Jaarverslag 2007 Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

Jaarverslag 2007 Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe ‘Aan het werk’

4

De werkplek van de directeur, S.E. baron van Voorst tot Voorst “We krijgen weer wat vlees op de botten”

6

De werkplek van Martin Koops, medewerker Bedrijfsvoering “Ik heb echt een wereldbaan”

10

De werkplek van Hanny van de Fliert, beheerder Parkwinkel “Een winkel als een goed geoliede trein”

14

De werkplek van Saskia van Straaten, medewerker Marketing & Communicatie “Kindersafari, geweldig om te doen!”

18

De werkplek van Gerard van Voorst, plaatsvervangend hoofd Stafdiensten “De Hoge Veluwe Loop liep op rolletjes”

22

De werkplek van Liza Bruggeling, medewerker Bezoekersmanagement “Is dit de ingang van het Hunkemöller Museum?”

26

Frank Schreve, voorzitter van de Raad van Toezicht “Ik zie veel werkplezier... Het loopt goed!”

30

Leendert Louwe Kooijmans, voorzitter van de Raad van Advies “We hebben veel deskundigheid in huis”

34

De cijfers over 2007: bezoekersaantallen, exploitatierekening en balans

36

Managementteam in 2007 | Raad van Toezicht in 2007 | Raad van Advies in 2007 | Adviescommissie Natuurbeheer in 2007

voorwoord Het jaar 2007 was voor Het Nationale Park De Hoge Veluwe een jaar van ‘stevig doorpakken’. Na de reorganisatie van 2004 en 2005 heeft de organisatie in 2006 en 2007 twee stabiele jaar gedraaid. Jaren waarin het Park, zoals de directeur zegt, ‘weer wat vlees op de botten’ heeft gekregen. In dit Jaarverslag laten we dat ‘doorpakken’ zien. We bezoeken een aantal enthousiaste

medewerkers op hun werkplek, voor én achter de schermen van het Park. Ze vertellen over hun werk en hun bezigheden in 2007. Door hun ogen en via hun vaak opvallend grote betrokkenheid krijgen we als lezer een beeld van de organisatie van het Park. Een dwarsdoorsnede, van hoog tot laag, door een actief en dynamisch bedrijf. Een bedrijf met een uniek ‘product’: de beleving van landschap, natuur en cultuur.

De Hoge Veluwe maakt zich sterk om als een goed rentmeester dat product duurzaam te bewaren voor de toekomst. Jaarlijks bezoeken ruim een half miljoen mensen de droom van Anton Kröller en Helene Müller, het ‘museum van landschappen’ dat De Hoge Veluwe in feite is. Als het aan de medewerkers van dit oudste Nationale Park van Nederland ligt zal dat zeker ook in de toekomst blijven gebeuren! Jaarverslag 2007 Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

3

Seger E. baron van Voorst tot Voorst directeur Het Nationale Park De Hoge Veluwe

2 0 0 7 : s u c c e s v o l jaa r m e t e e n g e z o n d e b e d r i j f s v o e r i n g

“We krijgen weer wat vlees op de botten”

4


We zijn op de werkkamer van de directeur van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Aan de muur een imposant gewei, op een kastje een opgezette korhen en op de werktafel liggen stropdassen met kopjes van moeflonrammen. Op de hoek van het bureau van de directeur knarst een portofoon. Overleg tussen een medewerker op de portiersloge en de dienstdoende jachtopziener: een bezoeker is binnengereden zonder te betalen. Mooie uitdaging

“Ik ben een buitenman…” zegt Seger van Voorst tot Voorst terwijl hij de portofoon uitzet. “Maar ik kom minder in het veld dan ik zou willen.” Hij zegt het met spijt in zijn stem. “Eén keer per week misschien….Het werk van directeur van De Hoge Veluwe, het wordt wel enigszins geromantiseerd. Natuurlijk, het is een schitterende plek om te werken. Maar de harde werkelijkheid is veel papierwerk, lange dagen op kantoor, veel overleg buiten het Park. Avondverplichtingen, weekendverplichtingen...” Hoe laat gaat bij de directeur ’s morgens eigenlijk de wekker? Van Voorst tot Voorst lacht: “Nou, halfzeven, als de kinderen me niet al eerder gewekt Jaarverslag 2007 Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

5

hebben... Ik ben meestal zo rond negen uur hier op kantoor. Hoe laat ik weer vertrek? Ik ben bijna nooit voor acht uur ’s avonds thuis... Ik ben regelmatig de laatste die vertrekt. Die het alarm aanzet en de deur achter zich dichttrekt. Ik ben echter zeker niet de enige die regelmatig overwerkt. Anderen doen dat vaak thuis. Het is een veeleisende baan en ik zou niet anders willen. Inhoudelijk interessant, maatschappelijk relevant. Ik doe hier iets dat bijdraagt aan het grote geheel. We zoeken met het Park een goede balans tussen het zakelijke en het ideële, dat is heel interessant. Om op een bedrijfsmatige en verantwoordelijke manier om te gaan met het erfgoed van Anton Kröller en Helene Müller. Om hun droom de toekomst in te dragen. Dat is echt een mooie uitdaging waar je in professionele zin veel bevrediging uit kunt halen!” S u c c e s v o l jaa r

Van Voorst tot Voorst trad in 2003 aan als directeur van de Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Na de reorganisatie van 2004 leidde hij het Park in de jaren 2005 en 2006 in rustiger vaarwater. Ook het jaar 2007 laat een bestuurlijk en financieel stabiel beeld zien met alleen de succesvolle Hoge Veluwe Loop als groot evenement. Was 2007 een weinig enerverend jaar? 6


Van Voorst tot Voorst: “Het was vooral een succesvol jaar. Dat laat zich niet alleen aflezen aan spektakel of meerdere grote evenementen! Het was een jaar met een gezonde bedrijfsvoering. De drie afdelingen worden geleid door goede managers die werken met gemotiveerde medewerkers en ook de discipline Marketing & Communicatie gaat als een speer. We hebben flink kunnen doorpakken. Achterstanden in het onderhoud zijn weggewerkt en we hebben in financieel opzicht weer wat vlees op de botten gekregen. We hanteren de laatste jaren het principe van ‘eerst verdienen, dan uitgeven’. In 2007 hebben we geïnvesteerd in de restauratie en verbouwing van Jachthut De Pampel tot ontvangstruimte voor VIP’s, in een nieuwe speeltuin bij De Koperen Kop en we hebben de vergaderzaal in het Dienstgebouw opnieuw ingericht. Kleine maar belangrijke investeringen. Verder is er achter de schermen veel tijd en energie gestoken in de plannen voor een grote herinrichting van het centrumgebied van het Park en van de drie Parkentrees.”

Het is goed om te zien dat iedereen dat ook met plezier doet. We hebben een opvallend laag ziekteverzuimprecentage, minder dan één procent, daar zijn wij erg trots op.” Gevraagd naar de hoogtepunten van 2007 somt Van Voorst tot Voorst op: “Voor mij persoonlijk is dat wel het passeren van de akte rond de ‘Package Deal’ met Domeinen en Defensie in februari 2007. Daarbij heeft het Park het eerste recht van koop op de gronden van Vliegveld Deelen verworven. Op de tweede plaats natuurlijk het winnen van de door Faunabescherming aangespannen rechtsprocedure tegen de uitzetvergunning voor korhoenders. In september 2007 zijn we daadwerkelijk begonnen met de herintroductie. En op de derde plaats de opening van een kiosk in de theekoepel bij Jachthuis Sint Hubertus in juni 2007. Mensen met een verstandelijke beperking van ’s Heeren Loo, nemen de bemensing van die prachtige door de firma Stelpas ingerichte voorziening voor hun rekening.” I n t e r n at i o n a l e a l l u r e

Hoogtepunten

Het bezoekersaantal van 2007 ligt met 527.000 boven de begrootte 500.000. Van Voorst tot Voorst: “Ja, de begroting hebben we ruim gehaald. Maar dat is geen vanzelfsprekendheid, daar hebben we heel hard voor gewerkt. Op alle niveaus in de organisatie.

Hij gaat verder: “Er staan nog wel een paar dingen op mijn verlanglijstje... De kwaliteit van de voorzieningen in het Park moet omhoog. Niet dat ze nu slecht zijn, maar ze moeten in de pas gebracht worden met de eisen van de tijd. Het bedrijf moet nog leniger gemaakt worden om deze tijd door te

komen. De verwachtingen van het publiek veranderen, het bestedingspatroon verandert, we moeten vernieuwen om bij te blijven. Hoe hou je de interesse in de natuur levend? Hoe blijf je zichtbaar? Jeugdeducatie, duurzaam ondernemen... In die onderwerpen wil ik de komende tijd graag mijn tanden zetten...” Daarnaast wil ik het Park nog beter positioneren in het buitenland. Hoger op het Europese toneel. We hebben een Park met internationale allure, met een voorbeeldfunctie, daar kunnen we méér mee doen. We onderhouden

in het Park. Van Voorst tot Voorst: “We staan daarbij wel op het standpunt dat de vrijwilligers alleen additioneel werk doen. Ze zijn geen concurrentie voor de vaste krachten. Als er geen vrijwilligers zijn voor een bepaalde taak, dan kunnen we die taak eenvoudigweg niet uitvoeren. Het geven van rondleidingen in Jachthuis Sint Hubertus zouden we eenvoudigweg niet kunnen doen zonder vrijwilligers. Het werken met vrijwilligers, bijvoorbeeld in de theekoepel, geeft ook vorm aan onze maatschappelijke betrokkenheid. We werken met jongens van De

het dagelijks beheer, de exploitatie. We bespreken de personeelsbezetting. Dat krijgt veel aandacht, onze mensen zijn ons kapitaal, daar moet je zuinig op zijn. Je ziet, in de weekplanning staan drie kantoordagen en twee dagen buiten de deur. Ik wil een directeur zijn die ook echt in het bedrijf is, die aanspreekbaar is. Niet altijd op pad, al ben ik dat wel vaak. Externe contacten zijn van levensbelang. De Hoge Veluwe heeft te maken met ontzettend veel spelers op en rond de Veluwe, we zitten in veel overlegstructuren en werkverbanden... We heb-

“Vrijwilligers zijn onmisbaar voor de dagelijkse gang van zaken” goede contacten met de EU en met de European Landowners Organisation in Brussel; we zijn lid van Friends of the Countryside, verder maken wij deel uit van de ‘Pilot Wildlife Estates Initiative’. En we zijn aangesloten bij Europarc Federation.”

Hoenderloo Groep, maar ook met de Reclassering. Er zijn veel stageplaatsen op het Park, het is belangrijk om op die manier jonge mensen een kans en een opleiding te geven.” Buiten de landsgrenzen

Vrijwilligers

Vrijwilligers speelden ook in 2007 weer een belangrijke rol bij het ondersteunen van het Park. Bijna 300 vrijwilligers afkomstig van de Vereniging Vrienden van De Hoge Veluwe. In aanvulling op de ongeveer 90 vaste medewerkers van het Park (50 fulltime, 40 parttime- en seizoenswerkers) zijn ze onmisbaar voor de dagelijkse gang van zaken

Directiesecretaresse Anne-Marie Overmars komt binnen en legt een A4-tje op tafel. De week indeling van de directeur. Van Voorst tot Voorst: “De week begint altijd met MT-overleg. Hoofd Stafdiensten en adjunct-directeur Henk Beukhof; hoofd Bezoekersmanagement Monique Kokke; hoofd Bedrijfsvoering Jakob Leidekker. We nemen de lopende zaken door, beleidszaken, maar ook

ben te maken met politiek, met bestuur. De Hoge Veluwe is inmiddels goed verankerd op gemeentelijk- provinciaal- en rijksniveau. We zoeken ook de aansluiting met het bedrijfsleven, we zoeken partnerschappen... De belangrijkste partner is en blijft natuurlijk het Kröller-Müller Museum met wie we de samenwerking steeds verder proberen op te schroeven. En beide organisaties willen zich meer en meer internationaal manifesteren. Willen we op de lange termijn overleven dan zullen we buiten de landsgrenzen moeten kijken, en zullen we nog meer buitenlandse bezoekers maar ons prachtige Park en prachtige Museum moeten halen.”


7

Martin Koops medewerker Bedrijfsvoering

2 0 0 7 : s y s t e m at i s c h e b o o m c o n t r o l e e n n i e u w e s p e e lt u i n

“Ik heb echt een wereldbaan”

8


Het blijft één van de grote trekkers van De Hoge Veluwe: de kans op een ontmoeting met het wild. Maar wild zien, dat is absoluut geen zekerheid. De kans om bomen te zien is daarentegen 100%. Er staan er gerust een paar miljoen in het Park. Iemand die zich intensief met die bomen bezighoudt is Martin Koops, één van de 18 fulltime medewerkers Bedrijfsvoering van De Hoge Veluwe. Hij was in 2007 betrokken bij de uitbreiding van de speelplaats bij restaurant De Koperen Kop.


9

Boomcontrole

Vraag Martin naar zijn werkplek en je krijgt een grote grijns. Hij wijst door het raam van zijn nieuwe bedrijfs-pickup naar het wijdse landschap rondom. Koops: “Mijn werkplek? Buiten hé? Ik zit vijfennegentig procent van de tijd in het veld. Het is heel vrij werk. Er wordt veel van je verwacht, veel improvisatievermogen en flexibiliteit, maar je krijgt er veel zelfstandigheid voor terug.” Hij vertelt verder: “Ik hou me voornamelijk bezig met het algemeen onderhoud in het terrein. Met de wandelen ruiterroutes en met de systematische boomcontrole. Dat is nieuw, daar zijn we in 2005 echt serieus mee begonnen. Dat heb ik samen met collega Wim Verwey opgezet. Het zorgt er voor –heel grof gezegd– dat de bezoeker geen tak op de kop krijgt en wij geen schadeclaim aan de broek!” D r i e jaa r

Martin zet de wagen stil bij een boom met een witte stip. Hij vertelt: “Zonder gekheid. Je wil het risico voor de bezoeker zo klein mogelijk maken. Vroeger gebeurde dat ook, maar niet structureel. We doen het nu systematisch. We hebben heel wat kilometers wegen en paden, die werken we in drie jaar

10

helemaal af. Te voet, met een lijst en een GPS in de hand. We voeren alle bomen in waar iets mee is. We kijken naar gebreken zoals scheuren, zwammen, slechte bladbezetting. De bomen die gekapt moeten worden krijgen een rode stip. Dat kappen doen we zelf. Deze boom hier, kijk, zwam op een oude snoeiwond. Die krijgt een witte stip, die gaan we in de gaten houden. Het voordeel van een systematische aanpak is dat het transparant is, het is overdraagbaar. Als ik een middag niet kan zagen, dan kan een collega de map uit de kast trekken en zo verder waar ik ben opgehouden. Je hebt veel beter dan voorheen zicht op de stand van zaken.” N i e u w e s p e e lt u i n

De boomcontrole is maar één van de taken van Koops. Na de reorganisatie van 2004 werd het takenpakket van alle medewerkers uitgebreid, de medewerkers werden breed inzetbaar. Koops: “Ik vind dat wel prettig. Afwisselend. Het ene moment sta je te zagen, en dan is er iemand bij de fietsenmaker ziek en sta je fietsen te repareren. Dan blijkt dat je veel meer kan dan je dacht. Een stukje techniek erbij, super vind ik dat. Het geeft vrijheid en je krijgt de kans om je te ontplooien. Je kan op


zoek naar je plafond. Neem nou die speelplaats...” Koops stapt uit en loopt naar de uitbreiding van de speelplaats bij restaurant De Koperen Kop. Die werd in december 2007 geopend, kostte ongeveer 50.000 euro en was mogelijk door een flinke bijdrage van autofabrikant Toyota. Koops kijkt rond en legt zijn hand op een van de speeltoestellen. “Robinia. Met FSC keurmerk. Mooi spul.” De speelplaats is deels in het bos aangelegd, op licht geaccidenteerd terrein. Koops: “Dit is dan zoiets, onze organisatie is veel platter geworden, er is meer verantwoordelijkheid lager in de organisatie gelegd. Dan komt er zo’n vraag, uitbreiding van de speeltuin. Dit is het budget, ga het maar maken. Dat heeft Gabriël Verheijen opgepakt, ik heb hem daarbij geholpen. Het plan, het ontwerp, de planning... De regeltjes die er bij komen kijken. Het grondwerk, de fundering. Ja, ook best spannend. Er komt meer bij kijken dan je denkt. Dan staat hier op een gegeven moment een vrachtwagen met beton. Dan moet er wel een gat in de grond zitten om dat in te storten. Dan moet je je planning op orde hebben... Ja, ik ben wel tevreden over het resultaat. Het is een spannende speeltuin geworden, bedoeld voor een nét wat oudere groep kinderen. Een lastige

groep om iets leuks voor te bedenken, iets wat we nog niet hadden in het Park.” Ingrijpen

We rijden terug naar het dienstgebouw. Koops let tijdens de rit voortdurend op: “Eigenlijk ben ik altijd met mijn werk bezig. Ik kijk naar de bomen, hoe staan ze erbij, moet er iets gebeuren? Ik let op de mensen, op fietsen in het veld. Het is gaandeweg

Veluwe is ons op één na oudste Nationale Park! En ik ben bezig met het in stand houden van dat erfgoed. Dat is echt mooi werk. Ik heb echt een wereldbaan!”

de Bosbouw Praktijk School kennis met het Park. Na een aantal andere baantjes kreeg hij achttien jaar geleden een vaste aanstelling op het Park. Is zijn mening over bosbeheer in die acht jaar veranderd? Koops: “Ik ben een echte bosman. Maar als je me vraagt ‘voor wie is het Park eigenlijk’, voor de bomen, de dieren of de mensen, dan zeg ik zondermeer ‘de mensen’. Ik ben anders tegen bos aan gaan kijken. Niet meer met de blik van de echte

“Eigenlijk ben ik altijd met mijn werk bezig. Ik kijk naar de bomen, hoe staan ze erbij, moet er iets gebeuren?” een tweede natuur geworden. Een deel van je werk. Je draagt een uniform, je bent zichtbaar en aanspreekbaar voor het publiek. Uitleg geven en toezicht houden horen er ook bij. Dat vind ik ook leuk, ik kan wel goed met mensen omgaan. Als het moet kan ik ook ingrijpen, geen probleem. Liever niet autoritair, maar rustig vragen hé?” Voor de mensen

Martin Koops is begonnen als echte bosbouwer. Hij maakte in 1986 tijdens een praktijkstage van

bosbouwer. Die ziet het bos als houtproductie. Dan wil je mooie rechte stammen. Dat ben ik eigenlijk steeds meer kwijtgeraakt. Ik waardeer het bos nu anders. Eigenlijk ben ik steeds meer met de blik van de bezoeker gaan kijken. Net zoals ik me ook steeds meer ben gaan interesseren voor het erfgoed van de Kröller-Müllers. Dit Park, de plek, de geschiedenis... Als ik aan mensen vertel wat ik doe, ik werk op De Hoge Veluwe, dan krijg je wel eens de opmerking ‘Oh? Bij Staatsbosbeheer ofzo?’. Daar erger ik me dan vreselijk aan. Man! Dat weet je toch! De Hoge


11

Hanny van de Fliert beheerder Parkwinkel

2 0 0 7 : W i l d s to o f p ot j e e n S u s k e e n W i s k e a l s to p p e r s

“Een winkel als een goed geoliede trein”

12


Het is niet eens een echt grote winkel. Een hoek in het Bezoekerscentrum, naast de ingang van het Museonder. Toch draaide in 2007 de Parkwinkel van De Hoge Veluwe met een gevarieerd assortiment en veel typisch Veluwse producten een imposante jaaromzet van ongeveer drieënhalve ton.


13

To p va n N e d e r l a n d

Hanny van de Fliert van Bezoekers management is beheerder van de Parkwinkel. Ze zegt: “Er is jaarlijks een landelijke studiedag, dan zie ik mensen van bezoekerscentra en museumwinkels uit het hele land. Die mensen komen naar me toe om te vragen hoe wij de zaken hier in het Park aanpakken. Dan merk ik: er wordt op ons gelet! We horen bij de top van Nederland! Dat is heel leuk om te merken...” Van de Fliert is de eerste om het succes te delen: “We hebben een leuk team mensen die de winkel runt. Een groep van ongeveer twintig vrijwilligers en drie vaste parttimers. Een hele enthousiaste groep, ontzettend betrokken bij het Park en bij de winkel. Sinds de reorganisatie in 2004 zijn we nu eindelijk goed op stoom gekomen. Alles begint goed te draaien, als een goed geoliede trein. De winkel, het hele Park. Vorig jaar, 2007, was ’n mooi stabiel jaar.” Vrijwilligers

Veel werk in het Park wordt gedaan door vrijwilligers. Zonder hun inzet zouden bepaalde publiekfuncties –zoals rondleidingen in Jachthuis Sint Hubertus en excursies in het veld– niet mogelijk zijn. Maar, vrijwilligerswerk is niet vrijblijvend, beaamt ook Hanny van de Fliert: “De groep vrijwil14

ligers in de Parkwinkel heeft een eigen coördinator. Daar maak je afspraken mee. Bijvoorbeeld over leeftijdsgrenzen en over de competenties. Je kunt best eisen stellen aan vrijwilligers, ook al zijn ze niet in loondienst. Al kan dat soms best lastig zijn. Dan moet je bijvoorbeeld iemand na tien jaar betrokkenheid toch laten gaan...” Afwisselend en hectisch

Van de Fliert is zelf afkomstig uit een ondernemersmilieu. Ze heeft een middenstandsopleiding, werkte in verschillende winkels en runde een boerderij met een minicamping. Acht jaar geleden kreeg ze de kans om op het Park te komen werken. Van de Fliert vertelt in haar kantoortje met uitzicht op de Parkwinkel: “Geweldig leuke baan. Heel afwisselend. Ik sta rustig de ene dag met een emmer sop de ramen te doen en de volgende dag op een beurs in Frankfurt te onderhandelen over producten. Mijn werk loopt van het opstellen van werkroosters en het voorraadbeheer tot assortimentsontwikkeling. Heel breed, en ook heel hectisch. Je ziet...” ze wijst naar de deur van haar kamertje “...de deur staat altijd open. Op een drukke plek als dit, in het hart van het Park, is altijd wel iets aan de hand.”


Veluwse producten

Op een prikbord aan de muur hangen fonkelnieuwe EHBO- en BHV-diploma’s. Van de Fliert: “Er moet altijd een beroepskracht met een EHBO-diploma in het Bezoekerscentrum aanwezig zijn. Gelukkig hebben we nog nooit iets écht ernstigs aan de hand gehad. Valpartijen met de fiets, schaafwonden, daar is het bij gebleven... Even afkloppen...” Dat doet Van de Fliert op haar bureau waar een uitstalling van Veluwse producten staat. Veluwse kruisbessenjam, een doosje chocolade in de vorm van ‘Veluwse’ eikels, een flesje wijn met ‘Veluws opkikkertje’ op het etiket. Van de Fliert: “Dit is vanochtend binnengekomen. Hier verwachten we veel van, een nieuwe lijn met streekgebonden producten, als een eigen ‘Veluws’ merk. Het zijn nu ook al de toppers in het winkelassortiment: het eigen ‘stoofpotje’ met wild van De Hoge Veluwe is werkelijk niet aan te slepen. Die zijn nu alweer uitverkocht...” S u c c e s v e r haa l

We lopen de winkel binnen. Van de Fliert legt uit: “De gemiddelde besteding van de bezoeker loopt ieder jaar op. Dat houden we natuurlijk zorgvuldig bij. In 2001 gaf iedere bezoeker van het Park omgerekend 44 cent uit. Dat is opgelopen naar 72 cent in 2007. Bijna een verdubbeling, terwijl de mensen

echt niet méér te besteden hebben. Hoe dat komt?” Van de Fliert lacht even. “De mensen verleiden om meer te besteden hè? Met het assortiment, met de winkelpresentatie. Met goede producten. En dat lukt.” Ze loopt naar het schap met de boeken dat pal na de ingang van de winkel staat en wijst naar het Suske en Wiske-album ‘Verraad op de Veluwe’ dat in december 2004 voor het eerst werd uitgegeven. Van de Flier: “Dit was een van de toppers in 2007,

pakketten was in 2007 zo’n 50.000 euro. Ook het Wildstoofpotje dat ingeblikt in de Parkwinkel wordt verkocht is zo populair dat het regelmatig is uitverkocht. Komt Van de Fliert nooit in de verleiding om Wildstoofpotjes van elders te verkopen? Van de Fliert, stellig: “Nee nee! Dan zou je de mensen voor de gek houden. Dat willen we niet. Het is een deel van de kracht van deze winkel, het aanbieden van échte lokale producten. Bijzondere artikelen,

ling Marketing & Communicatie. We stemmen de inkoop ook af op evenementen. Als er bijvoorbeeld een groep kinderen uilenballen komt uitpluizen, dan zorg ik dat ik wat meer producten met uilen in de winkel heb liggen. Zo zoek je telkens heel fijnmazig naar het beste assortiment. Producten die bij je passen, artikelen die je eigen identiteit benadrukken...” Op de grond liggen twee enorme geweistangen van een edelhert. Van de Fliert: “Ook een lokaal product!

“Er wordt op ons gelet! We horen bij de top van Nederland!” in omzet staat dit album op nummer twee, na het Wildstoofpotje hert/wildzwijn. Dat is echt een groot succesverhaal, net als de verkoop van de wildbraadpakketten. Een kwaliteitsproduct van eigen bodem, uit eigen huis. Moet je bedenken dat het vlees nog niet zo lang geleden voor dumpprijzen naar de groothandel ging!”

artikelen die nergens anders te koop zijn. Zoals bijvoorbeeld deze shirts, modern, ontworpen door kunstenares Marian Mijnhardt die hier op kantoor werkt. Wat we willen is een mix van artikelen. Dus in een bepaalde productgroep iets traditioneels én iets moderns. En zoiets als Veluwse honing én de gewone standaard dierenknuffels. Voor elk wat wils.”

Lo k a l e p r o d u c t e n

In 2007 zijn ongeveer 700 wildbraadpakketten gemaakt met vlees afkomstig van de beheersjacht op het Park. De pakketten zijn alleen te bestellen per internet en zijn zo populair dat er tegenwoordig een wachtlijst voor is. De netto-opbrengst van de

Eigen identiteit

“We zijn voortdurend op zoek naar producten die bij ons passen. Die iets te maken hebben met het Park, met natuur, met educatie. Daar hebben we veel contacten over, bijvoorbeeld met de afde-

Dat trekt altijd veel bekijks van de jeugd. Helemaal als je vertelt dat zo’n hert dat ieder jaar opnieuw afwerpt. Dan hebben ze ogen als schoteltjes, ze denken vaak dat het hert is doodgeschoten. Ik vind het altijd enorm leuk, groepen kinderen. Nee hoor, helemaal niet lastig. Wat ik de vrijwilligers in de winkel ook altijd meegeef: maak meteen contact. Even aanspreken. Er zitten er altijd wel een paar bij die even stoer willen doen. ‘Kijk eens wat ik durf’, en dan steken ze wat in hun zak. Dat is veel minder als je eerst even met ze praat.”


15

Saskia van Straaten medewerker Marketing & Communicatie

2007: meer groepsreserveringen, meer schoolreisjes

“Kindersafari, geweldig om te doen!”

16


Saskia van Straaten is een wandelende encyclopedie als het op feiten en weetjes rond het Park aankomt. Dat moet ook wel, want ze krijgt aan de telefoon de gekste vragen. Van ‘Bloeien de krentenboompjes al?’ tot ‘Hoe laat kunnen we de dieren zien?’. Ze geeft op alle vragen netjes antwoord. Als medewerker Marketing & Communicatie is ze immers één van de visitekaartjes van het Park.


17

Groepsreserveringen

De werkplek van Saskia van Straaten is een gezellige kamer in het Dienst gebouw. Onder een prikbord vol vakantiefoto’s uit Oostenrijk doet ze met telefoon en computer haar werk. “Dat werk bestaat uit drie verschillende dingen,” legt Van Straaten uit, “informatie geven aan bezoekers, het inboeken van reserveringen en als derde de interne communicatie rond die reserveringen.” De Hoge Veluwe is een aantrekkelijke bestemming voor groepsuitstapjes. De reserveringen voor een ‘dagje op maat’ kunnen telefonisch worden gemaakt. Je krijgt dan Saskia of haar collega Marian Mijnhardt aan de lijn. Ze coachen de groep door de vele mogelijkheden heen. Ze maken afspraken met restaurants, reserveren rondleidingen in Jachthuis Sint Hubertus en regelen indien nodig gidsen of huurfietsen. Saskia: “Wat opvalt is dat groepen vaak teveel op één dag willen doen. Wij proberen de dag zo in te richten dat er ook nog tijd overblijft om te genieten van de rust en de ruimte. Van de schoonheid van het Park.” B e d r i j f s u i t s ta p j e s e n s c h o o l r e i s j e s

Het aantal groepen dat het Park bezoekt is in 2007 18

flink gestegen. Van Straaten: “Ja, we zien groei én verandering in het aantal reserveringen. Er zijn meer bedrijfsuitstapjes, bijvoorbeeld. Hoe dat komt? Nou, het gaat beter met de economie, bedrijven hebben meer te besteden en ze willen hun personeel misschien extra verwennen... Ik denk dat we nu ongeveer 150 groepen per jaar ontvangen. In de zomer lopen er soms wel vier, vijf groepen op een dag rond, met een gemiddelde grootte van 50, 60 personen. Om daar de logistiek voor te regelen, zorgen dat er op de afgesproken tijd gidsen klaarstaan, zorgen dat er voldoende huurfietsen zijn, De Koperen Kop inseinen voor de lunch... Dan merk je pas goed hoe complex het Park eigenlijk is.” Van Straaten gaat verder: “De bedrijfsuitstapjes nemen dus toe, en wat we ook zien is een toename van het aantal schoolreisjes. We hebben in 2006 de Scholenkaart ingevoerd, daarmee krijgen groepen kinderen van basisscholen uit de regio korting, dat is in 2007 duidelijk goed aangeslagen.” Versterking

Wat ook een rol speelt bij die groei is volgens Van Straaten de personele versterking van de discipline Marketing & Communicatie (“We zijn geen afdeling of stafdienst maar een discipline: we zijn er voor


iedereen in het Park!”). Ze legt uit: “We hebben in 2007 een nieuw hoofd, Ilse Harmelink, en een nieuwe senior medewerker, Sigrid Beck, gekregen. We zijn nu met z’n vieren. Dat geeft na een aantal jaren met veel personeelswisselingen rust en duidelijkheid. Er is nu tijd om nieuwe activiteiten te ontwikkelen. En om bijvoorbeeld goede wervende persberichten te schrijven of nieuwe flyers te maken. We kunnen de website goed actueel houden. Je merkt meteen dat dat werkt. Bijvoorbeeld bij de speciale safari’s met de boswachter. Vroeger kwam het nog wel eens voor dat we safari’s moesten afblazen omdat er maar twee, drie mensen op inschreven. Nu zitten die safari’s iedere maand zo goed als vol.” K i n d e r s a fa r i ’ s

De maandelijkse safari’s worden geleid door de ervaren boswachter Henk Ruseler. Kleine groepen gaan daarbij aan de hand van een speciaal thema het veld in. In 2007 waren er ondermeer een ‘schets’-safari met een kunstenares, een ‘moeflon’safari, een ‘boom en hout’-safari, een ‘blote voeten’-safari en een ‘herfst’-safari. De safari’s zijn een groot succes en genereren veel persaandacht. Naast de themasafari’s voor volwassenen werden er in augustus 2007 acht kindersafari’s gehouden.

Dit is een jaarlijks evenement waarbij zo’n twintig kinderen onder toezicht van Henk Ruseler en een aantal vrijwilligers een nachtje blijven slapen in tenten in het veld. Saskia van Straaten is al jarenlang één van die vrijwilligers. Ze straalt als ze over de kindersafari’s vertelt: “Geweldig! Dat is zo geweldig leuk om te doen! Dan krijg je van die ‘stoertjes’ uit de stad, die zie je dan ’s avonds onder de sterrenhemel heel heel klein worden als er een wild zwijn

ke contact met de bezoekers. Het wordt heel makkelijk gezegd, dat het leuke van je werk het ‘contact met mensen’ is. Het is een beetje een cliché, maar het is écht waar. Als het bijvoorbeeld rustig is op een winterdag en je krijgt een wat oudere mevrouw aan de lijn met een vraag, dat je dan in gesprek raakt en gaandeweg haar hele levensverhaal te horen krijgt. Ik vind dat heel belangrijk, ook heel mooi, dat ik werk heb waarbij dat gebeurt, waarbij dat kan. Dat

“...een ‘schets’-safari, een ‘moeflon’-safari, een ‘boom en hout’-safari, een ‘blote voeten’-safari en een ‘herfst’-safari. De safari’s zijn een groot succes en genereren veel persaandacht.” in het veld staat te snuiven... Of als ze op een echte ‘doos’, een open kist boven een gat in de grond, hun behoefte moeten doen!” C o n ta c t m e t m e n s e n

Saskia van Straaten kwam in 2003 bij De Hoge Veluwe werken. Ze begon als baliemedewerker in het Bezoekerscentrum, waar tot de reorganisatie van 2004 en 2005 de reserveringen werden verwerkt. Van Straaten: “In het begin miste ik het fysie-

je mensen met vragen ook echt kan helpen. Met dingen die je voor ze regelt, maar ook met kennis, met informatie over het Park. Daar voel ik me echt heel erg bij betrokken, bij dat Park. Steeds meer, hoe meer ik over de plek en de geschiedenis leer...” Sakia van Straaten lacht: “Vandaag nog, wat eet een wild zwijn eigenlijk ‘s zomers? Nou, dan bel ik een boswachter, en dan hoor je dat een wild zwijn in de zomer het liefste gras eet. Geen eikels. Nou, weer wat geleerd!” Jaarverslag 2007 Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

19

Gerard van Voorst controller en Plaatsvervangend Hoofd Stafdiensten

2 0 0 7 : e e n g o e d s o l i d e jaa r

“De Hoge Veluwe Loop liep op rolletjes”

20


Gerard van Voorst is de man van de cijfers. Als controller van De Hoge Veluwe gaat iedere factuur (“uitgaand: 4.200 stuks, inkomend: 2.600 stuks”) door zijn handen. Hij zorgt dat de boekhouding van het Park tot op de cent klopt. Eén keer per jaar denkt hij niet in valuta, maar in tijden: tijdens de ‘De Hoge Veluwe Loop’ die hij als vrijwilliger organiseert.


21

J aa r r e k e n i n g

Maar eerst: die cijfers. Achteraan in dit jaarverslag kunt u ze vinden. De bezoekersaantallen, de exploitatierekening, de balans. Het ziet er eenvoudig en overzichtelijk uit, maar toch is Gerard van Voorst er heel druk mee geweest. Hij vertelt: “Het opmaken van de complete jaarrekening, daar ben ik toch al snel een maand mee zoet, af en aan. Je moet vooral veel aansluitingen maken tussen verschillende staten, en die moeten allemaal kloppen. En er moet een uitgebreide rapportage bij voor externe controle. Die twee pagina’s in het Jaarverslag zijn maar een samenvatting...” Het opmaken van de Jaarrekening is niet de enige taak van de controller. Van Voorst: “Het gaat eigenlijk om alle administratie en financiën van de Stichting behalve de loonadministratie. De begrotingen, de cijfers voor managementrapportages, de facturen, kas, bank en giro, omzetbelasting, de verzekeringen... Huur- en erfpachtinkomsten... Maar ook de administratie van de kaartverkoop bijvoorbeeld, we innen bij de kassa’s de toegangsgelden voor het Kröller-Müller Museum. Dat is een eigen Stichting, dus dat moet weer verrekend worden. Ieder toegangskaartje wordt verantwoord...” Van Voorst trekt een ordner uit de kast: “Dit is de map ‘gratis kaartjes 2007’, ook dat wordt op staten 22

bijgehouden... Hier, ‘32 artiesten’. Dat was bij de Zwoele Zomeravonden in de Beeldentuin afgelopen zomer...” R u s t i g jaa r

Gerard van Voorst verontschuldigt zich voor de rommel op zijn tafel. Dat valt reuze mee: twee, drie ordners en wat papieren. Van Voorst: “Dat is voor mij al rommelig. We werken hier op de kamer met vier man, drie vaste krachten en een stageplaats. We hanteren een strikte ‘clean desk’-regel. Aan het eind van de dag zijn de tafels leeg en zit alles achter slot en grendel.” Van Voorst is afkomstig uit het bedrijfsleven. Hij heeft twaalf jaar als cliënt manager bij een groot accountantskantoor gewerkt. Daar had hij vijftig verschillende klanten onder zijn hoede. Hoe leest hij, als man van de praktijk, een balans? Waar kijkt hij als eerste naar? Gerard van Voorst bladert in het vorige Jaarverslag van De Hoge Veluwe en zet zijn vinger bij de post ‘eigen vermogen’: “Daar kijk je als eerste naar. Dat laat zien wat een bedrijf ‘waard’ is. En dan kijk je naar deze twee dingen, ‘vorderingen korte termijn’ en ‘schulden korte termijn’. Dat moet een beetje in verhouding zijn, anders kom je in de problemen...” Hoe zien de cijfers van het bedrijf De Hoge Veluwe over 2007 er uit? Van Voorst: “Heel goed. Het was een goed jaar. Het bezoekersaan-


tal was op een paar honderd na precies gelijk aan 2006, ongeveer 527.000. Een goed solide jaar. Het eigen vermogen is mooi stabiel... Inderdaad, zoals de directeur zegt, we hebben weer wat vlees op de botten gekregen. Er is een stuk grond verkocht, het Hoefbos, dat heeft een financiële injectie gegeven, en er is ook gekocht, we hebben in 2007 ‘Gebouw 20’ op de Kop van Deelen verworven. Al met al een financieel rustig jaar.” D e H o g e V e l u w e Lo o p

Minder rustig ging het toe op 7 oktober 2007, de dag van de derde editie van ‘De Hoge Veluwe Loop’. Bijna 2.500 deelnemers liepen mee met één van de drie verschillende afstanden. Daarnaast brachten de lopers nog eens 1.000 toeschouwers mee. Gerard van Voorst: “Echt een hoogtepunt in 2007, ook voor mij persoonlijk. Ik had dit jaar voor de eerste keer de operationele leiding. Op de dag zelf is het natuurlijk een gekkenhuis. Dat gaat het van ‘waar zijn de medailles?’ tot ‘help het wisselgeld is op!’ We zijn om 7 uur ’s ochtends begonnen en aan één stuk doorgegaan tot acht uur ’s avonds... Een geweldig leuke dag! Vooral de ‘Moeffie-mijl’ voor de kinderen vond ik erg leuk, en de activiteiten van de Beweegmarkt op de schapenweide voor Jachthuis Sint Hubertus. De loop is helemaal georganiseerd en voorbereid door vrijwilligers. Op de dag zelf

zijn zo’n driehonderd vrijwilligers in touw, waaronder veel scholieren van het ROC A12 en Saxion Hogeschool. Het is nog verbazend hoeveel je moet regelen voor zo’n evenement. We zijn met een ploegje van vijftien mannen en vrouwen een jaar druk geweest met de voorbereidingen. Met kleine werkgroepjes en maandelijkse vergaderingen in de avonduren. Van het regelen van de voorinschrijvingen tot het op orde krijgen van het tijdregistratie tot de waterposten langs het parcours, de publiciteit, de sponsoren... Maar het liep op rolletjes. Geen problemen met de logistiek, prachtig weer...” Begrip

Gerard van Voorst organiseert de loop op vrijwillige basis. Hij zegt: “Sinds de reorganisatie staan we als bedrijf op het standpunt: extra activiteiten zijn prima, maar het moet wel inkomsten opleveren. Daar voldoet deze loop aan. En met zo’n activiteit komt er een nieuwe doelgroep het Park binnen. Ik kom zelf wekelijks in het veld, wandelen met de familie, en je ziet nu regelmatig hardlopers in het terrein. Dat was voorheen niet. De wedstrijdloop, de halve marathon, is bovendien officieel gecertificeerd door de KNAU. Het is iets waar je als Park publiciteit mee kunt halen. Als organisator van een volwassen wedstrijdloop staan we nu stevig op de kaart. De Hoge Veluwe Loop is echt een begrip geworden!”

De Hoge Veluwe Loop 2007 J ay Sau e r

Sa n d r a d e J o n g e

Winnaar halve marathon heren in 1 uur, 13 minuten, 34 seconden

Winnaar halve marathon dames in 1 uur, 29 minuten, 30 seconden

Als kind kwam hij wel eens in het Park. Fietsen op de witte fiets. Na jaren keerde hij er weer terug. Tijdens de Hoge Veluwe Loop van 2005 liep hij zijn tweede tijd ooit. In 2007 won hij terwijl hij kampte met de naweeën van een griepje. Jay: “Het was een prachtige zonnige dag dus ben ik vanaf Ede met de fiets gekomen. Ik wilde eigenlijk vanaf Arnhem fietsen maar die ingang bleek niet bedoeld voor de lopers... Misschien is dat een tip voor volgend jaar. De start-finishlocatie was leuk maar ik had de indruk dat de kleedgelegenheid iets te ver weg was. Wat als het nou had geregend? Verder was het goed georganiseerd! Mijn top drie van mooiste wedstrijdlopen? De mooiste vind ik nog altijd de Zevenheuvelenloop. Dat kan moeilijk anders als Nijmegenaar! Ook de marathon van Rotterdam en Diepe Hel Holterbergloop zijn erg mooi. Maar de Hoge Veluwe Loop is zeker een van mijn favorieten!”

Sandra kent De Hoge Veluwe goed: “Jazeker. Een prachtig Park, ik heb er heel wat keren gefietst. Op de Witte Fietsen en op m’n eigen racefiets... Een mooi parcours voor een wedstrijdloop. Ja, je let wel degelijk op de omgeving als je met een wedstrijd bezig bent. Het was een leuk evenement, goed georganiseerd. Alleen één waterpunt, ik meen rond de 18 kilometer, kwam veel te laat. Die had bij de 15 kilometer moeten staan. Het was ook een warme dag! Ik heb flink moeten doorlopen, maar ben niet echt ‘max’ gegaan. Ik beschouwde deze halve marathon als een training voor de marathon van Beijing die ik die zelfde maand heb gelopen. Toch leuk om dan te winnen! Mijn top drie van mooiste wedstrijdlopen? Posbankloop; Zevenheuvelenloop en als derde De Hoge Veluwe Loop!”


23

Liza Bruggeling medewerker Bezoekersmanagement

2 0 0 7 : k i o s k i n t h e e ko e p e l b i j J a c h t h u i s S i n t H u b e r t u s g e o p e n d

“Is dit de ingang van het Hunkemöller Museum?”

24


Haar ouders wonen in Hoenderloo. Ze kwam al in het Park toen ze nog ‘twee turven hoog’ was. Als zestienjarige kreeg ze een baantje bij de kaartjescontrole. Nu, op haar vierentwintigste, is ze officieel ‘medewerker Bezoekersmanagement’ met een jaarcontract. “Een goede bijbaan naast m’n studie” zegt Liza Bruggeling, terwijl ze geroutineerd de publieksbewegingen voor de portiersloge in de gaten houdt.


25

B e ta l e n d e b e z o e k e r o n m i s b aa r

Het Nationale Park De Hoge Veluwe is zelfstandig en financieel onafhankelijk. Het Park is een stichting en ontvangt geen structurele subsidies van de overheid. Dat maakt het mogelijk om –bestuurlijk, organisatorisch en in het beheer– een eigen koers te varen. De opbrengst van de kaartverkoop aan de drie kassa’s van het Park zorgt voor ongeveer tachtig procent van de inkomsten van de stichting. Betalende bezoekers zijn daarmee onmisbaar voor het in stand houden van het erfgoed en de geschiedenis van De Hoge Veluwe. F i lo s o f i s c h e m e n s e n

Dat is de theorie. Maar aan de kassa heeft Liza Bruggeling te maken met de dagelijkse realiteit. Ze vertelt: “De meeste mensen zijn aardig hoor, dat vooraf. Maar ja, een enkeling schrikt toch wel van de toegangsprijs. Zeven euro voor een volwassene, zes euro voor de auto. Als je met vier volwassenen komt, met de auto, en je wil ook nog naar het Kröller-Müller Museum –ook zeven euro– dan loopt het aardig op. Dan zit je op...” Liza aarzelt geen moment “...62 euro. Dat is een heel bedrag.” Ze lacht: “Ja, we krijgen wel eens ‘filosofische mensen’ 26

aan de kassa. Zo noem ik dat. Die willen een hele boom met je opzetten...” Liza speelt het gesprekje voor: “Dan gaan ze van ‘jongedame weet jij wel... het bos is van ons allemaal...’ of ‘waar moet het heen met deze kapitalistische maatschappij...’. Het komt er op neer dat ze, oneerbiedig gezegd, niet willen betalen voor ‘een stuk bos’. Ik probeer ze uit te leggen wat ze allemaal terugkrijgen voor die zeven euro. De Witte Fietsen, het toezicht, alle mogelijkheden die je hebt... Je kunt je hier gerust een hele dag vermaken en welbeschouwd valt het dan best mee, die prijs.” Ze gaat verder: “Gemopper maakt niet zoveel indruk meer op me. Als mensen echt lastig worden laat ik ze rustig uitrazen en dan geef ik wat suggesties. Ze kunnen bijvoorbeeld een klachtenformulier invullen.” Liza denkt even na. Dan zegt ze met een fonkeling in haar ogen: “Weet je, meestal is het zo dat wij gewoon gelijk hebben. Je moet dat alleen voorzichtig brengen!” Beleefd blijven

Aan de kassa meldt zich een Vlaamse dame. Ze heeft een vraag. ‘Waar is dit terrein gelegen?’ Ze drukt een print van een heideveld tegen het raam. Er staat een stukje tekst naast, ‘De Veluwe, Gelderland’. Liza Bruggeling blijft in de plooi en legt


vriendelijk uit dat ‘de Veluwe’ en ‘De Hoge Veluwe’ twee verschillende dingen zijn, en dat ze de foto niet herkent. “Maar we hebben wel soortgelijke heidevelden in het Park.” Als de dame weer weg is zegt ze: “Nee, absoluut, ik zal nooit in lachen uitbarsten, dat is niet beleefd. Ook niet die keer dat iemand heel serieus vroeg of dit nou de ingang van het ‘Hunkemöller Museum’ was... Als we het echt te kwaad krijgen stappen we even achter het gordijn hier...” ze wijst naar de dienstruimte achterin het kassagebouwtje “...om te schuddebuiken.” Th e e ko e p e l

De medewerkers van Bezoekersmanagement werken op alle plaatsen waar contact met bezoekers is. Op de drie toegangspoorten –Hoenderloo, Schaarsbergen en Otterlo–, bij de informatiebalie in het Bezoekerscentrum en bij de kiosk in de theekoepel van Jachthuis Sint Hubertus. Die theekoepel werd op 19 juni 2007 feestelijk geopend door de directeur van de Rijksgebouwendienst. In de theekoepel wordt door cliënten van ’s Heeren Loo, een instelling voor mensen met een geestelijke beperking, thee en koffie geserveerd. Liza Bruggeling: “Iedereen is enthousiast over de plek en de samenwerking met ’s Heeren Loo. Het is ook leuk werken,

weer eens wat anders dan normaal. De bezoekers zijn vriendelijk, het is een mooie plek met een prachtig uitzicht over de vijver.” Gevraagd naar haar favoriete werkplek zegt Liza terwijl ze om zich heen kijkt: “Toch wel hier. Toegangspoort Hoenderloo. Je hebt uitzicht op het dorpje, de bakker daar, en ik heb nog eens wat aanloop van bekenden hé? Ik ken het dorp goed... Ik werk hier altijd met heel veel plezier.”

Betalende bezoekers zijn onmisbaar voor het in stand houden van het erfgoed en de geschiedenis van De Hoge Veluwe. Een echtpaar van middelbare leeftijd komt naar de kassa. Ze houden trouw hun Jaarkaart (sinds 2007 Beschermerskaart) ter controle omhoog. In tegenstelling tot de oplettende blik die Liza werpt op alle andere Beschermerskaarten die langskomen kijkt Liza nu nauwelijks en wuift ze het gearmd lopende echtpaar door. Ze geeft me een knikje. “Dat zijn m’n ouders... Die kaarten kloppen wel hoor.”


27

Frank Schreve voorzitter van de Raad van Toezicht

2 0 0 7 : g e e n g r ot e ko e r s v e r a n d e r i n g e n

“Ik zie veel werkplezier... Het loopt goed!”

28


Frank Schreve heeft een track record op De Hoge Veluwe. In overdrachtelijke én in letterlijke zin. Hij legt uit: “Als bestuurder ben ik in verschillende functies betrokken geweest bij het Park. Daarnaast ben ik regelmatig in het terrein te vinden als hardloper... ‘Op inspectieronde’ noem ik dat dan. Inderdaad, verschillende track records!”


29

E e r s t e jaa r i n f u n c t i e

Het Nationale Park De Hoge Veluwe is een zelfstandige stichting die wordt bestuurd door een statutair directeur, bijgestaan door drie afdelingshoofden. Samen vormen ze het managementteam. Dit bestuur wordt gecontroleerd door een zeskoppige Raad van Toezicht. Frank Schreve, afkomstig uit het bedrijfsleven, is voorzitter van die raad. Hij volgde eind 2006 Henk Vonhoff op. Het jaar 2007 was zijn eerste volle jaar in functie. Zijn hem in dat jaar nog veranderingen opgevallen tijdens zijn ‘inspectierondes’ door het veld?

Werkplezier

Frank Schreve gaat verder: “Daarnaast, in de gesprekken met de mensen, is het me opgevallen dat iedereen goed in z’n vel lijkt te zitten. De medewerkers zijn positief, dienstvaardig. En dat straalt af op de bezoeker. Hoe dat komt? Ik denk dat het te maken heeft met de verbreding van de taakopvatting na de reorganisatie van 2004. Medewerkers zijn breder inzetbaar geworden, ze zien meer van het Park, ik heb de indruk dat het hun werk aantrekkelijker heeft gemaakt. Ik zie met een ouderwets woord veel ‘arbeidsvreugde’. Werkplezier! Laten we het zo noemen!”

A c t i e f n at u u r b e h e e r

Frank Schreve relativeert: “Nou, vooraf, als ik hardloop ben ik niet a priori met besturen bezig! Ik ga wel altijd even langs op de plekken waarvan ik weet dat er projecten lopen. Veranderingen vallen me wel op. De natuurlijke veranderingen, de seizoenen, maar ook de veranderingen die het gevolg zijn van menselijk ingrijpen. Het natuurbeheer wordt op De Hoge Veluwe actief aangepakt. En dat wordt gedaan met veel oog voor het behoud van de schoonheid van het landschap, voor de zichtlijnen, de zichtbaarheid van de fauna. Er wordt goed over nagedacht, en dat is te zien.” 30

C o n t i n u ï t e i t m i d d e l s z e l f s ta n d i g h e i d

Heeft het eerste jaar als voorzitter nog een koersverandering bij de Raad van Toezicht opgeleverd? Schreve: “Nee. Onze rol ligt in formele zin vast. Vorig jaar was in grote lijnen een voortzetting van het beleid van de voorgaande jaren. Onze rol als Raad van Toezicht is –de naam zegt het al– toezicht houden. Dat doen we namens het publiek belang, om te zorgen dat de Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe zijn doelen nakomt. Dat betekent concreet dat we toetsen of het beleid van het bestuur van de stichting bijdraagt aan die doelen.


Of het landschap, het erfgoed, goed wordt beheerd en in stand wordt gehouden; en of het publiek de mogelijkheid blijft behouden om ook in de toekomst van dat landschap te genieten. Bedrijfsmatig kijken we of wordt voldaan aan de ‘eis tot continuïteit middels zelfstandigheid’. We kijken naar het beheer van de vastgoedportefeuille, naar de verpachtte restaurants, naar de financiën en de begrotingen. Vaak heel gedetailleerd.” V e e l c o n ta c t

Er zijn per jaar vier officiële vergaderingen waarbij het bestuur van de stichting verantwoording aflegt aan de Raad van Toezicht en waarbij het beleid wordt geëvalueerd. Ook de begroting voor het komende jaar wordt tijdens zo’n vergadering goedgekeurd. Naast die vergaderingen zijn er veel informele contacten. Schreve: “Ik heb maandelijks overleg met de directeur en we hebben wekelijks telefonisch contact. We bespreken de lopende projecten, de plannen, voornemens, beslissingen. De Raad van Toezicht is goed op de hoogte van het reilen en zeilen van het bedrijf. Onze rol is daarbij duidelijk: we beslissen niet, de directeur zet de lijnen uit en hakt de knopen door. De Raad van Toezicht geeft instemming en advies. We bevragen:

‘wat zijn de meningen? Wat ga je doen? Wat zijn de argumenten daarvoor?’. Ja, het kan wel voorkomen dat de Raad andere argumenten heeft. Er wordt dan van beide kanten goed naar elkaar geluisterd. Een constructieve discussie hoort erbij.” Hoge houtprijs

Een van de instrumenten van de Raad van Toezicht is het geven van ‘gevraagd en ongevraagd advies’.

selen en wegen van argumenten, hoort bij het proces van goed bestuur.”

dat het nu niet meer kan gebeuren dat de voorzitter conclusies moet trekken uit advies dat hij zelf heeft uitgevoerd en aangeleverd. We hebben een zuivere lijn getrokken en gezegd: de Raad van Advies heeft een andere rol, dan ook een eigen voorzitter.”

C o r p o r at e g o v e r n a n c e

Het is een hot item in het bedrijfsleven en de bestuurswereld: corporate governance, wat zoveel wil zeggen als ‘deugdelijk bestuur’. Frank Schreve daarover: “De Stichting werkt met up to date statuten. Daarin zitten de voorwaarden voor deugdelijk

D e g e l i j k e e ta p p e

Het jaar 2007 was voor de organisatie een rustig jaar met weinig opvallende evenementen. Frank

“De medewerkers zijn positief, dienstvaardig. En dat straalt af op de bezoeker” Frank Schreve geeft een voorbeeld uit 2007: “De houtprijs. Die stijgt enorm en bereikte in 2007 een voorlopig hoogtepunt. Het is dan vanuit een bedrijfsmatige optiek begrijpelijk om daar op korte termijn een slag mee te willen slaan. Om te oogsten, met de bijbehorende ingrepen in het landschap. Wij hebben geadviseerd om meer te spreiden, om te kijken naar de lange termijn. Daar praat je dan over, je luistert naar de argumenten van beide zijden. En dan neemt het bestuur uiteindelijk een beslissing die wellicht een paar graden afwijkt van het eerdere standpunt. Dat overleg, het uitwis-

bestuur vervat. Daarnaast volgen we de codeTabaksblat. Die is niet honderd procent overdraagbaar naar De Hoge Veluwe, we hebben natuurlijk geen aandeelhouders, maar de gedachte erachter, de gedragshouding, zit ingebakken in ons doen en laten.” Naast de Raad van Toezicht kent De Hoge Veluwe een Raad van Advies. Tot 2007 hadden deze twee raden dezelfde voorzitter. In 2007, onder voorzitterschap van Schreve, is besloten dat de Raad van Advies een eigen voorzitter krijgt. Schreve: “Dat is zo’n voorbeeld van deugdelijk bestuur. Het betekent

Schreve vindt dat niet erg. Integendeel: “De Hoge Veluwe is er de organisatie niet naar om de vlag uit te steken met grote publieksevenementen. Dat past ons niet. De organisatie is meer gebaat bij een goede langetermijnontwikkeling. Als je het zo beziet was 2007 een degelijke etappe. Een goed jaar, geen schokkende gebeurtenissen, het loopt goed. Ik kan me wel vinden in de woorden van de directeur, we hebben inderdaad weer wat vlees op de botten gekregen. Het was een jaar waar de Raad van Toezicht blij mee is!”


31

Leendert Louwe Kooijmans voorzitter van de Raad van Advies

32


2007: nieuwe voorzitter voor brede ‘klankbordgroep’

“We hebben veel deskundigheid in huis”

Gevraagd naar zijn favoriete plek op De Hoge Veluwe aarzelt hij geen moment. In Prof. dr. Leendert P. Louwe Kooijmans, emeritus hoogleraar archeologie van de Universiteit Leiden komt de jonge knaap weer naar boven: “Het Deelense Veld! Met die vreemde watertjes in dat wijdse landschap. De IJzeren Man, de Zandfles... Ik kwam er als jongen al. Kijken naar de balts van de korhoenders... Achter de herten en de vogels aan...”


33

Klankbordgroep

De kersverse voorzitter van de Raad van Advies van Het Nationale Park De Hoge Veluwe gaat verder: “Ik heb als geboren Arnhemmer een lange geschiedenis met het gebied. Met De Hoge Veluwe en de Veluwe als geheel. Het lidmaatschap van de Raad van Advies van het Park, ik doe dat sinds 2004, komt voort uit een diepe persoonlijke motivatie, niet uit bestuurlijk hobbyisme!” Hoe ziet hij zijn rol als voorzitter, en de rol van de Raad als geheel? Louwe Kooijmans: “Als coach onder gelijken, technisch voorzitter... De Raad van Advies kun je zien als een grote klankbordgroep met heel veel deskundigheid in huis. Uit het bedrijfsleven, het openbaar bestuur, de wetenschap. Veel kennis, en ook veel verschillende manieren om naar onderwerpen te kijken. We dienen als toetsteen, zou je kunnen zeggen. Als het Park een voornemen heeft, een plan, een voorgenomen project, kan de Raad van Advies daar in een vroeg stadium zijn licht over laten schijnen. Vanuit allerlei verschillende hoeken. Een positief advies van de Raad kan de directie het vertrouwen geven om door te gaan met een project. Het zal breed worden gedragen.”

34

L u i s t e r e n n aa r d e s k u n d i g e n

In de Raad van Advies zaten in 2007 veertien mannen en één vrouw, Pauline Krikke, burgemeester van Arnhem. De directeur van het Kröller-Müller Museum, Evert van Straaten, en de directeur van Burgers Zoo, Alex van Hooff hebben bijvoorbeeld ook zitting in het orgaan. Ook de voorzitter van de Stichting Vrienden van de Hoge Veluwe, Atze Oskamp, is lid. De Raad van Advies komt ongeveer drie keer per jaar in vergadering bijeen, als het nodig is vormen zich kleinere ‘kennisgroepjes’ die vaker overleggen. Louwe Kooijmans vertelt verder: “We zijn heel duidelijk een adviesorgaan. Niet alles komt bij ons langs voor goedkeuring. We hebben een laag profiel als het op besturen en beslissen aankomt. Maar er wordt door de organisatie wel degelijk geluisterd naar de mening van deskundigen. Het zou ook onverstandig zijn dat niet te doen. In 2007 hebben we bijvoorbeeld meegedacht over de toekomstige herinrichting van de ingangen van het Park, over de wilduitsprong over de Delenseweg en over de ontwikkelingsplannen voor het Deelense Veld. Dat kunnen pittige discussies zijn, er wordt flink over gesproken, en dat kan inderdaad leiden tot aanpassingen in de plannen.”


T e r u g ko p p e l i n g

Maar, extra meningen, zorgt dat niet ook voor stroperigheid in de uitvoering? Louwe Kooijmans: “Nee, dat is niet de bedoeling. Er is ook heel veel dat eenvoudigweg voor kennisgeving bij ons langskomt. Het gaat erom dat de plannen er uiteindelijk beter van worden. En, je moet niet vergeten, het werkt twee kanten uit. Wij adviseren het bestuur. Maar het bestuur informeert de Raad van Advies op zijn beurt zeer gedetailleerd over de lopende zaken, over de overwegingen en beslissingen van het Park. In onze Raad hebben veel personen uit de bestuurlijke omgeving van het Park zitting, veel partijen zijn vertegenwoordigd, die worden op die manier op de hoogte gehouden van de overwegingen en de belangen van het Park. Het is geen formele functie van de Raad van Advies, dit soort terugkoppeling, maar het is wel een positief neveneffect.” O n a f ha n k e l i j k e r

Gaat de rol van de Raad van Advies veranderen na de ‘loskoppeling’ van de Raad van Toezicht? Louwe Kooijmans: “Niet in statutaire zin. We blijven een adviesorgaan. We worden onafhankelijker. Het dubbele voorzitterschap, Raad van Toezicht en Raad van Advies in één hand, zorgde er feitelijk voor dat dege-

ne die het advies uitbrengt dat advies, of de uitvoer ervan, ook gaat beoordelen. Dat heeft historische redenen, maar het is beter als die functies gescheiden zijn. Die scheiding geeft de Raad van Advies de kans zich onafhankelijker te profileren.” Goede verhouding

De Raad van Advies bestaat voornamelijk uit mannen en de gemiddelde leeftijd ligt tamelijk hoog.

Verstrooide professors

De Raad van Advies wordt dus geen clubje verstrooide professors? Louwe Kooijmans begint te lachen: “Nou, niet hoor! De tijd dat hoogleraren zich het konden veroorloven om de verstrooide professor uit te hangen ligt ver achter ons! Vergis je niet, de academische wereld wordt steeds bedrijfsmatiger bestuurd. Aan mijn opleiding in Leiden bijvoorbeeld is al jarenlang een B.V. voor contractwerk verbon-

“Dat kunnen pittige discussies zijn, er wordt flink over gesproken, en dat kan inderdaad leiden tot aanpassingen in de plannen” Louwe Kooijmans: “Dat is niet zo vreemd, je zoekt voor een adviesorgaan toch mensen met een zekere positie in de maatschappij. Die bereik je doorgaans pas na de nodige werkervaring. We willen wel een versterking van het vrouwelijke element, daar ben ik erg voor. Er gaan in de komende jaren wat mensen vertrekken, we zoeken naar een goede verhouding in expertise en achtergrond, maar ook in leeftijd en sekse. We hebben nu een filosoof uit Wageningen op het oog als nieuw lid, die kijkt weer op een heel nieuwe manier aan tegen de verhouding mensnatuur.”

den. Het is juist een hele interessante parallel. Bij zowel de wetenschap als bij De Hoge Veluwe heb je te maken met een ideëel beginsel, een ‘verheven’ doelstelling aan de ene kant, en de praktijk van de economische bedrijfsvoering aan de andere kant. Die combinatie, ik herken me daar wel in. Het maakt het werk dat ik voor de Raad van Advies doe heel interessant. Ja, het is een interessante job.”


35

De cijfers over 2007 Bezoekersaantallen, exploitatierekening en balans Het Nationale Park De Hoge Veluwe werd in 2007 bezocht door 527.394 bezoekers. In 2006 was het bezoekersaantal 527.205. Voor beide jaren geldt dat het aantal bezoekers net iets hoger uitviel dan de begrootte 500.000 per jaar. Exploitatierekening (in duizenden euro’s)

2007 Werkelijk

2007 Begroot

2006 Werkelijk

2007 Werkelijk

2007 Begroot

2006 Werkelijk

Baten Entreegelden

Exploitatieresultaat

3.721

3.559

3.266

Huren en pachten

565

581

548

Bijzondere baten en lasten

Vergoeding KMM

198

201

195

Resultaat

84

20

36

Geldmiddelen en effecten Arrangementen

56

87

80

415

276

243

5.039

4.724

4.368

Personeelskosten

2.453

2.401

2.272

Diverse directe kosten

1.228

1.364

1.244

Diverse baten Lasten

Arrangementen

20

39

41

Algemene kosten

301

290

322

Afschrijvingen

418

472

375

20

33

15

Nadelig resultaat Jachthuis Sint Hubertus Rentelasten

36

0

5

0

4.440

4.604

4.269


599

120

99

0

0

422

599

120

521

Balans per 31 december (in euro’s)

2007

2006

(voor bestemming van het resultaat)

Passiva

Activa

Eigen vermogen

Vaste activa

Algemene reserve

Materiële vaste activa

4.687.816

3.491.974

Vlottende activa Voorraden

18.080

16.806 839.509

Geldmiddelen

2.198.461

1.231.932

Totaal activa

7.826.125

5.580.221

2006

4.144.604

2.402.668

598.853

520.673

1.553.500

773.750

6.296.957

3.697.091

406.055

456.074

Schulden op korte termijn

1.123.113

1.427.056

Totaal passiva

7.826.125

5.580.221

Reserve herwaardering 921.768

Vorderingen op korte termijn

Onverdeeld resultaat

2007

Voorzieningen


37

Raa d va n To e z i c h t

F.H. Schreve, voorzitter mr. H.D. Tjeenk Willink, vice-voorzitter ir. J. Barkhof mevrouw P.C. Krikke, waarnemer mr. C.J.A. van Lede prof. dr. J. Sevink Ma n a g e m e n t T e a m

S.E. baron van Voorst tot Voorst, directeur/bestuurder H. Beukhof, adjunct-directeur/Hoofd Stafdiensten ing. J.R.K. Leidekker, Hoofd Bedrijfsvoering mevrouw M.M. Kokke MBA, Hoofd Bezoekers management

Raa d va n A d v i e s

prof. dr. L.P. Louwe Kooijmans, voorzitter drs. H.A. Doek drs. O.O. Gorter mr. G.J. de Graaf drs. A.P.J.M. van Hooff mevrouw P.C. Krikke drs. W.J. Kuijken dr. ir. J.H. Kuper mevrouw T. Netelenbos drs. A.A.G. Oskamp mr. G.B. Raaphorst dr. E.J. van Straaten mr. dr. R.P. Voogd drs. R. van Zwol

A d v i e s c o m m i s s i e Nat u u r b e h e e r

prof. dr. J. Sevink, voorzitter dr. ir. R.J. Bijlsma dr. ir. J. Bokdam prof. dr. G.J. Borger dr. G.W.T.A. Groot Bruinderink H. de Hoop mevrouw A. van Wely W.M.J. de Wit

Uitgave: Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe afdeling Marketing & Communicatie | www.hogeveluwe.nl | [email protected] | Apeldoornseweg 250, 7351 ta Hoenderloo Tekst: Richard Derks, Het Verre Oosten Arnhem | www.hetverreoosten.nl | Vormgeving en fotografie: Het Lab bno Arnhem | www.hetlab.nl

C o lo f o n

38


Jaarverslag 2007 Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

Recommend Documents