Genk
Jaarverslag 2010 Reval Genk - Maasland Ambulant psychosociaal revalidatiecentrum
Weg naar As 54 b 41 3600 Genk
www.litp.be DE GROEP LIMBURGS INITIATIEF VOOR THERAPIE EN INTEGRALE PERSONENZORG IS EEN SAMENWERKINGSVERBAND TUSSEN CGG/LITP, REVAL, CST, DGO, LDSST, AKTIEF, DE LINK, DE SCHANS, BESCHUT WONEN WEST-LIMBURG.
1
Genk
Deel 1: Samenvatting van de bijzonderste feiten
Reval Maasland - Genk Weg naar As 54 bus 41 3600 Genk tel.:089/32 38 50 fax.:089/32 38 59 email.:
[email protected]
Teamcoördinator: Yves Zabeau Neuropsychiater - revalidatiearts dr. Walter De Queker (9 u) Psychologische functie Yves Zabeau (38 u) Maatschappelijke functie Kim Ieroianni (35,15 u) Logopedische functie Hilde Begas (19 u) Ergotherapeutische functie Anita Drieskens ( 38 u) Tamara Feyen (19 u) Katja Frederix ( 38 u) Kinesitherapeutische functie Anne Franssens (19 u) Administratie: Brigitte Vanoppen Germaine Hennus
Onderhoud: Marie-Chantal Vandeweyer Chauffeur: Julien Stevens
Volgende wijzigingen deden zich op personeelsvlak voor in de loop van het jaar 2010: Kim Ieroianni + 2,85 u VAP ( 01/03/10 - 31/12/10) Brigitte Vannoppen t.e.m 11/02/10 (19 u) Nuria Dominguez Wazian 12/02/10 - 26/03/10 (38 u) Germaine Hennus vanaf 01/05/10 (19 u) Julien Stevens ziek vanaf 07/11/10 (13 u)
2
Genk
Vormingsactiviteiten: Vorming, Training en Opleiding (VTO) Sociaal recht in de praktijk: ziekteverzekering, 26/01/10: Kim Ieroianni Strategische veranderprocessen in het beleid van de GGZ, 23/02/10: Yves Zabeau Management-tweedaagse Groep LITP: leiding geven, 19-20/04/10: Yves Zabeau Managementdag Groep LITP.sterk leidinggeven en een sterk zorgaanbod, 20/09/10: Yves Zabeau Workshop Zumba Gold + Body & Balance, 19/10/10: Anne Franssens Symposium PMT in actie:”State of art in de hedendaagse psychomotorische therapie”, 21/10/10: Anne Franssens Internationale conferentie: “Reducing health inequalities from a regional perspective”, 23/11/10: Katja Frederix ICF-opleiding: “Train de trainer in het gebruik van het ICF als brug tussen arbeid en zorg”, 9-10/12/10: Yves Zabeau
3
Genk
DEEL II : MINIMALE STATISTISCHE GEGEVENS
1.
Momentopname van de 'actieve dossiers' op 31/12/2010
Tabel 1 a : herkomst van de betrokken revalidanten Woonplaats
aantal personen
1) in zelfde gemeente als CFR
16
2) in aangrenzende gemeente
17
3) in niet aangrenzende gemeente, in dezelfde provincie als CFR
12 TOTAAL:
45
4
Genk
Tabel 1 b : (toestand op 31.12.2010) Aantal betrokken actieve dossiers vermelden Per geslacht Hoofdstoornis
Hiervan geregistreerd bij Vlaams Fonds
Aantal dat volgende soorten behandeling of begeleiding krijgt
logopedie
kinesietherapie
ergotherapie
psychomot th.
psychoth.
interventie soc. dienst
ander (muziek therapie)
0
6
6
6
6
6
6
0
1
0
1
1
1
1
1
1
0
1
1
0
2
2
2
2
2
2
0
Persoonlijkheidsstoornissen
1
0
0
1
1
1
1
1
1
0
Pijnstoornis gebonden aan zowel psych. fac. als een som. aand.
0
1
0
1
1
1
1
1
1
0
Schizofrenie
10
2
0
12
12
12
12
11
12
0
Somatoforme stoornissen
1
8
0
9
9
9
9
9
9
0
Stemmingsstoornissen (bipolaire stoornissen)
0
1
0
1
1
1
1
1
1
0
Stemmingsstoornissen (depressieve stoornissen)
5
6
0
11
11
11
11
11
11
0
Hoofdstoornis onbekend
0
1
0
1
1
1
1
1
1
0
20
25
M
V
Aanpassingsstoornissen
2
4
Dissociatieve stoornissen
0
Persoonlijkheids- en gedragsstoornissen door somatische aandoening
TOTAAL PER GESLACHT: ALGEMEEN TOTAAL:
45
5
Genk
1
2
3
4
andere
B.U.S.O. (opleidingsvorm)
1
2
3
4
Beroeps onderwijs
BLO-TYPE
Zelfstandig huishouden
Opvang in andere voorziening, erkend door Vlaams Fonds (specifeer)
Geen socioprofessionele activiteit
Tewerkstelling Hoger onderwijs
Secundair onderwijs
Gewoon
Lager onderwijs
Gewoon
BKO
Kleuterschool
Gewoon
Leeftijd
Nog niet schoolgaand
Tabel 1 c: leeftijd en activiteit aantal betrokken actieve dossiers vermelden (toestand op 31.12.2010)
Gewoon circuit
In B.W.
18-21
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
22-30
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
6
31-40
11
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11
41-50
20
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
2
0
17
51-65
6
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
4
>65
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
TOTAAL: 45
6
Genk
2.
Nieuwe revalidanten gedurende het jaar 2010 (aantal over het hele jaar betrokken personen vermelden)
Tabel 2 a Initiatief tot verwijzing Eigen initiatief of ouders, omgeving, …
Huisarts
Aanpassingsstoornissen
0
0
3
Persoonlijkheids- en gedragsstoornissen door somatische aandoening
0
1
Persoonlijkheidsstoornissen
0
Pijnstoornis gebonden aan zowel psych. fac. als een som.
Hiervan geregistreerd bij Vlaams Fonds (tijdens dit dienstjaar of vroeger)
School
Andere instelling of dienst welzijnssector
Andere
0
0
3
1
0
1
0
0
1
0
0
0
1
0
0
3
1
0
0
0
1
0
0
0
0
0
Schizofrenie
0
1
1
0
0
9
0
0
Somatoforme stoornissen
0
0
4
0
0
2
0
0
Stemmingsstoornissen (bipolaire stoornissen)
0
0
0
0
0
1
0
0
Stemmingsstoornissen (depressieve stoornissen)
0
0
5
0
0
4
3
0
Onbekende hoofdstoornis
0
0
1
0
0
1
0
0
Hoofdstoornis (zie aanvangsrevalidatiebilan)
TOTAAL: 48
Geneesheer P.M.S. specialist
7
Genk Ontslagen gedurende het jaar 2010
Tabel 3 a: aantal over het hele jaar betrokken personen vermelden Ontslagen: totaal aantal + reden
Revalidatieduur bij ontslag
0-6 m.
7-12 m.
13-18 m.
19-36 m.
Meer per jaar
Andere
Einde periode RIZIV- overeenkomst
Tegen advies in
Hoofdstoornis
Doelstelling revalidatie bereikt
Reden ontslag
Totaal aantal
3.
Aanpassingsstoornissen
9
0
3
5
1
3
2
4
0
0
Angststoornissen
1
0
0
1
0
0
0
1
0
0
Eetstoornissen
1
0
0
0
1
0
0
1
0
0
Persoonlijkheids- en gedragsstoornissen
2
1
1
0
0
1
1
0
0
0
Persoonlijkheidsstoornissen
9
1
4
3
1
4
0
4
1
0
Schizofrenie
14
1
4
4
5
5
1
3
5
0
Somatoforme stoornissen
1
0
0
1
0
0
0
1
0
0
Stemmingsstoornissen (depressieve stoornissen)
9
2
3
2
2
4
2
3
0
0
TOTAAL: 46
8
Genk
9
Tabel 3 b: aantal over het hele jaar betrokken personen vermelden
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
1
4
1
0
0
Angststoornissen
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Eetstoornissen
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
Persoonlijkheids- en gedragsstoornissen
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
1
Persoonlijkheidsstoornissen
9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
1
0
0
0
0
4
0
0
2
Schizofrenie
14
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
1
2
0
0
1
4
0
1
4
Somatoforme stoornissen
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
Stemmingsstoornissen
9
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
0
0
3
1
0
1
2
TOTAAL: 46
3
8
andere
1
2
3
ATB
Hoger 4
Gewoon circuit
B.W.
Vrijwilligerswerk
2
Gewone klas
Gewone klas
Kleuter
Totaal
Nog niet schoolgaand
1
B.U.S.O (opleidingsvorm)
Geen informatie
0
B.L.O. (type)
JOB
Overleden
0
Secundair
Thuisblijvend met hulp
opvang in andere voorziening, erkend door het Vlaams Fonds
9
Lager
Andere opleidingsvorm
Aanpassingsstoornissen
Hoofdstoornis
Zelfstandig huishouden
Geen soc. prof. activiteit
Activiteit of situatie na ontslag (=bij ontslag of hierna, en indien bekend)
Jaarverslag VAPH 2010 Reval Maasland- Genk
Deel III: Inhoudelijk onderwerp
Rationeel-Emotieve Therapie (RET) Theoretische inleiding Rationeel-Emotieve Therapie, verder afgekort als RET, is een vorm van cognitieve psychotherapie (meer bepaald cognitieve gedragstherapie) waarbij wordt uitgegaan van een sterk verband tussen gedachten en gevoelens. Kerngedachte van de RET is dat emotionele problemen of psychische klachten niet zozeer ontstaan door gebeurtenissen en daden van de personen om ons heen, maar wel door de manier waarop we over die situatie of gebeurtenis denken of hoe we die interpreteren. Grondlegger van de Rationeel-Emotieve Therapie is de Amerikaanse gedragstherapeut Albert Ellis (1913-2007). Hij stelde dat irrationele overtuigingen negatieve emoties en ongewenst gedrag tot gevolg hebben. De RET levert een theoretisch model waarbij men leert zich bewust te worden van zijn irrationele ideeën, om deze vervolgens te vervangen door meer gezonde, rationele overtuigingen. Deze ontwikkeling in de manier van denken heeft een positieve verandering van de emoties tot gevolg en kan zodoende leiden tot een vermindering en verbetering van gedragsproblemen en psychische klachten. RET: het irrationele van het 'moeten' Bij de RET worden ideeën altijd getoetst aan de feitelijke realiteit. Uit deze toetsingen blijkt dat niet alle negatieve overtuigingen ongegrond zijn. De RET focust echter op de gedachten die wel irrationeel zijn. Vaak zijn dit gedachten die een dwingend karakter hebben en waarin het 'moeten' sterk vertegenwoordig wordt. Zo kan een patiënt de gedachte hebben dat hij of zij door iedereen gerespecteerd, geaccepteerd en geliefd moet worden. Ook kan een patiënt overtuigd zijn dat hij of zij te allen tijde moet presteren en in alle opzichten succesvol moet zijn. Zinnen waarmee we situaties beschrijven, bevatten vaak het woord 'moeten'. Dat moeten is zo absoluut en dwingend en bevat zo weinig speelruimte, dat we daarmee een val zetten voor onszelf: de werkelijkheid komt eenvoudigweg niet overeen met ons denken erover en conflicten kunnen niet uitblijven. Het blijkt dat we de realiteit soms weigeren te accepteren en ons er vreselijk over opwinden dat het nu eenmaal zo is. We verwijzen tijdens de sessies op Reval geregeld naar het boek “Moeten maakt gek” (Albert Ellis & Wouter Backx), een handleiding om zelf emotionele problemen aan te pakken, waarin dit fenomeen uitvoerig beschreven wordt. Mensen die met dergelijke irrationele overtuigingen leven, zullen moeite hebben met het aanvaarden van mislukkingen. Het stellen van eisen aan zichzelf waaraan onmogelijk voldaan kan worden kan leiden tot gevoelens van waardeloosheid of minderwaardigheid. Men zal snel gekwetst raken of gevoelens van ergernis of kwaadheid ontwikkelen tegenover anderen. Het is aan de therapeut om mensen bewust te maken van het irrationele karakter van zijn of haar overtuigingen, zodat deze procesmatig vervangen kunnen worden door gezondere, rationele gedachten.
Opbouw van de cursus: Rationeel-Emotieve Therapie in de praktijk Samenstelling van de groep 10
Jaarverslag VAPH 2010 Reval Maasland- Genk
Hoewel de RET van toepassing is op meerdere klachten en problematieken (bijvoorbeeld verslavingen, stress, fobieën of sociale angsten) , reserveren we deze therapie op Reval hoofdzakelijk voor depressieve patiënten (binnen de diagnostische categorieën van dysthyme stoornissen of stemmingsstoornissen). Psychotische stoornissen zijn dan weer een tegenindicatie voor deelname aan de RET-groep. De groep wordt zorgvuldig samengesteld, niet alleen op basis van de diagnose maar er wordt ook gekeken naar intrinsieke motivatie. We streven er naar een groep samen te stellen van ongeveer 6 (maximaal 8) deelnemers. Op die manier trachten we de betrokkenheid zo groot mogelijk te houden. De RET vraagt een zekere mate van inzet, motivatie en flexibiliteit van de patiënt. Men zal soms moeilijke of confronterende situaties moeten aangaan om zich verder te ontwikkelen. Voor het slagen van de RET is het noodzakelijk dat de patiënt hier ook voor open staat. Psycho-educatie: depressie Na een eerste kennismaking met de andere groepsleden en voorafgaand aan de theoretische inleiding op de RET wordt er tijdens enkele sessies stil gestaan bij het begrip “depressie”. Zoals aangehaald bestaat de RET-groep uit personen met dysthyme of stemmingsstoornissen. Omdat we de indruk hebben dat er vaak nogal lichtzinnig wordt omgesprongen met de term depressie en deze te pas en te onpas geplakt wordt op iedereen die zich wat minder goed in z’n vel voelt, leek het ons aangewezen een toelichting te geven in de vorm van psycho-educatie. Hierin geven we eerst een definitie met de voornaamste kenmerken van een depressieve stoornis. Daarna bespreken we de mogelijke oorzaken met bijzondere aandacht voor het stress-kwetsbaarheidsmodel. We hebben het ook over de behandeling van depressie (met inbegrip van het effect van medicatie). Tenslotte overlopen we enkele statistieken en cijfers op basis van recente studies. Aanvang RET Bij aanvang van de groep wordt de kerngedachte van de RET uitgelegd. Hierbij worden de begrippen “rationeel”, “emotief” en “therapie”afzonderlijk en uitvoerig verduidelijkt. Daarna wordt een schema geïntroduceerd dat doorheen de cursus centraal zal blijven staan. Het wordt voorgesteld als het schema met de vier G’s:
G → G → G → G gebeurtenis
gedachten
gevoelens
gedrag
In het schema staan de 4 G's voor: Gebeurtenis. Hierbij stelt men zich de vraag welke gebeurtenis of uitlokkende situatie vooraf ging aan het emotionele probleem. Gedachten. Welke gedachten volgden op de gebeurtenis? Dit kunnen meningen zijn, ideeën of vooroordelen. Er wordt onderzocht of men de gebeurtenis juist heeft geïnterpreteerd, en welke irrationele denkbeelden dit tot gevolg heeft gehad. Gevoelens. In deze fase brengt men zijn gevoelens en emoties ten aanzien van de gebeurtenis en gedachten in kaart. 11
Jaarverslag VAPH 2010 Reval Maasland- Genk
Gedrag. Tot slot probeert men te verduidelijken tot welk gedrag deze gedachten en gevoelens leiden.
De deelnemers worden hierna aangemoedigd om hun eigen irrationele overtuigingen en hun emotionele gevolgen in kaart te brengen.
Omgaan met storende gedachten In een volgend luik buigen we ons over de vraag hoe men met storende gedachten kan leren omgaan. Hoe depressiever men is, hoe meer storende gedachten men heeft en hoe meer men ze gelooft. Hoe meer negatieve gedachten men heeft, hoe depressiever men dreigt te geraken. Het hoofddoel van de denktraining bestaat erin deze vicieuze cirkel te doorbreken. Op basis hiervan kan men leren de irrationele overtuigingen te vervangen door alternatieve, realistische gedachten. 20 vragen om je negatieve gedachten uit te dagen. In een volgende fase van de therapie gebruiken we een bundel met 20 vragen die gesteld kunnen worden ter uitdaging van negatieve gedachten. Voorbeelden hiervan zijn: “Maak ik mijn conclusies te vlug?”, “Stel ik mezelf soms vragen waarop geen antwoorden bestaan?”, of “Denk ik in termen van alles-of-niets?” Na een korte toelichting van de vraag in kwestie wordt telkens een voorbeeld gegeven waarbij zowel de Automatische gedachte als de Andere mogelijke zienswijze uitgelegd worden. We vergelijken in dit gedeelte bepaalde negatieve en dus storende gedachten die automatisch opduiken met alternatieve, rationelere gedachten. De discussie wordt in groep gevoerd en de bedoeling is dat er ook eigen voorbeelden aangehaald kunnen worden. Deze tekst blijft de leidraad van de cursus gedurende het verdere verloop ervan. Naarmate het programma vordert zullen we ons minder strikt aan de tekst houden en komt er meer ruimte voor een open gesprek. We zullen de irrationele aspecten van de oude overtuigingen van de patiënt ter discussie stellen, hetgeen (hopelijk) tot gevolg dat de patiënt zijn eisen bijstelt of zich bijvoorbeeld minder laat leiden door prestatiedrang. In de laatste fase van de RET leert men de nieuwe overtuigingen in de praktijk toe te passen. De patiënt krijgt eventueel huiswerk mee om op die manier de nieuwe gedachten te kunnen oefenen. Zo leert de patiënt zich deze nieuwe gedachten echt eigen te maken en wordt de kans op een terugval verkleind. Duur van Rationeel-Emotieve Therapie op Reval Traditioneel is de Rationeel-Emotieve Therapie met gemiddeld 10 tot 20 sessies een relatief kortdurende vorm van psychotherapie. De sessies worden in het begin van de therapie wekelijks gegeven, daarna kan de frequentie afgebouwd worden. Op Reval kiezen we voor wekelijkse sessies die gemiddeld zo’n 6 maanden kunnen duren. Het gaat om een gesloten groep (omwille van het vertrouwen) van 6 tot 8 deelnemers (zie “Samenstelling van de groep”). In de loop van het jaar kunnen in principe meerdere RET-groepen -zelfs parallelopgestart worden op Reval. De RET-groepen worden telkens begeleid door de psycholoog van het centrum. Ook in de loop van het jaar 2010 zijn er meerdere RET-groepen opgestart, telkens in de maanden januari en september. 12
