Jaarverslag 2010 Cercis siliquastrum bloem

Jaarverslag 2010

Cercis siliquastrum bloem

Inleiding

Stichting Animo presenteert met trots het jaarverslag 2010. Ook dit jaar ben ik, als onafhankelijk voorzitter, weer onder de indruk van de prestaties van de leden van Animo. Zij hebben een enorme hoeveelheid tijd en energie gestoken in natuur- en milieuzaken die in Alkmaar spelen. Er zijn vele contacten geweest met gemeentelijke en andere organisaties. Ook met inwoners en wijkorganisaties. De leden van Animo geven, vanuit hun brede expertise, gevraagd en ongevraagd adviezen of beantwoorden vragen over gemeentelijk groen- en milieubeleid. Bij voorkeur in het voortraject waarin het beleid gevormd wordt. De doelstelling is om in gezamenlijkheid met alle betrokkenen tot een zo goed mogelijk groen- en milieu resultaat te komen. Naast het geven van adviezen voert Animo ook regelmatig projecten uit die tot doel hebben de natuur en het milieu in de aandacht te brengen en publiceert ze regelmatig informatie die als richtlijn kan dienen voor uitvoerenden van bijvoorbeeld groenonderhoud. Aanvullend worden er excursies, prijsvragen en andere activiteiten georganiseerd. In de laatste maanden van 2010 zijn er plannen ontwikkeld om in 2011 een aantal extra projecten uit te voeren. Dit omdat de aandacht voor natuur en omgeving bij de inwoners van Alkmaar steeds groter wordt. Het continue monitoren van natuur- en milieuomstandigheden in Alkmaar is nodig omdat onze leefomgeving directe invloed heeft op onze gezondheid en welbevinden. Ik hoop dat het rapport dat nu voorligt een indruk geeft van de passie waarmee de vrijwilligers van Animo in 2010 bezig zijn geweest met behoud en zelfs verbetering van groen en milieu in Alkmaar. Ella de Goede

ijsvogel

Stichting ANIMO: samen werken aan natuur en milieu jaarverslag 2010

1

Inhoud 1. 2. 3.

4.

Het bestuur en de ondersteuning .............................................................. 3 Geschiedenis Stichting Animo ................................................................... 4 Stichting Animo: projecten en activiteiten in 2010 ...................................... 4 3.1 Verlicht Milieu .................................................................................. 5 3.2 Nacht van de Nacht op 30 oktober 2010 in Alkmaar .......................... 5 3.3 Rondgang fracties ........................................................................... 7 3.4 Bezoek Huisvuilcentrale ................................................................... 8 3.5 Bijentuin 3.6 Bodemsanering Helderseweg Overleg, advies en reactie ......................................................................... 10 4.1 Overleg ........................................................................................ 10 4.2 Advies .......................................................................................... 14 4.3 Reactie ......................................................................................... 17

Uitreiking boek ‘Alkmaar heeft vleugels’


2

1. Het bestuur en de ondersteuning Samenstelling van het Dagelijks Bestuur (DB) van Stichting Animo: Ella de Goede Voorzitter (onafhankelijk) Erna Wiggermans Secretaris (onafhankelijk en project Verlicht Milieu) Coen de Rijk Bestuurslid en deel financiën (KNNV) Piet Pranger Bestuurslid (ex-voorzitter) en deel financiën (SAWA)

Algemene Bestuur (AB) van Stichting Animo met vertegenwoordiging: Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) Vogelwerkgroep Alkmaar e.o. (VWG) Milieu Belang Alkmaar Strohalm/Stichting Stimulering Autarkische Woningbouw Alkmaar e.o. (SAWA)/Platform Lichthinder Antigif/ Stichting Stimulering Autarkische Woningbouw Alkmaar e.o. (SAWA) Stichting Cultuurbereik Instituut voor Natuureducatie (IVN) Noord-Kennemerland Stichting Stimulering Autarkische Woningbouw Alkmaar e.o. (SAWA) Bijenstichting en Egelopvang onafhankelijk

Coen de Rijk en Rutger Polder Willem Tolman Piet Boonekamp Rob Duivens

Klaas Koelemaij

Gea Groot/Pieter Schaap (vanaf sept 2010) Dirk Barendregt Piet Pranger Cees Rietdijk (vanaf sept 2010) Ahmed Achoui (tot einde 2010)

Daarnaast bestaat de categorie “vrienden van Stichting Animo”, Dit zijn: Vincent Min (Biobus), Gerrit Brienen, Ad Jansen (IVN-Noord-Kennemerland, Bomenstichting), Aggie Fluitman (Molenaar), Ger Voorn (ex-voorzitter), Jan Jansen (MBA), Jan Kees Pielkenrood (Fietsersbond), Henk Padt (contactpersoon Nieuw Overdie), verschillende afgevaardigden uit project van Stichting Animo (Verlicht Milieu: Monique Zwetsloot ). Ook zijn er contacten met landelijke of provinciale organisaties die natuur en milieu een warm hart toedragen. Waar nodig wordt ook contact gelegd of samenwerking aangegaan met plaatselijke organisaties met soortgelijke belangen. Ook worden waar nodig of op verzoek bewoners(commissies) geadviseerd. Stichting Animo is in 2010 per week 5,4 uur ondersteund door een betaalde coördinator Tanja Luksenburg. Zij is gedetacheerd vanuit Stichting Welzijnsbevordering Kern8. Stichting Animo heeft een jaarverslag over 2009 aan de gemeente Alkmaar aangeboden. In december 2010 is de begroting 2011 overhandigd aan de gemeente Alkmaar met daarin vermeld de activiteiten en projecten voor 2011. Stichting ANIMO: samen werken aan natuur en milieu jaarverslag 2010

3

Stichting Animo organiseert 11 AB-vergaderingen per jaar met de aangesloten Algemeen Bestuursleden, soms aangevuld met een deskundige, een Stichting Animovriend of een gast. Het DB hanteert dezelfde vergadercyclus en vergadert voorafgaande aan het AB. 2. Geschiedenis Stichting Animo

De voorloper van Stichting Animo, OMA, is in 1992 opgericht. Stichting Animo bestaat al sinds januari 1997 en is ontstaan uit de behoefte af te stemmen tussen alle organisaties die zich bezig hielden met de natuur en het milieu en de gemeente Alkmaar. Het overleg met de gemeente (tot en met 2004 Omega genoemd: Overleg Milieu- en natuurorganisaties En Gemeente Alkmaar) is gesplitst naar een overleg met de wethouder over de grote lijnen, en overleg met ambtenaren over zaken in de uitvoering. De Stichting Animo leden vertegenwoordigen in de meeste gevallen een natuur- of milieuorganisatie en proberen door mee te denken, vooruit te denken en te reageren Alkmaar en haar directe omgeving te beschermen tegen verval op de genoemde gebieden en waar mogelijk zelfs vooruitgang te boeken. Stichting Animo heeft in een aantal gevallen grote invloed gehad, zoals bij de plannen voor de laatste grote wijk de Vroonermeer-Zuid. Stichting Animo had al een lijst met basisprincipes en voorstellen klaar voor de werkelijke planvorming aan bod kwam. Vroonermeer-Zuid is daardoor een duurzame wijk geworden, waarin veel van de laatste duurzame mogelijkheden verwerkt zijn. Helaas zijn de bewoners daar niet op af gekomen, maar eerder op de mogelijkheid om een nieuw gebouwde woning binnen Alkmaar te vinden. Men ervaart inmiddels wel de voordelen ervan. Een ander voorbeeld waarbij Stichting Animo in hoge mate betrokken is geweest, is de viering van 400 jaar Alkmaarder Hout. De door vele vrijwilligers verrichte inventarisatie van de stinzenplanten aldaar en de film over de betrokkenheid van verschillende mensen met de ‘Hout’ waren de kroonstukken op een jaar vol feestelijkheden en activiteiten. Het gezamenlijk optrekken door allerlei groeperingen maakten het een zeer succesvol jaar in de Alkmaarder Hout. Ook de uitgaves, die Stichting Animo in de verschillende jaren produceerde, zijn producten om trots op te zijn. We noemen de uitgave “kleur voor je deur” over geveltuinen, een vooruitziend stuk over de mogelijkheden voor de Alkmaarder Hout wanneer het ziekenhuis zich naar elders gaat verplaatsen en stadswandelingen met oog voor de natuur. 3. Stichting Animo: projecten en activiteiten in 2010 Elk jaar probeert Stichting Animo minstens één project uit te voeren. Soms is dat geheel zelf geïnitieerd, soms aanhakend of in samenwerking met andere


4

organisaties. Daarnaast probeert Animo waar mogelijk in te spelen op situaties die om actie vragen. 3.1 Verlicht Milieu De naam van dit project, ooit bedacht en begeleid door Annelies Janssen, verenigt een aantal zaken. Men verlicht het milieu door te recyclen, men maakt verlichting en men probeert die verlichting op een voor het milieu minst belastende wijze van stroom te voorzien. Met dit project hoopt Stichting Animo dat jonge mensen minder in onze wegwerpcultuur leven en bewuster met afval en dingen uit de natuur zullen omgaan, en bekijken of er nog een tweede leven voor weg gegooide spullen mogelijk is. Bovendien beogen we dat deze tieners gaan nadenken aan mogelijkheden om energie zuiniger op te wekken. Het is heel interessant om te zien wat er gemaakt wordt en hoe inventief men kan zijn! In september is Erna Wiggermans bereid gevonden dit project op zich te nemen. Met een voor een groot deel nieuwe groep vrijwilligers heeft men het project Verlicht Milieu weer elan gegeven. Allereerst werden veel Noord-Hollandse VMBO scholen (tweede klas) benaderd met de vraag of ze wilden meedoen met lichtobjecten van kosteloos en natuurlijk materiaal en het gebruik van spaar/ led lampen om daar prachtige lichtobjecten van te maken. Er waren zelfs scholen die de leerlingen uitdaagden om uitvindingen te doen op het gebied van energieopwekking. In totaal deden 560 leerlingen mee. De spaarlampen, stekkers en fittingen werden in o.a. een vreselijke sneeuwstorm naar de scholen gebracht. De leerlingen, en naar verluidt eigenlijk ook de leraren, gingen enthousiast aan de slag. De prijsuitreiking wordt 13 april 2011 op de HVC gevierd. De kunstwerken worden door een 5-koppige jury gejureerd. Stichting Animo is natuurlijk heel nieuwsgierig wat voor aparte, mooie en inventieve dingen er uit te voorschijn komen op deze zesde keer Verlicht Milieu! 3.2

Nacht van de Nacht op 30 oktober 2010 in Alkmaar

Lichtvervuiling Nederland is één van de meest verlichte landen van Europa. De belangrijkste toepassingen van verlichting zijn assimilatiebelichting in kassen, licht bij sportvelden en openbare verlichting. De Nederlander stoort zich vooral aan verlichting van bedrijven.


5

De lichtvervuiling op deze afbeelding is in kaart gebracht via Amerikaanse satellieten. Hoe roder de kleur, hoe meer licht er gemiddeld per hectare omhoog wordt gestraald. Zonder lichtvervuiling is het in Nederland mogelijk om 2.500 sterren te zien. Het maximaal aantal sterren per kleurgebied:- groen: 2.000 sterren; geel: 1.000 sterren; oranje: 500 sterren; rood: 100 sterren; wit: 10 sterren. Lichthinder Over lichtvervuiling en lichthinder is nog relatief weinig bekend. Wel is duidelijk dat enkele negatieve effecten zijn: licht- en energieverspilling, ontregeling van de natuur, aantasting van gezondheid en verstoring van het nachtelijk landschap. Lichtverspilling Het licht van straatverlichting of schijnwerpers die een gebouw verlichten, komt ook wel eens ergens terecht waar het niet nodig of gewenst is. Bijvoorbeeld een buurtuin of slaapkamer. Of deze verspilling van licht ook als hinderlijk wordt ervaren, verschilt. Energieverspilling Gemiddeld komt 50% van het jaarlijks elektriciteitsverbruik van een gemeente voor rekening van de openbare verlichting. 3% van de Nederlandse elektriciteit gaat op aan het verlichten van kassen. Er kan nog veel energie bespaard worden door anders en efficiënter te verlichten. Dit kan oplopen tot wel 80%. Ontregeling natuur Uit onderzoek blijkt dat verlichting negatieve effecten op dieren heeft. Omdat meer dan 50% van de dieren 's nachts actief is, heeft licht een grote impact. Veel dieren worden aangetrokken of juist afgestoten door licht. Een mooi voorbeeld zijn de vele insecten die om een lamp heen draaien. De sterke teruggang van de insectensoorten wordt door een aantal onderzoekers vooral aan verlichting geweten. Een ander belangrijk effect is het ontregelen van de biologische klok. Dit dagelijkse ritme wordt gestuurd door licht en donker. Onnatuurlijke verlichting kan de biologische klok verstoren. Vogels gaan bijvoorbeeld eerder zingen, eerder of later paren, nesten bouwen of trekken Aantasting gezondheid Over de gevolgen van nachtelijk kunstlicht voor de mens is nog maar relatief weinig bekend. De Gezondheidsraad concludeerde in het jaar 2002: "Hoewel er geen aanwijzingen uit epidemiologisch onderzoek zijn, valt niet uit te sluiten dat buitenverlichting, door verkorting van de avond en de nacht, via stress en in


6

combinatie met andere stressfactoren in de leefomgeving, op den duur leidt tot aantasting van de gezondheid". Uit onderzoek uit 2001 bleek zelfs dat vrouwen die in nachtdiensten werken, een 50% hogere kans hebben op het krijgen van borstkanker. Bovenstaande informatie komt van de gezamenlijke site van de Nacht van de Nacht van de provinciale Milieufederaties en de stichting Natuur en Milieu, o.a. verenigd in het Platform Lichthinder. In Alkmaar zijn de betrokkenen namens het Platform Lichthinder, Stichting Animo en de Fietsersbond Rob Duivens en René Marchand. De avond werd gehouden in de school De Zes Wielen, liggend op de rand van de Oudorperhout, binnen Alkmaar het donkerste gebied. De avond werd bezocht door een dertigtal mensen van zeer jong tot vrij oud. Er startte een korte vleermuiswandeling (in dit donkerste gebied van Alkmaar, de Oudorperhout) met schoolkinderen en hun familie o.l.v. twee leden van Stichting Animo, namelijk Rutger Polder en Cees Rietdijk. Ze waren voorzien van een zgn. batdetector. Helaas werd er geen vleermuis ontdekt, waarschijnlijk mede veroorzaakt door de heldere, vrij koude avond en de al ingetreden winterslaap. Daarna was de groep weer terug om in één van de klaslokalen het openingswoord van de wethouder (dhr. J. Nagengast) voor deze avond aan te horen. Hierbij werd de intentie uitgesproken om daadwerkelijk wat meer actie te gaan ondernemen m.b.t. lichtvervuiling, alsmede met verduurzaming en energiebesparing. Na een lezing over het onderwerp lichtvervuiling door dhr. R. Marchand van Platform Lichthinder (met veel interactie met het toch zeer jeugdige publiek) ontstond de mogelijkheid voor de gehele groep om bij dit heldere weer via een sterrenkijker, opgesteld door de NVWS sterrenkundige vereniging Metius, de hemel te gaan aanschouwen. Het enthousiasme hiervoor was zeer groot te noemen. Dit bleek wel uit het feit dat de kinderen tot vrij laat aanwezig waren. Door dit enthousiasme buiten kwam de geplande "sterren" lezing, zoals in de voorgaande jaren, te vervallen. Helaas is er geen aandacht aan deze avond geschonken in de media. 3.3

Rondgang fracties

Na de raadsverkiezingen is het gebruikelijk dat enkele Stichting Animo leden een ronde maken langs alle fracties om kennis te maken met de (nieuwe) leden. Erna Wiggermans heeft afspraken gemaakt voor de bezoeken. Begin september hebben Piet Boonekamp en Dirk Barendregt op verschillende avonden een bezoek gebracht aan de fracties van de Alkmaarse gemeenteraad. Boeiend en belangrijk, ook om kennis te maken. Als je elkaar gezien hebt wordt contact gemakkelijker en menselijker. De fracties van OPA, Leefbaar Alkmaar, PvdA,


7

D66, de SP en het CDA werden bezocht. Door een misverstand gingen de bezoeken bij GroenLinks en de VVD niet door. We werden met open armen ontvangen door de fracties. Stichting Animo nam de gelegenheid te baat om het belang van de natuur en milieu te promoten. Over de MCA-problematiek gaf Stichting Animo bij monde van Piet Boonekamp haar standpunt. Dirk Barendregt pleitte voor het achterlangstracé bij de Zeswielen. Het bijzondere karakter van de Oudorperhout met zijn unieke natuur en landschappelijke waarde moet gewaarborgd blijven. Vanuit Stichting Animo is o.a. met bezorgdheid de bezuiniging op natuur- en milieueducatie aan de orde gesteld. Wie gaat dat doen als de formatie daarvoor wordt opgeheven? Er is gesproken over o.a vleermuizen, stinzenplanten, natuureducatie, luchtverontreiniging, zes wielen traject, etc. etc. Een en ander heeft hopelijk invloed gehad op de besluitvorming in de raad. Bij drie fracties bleken oud-leerlingen van Dirk te zitten, voor wie het wel aardig moet zijn geweest hun voormalige biologieleraar voor het milieu te zien pleiten.

Ecologische zone iepenlaan

3.4

Bezoek Huisvuilcentrale

Omdat de Huisvuilcentrale een grote speler is op het gebied van milieu in de omgeving van Alkmaar, leek het ons gepast ons daar te laten voorlichten. Zowel in positieve zin (opruimen afval, gebruiken restwarmte) als in negatieve zin (overlast afval, aanvoer via de weg, uitstoot gassen) is de Huisvuilcentrale duidelijk aanwezig. Een 7 tal leden van de Stichting Animo groep heeft op 4 nov. 2010 een presentatie en een rondleiding gehad door de Huisvuilcentrale. Tijdens de presentatie ontstond er een levendige discussie. Dit door Rob Duivens georganiseerde bezoek werd als zeer interessant en waardevol ervaren. Stichting ANIMO: samen werken aan natuur en milieu jaarverslag 2010

8

3.5

Aanleg bijentuin

Één van de projecten op de wenslijst van de gemeente was de aanleg van een bijentuin. Stichting Animo en de KNNV (i.s.m de insectenwerkgroep) hebben zich hierover gebogen om tot realisatie te komen. Uit een aantal gebieden kwam er één als allerbeste t.w de Groene Voet. Na een aantal overleggen sprak de gemeente de wens uit om een landschapsarchitect nog ’s te laten kijken naar de door Stichting Animo en KNNV gepresenteerde plannen (deze plannen werden gedragen door Nederlandse bijenkenners en de Bijenstichting, de Bijenstichting heeft zelfs het speciale zaadmengsel en drachtplanten gedoneerd). Helaas is het op het moment van schrijven niet gelukt om tot realisatie over te gaan vanwege ingebrachte bezwaren van de wethouder Sport en de Sportraad die het gebied willen inrichten met een sportbestemming. Vooralsnog is het project een (tijdelijk) halt toegeroepen.

Parende bladwespen op helmkruid

3.6

Bodemsanering Helderseweg

Stichting Animo, vertegenwoordigd door Cees Rietdijk en Pieter Schaap, is betrokken geweest bij de bodemsaneringsplannen van de voormalige gasfabriek aan de Helderseweg. De op het terrein aanwezige grote bomen bleken na onderzoek niet meer te redden en Stichting Animo mocht van de provincie Noord-Holland een bestemming zoeken voor het hout van de stammen. Het heeft geresulteerd in het afvoeren van de boomstammen naar het terrein van een meubelfabriek in Stompetoren, alwaar men uiteindelijk de stammen duurzaam zal verwerken.


9

4. Overleg, advies en reactie Stichting Animo wordt heel vaak betrokken bij ontwikkelingen die gaande zijn op het gebied van natuur en milieu. Er zijn (kort – of langdurige) overleggen om te komen tot een advies aan de politiek, of beleid dat ontwikkeld of bepaald moet worden. Stichting Animo geeft ook, gevraagd of ongevraagd, advies over zaken die invloed hebben op natuur of milieu. Als laatste reageert Stichting Animo regelmatig op beleidsvoornemens, gemeentestukken of projecten die in de uitvoering anders uitpakken dan in de planning.

4.1

Overleg

Visie op toekomst Alkmaarder Hout N.a.v. een voorstel van Stichting Animo heeft de gemeenteraad besloten een langetermijnvisie te ontwikkelen voor de Hout. Deze zou een handvat moeten bieden voor het sturen van de ontwikkelingen, met of zonder ziekenhuis in de Hout. Voorjaar 2009 is een adviesgroep gestart met de ontwikkeling van de visie, ondersteund door bureau INBO. Piet Boonekamp heeft de versnippering van de Hout aan de orde gesteld, ten dele veroorzaakt door de drukke Julianalaan en ten dele door de massale bouw van het MCA die de Hout splijt. Volgens de uitgangspunten van Stichting Animo wordt het (sluip)verkeer tegengegaan en vindt toekomstige bouw op het MCA terrein plaats in de vorm van losstaande paviljoens. In 2010 is hard gewerkt aan de afronding van de visie door Piet Boonekamp en Rutger Polder namens Stichting Animo. Uiteindelijke waren alle deelnemers tevreden. In het advies bij de visie is op verzoek van Stichting Animo opgenomen dat het vrijkomende MCA terrein voor niet meer dan 30% wordt bebouwd. Verder stellen we voor om de visie-groep de toekomstige uitwerking te laten begeleiden en mee te laten beslissen over een eventuele herbouw van de buitensociëteit. Klankbordgroep Zeswielentracé De Klankbordgroep Zeswielen heeft uitgebreid gediscussieerd over het plan voor een nieuw Zeswielentracé. Om de natuur- en milieubelangen in het proces te bewaken was Rob Duivens afgevaardigd waarbij Piet Boonekamp als vervanger optrad. Stichting Animo had al eerder gepleit voor het verleggen van de Zeswielen naar een tracé naast het spoor. In 2010 is echter toch weer aanpassing van de route voorlangs op de agenda gekomen vanwege mogelijke bezuinigingen. Ook heeft er op aanraden van Stichting Animo een second opinion gesprek met een extern geluidstechnisch bureau plaatsgevonden omtrent de verkeersgeluidswerende mogelijkheden in het gebied. ‘Dit betekent dat forse en gerichte maatregelen nodig zijn om een goed woon - en leefklimaat te waarborgen, zowel binnenshuis als in de tuinen’ en ‘dat aan die eisen


10

ook in de toekomst strikt de hand dient te worden gehouden, zal duidelijk zijn’ was de uiteindelijke conclusie van de Klankbordgroep. Er werden nog enkele aanbevelingen gedeponeerd, zoals; ‘Wij adviseren u het voormalige Mobiterrein als water en het gebied langs de Schinkelwaard als bruikbaar openbaar groen te bestemmen’. Na veel aandringen (en ondersteuning van de andere leden) is er uiteindelijk een ‘Effecten doorrekening verkeersstromen’ van de Stichting Animo-variant tot stand gekomen. De Werkgroep Zeswielen/hoge nummers, Het Buurtcomité ORF, de Wijkraad Huiswaard, de Bedrijvenvereniging Alkmaar Overstad, de Fietsersbond en de Stichting Stichting Stichting Animo waren voorstander van de variant ‘Weg achterlangs’ o.a. ook ‘omdat deze keuze betekent dat de Oudorperhout weer een rustig natuur- en recreatiegebied kan worden en het landschappelijk beeld van de Hoornse Vaart niet verder wordt aangetast’. Uiteindelijk heeft de gemeenteraad ook voor de Weg achterlangs gekozen. Slechts twee afgevaardigden waren voor de Weg voorlangs. Naast de twee werkdossiers, tussenrapportage 1 en 2, werden ook de verslagen van de Klankbordgroepvergadering vanaf 18 oktober jl. ter inzage gelegd in het Stadskantoor. Stichting Animo heeft tijdens de discussies steeds het landschappelijk belang en een stillere Oudorperhout ingebracht. Maar we hebben ook gepleit voor een toets achteraf van de verkeersoverlast, en zo nodig extra maatregelen. Uiteindelijk is de keuze toch gevallen op de route achterlangs. Kadernota Duurzame Bereikbaarheid Begin 2010 heeft Piet Boonekamp een gesprek bij de gemeente gehad over het doorberekenen van de z.g. Stichting Animo variant. Dit is een verbeterde versie van het sectorenmodel dat op verzoek van Stichting Animo opgenomen is in de Kadernota Duurzame Bereikbaarheid, maar onvoldoende is uitgewerkt. Door pensioenering van dhr. Frederiks ontbreekt echter capaciteit om dit te doen. Bovendien is nog steeds niet het nieuwe verkeersmodel beschikbaar dat verschuivingen in de modal split kan berekenen t.g.v duurzaam verkeersbeleid. Fairtrade Gemeente Alkmaar Tijdens 2010 is het proces om te komen tot een Fairtrade gemeente Alkmaar langzaam doorgegaan. Rob Duivens heeft namens stichting Animo meegedacht. Met de komst van de trainee voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en Fairtrade is Alkmaar druk bezig geweest om de aanvraag voor te bereiden voor het predicaat Fairtrade Gemeente. De Stuurgroep Fairtrade/Duurzaam ondernemen is alleen op maandag 14 juni 2010 bijeen geweest om op de hoogte gebracht te worden van de laatste ontwikkelingen. Ook het Plan van Aanpak stond op de agenda. Wethouder Jan Nagengast, die Duurzaamheid en Fairtrade in zijn portefeuille heeft, en de trainee Marjolein Kurk hebben zich aan ons voorgesteld.


11

In de ervoor liggende periode hebben een aantal leerlingen van het Horizoncollege weer een Fairtrade meting uitgevoerd om te kijken of er aan de criteria werd voldaan om Fairtrade Gemeente te worden. E.e.a. in opdracht van de gemeente Alkmaar. Tijdens de bijeenkomst hebben de leerlingen hun onderzoek gepresenteerd. Alkmaar is in september 2010 Fairtrade gemeente geworden. Via inkoop en aanbesteding wil de gemeente samen met anderen in Alkmaar een impuls geven aan een (ook mondiaal gezien) eerlijke handel en duurzaam ondernemen. Bij fairtrade of eerlijke handel draait het vooral om koopwaar uit ontwikkelingslanden zoals koffie, chocola, bananen maar ook hout, bloemen en kleding. Een fairtrade keurmerk garandeert dat deze producten met respect voor mens en milieu gemaakt zijn. Om voor de titel Fairtrade Gemeente in aanmerking te komen moeten minstens 15 bedrijven en 30 maatschappelijke organisaties/instellingen fairtrade producten gebruiken. Werkgroep Oosterhout Deelnemer aan werkgroep Oosterhout op verzoek van Stichting Animo was de heer Ad Jansen. Mijn deelname aan deze werkgroep was min of meer de situatie van "mosterd na de maaltijd". Toen ik de eerste keer in september 2010 de vergadering bezocht bleek namelijk dat men al in de eindfase was beland van de herinrichting van het park. De aandacht was vooral gericht op de vleermuizenkelder en de speelheuvel. Als lid van I.V.N. Noord-Kennemerland moest ik tot mijn spijt vaststellen dat de heer A. van Riel van "Instituut voor Natuur" in deze zaken een dominante rol vervulde. Ik vond het niet in het belang van het project om de werkgroep te confronteren met de problematische situatie tussen I.V.N. Noord-Kennemerland en het "Instituut voor Natuur" van Anton van Riel. Door mij is wel gevraagd om in het beplantingsplan ook aandacht te schenken aan fruitbomen en mogelijk een kruidentuin i.v.m. het grote aantal allochtone bewoners van de wijk. Onderwerp van gesprek is ook geweest de mogelijkheid van het aanleggen van meer visstoepen en aanlegsteigers voor kano's en roeiboten. Of er op dit terrein mogelijkheden zijn is nog onduidelijk, omdat er geen goed zicht is op de beschikbaarheid van financiële middelen. De werkgroep is nu in de afrondende fase. Er hebben een aantal excursies plaatsgevonden, met vooraf een presentatie over vleermuizen, naar de vleermuizenkelder. Hiervoor was vanuit de omgeving grote belangstelling. De officiële heropening voor het publiek is met diverse activiteiten gepland op 21 april 2011. w.g Ad Jansen


12

TAQA Stichting Animo participeert in het overleg tussen TAQA en Natuurmonumenten en betrokken milieugroepen. Hierin volgt Stichting Animo de mening van Natuurmomenten waarin de compensatie wel is besproken maar voorlopig nog niet hard genoeg is. Overigens vinden we dat Gasalarm 2 heel goed werk doet. Beheerplannen voor 8 parken en reconstructies. Voor de 8 onderstaande parken zullen dit jaar beheerplannen worden opgesteld: Begin september zijn bewonersgroepen met verschillende natuurclubleden en beheerders door de parken gelopen. Ook kon men op de website van de gemeente reageren. Er zijn door Stichting Animo (Rutger Polder en Coen de Rijk) diverse reacties gegeven. Vanaf het prille begin heeft Stichting Animo gevraagd om beheerplannen in plaats van reconstructieplannen; onze visie daarover is ruim beargumenteerd. De gemeente heeft de omslag naar beheerplannen toegezegd. In november is er weer een overleg met alle betrokkenen geweest. De parken waar het om gaat zijn de Viaanse Molen, de Zandput, de Groene Voet, maatschappelijke groenstrook ’t Rak-Noord, groenstrook De Nollen (Beverkoog), de Strandwal + de Kasteellaan, de Egmonderhout en de Oudorperpolder. Maatschappelijke Klankbordgroep Winkelcentrum Broekerveiling De Klankbordgroep is in 2010 niet meer bijeen geweest, terwijl de politiek en de eigenaar van het winkelcentrum in een juridisch proces omtrent de zondagsrust zijn verwikkeld. Het proces loopt nog. Adviesgroep monumentale bomen Er is een adviesgroep ingesteld voor beleid ten aanzien van monumentale bomen, o.a. naar aanleiding van het inspreken van Rutger Polder namens Stichting Animo en Ad Jansen op het voorstel om de kapvergunning te wijzigen. Coen de Rijk zit hier bij, alsmede de Bomenstichting en Ad Jansen namens het IVN-NoordKennemerland. Er zijn criteria vastgesteld voor de beoordeling van monumentale bomen en er vindt een inventarisatie plaats.

Aesculus hippocastanum


13

4.2

Advies

Budget Motie Groenbeleid De insteek voor 2010 was om het budget, gereserveerd vanwege een motie over groenbeleid in 2009, in te zetten voor realisatie van natuurvriendelijke oevers , ecologische verbindingszones (zoals Hoevervaart en Groene voet) en kosten voor plaatsing van een huiszwaluwtil (cadeau van enkele raadsleden aan wethouder Binnendijk). Stichting Animo is blij met deze insteek. De Gemeente gaf Stichting Animo de ruimte om dit jaar een voorstel in te dienen voor een besteding tot circa €15.000. Diverse voorstellen zijn ingediend en daaruit heeft de gemeente gekozen voor een bijentuin en/of een oeverzwaluwwand. De bijentuin is gepland in de Groene Voet op de oude plek van de wijkpost.

Boomhommel op eupatorium

Natuur en geldbesparing Er is bij de gemeente een powerpointpresentatie aangeleverd, waarbij we hebben laten zien dat er veel geld is te besparen door natuurvriendelijker te werken. De aandacht lag vooral op oevers en beschoeiingen, maaibeheer, klimopbeleid en onderhoud. Muurvegetaties en brugrenovaties in de binnenstad. Bij onderhoud van kades en bruggen zijn diverse keren voor muurvarens nadelige acties gehouden. Inmiddels heeft men, door herhaald reageren van Rutger Polder namens Stichting Animo, afgesproken voorzichtiger met deze flora om te gaan. Bij de Wolfsbrug (Singel – Vondelstraat) is een klein stuk van de rollaag vervangen. Voor de Tongvaren had dit geen consequenties. Er is een kalkrijke specie toegepast. Een deel van de aanwezige muurvarens is voorzichtig verwijderd en herplaatst in het nieuwe metselwerk. Er staan ook nog veel muurvarens buiten het werkdeel. Mededeling van de gemeente Alkmaar: “We zien het ook als een test en zullen volgen of de verplante muurvarens het goed blijven doen”.


14

Gedragscode Flora- en faunawet / natuurkalender Naar aanleiding van een vraag/verzoek van Stichting Animo (Rutger Polder/Coen de Rijk) om bij werkzaamheden in het groen en de parken nog meer rekening te houden met vanuit natuur gezien geschikte werkperiodes geeft de gemeente een toelichting: “Vanuit de afdeling Wijkbeheer zal dit jaar extra aandacht besteed worden aan de Flora- en faunawet in relatie tot beheer”. Stichting Animo vraagt of we ook bij de ‘gewone’ soorten rekening kunnen houden met bijvoorbeeld bloeimomenten. Het is erg naar om te zien dat een bloeiende zoom wordt vernield terwijl dit een maand later niet zou opvallen. In het uitvoeringsplan dat Stadswerk gemaakt heeft in het kader van hun opdracht voor het Beeldbestek is een natuurwerkkalender opgenomen (van Waardenburg) die men als uitgangspunt bij de werkplanning mee zal nemen. Opstellen Natuurwaardenkaart De gemeente vraagt wie er vanuit Stichting ANIMO mee wil denken, zelf ziet ze graag een vertegenwoordiging vanuit elk van de diverse natuurgroepen. Vanuit de KNNV doen Pieter Corstanje en Martijn Oud mee. Openbare Verlichting Alkmaar Gedurende 2010 is er voortdurend e-mail-contact geweest om de OV ambtenaren te voorzien van info betreffende openbare verlichting, besparingsmogelijkheden hierop, de biologische effecten ervan, lichtvervuiling/lichthinder, enz. Ook heeft er i.s.m. Platform Lichthinder een gesprek hierover met hen plaatsgevonden. Er is een reactiestuk voor de Commissie SOB aangeleverd welke op 1 sept. het Concept OV Beleidsplan Alkmaar behandelde. Ter plekke is aan de gehele commissie de West-Europese lichthinderkaart uitgedeeld, waarop Alkmaar e.o. zich prominent als lichtvlek manifesteert. Komt in 2011 nog in de commissie terug. Bermbeheer Bij hooilandbeheer in bermen wordt op veel locaties een 1-meterstrook langs wegen en (fiets-)paden kort gehouden, in verband met veiligheid en waterafvoer. Stichting Animo (Coen de Rijk, Rutger Polder) en Pieter Corstanje hebben gevraagd om daar vanaf te wijken als de vegetatie lager is dan 50 cm, want bij smalle stroken blijft er niets over en vaak is het volkomen overbodig omdat de paden breed genoeg zijn. Klepelen van de begroeiing aan de Molenkade in de Oudorperpolder Dit is eigendom van de provincie en wordt niet door de gemeente beheerd. Stichting Animo pleit voor afstemming en/of overname van beheer. SAWA

Algemeen SAWA staat voor Stimulering Autarke Woningbouw Alkmaar e.o. Het is een stichting die bestuurd wordt door Piet Pranger, Rob Duijvens en Klaas Koelemaij. SAWA heeft zich in het verslagjaar wederom bezig gehouden met haar missie, t.w. het bevorderen van autarke woningbouw. De wijze waarop dat heeft Stichting ANIMO: samen werken aan natuur en milieu jaarverslag 2010

15

plaatsgevonden was enerzijds het uitdragen van het gedachtegoed als zodanig, en anderzijds de activiteiten in het kader van de twee projecten, t.w.

Vroonermeer-Noord en de SAWA-voorbeeldwoning. M.n. deze voorbeeldwoning heeft de meeste inspanning gekost maar heeft in het verslagjaar niet tot het gewenste resultaat geleid. Daarnaast is het nodige gedaan aan onderhoud van kennis door het bezoeken van Bouwlokalen, beurzen, bijeenkomsten en het volgen van een cursus Fondswerving. Ook is het bestuur met één man uitgebreid. In totaal heeft SAWA 76 maal een bezoek, afspraak, overlegactiviteiten of een andere activiteit verricht.

Project Vroonermeer-Noord Er heeft een aantal keren overleg plaatsgevonden met de gemeente Alkmaar over de rol van SAWA. Vanwege de economische recessie is de planning van deze bouwlocatie vertraagd. Het overleg heeft zich toegespitst op de wijze van uitgifte van vrije percelen. Zoals eerder genoemd bestaat de intentie om percelen naar rato van het meest ambitieuze ontwerp uit te geven. Gedacht wordt aan toetsing van bouwplannen aan een aantal toetsingscriteria op het gebied van Autarkie. Overleg hierover zal in 2011 worden voortgezet.

Project SAWA-voorbeeldwoning SAWA heeft een beroep gedaan op het Fonds Duurzaamheid en Innovatie van de Rabobank. De aanvraag is enthousiast ontvangen, zij het dat er een veel gedegener businessplan moest komen. Dit is door een tweetal studenten van INHolland geschreven in opdracht van en betaald door de Rabobank. Uiteindelijk mondde dit plan uit in een financieringsopzet die deels uit een lening van een bank en voor een aanzienlijk deel uit eigen middelen van SAWA zou moeten komen. Het bestuur van SAWA heeft overwegende dat: • Het project een te zware wissel op de bestuursleden zou trekken • Het realiseren van het 5-jarenplan van het project een sterk en solide team vereist, • De financiering niet rond te krijgen is besloten om niet zelf een voorbeeldwoning te gaan bouwen. Lang heeft bij het bestuur de hoop geleefd dat er gezien de vele contacten die zij heeft er een partij het initiatief zou nemen om een dergelijke woning te bouwen, waarbij SAWA de nodige support zou kunnen leveren. Tot op heden is dit niet gebeurd. Het ontwerpteam heeft haar activiteiten opgeschort totdat er meer duidelijkheid is over de locatie waar de woning gebouwd moet worden. Aangezien er geen zicht is op financiering wordt die duidelijkheid niet verwacht.

Nieuwe koers SAWA Na het stopzetten van het project SAWA-woning heeft SAWA haar koers verlegd. Uiteraard blijft het gedachtegoed onverminderd de drijfveer van SAWA. Zij zal zich richten op twee hoofdzaken, t.w.:


16

• Ondersteuning van initiatiefnemers voor de bouw van een autarke woning • Support aan de gemeenten algemeen en assistentie bij de perceeluitgifte van autarkie in Vroonermeer-Noord in het bijzonder.

4.3

Reactie

Groen reconstructies en natuur Sinds een aantal jaren wil de gemeente Alkmaar bepaalde stukken groen renoveren. Nadat bij de massale bomenkap in o.a. Oudorp geschokt gereageerd werd door bewoners, wordt er beter overlegd over de voorgenomen plannen. Bij de huidige groenreconstructies wordt bewust gekeken naar de natuurwaarde van de vakken. Vanuit de politiek is hierom gevraagd en is het inspiratieboekje Natuur in de wijk opgesteld. Deze is meegegeven aan de betrokken groenontwerpers. De wijze waarop met de natuur in de diverse reconstructievakken wordt omgegaan is vastgelegd door zoveel mogelijk foto’s vóór en na de verandering te maken. Er is toegezegd dat in de ecologische zones strikt inheems materiaal gebruikt wordt. De Westrand Afgelopen jaar heeft Coen de Rijk (KNNV) namens Stichting Animo zienswijzen ingediend en ingesproken bij de commissie SOB over (on)mogelijkheden in de Westrand. Hierbij hebben de VWG en de Frits Zeilerstichting uit Bergen gelijkluidende reacties gegeven. Victoriepark Hoewel een Animolid betrokken is geweest bij de planvorming rondom het Victoriepark (Gea Groot), lijkt de afspraak om de reconstructie gefaseerd aan te pakken niet voor de onderbegroeiing te gelden. Wij werden onaangenaam verrast door de rigoureuze manier waarop in een keer 80 % van de onderbeplanting is verwijderd. Volgens de gemeente zal er nog gekeken worden of er nog wijzigingen in de fasering kunnen plaatsvinden. Ook alle klimop is afgezaagd. Dit komt niet overeen met het beleid dat bij 1e categorie bomen de klimop tot aan de gesteltakken mag blijven groeien. Men zegt toe dat in de 2e fase de uitvoering conform beleid en afspraken zal zijn. Nijenburg: Samen met de VWG heeft de KNNV nogmaals vergeefs een poging gedaan om Natuurmonumenten natuurvriendelijker beleid toe te laten passen rond de


17

Kattenberg. De oude beuken en andere soorten zullen worden gekapt. Er is toegezegd dat er mycologische aandacht komt. Dit is een afspraak met Martijn Oud. Het openstellen van het natuurpad door de Oosterzijpolder zal alleen buiten de broedtijd gebeuren en het beplanten van de Kattenberg met inheemse soorten zal

nader worden bekeken. kattenberg

Tweede ontsluiting Beverkoog In 2010 is de jarenlang sluimerende discussie over een noordelijke ontsluiting van de Beverkoog weer opgelaaid n.a.v de aansluiting van de Westtangent op de N242. Voor het doortrekken naar de Beverkoog is aan de provincie geld gevraagd, zonder dat onderzoek was gedaan naar sluipverkeer over de Beverkoog en aantasting van de Groene Loper. Rutger Polder en Piet Boonekamp hebben dit namens Stichting Animo aangekaart bij Provinciale Staten. De bezwaren van Animo waren de volgende: - in de plannen wordt met geen woord gerept over de aantasting van de ecologische hoofdstructuur. De geplande route loopt door de groenstrook en het water, die onderdeel zijn van deze hoofdstructuur. - Verder maakt dit gebied onderdeel uit van de gemeentelijke ecozone die het leefgebied is van de noordse woelmuis en de waterspitsmuis. - Er wordt gesteld dat studies uitwijzen dat er geen verkeerskundige bezwaren zijn tegen de nieuwe route. Echter, ons zijn geen studies bekend die aandacht besteden aan de te verwachten stromen sluipverkeer over het bedrijventerrein, na aanleg van de noordelijke ontsluiting. Deze stromen zullen bij de zuidelijke ontsluiting tot congestie leiden in de ochtend en avondspits, waardoor de bereikbaarheid van de Beverkoog zal verslechteren. Animo heeft de Gemeente Alkmaar al eerder gewezen op het probleem van sluipverkeer, maar ons is niets bekend over acties terzake. - Als reden voor aanleg van de noordelijke ontsluiting wordt het bestrijden van de leegstand op de Beverkoog genoemd. Echter, er is zo’n overaanbod aan (nieuwe) bedrijventerreinen in de HAL gemeenten dat dit wel moet leiden tot leegstand op oudere bedrijfsterreinen. Door de krimpende beroepsbevolking, thuiswerken i.p.v. in een kantoor, en verschuiving naar de zorgsector zal het overaanbod blijven bestaan. Daarom is een hoge investering in dit verouderde bedrijventerrein niet economisch en een verspilling van overheidsgeld.


18

Animo vraagt de commissie om geen instemming te betuigen met het voorstel voor een noordelijke ontsluiting van de Beverkoog en geen geld beschikbaar te stellen zolang de aangekaarte problemen niet zijn onderzocht, oplossingen zijn gevonden voor gebleken problemen en de investering opnieuw is bezien in het lange termijn perspectief van een waarschijnlijk blijvend overaanbod van bedrijfsterreinen. Vanuit de provincie is geen toezegging gedaan aan Alkmaar voor een bijdrage. Milieubeleidsplan Langedijk Er is door de gemeente Langedijk, via een adviesbureau, aan Rob Duivens input gevraagd t.b.v. de verwezenlijking van de doelstellingen uit het eind 2009 vastgestelde Milieubeleidsplan van de gemeente Langedijk. Er werden op talrijke onderdelen tips aangedragen. Uiteindelijk kon op het definitieve concept van het stuk ook nog reactie plaatsvinden. Zoals al eerder in het proces aangegeven werd voorgesteld een hogere ambitie hierop in te zetten. Concept Programma Duurzaamheid&Klimaat Alkmaar 2010 – 2012 Rob Duivens en Rutger Polder waren als Stichting Animo vertegenwoordigers aanwezig op de bijeenkomst op maandag 15 november 2010 waarin het Programma Duurzaamheid&Klimaat van de gemeente Alkmaar gepresenteerd werd. Alkmaar heeft een ambitieus plan om voor 2030 klimaatneutraal te zijn. De opmerkingen vanuit de zaal betroffen o.a.Cradle to Cradle, Coöp. NH Energiemij, gebruik van groene daken en wanden, betere inzet van openbaar vervoer, enz. Tot eind december had iedereen de tijd om nog te reageren met ideeën/opmerkingen. Alle Animoleden hebben hierbij input aangeleverd, waarbij Rob Duivens qua aantal de kroon spande, voor het reactiestuk wat door Rutger Polder en Tanja Luksenburg is verwerkt om aan te leveren aan de gemeente in 2011.

zonnepanelengebruik

Kapvergunningen en het bomenbeleidsplan • U zult zich misschien herinneren dat een mooi en rijk bosje langs de randweg bij de kruising van de Bergerweg, gekapt moest worden voor een beter zicht op een inmiddels al een jaar leegstaand kantorenpand. Wij hebben herstel gevraagd en de gemeente zal er op toezien dat te veel weggekapte bosjes zullen worden herplant.


19

•

•

Begin 2010 is veel aandacht geweest voor het “bomenbeleidsplan” dat voorzag in duizenden meters kaalkap langs de randwegen. We hebben hier, met behulp van alle politieke partijen die amendementen hebben ingediend, een belangrijke beschermende rol in kunnen spelen. Er zijn een 5tal zienswijzen ingediend (incl. 1 van dec.2009) tegen de afgifte van kapvergunningen. Dat heeft er toe geleid dat 1 kapvergunning voor 80 bomen is ingetrokken, 1 kapvergunning tot vermindering van het aantal te kappen bomen in de Alkmaarderhout heeft geleid, 1 kapvergunning na bespreking geheel geaccepteerd is en 1 kapvergunning heeft geleid tot een bezwaar dat niet is gehonoreerd. Stichting Animo zou graag een stevigere insteek willen vanuit de gemeente naar projectontwikkelaars ten aanzien van behoud van bomen. De gemeentelijke groenparagraaf kan beter worden gebruikt. De laatste zienswijze voor het behoud van dode en doodgaande bomen in ecologische zones heeft geleid tot het in stand houden van een aantal gekortwiekte dode bomen. De gemeentelijke kapvergunning moest in januari worden vereenvoudigd door het verruimen van de 20 cm doorsnede op 130 cm hoogte naar 50 cm. Door middel van inspreken door Rutger Polder bij de commissie SOB samen met de heer Ad Jansen van het IVN en de Bomenstichting hebben we dit tot nu toe kunnen voorkomen.

Plantensoorten langs gevels Stichting Animo is het niet eens met de gekozen werkwijze van de gemeente bij het reinigen van de stoepen en geeft aan geen vertrouwen te hebben in het op deze manier goed kunnen beschermen van aanwezige soorten. Wij pleiten voor het ontzien van de eerste 30cm vanuit de gevel bij het verwijderen van onkruid op de verharding. Dat zou betekenen dat de bewoners daar zelf voor verantwoordelijk zijn. De gemeente zegt toe alleen de beschermde soorten te ontzien. Baggeren en Waterbeheer Het baggeren gedurende het gehele jaar was een doorn in het oog. De kwetsbare plekken zoals de Oudorperpolder en de Viaanse molen zijn op verzoek pas in september gedaan. Alleen de bagger is weer op orchideeënstroken gestort. Er is afgesproken met het Hoogheemraadschap Noorderkwartier dat dit weer zou worden weggehaald. Sinds 1 januari 2010 is het beheer van water geheel (een paar kleine lastige stukjes niet) in handen van het Hoogheemraadschap.

baggeren


20

Nollen-Oost Helaas is het onvoldoende gelukt om de afspraken in 2009 na te komen in de Nollen. De beschoeiing die niet zou worden aangebracht achter het terrein van Schot stond er opeens toch grotendeels, omdat het niet was veranderd in het bestek. Rutger Polder heeft samen met de projectleider, Simone Stam en Cuneke Mertens toen een aantal afspraken gemaakt over 2 ijsvogelwanden, 10 fauna- uittreedplaatsen en de grondwerkzaamheden in de ecologische zone langs het spoor. Er is gevraagd om de oude grondlagen van veen zoveel mogelijk intact te laten. Met de uitvoerder is later na een inspectie afgesproken dat de ijsvogelwanden in februari klaar zouden zijn. De instructies van landschap Noord-Holland over ijsvogelwanden zijn toen overhandigd. De wanden zijn er, maar alle afschermende bosjes zijn verdwenen, waardoor het voor ijsvogels minder aantrekkelijk is. De mogelijkheid om via uittreedplaatsen uit het water te komen is nog niet gerealiseerd, waardoor de kans op verdrinking voor egels e.d. veel groter is. Animo vindt het zonde dat overbodige en dure beschoeiingen in de ecologische zone worden geplaatst.

Hoornaar zweefvlieg

Plasje Bergermeer. Er is een natuurontwikkelingsplan voor de westvleugels (plas en waterloop) gemaakt. In het plan is ook een wandelpad ontworpen. Animo (Rutger Polder) vraagt aandacht voor het in stand houden van rustgebieden (riet) nu dit pad er komt. Bijvoorbeeld door het fysiek onmogelijk maken dat wandelaars richting de oever/het riet gaan door een natte greppel aan te leggen. Bij de uitvoering in december is daar echter geen rekening mee gehouden. Erg geslaagd is de aangepaste natuurlijke oever langs de Molentocht, tot aan de aansluiting met de Groene Weg.


21

Jaarverslag 2010 Cercis siliquastrum bloem

Recommend Documents