Jaarverslag 2008
AFDELING MEDISCHE PSYCHOLOGIE
Afdeling Medische Psychologie Divisie Klinische Methoden en Public Health Academisch Medisch Centrum- Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 15 1105 AZ Amsterdam www.amc.nl/MedPsych
Inhoud
Pag.
1.
Inleiding
3
2.
Patiëntenzorg
5
2.1
Directe patiëntenzorg: overzicht van activiteiten
5
2.2
Ontwikkelingen directe patiëntenzorg
6
2.3
Indirecte patiëntenzorg: overzicht van activiteiten
7
2.4
Ontwikkelingen indirecte patiëntenzorg
8
2.5
Bijdrage aan onderwijs en onderzoek
9
2.6
Presentaties
9
2.7
Bijdrage in werkgroepen/commissies
10
3.
Onderwijs
11
3.1
Lopende onderwijsactiviteiten
11
3.2
Overige onderwijsactiviteiten in 2008
13
3.3
Nieuwe ontwikkelingen in 2008
13
3.4
Bijdrage in commissies
14
3.5
Presentaties en publicaties
14
4.
Onderzoek
4.1
Kort overzicht van onderzoeksresultaten 2008
16
4.2
Onderzoeksprojecten
17
4.2.1
Lopende Projecten
17
4.2.2
Participaties in patiëntgebonden onderzoek
19
4.3
Publicaties
20
4.4
Promoties
24
4.5
Bijdrage in commissies
25
4.6
Presentaties
26
Bijlage 1: Medewerkers Afdeling Medische Psychologie 2008
28
1.
Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2008 van de afdeling Medische Psychologie van het AMC. Graag laten wij u zien welke activiteiten in 2008 zijn ondernomen en welke nieuwe ontwikkelingen zich voordeden. De afdeling medische psychologie heeft als centrale doelstelling een bijdrage te leveren aan het welbevinden van lichamelijk zieke patiënten en aan het medisch communicatief proces. Zij realiseert die doelstelling door het leveren van 1) psychologische patiëntenzorg voor lichamelijk zieke patiënten, 2) onderwijs aan geneeskunde- en MIK-studenten, 3) training van medisch specialisten en verpleegkundigen en 4) onderzoek naar psychologische aspecten van chronische en levensbedreigende lichamelijke ziekten. Speerpunten in het afdelingsbeleid zijn het werken op basis van evidentie, integratie van medisch psychologisch onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg, en integratie in de somatische zorg.
Een belangrijk aandachtspunt in het afdelingsbeleid is integratie: integratie van inhoud, integratie van onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg en integratie in de kliniek. Werken binnen de twee genoemde lijnen werkt wederzijds bevruchtend. Inzicht in het welbevinden van de patiënt verdiept de inbreng van de psychologie in het onderwijs aan studenten en in de training van medisch specialisten en verpleegkundigen. Inzicht in communicatieve processen kan hulpverleners helpen met de gevolgen van de ziekte van patiënten beter om te gaan. Ook profiteert de medische psychologie van het verband tussen onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg binnen de afdeling. Door die samenhang kunnen psychotherapeuten hun inbreng leveren aan, bijvoorbeeld, het grootschalig onderwijs over ziekte beleving, kunnen onderzoekers de effectiviteit van patiëntenzorg verder onderbouwen en kunnen onderwijsgevers vragen genereren die onderzoek naar de arts patiënt relatie verder verdiepen.
Ook 2008 bleven wij op kwalitatief hoog niveau onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg uitvoeren. Daarnaast willen we graag een aantal bijzondere, voor de afdeling belangrijke gebeurtenissen presenteren. In maart 2008 werd een bijeenkomst belegd voor alle in het AMC werkzame psychologen: ‘Psychologie Zichtbaar’. Psychologen leveren een belangrijke bijdrage binnen het AMC op een veelheid aan onderwerpen. Om die bijdrage zichtbaar te maken was eerst contact nodig. Het bleken er maar liefst 130 te zijn. De goed bezochte middag waarin bijdragen werden geleverd vanuit epidemiologie, kinderpsychologie, medische psychologie, neuropsychologie, psycho-traumatologie en seksuologie werd zeer positief gewaardeerd. In 2008 heeft Mirjam Sprangers een sabbatical doorgebracht in het Karolinska Instituut in Stockholm (Zweden) en de Mayo Clinic in Rochester (USA). Hierdoor is ze in staat geweest een nieuwe onderzoekslijn op te zetten en een internationaal consortium op te richten dat zich bezig houdt met de rol van genetica bij kwaliteit van leven. Wij verwachten van dit consortium een belangrijke spin off over de komende jaren. Het onderzoek van de afdeling werd in een interne beoordelingsronde van de Research Council (AMC, januari 2009) als volgt beoordeeld: ‘This department has a well-structured research plan. The scientific output, which is well connected to various clinical departments, is very good. Notably, 3
the department combines its high profile research with major contributions to quality of patient care and social impact.’ Daarmee is bevestigd dat de sinds jaren gekozen onderzoeksaanpak vruchtbaar is en ook voor komende jaren potentie heeft. In het onderwijs van de afdeling is toenemend vormgegeven aan de wens de zelfstandigheid van studenten te bevorderen. Hiertoe werden bandopnames van gesprekken van alle studenten met simulatiepatiënten niet alleen door docenten beoordeeld maar werden die ook door de studenten zelf en hun collega’s van feedback voorzien. Deze aanpak en de door hen gehouden presentaties over het communiceren met patiënten, resulteren bij de studenten in een toenemend onafhankelijk en volwassen omgang met de belangrijke principes van de omgang met patiënten in het licht van de medisch communicatieve doelstellingen. Tot onze vreugde is vanuit de patiëntenzorg een begin gemaakt met de opleiding tot GZ psycholoog. Hierdoor kan niet alleen een uitbreiding van de zorg plaats vinden maar ook een verdere verdieping van de psychotherapeutische zorg in het AMC worden bewerkstelligd.
4
2.
Patiëntenzorg De werkzaamheden van de sectie Patiëntenzorg van de afdeling Medische Psychologie waren ook in 2008 weer grotendeels onder te verdelen in de directe en de indirecte patiëntenzorg.
2.1.
Directe patiëntenzorg: overzicht van activiteiten Aantallen patiënten In 2008 zijn 103 nieuwe patiënten individueel door de medisch psycholoog in behandeling genomen. Het betrof zowel klinische als poliklinische patiënten. Gemiddeld werden zij 3,3 keer gezien.
Totaal aantal nieuwe
Poliklinisch
Klinisch
patiënten 103
Gemiddeld aantal gesprekken
39
63
3,3
Het aantal feitelijke consultvragen was beduidend hoger. Een deel van deze consulten bleek na telefonisch overleg met de verwijzer niet thuis te horen bij de medisch psycholoog. De betreffende patiënten werden verwezen naar maatschappelijk werk en in mindere mate naar de consultatieve dienst van de psychiatrie. We stellen vast dat er in 2008 minder nieuwe patiënten in behandeling zijn genomen; het gemiddelde aantal gesprekken per patiënt was iets hoger. Hoewel niet aantoonbaar, zou dit lagere aantal nieuwe patiënten veroorzaakt kunnen zijn door een strenger aanname beleid i.v.m. de extra inspanning die geleverd werd t.b.v. de polikliniek Diabetologie. Los hiervan blijft het zoeken naar een adequate telefonische beoordeling van de aangemelde patiënten. Een mogelijke bijdrage aan een oplossing zou een screenings instrument kunnen zijn.
Ook dit jaar was het overgrote deel van de aangemelde patiënten afkomstig uit de vier grote diagnose groepen (zie tabel hieronder) Diagnose
Aantal
Oncologie
20
Gastro enterologie
13
Diabetologie
15
Cardiologie
13
Rest
28
Indicatie en behandeling Twee derde van de gesprekken vond plaats met alleen de patiënt. In 7% van de gesprekken was de partner erbij aanwezig, 5% van het aantal gesprekken was in aanwezigheid van arts en/of verpleegkundige. Een rest groep bestond uit allerlei incidentele varianten. Er bestaat een vrij breed scala van redenen waarom men naar medisch psychologische patiëntenzorg verwijst. 5
De meest gestelde diagnoses zijn: -
depressie
-
angststoornissen
-
rouw
-
verstoorde verwerking
De patiënten zijn behandeld met behulp van diverse psychotherapeutische technieken. De cognitieve gedragstherapie wordt het frequentst toegepast. Daarnaast is er sprake van meer steunende en structurerende gesprekken. Ook werd scholing gevolgd op het gebied van EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) en werd deze behandelvorm voor het eerst toegepast. Dit jaar heeft er één groepsbehandeling ten behoeve van diabetes patiënten plaats gevonden. De groep werd begeleid door twee psychologen/psychotherapeuten; de behandeling bestond uit 10 sessies. Centraal stond allereerst verbetering van de therapietrouw met een mogelijk effect op het HbA1c. Daarnaast ging het om verbetering van de kwaliteit van leven en afname van gevoelens van angst en depressie. De centrale behandelmethode is ook hier de cognitieve gedragstherapie. Er werd gewerkt aan de hand van huiswerkopdrachten, oefeningen en rollenspelen.
Directe patiëntenzorg revalidatie afdeling Per 1 maart 2008 is Sandra de Morée, als nieuwe collega, begonnen. Zij heeft een 0.6 fte aanstelling en is voor 0.5 fte vanuit de afdeling Medische Psychologie gedetacheerd op de revalidatieafdleing. Het afgelopen jaar zag zij 70 nieuwe patiënten met een gemiddeld aantal consulten van 2,7. Op verzoek van de revalidatie afdeling is zij begonnen met een bijscholingstraject Neuro Psychologie.
Externe samenwerking De medewerkers van Patiëntenzorg bespreken maandelijks met de collegae van de consultatieve dienst van de psychiatrie die patiënten die zich bevinden op het raakvlak van beide disciplines. Gemiddeld komen er twee à drie aan bod. Tussentijds wordt daar waar nodig ad hoc overlegd over een patiënt. In het verlengde van de in 2007 ontwikkelde folder ‘Psychosociale zorg in het AMC’ is er een interdisciplinaire patiënten bespreking in het leven geroepen waar alle psychosociale disciplines bij betrokken zijn. Men komt zo eens in de twee maanden bij elkaar en bespreekt patiënten die voor allen interessant zijn. 2.2
Ontwikkelingen directe patiëntenzorg GZ-opleidingsplaats In 2008 is de procedure doorlopen om te komen tot een GZ-opleidingsplaats. Eén en ander heeft er in geresulteerd dat er 01-04-2009 een Psycholoog in Opleiding tot Gezondheidszorg Psycholoog (PIOG) zal starten. Deze plek is een samenwerkingsverband met het Solvent Team van het Coronel Instituut. De PIOG zal drie jaar twee dagen per week op de afdeling Medische Psychologie stage lopen. 6
DBC’s Van andere orde zijn de verschillende acties die moeten leiden tot toekomstige opname in het nieuwe DBC financieringssysteem. Op allerlei niveaus en in verschillende samenstellingen is gesproken over de te bewandelen wegen. Zowel landelijk als binnen het AMC is men het er nog niet over eens of de verrichtingen van de medisch psycholoog opgenomen moeten worden in de DBCzorg of in de GGZ-DBC’s. Ook het komend jaar zal dit onderwerp de nodige aandacht behoeven.
2.3
Indirecte Patiëntenzorg: overzicht van activiteiten Patiëntenzorg ontwikkelt en verzorgt diverse bijscholingscursussen in communicatieve vaardigheden ten behoeve van medisch specialisten en – in mindere mate – verpleegkundigen. Hieronder een overzicht van de gegeven bijscholingscursussen in 2008.
Tabel: Overzicht gegeven trainingen indirecte Patiëntenzorg 2008 Bijscholingscursus
Opdrachtgever
Aantal
Dagdeel per training
Intern/ extern
Doelgroep
Feedback geven
Concernstaf
1
2
intern
vpk*
Feedback geven
Divisie Inwendige Specialismen
2
2
intern
vpk
Voortgezette Opleiding Inwendige Geneeskunde Feedback geven
KNO afdeling, AMC
1
2
intern
kno artsen
Feedback geven
Coronel Instituut
2
1
int/ext
bedrijfs-
Teach the Teacher
artsen
Feedback geven (Teach the
Opleidingsinstituut Medisch
teacher 1)
Specialistische Opleidingen
Feedback geven (Teach the
Opleidingsinstituut Medisch
teacher 2)
Specialistische Opleidingen
16
2
int/ext
medisch specialistische opleiders
7
1
int/ext
specialistische
Booster Feedback geven
medisch
opleiders Opleidingsinstituut Medisch
2
2
intern
1
1
intern
Specialistische Opleidingen Feedback geven
Opleidingsinstituut Medisch
Booster
Specialistische Opleidingen
Feedback geven
Opleidingsinstituut Medisch
gynaecologen & kinderartsen gynaecologen & kinderartsen
1
2
intern
artsen in opleiding
2
2
intern
vpk
2
1
extern
Specialistische Opleidingen Motiverende
Cardiologie in het kader van de
Gespreksvoering
RESPONS studie
Motiverende
Stichting Gezondheidscentra
Gespreksvoering
Amsterdam Zuidoost
Motiverende
Hemofilieteam AMC
2
1
intern
arts/vpk
Astra Zeneca B.V.
1
1
extern
longartsen
praktijk ondersteuners
Gespreksvoering Motiverende Gespreksvoering
7
Common Trunk
Regionale Opleiding Commissie,
5
2
int/ext
Chirurgie Snapperdagen
Regionale Opleiding Commissie,
2
2
int/ext
Interne Geneeskunde Orgaandonatie verzoek
chirurgen in opleiding internisten in opleiding
Divisie Chirurgische
1
2
int/ext
arts/vpk
Specialismen Zorg voor de mantelzorger
Divisie Neurozintuigen
1
2
intern
vpk
Zorg voor de mantelzorger
Divisie Neurozintuigen
2
1
intern
vpk
Slecht nieuws geven
ALS Centrum UMC
1
1
extern
neurologen
Fouten & klachten
AMC, Raad van Bestuur
14
2
intern
artsen
Fouten & Klachten
Maasziekenhuis Boxmeer
1
2
extern
artsen
Fouten & Klachten
Kindergeneeskunde, AMC
1
1
intern
artsen
Presentatieve Vaardigheden
Radiotherapie, AMC
2
1
intern
vpk
74
124
Booster
Totaal:
* vpk is verpleegkundigen
In totaal zijn er in 2008 74 trainingen gegeven. Met elkaar besloegen zij 124 dagdelen. Uitgaande van het principe dat alle trainingen door twee medisch psychologen gegeven worden komt dit neer op 124 dagen uitvoerend werk. Het in 2007, op verzoek van de Nederlands Vereniging van Psychosociale Oncologie geformuleerde programma ten behoeve van oncologische ‘super specialisten’ heeft geen voortgang gevonden.
2.4
Ontwikkelingen indirecte patiëntenzorg In 2008 is er in belangrijke mate geïnvesteerd in de verdere uitwerking van twee programma’s. Allereerst in de verdieping van de cursus Motiverende Gespreksvoering en ten tweede in de ontwikkeling van de Basis Module van het Teach the Teacher programma van het AMC. Motiverende Gespreksvoering is onderdeel geweest van een onderzoeksproject onder verantwoordelijkheid van dr. E.M.Smets. Hiermee wordt de effectiviteit van de trainingsmodule onderzocht. Daarnaast is meegewerkt aan de productie van een aantal filmpjes over Motiverende Gespreksvoering onder leiding van professor G. Schippers. Mede door deze samenwerking is de training aangepast aan de laatste ontwikkelingen. De Basis Module van het Teach the Teacher programma is drastisch gewijzigd. In nauwe samenwerking met het Onderwijsinstituut Medisch Specialistische Opleidingen is er een vernieuwde Basis Module ontwikkeld die een drieledig doel heeft: -
Bewustwording van de opleidersrol
-
Leermomenten leren creëren
-
Feedback geven
Daarnaast is in samenwerking met het Onderwijsinstituut Geneeskunde een aanzet gemaakt voor een programma ten behoeve van tweedejaars AIOS in het opleiden van co-assistenten
8
Coaching/ondersteuning collega’s Twee collega’s vanuit het snijdende specialisme zijn begeleid. De eerste in verband met een voortdurend klagende patient. De tweede kreeg een tweetal coachingsgesprekken in verband met een verstoorde werk-prive verhouding. Dit laatste traject loopt nog door in 2009. Van een andere orde is de bemoeienis met de selectieprocedure van nieuwe aios chirurgie. Op verzoek van de Onderwijs en Opleidings Regio chirurgie zijn er aanbevelingen gedaan om de gehele procedure meer naar tevredenheid te laten verlopen.
2.5
Bijdrage aan onderwijs en onderzoek Onderwijs Ook dit jaar is voor 0,3 fte een bijdrage geleverd aan de uitvoering van onderwijs aan studenten geneeskunde en aan coassistenten in de vorm van colleges, vaardigheidsonderwijs en communicatie- en reflectiebijeenkomsten.
Onderzoek Ten behoeve van de zogenaamde RESPONSE-studie onder leiding van promovendus H.Jorstad, cardioloog alhier, zijn, verspreid over het hele land, verpleegkundigen geschoold in Motiverende Gespreksvoering. Doel is het bevorderen van de secundaire preventie. Een gynaecoloog uit het AMC is ondersteund bij het ontwikkelen van een vragenlijst voor patiënten na een Mola zwangerschap. Ook in 2008 heeft één medewerkster 0,1fte besteed aan het voortraject van een onderzoek wat in februari 2009 volop van start zal gaan. De titel is: Het effect van cognitieve gedragstherapie op de kwaliteit van leven en psychische klachten bij patiënten met de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa Onderzocht zal worden het effect van psychologische behandelingen op zowel de verminderde kwaliteit van leven als op eventuele angst- en depressie klachten bij patiënten met een inflammatoire darmziekte.
2.6
Presentaties F. Bennebroek Evertsz’
28-10-2008
Lyon
ECCO congres, presentatie
F. Bennebroek Evertsz’
11-09-2008
Helsinki
EABCT, bijdrage aan de workshop o.v.v. Claudi Bockting
F. Bennebroek Evertsz’
10-11-2008
Spaarne Ziekenhuis te Hoofddorp
M. Calff en D. van Woerden
29-10-2008
M. Calff
21-11-2008
Workshop ten behoeve van de jaarlijkse bijeenkomst van vrouwelijke Longartsen Workshop tijdens de Landelijke Oncologie dagen voor Verpleegkundigen
Psychosocial consequences and CBT for IBD patients Preventive cognitive therapy in recurrent depression Cognitieve gedragstherapie bij angst en depressie klachten van patiënten met een inflammatoire darmziekte Motiverende Gespreksvoering
Jong volwassenen met Kanker
9
M. Calff
2.7
8-12-08
Diaconessen ziekenhuis te Amersfoort
Inleiding op verzoek van de medische staf
Communiceren in geval van een Fout of een Klacht
Bijdrage in werkgroepen/commissies Mart Calff; Bestuurslid landelijk vereniging van Psychologen in Algemene en Academische Ziekenhuizen Mart Calff Lid WAJO (werkgroep adolescenten en jongvolwassenen oncologie)
10
3.
Onderwijs
3.1
Lopende onderwijsactiviteiten Medische Psychologie verzorgde de volgende bijdrage aan het geneeskundecurriculum, studiejaar 2008 - 2009:
Vaardigheidonderwijs in het preklinische deel van de opleiding en de (pre)coschappen. Basisvaardigheden gesprekstechniek
jaar 1
2 practica
30 groepen
Presentatietechnieken
jaar 1
1 practicum
30 groepen
Gesprekken met patiënten
Jaar 1
1 practicum
30 groepen
Informatie verzamelen,
jaar 2
4 practica
30 groepen
Oefenpracticum, opname gesprekken
Jaar 2
1 practicum
30 groepen
Nabespreken opgenomen gesprekken
Jaar 2
1 practicum
30 groepen
Informatie geven, waaronder het slecht
jaar 3
3 practica
30 groepen
Besluitvorming
jaar 3
2 practica
30 groepen
Oefenpracticum, opname gesprekken
Jaar 3
1 practicum
30 groepen
Nabespreken opgenomen gesprekken
Jaar 3
1 practicum
30 groepen
Adviseren en motiveren
jaar 4
2 practica
24 groepen
Hanteren emoties
jaar 4
2 practica
24 groepen
Anamnesegesprek
precoschappen
2 practica
één groep per
anamnesegesprek
nieuwsgesprek, en overleg
twee weken Emotietraining
DOK coschappen
1 practicum
één groep per twee weken
PROCO i.s.m. kliniek
eerste grote
2 bijeenkomsten
78
coschap (IHK)
per subgroep
bijeenkomsten op jaarbasis
Slecht nieuwsgesprek
coschappen e
(11 maand)
1 practicum
één groep per twee weken
11
Colleges en bijdragen aan symposia in het blok- en lijnonderwijs. Blok 1.3
Hormonale stoornissen en
Symptoomperceptie
farmacologie
Compliance en adherence Van kruid tot geneesmiddel Omgaan met fouten
Blok 1.4
Maag-, darm- en leverziekten
Deelname themasymposium IBD/Colitiden/Chronisch ziek-zijn
Blok 2.1
Voortplanting en ontwikkeling
Genetic counseling
Blok 2.2
Cardiovasculaire aandoeningen
Cognitieve gedragstherapie bij congenitale hartafwijkingen
Blok 2.3
Longziekten en
Werkcolleges ‘stoppen met roken’
gaswisselingsstoornissen Blok 15
Psychisch functioneren
Kwaliteit van leven Verslaving Depressie en angst Somatische ziekte en gezin Placebo
Blok 17
Voortplanting e
Grootschalig lijnonderwijs 4 jaar
Forum Ethiek Euthanasie
Overige bijdragen vanuit de sectie Onderwijs: •
Begeleiden van studenten geneeskunde bij hun wetenschappelijke stage. In 2008 twee studenten.
•
Communicatieonderwijs en scriptiebegeleiding studenten medische informatiekunde (MIK). In 2008 twee hoorcolleges, 3 vaardigheidspractica en 8 studenten voor scriptiebegeleiding.
•
Decentrale selectie van geneeskundestudenten. In 2008 350 beoordelingen.
•
Teach the Teacher programma (inhoudelijk en beleidsmatig).
•
Professionalisering van de simulatiepatiënten die worden ingezet in het vaardigheidsonderwijs in het preklinische deel van het geneeskundecurriculum.
•
Ontwikkeling procedures en richtlijnen voor het werken met het digitaal portfolio systeem van de UvA.
•
Begeleiding Honoursstudenten
Alle medewerkers met een vaste aanstelling leveren als uitvloeisel van het door de afdeling Medische Psychologie gehanteerde principe van ‘gemengd bedrijf’ naar rato van hun aanstelling een bijdrage aan het onderwijs. In 2008 hebben 18 medewerkers een bijdrage geleverd aan het onderwijs. Tevens is gebruik gemaakt van enkele freelance docenten. Bij het inzetten van docenten wordt rekening gehouden met expertisegebieden en interesses.
12
De coördinator onderwijs Medische Psychologie is tevens coördinator van de lijn vaardigheidsonderwijs. Deze functie wordt uitgeoefend in samenwerking met een clinicus.
3.2
Overige onderwijsactiviteiten in 2008 •
In 2008 zijn in alle jaren van het vaardigheidsonderwijs Medische Communicatie simulatiepatiënten ingezet. Voor de simulatiepatiënten zijn twee professionaliseringsmiddagen georganiseerd.
•
Zowel in het tweede- als het derdejaars onderwijs hebben de studenten een gesprek gevoerd met een simulatiepatiënt dat opgenomen is m.b.v. een webcam. De opgenomen gespreken zijn in eerste instantie door de studenten in ‘peer groups’ doorgesproken en daarna nabesproken met een docent.
•
Medische Psychologie levert een aanzienlijke bijdrage aan het ontwikkelen van de lijn Professioneel Gedrag onder voorzitterschap van prof. M.J. Heineman.
•
Mede hieraan gelieerd ontwikkelt Medische Psychologie expertise in het ontwikkelen en gebruiken van een portfoliosysteem. Op basis van de ervaringen opgedaan met de eerstejaars in 2006-2007 en 2007-2008 is in 2008-2009 het portfolio programma ingezet voor het Vonderwijs van alle tweedejaars studenten.
3.3
Nieuwe ontwikkelingen in 2008 •
In overleg met de betrokken afdelingen Interne Geneeskunde, Kindergeneeskunde en Heelkunde en met instemming van het OWIGEN is het CORE-onderwijs begin 2008 gestopt en dit studiejaar hervat onder de naam PROCO. Accent ligt op het beoordelen van opnamegesprekken die coassistenten tijdens IHK-1 voeren met patiënten. Er wordt gewerkt in groepen van 6 studenten die gedurende twee bijeenkomsten worden begeleid en beoordeeld door een clinicus en een medisch psycholoog. Hiermee is een einde gekomen aan de aparte beoordeling van de gesprekken door een medisch specialist en een medisch psycholoog. In het komend studiejaar wordt als onderdeel van PROCO op facultatieve basis intervisie aangeboden aan coassistenten.
•
In het eerste jaar staat met ingang van dit studiejaar het vierde practicum medische communicatie in het teken van het voeren van gesprekken met patiënten. Hoofddoel van dit practicum is dat studenten met gebruikmaking van de basis-vaardigheden communicatie een doelgericht gesprek voeren met patiënten met een chronische ziekte of aandoening. In dit practicum staan de belevingsaspecten centraal. De patiënten zijn benaderd via bij de afdeling Patiëntenvoorlichting bekende patiëntenverenigingen.
13
3.4
Bijdrage in commissies Vanuit de sectie Onderwijs maken medewerkers van de afdeling in 2008 deel uit van de volgende commissies in het AMC: Commissie Heineman, beleid en implementatie professioneel gedrag, onder
-
voorzitterschap van prof. M.J. Heineman (M. Fabriek); -
Commissie Professioneel Gedrag, onder voorzitterschap van prof. J.A. Swinkels (H. de Haes);
-
Projectgroep (digitaal) portfolio UvA;
-
Klankbordgroep Teach the Teacher (M. Fabriek);
-
Commissie keuzeonderwijs, onder voorzitterschap van dr. J.M. Karemaker (M. Sprangers);
-
Commissie decentrale selectie, onder voorzitterschap van G. Casteelen (R. Hulsman);
-
Leescommissie AMC Wetenschappelijke Stageverslagen;
-
Redactie handboek ‘Medische Psychologie’ A. Kaptein, J Prins, E Collette, R Hulsman. Uitgeverij BSL;
-
3.5
Netwerk Medische Communicatie divisie J/K.
Presentaties en publicaties Presentaties R.L. Hulsman
september 2008
Oslo
EACH (European Association for Communication in Health Care), workshop
R.L. Hulsman
2008
Praag
AMEE (An International Association For Medical Education), presentatie
R.L. Hulsman
2008
AMC
NVMO- COO, presentatie
A. Harmsen
2008
AMC
A. Harmsen/ R.L. Hulsman
23 oktober 2008
Maastricht
NVMO-COO(De Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs), presentatie E-portfolio, workshop
M. Fabriek
November 2008
Egmond aan Zee
NVMO-congres (De Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs)
M. Fabriek
November 2008
Egmond aan Zee
NVMO-congres
14
Reflective teaching of medical communication skills. Assessing the level of reflection on recorded consultations with simulated patients Teaching medical communication skills with DiViDU: Assessing the level of reflection on recorded simulated patients consultations Dividu Portfolio
Implementation of Professional Behavior and a Digital Portfolio in the Healthcare, what do we need to make a sandy road a highway De mondige, geïnformeerde en eisende patiënt: schrikbeeld of uitdaging? Samen met Sacha Smits van de afdeling Huisartsgeneeskunde Voorzitter rondetafeldiscussie NVMO-werkgroep Professioneel Gedrag
Publicaties: -
Steele DJ, Hulsman RL. Empathy, authenticity, assessment and simulation: a conundrum in search of a solution. Patient Educ Couns. 2008 May;71(2):143-4.
-
Harmsen A, Hulsman RL. Ontwikkeling en beoordeling van Professioneel Gedrag van geneeskundestudenten. Implementatie van een Digitaal Portfolio. Pilot 2007-2008. Intern rapport AMC, 2008.
15
4.
Onderzoek
4.1
Kort overzicht van onderzoeksresultaten 2008 (Inter)nationale samenwerking en uitwisseling Het jaar 2008 kan gekenschetst worden door een intensieve samenwerking met en uitwisseling van collega’s uit binnen- en buitenland. Zo heeft Prof. dr. Mirjam Sprangers een drie-maanden durende sabatical doorgebracht bij de Afdeling Medische Epidemiologie en Biostatistiek van het Karolinska Instituut in Stockholm, Zweden en de Divisie Biostatistiek van de Mayo Clinic in Rochester, VS. Deze tijd besteedde zij vooral aan het voorbereiden en opzetten van een internationaal en interdisciplinair consortium (GENEQOL Consortium) dat tot doel heeft de genetische dispositie van kwaliteit van leven te bestuderen. Dit betreft een gezamenlijk initiatief met Prof. Jeff Sloan, van de genoemde afdeling van de Mayo Clinic. Hiermee samenhangend, heeft zij haar aanstelling als Foreign Adjunct Professor bij het Karolinska Instituut gecontinueerd, maar haar affiliatie bij de afdeling Verpleegkunde laten omzetten in een affiliatie bij de afdeling Medische Epidemiologie en Biostatistiek.
Op initiatief van de afdeling hield Prof. dr Jozien Bensing (NIVEL/Universiteit Utrecht; ontvanger Spinozaprijs 2006) in oktober de Ruyschlezing over therapietrouw. Voorafgaand aan deze lezing gaf zij samen met Prof. dr. Hanneke de Haes een masterclass waaraan onderzoekers van verschillende afdelingen in het AMC deelnamen.
Dit jaar werden in het kader van de samenwerking met de onderzoeksschool Psychology and Health een tweetal buitenlandse gasten, Prof. dr. T. Marteau (King’s College, London) en Prof. dr. G. Gigerenzer (Max Planck Instituut, Berlijn), ontvangen die ieder een inspirerende research seminar gaven.
Mede door de onderzoekslijn “Medische Communicatie” werden drie druk bezochte genetica lunches georganiseerd met de volgende sprekers:
-
Dr. Corianne de Borgie, Klinische Epidemiologie en Biostatistiek, Academisch Medisch Centrum/Universtiteit van Amsterdam: De impact van genetisch testen: een evaluatie perspectief “the cycle of hope and hype: RISK”
-
Dr. Amade M’Charek, Wetenschapsdynamica, Faculteit Maatschappij en Gedragswetenschappen, Universiteit van Amsterdam: Ras als routine:Over de esthetiek en pragmatiek van het mitochondriaal DNA referentie sequentie
-
Dr. Sjoerd Repping, Fertiliteitslaboratorium van het Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde, Academisch Medisch Centrum/Universtiteit van Amsterdam: Kunstmatige voortplanting: tegennatuurlijk?
16
4.2
Onderzoeksprojecten Het jaar 2008 kan ook gekenmerkt worden door enerzijds het gestaag doorwerken aan lopende projecten en anderzijds het opzetten van nieuw onderzoek dat door de collectebusfondsen (derde geldstroom) al in 2007 werd toegekend.
4.2.1
Lopende projecten De belangrijkste onderzoeksprojecten die in 2008 binnen de twee onderzoekslijnen ‘Kwaliteit van Leven’ en ‘Medische Communicatie’ werden uitgevoerd zijn hieronder opgenomen.
Kwaliteit van leven / Quality of life Deze projecten zijn gericht op de beantwoording van methodologische, theoretische en/of klinisch toegepaste vraagstellingen naar de lichamelijke, psychologische en sociale gevolgen van het hebben van een somatische ziekte en de behandeling daarvan.
1.
Symptom distress in lung cancer patients. C. Tishelman, L. Degner (co-principal investigators), M.A.G. Sprangers (co-supervisor); Funded by various Swedish Granting Agencies: starting date 2004.
2.
Quality of life in patients undergoing endoscopic treatment of early oesophageal cancer in Barrett’s oesophagus. W. Rosmolen (researcher) M.A.G. Sprangers, J.J. Bergman (co-supervisors); Funded by the Netherlands Digestive Diseases Foundation: starting date 2005.
3.
Long-term effects of chronic toxic encephalopathy. E. Van Valen (researcher), G. Van der Laan, E. Wekking, M.A.G. Sprangers, F. Van Dijk, (co-supervisors); Funded by Coronel Institute: starting date 2005.
4.
Understanding changes in quality of life in cancer patients. A cognitive interview approach. E.B. Bloem (researcher), M.A.G. Sprangers, M.R.M. Visser, C.C.E. Koning (co-principal investigators); Funded by the Dutch Cancer Society: starting date 2006.
5.
Cross-cultural analysis of the EORTC QLQ-C30 using Item Response Theory (EORTC). N. Scott (researcher), P. Fayers (principal investigator), M.A.G. Sprangers (member Scientific Steering Group); Funded by the European Organisation of Research and Treatment of Cancer (EORTC) Quality of Life Group: starting date 2006.
6.
Clinical and patient reported outcomes in vitiligo. M. Linthorst Homan (researcher) J.P.W. van der Veen, J. de Korte, M.A.G. Sprangers, J.D. Bos (co-supervisors); Funded by the AMC: starting date 2006.
7.
Adaptation to cancer from an attachment theoretical perspective. N. Holwerda (researcher), S.C.H. Hinnen, M.A.G. Sprangers, R. Sanderman, (co-principal investigators); Funded by the Dutch Cancer Society: starting date: 2007. 17
8.
Micturition, defecation and sexual well-being in patients undergoing treatment of gynaecologic malignancies. M. Hazewinkel (researcher), J.P. Roovers, M.A.G. Sprangers, M. Burger (co-supervisors); Funded by the AMC: starting date 2007.
9.
Identifying patients at risk for poor treatment adherence among HIV infected immigrants and native Dutch HIV infected persons. M. de Boer (researcher), P.T. Nieuwkerk, J. Prins, M.A.G. Sprangers (co-supervisors); Funded by the Aids Fund: starting date 2007.
10.
Assessment of health-related quality of life in dermatology. S. Prinsen (researcher), J. de Korte (principal investigator), Ph. Spuls, M.A.G. Sprangers, J. Bos (co-supervisors); Funded, in part, by Wyeth: starting date 2008.
11.
Predicting health care use and perceived health-care needs in patients with congenital heart disease. D. Schoormans (researcher), M.A.G. Sprangers, B.M.J. Mulder (co-principal investigators); Funded by the Inter-University Cardiologic Institute Netherlands: starting date 2008.
Medische Communicatie / Medical Communication De volgende projecten richten zich zowel op de ontwikkeling van methoden of theorie, als op toepassing in de praktijk. Studies kunnen zowel beschrijvend en voorspellend zijn als de effectiviteit van interventies betreffen.
1
Cancer patients’ wish not to know and tailored information giving, a prospective study. S. Franssen, L.Zandbelt (researchers), J.C.J.M. de Haes, C.C.E. Koning, E.M.A. Smets (coprincipal investigators); Funded by the Dutch Cancer Society: starting date 2005.
2
Evaluation of screening of asymptomatic patients with hypertrophic cardiomyopathy. Psychosocial aspects. I. Christiaans (researcher), A.A.W. Wilde (principal investigator), E.M.A. Smets (cosupervisor); Funded by ZonMw: starting date 2005.
3
Organ donation. S. van Embden (researcher), J.C.J.M. de Haes, M.A.G. Sprangers (co-supervisors); starting date 2005.
4
Satisfaction and care quality in anesthesia care. G. Edward (researcher), M. Hollman, J.C.J.M. de Haes (co-supervisors); Funded by AMC: starting date 2005.
5
Always expect the unexpected: legal and social aspects of communicating research results from research on DNA banks. T.M. Meulenkamp, J. Bovenberg (researchers), J.K.M. Gevers (principal investigator), E.M.A. Smets, J.C.J.M. de Haes (co-supervisors); Funded by the Center of Society and Genomics: starting date 2006.
18
Moederproject. Evaluatie Bejegening. K. van Amsterdam (researcher), J.C.J.M. de Haes
6
(supervisor). Funded by AMC: starting date 2008. Evaluatie van een landelijke pilot met medische groepsconsulten in de HIV-behandeling. A-
7
B Harmsen (researcher); Funded by Stichting Volle Maan: september 2007 - june 2008 Cancer patients’ trust in their oncologist. M. Hillen (researcher), E.M.A. Smets (principal investigator);
8
Funded by the Dutch Cancer Society: starting date 2008. 4.2.2
Participaties in patiëntgebonden onderzoek Vanuit beide onderzoekslijnen werd daarnaast ondersteuning geboden aan- of geparticipeerd in patiënt-gebonden klinisch onderzoek. Het betreft hier 52 projecten die door klinische afdelingen binnen het AMC zijn geïnitieerd. In Figuur 1 zijn deze projecten uitgesplitst naar de betreffende onderzoeksafdelingen en in Figuur 2 naar de onderzochte aandoeningen.
2
2
10
4
Surgery (10) Other (10) Gastro Enterology (6)
4
Figuur 1. Participatie in patiëntInternal Medicine (5) Cardiology (5)
gebonden klinisch onderzoek in het AMC, uitgesplitst naar afdeling
Vascular Medicine (4)
4 10
Dermatology (4) Gynaecology (4)
5
Revalidation (2) Pediatrics (2)
6
5
2
2 10
2
Gastro Intestinal (10) Cancer (9)
4
Cardiological (7)
4 9
Other (6)
Figuur 2. Participatie in patiëntgebonden
Infectious disease (6)
klinisch onderzoek in het AMC, uitgesplitst
Dermatological (4)
naar aandoening
Neurological (4)
6
Vascular (2) Gynaecological (2)
6
7
Pediatrics (2)
De eerder genoemde samenwerking vertaalde zich ook in deelname aan 16 nationale en 13 internationale projecten. Zo vindt bijvoorbeeld lang lopend onderzoek plaats in samenwerking met de European Organisation for Research and Treatment of Cancer (EORTC) Quality of Life Group, het 19
Karolinska Instituut en het Verona Netwerk voor Communicatie Onderzoek. De bijdrage aan deze patiëntgebonden klinische en externe projecten werd voornamelijk vanuit de Kwaliteit van Leven lijn geleverd (64 projecten), maar ook vanuit de lijn Medische Communicatie (17 projecten).
4.3
Publicaties De volgende publicaties zijn in 2008 verschenen. Internationale gerefereerde tijdschriften Bloem EF, Zuuren FJ van, Koeneman MA, Rapkin BD, Visser MRM, Koning CCE, Sprangers MAG. Clarifying quality of life assessment: do theoretical models capture the underlying cognitive processes? Quality of Life Research 2008; 17: 1093-1102. Boer KR, Ruler O van, Emmerik AA van, Sprangers MA, Rooij SE de, Vroom MB, Borgie CA de, Boermeester MA, Reitsma JB; The Dutch Peritonitis Study Group. Factors associated with posttraumatic stress symptoms in a prospective cohort of patients after abdominal sepsis: a nomogram. Intensive Care Medicine 2008; 34: 664-674. Boer AGEM de, Verbeek JHAM, Spelten ER, Uitterhoeve ALJ, Ansink AC, Reijke TM de, Kammeijer M, Sprangers MAG, Dijk FJH van. Work ability and return-to-work in cancer patients. British Journal of Cancer 2008; 98: 1342-1347. Boer-van der Kolk IM de, Sprangers MAG, Ende M van der, Schreij G, Wolf F de, Nieuwkerk PT. Lower perceived necessity of HAART predicts lower treatment adherence and worse virological response in the ATHENA cohort. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes 2008; 49: 460462. Buchholz A, Krol A, Rist F, Nieuwkerk PT, Schippers GM. An assessment of factorial structure and health-related quality of life in problem drug users using the Short Form 36 Health Survey. Quality of Life Research 2008; 17: 1021-1029. Edward GM, Haes JCJM de, Oort FJ, Lemaire LC, Hollmann MW, Preckel B. Setting priorities for improving the preoperative assessment clinic: the patients and the professionals perspective. British Journal of Anaesthesia 2008; 100: 322-326. Eshuis EJ, Bemelman WA, Bodegraven AA van, Sprangers MAG, Bossuyt PMM, Milligen de Wit AWM van, Crolla RMPH, Cahen DL, Oostenbrug LE, Sosef MN, Voorburg AMCJ, Davids PHP, Woude CJ van der, Lange J, Mallant RC, Boom MJ, Lieverse RJ, Zaag ES van der, Houben MHMG, Vecht J, Pierik REGJM, Ditzhuijsen TJM van, Prins HA, Marsman WA, Stockmann HB, Brink MA, Consten ECJ, Werf SDJ van der, Marinelli AWKS, Jansen JM, Gerhards MF, Bolwerk CJM, Stassen LPS, Spanier BWM, Spillenaar Bilgen EJ, Berkel AM van, Cense HA, Heukelem HA van, Laar A van de, Bruins Slot W, Eijsbouts QA, Ooteghem NAM van, Wagensveld B van, JBrande JMH van den, Geloven AW van, Bruin KF, Maring JK, Oldenburg B, Hillegersberg R van, Jong DJ de, Bleichrodt R, Peet DL van der, 20
Dekkers PEP, Goei TH, Stokkers PCF. Laparoscopic ileocolic resection versus infliximab treatment of distal ileitis in Crohn’s disease: a randomized multicenter trial (LIR!C-trial). BMC Surgery 2008; 8: 15. Eshuis EJ, Polle SW, Slors JF, Hommes DW, Sprangers MAG, Gouma DJ, Bemelman WA. LongTerm Surgical Recurrence, Morbidity, Quality of Life, and Body Image of Laparoscopic-Assisted vs. Open Ileocolic Resection for Crohn’s Disease: A Comparative Study. Diseases of the Colon and Rectum 2008; 51: 858-867. Hartman EE, Oort FJ, Sprangers MAG, Hanneman MJG, Heurn LWE van, Langen ZJ de, Madern GC, Rieu PNMA, Zee David C van der, Looyaard N, Silfhout-Bezemer M van, Aronson DC. Factors affecting quality of life of children and adolescents with anorectal malformations or Hirschsprung disease. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition 2008; 47: 463-471. Hendriks KSWH, Hendriks MMWB, Birnie E, Grosfeld FJM, Wilde AAM, Bout J van den, Smets EMA, Tintelen JP van, Kroode HFJ ten, Langen IM van. Familial disease with a risk of sudden death: A longitudinal study of the psychological consequences of predictive testing for long QT syndrome. Hearth Rhythm 2008; 5: 719-24. Karim RB, Lint CA de, Galen SR van, Rozelaar L van, Nieuwkerk PT, Askarizadeh E, Hage JJ. Longterm effect of polyalkylimide gel injections on severity of facial lipoatrophy and quality of life of HIV-positive patients. Aesthetic Plastic Surgery 2008; 32: 873-878. Korte J de, Valk PGM van der, Sprangers MAG, Damstra RJ, Kunkeler ACM, Lijnen RLP, Oranje AP, Rie MA de, Waard-van der Spek FB de, Hol CW, Kerkhof PCM van de. A comparison of twice-daily calcipotriol ointment with once-daily short-contact dithranol cream therapy: quality-of-life outcomes of a randomized controlled trial of supervised treatment of psoriasis in a day-care setting. The British Journal of Dermatology 2008; 158: 375-81. Lagarde SM, Franssen SJ, Werven JR van, Smets EMA, Khe Tran TC, Tilanus HW, Plukker JThM, Haes JCJM de, Lanschot JJB van. Patient preferences for the disclosure of prognosis after esophagectomy for cancer with curative intent. Annals of Surgical Oncology 2008; 15: 3289-3298. Law CC, Lam WWT, Fu YT, Wong KH, Sprangers MAG, Fielding R. Validation of the Chinese version of the EORTC colorectal cancer-specific quality-of-life questionnaire module (QLQ-CR38). Journal of Pain and Symptom Management 2008; 35: 203-213. Leeuwen E van, Visser M, Prins JM, Nieuwkerk PT, Veen F van der. HIV couples' anxiety and risk taking during ART. Fertility and Sterility 2008; 90: 456-458. Linthorst Homan MW, Korte J de, Grootenhuis MA, Bos JD, Sprangers MAG and Veen JPW van der. Impact of childhood vitiligo on adult life. British Journal of Dermatology 2008; 159: 915-920.
21
Linthorst Homan MW, Sprangers MAG, Korte J de, Bos JD, Veen JPW van der. Characteristics of patients with universal vitiligo and health-related quality of life. Archives of Dermatology 2008; 144: 1062-1064. Lövgren M, Tishelman C, Sprangers M, Koyif H, Hambergg K. Symptoms and problems with functioning among women and men with inoperable lung cancer. A longitudinal study. Lung Cancer 2008; 60: 113-124. Maurice-Stam H, Oort FJ, Last BF, Brons PPT, Caron HN, Grootenhuis MA. Longitudinal Assessment of Health-Related Quality of Life in Preschool Children With Non-CNS Cancer After the End of Successful Treatment. Pediatric Blood & Cancer 2008; 50: 1047-1051. Maurice-Stam H, Oort FJ, Last BF, Grootenhuis MA. Emotional functioning of parents of children with cancer: the first five years of continuous remission after the end of treatment. PsychoOncology 2008; 17: 448-459. Meijer CJ, Koeter MWJ, Sprangers MAG, Schene AH. Predictors of general quality of life and the mediating role of health related quality of life in patients with schizophrenia. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2008 [aheadofprint] Meulenkamp TM., Tibben A, Mollema ED, Langen IM van, Wiegman A, Wert GM de, Beaufort ID de, Wilde AAM, Smets EMA. Predictive genetic testing for cardiovascular diseases: Impact on carrier children. American Journal of Medical Genetics Part A, 2008; 146A: 3136-3146. Mollema ED, Smets EMA, Richard ME, Schiphorst AM, Leschot NJ. Psycho-social Counselling in Predictive Genetic Testing for Cancer: The Association Between Number of Supportive Sessions and Client Characteristics as Assessed by Psycho-social Workers. Journal of Genetic Counseling 2008; 17: 480-488. Nieuwenhuijsen K, Boer A de, Spelten E, Sprangers MAG, Verbeek JHAM. The role of neuropsychological functioning in cancer survivors' return to work one year after diagnosis. PsychoOncology 2008 [aheadofprint] Parameswaran R, McNair A, Avery KNL, Berrisford RG, Wajed SA, Sprangers MAG, Blazeby JM. The role of health-related quality of life outcomes in clinical decision making in surgery for esophageal cancer: A systematic review. Annals of Surgical Oncology 2008; 15: 2372-2379. Putter H, Vos T, Haes H de, Houwelingen H van. Joint analysis of multiple longitudinal outcomes: Application of a latent class model. Statistics in Medicine 2008; 27: 6228-6249. Reuver PR de, Sprangers MAG, Rauws EAJ, Lameris JS, Busch OR, Gulik TM van, Gouma DJ. Impact of bile duct injury after laparoscopic cholecystectomy on quality of life: a longitudinal study after multidisciplinary treatment. Endoscopy 2008; 40: 637-643. 22
Scott NW, Fayers PM, Aaronson NK, Bottomley A, Graeff A de, Groenvold M, Koller M, Petersen MA, Sprangers MAG. The relationship between overall quality of life and its subdimensions was influenced by culture: analysis of an international database. Journal of Clinical Epidemiology 2008; 61: 788-795. Smets EMA, Stam MMH, Meulenkamp TM, Langen IM van, Wilde AAM, Wiegman A, Wert GM de, Tibben A. Health-related quality of life of children with a positive carrier status for inherited cardiovascular diseases. American Journal of Medical Genetics 2008; part A 146A: 700-707. Sprangers MAG, Schwartz CE. Reflections on changeability versus stability of health-related quality of life: distinguishing between its environmental and genetic components. Health and Quality of Life Outcomes 2008; 6:89. Steele David J, Hulsman Robert L. Empathy, authenticity, assessment and simulation: A conundrum in search of a solution. Patient Education and Counseling 2008; 71: 143–144. Verdonk P, Benschop YWM, Haes JCJM de, Lagro-Janssen ALM. Making a gender difference: Case studies of gender mainstreaming in medical education. Medical Teacher 2008; 30: 194-201. Verdonk P, Benschop YWM, Haes JCM de, Lagro-Janssen TLM. Medical Students’ Gender Awareness. Construction of the Nijmegen Gender Awareness in Medicine Scale (N-GAMS). Sex Roles 2008; 58: 222-234. Vos MS, Putter H, Houwelingen HC van, Haes HJCM de. Denial in lung cancer patients: a longitudinal study Psycho-Oncology 2008; 17: 1163-1171. Westerman MJ, Hak T, Sprangers MAG, Groen HJM, Wal G van der, The AM. Listen to their answers! Response behaviour in the measurement of physical and role functioning Quality of Life Research 2008; 17: 549-558. Wettergren L, Sprangers M, Bjorkholm M, Langius-Eklof A. Quality of life before and one year following stem cell transplantation using an individualized and a standardized instrument. PsychoOncology 2008; 17: 338-346. Winter MM, Bouma BJ, Dijk APJ van, Groenink M, Nieuwkerk PT, Plas MN van der, Sieswerda GT, Konings TC, Mulder BJM. Relation of physical activity, cardiac function, exercise capacity, and quality of life in patients with a systemic right ventricle. American Journal of Cardiology 2008; 102: 1258-1262.
23
Nederlandse tijdschriften Haes de Hanneke. Konklusies over de betekenis van de psychologie voor en de participatie van psychologen in de kliniese onkologiese zorg. Nederlands Tijdschrift voor Behavioral Medicine 2008; maart: 4-7. Smets Ellen. Valse beloften, reële hoop? Nederlands Tijdschrift voor Behavioral Medicine 2008; maart: 18-20. Redactie boek Roosen CJA, Savenije A, Kolman A en Beunderman R. Adolescenten en respect. Psychotherapie met adolescenten. Assen: van Gorcum 2008. Hoofdstuk uit een boek Berge Henegouwen Mark I van, Locadia Mirjam, Sprangers Mirjam AG, Lanschot Jan JB van. Quality of life in esophageal cancer patients. In: Patterson G Alexander, Cooper Joel D, Deslauriers Jean, Lerut Antoon EMR, Rice Thomas W. (Red.) Pearson’s Thoracic & Esophageal Surgery. Churchill Livingstone Elsevier. Embden Sharon van, Sprangers Mirjam AG, Haes Hanneke CJM de. Factors affecting willingness to donate and donor registration: an intercultural comparison. In: Weimar W, Bos MA, Busschbach JJ. (Eds.) Organ Transplantation: Ethical, Legal and Psychosocial Aspects. Pabst.
4.4
Promoties In 2008 werden twee dissertaties verdedigd. -
Promovendus: GM Edward Promotors: MW Hollmann, JCJM de Haes Titel: Improving the preoperative assessment clinic. Jaar: 2008 Pagina’s: 166 Datum promotie: 14-11-2008
-
Promovendus: Petra J Vos Promotor: JCJM de Haes Titel: Psychosocial adjustment in women with early stage breast cancer: the effectiveness of experimental- existential psychotherapy groups compared to social support groups. Jaar: 2008 Pagina’s: 149 Datum promotie: 31-10-2008
24
4.5
Bijdrage in commissies In 2008 namen medewerkers van de MP in de volgende commissie deel. Redactieraden / Editorial boards Prof. M.A.G. Sprangers, PhD •
Member, Editorial Advisory Board, Social Indicators Research Book Series
Prof. J.C.J.M. de Haes, PhD •
Member, Editorial Board, Social Indicators Research
Dr. R. Hulsman •
Member, Editorial Board, Patient Education and Counseling
Wetenschappelijke adviesraden / Scientific boards Prof. M.A.G. Sprangers, PhD •
ZonMW TOP subsidies Committee
•
Population and Behavioural Sciences Committee, Cancer Research UK
Prof. J.C.J.M. de Haes •
Member, Scientific Council Cancer (WRK), Dutch Cancer Society (KWF)
•
Member, Scientific Committee for Psychosocial Research, Dutch Cancer Society (KWF)
•
Member, Central Committee on Research involving Human Subjects (CCMO)
•
Scientific advisory board, Pink Ribbon Association
•
Research Committee, American Association Association for Communication in Health Care (AACH)
•
Research Committee, European Association for Communication in Health Care (EACH)
E.M.A. Smets, PhD •
Member, Research Committee, Research School Psychology and Health
Andere commissies / Other committees Prof. M.A.G. Sprangers, PhD •
Member, European Organisation for Research and Treatment of Cancer (EORTC) Quality of Life Group
•
International Society for Quality of Life Research (ISOQOL) Advisory Council of Past Presidents
•
Member, Advisory Board, Stichting Aquamarijn
Prof. J.C.J.M. de Haes •
Chair, Working Committee Integrating Psychosocial Care in Routine Cancer Care, Dutch National Cancer Program (NPK)
•
Member, Advisory Board Northern Center for Health Research, University Groningen
•
Chair, Muntendam Award Jury, Dutch Cancer Society
E.M.A. Smets, PhD •
Chair, Working Group on Psychosocial Oncology, Dutch Cancer Society
•
Member, Working Group Guidelines for Abortion Care, Dutch Organization for Abortion Physicians (NGVA) 25
•
Member, Committee Law on Population Screening, Health Council of the Netherlands Commissie Wet Bevolkingsonderzoek, Gezondheidsraad)
4.6
Presentaties E.F. Bloem
January 2008
Utrecht
E.F. Bloem
May 2008
Lunteren
E.F. Bloem
October 2008
Montevideo, Uruguay
E.F. Bloem
October 2008
Montevideo, Uruguay
E.F. Bloem
November 2008
Utrecht
J.C.J.M. de Haes
June 2008
Madrid
J.C.J.M. de Haes
September 2008
Oslo
J.C.J.M. de Haes
20 Maart 2008
Rotterdam
E.M.A.Smets
September 2008
Oslo
E.M.A. Smets
September 2008
Oslo
E.M.A. Smets
May 2008
Lunteren
26
Oral presentation presented at the 6th Annual Psychology &Health Day Oral presentation presented at the 7th Conference on Psychology & Health Oral presentation presented at the 15th Annual Meeting of the International Society of Quality of Life Research Poster presentation presented at the 15th Annual Meeting of the International Society of Quality of Life Research Oral presentation presented at the Dutch Cancer Society’s ‘deelwerkgemeenschap’ Oral presentation at IPOS-congress (International PsychoOngology Society), Oral presentation at the International Conference on Communication in Health Care Presentatie tijdens conferentie van het Nationaal Programma Kanker-bestrijding (NPK) Invited oral presentation at the International Conference on Communication in Health Care Oral presentation at the International Conference on Communication in Health Care Oral presentation at the Conference Psycholoy & Health
Clarifying quality of life assessment: do theoretical models capture the underlying cognitive processes? Is your quality of life better or worse since you started radiotherapy? The cognitive processes underlying transition questions Is your quality of life better or worse since you started radiotherapy? The cognitive processes underlying transition questions What similarities can be found in somatically ill persons’ descriptions of quality of life? A structured literature review
‘Voortgangsrapportage’: Understanding quality of life in cancer patients: a cognitive interview approach Coding oncology consultations, the research question counts.
Coding oncology consultations, the research question counts
De psychosociale oncologie, een vlucht vooruit.
Comparing Genetic Counseling with non-genetic health care interactions; two of a kind?
Patients’ trust in their oncologist
The patient-physician relationship: A matter of trust ?
M.A.G. Sprangers
June 2008
New England Baptist Hospital, Boston, MA, US
Invited oral presentation at the Research Grand Rounds
Adaptation to changing health: Assessing response shift in quality of life research.
M.A.G. Sprangers
June 2008
Mayo Clinic, Rochester, MN, US
Advances in quality-of-life research.
M.A.G. Sprangers
November 2008
Utrecht
L.C. Zandbelt
September 2008
Oslo
M.H.T. Zeguers
September 2008
Oslo
Invited oral presentation at the Department of Health Sciences Research Grand Rounds Keynote presentation Werkgroep Onderzoek Gezondheidstoestand Meting Oral Presentation at the International Conference on Communication in Health Care 2008 Oral Presentation at the International Conference on Communication in Health Care 2008
Specific advances in quality-of-life research.
Why do cancer patients want (limited) information? Cancer patients’ considerations concerning information Radiotherapy patient’s information preferences: who wants to know what?
27
Bijlage 1: Medewerkers Afdeling Medische Psychologie 2008 OW1
OZ2
PZ3
0,60
X
X
X
0,00
X
Medewerker
Functie
FTE
mw.Msc. K. (Kim) van Amsterdam
Onderzoeksverpleegk.
0.66
Psycholoog C
(in dienst per 1/4/2008)
mw.drs. F. (Floor) Bennebroek Evertsz' dhr.dr. R. (Ruud) Beunderman (gastvrijheidsaanstelling)
mw.drs. E.F. (Elsbeth) Bloem
AIO
0,83
X
X
mw.drs. I.M. (Marion) de Boer
AIO
0,89
X
mw. J.W. (Jolande) Boot
Secretaresse C
0,56
mw.drs. M.M. (Mart) Calff,
Psycholoog C
0,81
X
Universitair docent B
0,89
X
AIO
1,00
X
dhr. F.D. (Frits) Gart
Wetenschappelijk docent B
0,34
X
mw.drs. J.A.M. (Anne-Berit) Harmsen
Junior onderzoeker
0,67
X
dhr.drs. R.W.M. (Ronald) v. d. Heuvel
Freelance trainer
mw.prof.dr. J.C.J.M. (Hanneke) de Haes,
Hoogleraar B
1,00
X
X
AIO
1,00
X
X
dhr.dr. R.L. (Robert) Hulsman
Universitair docent B
0,89
X
X
mw.drs. C.L. (Claartje) ter Hoeven
Post doc
0,44
Psycholoog C
0,13
mw.drs. B.L. (Bellinda) King
AIO
1,00
mw.dr. C.G. (Nelleke) Koedoot
Wetenschappelijk docent B
0,11
X
mw.drs. M.A. (Margot) Koeneman
Onderzoeksassistente
0,70
X
mw.A.P. (Petra) Lantink
Secretaresse B
0,67
mw.drs. T. (Tineke) Meulenkamp
Onderzoeker
0,50
mw.drs. S. de Moree
Psycholoog
0,17
X
mw.dr. P.T. (Pythia) Nieuwkerk
Wetensch. Onderzoeker B
0,80
X
mw. F. (Francis) van Ommen
Secretaresse B
0,56
mw.dr. L.M.L. (Lucille) Ong
Wetenschappelijk docent B
0,60
dhr.dr. F.J. (Frans) Oort
Wetensch. Onderzoeker C
0,22
dhr.drs. H. (Hans) de Ruiter
Psycholoog C
0,11
mw. Msc. (Dounya) Schoormans
AIO
1,00
X
X
mw.dr. E.M.A. (Ellen) Smets
Wetensch. Onderzoeker C
0,90
X
X
mw.prof.dr. M.A.G. (Mirjam) Sprangers,
Hoogleraar A
1,00
X
X
Psycholoog C
0,50
X
X
hoofd Patientenzorg dhr.drs. M. (Marcel) Fabriek, hoofd Onderwijs mw.drs. S.J. (Sanne) Franssen
X
(uit dienst per 1/7/2008)
X
Afdelingshoofd mw.Msc. M.A. (Marij) Hillen (in dienst per 1/9/2008)
X
(in dienst per 1/12/2008)
mw.drs. C. (Christien) de Jong
X
(uit dienst per 1/8/2008)
X
(uit dienst per 1/4/2008)
X
X X
(in dienst per 1/3/2008)
X
X X X
(in dienst via ICIN per 1/9/2008)
hoofd Onderzoek mw.drs. D. (Dorine) van Woerden 28
X
Medewerker
Functie
FTE
OW1
OZ2
mw.dr. L.C. (Linda) Zandbelt
Post doc
0,89
X
X
mw. M. (Maaike) Zeguers
Onderzoeksassistente
0,22
1
:kolom geeft aan dat medewerker onderwijs verzorgt
2
:kolom geeft aan dat medewerker onderzoek verricht
3
:kolom geeft aan dat medewerker patiëntenzorg verricht of trainingen verzorgt vanuit de sectie
PZ3
X
patiëntenzorg
29
