Jaarstukken 2015 Stichting Christelijke Scholengemeenschap Het Streek
1
Inhoud Voorwoord ..................................................................................................................4 DEEL 1 – Raad van Toezicht ..................................................................................................5 1. Verslag Raad van Toezicht ...........................................................................................5 1.1 Samenstelling ....................................................................................................5 1.2 Werkwijze.........................................................................................................5 1.3 Vergaderingen ....................................................................................................6 1.4 Onderwerpen .....................................................................................................6 1.5 Evaluatie Raad van Toezicht ..................................................................................7 DEEL 2 – Bestuur ...............................................................................................................8 2. Code Goed Bestuur ....................................................................................................8 2.1 Nieuwe en aangepaste regelingen ............................................................................8 2.2 Medezeggenschap ...............................................................................................8 2.3 Horizontale verantwoording ...................................................................................9 3. Organisatie ............................................................................................................ 12 3.1 Missie en onderwijsvisie ...................................................................................... 12 3.2 Profiel van de school .......................................................................................... 12 3.3 Organigram ..................................................................................................... 15 4. Onderwijs ............................................................................................................. 16 4.1 Groei van het aantal leerlingen ............................................................................. 16 4.2 Kwaliteit ........................................................................................................ 18 4.3 Passend onderwijs ............................................................................................. 22 4.4 Nieuwe onderwijsontwikkelingen ........................................................................... 23 4.5 Ict in het onderwijs ........................................................................................... 26 5. Samenwerking ........................................................................................................ 28 5.1 Regionale samenwerking ..................................................................................... 28 5.2 Samenwerking met parters in de onderwijsketen ....................................................... 28 5.3 Bedrijfsleven en overheid .................................................................................... 29 6. Personeel .............................................................................................................. 31 6.1 Cao vo 2014-2015 .............................................................................................. 31 6.2 Professionaliseringsplan ...................................................................................... 31 6.3 Functiemix ...................................................................................................... 32 6.4 Verzuim ......................................................................................................... 33 6.5 Arbodienstverlening .......................................................................................... 33 7. Huisvesting en ict .................................................................................................... 34 7.1 Huisvesting...................................................................................................... 34 7.2 Ict ................................................................................................................ 35 8. Financieel verslag ................................................................................................... 36 8.1 Financiële situatie op balansdatum ....................................................................... 36 8.2 Gang van zaken gedurende het verslagjaar............................................................... 38 8.3 Ontwikkeling van de leerlingaantallen .................................................................... 44 8.4 Treasurymanagement ......................................................................................... 44 8.5 Toekomstige ontwikkelingen ................................................................................ 46 8.6 Continuïteitsparagraaf ........................................................................................ 47 8.6 A Gegevensset.................................................................................................. 47 8.6 B. Overige rapportages ....................................................................................... 50
2
DEEL 3 Jaarrekening......................................................................................................... 51 9 Jaarrekening ........................................................................................................... 52 9.1 Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening ....................................... 52 9.2 Balans ............................................................................................................ 58 9.3 Staat v. Baten en Lasten ..................................................................................... 59 9.4 Kasstroomoverzicht ........................................................................................... 60 9.5 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans ................................................ 61 9.6 Niet uit de balans blijkende verplichtingen .............................................................. 67 9.7 Overige relevante zaken ..................................................................................... 69 9.8 Overzicht verbonden partijen ............................................................................... 69 9.9 G Verantwoording geoormerkte subsidies................................................................. 70 9.10 Toelichting op de onderscheiden posten van de Staat van Baten en Lasten ...................... 71 9.11 Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector................ 75 9.12 Ondertekening van de jaarrekening ...................................................................... 76 DEEL 4 Overige gegevens ................................................................................................... 77 10 Overige gegevens .................................................................................................... 77 10.1 Controleverklaring ........................................................................................... 77 10.2 Voorstel bestemming van het resultaat .................................................................. 80 10.3 Gebeurtenissen na balansdatum .......................................................................... 80 Bijlage ......................................................................................................................... 81 Hoofd- en nevenfuncties leden Raad van Toezicht en College van Bestuur .................................. 81
3
Voorwoord
Onlangs bestond Het Streek precies 20 jaar en dat hebben we gevierd met een groot feest voor alle medewerkers. Tijdens dit jubileum keken we terug op die afgelopen 20 jaar en ik kon met trots concluderen dat het goed gaat met Het Streek: De meeste leerlingen gaan iedere dag met plezier naar onze school.
Over de kwaliteit van ons onderwijs mogen we tevreden zijn.
We voeren een consistent beleid om met elkaar steeds beter te worden.
We trekken in een sterk concurrerende markt nog steeds voldoende leerlingen.
En bovenal werken we op een goede professionele manier met elkaar samen in een fijne sfeer.
De afgelopen jaren heb ik gemerkt dat de synergie tussen de locaties is gegroeid. De directeuren weten elkaar goed te vinden. Er is, gefaciliteerd vanuit BMO, steeds meer gezamenlijk beleid. In bijeenkomsten met de teamleiders van beide locaties, merken we dat er meer overeenkomsten dan verschillen zijn, zeker wat betreft de opvatting over de ontwikkeling van kinderen. We zijn gericht op de groei van onze leerlingen op alle gebieden. We willen ruimte geven en vertrouwen. Hoe we dat vormgeven, daarin kun je verschillen. Verschillen tussen locaties met verschillende doelgroepen van leerlingen, maar ook verschillen tussen docenten onderling. Van verschillen kun je immers leren. Deze opmerkingen bij de viering van 20 jaar Het Streek zeggen veel over het afgelopen verslagjaar. Het is mooi om juist deze conclusies te kunnen trekken. Kijkend naar 2015 dan zien we dat er sprake is van voortdurende ontwikkeling: Het professionaliseringsplan en het plan voor de functiemix werden geïntroduceerd.
Alle afdelingen werkten verder aan de ingezette ontwikkelingen op het gebied van gepersonaliseerd leren met bijvoorbeeld het Bring Your Own Device – project en PrOfijt.
Op het gebied van passend onderwijs zijn belangrijke stappen genomen in de voorwaardelijke sfeer, met professionalisering en onderlinge samenwerking.
Het strategisch beleidsplan loopt tot 2017. Aan de ene kant kunnen we begin 2016 concluderen dat nog niet alle doelstellingen altijd en overal gehaald worden, we blijven dus doelgericht inzetten op het behalen van onze strategische doelen. Anderzijds komen werkenderwijs af en toe ook ideeën boven die alvast de richting van nieuw strategisch beleid aanwijzen. Dat geldt zeker voor onze onderwijsvisie, waarvoor we momenteel invulling geven aan de begrippen vertrouwen, ruimte en verantwoordelijkheid.
Ede, april 2016 drs. I. Sterenborg-van der Schaaf voorzitter College van Bestuur
4
DEEL 1 – Raad van Toezicht 1. Verslag Raad van Toezicht Formeel heeft de Raad van Toezicht van Christelijke Scholengemeenschap Het Streek drie rollen. De raad houdt toezicht op het bestuur van de school, is werkgever van de bestuurder en geeft haar advies. Hierna leest u meer over de samenstelling en de werkwijze van de raad. 1.1 Samenstelling De Raad van Toezicht van CSG Het Streek bestaat uit vijf onafhankelijke leden. Zij voelen zich betrokken bij het christelijk onderwijs en hebben een ruime bestuurlijke ervaring. Gedurende het verslagjaar trad mw. I.E.E. van der Dussen aan het einde van haar zittingstermijn af als voorzitter van de raad. De raad benoemde per 1 mei dhr. drs. B.H.T. Roodink als nieuwe voorzitter. Aan het einde van het verslagjaar was de samenstelling van de raad als volgt:
Naam
Functie in de raad
Functie in de samenleving
mw. mr. M.J. van Dasselaar
lid, voorzitter commissie benoeming en bezoldiging
zelfstandig adviseur, juriste
dhr. A.G. van Ede
lid
luitenant-generaal der mariniers b.d.
dhr. prof. drs. J.A. Oosterhaven
vicevoorzitter, voorzitter auditcommissie
zelfstandig directieadviseur, parttime hoogleraar Management van IT aan de Vrije Universiteit Amsterdam
dhr. drs. E.S. Riemersma
lid, lid auditcommissie
senior vicepresident bij Capgemini
dhr. drs. B.H.T. Roodink
voorzitter, lid commissie benoeming en bezoldiging
zelfstandig adviseur
1.2 Werkwijze Om zijn rol als toezichthouder goed te vervullen, vergadert de raad niet alleen een aantal keren per jaar met de bestuurder, maar kent hij ook een tweetal commissies: de auditcommissie en de benoemings- en bezoldigingscommissie. Auditcommissie De auditcommissie adviseert de raad vooral over de financiële informatieverschaffing door de bestuurder en over het door haar gevoerde financiële beleid. De commissie voerde in het verslagjaar met de bestuurder en de controller voorgesprekken over de begroting en de meerjarenraming en de jaarrekening. Ook de actuele kwartaalrapportages, de planning- en controlsystematiek in het algemeen en de managementletter van de accountant kwamen daarbij ter sprake. Zij kon na bespreking van deze zaken steeds een positief advies geven aan de raad. Benoemings- en bezoldigingscommissie De benoemings- en bezoldigingscommissie vult onder meer de werkgeversfunctie van de raad in. Ook in het verslagjaar voerde de commissie een beoordelingsgesprek met de bestuurder. De beoordeling van de bestuurder is op die wijze geïntegreerd in de organisatiebreed ingezette cyclus van functionerings- en beoordelingsgesprekken. Het beoordelingsgesprek van de bestuurder vond plaats op basis van 360 5
gradenfeedback. Zij vroeg de medewerkers aan wie zij leiding geeft haar feedback te geven. Deze bracht zij vervolgens in het beoordelingsgesprek in. De geboden feedback gaf het gesprek een diepgaander karakter. De commissie en daarmee de gehele raad waren in het verslagjaar positief over de werkwijze van de bestuurder en de raad sprak voor de toekomst het vertrouwen in de bestuurder uit. 1.3 Vergaderingen en activiteiten De Raad van Toezicht vergaderde in 2015 vijf keer: op 10 februari, 16 april, 11 juni, 6 oktober en 24 november. Ruim voor iedere vergadering verhelderde de bestuurder de achtergronden bij de agendapunten voor de raad. Tijdens de vergaderingen bevroegen de leden van de raad de bestuurder kritisch op inhoud en proces. Twee leden van de Raad van Toezicht bezochten 29 juni de vergadering van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad. Er is een positief gesprek gevoerd, onder andere over de rol van de GMR enerzijds en de RvT anderzijds. De leden van de raad brachten op 24 november een werkbezoek aan de beide locaties. De raad merkte met plezier op dat wat er op papier staat ook zichtbaar was in de praktijk en heeft het voornemen met enige frequentie een werkbezoek af te leggen. Dit om als toezichthouder te kunnen vergelijken in hoeverre de papieren inhoud overeen komt met wat er in werkelijkheid op de werkvloer gebeurt. 1.4 Onderwerpen De Raad van Toezicht sprak in 2015 onder meer over de volgende onderwerpen: Actuele ontwikkelingen De bestuurder heeft in het verslagjaar de raad voortdurend bijgepraat over actuele onderwerpen. In het verslagjaar ging dat bijvoorbeeld om het organiseren van onderwijs voor kinderen van vluchtelingen (ISK) en de intentieovereenkomst tussen het primair en voortgezet onderwijs in Ede over de samenwerking met betrekking tot de overgang en een doorgaande lijn voor leerlingen. Leerlingenprognose Uit de signalen van basisscholen blijkt net als uit de prognose dat de krimp van de Edese bevolking en daarmee wellicht van het leerlingenaantal eerder zal intreden dan gedacht. De raad vindt de ontwikkelingen consistent met andere jaren en meent dat er genoeg tijd is om in te spelen op de ontwikkelingen. Passend onderwijs De bestuurder hield de raad in 2015 op de hoogte van de ontwikkelingen binnen het Samenwerkingsverband Gelderse Vallei inzake het passend onderwijs. Het ging hierbij onder andere over de toename van het aantal leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs, de toelating van een aantal van deze leerlingen in het praktijkonderwijs en de meer toezichthoudende rol van het bestuur in het Samenwerkingsverband. Ook het belang en de invulling van een nieuw format voor een schoolondersteuningsprofiel kwam ter sprake. Leeropbrengsten Er werd gesproken over de ontwikkeling van de leeropbrengsten op beide locaties. De raad geeft complimenten dat de mavo op de Zandlaan een voldoende van de onderwijsinspectie heeft gekregen. De examenresultaten vallen tegen. De determinatie van leerlingen is een punt van aandacht. Determinatie behelst het proces van het opstellen en toepassen van de criteria op basis waarvan leerlingen worden toegelaten tot een leerstroom. De raad waardeert dat op de Zandlaan kansen worden geboden aan leerlingen en hoopt dat dit principe met een strengere determinatie overeind blijft. Inspectiebezoeken De bestuurder informeerde de raad over de bezoeken die de onderwijsinspectie bracht aan de Zandlaan. Alle afdelingen op de Zandlaan krijgen een voldoende van de onderwijsinspectie, op de Bovenbuurtweg was dit al het geval. Accountant De raad sprak tevens over de managementletter van de accountant, waaruit bleek dat Het Streek stappen heeft gezet in de procesaanlevering van de jaarstukken en dat er een kwalitatief goed jaarverslag over 2014 ligt. De accountant spreekt zijn vertrouwen uit in de ingezette koers en adviseert wel goed te blijven 6
monitoren, zodat geschatte ramingen gehaald worden. Verder beveelt de accountant aan beleid vorm te geven voor nationale aanbesteding en informatiebeveiliging. De raad vindt de rapportage van de accountant degelijk en is verheugd dat de bevindingen positief zijn. Wel acht de raad het zinvol vanuit risicoanalyses naar de kengetallen te kijken. Kwartaalrapportages De bestuurder informeerde de raad in het verslagjaar vier keer in een managementrapportage over de financiën, het personeel en het onderwijs. Door deze uitgebreide rapportages werden de leden tot hun grote waardering systematisch geïnformeerd over bovengenoemde thema’s. De raad vindt dat de beleidsvelden goed belicht worden in de kwartaalrapportages en merkt op dat deze steeds meer informatie over onderwijskwaliteit bevatten. Professionalisering Het professionaliseringsplan is toegelicht door de bestuurder. De raad vindt het een goed leesbaar stuk en denkt dat dit plan een goed instrument is om te professionaliseren, vooral voor docenten. Jaarrekening en begrotingen Nadat de accountant de jaarrekening had toegelicht, keurde de raad haar goed. Ook de begroting en de meerjarenbegroting werden akkoord bevonden. De raad nam met instemming kennis van het meerjarenperspectief en merkt op dat de samenvatting, inleiding en het jaarplan van de meerjarenbegroting sterk geschreven zijn. 1.5 Evaluatie Raad van Toezicht In het verslagjaar was de relatie tussen raad en bestuurder goed. De Raad van Toezicht evalueerde in het verslagjaar zijn eigen functioneren, dat van de leden en dat van de voorzitter en vicevoorzitter. Dit gebeurde conform artikel 9 van het Reglement Raad van Toezicht. Belangrijkste conclusie in de zelfevaluatie is dat de raad naast de gesprekken met de GMR en de directie ook regelmatig werkbezoeken aan de locaties gaat afleggen.
7
Deel 2 – Bestuur 2. Code Goed Bestuur In haar wijze van besturen voldoet Het Streek aan de Code Goed Bestuur van de VO-raad. De school heeft een transparante organisatiestructuur. De onderlinge verhoudingen zijn goed geregeld: tussen de Raad van Toezicht en de bestuurder, tussen de bestuurder en de directie en tussen de bestuurder en de GMR. Het Streek maakt actief werk van de horizontale verantwoording die de school op diverse manieren aflegt. In dit hoofdstuk leest u hierover meer. 2.1 Nieuwe en aangepaste regelingen In het verslagjaar zijn aanpassingen doorgevoerd in de volgende reglementen en andere beleidsstukken: Examenreglementen: Deze reglementen zijn in 2015 weer volledig in lijn gebracht met het Examenbesluit. Ook is de nieuwe regelgeving omtrent de rekentoets verwerkt.
Bevordering en plaatsing: Naast enkele inhoudelijke wijzigingen, betreffen de aanpassingen in 2015 vooral de leesbaarheid van de toelichting en het vergroten van de toegankelijkheid van de informatie.
Schorsing en verwijdering: Begin 2015 is deze regeling aangepast, waarbij het oogmerk was om de kwaliteit van het proces en een zorgvuldige afweging van de belangen van alle betrokkenen te waarborgen.
Professionaliseringsbeleid: Het nieuwe professionaliseringsbeleid vormt een doorontwikkeling van reeds ingezette bewegingen, waarbij het doel is om de ontwikkelingsrichting van medewerkers te verbinden met de ontwikkelingsrichting van Het Streek.
Functiemix: Het vaststellen van dit nieuwe beleid op het gebied van de functiemix heeft geleid tot een succesvolle inhaalslag op dit terrein.
2.2 Medezeggenschap De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) van Het Streek bestaat uit personeelsleden, ouders en leerlingen van de twee locaties. Bij de vaststelling of wijziging van beleid, zoals een leerlingenstatuut of een examenreglement, heeft de GMR wettelijke instemmings- of adviesrechten. Wanneer het beleid exclusief betrekking heeft op medewerkers, ouders of leerlingen, dan ligt de medezeggenschap bij dat deel van de GMR. De Raad van Toezicht, de bestuurder en de directies zijn zich bewust van het belang van medezeggenschap in de schoolorganisatie. De dialoog tussen bestuur, directie en GMR is goed en de GMR heeft in 2015 bijgedragen aan de kwaliteit en afstemming van de beleidsontwikkeling. Naast de onder 2.1 genoemde beleidsstukken zijn in 2015 ook de formatiebegroting, de schoolgids, de schoolkosten en de lessentabellen in de GMR besproken. In het verslagjaar kreeg de GMR van het bevoegd gezag een toelichting op een aantal actuele ontwikkelingen, zoals de invoering van beroepsgerichte profielen in het vmbo, veiligheid op de locatie Zandlaan, het Bring Your Own Device project, nieuwe mogelijkheden op het gebied van onderwijstijd, de jaarstukken 2014 en veranderingen op het gebied van LWOO/PRO. Nieuw in 2015 is de instelling van een financiële commissie in de GMR die met de bestuurder overleg voert over financiële aangelegenheden. Deze mogelijkheid, die in 2014 in het huishoudelijk reglement van de GMR is geïntroduceerd, werd in 2015 benut. De financiële commissie bestaat uit twee leden van de personeelsgeleding en een lid van de oudergeleding. Er is door deze commissie een gesprek gevoerd met de bestuurder en de controller over de begroting. Door deze setting kon in dit gesprek dieper op de zaken worden ingegaan dan in de GMR het geval is. De commissie heeft van dit gesprek verslag gedaan aan de voltallige GMR.
8
Klankbordgroepen De klankbordgroepen vormen een waardevolle informele aanvulling op het overleg met de GMR. Deze klankbordgroepen bestaan uit de directeur of rector en de leden van de personeelsgeleding binnen de GMR van de betreffende locatie. In 2015 hebben de klankbordgroepen meegedacht over onderwerpen als: lesuitval, roosterperikelen, veiligheid en de begeleiding van startende docenten. Leerlingenraad In de leerlingengeleding van de GMR zaten in het verslagjaar leerlingen van beide locaties, waarmee de leerlingen van Het Streek goed vertegenwoordigd waren bij de vaststelling en wijziging van beleid. De leerlingenraden op beide locaties waren volledig bezet. In 2015 hebben de leerlingenraden meegedacht over onderwerpen als: veiligheid, roken, in hoeverre er naar leerlingen geluisterd wordt, roosterproblemen en regels voor het gebruik van mobiele telefoons. Overleg en werkwijze Net als in voorgaande jaren voerde de bestuurder in het verslagjaar maandelijks overleg met de GMR tijdens het informele deel van de vergaderingen. Daar legde zij voorgenomen besluiten voor ter instemming of advisering. Waar nodig werd zij vergezeld door een directielid of een stafhoofd. Deze konden op onderdelen zeer ter zake kundig de leden van de GMR informeren. Net als de Raad van Toezicht ontving ook de GMR de kwartaalrapportages van de bestuurder. Elke GMR-vergadering werd voorafgegaan door een agendaoverleg. Daarbij waren de bestuurder en het dagelijks bestuur van de GMR aanwezig. De personeelsgeleding van de GMR vergaderde ook in 2015 maandelijks. Bestuur en directie voerden regelmatig overleg met deze geleding over beleid dat betrekking had op het personeel. 2.3 Horizontale verantwoording Horizontale verantwoording is onderdeel van ‘good governance’. Verticale verantwoording krijgt vorm richting de overheid als regelgever, subsidiegever en toezichthouder. Horizontale verantwoording richt zich daarentegen op de belanghebbenden van de school, zoals medewerkers, leerlingen, ouders, partners in de onderwijsketen, de gemeente en overige belangstellenden. Horizontale verantwoording bestaat in grote lijnen uit: informatievoorziening, dialoog en afspraken maken en nakomen. In 2014 maakte Het Streek op vele manieren werk van de horizontale verantwoording. We sommen hieronder eerst een groot aantal manieren op en gaan vervolgens specifieker in op een aantal onderscheiden invullingen van de horizontale verantwoording: Scholen op de kaart, Magister Managementplatform, tevredenheidsonderzoeken, klachtenafhandeling en een aantal uitingen van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Facetten van horizontale verantwoording In het verslagjaar gaf Het Streek op onderstaande manieren gestalte aan de horizontale verantwoording: Maandelijks voerde de bestuurder overleg met de GMR.
De directie voerde per locatie periodiek overleg met de contactraad ouders (CRO) en de leerlingenraad over allerlei lopende zaken die de locatie betreffen.
In allerlei vergaderingen voerden het management en de directie overleg met de medewerkers.
Het Streek publiceerde de jaarstukken 2014, inclusief de jaarrekening en de publieksversie daarvan op de website.
Beide locaties van Het Streek voorzagen de ouders met Streeknieuws periodiek van informatie.
De school bracht wekelijks een nieuwsbrief voor medewerkers uit met daarin voor hen relevante informatie.
De school hield de website up-to-date.
Er is in 2015 extra aandacht besteed aan het actualiseren van de toelichtingen bij de informatie op scholenopdekaart.nl.
Het Streek was betrokken bij allerlei vormen van overleg met de onderwijspartners, met de gemeente en met bedrijven. 9
Scholen op de Kaart Beide locaties van Het Streek maakten in het verslagjaar gebruik van scholenopdekaart.nl. Dit is een online instrument dat de VO-raad beheert. Het stelt scholen voor voortgezet onderwijs in staat zich te verantwoorden naar ouders en andere externe belanghebbenden. Deze kunnen bijvoorbeeld de resultaten en waardering van de beide Streeklocaties bekijken en vergelijken met die van andere scholen. Magister Managementplatform In het verslagjaar maakten bestuur, directie en teamleiders gebruik van het Magister Managementplatform. Deze toepassing vergroot de mogelijkheden om de data uit Magister te analyseren. In 2015 zijn deze gegevens in toenemende en structurele mate gebruikt voor feedback, analyse en het maken van door data geïnformeerde keuzes. Tevredenheidsonderzoeken Het Streek meet periodiek zowel de oudertevredenheid als de leerlingtevredenheid. In het verslagjaar vonden tevredenheidsonderzoeken plaats op zowel de locatie Bovenbuurtweg als de locatie Zandlaan. Oudertevredenheid Bovenbuurtweg De contactraad ouders heeft in 2015 via de klassenouders in de onderbouw een inventarisatie gedaan van positieve punten en verbetermogelijkheden. De rapportage van dit onderzoek is in de verschillende overlegorganen besproken. Uit het onderzoek komen de volgende hoofdlijnen naar voren:
Positieve punten
de identiteit van de school de georganiseerde activiteiten de communicatie met ouders het hanteren van regels en beleid de sfeer de rol van de mentor het lage percentage lesuitval
Verbetermogelijkheden
huiswerk in Magister communicatie en vakantieplanning het nieuwe roostersysteem Zermelo huiswerkbegeleiding en planning
Op het gebied van de communicatie en de gebruiksvriendelijkheid van Zermelo voor ouders is naar aanleiding van dit onderzoek een aantal zaken aangepast. Op de punten die het huiswerk betreffen volstond nadere toelichting en doorverwijzing. Dit was de eerste keer dat de CRO dit onderzoek uitvoerde. Omdat het onderzoek een aantal interessante trends aan het licht bracht, is besloten deze werkwijze in 2016 voort te zetten. Leerlingtevredenheid Bovenbuurtweg De leerlingen op de Bovenbuurtweg gaven in 2015 een 6,9 aan de school. Dat komt overeen met het gemiddelde van andere scholen. Leerlingen van de havo zijn iets meer tevreden met een 7,3, terwijl leerlingen van de mavo een 6,3 geven. Er zijn drie aspecten die de leerlingen opvallend hoger waarderen dan de leerlingen van andere scholen: hun mentor, de sfeer op school en dat zij door docenten met respect behandeld worden. Waar je op school terecht kunt met problemen en dat docenten duidelijk vertellen hoe de resultaten van een leerling zijn scoren lager dan gemiddeld met een 6,8 en een 6,7. De veiligheid op school scoort hoog (8,2) en in hoeverre docenten rekening houden met wat een leerling wel en niet kan scoort laag (6,1). Het intensief scholen van docenten op de inzet van digitale tools, zoals nu gaande is als direct resultaat van het BYOD-project, moet hier verbetering gaan opleveren. Leerlingtevredenheid Zandlaan In 2015 is er een enquête gehouden in het kader van gezond leven. Daarin komt naar voren dat pesten op de Zandlaan minder voorkomt dan gemiddeld in Nederland. Leerlingen zijn nauw en actief betrokken bij het veiligheidsbeleid, waardoor zij met hun input direct bijdragen aan het beleid op dit gebied. Hiernaast hebben leerlingen van de Zandlaan in het verslagjaar een digitale vragenlijst over de algemene tevredenheid ingevuld. Het percentage leerlingen dat deelnam aan het onderzoek was te laag om de uitslag als representatief te kunnen beschouwen voor alle leerlingen. De opzet hiervoor is wel in ontwikkeling en in 2016 wordt de inrichting van het proces naar representatieve uitkomsten verbeterd.
10
Klachtenbehandeling Op de beide locaties worden alle klachten geregistreerd. De teamleiders zorgen voor een adequate afhandeling. Hebben leerlingen of ouders een klacht over de school, dan wenden zij zich tot de mentor, vakdocent of teamleider. In nauw overleg proberen die te komen tot een passende oplossing van de klacht. Indien zij er gezamenlijk niet uitkomen, kunnen de ouders gebruikmaken van de Klachtenregeling onderwijs. Dan volgt een interne of externe behandeling van de klacht. De klachten die intern werden behandeld door de directies van de beide locaties, leidden tot een oplossing naar, in de meeste gevallen, wederzijdse tevredenheid. In enkele gevallen is als gevolg van een klacht de werkwijze aangepast. De bestuurder en de directie overzien jaarlijks de ingediende klachten. Zij beoordelen of die reden geven het beleid op onderdelen aan te passen. In 2015 was er geen aanleiding om als gevolg van een klacht het beleid aan te passen. Landelijke Klachtencommissie Er zijn in 2015 geen klachten bij de Landelijke Klachtencommissie ingediend door ouders van Het Streek. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Het Streek streeft ernaar samen te werken met andere scholen, de gemeente en bedrijven. Daarmee zorgt de school voor een stevige verankering in de samenleving. In afgeleide vorm zien we die verankering ook terug in ons streven om zo veel mogelijk maatschappelijk verantwoord te ondernemen. In dat kader zette Het Streek in 2015 de volgende acties door. Om bewuster om te leren gaan met papier- en inktgebruik, betalen alle leerlingen voor hun printjes. In 2015 kregen alle medewerkers een druppel waarmee zij inloggen voor het printen en kopiëren.
Het Streek wil niemand uitsluiten van passende vormen van onderwijs. Daarom hanteert de school een reductie- en kwijtscheldingsregeling voor ouders die de vrijwillige ouderbijdrage en/of de extra kosten voor bijvoorbeeld het technasium niet kunnen betalen.
Met het oog op het behalen van het predicaat Gezonde School is onder andere het assortiment van de schoolkantines aangepast. In 2015 is een rookverbod voor leerlingen en medewerkers ingesteld voor de terreinen van beide locaties.
Technasiumleerlingen werkten in het verslagjaar mee aan milieu gerelateerde opdrachten vanuit het bedrijfsleven. Hier kwam in 2015 de Geo Future School bij met aandacht voor grote maatschappelijke uitdagingen.
Het Grand Café op de locatie Zandlaan werd in het verslagjaar wekelijks opengesteld voor buurtbewoners. Elke woensdag konden zij genieten van een heerlijke, door leerlingen bereide en gepresenteerde lunch. Op vrijdagen stelde Het Streek het Grand Café beschikbaar aan het ROCA12, dat met leerlingen van niveau 2 eveneens een lunch verzorgt.
In het kader van gezonde voeding verkochten leerlingen van het praktijkonderwijs gedurende het schooljaar 2014-2015 op de locatie Zandlaan in de smoothiebar door hen gemaakte smoothies aan medeleerlingen. In 2015 is gestart met de verkoop van gezonde broodjes, die eveneens door leerlingen worden bereid.
Medewerkers van instellingen die participeren in de Kenniscampus werden in 2015 met een actie gestimuleerd om met de fiets naar het werk te komen. Met het aantal gefietste kilometers werd tevens een goed doel ondersteund.
Vanwege de campagne Hero of Zero van de gemeente Ede werd eind 2015 op de Bovenbuurtweg een ‘plaats delict’ ingericht. Leerlingen deden via een interactief spel mee aan het oplossen van een overval op een tankstation. Deze actie werd in het kader van burgerschap gehouden en had als doel leerlingen er bewust van te maken hoe zij in dergelijke situaties op de juiste manier hun verantwoordelijkheid kunnen nemen.
Teams met leerlingen van zowel de Bovenbuurtweg als de Zandlaan deden mee aan een opdracht om een oplossing te bedenken voor de inrichting van leegstaande winkels in het centrum van Ede.
11
3. Organisatie U leest in dit hoofdstuk wat de missie en onderwijsvisie van Het Streek zijn en hoe de school zich wil profileren in de onderwijsomgeving. Het organigram biedt u inzicht in de besluitvormingslijnen van onze organisatie. 3.1 Missie en onderwijsvisie In het verslagjaar bleven onze missie en onderwijsvisie ongewijzigd. Missie Stichting Christelijke Scholengemeenschap Het Streek stelt zich ten doel het verzorgen van christelijk voortgezet onderwijs. De school weet zich geworteld in het evangelie en heeft de Bijbel als bron van inspiratie. Ons onderwijs heeft oog en respect voor de diversiteit waarin de christelijke traditie tot uitdrukking komt en biedt daar ruimte voor. Wij stimuleren de onderlinge ontmoeting en dialoog. De beide locaties van Het Streek zijn uitnodigend voor allen die het onderwijs willen volgen. Daarin positioneert de school zich weloverwogen in onze multiculturele en multireligieuze samenleving. Zo bevorderen de docenten van Het Streek vanuit de eigen inspiratie het (toekomstig) burgerschap van onze leerlingen. Het christelijk onderwijs van CSG Het Streek beoogt dat leerlingen: zich ontwikkelen tot evenwichtige en sociaal vaardige mensen met gevoel voor eigenwaarde
besef hebben van levensbeschouwelijke en zingevingsvraagstukken
beschikken over voldoende ‘bagage’ om zich zelfstandig te handhaven in de maatschappij en zich verder te ontwikkelen.
Deze missie is vastgelegd in de statuten van de school. Zij geeft tevens de kernactiviteiten van de school weer. Onderwijsvisie In de onderwijsvisie van CSG Het Streek zijn onderstaande vier gedachten essentieel: Haal het beste uit jezelf. Voor alle leerlingen en medewerkers biedt de school graag ruimte om hun sterke kanten te ontplooien. Daarbij werken de docenten mee aan de ontwikkeling van de sterke kanten van de individuele leerlingen. Leer betekenis te geven aan het leven. In ons onderwijs sluiten wij aan bij de belevingswereld van de jongeren. We verbinden die met de leergebieden en kijken daarbij ook naar onze cultuur en traditie. Leer de ander echt te zien. Op school respecteren wij de ander zoals hij of zij is. Als we de ander echt zien, komt hij of zij volledig tot zijn of haar recht. Ruimte kent haar grenzen. Wij geven onze leerlingen ruimte, maar stellen hun ook grenzen. In die begrenzing geven wij hun structuur. Bestudering van de bovenstaande onderwijsvisie door bestuur en directie leidde tot de conclusie dat deze inmiddels in onvoldoende mate inspiratie en richting geeft aan de ontwikkeling van het onderwijs. Dit heeft geleid tot de behoefte om in 2016 de onderwijsvisie te herijken tot iets dat zowel eenvoudig als betekenisvol is. 3.2 Profiel van de school In deze paragraaf leest u welke soorten onderwijs CSG Het Streek aanbiedt en welke ambities wij in het verslagjaar nastreefden inzake onze profilering. Soorten onderwijs De stichting Christelijke Scholengemeenschap Het Streek bestaat uit: Christelijke Scholengemeenschap Het Streek voor vmbo (met leerwegondersteuning), havo en vwo (brinnummer 25GE) 12
De Opstap, een school voor praktijkonderwijs (brinnummer 26HV)
De stichting biedt voltijd dagonderwijs op twee locaties in Ede aan: locatie Zandlaan voor praktijkonderwijs, vmbo (met leerwegondersteuning) en mavo
locatie Bovenbuurtweg voor mavo, havo en vwo
Ambities in profilering Om ouders en leerlingen in staat te stellen een bewuste keuze te maken voor Het Streek, hebben wij in het strategisch beleidsplan ambities op het gebied van profilering verwoord. Van deze ambities is het onderstaande gerealiseerd. Identiteitsprofiel Het Streek hecht aan authenticiteit, ook als het gaat om identiteit. Wij zijn een christelijke school. Richtinggevend in identiteitsvraagstukken is de folder ‘CSG Het Streek als inspirerende omgeving’. Huisstijl en motto De huisstijl van Het Streek borgt een professionele uitstraling van de fysieke en digitale schooluitingen. Met het Streekmotto ‘Ondernemende school, een goede basis voor een succesvolle toekomst’ – vast onderdeel van de huisstijl – laten we in iedere pr-uiting zien wat de school wil zijn. Wervingsinstrumenten Om onze profilering als school zo goed mogelijk voor het voetlicht te brengen bij ouders en potentiële leerlingen, besteedden wij ook in 2015 veel aandacht aan onze wervingsinstrumenten. De in 2014 vernieuwde website werd ingezet bij het werven van nieuwe leerlingen met informatie over het onderwijs en de open dag, maar ook met de mogelijkheid tot inschrijving voor diverse proeflessen. Op dezelfde professionele wijze als in het voorgaande jaar gaf Het Streek een leerlingenfolder per locatie uit en verder een aantal edities van Streeknieuws per locatie. Op de open dag werd op iedere locatie een Streeknieuws Special uitgereikt. Voor nieuwe brugklasleerlingen op de locatie Bovenbuurtweg werd de Streek Intro ontwikkeld. Beide locaties van Het Streek bieden samen een volledig en gedifferentieerd onderwijsaanbod. In 2015 speelden wij verder in op de wens van ouders en leerlingen om ons nog verder te profileren. Dat deden we zowel op de locatie Zandlaan als op de locatie Bovenbuurtweg. Locatie Zandlaan De locatie Zandlaan van Het Streek blijft een koploper bij de ontwikkeling van het nieuwe vmbo. Andere scholen weten Het Streek te vinden met vragen over dit onderwerp. Scholen mogen de nieuwe beroepsgerichte profielen later invoeren, maar Het Streek houdt vast aan 1 augustus 2016 als startdatum. Leerlingen op de Zandlaan krijgen in het nieuwe vmbo het profiel Dienstverlening & producten aangeboden met daarbinnen een prominente plek voor de acht Learning Companies. De keuzemogelijkheden voor leerlingen van de basisberoepsgerichte, de kaderberoepsgerichte en de gemengde leerweg worden met de invoering van dit programma extra vergroot. Ook in het verslagjaar hadden vmbo-leerlingen op de locatie Zandlaan de mogelijkheid om extra tijd te besteden aan sport en bewegen. Voor alle gemotiveerde leerlingen is er in de brugklas de sportklas en wie veel sportkwaliteiten in huis had, kon deelnemen aan de Sport Highschool in Ede. Op de mavo-afdeling krijgen leerlingen de kans om zich in te schrijven voor de ondernemersroute van Jong Ondernemen. Tevens doen alle leerlingen van deze afdeling praktische ervaringen op binnen de Learning Companies. Op de afdeling praktijkonderwijs worden elk jaar flinke stappen gemaakt richting gepersonaliseerd leren. Deze individuele aanpak begint z’n vruchten af te werpen. Leerlingen nemen steeds meer regie over hun eigen leerproces. Met de brede school activiteiten biedt de Zandlaan de leerlingen naast dit alles keuze om zich te bezig te houden met allerlei activiteiten op het gebied van kunst, koken, beweging en multimedia.
13
Locatie Bovenbuurtweg Bij het leren op de locatie Bovenbuurtweg is niet alleen de reproductie van de lesstof van belang. Daarnaast is er vooral aandacht voor de toepassing ervan. Examens toetsen steeds meer het vermogen van leerlingen om kennis toe te passen. De locatie Bovenbuurtweg streeft naar een zo goed mogelijke aansluiting van het onderwijs op de wijze van examineren. Daartoe ontwikkelde het managementteam in het verslagjaar een aantal principes die in 2015 concreet werden uitgewerkt. Het onderwijsaanbod op de locatie Bovenbuurtweg is in het verslagjaar verder gedifferentieerd. Voor alle leerstromen was een onderscheidend programma beschikbaar. BO+: Meer bewegingsonderwijs in de brugklas aan de hand van bijzondere thema’s als circus en sporten uit andere landen.
Bèta Challenge-programma (BCP): mavo leerlingen werken vanaf de brugklas aan op technologie gerichte opdrachten van bedrijven uit de omgeving. In februari 2015 werd Het Streek officieel Bèta Challenge School.
Cultuur en media (CMO): Havisten komen vanaf het tweede leerjaar via CMO in aanraking met cultuur, creatieve vakken en moderne media.
Technasium: Een innovatieve leerstroom voor havo en vwo, waarbij het vak Onderzoeken en Ontwerpen centraal staat. Leerlingen werken volgens probleemgestuurd onderwijs aan opdrachten vanuit het bedrijfsleven.
Geo Future: In vakoverstijgende modules hielden vwo-leerlingen zich bezig met grote vraagstukken van nu en de toekomst. Na de start als eerste school in 2014, stond 2015 in het teken van het ontwikkelen en testen van nieuwe modules.
Cambridge Engels: Getalenteerde leerlingen van het vwo konden zich met Cambridge English in de bovenbouw al extra bekwamen in het Engels op het Proficiency niveau. Nieuw voor 2015 is dat Het Streek ook aan havo-leerlingen een dergelijke mogelijkheid biedt op het First niveau.
14
3.3 Organigram Onderstaand organigram geeft de organisatiestructuur van CSG Het Streek weer.
Raad van Toezicht
Bestuurder
Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad
Rector locatie Bovenbuurtweg
Directeur locatie Zandlaan
Teamleiders
Teamleiders
Figuur 3.1: Organigram CSG Het Streek
15
4. Onderwijs In dit hoofdstuk wordt de onderwijskwaliteit van Het Streek toegelicht. Nieuwe ontwikkelingen die aan de orde komen zijn bijvoorbeeld de rekentoets, de onderwijstijd en passend onderwijs. Het Sectorakkoord tussen VO-raad en de overheid paste naadloos bij onze eigen ambities, zoals beschreven in het strategisch beleidsplan. Daar waar aanvullingen nodig waren, zijn die opgenomen in de jaarplannen 2015 en 2016. Ook bij het herontwerp van de kwartaalrapportages begin 2015 heeft het Sectorakkoord een rol gespeeld. 4.1
Groei van het aantal leerlingen
In 2015 telde Het Streek 2451 leerlingen. De doelstelling om in 2015 te blijven groeien boven de prognose is daarmee gerealiseerd. Het vmbo op de locatie Zandlaan trok meer leerlingen, de Bovenbuurtweg bleef stabiel. Dat veel leerlingen en ouders kiezen voor Het Streek is een blijk van waardering voor de kwaliteit en aantrekkingskracht van het onderwijs.
Ontwikkeling leerlingaantal Het Streek 2460 2440 2420 2400 2380 2360 2340 2320 2300 2014
2015 Prognose
2016
2017
Leerlingtelling 1 oktober
Grafiek: Groei leerlingenaantal Het Streek, afgezet tegen de prognose
Gezien de voorspelde daling van het leerlingenaantal vanaf 2016 is het de verwachting dat de stijgende trend in leerlingaantallen zal afvlakken. Volgend jaar volgt om die reden een analyse van het marktaandeel: Hoeveel leerlingen wonen er in een bepaalde plaats of wijk en welk deel daarvan gaat naar Het Streek? Scholenmarkt Als aanvulling op de open lessen en open dag organiseerde Het Streek, in samenwerking met andere scholen uit de regio, een informatiemarkt voor ouders. Deze eerste editie vond plaats op 11 en 17 november op de locatie Bovenbuurtweg.
16
Foto: Bezoekers tijdens de open dag
Technasium Veel leerlingen kiezen Technasium als specialisatie. Voor de havo is een stijgende trend zichtbaar. De dalende trend voor het vwo wordt veroorzaakt door de daling van het aantal Technasium leerlingen in de bovenbouw. In de onderbouw kiest meer dan de helft van alle leerlingen voor Technasium. De lagere aantallen in de bovenbouw zijn een gevolg van de profielkeuze, veel leerlingen kiezen voor een profiel zonder het vak Onderzoek en Ontwerpen. Leerjaar 1 2 3 4 5 Totaal
Schoolsoort havo / vwo
1 2 3 4 5 6 Totaal
vwo
havo
13/14 47 30 21 7 5 110
14/15 59 39 23 13 5 139
15/16 40 56 28 13 13 150
64 55 54 16 31 33 253
56 71 40 26 14 32 239
57 64 60 10 25 11 227
Cambridge Engels Het halen van een hoger niveau in Engels is bij veel leerlingen populair. Meer dan een derde van de vwo’ers kiest voor het behalen van het CPE certificaat. In het verslagjaar heeft Het Streek ook voor havo-leerlingen de mogelijkheid geïntroduceerd om Cambridge Engels te volgen. Dit leidde ertoe dat bijna 20% van de leerlingen zich extra inspant om het FCE certificaat te halen. Leerjaar 4 4 5 6
Schoolsoort havo (FCE) vwo (CPE)
13/14 52 29 59
14/15 31 49 29
15/16 29 25 33 44
17
4.2
Kwaliteit
Het Streek moet in 2017 bekendstaan als een school met een goede sfeer en een uitstekende onderwijskwaliteit. Dat is een van de ambities uit ons strategisch beleidsplan 2013-2017. Behalve aan de cognitieve resultaten willen we nadrukkelijk ook aandacht schenken aan de brede vorming van onze leerlingen. Daarbij maken we bewust een keuze voor onderwijsvernieuwingen. We maken daarbij optimaal gebruik van de digitale mogelijkheden. Leeropbrengsten Bijna alle leerstromen van Het Streek laten over meerdere jaren een positieve trend zien voor wat betreft het percentage leerlingen uit de eindexamenklassen dat hun diploma haalt. De slagingspercentages lagen in 2015 rond het landelijk gemiddelde. Hiernaast waren er in 2015 ook merkbare resultaten zichtbaar in het onderwijs, waarvan we verwachten dat deze uiteindelijk meetbaar zijn. Hierbij valt te denken aan versterking van het maatwerk bij het rekenonderwijs met behulp van digitale toepassingen. Gepersonaliseerd leren krijgt vorm in het praktijkonderwijs, waarbij zowel de organisatie en inrichting van het onderwijs verandert en waarbij de medewerkers zich bekwamen in deze nieuwe manier van werken. Maar ook de audit van het Technasium toonde de geleverde onderwijskwaliteit aan: zonder aandachtpunten mag Het Streek dit predicaat blijven voeren.
Foto: Diploma-uitreiking Bovenbuurtweg
120 100 80
2012
60
2013 2014
40
2015
20 0 BBL
KBL
MV ZLN
MV BBW
HAVO
VWO
Grafiek: Slagingspercentages per afdeling 2012 – 2015
18
120 100 80 60 40 20 0 BBL
KBL
MV ZLN 2015
MV BBW
HAVO
VWO
landelijk gemiddelde
Grafiek: Slagingspercentage per afdeling, afgezet tegen het landelijk gemiddelde
Zandlaan Met ‘De goede les’ zijn er allerlei verbeteringen in het onderwijs op de Zandlaan gerealiseerd. Op basis daarvan werd een stijging van de onderwijsresultaten verwacht. Voor de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg is dit gelukt. De scores van beide leerwegen lagen in 2015 tegen het landelijk gemiddelde aan. Voor de mavo aan de Zandlaan daalde het slagingspercentage daarentegen. Dit was na alle inspanningen een flinke tegenvaller. De resultaten liggen fors onder het landelijk gemiddelde, waarbij wel aangetekend kan worden dat nadere analyse leert dat veel scholen met een mavo-afdeling op een vmbo-school lager scoren dan mavo’s op een school gecombineerd met havo en vwo. Vermoedelijk komt dit door verschil in samenstelling van de klassen: de ene mavo heeft opstromende leerlingen uit de kaderberoepsgerichte leerweg, de andere mavo heeft afstromende leerlingen uit de havo. Teneinde de resultaten op de mavo te verhogen heeft elke docent met een examenklas en elke sectie analyses gemaakt en naar aanleiding daarvan een actieplan. Ook is gedurende het examenjaar op regelmatige basis naar de stand van zaken op het niveau van individuele leerlingen gekeken, om zo risicoleerlingen tijdig de nodige ondersteuning te kunnen bieden. Het is de verwachting dat deze toekomstgerichte aanpak rond onderwijs en ondersteuning in combinatie met de al genoemde verbetering van het onderwijs in het kader van ‘de goede les’ leidt tot betere resultaten in 2016. Bovenbuurtweg De mavo aan de Bovenbuurtweg realiseerde een mooi examenresultaat, een verbetering ten opzichte van 2014 en duidelijk boven het landelijk gemiddelde. Bij het havo en vwo zien we een kleine terugval in 2015 die, gezien de eerdere resultaten van de betreffende klassen, niet geheel onverwacht kwam. Beide afdelingen scoren in 2015 weliswaar iets onder het landelijk gemiddelde, maar kijkend naar de langere termijn is er toch sprake van een stijgende trend. Opvallend is dat de gemiddelde examencijfers (ruim) boven het landelijk gemiddelde liggen. Om de resultaten in 2016 weer te laten stijgen zijn aan het begin van het huidige schooljaar gesprekken gevoerd met secties en docenten die ondergemiddelde scores realiseerden. De bedoeling daarvan is dat docenten op basis van een goede analyse tijdig een effectieve aanpak inzetten. Rekentoets In 2015 heeft de overheid besloten dat het resultaat van de rekentoets gaat meetellen voor het behalen van het diploma op het vwo in 2015-2016. Op basis van de resultaten wordt in 2016 bepaald of de rekentoets ook voor andere leerstromen gaat meetellen voor het behalen van het eindexamen. In 2015 waren de resultaten voor de rekentoets in de eindexamenklassen als volgt:
19
BBW
Gemiddeld cijfer 6,5 5,9 7,7
mavo 4 havo 5 vwo 6
Percentage voldoende 81% 58% 90%
ZLN
Gemiddeld cijfer 5,9 6,8 6,3
bbl 4 kbl 4 mavo 4
Percentage voldoende 24% 86% 36%
Het is de verwachting dat het meetellen van de rekentoets voor Het Streek geen negatieve gevolgen heeft. Daar is een aantal redenen voor: In 2015 is het rekenonderwijs verder verbeterd. Op de Zandlaan is een digitale lesmethode ingevoerd die het de docent en de leerling mogelijk maakt om de vorderingen beter te volgen en die oefenen op maat mogelijk maakt.
De rekentoets gaat pas meetellen voor een bepaalde leerstroom, wanneer op landelijk niveau het overgrote deel van de leerlingen lijkt te kunnen slagen bij het meetellen van de rekentoets. Iedere leerling krijgt vier kansen om de rekentoets te halen. De scores van Het Streek behoren tot de betere van Nederland. Voor de mavo is de norm versoepeld.
Analyse van de rekenresultaten van de klassen die in 2016 examen gaan doen, laat een positief beeld zien.
Doorstroom In onderstaand schema is het percentage leerlingen weergegeven dat in het verslagjaar werd bevorderd op hetzelfde niveau of dat het diploma behaalde. Leerlingen die niet in het percentage meetellen doubleerden of stroomden af naar een andere schoolsoort. Schoolsoort onderbouw bbl kbl mavo
ZLN 1-2 3 3 3
92% 93% 93% 82%
Schoolsoort onderbouw mavo havo vwo
BBW 1-2 3 3 4 3 4 5
99% 98% 88% 89% 69% 97% 87%
Afstroom speelt een grotere rol in de bovenstaande cijfers dan doubleren. Het percentage doublures op Het Streek ligt met 2,8% onder het landelijk gemiddelde én onder het streefcijfer uit het Sectorakkoord. Het is de bedoeling het afstroomcijfer verder te verlagen. In 2015 is op de locatie Bovenbuurtweg een onderzoek gedaan naar de determinatie van leerlingen op de havo. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat: Er is een positieve trend in de plaatsing en doorstroom van leerlingen op de havo.
Niet doorstromen lijkt relatief vaak eerder te wijten aan meta-cognitieve vaardigheden, dan aan cognitieve capaciteiten.
Leerlingen die niet doorstromen hebben in het voorgaande schooljaar vaak veel kleine zesjes (5,5 – 5,9).
Het tijdig aanmerken en ondersteunen van risicoleerlingen kan helpen om meer leerlingen door te laten stromen. Ook wordt overwogen om aanvullende eisen te formuleren voor de profielkeuze. De resultaten van het onderzoek moeten gezien de schaal van het onderzoek met voorzichtigheid bekeken worden. Het is het voornemen, gezien de doorstroomcijfers in bovenstaande tabel, om in 2016 een vergelijkbaar onderzoek naar het vwo te doen. Wanneer dat dezelfde bevindingen oplevert, dan versterkt dit de conclusies. Daarnaast zal de doorstroom van nieuwe brugklasleerlingen gevolgd worden om inzicht te krijgen in het effect van nieuwe regelgeving voor het plaatsen op het advies van de basisschool. Op de locatie Zandlaan is in 2015 een start gemaakt met een werkwijze waarbij voorafgaand aan elke periode op het niveau van leerlingen, klassen, docenten, secties én afdelingen de gemiddelde cijfers worden geanalyseerd. Dat maakt het mogelijk om gedurende het schooljaar het onderwijs en de 20
begeleiding beter af te stemmen en daarmee gerichter aan te sturen op de toekomstige doorstroom- en slagingspercentages. De eerste ervaringen hiermee zijn positief, omdat dit handvatten geeft voor verbetering. In 2016 zal deze werkwijze worden uitgebouwd en ingebed in het kwaliteitsbeleid van de Zandlaan. Uitstroom Verreweg de meeste vmbo- en mavoleerlingen op de Zandlaan stromen door naar het mbo. Om die doorstroom zo vlot mogelijk te laten verlopen, initieerde de directie van de locatie Zandlaan in het verslagjaar een hernieuwd overleg over doorlopende leerlijnen tussen mavo en vmbo enerzijds en ROC A12 anderzijds. De mavoleerlingen op de locatie Bovenbuurtweg stromen door naar de havo of naar het mbo. Leerlingen die de havo hebben doorlopen, gaan veelal naar het hbo (Christelijke Hogeschool Ede of Hogeschool van Arnhem en Nijmegen). Geslaagde vwo-leerlingen kiezen voor het hbo of voor een universitaire studie. Uit terugkoppelingen van onder meer de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, de Wageningen Universiteit en de Universiteit Utrecht blijken onze leerlingen het bovengemiddeld te doen in het vervolgonderwijs. In onderstaand overzicht is de uitstroom weergegeven van de leerlingen die in 2015 het praktijkonderwijs verlieten.
Grafiek: Uitstroom 2015 afdeling praktijkonderwijs
Op het praktijkonderwijs zijn de uitstroomprofielen de belangrijkste leeropbrengsten. Het aantal leerlingen dat vanuit pro naar de entree opleidingen van het mbo doorstroomt is drastisch gedaald door de hogere eisen die daaraan worden gesteld op het gebied van taal- en rekenvaardigheid. Dat betekent dat het gros van de pro-leerlingen moet worden voorbereid op en begeleid naar de arbeidsmarkt. Onderwijsinspectie De kwaliteit van het onderwijs op alle afdelingen van Het Streek is naar het oordeel van de onderwijsinspectie in 2015 van voldoende niveau. Dit is iets om trots op te zijn, want dit is het gevolg van de inzet van alle medewerkers van Het Streek om goed te worden en goed te blijven. De onderwijsinspectie bezocht in 2015 de afdelingen van het vmbo aan de Zandlaan. In grote lijnen komen de conclusies ten aanzien van het onderwijsleerproces op het volgende neer: Bereikte resultaten ‘De goede les’ is waarneembaar. De school spant zich in voor een goed schoolklimaat. De opbrengsten zijn verbeterd naar voldoende niveau. De school bepaalt de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van leerlingen. De zorg is gericht op zowel de didactische als de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het taalbeleid krijgt handen en voeten.
Verdere verbetering Docenten verschillen nog in de uitvoering van ‘de goede les’. In elke les afstemmen op verschillen. Effectieve feedback voor leerlingen op het leerproces. Het bovenbouwrendement is nog laag. Bewerkstelligen van een positief pedagogisch klimaat in elke les. Blijven monitoren of iedereen zich aan de afspraken houdt en of gestelde doelen bereikt worden. 21
Tijdens het onderzoek hield de onderwijsinspectie een enquête over veiligheid onder leerlingen. De uitkomsten daarvan waren aanleiding voor het veiligheidsteam van de Zandlaan om extra aandacht aan dit onderwerp te besteden. Ondanks dat uit een eerder onderzoek bleek dat pesten op de Zandlaan minder voorkomt dan gemiddeld in Nederland (zie paragraaf 2.3), kwam uit het onderzoek van de onderwijsinspectie naar voren dat een aantal leerlingen zich niet altijd veilig voelt in de klas. In het veiligheidsteam is dit een punt van voortdurende aandacht. Met het nieuwe pedagogisch concept van de groene school wil de school het veiligheidsgevoel van de leerlingen verder verbeteren. Het praktijkonderwijs en de afdelingen op de locatie Bovenbuurtweg werden in het verslagjaar niet bezocht door de onderwijsinspectie. De resultaten van deze afdelingen gaven echter aanleiding tot het handhaven van het oordeel voldoende. Kwaliteitsbeleid Uit het bovenstaande mag blijken dat er in het onderwijsleerproces en in de onderwijsresultaten veel is bereikt in 2015. Het borgen van deze verbeteringen is essentieel, omdat bij stabiele resultaten de aandacht kan uitgaan naar de brede ontwikkeling van leerlingen en verdere doorontwikkeling en innovatie van het onderwijs. Om deze borging en uitbouw van de onderwijskwaliteit te bevorderen is in het verslagjaar opdracht gegeven voor het formuleren van kwaliteitsbeleid, dat aansluit bij het strategisch beleidsplan en het in 2015 geïntroduceerde professionaliseringsplan. De bij de leeropbrengsten en doorstroomgegevens toegelichte werkwijzen op het gebied van opbrengstgericht werken zullen in het kwaliteitsbeleid worden opgenomen. 4.3 Passend onderwijs De in 2014 geïntroduceerde regelgeving op het gebied van passend onderwijs gold in 2015 voor het eerst gedurende een geheel verslagjaar. Dat dit een relatief nieuw beleidsterrein is, blijkt uit de aard van de activiteiten die in 2015 zijn uitgevoerd. Ondersteuningsaanpak De afgelopen jaren is het accent in de ondersteuningsaanpak van Het Streek verschoven. Hierbij spelen in grote lijnen drie ontwikkelingen: In de coördinatie van de ondersteuning verschuift het accent naar tweedelijns begeleiding, waarbij docenten begeleid worden in het ondersteunen van leerlingen door gespecialiseerde professionals.
Bij het beleid op het gebied van ondersteuning wordt steeds meer naar een integrale aanpak van onderwijs en ondersteuning gezocht. Het beleid is meer ingebed in de reguliere beleidscyclus in bijvoorbeeld het jaarplan en de kwartaalrapportage.
Vanuit hun integrale verantwoordelijkheid voor een afdeling valt ondersteuning onder de teamleiders. Gezien het belang van passend onderwijs valt de zorgcoördinator rechtstreeks onder de directie.
Ook op het niveau van het samenwerkingsverband De Gelderse Vallei (SWV) zijn met de invoering en op basis van de eerste ervaringen met passend onderwijs een aantal aanpassingen gedaan: De directies van Het Streek en andere scholen uit het SWV werken met elkaar samen in het directeurencollectief. Daarmee is er meer verbinding tussen het beleid van het SWV en de uitvoering daarvan binnen de scholen.
De beschrijving van de basisondersteuning, dat wat alle scholen in het SWV kunnen leveren aan leerlingen, is geactualiseerd in 2015. Tegelijkertijd is het format voor het ondersteuningsprofiel aangepast, zodat scholen eenvoudiger en overzichtelijker kunnen beschrijven wat zij aan extra ondersteuning leveren.
Het bestuur van het SWV heeft in het kader van good governance, o.l.v. een extern deskundige, de toezichthoudende rol van het bestuur vormgegeven. Dit heeft geleid tot de vaststelling van een toezichtkader voor het samenwerkingsverband. Tevens is in 2015 het directeurencollectief 22
(zie hierboven) ingericht. Het bestuur heeft het reglement van het directeurencollectief vastgesteld. Samenwerking Er is in 2015 een convenant gesloten tussen primair- en voortgezet onderwijs in Ede over de samenwerking m.b.t. de aanmelding en overdracht van gegevens. Het Streek en andere scholen voor voortgezet onderwijs moeten als gevolg van passend onderwijs in korte tijd kunnen beoordelen of een aangemelde leerling extra ondersteuning nodig heeft en of Het Streek dat kan bieden, dan wel of er een andere school is die meer expertise heeft op het betreffende gebied. Samenwerking en informatie-uitwisseling tussen scholen voor voortgezet onderwijs in het SWV en met scholen in het primair onderwijs zijn voorwaarden om het proces van aanmelding optimaal te laten verlopen. In 2015 is de conclusie getrokken dat ook de interne aanmeldingsprocedure in het licht van deze nieuwe ontwikkelingen bekeken moet worden. Dit zal in 2016 gebeuren. Het afgelopen jaar is op de Bovenbuurtweg een digitaal overdrachtsdossier voor het mentoraat ingevoerd. Door op deze manier de overdracht te faciliteren, kan elke mentor de ondersteuning van leerlingen, die dat nodig hebben, doelgericht voortzetten. Ook op de Zandlaan is er een dergelijke vorm van interne samenwerking bij de overdracht van leerlingen. Het loopbaanbegeleidingsplan (LBP) dat voor elke leerling wordt bijgehouden, wordt eveneens gebruikt als overdrachtsdossier tussen mentoren. Vanuit het SWV was in het verslagjaar op beide locaties een begeleider passend onderwijs beschikbaar, die meedenkt over het bepalen en bieden van extra ondersteuning aan leerlingen. Dit is op beide locaties van meerwaarde gebleken, de expertise van medewerkers is door deze begeleiding gegroeid. Voor zowel de Bovenbuurtweg als de Zandlaan stelt het SWV extra budget beschikbaar waarmee aan sommige leerlingen de benodigde begeleiding wordt geboden, zodat zij het onderwijs kunnen blijven volgen. Een aansprekend voorbeeld hiervan is het praktijkonderwijs, waar leerlingen vanuit het speciaal onderwijs een plek krijgen met extra begeleiding en middelen vanuit het SWV. Voor het grootste deel van deze leerlingen was dit succesvol, waardoor deze leerlingen niet in het voortgezet speciaal onderwijs geplaatst hoeven worden. Deskundigheidsbevordering Professionalisering in aspecten van passend onderwijs is nadrukkelijk aan de orde geweest in 2015. De Bovenbuurtweg organiseerde in het begin van het jaar een grote studiedag voor alle docenten over de thema’s omgaan met verschillen en ondersteuning op maat. Op de locatie Zandlaan zijn per afdeling verschillende trajecten ingezet: het praktijkonderwijs voert gepersonaliseerd onderwijs in, de brugklasafdeling verdiepte zich in adaptief onderwijs, het vmbo bb/kb werkte aan het inzetten van groepsplannen en op de mavo stond de communicatie met leerlingen centraal. Inhoudelijk zijn er veel overeenkomsten tussen deze ontwikkelingen. In de tweede helft van 2015 is dit voortgezet onder de noemer handelingsgericht werken, waarbij wordt gewerkt vanuit de vraag wat een leerling nodig heeft om te kunnen leren en welke factoren daarbij bevorderend zijn. Ontwikkelingsfase Met het aanpassen van de aanpak, het zoeken van samenwerking en het bevorderen van deskundigheid heeft Het Streek in 2015 gewerkt aan belangrijke voorwaarden voor passend onderwijs. Om de basisondersteuning in de klas en de extra ondersteuning van de leerling Streekbreed te realiseren is tijd, professionalisering en ervaring nodig. Daarbij is het met name op de Zandlaan de opvallend dat de leerlingenpopulatie complexer wordt. Het aantal leerlingen met specifieke kenmerken lijkt toe te nemen en dat doet een extra beroep doet op de pedagogische en didactische vaardigheden van docenten. Illustratief voor de ontwikkelingsfase van Het Streek is dat de onderwijsinspectie in 2015 concludeerde dat de afdelingen op de Zandlaan al goed in staat zijn om de onderwijsbehoefte van leerlingen te bepalen, maar dat het afstemmen van het onderwijs op verschillen tussen leerlingen nog verbetering behoeft. Het is één van de strategische doelstellingen van Het Streek dat docenten in 2017 in staat zijn om de basisondersteuning te bieden. Daarmee is een goed begin gemaakt. 4.4
Nieuwe onderwijsontwikkelingen
Het Streek investeert in onderwijs dat bijdraagt aan de brede ontwikkeling van leerlingen, waarbij leerlingen keuze hebben in de manier waarop ze hun talenten vergroten. Elke locatie geeft hier op een eigen manier invulling aan. Het praktijkonderwijs werkt aan gepersonaliseerd leren, de Zandlaan voert de beroepsgerichte profielen voor het vmbo in en de Bovenbuurtweg ontwikkelt de Geo Future School. Kenmerkend voor 2015 is dat deze werkwijzen daadwerkelijk zijn ingevoerd en dat het accent verschoof 23
naar doorontwikkeling. Uiteraard zijn dit niet de enige onderwijsontwikkelingen op Het Streek, maar deze worden uitgelicht vanwege hun structurele karakter en vakoverstijgende invloed op het onderwijs. Praktijkonderwijs In onderstaande illustratie een onderdeel van het zogeheten ‘vlekkenplan’ van het praktijkonderwijs. Dit onderscheidt zich van een traditioneel lesrooster, omdat de vakken grotendeels ontbreken. Een klas begint en eindigt de dag met hun mentor, daar tussenin is tijd ingeruimd voor theorie en praktijk in blokken die meer tijd in beslag nemen dan een lesuur.
Maandag Maandag 4
Maandag Dinsdag 6
Praktijk
7
1
LBL
2
3
4
Theorie
5
ZR
Maandag Woensdag 6
7
1
Gym
2
3 mentorles
Theorie
5
4
Th.
5
Maandag 6
Praktijk
7
1
mentorles
3
mentorles
godsd.
mentorles
1A
2
mentorles
1
2
ZR
Figuur: Onderdeel van het ‘vlekkenplan’ van de afdeling praktijkonderwijs
Naast dit vlekkenplan is PrOfijt een andere pijler onder het gepersonaliseerd leren. Dit is een digitale toepassing, waarin leerlingen de vakken, doelen en oefenstof vinden. Ook houden leerlingen hun voortgang en reflecties bij in PrOfijt. Leerlingen kiezen in overleg waar zij aan gaan werken en zoeken een docent op voor de uitleg die ze daarvoor nodig hebben tijdens de theorie uren. In praktijk uren zijn de leerlingen aan het werk en worden zij daarbij begeleid door docenten. Leerlingen hebben binnen deze manier van gepersonaliseerd leren veel meer ruimte voor hun eigen leerproces, wat ook meer verantwoordelijkheden met zich meebrengt. Docenten hebben tegelijkertijd een hele andere rol binnen dat leerproces van de leerlingen. Het is de kunst dat zij vanuit hun vakkennis en hun pedagogische en didactische vaardigheden de leerlingen effectief weten te begeleiden. In 2015 is gestart met deze nieuwe aanpak, die zowel vooruitstrevend als structureel is. Vanzelfsprekend heeft iedereen tijd nodig om aan zijn nieuwe rol binnen het onderwijs te wennen. Het praktijkonderwijs zal deze werkwijze in 2016 verder voortzetten en uitdiepen. Zandlaan Het onderstaande schema verbeeldt de nieuwe beroepsgerichte profielen in het vmbo. Hierbinnen is veel ruimte ingebouwd voor leerlingen om het onderwijs dat ze volgen te personaliseren. Het programma bestaat voor 50% uit keuzedelen.
Figuur: Schematische weergave van de nieuwe inrichting van het vmbo op Het Streek
24
Centraal daarin staan de acht Learning Companies rond onderwerpen als mode & design, food & co en milieu & duurzaamheid. Deze onderwijsroutes rond een afgebakend domein zijn afgestemd op de domeinen van ROC A12 en vormen een doorgaande lijn naar het vervolgonderwijs. In het schema is de onderste helft dan ook een weergave van het vmbo en de bovenste helft van het mbo. Leerlingen kunnen daarnaast kiezen voor de Vakroute Techniek en in de toekomst voor Dienstverlening of Food en Horeca. Aan de ruimte om te kiezen gaat een zorgvuldige oriëntatie vooraf, waarin de leerlingen in het eerste en tweede leerjaar uitgebreid kennis maken met de verschillende mogelijkheden. Leerlingen leren kiezen en worden via het loopbaanleren ook begeleid bij het keuzeproces en de overgang naar het mbo. In 2015 is een activiteitenweek georganiseerd in het kader van de Learning Companies, zodat leerlingen en docenten hier ervaring mee konden opdoen. In 2016-2017 zullen de leerlingen in leerjaar 3 starten met het nieuwe examenprogramma op basis van de nieuwe beroepsgerichte profielen. Bovenbuurtweg Geo Future School is een nieuwe stroom in het voortgezet onderwijs voor havo en vwo. Een stroom die leerlingen stimuleert na te denken over de toekomst en die gamma weer op de kaart zet. Thema’s als duurzaamheid, energie, voedsel, water en globalisering staan centraal. Het Streek startte eind 2014 als eerste school in Nederland met een pilot.
Foto: Werkbezoek Paul Rosenmöller, voorzitter van de VO-raad, aan Het Streek
In mei 2015 heeft Paul Rosenmöller, voorzitter van de VO-raad, een werkbezoek aan Het Streek gebracht. Dit stond onder andere in het teken van Geo Future. Hij sprak hier met de docent die het Geo Future curriculum ontwikkelde. Op hun beurt presenteerden de leerlingen op inspirerende wijze waar zij binnen dit project aan werken. Naast de inhoud is ook het onderwijs binnen de Geo Future School vernieuwend door de toepassing van ict, samenwerkend leren en personaliseren op inhoud, snelheid en verwerking. Het fungeert tevens als een vliegwiel voor samenwerking tussen secties in vakoverstijgend onderwijs, in dit geval aardrijkskunde, geschiedenis en economie. In 2015 is een aantal ontwikkelde modules getest in leerjaar 3, waarna deze konden worden aangescherpt en definitief gemaakt. Er is een subsidie van €60.000 van de Onderwijscoöperatie binnengehaald in het kader van het Leraar Ontwikkelfonds, waarmee docenten in 2016 het curriculum verder kunnen ontwikkelen. Het is de bedoeling dat Geo Future vanaf 2017 ingroeit in het standaardcurriculum. Flexibilisering onderwijstijd Met elk team zijn eind 2015 door bestuur en directie gesprekken gevoerd om de kansen die zij zien naar aanleiding van de nieuwe wetgeving op het gebied van onderwijstijd te inventariseren. De nieuwe wetgeving biedt namelijk meer ruimte voor scholen om hun onderwijs vorm te geven. Van de omvangrijke hoeveelheid ideeën die dit heeft opgeleverd is een analyse gemaakt, waarbij onderstaande illustratie weergeeft welke begrippen in welke mate genoemd werden.
25
Figuur: Wordcloud met de opbrengsten uit de teambesprekingen over onderwijstijd
Hoofdlijnen uit deze gesprekken zijn: maatwerk in tijd en aanbod voor snelle leerlingen
vakoverstijgend werken en leren
flexibel roosteren
hoor- en werkcolleges (BBW)
stage (ZLN)
De opbrengsten uit deze gesprekken zullen in 2016 worden besproken in de locaties, om te kijken hoe flexibilisering van de onderwijstijd kan bijdragen aan meer ruimte voor maatwerk, keuzemogelijkheden en uitdaging. Bij de concretisering hiervan in het curriculum zijn docenten en secties aan zet, zodat zij hun expertise kunnen inzetten bij de verdere verbetering van onderwijs en begeleiding. 4.5 Ict in het onderwijs In ons strategisch beleidsplan hebben wij als één van de aandachtspunten geformuleerd dat wij het gebruik van ict in de les willen intensiveren om meer maatwerk en differentiatie te realiseren. Iedere leerling een eigen device Het Streek wil graag de voordelen van e-learning benutten. Daarom stelde de bestuurder in 2014 het Beleidsplan leermiddelen en ict vast. In dit beleidsplan gaan bestuur en directie uit van een situatie in de nabije toekomst, waarin iedere leerling zijn eigen device gebruikt in het onderwijs op onze beide locaties. In het verslagjaar is deze beoogde situatie op beide locaties gerealiseerd voor zes klassen uit het tweede leerjaar. Met ingang van het schooljaar 2015-2016 startte het project Bring Your Own Device (BYOD). De betreffende docenten kregen scholing en hebben de eerste kennis en ervaringen kunnen uitwisselen. Binnen hun taak hebben zij extra tijd voor de kennismaking met de inzet van een eigen device en het ontwikkelen van lesstof. Een enquête over het eerste half jaar wijst uit dat de betrokken docenten en leerlingen tevreden zijn met het BYOD-project. Het gebruik van de Chromebooks en andere eigen devices tijdens de les vindt nog niet plaats op de schaal die vooraf gedacht was. Docenten blijken meer behoefte te hebben aan digitale lesstof, die direct aansluit bij hun methode. De GMR heeft het project in 2015 kritisch en constructief gevolgd en haar bevindingen besproken met de bestuurder. De eerste ervaringen in 2015 maken duidelijk dat er gewenning nodig is aan het werken met een device in de klas. Voor 2016 zal worden bekeken hoe het budget voor ontwikkeltijd deels kan worden aangewend voor de aanschaf van direct inzetbare digitale lesstof. Uitbreiding van het project zal op beperkte schaal en weloverwogen gebeuren.
26
Foto: Leerlingen uit een BYOD-klas
27
5. Samenwerking Om ons onderwijs te versterken en de continuïteit van de school te garanderen, zocht Het Streek ook in 2015 constructief de samenwerking met andere onderwijspartners, bedrijfsleven en overheid. In dit hoofdstuk beschrijven wij een aantal belangrijke ontwikkelingen op het gebied van samenwerking gedurende het verslagjaar. 5.1 Regionale samenwerking Kenniscampus Het Streek levert een grote en actieve bijdrage aan de samenwerking met de instellingen op de Kenniscampus, door te participeren in het bestuur en de verschillende werkgroepen. Op het niveau van stafmedewerkers zijn er binnen de Kenniscampus netwerken voor facilitair en P&O. Een belangrijk project van de Kenniscampus in 2015 was de Gezonde School. Alle instellingen op de Kenniscampus werkten met elkaar samen op dit thema, met als doel de eerste Gezonde Campus van Nederland te worden. Op Het Streek is dit merkbaar aan zaken als de gezonde schoolkantine en de rookvrije school. Verder is er een projectweek die aansluit bij het thema en meten brugklassers hun leefstijl met een app. Door Het Streek is een plan opgesteld met daarin alle activiteiten op het gebied van de Gezonde School. Het is de bedoeling om op basis daarvan het certificaat Gezonde School te verkrijgen. Met gemeente en sportinstellingen werd in het kader van de Gezonde School vanuit de Zandlaan samengewerkt in het project Sportimpuls, dat tot doel heeft om jongeren te stimuleren tot sporten door dit financieel aantrekkelijk te maken via de sportkaart en door sportverenigingen clinics op school aan te laten bieden. Foodvalley Het Streek maakt deel uit van het Foodvalley scholennetwerk. Binnen dit netwerk worden ervaringen gedeeld en is het mogelijk om ondersteuning te krijgen op deelgebieden vanuit de aangesloten kennisinstellingen. 5.2 Samenwerking met partners in de onderwijsketen Basisonderwijs In 2015 sloten het primair en voortgezet onderwijs in Ede een convenant. De scholen werken samen op de volgende terreinen: Digitale informatieoverdracht.
Gezamenlijke informatievoorziening naar ouders in het primair onderwijs die met hun kind een school voor voortgezet onderwijs kiezen.
Samenhangende visie samenwerkingsverband.
op
ondersteuning
en
begeleiding
in
afstemming
met
het
Met dit convenant geven de scholen gezamenlijk invulling aan de regelgeving op het gebied van de overgang van primair naar voortgezet onderwijs. Voor Het Streek is er nog een aanvullend punt waarop de samenwerking met het primair onderwijs gezocht wordt: Het versterken van de doorlopende leerlijnen op het gebied van taal en rekenen. Voortgezet onderwijs De samenwerking met andere scholen voor voortgezet onderwijs in de regio neemt toe. Dit uit zich onder andere in de onderstaande vormen van samenwerking: Een gezamenlijke scholenmarkt voor nieuwe ouders en leerlingen die vanaf 2015 op één van de scholen in Ede georganiseerd wordt.
Ook in het Samenwerkingsverband Gelderse Vallei wordt op allerlei niveaus samengewerkt om de ondersteuning aan leerlingen in de regio te verbeteren. 28
Er is afstemmingsoverleg gaande tussen het Groenhorst en de Zandlaan inzake de vernieuwing van het vmbo.
Met het oog op de aanstaande krimp van het aantal leerlingen in Ede is het eveneens van belang om de samenwerking met andere scholen voor voortgezet onderwijs te versterken. Op termijn kan dit bijdragen aan de instandhouding van voldoende aanbod op het gebied van onderwijs.
Middelbaar beroepsonderwijs Het Streek werkt samen met ROC A12 en MBO Groenhorst op de volgende terreinen: Het Beta Challenge programma op de Bovenbuurtweg.
Doorgaande leerlijnen vanuit de Learning Companies van de Zandlaan.
Het gebruiken van elkaars faciliteiten, zoals de keuken en het restaurant van de Zandlaan en de werkplaatsen van de bouwafdeling van ROC A12.
Hoger onderwijs De samenwerking met de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) is vastgelegd in een convenant en dit wordt in 2016 geconsolideerd. Studenten van de CHE lopen stage op de locatie Bovenbuurtweg, waar zij lessen vervangen en ondersteuning bieden in het mentoraat. In de sectie godsdienst lopen studenten theologie mee. Ook op de Zandlaan werken CHE-studenten mee in verschillende projecten, vooral op het gebied van taal en sociale verbinding. De locatie Bovenbuurtweg werkt ook samen met de Wageningen UR. Er zijn gefaciliteerde docentenontwikkelteams (DOT) voor de Bèta-vakken en inhoudelijk advies bij kwaliteitsverbetering van het profielwerkstuk. 5.3 Bedrijfsleven en overheid Bedrijfsleven De verbindingen tussen onze school en het bedrijfsleven waren ook in 2015 intensief. Hierdoor is het volgende gerealiseerd: Leerlingen van het praktijkonderwijs hadden arbeid trainingsplaatsen (ATP’s), stageplaatsen en leerwerkplekken bijvoorbeeld in het kader van het project ‘Waar Onderwijs Werkt’
Vmbo-leerlingen bij de opleiding techniek en bij de richting Dienstverlening & Commercie kwamen door stages in aanraking met het bedrijfsleven
Mavoleerlingen hebben bij technologie aan projecten gewerkt die het bedrijfsleven hen had aangereikt.
Technasiumleerlingen en de brugklasleerlingen mavo/havo werkten aan projecten vanuit het bedrijfsleven. De laatste groep deed dat in het kader van het Bèta Challenge-programma.
Bij de oprichting van de Geo Future School en de ontwikkeling van modules zijn bedrijven en instellingen betrokken als Mainport Rotterdam, Shell en TNO.
Overheid Het Streek is lid van de stuurgroep die zich in de Gelderse Vallei inspant om voortijdig schoolverlaten zo veel mogelijk in te perken. Door huisbezoeken, extra begeleiding en een overstapproject gaan meer leerlingen naar school en is de overstap naar het mbo voor meer leerlingen succesvol. De VSV-regio haalde de beste resultaten van Nederland.
In het kader van het Zorgadviesteam (ZAT) voerde Het Streek in het verslagjaar structureel overleg met de gemeente, de politie, de jeugdhulpverlening en het schoolmaatschappelijk werk. Hierdoor konden de betrokken partijen elkaar adviseren over de ondersteuning van leerlingen en hierbij tevens onderlinge afstemming zoeken.
In het kader van het project Waar Onderwijs Werkt voerde Het Streek ook in 2015 regelmatig overleg met de gemeente over de toeleiding van jongeren zonder startkwalificatie naar de 29
arbeidsmarkt. Verschillende jongeren zijn op deze wijze toegeleid naar een arbeidsplaats, waaronder ook jongeren die niet verbonden waren aan Het Streek.
Met de gemeente en andere instellingen voor voorgezet onderwijs is in 2015 een intensieve samenwerking tot stand gekomen voor het aanbieden van onderwijs aan vluchtelingen in een internationale schakel klas (ISK). Het doel is dat leerlingen vanuit de ISK kunnen doorstromen naar regulier voortgezet onderwijs. Het Streek levert vanuit de afdeling BMO de facilitaire ondersteuning voor dit project.
30
6. Personeel Het Streek hanteert een zorgvuldig werving- en selectiebeleid. Wij nemen personeel aan op basis van bevoegdheid en ingeschatte bekwaamheid. Daarnaast is de identiteit van de medewerker heel belangrijk. Het Streek is een lerende school. We geven aandacht aan de opleiding en ontwikkeling van het personeel op individuele en teambasis en we bieden plaats aan stagiaires. Op deze wijze bewaken en borgen wij onze HRM-uitgangspunten: zorgen voor kwalitatief goed personeel en een goede personeelszorg. In het strategisch beleidsplan CSG Het Streek 2013 – 2017 ‘Samen sterker onderweg’ hebben wij onder meer de ambities voor het personeelsbeleid vastgelegd. Zij vormen de basis voor de verdere ontwikkeling van dit beleid. In het verslagjaar hebben we op basis van de evaluatie van de acties en de resultaten van de functiemix het vervolgbeleid vastgelegd in: ‘Functiemix – Deeg met inhoud’. Conform de cao hebben we het professionaliseringsplan opgesteld. Dit plan is op beide locaties gepresenteerd bij de nieuwjaarsbijeenkomst. In het verslagjaar legden we in de kwartaalrapportages de volgende personeelsdata vast: de formatie in fte’s het aantal feedbackgesprekken de ziekteverzuimgegevens In dit hoofdstuk leest u meer over de cao vo 2014-2015, over de formatie, het verzuim, de arbodienstverlening, het professionaliseringsbeleid en de functiemix. 6.1 Cao vo 2014-2015 De looptijd van de cao vo 2014-2015 eindigde op 31 juli 2015. De bonden hebben ervoor gekozen de cao op te zeggen in de verwachting dat er snel een nieuwe cao gesloten kon worden. De onderhandelingen daartoe liepen aan het eind van het verslagjaar nog steeds. Wij hebben ervoor gekozen de bepalingen uit de cao te blijven volgen. Belangrijke onderdelen uit de cao, zoals het persoonlijk budget (PB) en het professionaliseringsbeleid, zijn doorgezet en uitgevoerd. Het PB wordt door een meerderheid van het personeel ingezet in de vorm van (senioren)verlof of gekapitaliseerd onder de voorwaarden van de cao. Een deel van het personeel spaart de uren om de later op te nemen als verlof. Voor deze verlofopname is een richtlijn opgesteld. In de loop van 2015 is er een ambtenarenakkoord afgesloten inzake salarisverhoging en eenmalige uitkering. Op basis van advies van de VO-raad is een deel van dit akkoord gerealiseerd in november 2015. Het gaat om een salarisverhoging van 0,8% per 1 januari 2015 en een salarisverhoging van 1,25% per 1 september 2015, beide met terugwerkende kracht. De eenmalige uitkering betreft € 500 (naar rato van de benoemingsomvang). 6.2 Professionaliseringsplan Het professionaliseringsplan is in het voorjaar opgesteld. Het plan verbindt gewenste vaardigheden van medewerkers aan de strategische doelen van Het Streek, maar het geeft ook ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. Het leiderschap van teamleiders is onontbeerlijk voor het succes van het professionaliseringsplan, omdat zij een sleutelrol hebben in de uitvoering. Medewerkers doorlopen in het kader van professionalisering de onderstaande cyclus, de teamleider heeft een rol in het stimuleren, faciliteren en bewaken hiervan.
31
Figuur: De jaarcyclus professionalisering voor medewerkers
De nieuwe visie op professionalisering en de bijbehorende werkwijze is gepresenteerd aan de teamleiders op een studieochtend in het voorjaar van 2015 en zij werken vanaf het begin van het huidige schooljaar vanuit het professionaliseringsplan. Op de studiedag begin 2016 is het plan op interactieve wijze met medewerking van Helder Theater aan alle medewerkers geïntroduceerd op zowel de Bovenbuurtweg als de Zandlaan. Het is de verwachting dat het professionaliseringplan in 2016 bijdraagt aan de versnelling en verrijking van de professionele ontwikkeling van medewerkers. Aan het einde van het schooljaar volgt een eerste evaluatie. 6.3 Functiemix Het professionaliseringsplan hangt samen met het strategisch beleid, maar ook met de functiemix. Op basis van evaluatie en analyse van eind 2014 is in het voorjaar van 2015 het vervolg op ‘Functiemix – niet te kloppen’ opgesteld: ‘Functiemix – deeg met inhoud’. Op basis van dit beleidsstuk is een sollicitatieronde voor voornamelijk LC docenten in gang gezet, met als doel een inhaalslag te maken t.a.v. de functiemix. Voor de meeste docenten was de sollicitatie succesvol, zij voldeden aan de voorwaarden voor de LC of LD schaal. De verhouding tussen verschillende schalen lag eind 2015 daardoor een stuk dichter bij de doelstelling dan in 2014. In de onderstaande tabel zijn de percentages voor doelen en realisatie weergegeven. De daling in het percentage docenten in een LD schaal is te wijten aan uitstroom. 1-10
%
BBW (25GE)
ZLN (25GE)
ZLN (26HV)
doel
2014
2015
doel
2014
2015
doel
2014
2015
LB
30.20
41.90
34.75
48.79
67.23
52.82
42.5
55.10
54.94
LC
30.30
14.94
25.71
41.31
23.25
38.50
34.5
39.04
34.65
LD
30.30
43.16
39.53
9.90
9.52
8.68
23.0
5.86
10.41
Tabel: Percentage docenten per locatie per schaal
De docenten die in 2015 in een hogere schaal werden benoemd, lijken hun nieuwe rol in de praktijk goed in te vullen. Dit is een impuls voor de kwaliteit van het onderwijs en het laat zien dat professionalisering kansen biedt.
32
Formatie Op basis van de leerlingenprognoses maken de twee locaties van Het Streek ieder voorjaar een formatieplan voor de nieuwe cursus. Dit plan geeft de formatiebehoefte van de locatie weer. De definitieve formatiebegroting, die ingaat op 1 augustus van het kalenderjaar, is gebaseerd op deze behoefte in combinatie met de financiële middelen. In de figuur hieronder geven we de formatie weer aan het einde van 2013 en 2014. Naast de reguliere inzet van personeel laten we ook de inzet zien die nodig was voor vervanging. Het gaat hier om de vaste en tijdelijke formatie. Stagiaires en de inzet vanuit de flexpool zijn hierin niet meegenomen. maand december
2013 regulier 207.06
vervanging 6
2014 regulier 218.4
vervanging 3.7
2015 regulier 230.6
vervanging 7.9
De groei die het aantal fte’s tussen 2013, 2014 en 2015 laat zien, wordt grotendeels verklaard door het toenemende aantal leerlingen. Met name de grote aanmelding van nieuwe leerlingen voor de cursus 20152016 heeft ervoor gezorgd dat er meer klassen zijn gevormd, waardoor het aantal fte’s wederom is toegenomen. De oorzaak van toename van het aantal fte vervanging komt deels door meerdere zwangere collega’s. Het leerlingaantal steeg in 2015, het is echter de verwachting dat er op de korte en middellange termijn sprake zal zijn van krimp. Als aandachtspunt met het oog op de formatie is het handhaven van een flexibele schil naar voren gekomen. Het Streek heeft zich daarom opgegeven voor een pilot over strategisch HRM, die in 2016 uitgevoerd zal worden. 6.4 Verzuim In de afgelopen jaren besteedde Het Streek veel aandacht aan het verzuim van de medewerkers. De (verzuim)begeleiding vond plaats in een steeds vroeger stadium. Waar mogelijk was die preventief, zodat het verzuim voorkomen kan worden. De verzuimcijfers van de afgelopen jaren laten zien, dat deze aanpak effectief is. De cijfers van 2015 laten zien dat er een stabilisatie heeft plaats gevonden. Verzuim VP MF
2012 Het Streek 5,7% 1,6%
landelijk 5,2% 1,6%
2013 Het Streek 4,9% 1,3%
landelijk 5,0% 1,6%
2014 Het Streek 3,8% 1,2%
landelijk 4,9% 1,5%
2015 Het Streek 4,0% 1,1%
landelijk
6.5 Arbodienstverlening Met ingang van 1 januari 2015 maken we gebruik van een zelfstandig verzuimadviseur met een Arboarts op de achtergrond. De primaire verantwoordelijkheid voor de begeleiding ligt bij de leidinggevende. De afdeling P&O en de directeur/rector van de Streeklocaties volgen deze ontwikkeling zorgvuldig. In deze opzet voert de afdeling P&O alle administratieve handelingen horend bij de verzuimbegeleiding zelf uit. De verwachte besparing in de kosten van verzuimbegeleiding door geen gebruik te maken van een arbodienst is gerealiseerd. Het stabiele lage verzuimcijfer is aanleiding geweest om naar de verzekering van kosten van zieke medewerkers te kijken (Risicofonds). Wij hebben geconstateerd dat de kosten voor de verzekering ruimschoots meer waren dan de baten; op grond hiervan hebben we deze verzekering beëindigd in augustus. Dit levert een extra besparing op de personele kosten.
33
7. Huisvesting en ict 7.1 Huisvesting Gebouwenbeheer Bovenbuurtweg Het schoolgebouw aan de Bovenbuurtweg is verouderd, ook in vergelijking met de huisvesting van andere scholen voor voortgezet onderwijs in Ede. Er is veel onderhoud nodig, zo staan er forse investeringen op stapel voor het vervangen van kozijnen. Er zijn gesprekken met de gemeente gaande over een nieuw integraal huisvestingsplan (IHP), hierbij gaat het bijvoorbeeld over een nieuwe gezamenlijke visie van scholen en gemeente op huisvesting. Tegelijkertijd wordt de staat van alle schoolgebouwen onderzocht als onderlegger voor een nieuw huisvestingsplan. De uitkomst van deze inventarisatie wordt meegenomen in het nieuwe IHP. Daaruit zal ook moeten blijken op welke termijn er vervangende nieuwbouw kan komen voor de locatie Bovenbuurtweg. Zandlaan Op de locatie Zandlaan is een start gemaakt met een onderzoek naar de optimale inzet van het huidige huisvestingsconcept. Er doet zich een aantal veranderingen voor die dit nodig maakt: Het aantal leerlingen op het praktijkonderwijs is gestegen. Het is gezien de ontwikkelingen met passend onderwijs de verwachting dat deze toename blijvend is. Er is daarmee een blijvend grotere behoefte aan stamlokalen op deze afdeling.
De behoefte aan praktijkruimtes stijgt als gevolg van drie trends: o
Het aantal bbl en kbl leerlingen neemt toe, ten koste van het aantal mavo leerlingen. bbl en kbl leerlingen maken meer gebruik van praktijkruimtes dan mavo leerlingen.
o
De invoering van de beroepsgerichte profielen vraagt om een groter gebruik van praktijkruimtes.
o
Voor het praktijkonderwijs is er behoefte aan een aparte praktijkruimte voor groen. Daarnaast is er door de instroom van leerlingen die voorheen naar het vso gingen een toenemende behoefte aan meer prikkelarme ruimtes, met name voor techniek in verband met de veiligheid.
Fysieke veiligheid Het Streek wil een veilige school zijn. Daar hoort vanzelfsprekend bij dat er blijvend voldaan moet worden aan wet- en regelgeving, maar ook dat er grip en controle is op risico’s in de organisatie. In 2015 droegen de volgende maatregelen bij aan deze doelstelling: Van beide locaties hebben in totaal 62 medewerkers een EHBO/bhv (herhalings-)cursus gevolgd.
Het plan van aanpak van de risico inventarisatie en evaluatie is getoetst.
Er zijn keuringen uitgevoerd van bijvoorbeeld meterkasten, lascabines en machines en gereedschap in praktijklokalen.
Op beide locaties zijn camera’s vernieuwd.
In 2015 is een start gemaakt met het gebruiken van Veiligheidsweb, een instrument waarmee alle onderwerpen op het gebied van veiligheid regelmatig geïnventariseerd en gemonitord worden. Hiermee waarborgt Het Streek dat er planmatig aandacht is voor veiligheid.
34
7.2 Ict Ict-infrastructuur Het proces naar meer digitalisering in het onderwijs blijft vragen om investering in de ict-infrastructuur van Het Streek. In 2015 werd op beide locaties de internettoegang uitgebreid, waarmee de capaciteit voor de draadloze netwerken behoorlijk is vergroot. Omdat het gebruik toeneemt, zal in 2016 de internetbandbreedte worden verdubbeld. Dit is met name vanwege het werken met eigen devices belangrijk, zie ook paragraaf 4.6. Aan het einde van het verslagjaar zijn op de locatie Bovenbuurtweg zeven lokalen voorzien van een nieuw smartboard en uitgebreide audiovoorzieningen. De eerste ervaring zijn positief, maar ook dit vraagt gewenning. In 2016 zal worden bekeken of de ict-voorzieningen in deze lokalen als standaard kunnen gelden voor de toekomstige aanpassing van andere lokalen. Webshop ouderbijdragen Na het eerste jaar van invoering, landt het gebruik van de webshop voor de inning van de vrijwillige ouderbijdrage in de organisatie. Daarmee is een slag gemaakt in het efficiënter maken van dit proces. De focus lag in de tweede helft van 2015 op het signaleren en oplossen van kleine problemen die door het structurele Streekbrede gebruik van de webshop naar boven kwamen. Begin 2016 volgt een evaluatie, die een tweeledig doel heeft. Enerzijds gaat het erom het proces rondom inning van de vrijwillige ouderbijdrage te optimaliseren en anderzijds is het de bedoeling inzicht te krijgen in de betalingsgraad en de aanknopingspunten om deze verder te verhogen.
35
Hoofdstuk 8 – Financiën
Inleiding In dit hoofdstuk wordt middels kengetallen inzicht gegeven in de financiële situatie op balansdatum. Een vergelijk met 2014 laat zien, dat op nagenoeg alle kengetallen een verbetering is gerealiseerd. Zo is ook het weerstandsvermogen toegenomen van 14,5 naar 15,7 procent. Verder bevat dit hoofdstuk een toelichting en analyse van de verschillende exploitatie-onderdelen.
8.1 Financiële situatie op balansdatum Het balanstotaal per 31-12-2015 is 1,1% hoger dan dat van het jaar ervoor. Hieruit blijkt dat er geen grote afwijkingen zijn in het volume van de balansonderdelen. De solvabiliteitratio 1 en 2 zijn nagenoeg gelijk en de liquiditeitsratio is gestegen. Het resultaat is aanzienlijk hoger dan het resultaat van 2014 en is tegen de verwachting in positiever dan de begroting 2015.
SOLVABILITEIT De solvabiliteit 1 (eigen vermogen gedeeld door balanstotaal) per 31 december 2015 bedraagt 0,45 (per 31-12-2014: 0,41). Hiermee wordt voldaan aan de in 2010 door het bevoegd gezag gestelde norm dat de solvabiliteit ten minste 0,35 moet bedragen. De aangepaste solvabiliteit 2 (eigen vermogen + egalisatierekening + voorzieningen gedeeld door balanstotaal) bedraagt op 31 december 2015 0,60 (per 31-12-2014: 0,61).
LIQUIDITEIT De liquiditeit (current ratio = vlottende activa gedeeld door kortlopende verplichtingen) geeft aan in welke mate de stichting op korte termijn aan haar betalingsverplichtingen kan voldoen. Als de currrent ratio tussen 0,5 en 1,5 ligt, wordt daarmee aangegeven dat in voldoende mate alle schulden die op korte termijn opeisbaar zijn, kunnen worden betaald. Op 31 december 2015 bedraagt de liquiditeit 1,08 (per 31-12-2014: 0,94, zie ook kengetallen). De belangrijkste oorzaak van de stijging ten opzichte van 2014 is de toename van de liquide middelen met € 210K, een afname van de kortlopende vorderingen met € 84K en een afname van de kortlopende schulden met € 266K. De toename van de liquiditeit kan als volgt worden gespecificeerd: o o o o o o o o
Resultaat 2015 Investering in nieuwbouw en inventaris Toevoeging per saldo aan de voorzieningen Afschrijvingen Afname van de vorderingen Afname voorraad Afname crediteuren en betalingen onderweg Totaal
€ € € € € € € €
351K -497K -3K 516K 84K 25K -266K 210K
36
WEERSTANDSVERMOGEN Het weerstandsvermogen, door de VO-raad gedefinieerd als “Het weerstandsvermogen is het eigen vermogen uitgedrukt in een percentage van alle baten in een jaar inclusief de financiële baten en exclusief de buitengewone baten", bedraagt eind december 2015 15,6%1 (per 31-12-2014 14,5%). Dit is een gevolg van het positieve resultaat, de toename van de voorzieningen en een afname van totale opbrengst als noemer in de formule. Komende jaren probeert Het Streek het weerstandsvermogen met positieve exploitatieresultaten verder omhoog te brengen. KAPITALISATIEFACTOR Een belangrijk nieuw kengetal voor de beoordeling van het vermogensbeheer (gedefinieerd als: “de mate waarin het beschikbare kapitaal wordt ingezet voor het onderwijs”) van onderwijsinstellingen in dit kader is de kapitalisatiefactor oftewel: “de mate waarin het kapitaal wordt benut voor de vervulling van taken”. Deze wordt als volgt berekend: KP = Totale kapitaal (= balanstotaal) – Waarde gebouwen en terreinen Totale baten De maximale waarde mag voor Het Streek 37,5% bedragen (er geldt geen minimumnorm). Ultimo 2015 bedraagt deze waarde: KP = (7.342.000 - 2.088.000) = 26,2% (was ultimo 2014 27,2%). 20.032.000 Het Streek voldoet hiermee aan de norm. De signaleringsgrens voor de categorie grote besturen (baten > € 12M) is maximaal 35%. OVERZICHT FINANCIËLE KENGETALLEN2
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
Solvabiliteit 1
0,45
0,41
0,41
0,31
0,24
0,28
0,28
0,23
Solvabiliteit 2
0,60
0,61
0,62
0,51
0,41
0,45
0,44
0,48
Liquiditeit (current ratio)
1,08
0,94
0,76
0,72
0,86
0,86
0.75
0,83
Rentabiliteit
1,8
0,8
3,8
-0,1
-0,6
-0,9
-2,1
-2,2
Weerstandsvermogen
15,6
14,5
13,1
8,9
8,4
8,6
9,4
11,1
Kapitalisatiefactor
26,2
27,2
23.6
26.6
35,4
33,0
34,6
37,8
1
De bestemmingsreserve flex-bapo is niet meegeteld als vrij beschikbaar eigen vermogen. Alle kengetallen vanaf 2010 zijn berekend exclusief het effect van de voorfinanciering door de gemeente van de nieuwbouw aan de Zandlaan. 2
37
8.2 Gang van zaken gedurende het verslagjaar RESULTAAT Het jaar 2015 is afgesloten met een exploitatiesaldo van € 351K. Dit resultaat is € 442K beter dan de begroting 2015 ad € -/-91K. Door een hogere GPL als gevolg van de gewijzigde cao en mede door het gestegen aantal leerlingen zijn de rijkssubsidies aanzienlijk hoger (€ 512K). Daartegenover staan ook hogere loonkosten (ad € 179K) maar deze zijn door een lagere pensioenpremie minder hard gestegen dan de lumpsum-opbrengsten. Verder is er een aantal begrotingsverschillen dat tegen elkaar wegvalt (zie verklaringen op de volgende pagina’s). De rentabiliteit, zijnde het exploitatieresultaat uit gewone bedrijfsvoering als percentage van de totale baten bedroeg op de balansdatum 0,80% (per 31-12-2014 0,75%). Het betere resultaat ad € 380K kan op basis van de getallen uit de exploitatierekening in hoofdlijnen als volgt worden verklaard: Rijksbijdragen (3.1)
De opbrengsten uit rijkssubsidies lumpsum personeel zijn € 336K hoger dan begroot door een stijging van de GPL (1,4%) en verlaging van de pensioenpremie (0,5%) en een hoger aantal leerlingen;
De rijksvergoeding prestatiebeurs is € 39K hoger dan begroot omdat het variabele deel van de rijkssubsidie en de overige variabele VSV-subsidies niet zuiver zijn begroot (verschuiving van posten);
De subsidie voor passend onderwijs via het Samenwerkingsverband valt € 142K hoger uit omdat de verschillende arrangementen en pilotsubsidies (circa € 63K) niet konden worden begroot. Overigens is het resterende deel ad € 79K veroorzaakt door verschuiving vanuit rubriek 3.2;
Een subsidie voor maatschappelijke stage ad € 69K is een transitorische post van het schooljaar 20142015.
Overige overheidsbijdragen en –subsidies (3.2)
De subsidie voor Passend Onderwijs ad € 79K is onder deze rubriek begroot maar onder rubriek 3.1 verantwoord;
Diverse projectsubsidies van overige overheden (o.a. WOW en ESF) vallen samen € 119K lager uit.
Overige baten (3.5)
Overige ontvangsten: dit zijn o.a. teruggaaf van de belastingdienst van sociale lasten over voorgaande jaren ad € 48K. Hiertegenover staan voor circa € € 16K aan advieskosten (volgens het no cure no pay principe).
Personeelslasten (4.1)
De totale loonkosten hebben een begrotingsoverschrijding van € 179K. De loonkosten zijn toegenomen als gevolg van het loonkostenbesluit . Ook is een extra bedrag aan de functiemix besteed. Hier staat echter tegenover dat de werkgeverslasten pensioenpremie zijn afgenomen, de reservering voor Persoonlijk Budget is afgenomen en de kosten van het risicofonds zijn afgenomen. Sinds half augustus 2015 zijn we gestopt met de verzekering via het Risicofonds en eigen risicodrager geworden.
Dit kan ook als volgt in tabelvorm worden weergegeven:
38
Omschrijving post
(x € 1.000)
EFJ-code
Werkelijk
Begroot
Verschil
KOSTEN Loonkosten conform grootboek (incl. inhuur ter vervanging)
4.1.1
Af: mutatie VU 2014 (incl. 10% soc.lst.) Af: uitbetaling verlofuren Loonkosten conform loonadministratie Aantal FTE (gemiddeld) Gemiddelde Personele Last (GPL)
15.348
15.169
179
-44
-44
11
11
15.315
15.169
145
228,4
223,8
4,6
67,1
67,8
-0,7
FTE-verschil
309
GPL-verschil
-163
145
De werkelijk gemiddelde formatie (228,4 FTE3) is 4,6 FTE gestegen ten opzichte van de begrote formatie (223,8 FTE). Maar door een iets lagere werkelijke GPL (€ 67,1K) dan begroot (€ 67,8K) komen de loonkosten per saldo € 145K hoger uit (€ 309K door meer FTE en € -/-163K door een gemiddeld lagere GPL). De ophoging van de nog te betalen vakantie-uitkering voor sociale lasten is € 44K Door moeilijk op te vullen vacatures zijn de kosten voor inhuur personeel, onderwijs gerelateerd, € 96K hoger dan begroot. Met betrekking tot de voorziening spaarverlof was in de begroting rekening gehouden met vrijval van € 15K, per saldo is dit een dotatie geworden van € 34K, een negatief verschil derhalve van € 49K; De dotatie aan de voorziening jubilea valt per saldo € 22K hoger uit dan begroot; De advieskosten vallen € 50K lager uit dan begroot, de professionaliseringskosten vallen € 54K lager uit dan begroot; Tegenover de lager premie voor het Risicofonds staan ook lagere uitkeringen ad € 88K. De uitkeringen vanuit het UWV vallen daarentegen € 38K hoger uit;
3
Het aantal FTE ad 228,4 is exclusief stagiaires en inclusief vervanging.
39
Afschrijvingen (4.2) De afschrijvingskosten zijn € 17K hoger dan begroot door extra investeringen op locatie Zandlaan, als gevolg van het hoger aantal leerlingen voor schooljaar 2015-2016. Huisvestingslasten (4.3) Op de totale huisvestingskosten is een budgetonderschrijding ontstaan van € 97K. Dit is 7,0% van het totale budget ad € 1.382K. Dit jaar is voor het eerst een de kostensoort “Kosten voor keuringen en veiligheid” in de begroting opgenomen. Door verschuiving van posten naar meerdere grootboekrekeningen is de afwijking ten opzicht van de begroting 63K positief. In 2016 zal deze post strakker worden gemonitord. Door lager energieverbruik en een milde winter is de besparing op energiekosten € 77K. De schoonmaakkosten derden zijn € 55K hoger dan de begroting. Bij het begroten is niet voldoende rekening gehouden met extra kosten van het schoonhouden van de vloeren en de beglazing. Overige lasten (4.4) De werkelijke kosten voor de totale rubriek zijn € 112K lager dan de begrote kosten. De belangrijkste verschillen staan in onderstaande tabel:
Kostensoort
Verschil W - B
Administratie- en beheerlasten Contributies en abonnementen
€ + 34K
Licentiekosten
€ -/- 21K
Inventaris, apparatuur en leermiddelen Inkoop Boekenfonds € -/- 94K
Sectiebudgetten
€ -/- 17K
Overige onderwijskosten
€
Projectkosten WOW
€ -/- 40K
Overige lasten Buitenschoolse activiteiten
27K
€ 24K
Oorzaak Onder deze post zijn alle contributies en abonnementen geconcentreerd terwijl deze in de begroting meer verspreid zijn. Abusievelijk is in 2014 2 keer licentiekosten ad € 21K geboekt ten gunste van 2015. De betreffende boeking is niet consequent transitorisch geboekt.
In de begroting zijn de kosten even hoog begroot als de subsidieopbrengsten. In werkelijkheid ontvangen we jaarlijks een korting van onze leverancier omdat we boeken langer huren dan de contractuele huurtermijn van 4 jaar. Bovendien worden de afschrijvingskosten van de aangekochte boeken niet meer op deze post geboekt maar onder de afschrijvingen. Dit overschot betreft hoofdzakelijk leermiddelen van de secties. Op deze kostenrekening is de resterende afwaardering van de eindvoorraad kantoorartikelen en verbruiksmaterialen voor het onderwijs ad € 27K geboekt. Het project Waar Onderwijs Werkt was voor de materiele kosten begroot op € 84K, er is € 44K uitgegeven. (rekening 44287). Hiertegenover staan ook hogere opbrengsten.
Financiële baten en lasten (5.1)
Er zijn geen significante afwijkingen ten opzichte van de begroting.
40
INVESTERINGEN Gedurende het verslagjaar werd totaal voor een bedrag van € 493K geïnvesteerd (2014 € 293K). Begroot was € 497K. Met betrekking tot overige inventaris is er voor € 403K geïnvesteerd en voor schoolboeken en werkkleding € 53K. In de volgende tabel is een en ander gespecificeerd.
Begroting Werkelijk A
Totaal per categorie
Nieuwbouw/aanbouw Verbouwing/inrichting Meubilair Inrichting buitenterrein Machines Muziekinstrumenten Huishoudelijke apparatuur Audio-visuele middelen Automatisering Schoolboeken en werkkleding
B
2
0
5 6,7 6,7 6,7 10 10 20 25 33
120.270 144.911 45.982 1.936 8.395 7.045 15.221 146.850 2.000
492.610
0 41.128 143.334 27.428 2.871 3.266 21.737 5.092 199.141 53.451 497.448
Verschil A en B
0 79.142 1.577 18.554 -935 5.129 -14.692 10.129 -52.291 -51.451 -4.838
Toelichting: De investeringen 2015 ad € 497K bestaan voor € 41K uit verbouwingen en € 456K inventaris en automatisering. De prognose van de inrichting van het buitenterrein is lager omdat de bestrating van de groenstrook aan de Zandlaan ad € 30K is geworden. De verbouwingen vallen lager uit dan begroot omdat een deel van de (vervangings)investeringen via de voorziening Meerjaren Onderhoudsplan (MOP) zijn verwerkt. Bij automatisering is met name de activering van de integratie HRM en Financiën ad € 26K niet begroot De activering en afschrijving van schoolboeken vond eerst handmatig plaats. In 2015 is dit in de activalijst opgenomen.
41
VOORZIENINGEN
Personeelsvoorzieningen Voorziening spaarverlof Het saldo van de personele voorzieningen per 31-12-2015 komt overeen met de waarde van de door het personeel opgebouwde rechten voor spaarverlof tegen eindwaarde en bedraagt € 368K (was ultimo 2014 € 270). Door instroom van een medewerker van een andere school is door zijn voormalige school € 64K in de voorzieningen gestort. De dotatie is derhalve € 34K. Voorziening ambtsjubilea Op basis van Richtlijn 271 van de Raad voor de Jaarverslaggeving is een voorziening opgenomen voor verplichtingen uit hoofde van toekomstige uitkeringen bij ambtsjubilea van personeelsleden. De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijging en disconteringsvoet. De werkelijke jubileauitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht. De dotatie in 2015 is € 94K. Voorziening persoonlijk budget Als gevolg van de nieuwe cao per 1 augustus 2014 hebben alle medewerkers recht op een persoonlijk budget van maximaal 50 uur per jaar. Dit bedrag kan worden uitbetaald (boven 57 jaar) of in verschillende vormen worden gespaard voor maximaal 4 jaar. De dotatie in 2015 is € 23K. Overige voorzieningen Onderhoudsvoorziening De onttrekkingen aan de onderhoudsvoorziening (totaal € 466K) bestaat uit groot onderhoud van locatie Bovenbuurtweg ad € 354K en locatie ZLN ad € 112K. Begroot was € 469K, € 348K respectievelijk € 122K.
BESTEMMINGSRESERVE Bestemmingsreserve flexibele Bapo De voorziening voor flexibele Bapo is op grond van medio 2010 gepubliceerde, nieuwe richtlijnen door het ministerie van OCW komen te vervallen. De vrijval aan baten ten gevolge van opname van dit verlof mag niet langer als exploitatieopbrengst worden verantwoord, maar dient via het resultaat op de nieuwe bestemmingsreserve te worden verminderd. Deze “technische” omzetting heeft uiteindelijk op de omvang van deze bestemmingsreserve hetzelfde effect: deze is op elk moment gelijk aan die van de “oude”, hiervoor bestemde voorziening. De mutatie in deze bestemmingsreserve voor 2015 is € 17K (2014 was € 30K) , het saldo per ultimo 2015 is € 162K.
BESTEMMINGSFONDS Bestemmingsfonds vandalisme In 2012 is besloten om het bestemmingsfonds vandalisme onder de post transitorische passiva (2.4.10.8) onder te brengen en niet meer als onderdeel van het eigen vermogen aan te merken.
42
Omschrijving BBW MOP Saldo 1/1/2015
Begroting Begroting
Schilderwerk Onderhoud verwarming Onderhoud electra Onderzoek/advies Gebouwen Bouwkundige voorzieningen Stoffering e.d. 0 Buitenterrein 0 Diverse 348.000 Loonkosten H.Lam/Ruud vd Brandhof 15 uur0 Bezuiniging 0 Dotatie 2015 348.000
Bedrag dt Bedrag cr Mutaties 2015 792.171,28 354.147,03 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 354.147,03
Saldo 31/12-2015 Mutatie 2015
354.147,03
Omschrijving ZLN
Begroting Begroting
Bedrag dt
Saldo 1/1/2015 Schilderwerk Onderhoud verwarming Onderhoud electra Onderzoek/advies Gebouwen Bouwkundige voorzieningen Stoffering e.d. Buitenterrein Diverse
122000
Bedrag cr Mutaties 2015 220.798,14
122.000
638.024,25
Saldo 31/12-2015
200.000,00
Mutatie 2015
112.206,61
Totalen 1.012.969,42
70.930,56 26.322,34 22.187,25 0,00 264.559,26 74.346,55 0,00 8.007,68 0,00 0,00 0,00 0,00 466.353,64
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
332.000,00 1.344.969,42
240.591,53
0,00
878.615,78
132.000,00
466.353,64
332.000,00 878.615,78
112.206,61 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
112.206,61
Totalen 0,00
0 0 0 0 0 0 0 0 470.000 0 0
0,00 200.000,00 992.171,28
Begroting Begroting
132.000,00 352.798,14
470.000
0,00
Toelichting De geplande uitgaven uit de voorziening meerjarenonderhoudsplan (MOP) voor de locatie BBW ad € 348K en voor de locatie Zandlaan ad € 122K is dit jaar nagenoeg geheel uitgeput. De werkelijke uitputtingen bedragen € 354K respectievelijk € 112K en is daarmee in lijn met de geplande uitgaven.
43
8.3 Ontwikkeling van de leerlingaantallen Het totaal aantal leerlingen Streekbreed steeg met 73 leerlingen. Per peildatum 1 oktober 2014, bepalend voor de lumpsumfinanciering 2015, telde de school 23784 leerlingen. Verloop van de leerlingen vanaf cursusjaar 2012-2013 met peildatum 1 oktober5 Bekostigingsjaar 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Schooljaar 2012/20132013/20142014/20152015/20162016/20172017/20182018/20192019/20202020/20212021/2022 Bovenbuurtweg
1473
1488
1487
1467
1451
1434
1418
1385
1352
1323
790
837
873
945
934
916
909
892
869
850
2263
2325
2360
2412
2385
2350
2327
2277
2221
2173
37
33
18
39
30
31
32
31
31
31
2300
2358
2378
2451
2415
2381
2359
2308
2252
2204
Zandlaan Totaal excl. Vavo Vavo Totaal inclusief Vavo
Dit verloop kan als volgt in grafiekvorm worden weergegeven: 2500 2300 2100 1900 1700 1500 1300
Zandlaan
1100
BBW incl. vavo
900 700
2021/2022
2020/2021
2019/2020
2018/2019
2017/2018
2016/2017
2015/2016
2014/2015
2013/2014
2012/2013
500
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
8.4 Treasurymanagement Er is geen sprake van beleggingen, in welke vorm dan ook. Alle zogenaamde (tijdelijk) overtollige liquiditeiten staan op gewone bankrekeningen of een depositorekening, waarbij de tegoeden direct opvraagbaar zijn. Evenmin is er sprake van kortlopende en/of langlopende leningen. Per juli 2010 maakt Het Steek gebruik van schatkistbankieren via een overeenkomst met het Ministerie van Financiën. Daarmee is zowel op de korte als de middellange termijn het risico van een liquiditeitstekort afgewend.
4 5
De vergelijkende cijfers over eerdere jaren zijn iets aangepast, deze zijn geschoond van niet officieel meetellende leerlingen. De peildatum is 1 oktober van het lopende schooljaar voor het komende kalenderjaar.
44
In het begin van 2011 is door het bestuur een treasurystatuut vastgesteld, waarin de afgesproken kaders voor beleggen en belenen, indien daarvan gebruik wordt gemaakt, opnieuw werden vastgesteld.
45
8.5 Toekomstige ontwikkelingen Bekostiging Tot voor kort was het voornemen van OCW, om vanaf 2018 de nieuwe Lumpsumbekostiging in te voeren. -
Een vaste jaarlijkse vergoeding per locatie van circa € 167.000 € 6.400 per leerling voor onderbouwleerlingen en bovenbouw mavo/havo/vwo € 7.400 per leerling voor bovenbouw vmbo en pro
Dit voorstel is echter uitgesteld tot een nog nader te bepalen datum. De reden van dit uitstel ligt in het feit, dat een aantal onderwijsinstellingen een dermate lage bekostiging zouden ontvangen, waardoor het onderwijs niet meer op een verantwoorde wijze uitgevoerd zou kunnen worden. Dit is bij Het Streek niet het geval.
Resultaatverwachting Zoals in de continuïteitsparagraaf van dit jaarverslag te zien is, worden voor 2016 t/m 2018 positieve resultaten verwacht. Een belangrijke oorzaak van positieve resultaten zijn de stijgende opbrengsten uit de Prestatiebox en de lagere loonkosten als gevolg van de lagere herbezettingskosten van gepensioneerde medewerkers. Hiermee vangen we een groot deel af van het negatieve effect van de leerlingendaling op het exploitatieresultaat. De resultaten in 2017 en 2018 zijn lager dan in 2016, als gevolg van de leerlingendaling. Het Streek voert een strak beleid op de personele lasten en stelt voor elk schooljaar een Formatiebegroting op die is gebaseerd op het verwachte aantal leerlingen. De afschrijvings- en huisvestingslasten zijn niet direct beïnvloedbaar en veroorzaken voor een belangrijk deel de lagere positieve resultaten in 2017 en 2018.
Bedrijfsvoering De Planning & Control-cyclus blijft voor Het Streek een belangrijk instrument, dat voortdurend wordt aangescherpt en bijgesteld. In 2015 is het rekeningschema herzien en is de systematiek van kostenplaatsen en kostendragers doorgevoerd. Voor 2016 staat op de planning dat de managementrapportages verder worden verbeterd waarbij de individuele budgetverantwoordelijkheden eenvoudiger kunnen worden vastgelegd. Dit met als doel, eenvoudiger en sneller te kunnen rapporteren op het niveau van de individuele budgethouder. In 2016 zal onderzocht worden of een Begrotings- en Prognosetool voor Het Streek een toegevoegde waarde kan geven. Een nog scherpere begroting en prognose leiden immers tot nog betrouwbaardere rapportages. Huisvesting In het huidige Integraal Huisvestingsplan (IHP) van de gemeente Ede is voor de gebouwen van Het Streek rekening gehouden met eeuwigdurende instandhouding. Dit heeft gevolgen voor de opbouw van het Meerjaren Onderhoudsplan (MOP). Het huidige IHP geldt voor de periode van 2015-2018 en in de nieuwe versie voor de periode 2017-2020 wordt de eeuwigdurende instandhouding misschien losgelaten. Dit kan een aanloop tot nieuwbouw betekenen. Verder zal afhankelijk van de groei van het aantal vluchtelingen in de gemeente Ede de voorziening voor de Internationale Schakelklas (ISK) moeten worden gehuisvest. Tot 1 juli 2016 is de ISK ondergebracht aan de Poggenbeekstraat 30 te Ede.
46
8.6 Continuïteitsparagraaf Deze paragraaf is gebaseerd op de door Het Streek al gemaakte meerjarenbegroting 2016-2019, vastgesteld door de Raad van Toezicht op 7 januari 2016. De balans in 8.6.2 is afgeleid van de staat van baten en lasten.
8.6 A Gegevensset 8.6.1 Kengetallen
CP Kengetallen Continuïteit, kengetallen Kengetallen Aantal leerlingen, studenten en deelnemers Personele bezetting Bestuur / management (fte) Personeel primair proces (fte) Ondersteunend personeel (fte) Totale personele bezetting (fte)
2015 Realisatie
2016 Prognose
2017 Prognose
2018 Prognose
Toelichtingen Telmoment aantal leerlingen, studenten en deelnemers Telmoment personele bezetting Toelichting op kengetallen
Realisatie 01-10-2014 31-12-2015 De aantallen fte zijn exclusief stagiaires (2015: 9,04 fte) en vervanging (2015: 4,18 fte).
2.379
2.451
2.415
2.382
12,4 171,1 40,7 224,2
13,0 176,6 41,0 230,6
13,0 178,6 41,4 233,0
13,0 176,0 40,8 229,8
Bovenstaande cijfers zijn ontleend aan de meerjarenbegroting 2016-2019. Het aantal leerlingen is geprognosticeerd door een extern bureau, dat al een aantal jaren de betrouwbare leerlingenprognoses voor Het Streek uitvoert. De ontwikkeling van het aantal personeelsleden ten behoeve van het primaire proces loopt nagenoeg parallel met het aantal leerlingen.
47
8.6.2 Balans
CP Balans Continuïteit, balans Balans Bedragen: x 1 Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vaste activa, totaal Vlottende activa Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen Vlottende activa, totaal Activa, totaal Passiva Eigen vermogen Eigen vermogen, algemene reserve Eigen vermogen, bestemmingsreserves Eigen vermogen, overige reserves en fondsen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Passiva, totaal
31-12-2015 (EUR) Realisatie
31-12-2016 (EUR) Prognose
31-12-2017 (EUR) Prognose
31-12-2018 (EUR) Prognose
3.533.064 1.064.583 4.597.647
3.660.249 1.064.583 4.724.832
3.551.049 1.064.583 4.615.632
3.468.049 1.064.583 4.532.632
0 308.872
308.872
308.872
308.872
2.435.759 2.744.631 7.342.278
2.388.501 2.697.373 7.422.205
2.510.708 2.819.580 7.435.212
2.654.474 2.963.346 7.495.978
3.291.098 3.058.877 232.221
3.463.098 3.260.877 202.221
3.542.098 3.369.877 172.221
3.619.098 3.476.877 142.221
1.503.187
1.411.114
1.345.121
1.328.887
2.547.993 7.342.278
2.547.993 7.422.205
2.547.993 7.435.212
2.547.993 7.495.978
48
8.6.3 Staat van Baten en Lasten
CP Baten en lasten Continuïteit, raming/staat van baten en lasten Staat van baten en lasten Bedragen: x 1 Prognose basis, aantal leerlingen, deelnemers en studenten Baten Rijksbijdragen Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden College-, cursus-, les- en examengelden Baten werk in opdracht van derden Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten uit gewone bedrijfsvoering Financiële baten Financiële lasten Financiële bedrijfsvoering, overig Saldo financiële bedrijfsvoering Buitengewoon resultaat Totaal resultaat Toelichtingen Toelichting op de raming/staat van baten en lasten
01-01-2015 t/m 31-12-2015 (EUR) Realisatie
01-01-2016 t/m 01-01-2017 t/m 01-01-2018 t/m 31-12-2016 (EUR) 31-12-2017 (EUR) 31-12-2018 (EUR) Prognose Prognose Prognose 2.451 2.415 2.382
19.182.419 204.243
20.083.000 133.000
20.043.000 75.000
20.176.000 75.000
645.491 20.032.153
587.000 20.803.000
587.000 20.705.000
570.000 20.821.000
15.899.729 516.079 1.284.765 1.977.385 19.677.958 354.195 107 3.616
16.662.000 508.000 1.341.000 2.120.000 20.631.000 172.000 0 0
16.715.000 494.000 1.341.000 2.076.000 20.626.000 79.000 0 0
16.821.000 490.000 1.341.000 2.092.000 20.744.000 77.000 0 0
-3.509
0
0
0
350.686
172.000
79.000
77.000
Realisatie De Rijksbijdrage beweegt mee met de leerlingaantallen. Alleen de Rijksvergoeding Prestatiebox heeft een enigszins afwijkend patroon. Deze subsidie laat een lichte stijging zien ondanks het dalende aantal leerlingen. In de loonkosten is rekening gehouden met het veranderde aantal leerlingen.
49
8.6 B. Overige rapportages B1. Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem In 2016 zal de 4 jaarlijkse risicoanalyse worden uitgevoerd. In 2012 werd dit voor het laatst gedaan en zijn de risico’s van onderstaande aandachtsgebieden in kaart gebracht. Per risico is een gewicht toegekend aan kans en impact.
Bedrijfsstrategie (denk aan imagoschade, leerlingtevredenheid en demografische ontwikkelingen)
Processen (denk aan lesuitval, faciliterend vermogen en veiligheid in de school)
Middelen (kwantiteit) personeel, functiegebouw, ict-infrastructuur, treasury, faciliteiten en bekostiging geldstromen)
Beleid (externe verantwoording, prestatiemanagement en Planning & Control cyclus)
De belangrijkste risico’s worden bewaakt in de Planning & Control cyclus. B2. Beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden De belangrijkste risico’s en onzekerheden zijn de leerlingaantallen en de bekostiging van de geldstromen. Het risico leerlingaantallen staat hoog op de agenda van Het Streek. De samenstelling van de Nederlandse bevolking verandert. Zo zijn er meer 65-plussers (vergrijzing) en daalt het geboortecijfer (ontgroening). Doordat er minder kinderen worden geboren, daalt de instroom van leerlingen in het onderwijs. In het basisonderwijs is deze daling al merkbaar. Ook in het voortgezet onderwijs komt de daling op gang. De krimp is al merkbaar in o.a. het noorden van het land en in de achterhoek. Voor Het Streek verwachten we vanaf 2017 minder leerlingen te hebben. Hiermee is al rekening gehouden in de meerjarenbegroting. Ook het marktaandeel van Het Streek in de regio Ede is een belangrijk aandachtspunt. Verder zien we dat nog steeds veel leerlingen om identiteitsredenen kiezen voor een andere school en Het Streek hierdoor een deel van haar marktaandeel verliest. Dit punt staat ook hoog op de agenda van Het Streek. Het risico bekostiging van geldstromen is een tweede belangrijk risico en is enerzijds een direct gevolg van het aantal leerlingen en anderzijds sterk afhankelijk van de politiek. Zoals in het hoofdstuk 8.5 Toekomstige ontwikkelingen al is vermeld, wordt een nieuwe bekostigingssystematiek ingevoerd, waarvan de financiële gevolgen voor Het Streek nog onzeker zijn. Een ander risico is de Rijksbekostiging voor het samenwerkingsverband “De Gelderse Vallei” in relatie tot het aantal leerlingen in het VSO in de regio van het samenwerkingsverband. Door het ministerie is een norm vastgesteld voor het aantal leerlingen dat in het VSO bekostigd wordt. In deze regio ligt het aantal leerlingen in het VSO boven die norm. Dat betekent dat het samenwerkingsverband te maken heeft met een zogenaamde negatieve verevening en het aantal leerlingen in het VSO verminderd zal moeten worden. Als het de scholen in de regio niet lukt om die vermindering te bewerkstelligen, heeft het samenwerkingsverband te weinig middelen om de leerlingen in het VSO te bekostigen. De meerkosten zullen dan automatisch ten laste van de lumpsum van de reguliere VO-scholen worden gebracht. Een extra risico is dat tekorten kunnen ontstaan door de plotselinge groei van het aantal residentiële leerlingen, als gevolg van het vestigen van een groot aantal VSO leerlingen van de Hoenderloogroep in Deelen. (gemeente Ede) Aangezien dit voornamelijk leerlingen zijn die niet uit onze regio komen en vanwege voogdijplaatsing in de gemeente Ede zijn ingeschreven, geeft dit een oneigenlijke aanspraak op het beschikbare budget van het samenwerkingsverband. Hierover is al contact vanuit het samenwerkingsverband met OCW. Ede, 13 mei 2016 Drs. I. Sterenborg – van der Schaaf Voorzitter College van Bestuur 50
DEEL III - JAARREKENING
51
Hoofdstuk 9 – Jaarrekening 9.1 Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening Algemene grondslagen De jaarrekening is opgesteld aan de hand van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, Richtlijnen van de Raad voor de jaarverslaggeving en Titel 9 Boek 2 BW. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd volgens het kostprijsmodel. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Schattingswijziging De voorziening jubilea per ultimo 2015 valt wederom aanzienlijk hoger uit dan per ultimo 2014. Hoofdzakelijk komt dit doordat het bestand aanzienlijk groter is.
Grondslagen voor waardering van de activa en passiva De activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde, tenzij anders is vermeld.
Vaste activa Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de netto verkrijgingsprijs, bestaande uit de investeringen verminderd met ontvangen investeringssubsidies. De netto verkrijgingsprijzen worden verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de netto verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Voor alle materiële vaste activa wordt een ondergrens van € 500 gehanteerd. Mutaties door verkoop, tenietgaan of buitengebruikstelling zijn afzonderlijk vermeld. In 2014 zijn de rubrieken heringedeeld en de afschrijvingspercentages geüniformeerd6, in 2015 is de oude categorie ‘Vloerbedekking en gordijnen’ van Inventaris naar Verbouwingen/inrichting verschoven. De volgende hoofdrubrieken, afschrijvingspercentages en -termijnen worden gehanteerd7:
6 7
De oude rubrieken blijven nog wel bestaan maar worden per percentage opgeteld onder de hoofdrubrieken. In 2016 worden de oude categorieën opgeheven en onder de hoofdrubrieken meegeteld.
52
Nieuwbouw/aanbouw Verbouwingen/inrichting Meubilair Inrichting buitenterrein Machines Muziekinstrumenten Huishoudelijk apparatuur Audiovisuele middelen Automatisering Schoolboeken en werkkleding
2,0% 5,0% 6,7% 6,7% 6,7% 10,0% 10,0% 20,0% 25,0% 33,3%
50 20 15 15 15 10 10 5 4 3
jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar
Kosten voor groot onderhoud worden ten laste van de daartoe gevormde voorziening gebracht. Subsidies en bijdragen met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en per saldo als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de winst-en-verliesrekening.
Financiële vaste activa De vordering op OCW is gevormd op grond van RJ 660.204 en artikel 5 van de Regeling ‘Onvoorziene gevallen bij invoering vereenvoudiging bekostiging voortgezet onderwijs’ en is gemaximeerd op de hoogste van 7,5% van de lumpsumvergoeding personeel per 31 december 2013. Tenzij het weerstandsvermogen beneden de norm van 10% uitkomt zal deze vordering in de toekomst worden afgeboekt. Daarom wordt de vordering bevroren op de stand per ultimo 2013.
Vlottende activa
Voorraden Voorraden grond- en hulpstoffen en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. Per ultimo 2015 is de resterende voorraad geheel afgeboekt ten laste van de Overige onderwijskosten.
Vorderingen De vorderingen en overlopende activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.
Liquide middelen
53
De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Liquide middelen die niet ter directe beschikking staan worden verwerkt onder de vorderingen. Liquide middelen die gedurende langer dan 12 maanden niet ter directe beschikking staan van de stichting worden verwerkt onder de financiële vaste activa.
Passiva
Eigen Vermogen
Algemene reserve De algemene reserve betreft een buffer ter waarborging van de continuïteit van het bevoegd gezag en wordt opgebouwd uit resultaatbestemming van overschotten die ontstaan uit het verschil tussen de baten en lasten. Deze reserve dient ter dekking van eventuele toekomstige exploitatietekorten. Reserves worden geacht uit publieke middelen te zijn opgebouwd tenzij expliciet anders is vermeld in de toelichting op de balans. Bestemmingsreserves worden gevormd met als doel deze in de toekomst aan te wenden voor een specifiek doel. Bestemmingsreserves zijn gevormd op basis van een besluit van het bevoegd gezag. Aan de bestemmingsreserves ligt een plan ten grondslag waarin is opgenomen welke uitgaven ten laste van de reserve komen.
Bestemmingsreserve publiek Deze publieke reserve betreft het door het bestuur reeds bestemde exploitatieoverschotten van het bevoegd gezag tot en met het verslagjaar.
gedeelte
van
de
Resultaatbestemming De bestemming van het resultaat aan de algemene reserve dan wel de bestemmingsreserve vindt plaats op basis van een besluit van het bestuur. Het resultaat wordt in principe toegevoegd of onttrokken aan de publieke reserve tenzij aan de middelen een private herkomst ten grondslag ligt.
Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor concrete of specifieke verliezen en verplichtingen, die op de balansdatum bestaan. Op de balans worden voorzieningen opgenomen tegen:
Voorziening groot onderhoud De voorziening ter gelijkmatige verdeling van lasten voor groot onderhoud van gebouwen wordt bepaald op basis van de te verwachten kosten over een reeks jaren. De voorziening wordt lineair opgebouwd. Het uitgevoerde onderhoud wordt ten laste van deze voorziening gebracht.
54
Uitgestelde beloningen Op basis van Richtlijn 271 van de Raad voor de Jaarverslaggeving is een voorziening opgenomen voor verplichtingen uit hoofde van toekomstige uitkeringen bij ambtsjubilea van personeelsleden. De voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijging en disconteringsvoet. Als pensioengerechtigde leeftijd is 67 jaar aangehouden. De werkelijke jubilea-uitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht.
Spaarverlof De voorziening spaarverlof is gevormd voor personeelsleden die gedurende 4 of meer schooljaren 60 klokuren hebben gespaard en dit in een aaneengesloten periode gaan opnemen.
Persoonlijk budget De voorziening persoonlijk budget is gevormd voor personeelsleden die gedurende maximaal 4 jaren 50 klokuren hebben gespaard en dit in een aaneengesloten periode gaan opnemen.
Kortlopende schulden Dit betreffen schulden met een op balansdatum resterende looptijd van ten hoogste één jaar. Kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde van de schuld.
Overlopende passiva De overlopende passiva betreffen vooruit ontvangen bedragen die aan opvolgende perioden worden toegerekend en nog te betalen bedragen, voor zover ze niet onder de andere kortlopende schulden zijn te plaatsen.
55
Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben.
Baten
Rijksbijdragen De ontvangen (normatieve) rijksbijdrage en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij besteedbare doelsubsidies zonder verrekeningsclausule) waar geen bestedingsplan aan ten grondslag ligt worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als bate in de staat van baten en lasten. Niet-geoormerkte subsidies waaraan een specifiek bestedingsdoel is gekoppeld, worden op basis van een bestedingsplan toegerekend aan de periode waar ze betrekking op hebben. Geoormerkte OCW-subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waarbij het overschot geen verrekeningsclausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva. Geoormerkte OCW-subsidies (doelsubsidies met verrekeningsclausule) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog niet is verlopen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de kortlopende schulden zodra de bestedingstermijn is verlopen op balansdatum.
Overige overheidsbijdragen Dit betreft subsidies van Gemeenten en andere overheidsinstanties m.u.v. het Ministerie van OCW voor zover de bijdragen niet als doelsubsidies in het kader van de huisvestingsverordening in mindering zijn gebracht op de lasten.
Overige baten Alle overige baten die kunnen worden toegerekend aan de exploitatie van het bevoegd gezag.
Lasten
Personeelslasten Onder de personele lasten zijn opgenomen de lonen en salarissen van het personeel in dienst van het bevoegd gezag verminderd met ontvangen uitkeringen van Vervangingsfonds en uitkeringsinstanties. Tevens zijn onder deze noemer opgenomen de overige personele lasten. Per half augustus 2015 is gestopt met het Risicofonds en zijn we eigen risicodrager geworden.
56
Afschrijvingen De afschrijvingslasten worden berekend over de aanschaffingsprijs op basis van de onder materiële vaste activa vastgelegde criteria rekening houdend met de economische levensduur.
Huisvestingslasten Onder de huisvestingslasten worden de kosten van huisvesting opgenomen. De lasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.
Overige lasten De overige lasten hebben betrekking op kosten die voortvloeien uit de aangegane afspraken dan wel noodzakelijk zijn voor het geven van onderwijs en betrekking hebben op het verslagjaar waarop ze betrekking hebben.
Rentebaten en rentelasten De rentebaten en -lasten betreffen de op de verslagperiode betrekking hebbende rente opbrengsten en kosten van de bankrekeningen.
Resultaat Onder resultaat wordt verstaan het resultaat van het bevoegd gezag inclusief de financiële baten en lasten. Het resultaat is in de balans verwerkt conform de in de jaarrekening opgenomen resultaatbestemming.
Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Kasstroomoverzicht Het overzicht van kasstromen is opgesteld door toepassing van de indirecte methode. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen de kasstromen uit operationele activiteiten en investeringsactiviteiten. Ontvangsten en uitgaven voor winstvaststelling, alsmede rente-ontvangsten en betalingen maken deel uit van de nettokasstroom uit operationele activiteiten.
57
9.2 Balans
(na resultaatbestemming)
Balans Bedragen: x 1 Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vaste activa, totaal Vlottende activa Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen Vlottende activa, totaal Activa, totaal Passiva Eigen vermogen Aandeel van derden Groepsvermogen Eigen vermogen, totaal Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Passiva, totaal Aanpassing balansgegevens per 1 januari boekjaar Toelichting aanpassing balansgegevens per 1 januari boekjaar
31-12-2015 (EUR) Realisatie
31-12-2014 (EUR) Realisatie
3.533.064 1.064.583 4.597.647
3.551.695 1.064.583 4.616.278
0 308.872
24.988 393.160
2.435.759 2.744.631 7.342.278
2.225.737 2.643.885 7.260.163
3.291.098 3.291.098 1.503.187
2.940.412 2.940.412 1.506.003
2.547.993 7.342.278
2.813.748 7.260.163 Ja Verdeling
58
9.3 Staat v. Baten en Lasten
Staat van baten en lasten Bedragen: x 1 Baten Rijksbijdragen Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden College-, cursus-, les- en examengelden Baten werk in opdracht van derden Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Gerealiseerde herwaardering Financiële baten en lasten Resultaat Belastingen Resultaat deelnemingen Resultaat na belastingen Resultaat aandeel van derden Nettoresultaat Buitengewoon resultaat Totaal resultaat
01-01-2015 t/m 31-12-2015 (EUR) Realisatie
01-01-2015 t/m 31-12-2015 (EUR) Begroting
01-01-2014 t/m 31-12-2014 (EUR) Realisatie
19.182.419 204.243
18.641.600 309.400
18.091.841 287.288
645.491 20.032.153
600.300 19.551.300
648.744 19.027.873
15.899.729 516.079 1.284.765 1.977.385 19.677.958 354.195
15.644.700 499.100 1.381.500 2.116.450 19.641.750 -90.450
15.289.948 496.599 1.104.748 1.989.624 18.880.919 146.954
-3.509 350.686
-500 -90.950
-3.432 143.522
350.686
-90.950
143.522
350.686
-90.950
143.522
350.686
-90.950
143.522
59
9.4 Kasstroomoverzicht
(volgens de indirecte methode)
Kasstroomoverzicht Bedragen: x 1 Kasstromen uit operationele activiteiten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Aanpassingen voor aansluiting bedrijfsresultaat Aanpassingen voor afschrijvingen Aanpassingen voor waardeveranderingen Toename (afname) van voorzieningen Overige aanpassingen voor aansluiting van bedrijfsresultaat Aanpassingen voor aansluiting bedrijfsresultaat, totaal Veranderingen in werkkapitaal Afname (toename) van voorraden Afname (toename) van kortlopende vorderingen Afname (toename) van effecten Toename (afname) van kortlopende schulden Veranderingen in werkkapitaal, totaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Ontvangen dividenden Mutaties overige financiële vaste activa Betaalde winstbelasting Buitengewoon resultaat Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstromen uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa Desinvesteringen in immateriële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Investeringen in deelnemingen en samenwerkingsverbanden Toename (afname) leningen aan OCW en EZ Toename (afname) overige financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstromen uit financieringsactiviteiten Toename langlopende schulden Aflossing langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten Overige balansmutaties Toename (afname) van liquide middelen
01-01-2015 t/m 31-12-2015 (EUR) Realisatie
01-01-2014 t/m 31-12-2014 (EUR) Realisatie
354.195
146.954
516.079
528.414
-2.816
86.088
513.263
614.502
24.988 84.288
27.612 318.678
-265.755 -156.479 710.979 107 3.616
163.034 509.324 1.270.780 1.171 4.603
707.470
1.267.348
497.448
292.759
-497.448
-292.759
0 210.022
974.589
60
9.5 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans. Vaste activa Gebouwen en terreinen
Inventaris en apparatuur
Totaal materiële vaste activa
Materiële vaste activa, toelichting 31-12-2015 Bedragen: x 1
Materiële vaste activa, posten Stand aan het begin van de periode Verkrijgings- of vervaardigingsprijs, begin van de periode Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen, begin van de periode Cumulatieve herwaarderingen, begin van de periode Materiële vaste activa, begin van de periode Verloop gedurende de periode Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Afschrijving op desinvesteringen Herwaarderingen Waardeverminderingen Terugneming van waardeverminderingen Overige mutaties Mutatie gedurende de periode Stand aan het eind van de periode Verkrijgings- of vervaardigingsprijs, einde van de periode Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen, einde van de periode Cumulatieve herwaarderingen, einde van de periode Materiële vaste activa, einde van de periode
2.599.814 519.687 107841 2.187.968
4.128.893 2.657.325 -107841 1.363.727
6.728.707 3.177.012 0 3.551.695
41.128
456.320
497.448
135.738
380.341
516.079
-94.610
75.979
-18.631
2.640.942 655.425 107841 2.093.358
4.585.213 3.037.666 -107841 1.439.706
7.226.155 3.693.091 0 3.533.064
61
Toelichting 1.2 Materiele vaste activa: Gebouwen en terreinen € 41K Deze investeringen hebben hoofdzakelijk betrekking op aanpassingen van het gebouw op locatie ZLN. Inventaris en apparatuur € 456K De investeringen inventaris en apparatuur bestaat voor € 412K uit inventaris en apparatuur, daarnaast is voor € 44K aan schoolboeken geactiveerd. Deze schoolboeken worden in drie jaar afgeschreven. (zie voor verdere uitsplitsing het overzicht op pagina 37). Toelichting 1.3 Financiële vaste activa: De vordering op OCW is gevormd op grond van RJ 660.204 en artikel 5 van de Regeling ‘Onvoorziene gevallen bij invoering vereenvoudiging bekostiging voortgezet onderwijs’ en is gemaximeerd op de hoogste van 7,5% van de lumpsumvergoeding personeel per 31 december 2013. Omdat het de bedoeling is deze vordering af te boeken wordt het bedrag bevroren op de waarde per ultimo 2013. Hierbij vindt het bestuur het echter niet wenselijk dat het weerstandsvermogen onder de norm van 10% zakt. Het saldo per ultimo 2015 zou bij ongewijzigd beleid € 1.177.388 zijn.
Financiële vaste activa Vorderingen op OCW Totaal financiële en EZ vaste activa Financiële vaste activa, posten Financiële vaste activa, begin van de periode Investeringen en verstrekte leningen Desinvesteringen en aflossingen Waardeveranderingen Aandeel in resultaat deelnemingen Financiële vaste activa, einde van de periode
1.064.583
1.064.583
1.064.583
1.064.583
62
Voorraden, Vorderingen en Liquide middelen
Vlottende activa Bedragen: x 1 Voorraden, toelichting Voorraden Vorderingen, toelichting Debiteuren OCW/EZ Gemeenten en GR's Groepsmaatschappijen Andere deelnemingen Personeel Studenten, deelnemers en cursisten Overige overheden Waardering onderhanden projecten Overige vorderingen Subtotaal vorderingen Overlopende activa, toelichting Belastingen en premies sociale verzekeringen Vooruitbetaalde kosten Verstrekte voorschotten Te ontvangen interest Overige overlopende activa Overlopende activa Voorziening wegens oninbaarheid vorderingen Vorderingen, totaal Effecten, toelichting Effecten Liquide middelen, toelichting Kasmiddelen Tegoeden op bankrekeningen Schatkistbankieren Liquide middelen Vlottende activa, totaal
31-12-2015 (EUR) Realisatie
31-12-2014 (EUR) Realisatie 0
24.988
68.850
127.810
750
1.525
74.330
184.032
143.930
313.367
170.490
92.535
170.490 5.548 308.872
92.535 12.742 393.160
3.529 88.254 2.343.976 2.435.759 2.744.631
3.896 178.842 2.042.999 2.225.737 2.643.885
Voorraden € 0 Per ultimo 2014 heeft er een voorraad-inventarisatie plaatsgevonden. Dit leidde tot een halvering van de eindvoorraad. Omdat de voorraad hoofdzakelijk bestaat uit kantoorartikelen en verbruiksmateriaal voor het onderwijs is besloten geen voorraden meer te registreren en de kosten direct in de exploitatie te boeken. Daarom is de resterende voorraad in 2015 ten laste van de exploitatie geboekt. Overige vorderingen € 74.330 (1.5.7.2) De overige vorderingen ad € € 74.330 betreffen hoofdzakelijk vorderingen op de Gemeente ad € 44K, en voor € 30K diverse (o.a. Jobcoach, ziekengelduitkeringen, GSM-verhuur en detacheringsopbrengsten).
63
Eigen vermogen
Eigen vermogen Algemene reserve Eigen vermogen, posten Eigen vermogen, begin van de periode Resultaat verslagperiode Overige mutaties verslagperiode Eigen vermogen, einde van de periode
2.691.080 350.686 17.111 3.058.877
Bestemmingsreserve Groepsvermogen publiek 249.332 -17.111 232.221
Totaal eigen vermogen
2.940.412 350.686 0 3.291.098
2.940.412 350.686 0 3.291.098
Flex-Bapo De voorziening voor flexibele Bapo is op grond van medio 2010 gepubliceerde, nieuwe richtlijnen door het ministerie van OCW komen te vervallen. De vrijval aan baten ten gevolge van opname van dit verlof mag niet langer als exploitatieopbrengst worden verantwoord, maar dient via het resultaat op de nieuwe bestemmingsreserve te worden verminderd. Deze “technische” omzetting heeft uiteindelijk op de omvang van deze bestemmingsreserve hetzelfde effect: deze is op elk moment gelijk aan die van de “oude”, hiervoor bestemde voorziening. De mutatie in deze bestemmingsreserve voor 2015 is € 17K (2014 was € 30K) , het saldo per ultimo 2014 is € 162K.
Eigen vermogen, specificatie Eigen vermogen, specificatie Bestemmingsreserve publiek Bedragen: x 1 01-01-2015 t/m 31-12-2015 Beschrijving
Flex-Bapo T.b.v. Praktijkonderwijs Totaal
Eigen vermogen, Resultaat begin van de verslagperiode periode 179.410 69.922 249.332
Overige mutaties verslagperiode -17.111 -17.111
Eigen vermogen, eind van de periode 162.299 69.922 232.221
64
Voorzieningen
Voorzieningen Personele voorzieningen Voorzieningen, posten Voorzieningen, begin van de periode Dotaties Onttrekkingen Vrijval Oprenting en/of verandering disconteringsvoet Voorzieningen, einde van de periode Bedrag looptijd maximaal 1 jaar Bedrag looptijd meer dan 1 jaar
Voorziening voor groot onderhoud
Totaal voorzieningen
493.034 153.793 22.255
1.012.969 332.000 466.354
1.506.003 485.793 488.609
624.572 64.800 559.772
878.615 429.948 448.668
1.503.187 494.748 1.008.440
2.2.3: Voorzieningen voor groot onderhoud ad € 879K: Het grootste deel, namelijk € 638K is bestemd voor de locatie Bovenbuurtweg, het resterende deel, ad € 241K, is voor het vmbo/pro-onderwijs op de locatie Zandlaan. In 2015 heeft voor beide locaties een nieuwe schouw plaats gevonden door een nieuw extern adviesbureau. De voorziening is per ultimo gebaseerd op de door het extern adviesbureau opgestelde meerjarenonderhoudsplan.
Voorzieningen, specificatie Voorzieningen, specificatie Uitsplitsing personele voorzieningen, verloopoverzicht 31-12-2015 Bedragen: x 1 Voorzieningen, posten Voorzieningen, begin van de periode Dotaties Onttrekkingen Vrijval Oprenting en/of verandering disconteringsvoet Voorzieningen, einde van de periode Bedrag looptijd maximaal 1 jaar Bedrag looptijd meer dan 1 jaar Overige voorzieningen post Bedragen: x 1 Aanduiding voorziening
Verlofsparen en sabbatical leave
Dotaties
Jubileumvoorziening Overige personele voorzieningen
Totaal personele voorzieningen
269.692 98.305
165.342 32.660 22.255
58.000 22.828
493.034 153.793 22.255
367.997 14.800 353.197
175.747 50.000 125.747
80.828 0 80.828
624.572 64.800 559.772
Vrijval
Bedrag looptijd maximaal 1 jaar
Bedrag looptijd meer dan 1 jaar
Geen specificaties Totaal
2.2.1: De personeelsvoorzieningen ad € 686K bestaan per ultimo 2015 uit: een voorziening voor spaarverlof ad € 368K (2014: € 270K). Deze voorziening is gebaseerd op het aantal per ultimo 2015 gespaarde uren van medewerkers die actief in dienst zijn. Voor één medewerker, afkomstig van een andere school, is € 64K gestort door die voormalige school; een voorziening voor jubilea en gratificaties ad € 237K (2014: € 165K). Deze voorziening is opgenomen tegen de contante waarde van de toekomstige uitbetalingen en is afhankelijk van de
65
ingeschatte blijfkans, gemiddelde salarisstijging en disconteringsvoet. De werkelijke jubileauitkeringen worden ten laste van deze voorziening gebracht een voorziening persoonlijk budget ad € 81K (2014: € 58K). Deze voorziening is gebaseerd op het aantal per ultimo 2015 gespaarde uren van medewerkers die actief in dienst zijn;
Kortlopende schulden
Kortlopende schulden Bedragen: x 1 Kortlopende schulden, toelichting Schulden aan kredietinstellingen Vooruitgefactureerde en -ontvangen termijnen projecten Crediteuren Schulden aan OCW/EZ Schulden aan FIN Schulden aan gemeenten en GR's Schulden aan groepsmaatschappijen Schulden aan andere deelnemingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Schulden ter zake van werk door derden Overige schulden (kortlopend) Kortlopende schulden exclusief overlopende passiva, subtotaal Overlopende passiva, toelichting Vooruitontvangen subsidies OCW/EZ Vooruitontvangen investeringssubsidies Vakantiegeld en vakantiedagen Te betalen interest Overige overlopende passiva Overlopende passiva Kortlopende schulden, totaal
31-12-2015 (EUR) Realisatie
31-12-2014 (EUR) Realisatie
451.249 0
530.914 313.820
754.623 182.592
683.903 199.570
1.388.464
1.728.207
42.000 4.949 680.807
42.000 16.861 611.454
431.773 1.159.529 2.547.993
415.226 1.085.541 2.813.748
Het totaal van de belastingen en premies sociale verzekeringen (2.4.7.1) bestaat voor 2015 geheel uit de loonheffing over december 2015. In de post overige overlopende passiva ad € 432K (2.4.10.8) zijn onder andere de volgende grote posten opgenomen: vooruit ontvangen bedragen nog te betalen kosten
2015 € 388K € 42K
2014 € 370K € 52K
Het vooruit ontvangen bedrag ad € 388K bestaat hoofdzakelijk uit € 188K vooruit ontvangen vrijwillige ouderbijdragen, € 35 subsidie VSV 2016, € 58 doorgeschoven subsidie gemeente t.b.v. project WOW, € 21 lerarenbeurs 2015-2016, € 31K vooruit ontvangen restitutie huurboeken 2015-2016 en vooruit ontvangen subsidie voor vandalisme.
66
9.6 Niet uit de balans blijkende verplichtingen A. Langlopende contracten: De stichting Christelijke Scholengemeenschap Het Streek te Ede heeft de volgende langlopende contracten met een substantieel bedrag afgesloten: b. CSU cleaning services:
Voor twee gebouwen zijn per 1 januari 2013 de schoonmaakcontracten herzien. De contracten hebben een looptijd van drie jaar en worden stilzwijgend voor twee maal een één jaar verlengd. Omzet op jaarbasis € 290K. opzegtermijn zes maanden. Het contract is Europees aanbesteed.
c. Veltwerk:
Management en ondersteuning van ict-afdeling. Het contract heeft een looptijd van twee jaar, van 1 augustus 2014 tot 31 juli 2016 met een omzet van gemiddeld € 125.000 per jaar. Er is een optie voor één jaar.
d. DVEP:
De Vrije Energie Producent, voorheen Energie:Direct B.V., Per 1 januari 2013 levert DVEP elektriciteit voor groot- en kleinverbruik op basis van maandelijkse facturering van het werkelijke verbruik. Het verbruik op jaarbasis is ongeveer € 100.000. Het nieuwe contract loopt t/m 31-122020 en is Europees aanbesteed.
f. Ricoh Ned. BV:
Huur kopieermachines en printers inclusief een vast bedrag voor afdrukken ad. € 120.000 per jaar voor de periode 01-04-2011 t/m 01-092016.
g. Eneco (was Dong):
Levering van gas voor groot- en kleinverbruik per jaar. Het contract loopt tot en met 31 december 2020 en is Europees aanbesteed. Het volume bedraagt ca. € 120.000 per jaar. Middels een nieuwe Europese aanbesteding is per 1 januari 2015 Eneco, de nieuwe leverancier. Door overname van Dong Energy door Eneco is Eneco al per 1 juli 2014 de gasleverancier en worden alle afspraken ongewijzigd nagekomen.
h. Iddink VO BV:
Levering schoolboeken voor de schooljaren 2016-2017 tot en met 20192020 via Europese aanbesteding. De omzet is afhankelijk van het aantal leerlingen en de samenstelling van het boekenpakket en bedroeg voor 2015 ca. € 548.000.
i. Kuijpers Maitenance
Kuijpers Maintenance verzorgt alle technische installaties van beide locaties. Dit contract is aangepast en loopt tot eind 2016 met stilzwijgende verlenging. De omzet op jaarbasis is circa € 107.000.
j. Diverse kleine contracten Alle kleine contracten (7 leveranciers) met een contractduur langer dan 1 jaar vertegenwoordigen een waarde van ca. € 61.000. k. Pensioenrechten
De pensioenrechten worden jaarlijkse geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Per 1 januari 2016 heeft er geen indexatie plaats gevonden. Naar de stand van ultimo 2015 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 97,2% (bron: website www.abp.nl). In 2015 dient het pensioenfonds een dekkingsgraad van ten minste 105% te hebben. De beleidsdekkingsgraad per 31 december 2015 bedroeg 98,7%. De beleidsdekkingsgraad is de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen 12 maanden. Omdat de 67
beleidsdekkingsgraad op 31 december 2015 niet aan de eisen (dekkingsgraad van 126,7%) voldeed, moet ABP voor 1 april bij De Nederlandsche Bank (DNB) een nieuw herstelplan indienen. In het herstelplan wordt bekeken welke maatregelen genomen moeten worden om de financiële positie van ABP te verbeteren. Stichting Het Streek heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Stichting Het Streek heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.
68
9.7 Overige relevante zaken Er zijn geen overige relevante zaken.
9.8 Overzicht verbonden partijen VERBONDEN PARTIJEN
Juridische Naam Samenwerkingsverband-VO Gelderse Vallei
Eigen
vorm
Statutaire
2015
zetel
Stichting Ede
Code
Vermogen
Resultaat
activiteit 31-12-2015
jaar 2015
BW
€
€
ja/nee
%
ja/nee
€ 590.565
€ 208.803
nee
0
nee
4
Art. 2:403 Deelname Consolidatie
69
9.9 G Verantwoording geoormerkt subsidies Verantwoording subsidies Model G Verantwoording subsidies G1B Subsidie zonder verrekeningsclausule, uitgebreid gespecificeerd (optioneel) Bedragen: x 1 Omschrijving
Lerarenbeurs Totaal
Toewijzing kenmerk
709238-1
Toewijzing datum
21-09-2015
Bedrag van Ontvangen t/m vorig Lasten t/m vorig de toewijzing verslagjaar verslagjaar
36073 36073
0 0
Stand begin verslagjaar
0 0
Ontvangst in verslagjaar
0 0
Lasten in verslagjaar Vrijval niet besteed in verslagjaar
36073 36073
15030 15030
21042 21042
Stand ultimo verslagjaar
Prestatie afgerond ? 21042 Nee 21042
70
9.10 Toelichting op de onderscheiden posten van de Staat van Baten en Lasten Overheidsbijdragen
Overheidsbijdragen Bedragen: x 1 Overheidsbijdragen, toelichting Rijksbijdragen, toelichting Rijksbijdragen OCW/EZ, toelichting Rijksbijdragen OCW Rijksbijdragen OCW/EZ Overige subsidies OCW/EZ, toelichting Overige subsidies OCW Overige subsidies OCW/EZ Inkomensoverdracht van rijksbijdragen, toelichting Doorbetalingen rijksbijdrage SWV Inkomensoverdracht van rijksbijdragen Ontvangen doorbetalingen Rijksbijdrage SWV Overige rijksbijdragen Rijksbijdragen Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden, toelichting Overige overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden, toelichting Provinciale bijdragen en subsidies Overige gemeentelijke en GR-bijdragen en -subsidies Overige overheden Totaal overige overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden
01-01-2015 t/m 31-12-2015 (EUR) Realisatie
01-01-2014 t/m 31-12-2014 (EUR) Realisatie
17.750.085 17.750.085
16.721.731 16.721.731
1.290.693 1.290.693
1.332.954 1.332.954
141.641
238.280 238.280 275.436
19.182.419
18.091.841
204.243
231.391 55.897 287.288 287.288
204.243 204.243
Ontvangen doorbetalingen rijksbijdrage SWV (3.1.4) Deze post uit 2014 bestaat voor € 238.280 uit rijksbijdragen voor zorg en rebound die als kassier rechtstreeks wordt doorbetaald aan het samenwerkingsverband en voor € 37.156 bijdrage voor Het Streek vanuit het samenwerkingsverband in verband met de invoer per 1 augustus 2014 van het passend onderwijs.
71
Andere baten
Overige baten Bedragen: x 1 Overige baten, toelichting Wettelijke cursus- en lesgelden, toelichting Lesgelden sector VO Totaal college-, cursus-, les- en examengelden Baten in opdracht van derden, toelichting Overige baten werk in opdracht van derden Baten werk in opdracht van derden Overige baten, toelichting Verhuur Detachering personeel Schenking Sponsoring Ouderbijdragen Verkoop van onderwijsmateriaal Catering Overige Overige baten
01-01-2015 t/m 31-12-2015 (EUR) Realisatie
01-01-2014 t/m 31-12-2014 (EUR) Realisatie
35.409 103.462
40.172 145.957
10.770 391.545
283 394.897
31.660 72.645 645.491
27.903 39.532 648.744
Onder de opbrengsten uit detachering personeel (3.5.2) zijn in 2014 de VSV-opbrengsten knelpuntenregio ad € 43K verantwoord. Deze zijn in 2015 verantwoord onder Overige subsidies OCW als onderdeel van de Overheidsbijdragen. Onder de overige opbrengsten ad € 73K (3.5.6) zijn voor € 48K restituties loonheffing en premies voorgaande jaren verantwoord.
72
Lasten
Lasten Bedragen: x 1 Lasten, toelichting Personeelslasten Lonen, salarissen, sociale lasten en pensioenlasten, uitsplitsing Lonen en salarissen Sociale lasten Premies Participatiefonds Premies Vervangingsfonds Pensioenlasten Lonen, salarissen, sociale lasten en pensioenlasten Overige personele lasten, uitsplitsing Dotaties personele voorzieningen Lasten personeel niet in loondienst Overige Overige personele lasten Ontvangen vergoedingen uitsplitsing Vergoedingen uit het Participatiefonds Vergoedingen uit het Vervangingsfonds Overige uitkeringen die personeelslasten verminderen Uitkeringen die personeelslasten verminderen Personeelslasten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa, toelichting Afschrijvingen op immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Afschrijvingen Huisvestingslasten, toelichting Huurlasten Verzekeringslasten Onderhoudslasten Lasten voor energie en water Schoonmaakkosten Belastingen en heffingen Dotatie onderhoudsvoorziening Overige Huisvestingslasten Overige lasten, toelichting Administratie- en beheerslasten Inventaris en apparatuur Leer- en hulpmiddelen Dotatie overige voorzieningen Overige Overige lasten Gerealiseerde herwaardering Separate specificatie kosten instellingsaccountant Accountantshonoraria, onderzoek van de jaarrekening Accountantshonoraria, andere controleopdrachten Accountantshonoraria, adviesdiensten op fiscaal terrein Accountantshonoraria, andere niet-controlediensten Accountantshonoraria Gemiddeld aantal FTE
01-01-2015 t/m 01-01-2014 t/m 31-12-2015 (EUR) 31-12-2014 (EUR) Realisatie Realisatie
12.905.045 753.095
12.373.828 647.784
1.537.027 15.195.167
1.697.508 14.719.120
88.110 295.558 556.333 940.001
136.975 148.713 551.674 837.362
235.439 235.439 15.899.729
266.534 266.534 15.289.948
516.079 516.079
496.599 496.599
31.556
18.994
246.626 198.234 431.331 32.170 332.000 12.848 1.284.765
96.217 228.775 388.655 32.632 332.000 7.475 1.104.748
522.843 951.825 502.717
570.182 972.430 447.012
1.977.385
1.989.624
15.440
17.152
15.440
17.152
229,9
213,7
73
Financieel en overig Bedragen: x 1 Financiële en overige baten en lasten, toelichting Financiële baten en lasten, toelichting Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Ontvangen dividenden (uit operationele activiteiten) Waardeveranderingen van financiële vaste activa en van effecten Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten Rentelasten en soortgelijke kosten Financiële baten en lasten Belastingen Resultaat deelnemingen Resultaat aandeel van derden Buitengewoon resultaat
01-01-2015 t/m 31-12-2015 (EUR) Realisatie
01-01-2014 t/m 31-12-2014 (EUR) Realisatie
107
1.171
3.616 -3.509
4.603 -3.432
74
9.11 Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector WNT Vermelding bezoldiging topfunctionarissen Leidinggevend topfunctionaris Bedragen: x 1 01-01-2015 t/m 31-12-2015 Echte of fictieve dienstbetrekking
Aanhef
Voorlette Tussenvoeg Achternaam rs sel
Ja, (fictieve) dienstbetrekking
Mevrouw
I.
Toezichthoudend topfunctionaris Bedragen: x 1 01-01-2015 t/m 31-12-2015 Echte of fictieve dienstbetrekking
Aanhef
Voorlette Tussenvoeg Achternaam rs sel
Functiecategorie
Aanvang functie
Einde functie
Ja, (fictieve) dienstbetrekking Ja, (fictieve) dienstbetrekking Ja, (fictieve) dienstbetrekking Ja, (fictieve) dienstbetrekking Ja, (fictieve) dienstbetrekking Ja, (fictieve) dienstbetrekking
Mevrouw De heer Mevrouw De heer De heer De heer
I.E.E. J.A. M.J. E.S. A.G. B.
Voorzitter Lid Lid Lid Lid Voorzitter
01-01 01-01 01-01 01-01 01-01 1-5-2015
31-5-2015 31-12 31-12 31-12 31-12 31-12
Sterenborg-van der Schaaf
van der van van
Dussen Oosterhaven Dasselaar Riemersma Ede Roodink
Functie(s)
Aanvang functie
Voorzitter College van Bestuur 01-01
Einde functie
Taakomvang Beloning (fte)
31-12
1,00
Beloning
0 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
Belastbare Beloning Totale onkostenver betaalbaar op bezoldiging goedingen termijn
102.261
0
Belastbare Beloning onkostenve betaalbaar rgoedingen op termijn 0 0 0 0 0 0
14.831
Totale bezoldiging
0 0 0 0 0 0
0 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
117.092
Herrekend WNTmaximum
Motivering overschrijding bezoldigingsnorm
178.000 Niet van toepassing
Herrekend WNT- Motivering maximum overschrijding bezoldigingsnorm
Toelichting overschrijding bezoldiging
11.046 Niet van toepassing 17.800 Niet van toepassing 17.800 Niet van toepassing 17.800 Niet van toepassing 17.800 Niet van toepassing 0 Niet van toepassing
75
9.12 Ondertekening van de jaarrekening Ondertekening van de jaarrekening Ede, 11 juni 2016
Bestuurder Mevr. drs. I. Sterenborg- van der Schaaf
…………………………….
Raad van Toezicht Dhr. drs. B.H.T. Roodink (voorzitter, lid commissie benoeming en bezoldiging)
…………………………….
Dhr. A.G. van Ede (lid, voorzitter commissie benoeming en bezoldiging)
…………………………….
Mevr. mr. M.J. van Dasselaar (lid)
…………………………….
Dhr. prof. drs. J.A. Oosterhaven (vicevoorzitter, voorzitter auditcommissie)
…………………………….
Dhr. drs. E.S. Riemersma (lid, lid auditcommissie)
…………………………….
76
DEEL IV – Overige gegevens Hoofdstuk 10 Overige gegevens 10.1 Controleverklaring
77
78
79
10.2 Voorstel bestemming van het resultaat Voorgesteld wordt het resultaat als volgt te bestemmen: Een deel van het resultaat ad € 367.797 wordt toegevoegd aan de algemene reserve en een deel ad € 17.111 wordt ten laste gebracht van de bestemmingsreserve flexibele bapo.
10.3 Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen bijzondere gebeurtenissen na balansdatum.
80
Bijlage Hoofd- en nevenfuncties leden Raad van Toezicht en College van Bestuur 2015 Naam
Hoofdfunctie
Nevenfunctie/organisatie
Functie
zelfstandig adviseur, juriste
CSG Het Streek
Lid RvT
Leden Raad van Toezicht mw. mr. M.J. van Dasselaar
Bezwarencommissie toelaatbaarheid, Samenwerkingsverband Helmond Peelland
Lid/plv. voorzitter Lid Interne Geschillencommissie, Lid
ROC Rijn Ijssel en ROC Nijmegen
Bezwarencommissie Functiehuis
Verenigde Bijzondere scholen
Lid Commissie van Beroep
CNS basisschool de Vlinderboom
Voorzitter Medezeggenschapsraad
CNV Onderwijs
Regiobestuurder Midden Nederland (interim)
Bestuur St. Wageningen 45 Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek
Lid
(RZO)
Lid
luitenant-generaal der mariniers buiten dhr. A.G. van Ede
dienst
Adviseur (niet structureel) Lid RvT, voorzitter commissie benoeming en CSG Het Streek
bezoldiging
zelfstandig directieadviseur, parttime dhr. prof. drs. J.A. Oosterhaven
hoogleraar Management IT, VU
CSG Het Streek
Vice-voorzitter RvT, Voorzitter auditcie
dhr. drs. E.S. Riemersma
senior vicepresident bij Capgemini
CSG Het Streek
Lid RvT, Lid auditcie
zelfstandig adviseur en interim dhr. B.H.T. Roodink
bestuurder
Voorzitter RvT, lid commissie benoeming en CSG Het Streek
bezoldiging
SGOMB Bemmel
Voorzitter RvT
CITO Arnhem
lid RvT
College van Bestuur CSG Het Streek, voorzitter College van mw. drs. I. Sterenborg-van der Schaaf Bestuur
``
Samenwerkingsverband Passend Onderwijs EdeWageningen Kenniscampus Ede
Voorzitter Lid bestuurlijk overleg
VO-raad
Lid themacommissie Passend Onderwijs
VO-raad
Lid Leden Advies Raad (LAR)
Stichting Technodiscovery
Bestuurslid
Edes Bedrijven Contact
Lid
PCBO
lid RvT
81
