op het gebied van wonen en zorg. Aan de stichting PSW heeft de woningstichting 4 woonprojecten opgeleverd, en er is een project van 21 wooneenheden in voorbereiding genomen.
7.3.Ouderen Met het verzorgingscentrum RCG (onderdeel van de Stichting Proteion) zijn in 2010 afspraken gemaakt over het leveren van zorg aan de oudere bewoners in de complexen in de binnenstad. Door onder andere persoonsalarmering en zorg-tv in dit pakket op te nemen kan het zelfstandig blijven wonen en het gevoel van veiligheid worden bevorderd. De galerijen van alle 55+ complexen zijn verhoogd.
Bewonersparticipatie
Aanpassingen Daarnaast worden in overleg met de gemeente Roermond in het kader van de WMO aanpassingen in woningen uitgevoerd. Afgelopen jaar is voor een bedrag van e 7004 aan voorzieningen gerealiseerd in 12 woningen.
8. Bewonersparticipatie Woningstichting Domus hecht veel waarde aan de betrokkenheid van de huurders. Een goede samenwerking met de Huurdersbelangenvereniging Roerje-mond (HBV) is dan ook van grote waarde.
8.1. Huurdersbelangenvereniging Afbeeldingen: complex in aanbouw Vlasstraat in Heyhuysen
De directie heeft 5 maal vergaderd met de huurdersbelangenvereniging. Deze vereniging is
daarnaast betrokken geweest bij de selectie van de kandidaten voor de Raad van Commissarissen, die namens de huurders zitting hebben in deze Raad. Verder is er overleg geweest met de betreffende leden van de Raad van Commissarissen en de directie om toekomstige onderwerpen te bespreken en voorbereidingen te treffen voor een gezamenlijke huurdersbijeenkomst.
27
28
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
9. Financiële continuïteit
Waardeveranderingen: Door toepassing van andere parameters bij de bedrijfswaarde heeft een herziening plaatsgevonden van de afwaardering van e 840.000.
Het financieel beleid van woningstichting Domus staat geheel in het teken van het waarborgen van de continuïteit. Bij het vaststellen van begrotingen en het nemen van investeringsbeslissingen speelt de afweging tussen financiële risico’s en maatschappelijk rendement steeds een belangrijke rol.
Financiële continuïteit
Vennootschapsbelasting In 2010 heeft een herziening plaatsgevonden over de jaren 2008 en 2009 in verband met een lagere WOZ-waarde per 1 januari 2010 en 2011.
9.1. Financieel beheer
Jaarresultaat 2010 ten opzichte van 2009:
Vanuit haar vermogenspositie heeft woningstichting Domus nieuwe projecten gefinancierd en rente- en exploitatierisico’s opgevangen in overeenstemming met artikel 26 lid 2 van het BBSH, zodat het voortbestaan in financieel opzicht is gewaarborgd.
Het jaarresultaat over 2010 van e 1.539.000 is e 1.626.000 hoger dan vorig jaar. Voor de totstandkoming van dit resultaat, zie bijlage (tabel 12) en het accountantsverslag.
9.2. Resultaat
Per ultimo 2010 bedraagt het eigen vermogen 16,6% van het balanstotaal (2009: 14,8%). De toename ten opzichte van 2009 wordt veroorzaakt door het positieve jaarresultaat over 2010. Voor de specificatie van de financieringsbehoefte zie bijlage (tabel 13).
Woningstichting Domus baseert haar financieel beleid op een meerjarenprognose over een periode van 10 jaar. De jaarrekening voldoet aan de wettelijke voorschriften, zoals opgenomen in het Burgerlijk Wetboek 2 titel 9. De richtlijnen zoals opgesteld door de Raad voor de Jaarverslaggeving zijn gevolgd. In onderstaande tabel is de winst- en verliesrekening van 2010 weergegeven
Winst- en verliesrekening ( *e 1.000)
realisatie begroting realisatie 2010 2010 2009
Bedrijfsopbrengsten 5662 Bedrijfslasten 2827 Financiële baten en lasten 2321 Jaarresultaat kernactiviteit 514 Waardeveranderingen 840 Verkopen 62 Vennootschapsbelasting 123 Jaarresultaat na belastingen 1539
5732 5178 3258 2494 2383 2233 91 472 0 -5370 67 6333 -232 -1501 -74 -87
Realisatie/begroting: De winst- en verliesrekening laat op enkele posten afwijkingen zien ten opzichte van de begroting. De belangrijkste zijn:
9.3. Solvabiliteit
9.4. Liquiditeit Voor de ontwikkeling van de liquiditeit wordt gedurende onderstaande periode gerekend met het werkkapitaal. Het werkkapitaal bestaat uit de activa welke binnen 1 jaar in geld zijn om te zetten, minus de verplichtingen die wij binnen 1 jaar moeten voldoen. Onderstaand volgt een specificatie van het werkkapitaal van 2010 tot en met 2015 (bedragen * e 1000,-).
2010 2011 2012 2013 2014 2015 Vlottende activa 3550 1751 1868 3168 2392 2582 Vlottende passiva 2032 1788 1803 1772 1551 1733 Current ratio
1,75 0,98 1,04 1,79 1,54 1,49
Bedrijfslasten:
Afbeelding: complex van PSW, Conrad Abelstraat in Weert
Voor onderhoud is minder uitgegeven dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door doorgeschoven onderhoud naar volgende jaren, goedkopere inkoop evenals het niet uitvoeren van begrote posten. Het totale bedrag bedraagt circa e 405.000.
De liquide middelen namen af van e 5.039.000 in 2009 tot e 2.393.000 in 2010. Dit wordt veroorzaakt door de interne financieringen van de nieuwbouwprojecten.
29
30
JAarverslag woningstichting DOMUS
9.5. Waarderingsgrondslag De waarderingsgrondslag voor de activa voor 2010 is net als voorheen de historische kostprijs minus afschrijving dan wel de lagere bedrijfswaarde. Toegepast wordt de laagste waarderingsgrondslag per complex. Per 31 december 2010 bedraagt de waarde van de materiële vaste activa in exploitatie e 61.819.000.
9.6. Beleidswaarde en de parameters die daaraan ten grondslag liggen De beleidswaarde is de bedrijfswaarde met eigen parameters gedurende de eerste vijf jaar in verband met sturing op basis van strategisch voorraadbeleid. De bedrijfswaarde-berekening toont op basis van gekozen uitgangspunten de verdiencapaciteit van het woningbezit. Wij hebben een maatschappelijk beleid en dat heeft tot gevolg dat onze woningen minder kunnen opleveren dan de commerciële waarde. De beleidswaarde van ons woningbezit bedroeg eind 2010 e 71.290.000 (2009: e 58.760.000). De stijging van de beleidswaarde in 2010 ten opzichte van 2009 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de nieuwbouw van de PSW- complexen (106 woningen). Voor een overzicht van de gehanteerde parameters zie bijlage (tabel 14).
9.7. Marktwaarde De WOZ-waarde per 31 december 2010 bedroeg e 127.596.000 (peildatum 1 januari 2010). Ultimo 2009 bedroeg de WOZ-waarde e 115.753.000.
9.8. Belastingzaken Vaststellingsovereenkomst (VSO2) Met de belastingdienst is een nieuwe vaststellingsovereenkomst gesloten: VSO2. De VSO2 is een uitvoeringsovereenkomst over specifieke aspecten van de invoering van de integrale vennootschapsbelasting.
Vennootschapsbelasting 2010 Als vennootschapsbelasting is in de winst- en verliesrekening 2010 een bate van e 123.000 verantwoord. Dit bedrag is samengesteld uit een herziening van de werkelijk te betalen belasting over 2008 en 2009 ad e 419.000 en het saldo van de mutatie latente belastingvordering ad e 296.000 (negatief). De in de jaarrekening 2010 opgevoerde latente belastingvorderingen zijn opgenomen voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in de jaarrekening van de materiële
JAarverslag woningstichting DOMUS
vaste activa en de langlopende leningen, voor zover deze verschillen in de toekomst in de belastingheffing worden betrokken. De latentie van de materiële vaste activa wordt alleen opgenomen voor zover binnen een beleidshorizon van de komende vijf jaar de latentie door sloop of verkoop wordt afgewikkeld. De actieve belastinglatentie voor de verkopen bedraagt voor het jaar 2010 e 58.000 en voor de leningportefeuille e 110.000. De opgenomen latente belastingvordering is gewaardeerd tegen contante waarde op basis van 4% netto rente.
9.9. Oordeel van het CFV over het financieel presteren Continuïteitsoordeel Het Centraal Fonds Volkshuisvesting beoordeelt jaarlijks onze financiële positie. Op basis van de ingediende prognosegegevens concludeert het Centraal Fonds dat de voorgenomen activiteiten in de periode 2009-2014 passend zijn bij de vermogenspositie, wat tot een A1-oordeel leidt.
Ontwikkeling vermogenspositie Het Fonds hanteert als vermogensbegrip het volkshuisvestelijk vermogen. Dit vermogen is het eigen vermogen gecorrigeerd met de bedrijfswaarde inclusief rentabiliteitswaardecorrectie minus de materiële vaste activa. Het volkshuisvestelijk vermogen bedraagt per 1 januari 2009 e 17.697.000 (24% van het balanstotaal). Per ultimo 2014 bedraagt dit vermogen e 18.008.000 (26,3% van het balanstotaal).
Marktwaarde ten opzichte van de bedrijfswaarde Per eind 2014 bedraagt de geschatte marktwaarde e 120.806.000. Na correctie van het marktrisico, het macro-economisch risico en operationeel risico bedraagt deze marktwaarde e 83.511.000. De bedrijfswaarde bedraagt eind 2014 e 66.000.000. De marktwaarde ten opzichte van de bedrijfswaarde bedraagt 127%.
9.10. Maatschappelijk rendement Leefbaarheid In 2010 is circa e 72.000 uitgegeven aan leefbaarheid, zie tabel 11 in de bijlage.
Huismeester Van de kosten huismeester zijn circa e 10.000 salariskosten aan te merken als maatschappelijke prestaties.
9.11. Faciliteringsvolume WSW
Activiteiten op het gebied van beleggingen
Het faciliteringsvolume is het maximale bedrag aan externe financiering waarvoor WSW van tevoren aangeeft dat zij borg staat.
Woningstichting Domus heeft voor e 34.000 belegd aan derivaten. De beginwaarde per 1 januari 2010 bedroeg e 32.000. Dit levert een winstgevende post op van e 2.000.
Faciliteringsvolume 2010-2015
14.252.000
9.14. Planning en control
Uitgegeven leningen sinds 1 januari 2010
-2.500.000
Vrij te geven faciliterings volume 2010-2015
In 2010 is woningstichting Domus gestart met het verzamelen, ordenen, analyseren en rapporteren van financiële informatie voor planning en control. Deze activiteiten zijn gericht op interne planning- en besturingsactiviteiten.
11.752.000
Het bedrag ad e 11.752.000 heeft betrekking op herfinancieringen.
9.12. Direct en indirect rendement Direct rendement
De volgende bedrijfsprocessen zijn in 2010 op papier gezet: verhuur (mutatieproces en huurincasso), financiën (factuurregistratie, betalingen, belastingen en treasury), voorraadbeleid (voorraadbeleid, investeringsbeleid, verkoop woningen, aanbestedingsbeleid, nieuwbouw, geriefsverbeteringen en zav-beleid).
Het direct rendement (operationele kasstroom volgens de directe methode in % van de gemiddelde bedrijfswaarde) bedraagt in 2010 1,30%. Woningstichting Domus hanteert een ondergrens van 3,20%. We zitten dus onder deze grens.
Tevens is een opzet gemaakt van de interne controlemaatregelen van bovengenoemde bedrijfsprocessen.
Indirect rendement Het indirect rendement (mutatie in de bedrijfswaarde uitgedrukt in een percentage van de gemiddelde bedrijfswaarde) bedroeg in 2010 1,7%.
Risicobeoordelingen zijn onderdeel van de jaarlijkse planning- en controlecyclus.. Jaarlijks verricht de accountant controlewerkzaamheden bij de controle van de jaarrekening.
9.13. Treasurybeleid
9.16. Kengetallen
Renterisico
Voor de kengetallen van 2010, zie bijlage (tabel 16).
Woningstichting Domus kent een redelijk evenwichtige en gelijkmatige spreiding van renterisico’s (het totale bedrag waarover in enig jaar een nog onbekend nieuw rentepercentage zal worden betaald) met een gemiddelde van 8% per jaar. Het WSW hanteert een renterisico van 15%, Woningstichting Domus streeft naar 12%. Voor een overzicht van het renterisico tot 2030 zie bijlage (tabel 15).
Leningenportefeuille 1. In 2010 werd e 880.000 regulier afgelost. 2. Tevens zijn in 2010 voor 3 complexen 3 leningen afgelost voor een bedrag van e 2.746.000. Gezien de liquiditeitspositie en de mogelijkheid die de leningenportefeuille biedt, loopt Woningstichting Domus geen onaanvaardbare renterisico’s.
9.15. Interne risicobeheersing- en controlesystemen
9.17. Onrendabele investering Van het complex 44-21 wooneenheden Vlasstraat heeft tot en met 31 december 2010 een afwaardering plaatsgevonden van e 304.000. Het complex Vlasstraat zal medio 2011 in exploitatie komen.
31
32
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
10. Governance Woningstichting Domus hanteert de principes en uitwerkingen zoals opgenomen in de Governancecode woningcorporaties in 2010 van Aedes. Het openstaande onderdeel in 2009, te weten visitatie, heeft in 2010 plaats gevonden.
De afhankelijkheid van verkoop is nihil. Er zijn geen taken benoemd die alleen door middel van woningverkoop kunnen worden gefinancierd. Drie complexen zijn aangewezen voor verkoop. Bij mutatie worden de woningen verkocht. De vraagprijs van de koopwoningen laat vooralsnog geen prijsdaling zien.
10.1. Raad van Commissarissen
Beheersmaatregelen
In 2010 is het statuut ten aanzien van de werkwijze van de raad geëvalueerd. Dit statuut is in 2011 vastgesteld.
De actuele marktvraagprijzen voor koopwoningen worden regelmatig geëvalueerd met de makelaars en kritiekpunten van aspirant kopers worden aangepakt. In 2010 zijn 4 woningen die meer dan een jaar in de verkoop stonden terug genomen in de verhuur.
10.2. Beleidsdoelstellingen
Governance
Het bestuur heeft de beleidsdoelstellingen uitgevoerd conform de jaarschijf 2010 in het ondernemingsplan. Het onderdeel doorrekenen van de rendementen van de woningcomplexen is niet in 2010 uitgewerkt, daarmee kon een aanpassing van de rendementen ook niet plaatsvinden. In juli 2011 is dit gereed.
10.3. Interne risicobeheersings- en controlesystemen In 2010 is een aanvang gemaakt met het beschrijven van de risico’s van een aantal cruciale processen binnen de verschillende afdelingen. Om de risico’s van deze processen inzichtelijk te maken zijn gesprekken gevoerd met de medewerkers. Aan de hand van de doelstellingen, taken en verantwoordelijkheden van hun afdeling zijn de risico’s benoemd. Tevens is aandacht geschonken aan de huidige en aanvullende beheersmaatregelen. De belangrijkste componenten van ons controlesysteem zijn: • toepassen van integraal risicomanagement (inclusief risicoanalyses op de doelstellingen van de organisatie); • handleidingen voor de inrichting van financiële verslaggeving; • systeem van periodieke monitoring en rapportering.
10.4. Financiële risico’s 10.4.1. Fluctuerende prognoses
Afbeelding: complex van PSW, Conrad Abelstraat in Weert
10.4.2. Verkoopafhankelijkheid
De parameters waarmee de prognoses berekend worden, zijn tamelijk stabiel. Het zijn vooral externe factoren, die bijdragen aan fluctuerende prognoses. De lage huurverhogingen van de laatste jaren hebben een stevige impact op de reserves. Daarnaast hebben de heffingen van het Investeringsfonds Wijkaanpak en de Vennootschapsbelasting een grote invloed op de financiële positie. De kredietcrisis heeft een neerwaarts effect op de rentes gehad.
10.4.3. Overige verhuuractiviteiten Gezien de goede vraag naar huurwoningen in Roermond is het risico van verhuur beperkt. De acceptatiegraad is gelijk gebleven en de mutatiegraad neemt langzaam af. De belangstelling voor de woningen is goed, hoewel huurders steeds meer kijken naar de kwaliteit van de keukens en badkamers.
Beheersmaatregelen Mutatiegraad en leegstand worden per kwartaal gemonitord. Zo wordt elk kwartaal gerapporteerd wat uit de aftersales-gesprekken naar voren is gekomen.
10.4.4. Projecten Op dit moment is nog één project in ontwikkeling, namelijk de Vlasstraat. Dit project wordt voor 20 jaar verhuurd aan de stichting PSW. Daarmee is het verhuurrisico afgedekt. Dit laatste geldt tevens voor de toewijzing en mutaties van de bijzondere wooncomplexen die door de stichting PSW worden geregeld.
10.4.5. Vernieuwing en herstructurering Door de ouderdomsdifferentiatie van het bezit was in 2010 geen sprake van herstructureringscomplexen. Als het strategisch voorraadbeleid op orde is, kunnen de investeringen in het reduceren van de energielasten worden berekend.
10.4.6. Marktpositie van de complexen De marktpositie van de stichting is goed. Wel zijn er in de gemeente Roermond de afgelopen jaren te veel appartementen gebouwd waardoor er een kwaliteitsverdringend effect is. De prijs/kwaliteitverhouding van de woningen is echter goed, daarnaast is de leefbaarheid in de wijken en buurten op peil. Het risico van een inzakkende koopwoningenmarkt, is dat huurwoningen relatief duurder worden
33
34
JAarverslag woningstichting DOMUS
ten opzichte van koopwoningen (ook afhankelijk van het rentepeil). Op dit moment wordt een geringe afname van de vraagdruk gesignaleerd. Dat de woningvoorraad op goede locaties in Roermond ligt en er een goede verhouding in type is afgewogen tegen de vraag en de bevolkingssamenstelling.
Beheersmaatregelen: Er wordt zorggedragen voor een kwalitatief goed beheer van de woningvoorraad en bewoners worden keuzemogelijkheden gegeven in de aanpassing van de keukens en de badkamers. Bij mutaties worden woningen kritisch bekeken op de bovengenoemde onderdelen.
10.4.7. Procedures In 2010 werden een aantal procedures uitgeschreven die mede worden gemonitord in de kwartaaloverzichten. Voor de meest risicovolle werkprocessen zijn nu procedures opgesteld.
10.4.8. Heffing Investeringsfonds Wijkaanpak In 2010 is een heffing opgelegd voor een bijdrage aan de zogenaamde Vogelaarwijken. Momenteel voert Woningstichting Domus een procedure tegen de heffing 2008 en 2009 in gezamenlijkheid met andere Limburgse corporaties. Definitieve uitspraken zullen in 2011 en volgende jaren plaatsvinden.
JAarverslag woningstichting DOMUS
10.5. Visitatie De woningstichting is eind 2010 gevisiteerd door Raeflex, een onafhankelijke visitatiecommissie. Het rapport van de visitatie zal in 2011 definitief worden vastgesteld.
10.6. Oordeel van relevante instanties • Het Centraal Fonds stelt dat ons gecorrigeerd weerstandsvermogen hoger is dan het minimaal noodzakelijke weerstandsvermogen. • Het ministerie van VROM heeft geen opmerkingen over de manier waarop wij wet- en regelgeving naleven. Daarnaast heeft VROM ook over de financiële positie geen opmerkingen. Met betrekking tot rechtmatigheid wordt door CFV in de oordeelsbrief van 1 oktober 2010 een vraag gesteld over nevenactiviteiten. Op 11 oktober 2010 gaf Woningstichting Domus een uiteenzetting over deze activiteiten. Per 25 oktober 2010 werd door CFV een bevestiging gegeven, dat de kwestie als afgewikkeld wordt beschouwd. • Het Waarborgfonds sociale woningbouw (WSW) stelt dat Woningstichting Domus kredietwaardig is en daarom gebruik kan blijven maken van hun borgingsfaciliteiten.
Verslag van de Raad van Commissarissen 11. Verslag van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft een drieledige taak. Hij houdt toezicht op het bestuur, het beleid en de algemene gang van zaken in de Woningstichting Domus. Ook fungeert de raad als klankbord en/of adviseur voor het bestuur en vervult hij de werkgeversrol ten aanzien van de bestuurder.
11.1. Samenstelling, taak en werkwijze De Raad van Commissarissen heeft vanwege de geringe omvang van de corporatie geen aparte commissies. Voor de aandachtsgebieden en nevenfuncties van de commissarissen, zie bijlage (tabel 17).
Afbeeldingen: complex van PSW, Conrad Abelstraat in Weert
In 2010 zijn twee leden van de Raad van Commissarissen afgetreden. De vacature is gepubliceerd in het Limburgs dagblad. De nieuwe leden van de Raad van Commissarissen vervullen de zetel voor de huurders. Bij de gesprekken met de geselecteerde kandidaten is de huurdersbelangenvereniging aanwezig geweest en heeft haar stem hierover uitgebracht.
Vanaf 21 juni 2010 bezetten mevrouw ReumersHoeben en de heer Volleberg de zetels in de raad waarvoor de huurders als gevolg van artikel 15, vierde lid van de statuten, een bindende voordracht kunnen doen. Zij onderhouden ook vanuit de raad het contact met het bestuur van de huurdersvereniging, uiteraard met erkenning van het primaat van de directeur/ bestuurder. De Raad van Commissarissen is in het afgelopen jaar zes maal in reguliere vergadering bijeen geweest. Aan die vergaderingen heeft de directeur/ bestuurder steeds deelgenomen. Tussentijds is er regelmatig contact tussen de voorzitter en de directeur/ bestuurder.
11.2. Behandelde onderwerpen Hieronder een beknopt overzicht van de relevante door de RVC in 2010 behandelde onderwerpen.
Financieel/ economisch In het kader van een verzoek van de Raad aan de bestuurder om een planning- en controlsysteem te ontwikkelen zijn dit verslagjaar als aanzet daartoe door de bestuurder twee nota’s uitgebracht: een beschrijving van de administratieve organisatie (werkprocessen) en een daarbij behorend risicoprofiel.
35
36
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Zelfevaluatie De Raad van Commissarissen heeft een aparte bijeenkomst belegd voor een systematische zelfevaluatie. De zelfevaluatie heeft geen aanleiding gegeven tot een andere opzet van de vergaderingen.
Deskundigheid Individuele leden van de Raad hebben de mogelijkheid deel te nemen aan cursussen ter ondersteuning van hun rol als toezichthouders. Twee leden hebben in 2010 een cursus van de Vereniging voor Toezichthouders bijgewoond.
Honorering leden Raad van Commissarissen
De honorering van de Raad is gekoppeld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke leden en houdt rekening met maatschappelijke waarden en normen. De vergoeding van de afzonderlijke leden bedroeg e 4600,-. Voor een overzicht van de honoreringen, zie bijlage (tabel 18). Afbeeldingen: complex van PSW, Conrad Abelstraat in Weert
Integriteitsonderzoek De corporatie heeft in 2010 meegewerkt aan een vervolgonderzoek betreffende integriteit door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). De uitkomst van de vervolgmeting toont dat er verbeteringen zijn aangebracht en/of voorgenomen, zowel in het instrumentarium om integer handelen binnen de organisatie te bevorderen, als het toezicht vanuit de raad van commissarissen daarop.
Procedure belastingdienst Onze corporatie heeft bezwaar en beroep aangetekend tegen een aanslag in het kader van de vennootschapsbelasting, omdat naar haar mening ten onrechte geen toepassing is gegeven aan de faciliteit van de herbestedingsreserve. Naar verwachting betreft het een principiële kwestie die de belastingdienst tot aan de Hoge Raad zal willen uitprocederen. Nu enkele andere corporaties en Aedes een bijdrage hebben toegezegd, is de Raad van Commissarissen akkoord gegaan met een procedure tot en met de rechtbank.
Verklaringen
Honorering bestuur Over 2010 heeft het bestuur de volgende beloning ontvangen: beloning bestuurder 2010 Brutoloon 94.584 Vakantiegeld 7.566 Belaste reiskosten vergoeding 217 Totaal brutoloon 102.367 Pensioenlasten 24.107 Onbelaste reiskostenvergoeding 228 Namens de Raad van Commissarissen
Mr. G.A.M. Stevens, Voorzitter
12. Verklaring bestuur en de
Verklaring van de Raad van
Raad van Commissarissen
Commissarissen
Verklaring van het bestuur Het bestuur van Woningstichting Domus verklaart dat Woningstichting Domus een adequate invulling heeft gegeven aan het uitgangspunt “uitsluitend werkzaam in het belang van de volkshuisvesting” zoals omschreven in artikel 11 van het Besluit beheer sociale-huursector (BBSH). Voorgesteld wordt om het resultaat van e 1.539.000 positief over 2010 ten gunste te brengen van de algemene bedrijfsreserve.
In overeenstemming met het bepaalde in het artikel 14 van de statuten van Woningstichting Domus, is de jaarrekening ter beoordeling voorgelegd aan de Raad van Commissarissen. De raad heeft de jaarrekening laten onderzoeken door Du Roi accountants. De raad heeft, de accountant gehoord hebbende, de jaarrekening, het volkshuisvestingsverslag en de cijfermatige kerngegevens goedgekeurd op 18 mei 2011. Het voorstel ten aanzien van de resultaatsbestemming is door de raad aangenomen.
Roermond,
Roermond, De Raad van Commissarissen: Mr. G.A.M. Stevens, voorzitter Mw. C.G. Reumers-Hoeben, vice-voorzitter
Drs. H.L. van Houts Statutair directeur
T.W.J. Rozema, lid G.L.A.M. Volleberg, lid H.J.J. Van Hooff, lid
37
13. Bijlagen
Zonnewijzer met uitzicht op de lichaamsoefening-toestellen in de tuin van Roncalli
40
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
TABEL 1
Tabel 2
2010 2011 2012 Doelstellingen markt Beleid maken voor het uitvoeren van vastgoedbeheer van derden x x 0 beheer van derden nog niet uitgevoerd Opstellen strategisch voorraadbeheersplan en maatregelen bestaande woningvoorraad x x 0 Alleen nog financieel uitzoeken Doelstellingen producten en diensten Bouw huurwoningen 0 0 0 Beleid opstellen met een goede verdeling van huurwoningen onder € 33.614, - grens 0 0 0 Bij nieuwbouw van woningen hiaten oplossen in de woningmarkt 0 0 0 Het gebruik en de ontwikkeling van duurzame producten x Klant krijgt keuzevrijheid in de ontwikkeling en afwerking van zijn keuken en badkamer x 0 0 in 2010 gerealiseerd Plan maken waarin wordt aangegeven op welke termijn de voorraad energieproof is x Ontwikkelen van tussenvormen voor het verkoopbeleid x Woningstichting Domus behoudt het KWH-label 0 0 0 het KWH label is gehaald in 2009 ZAV-beleid opgesteld x beleid in 2009: juridische toets 2011 Betaalbaar servicepakket aan alle huurders aangeboden in 2009 gerealiseerd Doelstellingen financieel beleid Formuleren van rendementsdoelstellingen x x Na mei 2011 aanpassen Investeringsbeslissingen mogen de continuiteit van de organisatie niet in gevaar brengen 0 0 0 Investeringsvermogen wordt primair in eigen gebied ingezet 0 0 0 Actualiseren van het treasurystatuut 0 x Laatste aanpassing 11 mei 2006 Evenwichtige prijs/kwaliteitverhouding van de woningvoorraad 0 0 0 Opstellen format om ontwikkelrisico’s van het vastgoed en de exploitatie in te schatten x x mei 2011 Actualiseren aanbestedingsbeleid x Doelstellingen organisatie In de jaarplannen worden de doelstellingen verwoord 0 0 0 De toegelaten instellingsstatus wordt overwogen als er beperkingen zijn voor de TI uittreden uit het bestel is niet mogelijk Corporate governance en verantwoording afleggen aan de maatschappij x 0 0 2010 gevisiteerd, in 2011 uitwerken Ontwikkeling van een personeelsbeleid x is gereed op juridische toets na Opstellen sponsorbeleidsnotitie x Invoeren van een balanced scorecard x Samenwerking onderzoeken met andere woningcorporaties 0 0 0 in 2009 onderzoek; in 2010 gestart Doelstelling omgeving Alle doelgroepen voldoende en evenredig aan bod te laten komen Belangenhouders betrekken bij het toetsen en op te stellen beleid Huurdersraad behartigd primair de belangen van de huurders Persoonlijke benadering van de huurders leefbaarheidenquête 2010, De product- en dienstverlening wordt afgestemd op de individuele huurder Met de gemeente Roermond worden prestatieafspraken gemaakt Geen specifieke opgave voor ws Domus Doelgroepen in kaart brengen en huisvesting hiervoor bekijken binnen bestaande bezit Visitatie uitvoeren in 2010 uitgevoerd, uitwerking 2011
0 0 0 x
0 0 0 x
0 0 0 0
0 x
0 x
0 x
x
x
Vergelijking gemiddelde huurprijs van Woningstichting Domus met de maximale huurprijs In de onderstaande tabel wordt de gemiddelde kale huurprijs vergeleken met de landelijk vastgestelde maximale huurprijsgrens en het gemiddelde aantal punten van het bijbehorende woningwaarderingsstelsel (WWS). De maximale huurprijs van een woning is afhankelijk van het puntenaantal. Bij geliberaliseerde huurovereenkomsten bepaalt de verhuurder zelf de huurstijging. De liberalisatiegrens was in heel 2010 € 647,53.
Gemiddelde Maximale kale huurprijs huurprijsgrens WSR
2010 480 2009 462 2008 446 2007 433 2006 419
Percentage van de maximale huurprijs
648 632 621 615 597
Gemiddeld aantal punten WWS
74% 72% 72% 70% 70%
142 141 141 141 141
Tabel 3 Mutaties in procenten 2010 2009 2008 2007 Percentage 9,7% 8,3% 11,7% 10,0% Totaal 93 81 107 91 * Dit betreft alle woonvormen minus de bijzondere woonvormen.
Tabel 4 Toewijzing 2010 Gezinssamenstelling en jaarinkomen 1 persoon < 21450 >21450
Goedkoop Betaalbaar tot €357,37 tot €511,50 tot €548,18
Duur Geliberaliseerd tot €647,53 boven €647,53
2 0
16 8
0 0
5 0
0 2
2 of meer personen < 29125 >29125
0 0
5 1
10 5
0 2
0 5
1 persoon 65+ >20200 <20200
0 0
11 0
0 2
0 0
6 8
2 personen 65+ <27575 >27575
0 0
0 0
1 0
0 0
0 4
41
42
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Tabel 5
Tabel 9
Te innen huursom Huurachterstand Achterstand zittende huurders Aantal met achterstand Achterstand < 2 maanden Achterstand > 2 maanden
2010 2009 2008 2007 5.380.000 4.944.000 4.941.000 4.502.000 53.000* 48.000 49.000 42.000 25.000 22.000 14.000 12.000 126 69 48 51 116 52 42 47 10 17 6 4
*Huurachterstand is € 26.000 inclusief de opgenomen voorziening is het totaal € 53.000. Begin 2011 is circa € 10.000 afgeboekt van vertrokken huurders.
Tabel 6 Woningvoorraad naar woningsoort Totaal aantal woningen WSR Eengezinswoningen Benedenwoningen Etagewoningen Etagewoningen met lift Begeleid wonen Zorgwoningen
2010 2009 2008 2007 959 854 913 913 228 229 329 329 23 23 23 23 113 113 113 113 342 342 319 319 198 92 92 92 55 55 37 37
Tabel 7 Woningvoorraad naar aantal kamers 1 kamer 2 kamers 3 kamers 4 kamers 5 kamers of meer
2010 2009 2008 2007 390 284 289 289 348 348 302 302 210 211 227 227 11 11 95 95 0 0 0 0
Onderhoudskosten In de onderstaande tabel staan de onderhoudskosten naar type. Onderhoudskosten zijn te onderscheiden in planmatig (volgens de meerjarenplanning) en niet-planmatig onderhoud (storingsmeldingen, mutaties en onderhoudscontracten). Kosten per woning Storings- en contractonderhoud Mutatieonderhoud totaal niet planmatig onderhoud planmatig onderhoud Totale onderhoudsuitgaven geactiveerd onderhoud totaal onderhoud
2010
2009
203 194.535 214.951 207.956 26 25.245 51.421 39.531 229 219.780 266.372 247.487 398 381.525 282.439 270.545 627 601.305 548.811 518.032 - 35.440 19.006 627 601.305 584.251 537.038
Tabel 10 Uitgangspunten van de bedrijfswaardeberekeningen verwachte jaarlijkse huurstijging in 2011 1,2 % Vanaf 2012 t/m 2015 2,25% Vanaf 2016 2% Verwachte jaarlijkse stijging onderhoud en variabele lasten 2011 t/m 2015 2,25%, vanaf 2016 3% Algemeen beheer per woning 1018 Disconteringsvoet 5,25%
Tabel 11 Tabel 8
Overzicht kosten leefbaarheid 2010
Woningvoorraad naar huurklasse 2010 2009 2008 2007 goedkope voorraad volgens BBSH (2010: tot € 357,3) 12 28 34 34 Betaalbare woningen volgens BBSH (2010: van € 357,38 tot €€548,18)
810 740 876 876
Duur (€ 548,19 tot € 647,53)
86
Vrije sector (2009 € 647,53)
51 21 3 3
Groenvoorzieningen 25.139 Veiligheid 25.554 Bewonersactiviteiten 16.166 Meubilering complexen 4.652 Diversen € 1.190 Totaal € 72.701
65 Tabel 12 Jaarresultaat 2010 ten opzichte van 2009
GRAFIEK 1 Verdeling energielabels Label A B C D E F G
Percentage 24% Groen 3% Groen 22% Groen 36% matig 11% matig 4% slecht 0% slecht
*De energielabels van de gehandicaptenwoningen zijn niet verwerkt in de grafiek.
2008
1 Lagere verkoop van de huurwoningen -€€ 6.20 2 De hogere rentebaten/lasten bedragen 3 Lagere afwaardering € 4 Hogere lasten onderhoud € 5 Hogere overige bedrijfslasten 6 Lagere belastingdruk € 7 Hogere huren € 8 Hogere afschrijvingen 9 Hogere personeelskosten 10 Diversen
- € 6.270.000 -€€ 88.000 € 6.211.000 € 52.000 -€€ 136.000 € 1.624.000 € 438.000 -€€ 56.000 -€€ 88.000 -€€ 61.000
43
44
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Tabel 16
Tabel 13 Financieringsbehoefte Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vreemd vermogen Schulden op lange termijn Eigen vermogen Eigen vermogen op lange termijn Vastgelegd vermogen Beschikbaar eigen vermogen
2009 57.997 630
2010 63.472 169
52.653
54.026
9.593 5.974 15.567
11.132 9.615 20.747
Tabel 14 Parameters voor de beleidswaarde Huurstijging 2011 1,30% Verwachte huurstijging 2012-2015 2,25% Verwachte huurstijging vanaf 2016 2% Jaarlijkse variabele lastenstijging 2011-2015 2,25% vanaf 2016 3% Disconteringsvoet 5,25% Algemeen beheer per woning 1018 Onderhoud Op basis van de onderhoudsbegroting tot einde exploitatie
Tabel 15 Renterisico Jaar renteaanpassing 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2020 2021 2029 2030 Totaal
Bedrag Percentage 2780214 12 2682053 12 3798006 17 2869774 13 1075060 5 1327990 6 1088930 5 1681650 7 1663824 7 2380290 10 1493618 6 22841409 100
Kengetallen Bezit en beheer Verhuureenheden in exploitatie 2010 2009 2008 2007 2006 Woningen/woongebouwen * 959 854 913 913 825 Garages 43 43 43 43 25 Bedrijfsruimten 2 2 2 2 2 Overige vhe/parkeerplaatsen 194 194 129 129 129 Totaal 1198 1093 1087 1087 981 Gemid.Verzekerde waarde/woning 106.572 104.913 91.876 85.637 85.300 Gemid. Grondslag OZB/woning 133.051 135.542 130.264 122.101 114.259 Bedrijfswaarde per woning 74.338 68.806 59.706 59.645 58.213 Mutaties in het bezit Aantal opgeleverd 106 46 0 88 0 Aantal gekocht 0 0 0 0 0 Aantal verkocht 1 105 0 0 2 Aantal gesloopt 0 0 0 0 0 Aantal woningaanpassingen 12 12 16 16 13 Aantal bedrijfsruimten 0 0 0 0 -1 Onderhoud/beheer Kosten niet planmatig onderhoud /woningen 229 312 271 241 289 Kosten planmatig onderhoud /woningen 398 331 296 98 199 Totaal kosten onderhoud /woningen 627 643 567 339 488 Gemiddelde netto huurprijs 480 462 446 433 419 Huurstijging in percentage 1,2 2,5 1,6 1,1 1,6 Verhuur van woningen Totaal nieuwe verhuringen 93 81 107 130 90 Toewijzing onder liberalisatiegrens 68 81 107 130 90 Toewijzingen boven fiatteringgrens 25 0 0 0 0 Mutaties in % 9,7 8,3 11,7 10,0 10,9 Huurachterstand in % van de jaarhuur 0,44 0,43 0,26 0,24 0,54 Huurderving in % van de jaarhuur 0,28 0,2 0,23 0,17 0,38 Financiën Solvabiliteit 16,57 14,79 13,92 12,75 15 Liquiditeit 1,75 2,38 4,93 4,3 0,87 R.E.V. 13,83 -0,91 20,41 10,14 8,45 R.V.V. 4,25 4,47 4,35 4,42 4,72 R.T.V 5,56 5,62 3,67 4,53 5,28 Interne financiering/woningen 10.026 6.258 2.622 361 8.439 Cash flow/ woningen 1.474 669 2.943 1.829 1.811 Balans- , verlies – en winstrekening Eigen vermogen/woningen 11.608 11.233 10.603 8.970 8.383 Voorziening onderhoud/woningen 0 0 0 0 0 Totaal opbrengsten/woningen 5.969 13.478 5.659 5.645 5.591 Totale bedrijfslasten/woningen 2.071 9.209 2.867 2.469 2.714 Financieringslasten 2.485 2.942 2.854 2.220 2.168 Belasting (baten) 128 -1.758 1.696 56 Jaarresultaat/woningen 1.605 -102 2.164 909 1.437
45
46
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Tabel 17 Aandachtsgebieden en nevenfuncties van de commissarissen
Naam
Beroep
Relevante Nevenfuncties
Aandachtsveld
C.G. Reumers-Hoeben
adviseur ruimtelijke ordening, Geen juridische advisering, projectmanagement en interim-management
volkhuisvestelijk, ruimtelijke ordening, juridisch, bestuurlijk
H.J.J. van Hooff
adviseur exploitatievraagstukken
Geen
financieel-economisch,
P.A.J. Goddery
ziekenhuis prépensioen/ voormalig bestuurder Laurentius
Geen
financieel-economisch
M.J.H. Philippens adviseur bedrijfs- en planeconomie, lid Raad van Toezicht marketing, volkshuisvesting, Stichting WOON projectontwikkeling, informatietechnologie
bouwtechniek, zorgvastgoed. volkshuisvesting, planeconomie, marketing, informatietechnologie.
T.W.J.Rozema
financieel-economisch
pensioen/voormalig partner Lid bestuur Centrum voor Deloitte de Kunsten Roermond
14. Statutaire regeling en voorstel resultaatbestemming
G.A.M. Stevens Pensioen/voorheen: Vz RvT VVV Midden-Limburg; juridisch-bestuurlijk president gerechtshof Vz Rampenfonds Limburg; ’s-Hertogenbosch Lid RvT van der Hoeven Stichting Vz Scheidsgerecht AMF (pensioenfionds mijnwerkers); Lid bezwaaradvies-commissie gemeente Roermond. G.L.A.M. Volleberg Prépensioen/voorheen: Bestuurslid (penningmeester) Zorg en Wonen concernmanager facilitaire zaken Stichting Calebas Zorggroep Noord- en (ontwikkelingshulp Ghana); Midden-Limburg Adviseur Installatiebedrijf Keijsers-Manders Ysselsteyn; Vz Bestuur Stichting instandhouding Eigendommen Parochie OLV Geboorte te Oostrum; Zelfstandig Adviseur Facilitaire Zaken
Tabel 18 Beloning RvC Vergoeding per jaar 2010 Voorzitter 6.907 Leden 18.791 Totale vergoeding RVC 25.698
Op grond van artikel 12 van de statuten dienen de jaarstukken te worden gekeurd door de Raad van Commissarissen na kennisname van de bevindingen van de accountant. Het Bestuur stelt de Raad van Commissarissen voor de jaarstukken goed te keuren en het resultaat toe te voegen aan de overige reserves. Afbeelding: complex van PSW, Conrad Abelstraat in Weert
47
Inhoudsopgave jaarrekening
15. JAARREKENING 2010 1. Balans per 31 december 2010 2. Winst- en verliesrekening over het boekjaar 2010 3. Kasstroomoverzicht over het boekjaar 2010 4. Toelichting op de balans en de winst- en verliesrekening
PSW Weert, bord bij de voordeur aan de voorgevel van het complex
4.1. Grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat
4.2. Toelichting op de balans
4.3. Toelichting op de winst- en verliesrekening
50
JAarverslag woningstichting DOMUS
1. BALANS PER 31 DECEMBER 2010 in euro’s in euro’s A C T I V A 2010 2009 VASTE ACTIVA Materiële vaste activa 1. Onroerende zaken in exploitatie 61.819.370 51.087.600 2. Onroerende zaken in ontwikkeling 1.241.006 6.469.665 3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 411.747 440.485
63.472.123 57.997.750 Financiële vaste activa 4. Te vorderen BWS-subsidies 0 164.436 5. Latente belasting vordering 168.933 465.177 168.933 629.613 VLOTTENDE ACTIVA 6. Voorraden 241.996 229.114 Vorderingen 7. Huurdebiteuren 25.923 25.893 8. Gemeenten 3.238 6.130 9. Belastingen 774.112 95.553 10. Overige vorderingen 29.932 738.246 11. Overlopende activa 81.195 115.331 914.400 981.153 12. Liquide middelen 2.393.280 5.038.569 BALANSTOTAAL 67.190.732 64.876.199
JAarverslag woningstichting DOMUS
BALANS PER 31 DECEMBER 2010 in euro’s in euro’s P A S S I V A 2010 2009 EIGEN VERMOGEN 13. Overige reserves 11.132.208 9.593.106 LANGLOPENDE SCHULDEN 14. Leningen o/g 54.026.470 52.653.430 KORTLOPENDE SCHULDEN 15. Schulden aan Gemeente 20.000 0 16. Schulden aan leveranciers 478.815 889.512 17. Belastingen en premies sociale verzekeringen 165.516 345.229 18. Overige schulden 71.130 102.664 19. Overlopende passiva 1.296.593 1.292.258 2.032.054 2.629.663
BALANSTOTAAL 67.190.732 64.876.199
51
52
JAarverslag woningstichting DOMUS
2. WINST- EN VERLIESREKENING OVER HET BOEKJAAR 2010 in euro’s in euro’s
JAarverslag woningstichting DOMUS
3. KASSTROOMOVERZICHT OVER HET BOEKJAAR 2010 (bedragen afgerond op € 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten 2010 2009
2010 2009 BEDRIJFSOPBRENGSTEN
1. Huren 5.345.975 4.907.484 2. Vergoedingen 289.682 242.512 3. Verkoop onroerende zaken 62.882 6.332.887 4. Overige bedrijfsopbrengsten 25.520 27.668 Som der bedrijfsopbrengsten 5.724.059 11.510.551 BEDRIJFSLASTEN 5. Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 715.255 658.863 6. Overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa -840.560 5.370.656 7. Lonen en salarissen 408.903 340.716 8. Sociale lasten 131.159 110.940 9. Lasten onderhoud 601.305 548.811 10. Overige bedrijfslasten 970.160 834.076 Som der bedrijfslasten 1.986.222 7.864.062 Sub-totaal 3.737.837 3.646.489 FINANCIËLE BATEN EN LASTEN 11. Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 78.728 269.974 12. Opbrengsten financiële vaste activa en effecten -17.267 -30.333 13. Rentelasten en soortgelijke kosten -2.383.099 -2.472.619 RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING VOOR BELASTINGEN 1.416.199 1.413.511 14. Belastingen naar de winst 122.903 -1.500.949 JAARRESULTAAT NA BELASTINGEN 1.539.102 -87.438
Saldo bedrijfsopbrengsten - bedrijfslasten 3.738 3.646 * Belastingen 123 -1.501 Aanpassingen voor: * Afschrijvingen 715 658 * Waardeveranderingen materiële en financiële vaste activa -841 5.371 * Verandering werkkapitaal - mutatie voorraden -13 -227 - mutatie vorderingen 67 -775 - mutatie kortlopende schulden -598 3 Kasstroom uit bedrijfsoperaties * Ontvangen rente 62 240 * Betaalde rente -2.383 -2.472 Kasstroom uit operationele activiteiten 870 4.943 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa -5.370 -11.300 Desinvesteringen in materiele vaste activa 20 2.207 Afname financiële vaste activa 461 1.487 Kasstroom uit investeringsactiviteiten -4.889 -7.606 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden 5.000 0 Aflossingen langlopende schulden -3.627 -4.674 Kasstroom uit financieringsactiviteiten 1.373 -4.674 Mutatie liquide middelen -2.646 -7.337 Beginstand liquide middelen 5.039 12.376 Mutatie liquide middelen -2.646 -7.337 Eindstand liquide middelen 2.393 5.039
53
54
JAarverslag woningstichting DOMUS
4. TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING 4.1. GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN VAN BEPALING VAN HET RESULTAAT ALGEMEEN Met ingang van het boekjaar 1993 is het BBSH voor toegelaten instellingen van toepassing. Voor de jaarverslaggeving van toegelaten instellingen houdt dit in dat overeenkomstig artikel 26 van het BBSH de jaarrekening en het jaarverslag worden opgesteld overeenkomstig BW 2 Titel 9, (met uitzondering van de afdelingen 1,9,12, en 13) alsmede de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs respectievelijk nominale waarde, tenzij anders vermeld.
BALANSWAARDERING MATERIËLE VASTE ACTIVA Onder de materiële vaste activa zijn de boekwaarden verantwoord van: de onroerende zaken in exploitatie; de onroerende zaken in ontwikkeling; de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie. Onroerende en roerende zaken in exploitatie De woningcomplexen met de daarbij behorende installaties (liften, cv-installaties, warmwatertoestellen), de garages, parkeerplaatsen, de investeringen in woningverbetering en de woningaanpassingen, zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met afschrijvingen, bepaald op basis van de economische levensduur danwel tegen lagere bedrijfswaarde indien deze naar verwachting duurzaam lager zal zijn. De afschrijvingen zijn berekend volgens het annuitaire systeem. De grond is gewaardeerd tegen historische kostprijs, hierop wordt niet afgeschreven. Tot de verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs wordt tevens gerekend de rente tijdens de bouwperiode op vreemd vermogen, alsmede direct toerekenbare interne kosten. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de rentevoet van specifiek voor de onroerende zaken aangetrokken financiering. Vanaf verslagjaar 2007 is de herziene Richtlijn RJ 212.418 van toepassing, waarin wordt aanbevolen dat indien belangrijke bestanddelen van een materieel vast actief van elkaar te onderscheiden zijn en verschillen in gebruiksduur of verwachte gebruikspatroon, deze bestanddelen afzonderlijk dienen te worden afgeschreven. Een verantwoorde toepassing van de componentenbenadering is op dit moment praktisch niet goed mogelijk gezien de financieel-administratieve implicaties. Verder wordt in de herziene Richtlijn 212 vanaf verslagjaar 2007 de annuïtaire afschrijving welke de corporatie tot nu toe op haar woningbezit heeft toegepast, niet meer genoemd als mogelijke afschrijvingsmethode. Ofschoon een progressieve of degressieve afschrijving nog is toegestaan, geeft een doorgaans jaarlijks gelijke aanwending v an de prestatie-eenheden van het woningbezit aanleiding voor een heroverweging van de in de jaarrekening t oegepaste annuïtaire afschrijvingsmethode, waarbij tevens rekening zal moeten worden gehouden met de restwaarde.
JAarverslag woningstichting DOMUS
In januari 2011 is de nieuwe richtlijn 645 Toegelaten instellingen in werking getreden. Hierin wordt de toepassing van bovengenoemde componentenmethode verplicht gesteld. Deze richlijn moet worden toegepast op boekjaren die beginnen na 1 januari 2012. In deze nieuwe richlijn zijn tevens nieuwe modellen voor de balans en winst-en- verliesrekening opgenomen en wordt de classificatie van het bezit gewijzigd. Deze aanpassingen zullen gelijktijdig worden doorgevoerd doch, voor het eerst in de jaarrekening 2012. Voor het boekjaar 2010 handhaafd de corporatie de tot dusver gebruikelijke verantwoordingswijze van de materiële vaste activa in exploitatie. Onroerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling betreffen woningcomplexen in aanbouw en zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde van de tot en met balansdatum betaalde kosten, inclusief de rente tijdens de bouwperiode op vreemd vermogen en de direct toerekenbare kosten. De voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw wordt, indien de stichtingskosten toereikend zijn, in mindering op de onroerende zaken in ontwikkeling gebracht. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde, verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem.
55
56
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Latente belastingvordering Voor alle belastbare tijdelijke verschillen tussen de commerciële waardering en de fiscale waardering wordt een latente belastingverplichting opgenomen tenzij anders vermeld in de toelichting op de balans. Voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen en voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie wordt een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening.
GRONDSLAGEN VOOR DE BEPALING VAN HET RESULTAAT Resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Bedrijfsopbrengsten worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Bedrijfslasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.
De waardering van latente belastingverplichtingen en -vorderingen wordt gebaseerd op de fiscale gevolgen van de door de woningcorporatie, per balansdatum, voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling van activa en verplichtingen. De latente belastingverplichtingen en -vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzover waardering tegen contante waarde wordt toegepast, is dit uiteengezet in de toelichting op de balans.
Huren Betreft de te ontvangen huren (exclusief de vergoedingen voor leveringen en diensten) onder aftrek van huurderving. Vergoedingen Betreft van huurders (boven de netto-huurprijs) ontvangen vergoedingen voor leveringen en diensten onder aftrek van gederfde vergoedingen (max 2%). Verkoop onroerende zaken Betreft de opbrengst wegens de verkoop van huurwoningen. Wijziging in onderhanden werk Betreft de mutatie in de investeringskosten van de post onderhanden werk. Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder zijn voornamelijk verantwoord de aan derden doorberekende kosten voor administratie. Afschrijving op materiële vaste activa De afschrijving op materiële vaste activa wordt gebaseerd op de verkrijgingsprijs of de lagere bedrijfswaarde. Afschrijving op woningen vindt plaats volgens de annuïtaire methode op basis van de geschatte economische levensduur, afschrijving op activa ten dienste van de exploitatie op lineaire basis. Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa. Hieronder zijn de onrendabele investeringen opgenomen inzake nieuwbouw alsmede de waardeverandering van de materiële vaste activa op basis van de toetsing aan de bedrijfswaarde. Lonen, salarissen en sociale lasten Deze posten omvatten de salariskosten alsmede de sociale lasten. Pensioenen De (vroeg)pensioenen van de werknemers van de corporatie zijn ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). De betreffende pensioenregeling kwalificeert als een toegezegd- pensioenregeling aangezien de pensioenuitkeringen aan de deelnemers niet uitsluitend afhankelijk zijn van de betaalde premies en behaalde rendementen maar ook gekoppeld zijn aan de pensioengrondslagen/salarissen van de deelnemers. Het bedrijfstakpensioenfonds stelt overigens dat de pensioenregeling een toegezegde bijdrageregeling betreft. De Nederlandse Bank stel een minimale dekkingsgraad van 105% en een buffervereiste die uitkomt op een dekkingsgraad van 117%. In 2009 heeft SPW een herstelplan gepresenteerd met als doelstelling binnen een herstelperiode van 5 jaar weer binnen het minimumniveau van 105% te zijn en binnen 15 jaar weer op het vereiste niveau van 117%. Eind 2010 bedraagt de dekkingsgraad circa 104% (2009: 106%). De pensioenregeling is in de jaarrekening verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling omdat overeenkomstig RJ271,310 voldaan is aan de voorwaarden dat a) de corporatie is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling toepast en b) de corporatie geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van hogere toekomstige premies. Dit betekent dat de verschuldigde premiebijdragen rechtstreeks in de verlies-en-winstrekening als pensioenlast worden verantwoord en dat de nog te betalen danwel terug te ontvangen bijdragen worden opgenomen onder de kortlopende schulden respectievelijk vorderingen.
De (niet)-latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien is voldaan aan de algemene voorwaarden voor saldering Te vorderen BWS-subsidies De uit hoofde van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) te vorderen subsidies, worden eenmalig vastgesteld op basis van de contante waarde van de voorcalculatorisch bepaalde jaarlijkse exploitatietekorten, rekening houdend met veronderstelde toekomstige huur- en exploitatie-lasten-stijgingen over de periode totdat de exploitatietekorten omslaan in voorgecalculeerde exploitatie-overschotten. De vordering is rentedragend en wordt maximaal gedurende 30 jaar jaarlijks verminderd met de door de budgethouder beschikbaar gestelde bedragen. De uitbetaling loopt niet synchroon met de voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten. De te vorderen subsidies zijn op het moment waarop de aanspraak is ontstaan voor het totale bedrag opgenomen, onder aftrek van de jaarlijks ontvangen termijnen en verhoogd met rente over het jaarlijks resterend saldo. Tegelijkertijd met de activering van het totale bedrag aan te vorderen subsidies was een egalisatierekening van dezelfde omvang opgenomen. Deze egalisatierekening is reeds volledig geamortiseerd. Voorraden Voorraden en onderhanden werken worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor eventuele oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Langlopende schulden De aangetrokken leningen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met aflossingen.
57
58
JAarverslag woningstichting DOMUS
Lasten onderhoud Hierop worden verantwoord de jaarlijkse totale uitgaven wegens onderhoud. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten omvatten onder andere de kosten van leveringen van goederen en diensten, belastingen en verzekeringen, automatisering, huisvesting en algemene kosten. Rentebaten De rentebaten betreffen de werkelijke renteontvangsten uit hoofde van (tijdelijke) belegging van onder de vlottende activa begrepen liquide middelen, ontvangen rente nieuwbouwprojecten alsmede rente op te vorderen BWS-subsidies. Rentelasten Hieronder vallen de betaalde en verschuldigde rentelasten inzake kort- en langlopende schulden en de toegevoegde rente aan de egalisatierekening subsidie BWS. Vennootschapsbelasting Met ingang van 1 januari 2008 zijn woningcorporaties integraal belastingplichtig geworden voor de heffing van de vennootschapsbelasting. In het kader van de integrale belastingplicht zijn Aedes en de Belastingdienst op 23 januari 2007 een nieuwe vaststellingsovereenkomst (VSO ll) overeengekomen. In VSO ll is o.a. voorgeschreven op welke wijze de activa en passiva die in 2006 en 2007 op grond van VSO l niet waren belast voor de heffing van de vennootschapsbelasting op de openingsbalans per 1 januari 2008 dienden te worden gewaardeerd. Verder regelt VSO ll op welke wijze het resultaat op projectontwikkeling ingeval van gemengde projecten en het resultaat op kooptussenvormen dient te worden verantwoord. De belastingen in de winst- en verliesrekening worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt daarbij rekening gehouden met wijzigingen in latente belastingvorderingen en -verplichtingen uit hoofde van wijzigingen in het belastingtarief, een herbeoordeling van de realisatiemogelijkheid van latente belastingvorderingen of een wijziging in de verwachte realisatie van een actief. Latente belastingvorderingen en- verplichtingen worden gewaardeerd tegen actuele waarde. Ter bepaling van de fiscale positie over het boekjaar 2010 moet er een schatting worden gemaakt van de WOZ waarden 2012 (waardepeildatum 1 januari 2011) om de waardering van de materiële vaste activa te kunnen bepalen. De directie verwacht een lichte daling van de WOZ waarden in het algemeen. Het fiscaal belastbaar bedrag bedraagt c.a. € 1.200.000, zonder rekening te houden met een onderhoudsvoorziening en een bijzondere afwaardering op basis van lagere WOZ waarden. De schatting van deze bijzondere afwaardering vermeerderd met een eventuele onderhoudsvoorziening is hoger dan € 1.200.000. Voorzichtigheidshalve is enkel rekening gehouden met een belastbaar bedrag over het jaar 2010 van nihil.
JAarverslag woningstichting DOMUS
59
4.2. TOELICHTING OP DE BALANS A C T I V A VASTE ACTIVA 2010 2009 MATERIËLE VASTE ACTIVA 1. Onroerende zaken in exploitatie 61.819.370 51.087.600 2. Onroerende zaken in ontwikkeling 1.241.006 6.469.665 3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 411.747 440.485 Materiële vaste activa per balans 63.472.123 57.997.750 Het verloop van de materiële vaste activa in 2010 is als volgt weer te geven: onroerende onroerende onroerende zaken in zaken in en roerende exploitatie ontwikkeling zaken ten dienste van de exploitatie Stand per 1 januari 2010: Aanschaffingswaarde Cumulatieve waardevermindering en afschrijving Boekwaarde per 1 januari 2010 Mutaties in de boekwaarde: Investeringen Desinvesteringen Overboeking complexen 45, 46, 48 en 49 Overige waardeveranderingen Afschrijving desinvesteringen Afschrijving Sub-totaal mutaties Stand per 31 december 2010 Aanschaffingswaarde Cumulatieve waardevermindering en afschrijving Boekwaarde 31 december 2010
58.197.582 7.847.426
863.469
-7.109.982 51.087.600
-422.984 440.485
-1.377.761 6.469.665
-161.428 5.520.063 10.899 -59.896 0 0 10.772.735 -10.772.735 816.547 24.013 0 39.430 0 0 -675.618 0 -39.637 10.731.770 -5.228.659 -28.738
69.565.540 1.545.186
874.368
-7.746.170 61.819.370
-462.621 411.747
-304.180 1.241.006
Woningstichting Domus heeft haar verkoopbeleid verankerd in de financiele meerjarenbegroting 2011 tot en met 2020. Ultimo 2010 zijn 59 woningen behorende tot de onroerende en roerende zaken in exploitatie geclassificeerd voor de verkoop. Hiervan wordt naar verwachting 1 woning op korte termijn (< 1 jaar) verkocht. De boekwaarde van deze woning bedraagt circa e 20.000. De verwachte opbrengstwaarde bedraagt e 100.000.
60
JAarverslag woningstichting DOMUS
Afschrijvingen Op de in het boekjaar gedane en in de toekomst te plegen investeringen geldt het navolgende afschrijvingsschema: Systematiek Termijnen Onroerende zaken in exploitatie: Grond n.v.t. n.v.t. Bouw annuïtair 50 jaar Centrale verwarming annuïtair 15, 20, 25 jaar Liften annuïtair 20, 50 jaar Isolatie annuïtair 20 jaar Groot onderhoud/verbeteringen annuïtair 10, 15, 25 jaar c.q. restant levensduur Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie: Kantoorgebouw lineair 25 jaar Inventaris kantoorpand lineair 3-10 jaar Automatisering lineair 3-5 jaar Zekerheden Voor de als zekerheid voor leningen verbonden materiële vaste activa wordt verwezen naar de toelichting op de langlopende schulden. Verzekeringen De onroerende zaken in exploitatie zijn verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade. De verzekerde som bedraagt op balansdatum e 96.767.000. Op de betreffende polissen is de indexclausule van toepassing, zodat de verzekerde som op de premie- vervaldatum automatsch wordt aangepast aan de gewijzigde herbouwkosten. Het kantoorgebouw is verzekerd voor een bedrag van e 555.000. De kantoorinventaris inclusief automatiseringsapparatuur is op balansdatum verzekerd voor een bedrag ad e 170.000. Onroerendzaakbelasting De waarde van de onroerendzaakbelasting bedraagt per 1 januari 2011 e 127.596.000 (peildatum 1 januari 2010). Overige waardeveranderingen De toetsing van de uitkomsten van de bedrijfswaardeberekeningen aan de boekwaarde van de materiële vaste activa heeft aanleiding gegeven tot het doorvoeren van een herwaardering van de nieuwbouwcomplexen van € 24.000 positief en voor de materiële vaste activa in exploitatie van e 817.000 positief. Actuele waarde De waarde van de onroerende zaken in exploitatie gebaseerd op bedrijfswaarde bedraagt per ultimo 2010 e 71.290.000 (2009: e 58.760.000). Onder bedrijfswaarde wordt verstaan de contante waarde van de netto-omzet oftewel het saldo tussen toekomstige opbrengsten en kosten (exclusief rente en afschrijving). Voor een toelichting op de mutatie in de bedrijfswaarde wordt verwezen naar bijlage 1 zoals deze is opgenomen in de toelichting op de jaarrekening.
JAarverslag woningstichting DOMUS
Bij de bedrijfswaardeberekeningen zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - verwachte jaarlijkse huurstijging gemiddeld: 2011: 1,30% 2012 t/m 2015: 2,25% vanaf 2016: 2,0% - verwachte jaarlijkse huurderving gemiddeld: 0,50% - verwachte jaarlijkse variabele gemiddeld: 2011 t/m 2015: 2,25% vanaf 2016 3,0% - verwachte jaarlijkse stijging onderhoud gemiddeld: 2011 t/m 2015: 2,25% vanaf 2016 3,0% - algemeen beheer per woning: 1.018 - disconteringsvoet: 5,25% - verwachte resterende levensduur van de betreffende activa: na G.O. >= 25 jaar Restwaarde grond Onder de restwaarde van de grond wordt verstaan de contante waarde van de actuele grondwaarde minus verhuiskosten (e 5.000 per woning) en sloopkosten (e 25 per m2 per woning). Dit bedrag wordt geindexeerd met 2,5% en contant gemaakt tegen 5,25% over de gehele looptijd per complex.
61
62
JAarverslag woningstichting DOMUS
Toelichting mutatie bedrijfswaarde In deze bijlage wordt een toelichting gegeven op de mutatie in de bedrijfswaarde zoals bedoeld in alinea 214 van Richtlijn 645. De bedrijfswaarde in het verslagjaar is toegenomen met een bedrag van e 12.530.000 ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar. De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren: (a) Jaarresultaat - mutatie in de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa 0 - in inflatiecorrectie -1.963.000 -1.963.000 (b) Gevolgen van aanpassingen van beleidsparameters en uitgangspunten - in huurniveau 1.659.000 - in de onderhoudslasten 1.441.000 - in de variabele lasten -512.000 - in verlooptijd 3.000 - in de restwaarde-inschatting 138.000 - in de disconteringsvoet 5.583.000 - in huurinflatie -3.565.000 4.747.000 (c) Gevolgen van mutaties in het bezit - nieuwbouw 11.426.000 - verkocht bezit 0 11.426.000 (d) Rentabiliteitswaardecorrectie -1.680.000 Mutatie bedrijfswaarde verslagjaar t.o.v. de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar 12.530.000
JAarverslag woningstichting DOMUS
FINANCIËLE VASTE ACTIVA 2010 2009 4. TE VORDEREN SUBSIDIES De vordering betreft de contante waarde van de nog te ontvangen BWS-subsidie. Het verloop van deze post is als volgt: Beginstand per 1 januari 164.436 262.668 Mutaties in het boekjaar: - bij: rente 0 9.348 - af: herziening rente voorgaande jaren 0 -39.681 - af: afkoop BWS-subsidie -164.436 -67.899 Stand per 31 december 0 164.436 In 2010 worden de te vorderen bedragen uit hoofde van het Besluit Woninggebonden Subsidies door de gemeente Roermond afgekocht. De contante waarde van de te onvangen bedragen bedraagt € 164.000. De subsidies zijn contant gemaakt tegen een rentepercentage van 4%.
5. LATENTE BELASTING VORDERING Het verloop van deze post is als volgt: Beginstand per 1 januari 465.177 1.854.654 Mutatie latentie materiële vaste activa -294.895 -1.388.181 Mutatie latentie langlopende schulden -1.349 -1.296 Stand per 31 december 168.933 465.177 Waarvan: Looptijd < 1 jaar 18.197 Looptijd > 5 jaar 84.681 Hiervan heeft € 58.311 betrekking op de tijdelijke waarderingsverschillen van de materiele vaste activa en een bedrag van € 110.622 heeft betrekking op het verschil in waardering van de langlopende leningen. De latente belastingvorderingen zijn opgenomen voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in de jaarrekening van de materiele vaste activa in exploitatie en de langlopende leningen, voorzover deze verschillen in de toekomst in de belastingheffing worden betrokken. Voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in de jaarrekening van de materiele vaste activa in exploitatie is een latente belastingvordering opgenomen. Deze latentie wordt alleen opgenomen voorzover binnen een beleidshorizon van de corporatie voor de komende vijf jaar de latentie door sloop of verkoop wordt afgewikkeld. De vrijval in het jaar 2010 ad € 294.895 wordt veroorzaakt door het naar beneden bijstellen van de geprognosticeerde verkopen naar 1 woning per jaar voor de komende vijf jaren. De opgenomen latente belastingvordering is gewaardeerd tegen contante waarde op basis van 4% netto rente. De netto rente is de voor de corporatie rente van langlopende leningen onder aftrek van belasting op basis van het effectieve belastingtarief van 25%. De gemiddelde looptijd van de actieve belastinglatentie is 29 jaar. De nominale waarde van de opgenomen belastingvordering bedraagt circa € 8.798.000. Financiële vaste activa per balans 168.933 629.613
63
64
JAarverslag woningstichting DOMUS
6. VOORRADEN 2010 2009 - 3 verkoopwoningen Vlasstraat 241.996 229.114 Voorraad 241.996 229.114 Dit betreft de aankoop van een stuk grond gelegen aan de Vlasstraat in Heythuysen bestemd voor woningen ten behoeve van de verkoop. Er zijn nog geen onvoorwaardelijke verkoopcontracten afgesloten. De specificatie is als volgt: Saldo per 1 januari 229.114 229.114 Bij: investeringen dit boekjaar 12.882 0 Bij: winstneming 0 0 Af: ontvangen termijnen 0 0 Saldo per 31 december 241.996 229.114 7. HUURDEBITEUREN Huurdebiteuren zittende huurders 24.789 22.164 Huurdebiteuren vertrokken huurders 28.807 Af: voorziening dubieuze debiteuren 27.673 1.134 3.729 Huurdebiteuren per balans 25.923 25.893 De van “zittende huurders” te vorderen huren zijn naar maand van ontstaan en aantal huurders als volgt te specificeren: Achterstand Aantal huurders Achterstand t/m 1 maand 103 8.866 t/m 2 maanden 13 5.978 t/m 3 maanden 2 2.354 4 of meer maanden 8 7.591 126 24.789 De van “zittende huurders” te vorderen huren ultimo boekjaar bedragen 0,44% (ultimo vorig boekjaar 0,43%) van de bruto jaarhuur. Het verloop van de voorziening dubieuze debiteuren is als volgt: Beginsaldo per 1 januari 22.151 30.526 Afboeking boekjaar 0 -18.289 Bij: dotatie boekjaar 5.522 9.914 Saldo per 31 december 27.673 22.151 8. GEMEENTEN Te vorderen bijdragen woningaanpassingen 3.238 6.130 Debiteuren gemeente per balans 3.238 6.130
JAarverslag woningstichting DOMUS
9. BELASTINGEN Te vorderen vennootschapsbelasting 2008 307.675 0 Te vorderen vennootschapsbelasting 2009 207.025 95.553 Te vorderen vennootschapsbelasting 2010 259.412 0 Belastingen per balans 774.112 95.553
10. OVERIGE VORDERINGEN
2010
2009
Nog te ontvangen mutatiekosten 4.340 Af :voorziening dubieuze vorderingen 3.527 813 584 Nog te ontvangen schades verzekering 7.580 3.334 Verstrekte lening u/g 0 600.000 Nog te ontvangen brandverzekering Brede School 0 12.849 Nog te ontvangen verkoopopbrengst 0 97.950 Huurachterstand beheerswoningen 5.214 10.153 Overige posten 16.325 13.376 Overige vorderingen per balans 29.932 738.246 De voorziening voor dubieuze vorderingen is als volgt opgebouwd: - lopende jaar: 50% van de openstaande posten - vorige jaren: 100% van de openstaande posten Het verloop van de voorziening dubieuze vorderingen is als volgt: Beginsaldo per 1 januari 19.836 36.182 Af: afboekingen en ontvangen bedragen -17.729 -19.844 Bij: dotatie boekjaar 1.420 3.498 Saldo per 31 december 3.527 19.836 11. OVERLOPENDE ACTIVA Niet-vervallen BWS-subsidie Nog te ontvangen interest Nog te ontvangen huren Proteion Nog te verrekenen servicekosten met huurders Overlopende activa per balans
0 62.604 0 18.591 81.195
23.932 1) 53.025 38.374 0 2) 115.331
1) In 2010 zijn de BWS-subsidies afgekocht. 2) In 2009 is de post Nog te verrekenen servicekosten met huurders opgenomen onder post 18 Overlopende activa.
65
66
JAarverslag woningstichting DOMUS
12. LIQUIDE MIDDELEN Direct opvraagbaar: Kas 3.305 2.214 Postbank 138.278 83.956 Rekening courant banken 149.902 120.397 Sub-totaal a 291.485 206.567 Op termijn uitgezet: Beleggingsprodukt ABN/AMRO 33.852 32.002 Deposito 2.267.943 4.800.000 Sub-totaal b 2.301.795 4.832.002 Kruisposten c ( van rabo rekening-courant naar spaarrekening rabo) -200.000 0 Liquide middelen per balans (a, b en c) 2.393.280 5.038.569
JAarverslag woningstichting DOMUS
P A S S I V A 2010 2009 EIGEN VERMOGEN 13. Overige reserves Saldo begin boekjaar 9.593.106 9.680.544 Jaarresultaat 1.539.102 -87.438 Overige reserves per balans 11.132.208 9.593.106
LANGLOPENDE SCHULDEN De langlopende schulden zijn als volgt samengesteld: 14. Leningen o/g 54.026.470 52.653.430 Leningen per balans 54.026.470 52.653.430 Waarvan langer dan 5 jaar 43.382.000 39.108.000 Van het totaal der langlopende schulden wordt een bedrag ad € 2.652.000 afgelost in het volgend boekjaar. Rentevoet en aflossingssysteem: De gemiddelde rentevoet van de langer dan een jaar uitstaande leningen bedraagt circa 4,44%. De leningen worden ineens afgelost (fixe-leningen) of op basis van het annuiteitensysteem, danwel het dynamische kostprijshuursysteem. Het verloop van deze post is als volgt: Beginstand per 1 januari 52.653.430 57.327.497 Mutaties in het boekjaar: - bij: nieuwe leningen 5.000.000 0 - af: aflossingen -880.767 -841.058 - af: extra aflossingen leningen complexen 17-18 en 19 -2.746.193 -3.833.009 Stand per 31 december 54.026.470 52.653.430 Op onderstaande leningen kan door de geldgever recht van eerste hypotheek worden gevestigd: Groot onderhoud 64 woningen complex 1 en 2 932.500 10 woningen Hammerveld complex 24 721.927 5 woningen Molenveld complex 25 303.407 Lening Min. Strensstraat complex 26 1.038.356
67
68
JAarverslag woningstichting DOMUS
KORTLOPENDE SCHULDEN 2010 2009 15. SCHULDEN AAN GEMEENTE Onroerend-zaakbelasting 20.000 0 16. SCHULDEN AAN LEVERANCIERS Nieuwbouwcrediteuren 250.206 708.686 Onderhoud en geriefsverbeteringen 163.818 92.587 Administratiekosten 64.791 88.239 Schulden aan leveranciers per balans 478.815 889.512
17. BELASTING EN PREMIES SOCIALE VERZEKERING Loonheffing 22.689 18.434 Te betalen omzetbelasting 142.827 326.795 Belastingen en premies sociale verzekering per balans 165.516 345.229 18. OVERIGE SCHULDEN De post overige schulden bestaat per 31 december 2010 uit de volgende posten: Vooruitontvangen huur vertrokken huurders 650 2.540 Dubbel ontvangen sloopkosten Magdalenastraat 33.251 33.251 Nog te verrekenen huursubsidie 1.718 1.718 Nog te betalen pensioenpremie 8.969 8.704 Servicekosten 17.919 45.872 Afrekening beheerswoningen Laurentius 6.972 5.114 Overige posten 1.651 5.465 Overige schulden per balans 71.130 102.664 19. OVERLOPENDE PASSIVA Dit betreft vooruit ontvangen bedragen voor baten die ten gunste van het volgende boekjaar komen alsmede nog te betalen bedragen terzake van lasten die aan het afgelopen boekjaar zijn toegerekend. De overlopende passiva zijn als volgt te specificeren: Niet-vervallen rente 1.149.962 1.173.913 Vooruitontvangen huur 78.380 43.551 Nog te verrekenen servicekosten met huurders 0 1) 5.148 Vooruit ontvangen isolatiesubsidie Essent 42.884 42.884 Vooruitontvangen huursubsidie 25.367 26.762 Overlopende passiva per balans 1.296.593 1.292.258 1) In dit boekjaar is de post Nog te verrekenen servicekosten met huurders opgenomen onder post 11 Overlopende activa.
JAarverslag woningstichting DOMUS
ZEKERHEDEN Ten aanzien van de door de Rabobank verstrekte kredietfaciliteit ad € 226.890 zijn de volgende zekerheden gesteld: - verpanding debiteuren NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 2010 2009 1. Stichtingskosten (aangegane investeringsverplichtingen) Vlasstraat 21 wooneenhedem complex 44 1.555.000 2.178.000 Magdalenastraat 22 wooneenheden complex 45 0 1.843.000 WML 28 wooneenheden Weert complex 46 0 466.000 Abelstraat 28 wooneenheden Weert complex 48 0 2.016.000 Spoorlaan 28 wooneenheden complex 49 0 90.000 totaal 1.555.000 6.593.000 2. Te ontvangen leningen Lening voor de nieuwbouwprojecten: Nieuwbouwprojecten Heythuysen en Weert 0 2.500.000 Totaal 0 2.500.000 3. Voorwaardelijke verplichting WSW: Obligo aan het W.S.W. uit hoofde van de door het W.S.W. geborgde leningen. Het obligo wordt opeisbaar indien blijkt dat het aan het W.S.W. betaalde disagio niet voldoende is om aanspraken op het W.S.W. te dekken. Ultimo boekjaar bedraagt het obligo 1.965.000 1.908.000
69
70
JAarverslag woningstichting DOMUS
4.3. TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING B E D R I J F S O P B R E N G S T E N 2010 2009 1. HUREN Woningen en woongebouwen 5.285.504 4.880.979 Onroerende zaken, niet zijnde woningen 94.092 63.305 5.379.596 4.944.284 Af: huurderving wegens leegstand -39.691 1) -29.521 2) Af: huurderving wegens oninbaar 6.070 -7.279 Huren per saldo 5.345.975 4.907.484 1) De huurderving wegens leegstand is inclusief de leegstand van de te verkopen woningen van de complexen 1 en 5 ad € 24.000. 2) A angepast in verband met vergelijkingsdoeleinden. De leegstand is inclusief de leegstand van de te verkopen woningen van de complexen 1 en 5 ad € 21.000. De nettohuur-opbrengst ten opzichte van het vorig boekjaar is gestegen als gevolg van: a. de jaarlijkse huurverhoging per 1 juli 2010 die gemiddeld voor het gehele bezit 1,20% bedroeg 87.000 93.000 b. het in exploitatie komen van de complexen 45-46-48 en 49 en het geheel in exploitatie komen van complex 47 674.000 121.000 c. minder netto huur in verband met verkoop van de complexen 1-4 en 5 -337.000 -230.000 d. huurverhoging als gevolg van geriefsverbeteringen en renovatie 12.000 19.000 436.000 3.000 2. VERGOEDINGEN Overige goederen, leveringen en diensten 277.227 249.772 Af: Vergoedingsderving wegens leegstand -5.471 -1.593 271.756 248.179 In aanmerking te nemen bij volgende tariefstelling c.q. te verrekenen met huurders 17.926 -5.667 Vergoedingen per saldo 289.682 242.512 De vergoedingen zijn gebaseerd op de geraamde c.q. werkelijke kosten en worden jaarlijks, indien noodzakelijk, aangepast. De toename van de vergoedingen in 2010 wordt veroorzaakt door het geheel in exploitatie komen van Lombardije (complex 47) ad € 24.000 alsmede de stijging van de vergoeding betreffende energieprijzen. De derving wegens leegstand wordt veroorzaakt door complex 47- Lombardije en complex 50- de Kemp.
JAarverslag woningstichting DOMUS
3. VERKOOP ONROERENDE GOEDEREN 2010 2009 Resultaat uit woningverkopen complex 1 64.743 903.960 Resultaat uit woningverkopen complex 4 0 5.099.512 Resultaat uit woningverkopen complex 5 -1.861 172.112 Resultaat uit woningverkopen complex 29 0 157.303 Verkoop onroerende goederen per saldo 62.882 6.332.887 1) 1) Aangepast in verband met vergelijkingsdoeleinden. Verkopen exclusief de leegstand van de verkochte woningen.
4. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN Afsluiten huurcontracten 7.304 9.716 Beheersvergoeding beheerswoningen 18.216 17.952 Overige bedrijfsopbrengsten per saldo 25.520 27.668
B E D R I J F S L A S T E N
5. AFSCHRIJVINGEN OP VASTE ACTIVA 2010 2009 Onroerende zaken in exploitatie 675.618 621.551 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie 39.637 37.312 Afschrijvingen per saldo 715.255 658.863 De hogere afschrijvingen onroerende zaken in exploitatie worden veroorzaakt door het in exploitatie komen van de nieuwbouwcomplexen 45, 46, 48, 49, en het geheel in exploitatie komen van complex 47- Lombardije. 6. OVERIGE WAARDEVERANDERINGEN VAN (IM)MATERIËLE VASTE ACTIVA Dotatie voorziening onrendabele top nieuwbouw -24.013 1) 1.377.761 Waardeverandering op basis van de bedrijfswaarde -816.547 2) 3.992.895 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa per saldo -840.560 5.370.656 De toetsing van de uitkomsten van de bedrijfswaardeberekeningen aan de boekwaarde van de materiële vaste activa heeft aanleiding gegeven tot waardeveranderingen.
71
72
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
Door een algemene toename van de bedrijfswaarde (zie toelichting op de materiële vaste activa) kan de afwaardering 2009 voor diverse complexen worden herzien. 1) Dit betreft complex 44: 21 woningen Vlasstraat 2) De specificatie van de waardeverandering op basis van de bedrijfswaarde is als volgt: - complex 9- 30 woningen 10.128 - complex 11- 15 woningen -63.600 - complex 12- 21 woningen -3.926 - complex 13- 51 woningen -105.113 - complex 16- 34 woningen -60.871 - complex 20- 41 woningen -10.340 - complex 25- 5 woningen -1.656 - complex 28- 15 woningen 35.556 - complex 32- 5 woningen 887 - complex 33-12 woningen -45.461 - complex 34- 7 woningen -21.143 - complex 38- 12 woningen 8.437 - complex 39- 25 woningen 98.880 - complex 40 - 10 woningen 59.988 - complex 41- 9 woningen 101.595 - complex 42- 3 woningen 26.121 - complex 43- 62 woningen -13.339 - complex 45- 22 woningen -171.305 - complex 46- 28 woningen -330.935 - complex 47- 46 woningen -17.983 - complex 48- 28 woningen -156.297 - complex 49- 28 woningen -234.540 - complex 51- 41 woningen 78.370 -816.547
7. LONEN EN SALARISSEN
2010
2009
Lonen en salarissen Af: ontvangen ziekengeld Lonen en salarissen per saldo
408.903 0 408.903
352.122 -11.406 340.716
Werknemers Per 31 december 2010 had de woningstichting 11 werknemers in dienst. Het aantal daarbij herleid op full-time basis is 8,60.
De indeling is als volgt: - Directie 1,00 - Secretariaat 1,11 - Administratie 1,66 - Incasso 1,00 - Bewonerszaken 0,66 - Technische dienst en huismeester 3,00 - Huishoudelijke dienst 0,17
Raad van Commissarissen In dit boekjaar bedraagt de bezoldiging van de Raad van Commissarissen € 25.698. De hogere post lonen en salarissen wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het in dienst komen van twee medewerkers per 1 januari 2010 en 1 april 2010.
8. SOCIALE LASTEN Sociale lasten 47.571 38.424 Pensioenpremie 83.588 72.516 Sociale lasten per saldo 131.159 110.940
9. LASTEN ONDERHOUD Kosten planmatig onderhoud Kosten niet planmatig onderhoud Lasten onderhoud per saldo
381.525 219.780 601.305
10. OVERIGE BEDRIJFSLASTEN
2010
282.439 266.372 548.811
2009
Directe bedrijfskosten: Belastingen 245.041 217.094 Verzekeringen 24.783 20.246 Contributies landelijke federatie 10.673 10.358 Leveringen en diensten: - water- en stroomverbruik 141.757 117.275 - kosten huismeester 27.708 25.965 - schoonmaakkosten, kosten rioolverzekering en boiler 69.763 68.120 - kosten centrale antenne 692 692 - kosten glasverzekering 16.459 12.370 - groenvoorziening en servicecontract 19.621 12.253 556.497 484.373 De toename van de leveringen en diensten (stroomverbruik) wordt enerzijds veroorzaakt door het geheel in exploitatie komen van complex 47 (Lombardije) voor een bedrag van € 17.000, anderzijds door een stijging van de stroomkosten. De stijging van de belastingen wordt veroorzaakt door het in exploitatie komen van de nieuwbouwcomplexen 45 (Magdalenastraat), 46 (WML) en 48 (WML) Kosten verhuur: Mutatie- en vervolgingskosten 2.903 1.798 2.903 1.798 Huisvestingskosten: Onderhoud kantoorgebouw 9.576 1.882 Schoonmaakkosten kantoorgebouw 624 646 Gas, water en electra 6.544 7.356 Belastingen en verzekeringen 2.518 2.434 19.262 12.318
73
74
JAarverslag woningstichting DOMUS
Kosten Raad van Commissarissen: Presentie- en vacatiegelden 25.698 23.518 Representatiekosten 333 35 Opleidingskosten 2.861 2.285 Overige bestuurskosten 6.264 3.377 35.156 29.215 De stijging van de overige bestuurskosten wordt veroorzaakt door advertentiekosten in verband met het aantrekken van twee nieuwe leden van de Raad van Commissarissen. Overige personeelskosten: Reis- en verblijfkosten 7.153 7.006 Opleidingskosten 6.754 7.554 Kosten spaarregelingen 1.225 1.225 Premie ziektewet 9.667 8.368 Advertentie technisch opzichter 0 1.326 kosten ziektebegeleiding 0 2.049 Overige 3.550 3.208 28.349 30.736 Dotatie voorziening dubieuze vorderingen: Dotatie 6.942 3.498 6.942 3.498 Algemene kosten: 2010 2009 Onderhoud en verzekering inventaris 884 928 Drukwerk en kantoorbenodigdheden 6.232 4.775 Porti en telefoon 10.206 10.715 Advertentiekosten 7.320 6.901 Kosten kopieermachine 6.106 6.012 Contributies en abonnementen 3.420 3.372 Kosten automatisering 50.979 52.707 WA-verzekering 2.905 2.809 Kosten advisering en administratieve bijstand 9.401 6.407 Kosten samenwerking 11.154 6.515 Kosten accountantscontrole jaarrekening 18.326 15.000 Herziening kosten controle jaarrekening 2009 3.518 2.363 Drukkosten jaarrekening 5.000 2.500 Kosten opmaak jaarrverslag 2009 2.292 0 Fiscale aangifte 2009 7.000 5.000 Kosten fraudeverzekering 706 767 Kosten onderhoudsbegroting tot einde exploitatie 0 5.940 Kosten huurdersbelangenvereniging 681 1.366 Legionellabestrijding 3.589 34.778 Kosten leefbaarheid 72.701 38.091 Kosten verhuur complex 47-Lombardije 4.251 0 Ontwikkelen nieuw logo 12.683 0 Beroepschrift vennootschapsbelasting 20.230 0 Heffing Centraal Fonds 43.474 43.473 Overige algemene kosten 17.993 21.719 321.051 272.138 Overige bedrijfslasten per saldo 970.160 834.076
JAarverslag woningstichting DOMUS
Accountantskosten De ten laste van het boekjaar gebrachte kosten voor de externe accountant en de accountantsorganisatie, genoemd in artikel 1, eerste lid, onder a en e, van Wet toezicht accountantsorganisaties, zijnde du ROI Accountants en Belastingadviseurs B.V. zijn als volgt: 2010 2009 Totale honoraria voor het onderzoek van de jaarrekening 21.844 17.363 Totale honoraria voor andere controleopdrachten 0 0 Totale honoraria voor adviesdiensten op fiscaal terrein 7.000 5.000 Totale honoraria voor andere niet-controlediensten 3.875 0 Totaal accountantskosten 32.719 22.363
11. Rentebaten en soortgelijke opbrengsten financiële vaste activa: liquide middelen: - rente nieuwbouw 0 67.087 - rente op uitgezette middelen 78.728 202.887 Totaal rentebaten 78.728 269.974 De lagere rentebaten in 2010 worden veroorzaakt door de afname van liquide middelen door de investeringen in nieuwbouwprojecten alsmede de daling van de rentepercentages deposito’s.
12. OPBRENGSTEN FINANCIËLE VASTE ACTIVA EN EFFECTEN Rente te vorderen BWS-subsidies 0 9.348 Renteherziening BWS-subsidies -17.267 -39.681 -17.267 -30.333
13. Rentelasten en soortgelijke kosten langlopende schulden: - rente leningen o/g -2.370.057 -2.467.389 - rente belastingdienst 0 -4.439 - Overige rentelasten -13.042 -791 Totaal rentelasten (a) -2.383.099 -2.472.619 De lagere rentelasten in 2010 worden veroorzaakt door de herfinanciering van twee nieuwe leningen (totaal € 5.000.000) tegen een lager rentepercentage (3,50%).
14. Belastingen Correctie vennootschapsbelasting voorgaande jaren 419.147 0 Belastingen over resultaat huidig boekjaar 0 -111.472 Mutatie latente belastingvordering -296.244 -1.389.477 122.903 -1.500.949 ij bepaling van de fiscale positie in de jaarrekening 2009 waren de WOZ waarden 2011 nog niet bekend. Door B de forse daling van de WOZ waarden 2011 kan er in de aangifte vennootschapsbelasting 2009 een bijzondere waardevemindering ten bedrage van € 2.163.000 ten laste van het resultaat worden gebracht. Dit heeft ten gevolge dat op basis van deze herziene fiscale positie 2009 de vennootschapslast over 2009 ad € 111.472 en de vennootschapslast over 2008 (carry back verlies 2009) ad € 307.675 geheel moet worden gecorrigeerd ten gunste van resultaat.
75
Externe controle
Voorbeeld van de lichaamsoefening-toestellen in de tuin van Roncalli
78
JAarverslag woningstichting DOMUS
16. Externe controle Rapport van feitelijke bevindingen bij het volkshuisvestingsverslag . . . . . . . . pagina 79 Assurance rapport betreffende het volkshuisvestingsverslag. . . . . . . . . . . . . . pagina 82 apport betreffende de specificatie R en bezoldiging bestuurders en Commissarissen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pagina 84
JAarverslag woningstichting DOMUS
79
80
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
81
82
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
83
84
JAarverslag woningstichting DOMUS
JAarverslag woningstichting DOMUS
85
contactgegevens
postadres: Woningstichting Domus Postbus 573 6040 AN Roermond Tel (0475) 33 73 23 Fax (0475) 31 05 74
bezoekadres: Internet: www.wsdomus.nl Email:
[email protected]
Jesuïtenstraat 2 6041 ED Roermond