Jaarrekening 2012 ANWB BV. Den Haag, 19 februari 2013

Jaarrekening 2012 ANWB BV

Den Haag, 19 februari 2013

Inhoudsopgave 1.1.1.1 Jaarverslag 1

Wit regel

Bericht van de hoofddirecteur

2

2 2 3

Directieverslag 2.1 ANWB in het kort 2.1.1 Doelstelling ANWB BV 2.1.2 Samenhang Vereniging en Bedrijf 2.1.3 Profiel 2.1.4 Kernactiviteiten 2.1.5 Ambitie 20/20 2.2 Het jaar 2012 2.2.1 Ledenontwikkeling 2.2.2 Financiële resultaten 2.2.3 Highlights 2012 2.2.4 HRM 2.2.5 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2.3 Risicomanagement 2.4 Corporate Governance 2.5 Vooruitzichten 3 Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV 3.1 Verslag over boekjaar 2012 3.2 Samenstelling Raad van Commissarissen 3.2.1.1 Wit regel Geconsolideerde jaarrekening

4 4 4 4 4 4 5 6 6 6 6 8 8 9 10 12 13 13 16 18 18

4

Geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012

19

5

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

21

6

Geconsolideerd kasstroomoverzicht ANWB BV over 2012

22

7

Overzicht totaalresultaat ANWB BV over 2012

23

8

Toelichting algemeen

24

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012

29

10

Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

42

11

Additionele informatie 11.1 Toelichting op de verzekeringsactiviteiten 11.2 Samengevoegde balans verzekeringsactiviteiten per 31 december 2012 11.3 Samengevoegde winst-en-verliesrekening verzekeringsactiviteiten over 2012 11.3.1.1 Wit regel Enkelvoudige jaarrekening

44 44 45 46 47 47

12

Vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012

48

13

Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

50

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012

51

15

Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

59

15.1.1.1 Wit regel Overige gegevens

61 61

16

Overige gegevens

62

17

Controleverklaring

63

1

1.1.1.1

Wit regel

Jaarverslag

(voor bestemming resultaat)

2

1

Bericht van de hoofddirecteur

De ANWB heeft betere jaren gekend dan 2012. Het was voor velen geen gemakkelijk jaar. De koopkracht daalde voor het derde jaar op rij en het consumentenvertrouwen bereikte een historisch dieptepunt. Daarbovenop zorgden de ingrijpende bezuinigingsmaatregelen en lastenverzwaringen van het kabinet Rutte 2 voor nog meer terughoudendheid bij de consument. Ook bedrijven stelden investeringen waar mogelijk uit. In dit lastige tijdgewricht bleef het ledental van de ANWB in 2012 niettemin stabiel. Dit is voor ons een groot compliment! Het bewijst dat onze leden de voordelen van het lidmaatschap herkennen en onze producten en diensten waarderen. En dat is precies waarvoor wij ons iedere dag inzetten. De financiële gevolgen van het moeizame economische klimaat waren echter duidelijk voelbaar, ook voor de ANWB. Bij nagenoeg alle bedrijfsactiviteiten liep de omzet terug en werden dalende resultaten genoteerd. Tegelijkertijd moest de ANWB aanzienlijk hogere pensioen- en reorganisatiekosten incasseren. Het jaar moest worden afgesloten met een omzet die lager was dan in 2011 en met een negatief nettoresultaat van € 12,5 miljoen. De hoofddirectie heeft hierop gereageerd met een ingrijpend kostenbesparingstraject, waarmee de maatregelen die de afgelopen jaren al werden ingezet, flink worden uitgebreid. Met dit kostenreductieplan werd nog voor het eind van het jaar de gewenste voortgang geboekt. Wij zijn onze leden dankbaar voor hun loyaliteit en vertrouwen en zullen ons voor hen sterk blijven maken. Onze dank gaat ook uit naar onze medewerkers. Zij hebben erg hard gewerkt en met veel overtuiging en creativiteit gezocht naar kansen in een moeilijke markt. Dat heeft tot een waardevolle vernieuwing en verbreding van ons producten- en dienstenassortiment geleid. Hiermee heeft de ANWB haar meerwaarde ook in het lastige jaar 2012 kunnen bewijzen. Guido van Woerkom Hoofddirecteur

3

2 2.1 2.1.1

Directieverslag

ANWB in het kort Doelstelling ANWB BV

ANWB BV voert de activiteiten uit die door de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB aan haar zijn uitbesteed. Dat vormt de basis voor de wijze waarop de ANWB zich bij overheden, bedrijven en brancheorganisaties inzet voor de belangen van de leden van de ANWB en voor een aantrekkelijk en breed assortiment producten en diensten, met name in de sfeer van hulpverlening, reizen, verzekeringen en informatie. 2.1.2

Samenhang Vereniging en Bedrijf

De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft al haar activiteiten ondergebracht in de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ANWB BV. Daarnaast is een deel van de beleggingen ondergebracht in de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Alle aandelen van de twee besloten vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor ANWB. De stichting heeft daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in het bezit zijn van de vereniging. Sinds deze structuur bestaat, geldt een personele unie tussen de hoofddirectie van de vereniging en de hoofddirectie van het bedrijf en tussen de raad van toezicht en de raad van commissarissen. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de vereniging. De leden van de hoofddirectie van de vereniging worden benoemd door de bondsraad op bindende voordracht van de raad van toezicht (gehoord de raad van advies). De bondsraad bestaat uit afgevaardigden van de leden van de twaalf provinciale afdelingen waaruit de vereniging bestaat. Het is het ‘parlement’ van de vereniging. De bondsraad keurt begroting en jaarrekening van de vereniging goed, stelt wijzigingen vast in de statuten en de reglementen, en stelt de contributie vast. Het aantal bondsraadsleden per afdeling is afhankelijk van het aantal leden per afdeling. 2.1.3

Profiel

De samenleving verandert doorlopend en mensen veranderen mee. Ook de werkvelden van de ANWB – mobiliteit, toerisme en recreatie – zijn volop in beweging en zijn dat ook altijd geweest. Het is een dynamisch samenspel van belangen, van zowel het individu als het collectief, dat zich inmiddels uitstrekt tot ver voorbij onze landsgrenzen. Duurzaamheid speelt daarbij een steeds grotere rol. Binnen dit speelveld behartigt de ANWB de belangen van haar 4 miljoen leden. Mensen willen zich in vrijheid en met plezier kunnen bewegen, zowel zakelijk als privé. De ANWB ondersteunt haar leden in hun mobiliteitsbehoeften en recreatieve wensen met een uitgebreid pakket aan producten en diensten. Daarnaast spant zij zich in voor een duurzame ontwikkeling van de samenleving als geheel. Het bevorderen van de verkeersveiligheid en het behoud van natuurlijk en cultureel erfgoed zijn daarbij belangrijke onderdelen. Om de verschillende belangen zo goed mogelijk op elkaar af te kunnen stemmen, staat de ANWB in voortdurend contact met haar leden en volgt zij maatschappelijke ontwikkelingen op de voet. Zo kunnen kansen worden herkend en ingevuld, bij voorkeur met de leden zelf maar ook met andere partijen. Door met elkaar belemmeringen weg te nemen en mogelijkheden te optimaliseren, bewegen we ons gezamenlijk in de goede richting. En dat is in het belang van iedereen. Met deze werkwijze heeft de ANWB leden en samenleving meer dan 125 jaar goed kunnen bedienen en zal zij ook in de toekomst een rol van betekenis spelen. 2.1.4

Kernactiviteiten

De wens om leden en samenleving verder te helpen heeft geresulteerd in een breed producten- en dienstenpakket dat steeds wordt aangepast aan de eisen van de moderne tijd. Daarnaast speelt de ANWB een

4

actieve rol in het maatschappelijk debat, waarbij niet alleen de wensen van de leden worden ingebracht, maar tevens wordt gezocht naar oplossingen die ook de samenleving als geheel ten goede komen. Mensen gaan graag met een gerust gevoel op pad. En als zich onverhoopt problemen voordoen, willen zij goed en snel geholpen worden. Dit is waar de ANWB voor zorgt. Onze leden kunnen met hun hulpvraag bij ons terecht, waar ter wereld zij zich ook bevinden. De hulpverleningsactiviteiten zijn onder te verdelen in de ANWB Wegenwacht, de ANWB Alarmcentrale, de hulpverleningsactiviteiten voor onze zakelijke partners (Zakelijke Markt), ANWB Rechtshulp en de activiteiten van onze dochterondernemingen Logicx en Medical Air Assistance. Ook kunnen zij verzekeringen afsluiten via de ANWB. Daarnaast worden de leden bediend met goede informatie en met producten en diensten die aansluiten op hun persoonlijke wensen en beleving. Daarbij maken wij gebruik van drie verschillende kanalen: telefonische dienstverlening via ons Contact Center, online dienstverlening via onze website en dienstverlening via de ANWB winkels. Binnen alle drie de kanalen worden zowel het assortiment als de wijze waarop dit wordt aangeboden doorlopend afgestemd op de veranderende ledenwensen en het ter beschikking komen van nieuwe technologie. Ook via haar belangenbehartigingsactiviteiten speelt de ANWB een actieve en ondersteunende rol. De leden willen zich verplaatsen, maar ervaren bereikbaarheidsproblemen; zij willen zich kunnen ontspannen, maar ervaren een tekort aan recreatiemogelijkheden. Met hun wensen lopen onze leden onvermijdelijk tegen maatschappelijke vraagstukken aan in de sfeer van mobiliteit, ruimtelijke ordening, landschapsontwikkeling, natuurbeheer, leefbaarheid en duurzaamheid. Vraagstukken waar vaak geen eenvoudige oplossing voor is, die onderling met elkaar verweven zijn en de inzet van uiteenlopende partijen vereisen. De ANWB is binnen dit krachtenveld een deskundige en gewaardeerde gesprekspartner die naar optimalisatie zoekt - voor haar 1 individuele leden, maar ook voor het collectief . 2.1.5

Ambitie 20/20

Met de Ambitie 20/20 heeft de ANWB begin 2012 voor het eerst een visie voor de middellange termijn neergelegd – voordien was het gebruikelijk steeds een strategie voor drie jaar vast te stellen. De visie voor de langere termijn verlangt dat steeds meer ANWB-activiteiten winst opleveren voor de leden, voor de samenleving en voor de ANWB zelf. Dit zogenoemde win-win-winprincipe sluit aan bij de aard en de doelen van de organisatie. Met de keuzes van de Ambitie 20/20 speelt de ANWB tevens in op de trend waarbij van organisaties wordt verwacht dat ze meer doen dan alleen producten en diensten leveren en winst maken. Ze moeten daarnaast een zinvolle rol spelen in de samenleving en inspelen op maatschappelijke behoeften. Daarom wil de ANWB alle producten en diensten verantwoord (laten) produceren en aanbieden: sociaal, duurzaam en veilig. Alle activiteiten moeten menselijk, betaalbaar, maatschappelijk verantwoord en schoon zijn, kwaliteit hebben en duurzaam financieel resultaat opleveren. Voor 2013 is reeds volop begonnen met de uitwerking van de vier strategische thema’s:  duurzame mobiliteit: het stimuleren van duurzame vervoersmiddelen en andere mobiliteitsvormen;  verkeersveiligheid: het verbeteren van persoonlijke veiligheid in het verkeer, voor jong en oud;  recreatie dichtbij: het aantrekkelijk en toegankelijk maken van natuur en parken in de buurt;  vangnet onderweg: van sec pechhulp naar pech, schade en zorg; de complete ontzorging onderweg.

1

Voor een compleet overzicht van onze belangenbehartigingsactiviteiten verwijzen wij u graag naar het Jaaroverzicht Vereniging ANWB 2012, dat u kunt inzien op onze website anwb.nl.

5

2.2 2.2.1

Het jaar 2012 Ledenontwikkeling

Het jaar 2012 werd afgesloten met een ledenstand van 3.964.047, waarmee het ledental van de ANWB min of meer gelijk is gebleven ten opzichte van 2011, ondanks een lichte daling van het aantal leden met Wegenwacht Service. Dit is mede te danken aan extra behoudsactiviteiten en de verbreding en vernieuwing van ons producten- en dienstenpakket. De waardering daarvoor bleek onder meer uit de groei van het aantal leden zonder Wegenwacht Service. 2.2.2

Financiële resultaten

De omzet vertoonde in de achterliggende twee jaren een dalende trend. Dit werd in 2012 met name veroorzaakt door verdere afbouw van de volmachtportefeuille bij verzekeringsdochter Unigarant, achterblijvende omzet bij Retail en Media en in mindere mate door lagere aantallen aanwas en inschrijvingen bij de Wegenwacht. Gedeeltelijk kon dit worden gecompenseerd door een stijging van de omzet uit Reizen, door acquisitie van de Cruise Travel-groep eind 2011. De omzet over 2012 is uitgekomen op € 1.037 miljoen. Over 2011 bedroeg de omzet € 1.065 miljoen. Het bedrijfsresultaat liet in 2012 een forse daling zien ten opzichte van voorgaande jaren. Dit werd met name beïnvloed door bijzondere lasten: extra reorganisatielasten en aanvullende stortingen in het pensioenfonds om het herstelplan te ondersteunen. Daarnaast bleef de brutomarge op de meeste bedrijfsonderdelen achter op voorliggende jaren. Het bedrijfsresultaat kwam daarmee uit op € 39,4 miljoen negatief. In 2012 telde de organisatie gemiddeld 4.173 fte’s. Daarmee ligt dit aantal circa 90 fte lager dan in het voorgaande jaar. Ondanks deze daling zijn de personeelskosten met € 22 miljoen gestegen. Dit werd vrijwel geheel veroorzaakt doordat de ANWB in 2012 aanzienlijk hogere pensioenkosten heeft moeten incasseren. Mede door de lage rente en de gestegen levensverwachting bleef de dekkingsgraad van het ANWB Pensioenfonds achter op het herstelpad. Op grond hiervan is in het resultaat 2012 de eenmalige voorwaardelijk gedane toezegging als bijdrage aan de verbetering van de financiële positie van het fonds opgenomen. In totaal namen de pensioenkosten toe met ruim € 20 miljoen tot € 65,7 miljoen. Aan de andere kant is het financieel resultaat uitgekomen op € 23,0 miljoen, door positieve resultaten op alle beleggingscategorieën. Het nettoresultaat over 2012 is daarmee uitgekomen op een verlies van € 12,5 miljoen. Het eigen vermogen is, door het netto-resultaat en de acquisitie van Uitgeverij Smit BV in februari 2012, per 31 december 2012 uitgekomen op € 189 miljoen. De vermogenspositie van onze verzekeringsmaatschappijen voldoet ruimschoots aan de vereisten die De Nederlandse Bank daaraan stelt. Hier is met de invoering van Solvency II ook voortdurend de aandacht voor. 2.2.3

Highlights 2012

De ANWB Alarmcentrale kreeg er in het afgelopen jaar 800.000 klanten bij in opdracht van Univé en verwerkte zowel in de winter- als in de zomerperiode een recordaantal calls. Daarnaast werd hard gewerkt aan de vernieuwing van de ICT-systemen. Topdrukte zagen we ook bij de Wegenwacht, met als absolute uitschieter 2 februari 2012: op die dag werden ruim 9.000 pechgevallen verholpen. De dienstverlening werd uitgebreid met pechhulp voor tweewielers, de ANWB Fietsservice, die goed werd ontvangen en aan het eind van 2012 door meer dan 70.000 leden en klanten werd afgenomen. Daarnaast werd goede voortgang geboekt met de inbouw van een nieuw communicatiesysteem in de Wegenwachtauto’s en werd een zevende servicecentrum geopend in Wolfheze.

6

Ook bij verzekeringen werd hard gewerkt aan de vernieuwing en uitbreiding van het pakket. Onze concurrentiekracht is hiermee aanzienlijk toegenomen. Wij zijn erg trots dat de ANWB in 2012 opnieuw het keurmerk voor Heldere Polisvoorwaarden kreeg. Ook werden wij uitgeroepen tot de klantvriendelijkste verzekeraar van Nederland en beste online aanbieder van autoverzekeringen. Dat de consument ons een 8,6 geeft, bewijst dat onze benadering opvalt en gewaardeerd wordt. De reisdochters van de ANWB hebben in 2012 opnieuw Zoover-awards in de wacht gesleept. Travelhome, SNP Natuurreizen, Cruise Travel en FOX Vakanties haalden samen acht prijzen binnen. Binnen Retail werd een nieuw winkelconcept ontwikkeld dat beter aansluit op de veranderende wensen van onze leden. Na een succesvolle pilot in de winkels in Nieuwegein, Hilversum en Rijswijk zal dit concept de komende paar jaar gefaseerd worden uitgerold. Wij verwachten dat hierdoor de prestaties van de winkels verbeteren, terwijl hiermee tevens wordt geïnvesteerd in de optimalisatie van de mix aan services waarmee leden en klanten bediend worden. De combinatie van winkels, Contact Center, internet en sociale media zorgt ervoor dat er snel geschakeld kan worden en maatwerk kan worden geboden. Het Land van ANWB, het online platform met de leukste uitjes van Nederland, oogst veel waardering en maakt een veelbelovende ontwikkeling door. In 2012 werd het Land van ANWB meer dan 2 miljoen keer bezocht, werd de bijbehorende app meer dan 50.000 keer gedownload en brachten meer dan 80.000 leden hun stem uit op het leukste uitje van Nederland. Deze grote belangstelling zorgt ervoor dat steeds meer partijen zich aansluiten. Voor de leden betekent dit: nog meer informatie, inspiratie en voordeel. De ANWB en haar leden weten elkaar te vinden. Dat heeft ook het afgelopen jaar weer tot mooie resultaten geleid. In Krommenie werd het eerste ANWB Groenplein geopend. Samen met leden en omwonenden werd een kleurloos park veranderd in een dynamische groene ontmoetingsplek die inmiddels druk wordt bezocht. In 2013 zal een tweede Groenplein worden geopend in Eindhoven. Aandacht voor het groen was er ook vanuit de maatschappelijke stages die wij ieder jaar organiseren en door onze vrijwilligers worden begeleid. In 2012 volgden bijna 2.000 middelbare scholieren een maatschappelijke stage bij de ANWB, en werd tevens de 5.000ste maatschappelijke stagiair begroet. Het voornemen van het kabinet Rutte I om de onbelaste kilometervergoeding af te schaffen, betekende voor de Nederlandse forens een flinke financiële aderlating. Om reizigers in staat te stellen hun persoonlijke nadeel precies te berekenen, ontwikkelde de ANWB een reiskostencheck die door meer dan 300.000 leden werd ingevuld. Uiteindelijk bleken de gevolgen dermate ingrijpend, dat de politiek van invoering van deze bezuinigingsmaatregel afzag. De verhoging van de maximumsnelheid naar 130 km/uur en met name de bijbehorende bebording zorgde op veel snelwegtrajecten voor de nodige onduidelijkheid. Reden voor de ANWB om een speciaal meldpunt in te richten, waar automobilisten hun ervaringen konden delen. In korte tijd werden meer dan 2500 reacties verzameld, die werden overhandigd aan Rijkswaterstaat. De bebording werd hierop aangepast. Ook aan de verkeersveiligheid in ons land hebben we weer volop aandacht besteed. Onder meer met Streetwise, een verkeersveiligheids-programma voor leerlingen van de basisschool. Jaarlijks worden hiermee meer dan 200.000 kinderen wegwijs gemaakt in het drukke verkeer. In 2012 werd gevierd dat sinds de start in 2006 meer dan 1 miljoen leerlingen het programma volgden. Binnen het programma Lightwise ligt de nadruk op goede fietsverlichting. De ANWB werkt hierin samen met scholen, leerlingen en hun ouders. Met dit programma kon in 2012 worden bereikt dat 125.000 leerlingen goed verlicht naar school fietsten. Ook werd de veiligheid van alle Nederlandse provinciale wegen in kaart gebracht. Op

7

deze wegen vallen verhoudingsgewijs de meeste verkeersslachtoffers. De resultaten en verbeterpunten zullen in 2013 worden gepresenteerd. 2.2.4

HRM

Om in de toekomst over voldoende goed gekwalificeerd personeel te kunnen beschikken, is het van belang dat de ANWB zich blijft onderscheiden als aantrekkelijke werkgever. Dit doet zij enerzijds door medewerkers te betrekken in haar maatschappelijke doelstellingen en hen te stimuleren hieraan een bijdrage te leveren. Anderzijds biedt de ANWB een prettige werkomgeving door haar flexibele manier van werken, diversiteit en doorgroeimogelijkheden. Daarnaast investeert de ANWB in de kennis en vaardigheden van haar medewerkers. Gedurende 2012 hebben de vakbonden en ANWB meerdere malen overleg gevoerd om te komen tot een nieuwe CAO, daar de huidige CAO een looptijd heeft van 1 april 2011 tot en met 31 maart 2012. Naast de onderwerpen pensioenen en loonontwikkeling zijn daarbij tevens onderwerpen in het kader van scholing, functiewaardering, loopbaanscan e.d. aan de orde geweest. Helaas kon voor het einde van het jaar geen overeenstemming worden bereikt. Het, in 2010 gestarte, project “A Great Place to Work” waarbij het management en de medewerkers op een nieuwe manier met elkaar in dialoog gebracht worden werpt zijn vruchten af. De uitkomsten van gehouden ‘Great Place to Work’-onderzoeken tonen aan dat de ANWB en haar medewerkers erin slagen om een goede werksfeer te creëren, een sfeer waarin mensen een beroep op elkaar kunnen doen, wat zeker in deze tijd belangrijk is. 2.2.5

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Het begrip duurzaamheid is voor de ANWB niet nieuw: het is een belangrijk uitgangspunt van onze statutaire doelstelling en bepaalt daarmee al meer dan 125 jaar onze werkwijze. Als maatschappelijk betrokken organisatie wil de ANWB bij alles wat zij onderneemt fatsoenlijk omgaan met mens en milieu. Wij vinden het verheugend dat MVO inmiddels gelijk staat aan “modern ondernemen”, en dat het belang ervan in steeds breder verband wordt onderschreven. Met de invulling van haar MVO-beleid kan de ANWB rekenen op de waardering van haar leden en medewerkers, terwijl een gezonde rendementsontwikkeling ertoe bijdraagt dat de organisatie haar MVO-beleid voor de toekomst kan bestendigen en uitbreiden. Als het gaat om verduurzaming van de mobiliteit, zien wij elektrisch rijden als een kansrijke richting, zeker voor de personenmobiliteit. De ANWB wil zich sterk maken voor een werkelijke doorbraak en heeft in 2012 een snellaadnetwerk geopend en de grootste elektrische proefrit georganiseerd. Ook werd gestart met de verkoop van laadpassen en laadpalen. Duurzaam is bij voorkeur ook voordelig voor de leden. Daarom hebben we het afgelopen jaar voor het eerst een groene energieveiling gehouden waar 2 ruim 60.000 leden zich voor inschreven. Dit initiatief zal in 2013 wegens succes worden herhaald .

2

Voor een compleet overzicht van onze inspanningen op het gebied van duurzaam ondernemen verwijzen wij u graag naar ons Maatschappelijk Jaarverslag 2012 dat u kunt vinden op onze website anwb.nl. Publicatie verwacht in april 2013.

8

2.3

Risicomanagement De ANWB heeft in 2008 gekozen voor een risicomanagement-systeem. De verschillende activiteiten die binnen de onderdelen van de ANWB worden uitgevoerd brengen een diversiteit aan risico’s met zich. Met periodieke risico-inventarisaties binnen de verschillende activiteiten worden deze risico’s geïdentificeerd en gemonitord. Deze verschillende risico-inventarisaties leiden tot een centrale risicokaart. In de beheersing van de risico’s spelen verschillende (centrale) afdelingen en functies een belangrijke rol. Daarnaast is afgelopen jaar meer aandacht gekomen voor risicomanagement in het proces van inkoop en projecten. Vanwege de voortgaande ontwikkelingen op het gebied van regelgeving en de daaruit voortvloeiende toenemende eisen aan risicomanagement, zijn inmiddels naast de centrale risicomanagement functie ook risicomanagement functies gecreëerd binnen de ANWB dochtervennootschappen UVM Verzekeringsmaatschappij NV, Unigarant NV en Reis- en Rechtshulp NV. Deze decentrale risicomanagementfuncties hebben een functionele lijn met de centrale risicomanagementfunctie. De basis voor goed risicomanagement is gelegen in een solide interne omgeving. Daarmee wordt gedoeld op de inrichting van de organisatie, duidelijke vastlegging van taken en bevoegdheden en gedrag en cultuur binnen de organisatie. Belangrijke basis daarbij is de nieuw gekozen inrichting van de organisatie in 2008 en de gedragscode die is opgesteld in 2007. Deze gedragscode wordt in 2013 herzien. De risicokaart Het risicobeeld is in 2012 vergelijkbaar met dat van 2011 waarbij enkele verschuivingen in zwaarte van de risico’s herkenbaar zijn. Het risico van oplopende bedrijfskosten wordt in deze tijd van economische crisis en stagnerende groei belangrijker. Extra maatregelen zijn nodig om dit risico te blijven beheersen. Hiervoor zijn inmiddels diverse kostenreductie-trajecten in gang gezet. Anderzijds is het belang onderkend, ook vanwege de economische crisis, van het behouden en aantrekken van de juiste mensen met de juiste kwaliteiten op sleutelposities. Strategische risico’s De basis voor de huidige strategie van de ANWB ligt inmiddels vast in het document “Ambitie 20/20”. Inmiddels is deze door vrijwel elk onderdeel van de ANWB vertaald voor de betreffende specifieke activiteit. De wereld om ons heen verandert snel en de Ambitie 20/20 biedt het kader waarbinnen daarop ingespeeld kan worden en geanticipeerd. Op het gebied van imago en merknaam, zien we dat veiligheid en beveiliging van gegevens in de digitale wereld een steeds belangrijker issue wordt. Er zijn stappen gezet dit beter te borgen door een integraal beleid op dit terrein vast te stellen. Met de uitvoering van dit beleid is ook al een start gemaakt. Grote aandacht besteedde de ANWB aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Elders in dit jaarverslag en het maatschappelijk jaarverslag wordt daarop nader ingegaan. Operationele risico’s Hulp verlenen gebeurt 7 x 24 uur per week. Het waarborgen van de continuïteit van de dienstverlening is daarom uiterst belangrijk. In 2012 is gewerkt aan de herinrichting van de calamiteiten- en crisisorganisatie. Daarnaast is de hardware van een aantal cruciale systemen vervangen en de technische uitwijk daarvoor gerealiseerd. Daarnaast wordt gewerkt aan een datacenterbeleid waarin integraal is voorzien in technische uitwijk voor de kritische systemen van de ANWB. Financiële en verslagleggingsrisico’s De pensioenen van de ANWB-medewerkers vormen een risico. Enerzijds is sprake van een pensioenregeling die te kostbaar is en resulteert in een hoge door de ANWB verschuldigde kostendekkende premie. Deze regeling is dringend aan herziening toe. Anderzijds is de dekkingsgraad van het pensioenfonds te laag. Vanwege deze lage dekkingsgraad heeft de ANWB in 2012 toegezegd een

9

extra financiële bijdrage te willen leveren. Het is gegeven het economisch klimaat en de resultaten van de ANWB niet aannemelijk dat in 2013 een nieuwe toezegging zal volgen. De ANWB blijft investeren in de controle-omgeving van de interne processen. De AO/IC afdeling is bij diverse onderdelen betrokken bij het gestructureerd in kaart brengen van de belangrijkste administratieve processen. Op het gebied van vermogensbeheer is een belangrijke stap gezet in 2012 door over te gaan tot selectie van een (externe) fiduciair manager, die taken overneemt van de (interne) vermogensbeheerders. Hiermee wordt ten aanzien van het financiële risicobeheer een extra professionaliseringsslag gemaakt. Compliance risico’s Door de diversiteit van haar activiteiten heeft de ANWB te maken met een veelheid aan regelgeving en verschillende toezichthouders. Belangrijke wetgeving betreft onder meer de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP), Wet financieel toezicht (Wft) en in de toekomst ook Solvency II. De ANWB vindt het belangrijk, onder meer vanwege haar positie in de maatschappij, te voldoen aan alle wet- en regelgeving. Periodiek worden compliance audits uitgevoerd om te toetsen of voldaan wordt aan weten regelgeving. In 2012 is dat gebeurd voor de WBP en Wft. 2.4

Corporate Governance In 2003 is de Nederlandse Corporate Governance Code verschenen (de Code). Hoewel de Code strikt genomen slechts geldt voor Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen, heeft de ANWB de Code vertaald naar reglementen voor haar raad van commissarissen en hoofddirectie. In deze reglementen zijn de wijze waarop de ANWB wordt bestuurd en het toezicht op dat bestuur duidelijk en transparant verwoord. Vanaf 2005 wordt binnen de ANWB gewerkt met deze reglementen. De reglementen zijn vervolgens uitgewerkt in een bevoegdhedenschema ten behoeve van de managementlaag onder de hoofddirectie. In lijn met de Code en de ANWB-reglementen kent de raad van commissarissen van de ANWB twee commissies die te bespreken onderwerpen voor de raad van commissarissen voorbereiden. Het gaat om de audit commissie en de benoemings- selectie- en bezoldigingscommissie. Deze commissies werken op grond van een eigen reglement. De Monitoring Commissie Corporate Governance Code publiceert doorgaans elk jaar in december een rapport waarin de toepassing van de Code wordt geëvalueerd en eventueel de Code wordt aangepast. In december 2008 heeft dat geleid tot een hernieuwde versie van de Code door de Commissie Frijns. Uit de evaluaties blijkt dat de Code (en de faciliterende wetgeving) heeft geleid tot een verbeterde governance structuur bij beursgenoteerde vennootschappen. Met name het interne toezicht door commissarissen is intensiever en gespecialiseerder geworden. Zowel de hoofddirectie als de raad van commissarissen bespreken jaarlijks de bevindingen van de Monitoring Commissie en de daaruit voortvloeiende eventuele wijzigingen in de ANWB-reglementen. In december 2011 is het zevende rapport over de naleving van de Code gepubliceerd, waaruit blijkt dat enkele specifieke onderwerpen nader zijn onderzocht. De bevindingen van de Monitoring Commissie zijn besproken door de hoofddirectie en de raad van commissarissen. Daarbij kwam onder meer aan de orde dat de ANWB bij het tot stand komen van de reglementen de keuze heeft gemaakt, in afwijking van de Code, bestuurders voor onbepaalde tijd te blijven benoemen. De redenen daarvoor zijn gelegen in de aard van de organisatie, haar positie in de maatschappij en de lange termijndoelstellingen. Dit geldt heden nog onverminderd, zo is geconcludeerd, en deze afwijking van de Code is bevestigd. Om dezelfde redenen geldt ook geen limitering voor het aantal termijnen van de commissarissen (met uitzondering van een leeftijdsgrens). Wel is afgesproken dat een commissaris doorgaans twee termijnen zitting zal hebben in de raad van commissarissen, tenzij gegeven de feiten en omstandigheden op dat moment er goede redenen zijn daarvan af te wijken.

10

De Monitoring Commissie heeft niet besloten tot aanpassing van de Code, maar heeft wel in haar rapport aandachtspunten geformuleerd. De raad van commissarissen heeft op basis van de aanbevelingen van de Commissie besloten in het bericht van de raad van commissarissen het proces van evaluatie meer aandacht te geven en het aanwezigheidspercentage van de raad te vermelden. Voorts heeft de audit commissie besloten het belang dat zij hecht aan risicobeheersing tot uitdrukking te brengen in een wijziging van het reglement van de audit commissie. Die wijziging is door de raad van commissarissen goedgekeurd. In het kader van de Wet bestuur en toezicht kan gemeld worden dat zowel de samenstelling van de hoofddirectie als die van de raad van commissarissen over het jaar 2012 voldoet aan de norm voor de verhouding man - vrouw met respectievelijk 25% en 30%. Met het vertrek van mevrouw Bussemaker voldoet de raad van commissarissen niet meer aan de norm van 30%. Bij de invulling van de vacature wegens het vertrek van mevrouw Bussemaker zal de voorkeur dan ook uitgaan naar een vrouwelijke kandidaat.

11

2.5

Vooruitzichten Als wij onze rol in de toekomst op dezelfde manier willen kunnen invullen, moeten we zorgen voor een gezond rendement. Wij ontkomen daarbij niet aan stevige ingrepen. Nu de omzet opnieuw is gedaald en de operationele kosten zijn gestegen, moeten er maatregelen worden getroffen. Daarom is aan het eind van 2012 een start gemaakt met een omvangrijk kostenbesparingsprogramma, waarmee de bedrijfskosten in twee jaar tijd flink moeten zijn teruggebracht. Ook de pensioenregeling van de ANWB zal noodgedwongen worden versoberd. Omdat het hier om structurele maatregelen gaat die alle bedrijfsonderdelen raken, zijn reorganisaties niet uit te sluiten. Dat we ingrijpen in de kosten betekent niet dat nu alle uitgaven worden bevroren. De ANWB blijft bouwen aan haar toekomst en zal daar ook in investeren. Ontwikkelingen in de markt worden daarbij nauwlettend gevolgd. Daarnaast zal worden gezocht naar nieuwe product-dienstcombinaties en naar nieuwe partnerschappen. Ons meerjarenplan Ambitie 20|20 geeft hierbij de gewenste richting en sturing. Het is een koers die recht doet aan de kracht van de organisatie en ons in staat stelt om onze rol de komende jaren verder te versterken en uit te breiden. De ANWB zal haar leden hierbij uiteraard zoveel mogelijk betrekken. De hoofddirectie kijkt met vertrouwen naar de toekomst. Onze medewerkers zijn deskundig en betrokken, bij de ANWB én bij haar leden. Zij hebben begrip voor het kostenbesparings-traject en zullen alles op alles zetten om meer voor de leden te bereiken met minder middelen. Dat we efficiënter moeten gaan werken heeft ook goede kanten. Het leidt tot professionaliseringsslagen, tot creativiteit en tot nieuwe invalshoeken. Op allerlei plekken binnen de organisatie worden kansen gesignaleerd en zien we mooie initiatieven ontstaan. We hebben een degelijke begroting voor 2013 waarmee we anticiperen op de economische prognoses. We hebben onze concurrentiekracht de afgelopen jaren zien toenemen en ontwikkelen nieuwe producten en diensten die aansluiten bij de verwachtingen. Leden van de ANWB herkennen de voordelen van het lidmaatschap en kiezen bewust voor de kwaliteit van onze hulpverlening, voor de vriendelijkheid van onze mensen, de transparantie van onze verzekeringsactiviteiten, de betrokkenheid van onze medewerkers in de winkels. Zij waarderen waar de ANWB voor staat, ook en misschien wel juist in moeilijke tijden. Dat geeft ons een stevige uitgangspositie voor 2013. De hoofddirectie is ervan overtuigd dat de ANWB ook in dit lastige jaar haar meerwaarde zal kunnen laten zien.

Den Haag, 19 februari 2013 Hoofddirectie ANWB mr. G.H.N.L. van Woerkom (hoofddirecteur) drs. F.J. van Bruggen drs. M. Sijmons MBA drs. R.J.X. Wanders

12

3 3.1

Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV

Verslag over boekjaar 2012 De raad van commissarissen vergaderde in 2012 acht keer in aanwezigheid van de leden van de hoofddirectie. Vijf vergaderingen waren regulier, daarnaast was er een telefonische vergadering en de jaarlijkse strategiedag in oktober, waaraan een vergadering vooraf ging van de raad van commissarissen buiten aanwezigheid van de leden van de hoofddirectie. In juni heeft de raad van commissarissen een dag gewijd aan het bespreken van de toekomst van de winkels binnen de ANWB. Alle reguliere vergaderingen van de raad van commissarissen zijn vooraf gegaan door een besloten overleg van de leden van de raad. De vergaderingen van de raad van commissarissen worden voorbereid door de voorzitter en de hoofddirecteur. De voorzitter van de raad van commissarissen had tussentijds regelmatig persoonlijk en telefonisch contact met de hoofddirecteur. De voorzitter fungeert voor de hoofddirecteur als eerste aanspreekpunt binnen de raad van commissarissen. Geen enkele commissaris is meer dan een keer afwezig geweest bij de reguliere vergaderingen. Het aanwezigheidspercentage van de raad van commissarissen bij de reguliere vergaderingen bedraagt 90%. In een afzonderlijke vergadering van de raad van commissarissen, buiten aanwezigheid van de leden van de hoofddirectie, vonden de evaluaties en beoordelingen plaats van de raad van commissarissen, de afzonderlijke commissies van de raad, de hoofddirectie en de individuele leden daarvan. Die evaluaties en beoordelingen zijn gedaan op grond van individuele gesprekken met de leden van de hoofddirectie en van vragenlijsten en interviews, waarvan een rapportage is opgesteld. Wijzigingen in de samenstelling Vanwege het aanvaarden van de functie van minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, heeft mevrouw Bussemaker de raad van commissarissen verlaten per november 2012. De raad van commissarissen dankt mevrouw Bussemaker hartelijk voor haar betrokkenheid en inspanningen als commissaris. Medio 2013 zullen de heren Hensel (aftredend en niet herbenoembaar) en Van der Graaf (op eigen verzoek wegens te drukke werkzaamheden) de raad van commissarissen verlaten. De raad van commissarissen is verheugd dat de heren Harryvan en Kok op voordracht van de raad door de aandeelhouder per januari 2013 zijn benoemd als leden van de raad van commissarissen. De vacature ontstaan door het vertrek van mevrouw Bussemaker wordt in de loop van 2013 ingevuld. Alle leden van de raad van commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de Nederlandse Corporate Governance Code. Commissies De raad van commissarissen kent twee commissies die de vergaderingen van de raad van commissarissen voorbereiden: de auditcommissie en de benoemings- selectie- en bezoldigingscommissie. Deze commissies vergaderden in 2012 respectievelijk zes en vier maal. De heer Hensel fungeert als voorzitter van de auditcommissie. Daarnaast bestaat deze commissie uit mevrouw Peijs en de heer Van Amerongen. De nieuwe leden van de raad, de heren Harryvan en Kok, zullen deel uitmaken van de auditcommissie. De heer Van Amerongen zal na het vertrek van de heer Van der Graaf de functie van voorzitter van de benoemings- selectie- en bezoldigingscommissie op zich nemen en de auditcommissie verlaten. De heer Kok zal de heer Hensel opvolgen als voorzitter van de auditcommissie. De voorzitter van de auditcommissie bereidde de vergaderingen van de auditcommissie voor met de financieel directeur. Ook heeft de voorzitter van de auditcommissie regelmatig tussentijds contact met de financieel directeur. De financieel directeur woont de vergaderingen van de auditcommissie bij. Afhankelijk van de onderwerpen zijn ook andere leden van de hoofddirectie incidenteel aanwezig in deze vergaderingen.

13

De auditcommissie sprak in 2012 twee maal buiten aanwezigheid van leden van de hoofddirectie met de externe accountant. De auditcommissie besprak in elke vergadering de financiële gang van zaken (inclusief de beleggingen), de resultaten van de uitgevoerde audits, evaluaties en onderzoeken en de stand van zaken van eventuele overnames en evaluaties daarvan. De jaarrekening 2011, de management letter 2011, de opvolging van de management letter 2011 en de rapportage over de interimcontrole 2012 zijn door de auditcommissie in aanwezigheid van de externe accountant besproken. De auditcommissie besteedde speciale aandacht aan de vermogensbeheerstructuur, de gang van zaken rond de pensioenen, de risicokaart 2012 en de beheersmaatregelen, het auditjaarplan 2013, de begroting 2013 en de financiële aspecten van de plannen voor de ANWB-winkels. De auditcommissie heeft besloten de extra aandacht die zij schenkt aan risico’s en de beheersing daarvan tot uitdrukking te laten komen door het reglement van de auditcommissie op dit punt aan te scherpen. De benoemings- selectie- en bezoldigingscommissie staat onder voorzitterschap van de heer Van der Graaf, met de leden mevrouw Bussemaker en de heer Laman Trip. De bezoldigings- selectie en benoemingscommissie sprak meerdere keren over de omvang en samenstelling van de raad van commissarissen, over de samenstelling en competenties van de raad van commissarissen, het rooster van aftreden van de commissarissen, (her) benoemingen, het introductieopleidings- en trainingsprogramma en de behoefte aan opleiding van de leden van de raad. De beloning(sstructuur) van de leden van de hoofddirectie en van het hogere management is besproken. De variabele beloning is beperkt van omvang en gebaseerd op een aantal collectieve en individuele doelstellingen, zowel kwalitatief als kwantitatief. Het remuneratierapport 2011 en wijzigingen in de bezetting van het hogere management zijn onderwerpen die de aandacht kregen van de commissie. Voorts voert de voorzitter van de commissie gesprekken met leden van het hogere management die de organisatie verlaten. Beide commissies rapporteren via hun voorzitters in de voltallige vergaderingen van de raad van commissarissen. De schriftelijke verslagen van de vergaderingen van de commissies worden gedeeld met alle leden van de raad. Werkzaamheden van de raad van commissarissen De raad van commissarissen heeft conform haar wettelijke taak toezicht gehouden op het door de hoofddirectie gevoerde beleid en de algemene gang van zaken binnen de ANWB. Verschillende leden van de raad van commissarissen fungeerden op informele basis regelmatig als klankbord op verschillende terreinen binnen de ANWB. Telkens terugkerende onderwerpen in de vergaderingen van de raad van commissarissen waren de financiële gang van zaken (inclusief de beleggingen), de pensioenproblematiek en de ontwikkelingen op het terrein van retail en de gevolgen daarvan voor het distributiebeleid, de distributiekanalen en de winkelorganisatie van de ANWB. De jaarrekening 2011 is besproken in aanwezigheid van de externe accountant. Het Meerjarenplan en de begroting 2013 zijn uitvoerig behandeld door de raad van commissarissen. Ook het kostenreductieprogramma dat in het najaar van 2012 is gestart op grond van de aanhoudende lastige marktomstandigheden, is uitgebreid aan de orde geweest. Voorts besprak de raad van commissarissen (de structuur van) het huidige productportfolio, (de ontwikkeling van) nieuwe producten en diensten, de verzekeringsactiviteiten en de mate van herverzekering. De raad van commissarissen liet zich uitgebreid informeren over de ontwikkelingen in de mediawereld. Een analyse van ANWB Media werd besproken en de gevolgen van de ontwikkelingen in de markt voor de media-activiteiten binnen de ANWB.

14

Nieuwe leden van de raad van commissarissen doorlopen een introductieprogramma. Vervolgens vinden op individuele basis regelmatig bedrijfsbezoeken en gesprekken plaats binnen de organisatie. In juni heeft de raad van commissarissen een dag gewijd aan de ontwikkelingen op het terrein van retail en de toekomst van de winkels binnen de ANWB. Tijdens de jaarlijkse strategiedag zijn de ontwikkelingen in de wereld van de media aan de orde geweest. Ook bezocht de voltallige raad van commissarissen dochterorganisatie FOX Reizen in Hoofddorp. De secretaris van de raad ondersteunt het functioneren van de raad op professionele wijze door onder meer zorg te dragen voor het opstellen van een jaarprogramma, de planning van onderwerpen (rekening houdend met de wet, statuten en reglementen), het voorbereiden en uitwerken van vergaderingen. Het jaarverslag en de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2012, opgesteld door de hoofddirectie en gecontroleerd door accountant Ernst & Young, zijn aan de raad van commissarissen voorgelegd en ondertekend. De raad van advies van de vereniging Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB zal overeenkomstig artikel 35 lid 4 van de statuten worden gehoord in diens vergadering van 21 mei 2013. De raad van commissarissen biedt het jaarverslag en jaarrekening 2012 van ANWB BV aan de algemene vergadering van aandeelhouders ter vaststelling aan. Mede gelet op de accountantscontroleverklaring adviseert de raad van commissarissen de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2012 vast te stellen en voor het jaar 2012 decharge te verlenen aan de hoofddirectie voor het gevoerde bestuur en aan de raad van commissarissen voor het gehouden toezicht. De raad van commissarissen stelt vast dat 2012 geen gemakkelijk jaar was voor Nederland en voor de ANWB. De raad van commissarissen dankt de medewerkers van de ANWB en de leden van de hoofddirectie voor hun inzet en betrokkenheid. Den Haag, 27 februari 2013 De raad van commissarissen jhr. drs. D. Laman Trip (voorzitter) E.A. van Amerongen ir. C.J. van der Graaf drs. D. Harryvan (vanaf januari 2013) drs. F.H. Hensel mr. P.J.W.G. Kok (vanaf januari 2013) mw. drs. K.M.H. Peijs Mevrouw dr. M. Bussemaker heeft tot november 2012 deel uitgemaakt van de raad van commissarissen.

15

3.2

Samenstelling Raad van Commissarissen jhr. drs. D. Laman Trip 66 jaar. Eerste benoeming 2000. Voormalig voorzitter van het bestuur van ING Nederland. Voorzitter Comité Ondernemerschap en Financiering in Nederland. Tevens voorzitter van de Raad van Advies van Burgers Zoo, bestuurslid van de stichting NL Financial Investments, van Bio Kinderrevalidatie en van diverse andere organisaties. Tevens coach bij Quist Executive Coaching. E.A. van Amerongen 59 jaar. Eerste benoeming 2006. Voorheen voorzitter van de directie van Kon. Swets & Zeitlinger NV en CEO Europa, Midden Oosten en Afrika van Lucent Technologies. Voorzitter van de raden van Commissarissen van BT Nederland NV, van Thales Nederland BV en van HITT NV. Vice-voorzitter van Kon. Wegener NV, alsmede lid van de raad van commissarissen van lmtech NV en van Essent BV en senior independent nonexecutive board member van Shanks Plc. mw. dr. M. Bussemaker 51 jaar. Eerste benoeming 2011. Van 1998 tot 2007 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de Partij van de Arbeid en van 2007 tot 2010 staatssecretaris bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Momenteel minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. ir. C.J. van der Graaf 62 jaar. Eerste benoeming 2006. Lid van de Raden van Bestuur van Unilever BV en Ltd. President van Unilever Europa tot medio 2008. Oprichter en voorzitter van de FSHD Stichting (spierziekte) en de FSHD Europe patiënten vereniging. Executive-in-Residence en co-director van het Global CEO Center bij de Business School IMD in Lausanne, Zwitserland van 2008 tot 2012. Voorzitter van de Raden van Commissarissen van GrandVision BV, Mylaps BV en van de Raad van Toezicht van de Universiteit Twente. Lid van de Raden van Commissarissen bij Carlsberg (Denemarken), Enpro Industries (VS) en Ben & Jerry's (VS). drs. D. Harryvan 59 jaar. Eerste benoeming 2013. Voorheen lid van de Raad van Bestuur ING Groep NV. Lid van de Raad van Commissarissen van ING Diba (Duitsland). Lid van de Raad van Advies van het Official Monetary Financial Institutions Forum (OMFIF). Lid van het Bestuur van de International Academy of Retail Banking. Tevens coach en adviseur voor bedrijven in de sector financiële dienstverlening. drs. F.H. Hensel 69 jaar. Eerste benoeming 2001. Voormalig Senior Vice President Finance Akzo Nobel en voormalig voorzitter van de Boards van Akzo Nobel USA en Akzo Nobel UK. Voorzitter van de Raad van Advies van de Dutch Association of Corporate Treasurers en bestuurder van de Stichting Register Treasurers. mr. P.J.W.G. Kok 58 jaar. Eerste benoeming 2013. Voorheen lid Raad van Bestuur Delta Lloyd Groep. Lid van de Raad van Commissarissen van MN Services, Dunea, Q-Park, Vesteda, Triodos Groenfonds, Triodos Vastgoedfonds en Optimix Investment Funds. Tevens voorzitter van de Raad van Commissarissen van Airport Real Estate Management en bestuurslid van de Stichting Toetsing Verzekeraars.

16

mw. drs. K.M.H. Peijs 68 jaar. Eerste benoeming 2007. Minister van Verkeer en Waterstaat van 2003 tot 2007. Commissaris van de Koningin in de provincie Zeeland, voorzitter Veilig Verkeer Nederland, lid van de Raad van Commissarissen van Aegon NV en van Q-Park, alsmede lid van Raad van Toezicht van de TU Delft.

17

3.2.1.1

Wit regel

Geconsolideerde jaarrekening (voor bestemming resultaat)

4

Geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012

(voor bestemming resultaat) (voor bestemming resultaat) (bedragen in duizenden euro's)

Noot

31-12-2012

31-12-2011

Vaste activa Immateriële vaste activa

1

Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Machines en installaties Auto's Automatisering en inventaris Activa in uitvoering

2

11.877 73.485 26.949 40.227 11.547 8.939

8.826 62.552 29.619 39.042 10.676 17.795

161.147 Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Andere deelnemingen Effecten en overige beleggingen Leningen en voorschotten

3 4 5 6

0 4.529 384.941 5.621

159.684 1.371 4.323 378.414 5.159

395.091

389.267

Vlottende activa Voorraden

7

24.175

31.672

Onderhanden projecten

8

384

1.815

Vorderingen Debiteuren Vorderingen inzake pensioenen Overige vorderingen Overlopende activa Liquide middelen Totaal activa

9

10

86.533 1.581 20.302 30.763

70.989 0 11.065 33.799 139.179

115.853

102.170

117.505

834.023

824.622

19

(bedragen in duizenden euro's)

Groepsvermogen Eigen vermogen Aandeel derden

Noot

11

31-12-2012

188.731 1.444

31-12-2011

201.885 1.796 190.175

203.681

Voorzieningen en schulden Voorzieningen Voorzieningen voor personeelsbeloningen Reorganisatievoorziening Overige voorzieningen

12 13 14

39.487 6.003 36.099

26.170 18.442 39.011 81.589

Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en sociale lasten Schulden inzake pensioenen Overige schulden Overlopende passiva

Totaal passiva

15

16

33.584 66.323 0 26.399 435.953

83.623

44.211 43.815 519 22.963 425.810 562.259

537.318

834.023

824.622

20

5

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

(bedragen in duizenden euro's)

Netto-omzet Wijzigingen in onderhanden projecten Som der bedrijfsopbrengsten Inkoop goederen en diensten Personeelskosten Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten

Noot

2012

1.037.394 -2.264 19

20 1 2 21

Resultaat voor belastingen Belastingen Aandeel derden Resultaat na belastingen

4 5 22

1.065.399 -1.828 1.035.130

547.925 304.588 3.401 19.967 198.695

Bedrijfsresultaat Resultaten andere deelnemingen Gerealiseerde resultaten beleggingen Ongerealiseerde resultaten beleggingen Rentebaten en -lasten Financieel resultaat

2011

1.063.571 561.921 282.187 1.750 20.338 190.250

1.074.576

1.056.446

-39.446

7.125

206 -54 22.580 252

58 514 -1.854 -894 22.984

-2.176

-16.462

4.949

3.590 352

-1.394 77

-12.520

3.632

21

6

Geconsolideerd kasstroomoverzicht ANWB BV over 2012

(bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Aanpassing voor afschrijvingen Dotatie voorziening Onttrekking voorziening Aanpassing voor mutatie voorziening Aanpassing consolidatiekring Veranderingen in werkkapitaal: Mutatie debiteuren Mutatie kortlopende beleggingen Mutatie overige vorderingen Mutatie voorraden Mutatie onderhanden projecten Mutatie crediteuren Mutatie overige schulden

-39.446 3.401 19.967 1.689

1.750 20.338 1.256 25.057

31.831 -33.865

23.344 20.285 -985

-2.034 1.371 -15.544 0 -7.782 7.497 1.431 -10.627 35.568

19.300 0 8.638 64 -15.647 -3.401 -1.405 9.393 5.984

10.543 -4.509

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Saldo rentebaten en -lasten (Betaalde)/ontvangen winstbelasting Aandeel derden in resultaat

7.125

252 3.590 352

3.626 53.395 -894 -1.407 77

4.194 -315

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

-2.224 51.171

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Verwervingen van groepsmaatschappijen Investeringen in andere deelnemingen Mutatie vorderingen op andere deelnemingen Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Investeringen in immateriële vaste activa Desinvesteringen in immateriële vaste activa Aankopen van effecten en overige beleggingen Verkopen van effecten en overige beleggingen Gerealiseerde resultaten beleggingen Mutatie leningen en voorschotten Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

-1.040 0 0 -34.590 11.588 -6.570 1 -12.100 28.153 0 -462

Mutatie geldmiddelen Totaal liquide middelen ultimo boekjaar Totaal liquide middelen per 1 januari Mutatie geldmiddelen

-12.033 -352 7.700 -41.613 12.911 -8.488 0 -29.000 32.617 450 520 -15.020

-37.288

-15.335

13.883

102.170 117.505

117.505 103.622 -15.335

13.883

22

7

Overzicht totaalresultaat ANWB BV over 2012

(bedragen in duizenden euro's)

ANWB BV

ANWB Beleggingen BV

Totaal 2012

Totaal 2011

Eigen vermogen per 31 december 2011 resp. 31 december 2010

163.751

38.134

201.885

209.306

Netto resultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon

-15.164

2.644

-12.520

3.632

-634

0

-634

-11.053

-15.798

2.644

-13.154

-7.421

147.953

40.778

188.731

201.885

Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen: - Betaalde goodwill Totaalresultaat van de rechtspersoon: Eigen vermogen per 31 december 2012 resp. 31 december 2011

23

8

Toelichting algemeen

Algemeen Aandeelhouder De certificaten van de aandelen van ANWB BV, gevestigd aan de Wassenaarseweg 220 te Den Haag, worden voor 100% gehouden door de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB (hierna ook wel: de Vereniging) door middel van de Stichting Administratiekantoor ANWB. Samenhang vereniging en bedrijf De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft al haar activiteiten ondergebracht in de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ANWB BV. Daarnaast is een deel van de beleggingen ondergebracht in de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Alle aandelen van de twee besloten vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor ANWB. De stichting heeft daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in het bezit zijn van de vereniging. Sinds deze structuur bestaat, geldt een personele unie tussen de hoofddirectie van de vereniging en de hoofddirectie van het bedrijf ANWB BV en tussen de raad van toezicht van de vereniging en de raad van commissarissen van ANWB BV. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de vereniging. De leden van de hoofddirectie van de vereniging worden benoemd door de bondsraad op bindende voordracht van de raad van toezicht (gehoord de raad van advies). De leden van de hoofddirectie van ANWB BV worden benoemd door de raad van commissarissen van ANWB BV. De bondsraad is als algemene ledenvergadering het 'parlement' van de vereniging. Het aantal bondsraadsleden per afdeling is afhankelijk van het aantal leden per afdeling. De bondsraad stelt wijzigingen vast in de statuten, de reglementen en de contributie van de vereniging. Bovendien is de bondsraad verantwoordelijk voor de opstelling van de ANWB in maatschappelijke vraagstukken

binnen de statutaire werkgebieden: mobiliteit, vakantie en vrije tijd. Doelstelling vereniging In de statuten van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB is in artikel 3 de doelstelling van de Vereniging als volgt omschreven: "de vereniging heeft ten doel het behartigen van de belangen van haar leden op het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en vervoer. Daarbij zal zij zich waar nodig mede inspannen voor het behoud en de verbetering van de kwaliteit van het milieu, alsmede van landschappelijke en cultuurhistorische waarden." Uitvoering doelstelling Zowel de maatschappelijke als de dienstverlenende activiteiten van de ANWB vloeien hier rechtstreeks uit voort. De activiteiten om deze statutaire doelstelling te realiseren heeft de vereniging ANWB door middel van een uitbestedingsovereenkomst ondergebracht bij ANWB BV. De statutaire doelstelling vormt de basis voor de wijze waarop de ANWB zich bij overheden, bedrijven en brancheorganisaties inzet voor de belangen van leden en voor een aantrekkelijk en breed assortiment producten en diensten, met name in de sfeer van hulpverlening, reizen, verzekeringen en informatie. In eerdere jaren is een gedeelte van het vermogen van ANWB BV afgesplitst naar ANWB Beleggingen BV. Jaarlijks wordt zonodig een gedeelte van het vermogen van ANWB Beleggingen BV teruggestort naar ANWB BV dan wel wordt zonodig een aanvullende storting vanuit ANWB BV aan ANWB Beleggingen BV gedaan, overeenkomstig de afspraken ter zake met de belastingdienst. Toegepaste regelgeving voor de jaarrekening De jaarrekening 2012 is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving.

24

8

Toelichting algemeen (vervolg)

Consolidatiegrondslagen In de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen de financiële gegevens van ANWB BV en van haar groepsmaatschappijen, voor zover van toepassing onder opvoering van de post ‘aandeel van derden’. In de consolidatie is als groepsmaatschappij tevens betrokken de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Aangezien ANWB BV en ANWB Beleggingen BV zustermaatschappijen zijn, is sprake van horizontale consolidatie (het eigen vermogen van de beide vennootschappen is samengevoegd).

Waarderingsgrondslagen Vergelijkende cijfers Voorzover posten van de jaarrekening anders zijn gerubriceerd dan in de jaarrekening van het voorafgaande boekjaar, zijn de vergelijkende cijfers voor de vergelijkbaarheid aangepast. Waarderingsgrondslagen algemeen Voorzover niet anders vermeld, zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. Posities in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de koers per balansdatum. Valutatermijncontracten worden gewaardeerd tegen kostprijs, daar zij afgesloten worden om de koersrisico’s inzake de operationele marge af te dekken. Immateriële vaste activa  De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs onder aftrek van de cumulatieve afschrijvingen.  Software licenties en ontwikkelde software worden afgeschreven in lijn met de licentietermijn en/of de verwachte levensduur (drie tot vijf jaar).  Overgenomen klantenportefeuilles en intellectuele eigendommen worden lineair afgeschreven over een periode van vier jaar.  Goodwill wordt rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen gebracht. Goodwill wordt gedefinieerd als zijnde het verschil tussen de verkrijgingsprijs van nieuw

verworven deelnemingen en de waarde van het groepsaandeel in de nettovermogenswaarde gebaseerd op de waarderingsgrondslagen van de ANWB BV op het moment van verwerving. Materiële vaste activa  De terreinen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs.  De bedrijfsgebouwen, machines en installaties, automatiseringsactiva, inventarissen en andere vaste bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs, verminderd met jaarlijks gelijkblijvende afschrijvingen, gebaseerd op de geschatte levensduur. Hierbij wordt rekening gehouden met een mogelijke restwaarde.  De auto’s zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs en bijkomende kosten, verminderd met jaarlijks gelijkblijvende afschrijvingen, gebaseerd op de geschatte levensduur. De jaarlijkse afschrijvingen van de materiële vaste activa zijn berekend volgens het onderstaande schema: Bedrijfsgebouwen en terreinen  Grond  ANWB-vestigingen, wegenwachtstations en buitenlandse steunpunten  Keuringsstations  Verbouwingskosten (van huurpanden afhankelijk van de duur van de huurcontracten)  Overige panden (waaronder kantoren en magazijnen) Machines en installaties  Beveiligingssystemen, telefoniesystemen, inrichting keuring- en servicestations  Helikopters en parkeersystemen  Andere machines en installaties

0% 3% 5% 10% 20% 2,5% 4% 10% 5% 10% 25%

25

8

Toelichting algemeen (vervolg)

Auto’s Het afschrijvingspercentage bedraagt, afhankelijk van de geschatte levensduur: Automatisering en inventaris  Automatiseringsactiva 

Inventaris

12,5% 25%

20% 33% 10% 33%

Financiële vaste activa  De deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde.  Andere deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto-vermogenswaarde voor zover er sprake is van invloed van betekenis. In de overige gevallen wordt gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening.  Participaties in besloten fondsen voor gemene rekening worden gewaardeerd tegen actuele waarde. Gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen worden verantwoord in het resultaat. Inzake de ongerealiseerde waardeveranderingen wordt een wettelijke reserve aangehouden voor die effecten waarvoor geen frequente marktnotering is. ANWB BV heeft geen meerderheid van stemrechten in de vergadering van participatiehouders. Dit betekent dat de besloten fondsen voor gemene rekeningen niet meegeconsolideerd hoeven te worden in de geconsolideerde jaarrekening.  Leningen en voorschotten zijn opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs inclusief voorbereidingskosten, dan wel lagere directe opbrengstwaarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening voor incourantheid. Onderhanden projecten Onderhanden projecten zijn gewaardeerd op basis van gerealiseerde projectkosten, inclusief voorbereidings- en inkoopkosten. Ontvangen

voorschotten worden in mindering gebracht. Verwachte verliezen op lopende projecten worden voorzien. Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening. Liquide middelen De liquide middelen staan, voorzover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de rechtspersoon. Valutaderivaten De ANWB maakt gebruik van valutatermijncontracten om de valutarisico’s inzake haar inkopen in vreemde valuta af te dekken. De looptijd van de valutatermijncontracten is korter dan één jaar. Kostprijshedge accounting wordt toegepast teneinde de resultaten uit waardeverandering van het valutatermijncontract en de afgedekte toekomstige transactie gelijktijdig in de winsten-verliesrekening te verwerken. Zolang het valutatermijncontract betrekking heeft op een verwachte toekomstige transactie wordt het valutatermijncontract niet geherwaardeerd. Zodra de afgedekte positie van de verwachte toekomstige transactie tot de verwerking van een financiële verplichting leidt, worden de met het valutatermijncontract verbonden winsten of verliezen in dezelfde periode in de winst- en verliesrekening verwerkt als waarin de aangegane verplichting van invloed is op de winst of het verlies. Resultaten uit het nieteffectieve deel van de hedge-relatie worden direct in de winst- en verliesrekening verantwoord. Indien een valutatermijncontract niet langer voldoet aan de criteria voor ‘hedge accounting’, wordt verkocht, afloopt, wordt beëindigd of uitgeoefend, dan wordt hedge accounting prospectief beëindigd. Als de verwachte transactie niet langer waarschijnlijk is, wordt het cumulatieve resultaat op het valutatermijncontract dat in de periode waarin de hedge effectief was en derhalve off-balance was gehouden, in de winst-en-verliesrekening verantwoord.

26

8

Toelichting algemeen (vervolg)

Voorzieningen Voorzieningen voor personeelsbeloningen De verplichting voor personeelsbeloningen wordt opgenomen tegen de contante waarde en betreft verplichtingen inzake:  Pensioenen;  Overige regelingen, bestaande uit Kostenregelingen voor gepensioneerden, VUT-regelingen (vervroegd uittreders), Stamrecht regelingen en Jubileumuitkeringen. Reorganisatievoorziening De voorziening voor reorganisatiekosten en de daarmee samenhangende personeelskosten wordt jaarlijks bij het opmaken van de jaarrekening gebaseerd op de meest actuele, beste inschatting op basis van actuele plannen zoals die zijn gecommuniceerd binnen de organisatie. Aangezien de reorganisatievoorziening een schatting blijft en een periode van meerdere jaren omvat, kunnen de werkelijke reorganisatiekosten belangrijk afwijken van de opgenomen voorziening. De in de voorziening opgenomen kosten hebben betrekking op:  Salarisbetalingen van medewerkers die “overcompleet” zijn geworden en die vanaf het moment van overcompleet zijn tot het moment van herplaatsing niet meer op een afdeling werkzaam zijn;  Aanvullingen op het salaris bij externe herplaatsing;  Opleidingskosten welke moeten leiden tot externe herplaatsing van medewerkers;  Eenmalige uitkeringen;  Overige kosten, zoals kosten van outplacement. Tevens zijn de van toepassing zijnde sociale lasten voorzien. Overige voorzieningen De overige voorzieningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Resultaatbepalingsgrondslagen De resultaten zijn berekend op basis van historische kostprijzen, waarbij de baten en lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Tot de omzet worden gerekend de op het jaar betrekking hebbende uitbestedingsvergoedingen c.q. contributieontvangsten, de verdiende premie-opbrengsten en de nettoopbrengsten uit de verkoop en levering van goederen en diensten. De resultaten op onderhanden projecten bewegwijzering worden genomen bij volledige oplevering van deze projecten. Voor zover verliezen worden verwacht, zijn deze volledig voorzien. De beloningsverplichtingen aan het personeel worden verantwoord volgens de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving RJ 271. De te betalen pensioenpremies en eventuele dotaties aan de voorzieningen voor personeelsbeloningen worden als personeelskosten verantwoord. Transacties in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de afrekenkoersen, voor zover zij niet afgedekt zijn door middel van valutatermijncontracten. Gerealiseerde koersverschillen zijn verantwoord onder het resultaat. Indien de omvang van de valutatermijncontracten hoger is dan de af te dekken positie en de reële waarde lager dan de kostprijs, dan wordt het verschil tussen de kostprijs en de reële waarde in het resultaat verantwoord.

Belastingen De belastingen over het resultaat zijn bepaald op basis van het geldende tarief en met inachtneming van de geldende fiscale faciliteiten. ANWB BV vormt voor de vennootschapsbelasting tezamen met haar 100% dochterondernemingen, uitgezonderd Uitgeverij Smit BV en NV A.T.C. All Travel Consultants, een fiscale eenheid.

27

8

Toelichting algemeen (vervolg)

De berekende belastingen van groepsmaatschappijen worden in rekeningcourant verrekend met de afdrachtplichtige moedermaatschappij ANWB BV. De zustermaatschappij ANWB Beleggingen BV is zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.

Voor tijdelijke verschillen wordt een latente belasting vordering (of schuld) in de balans opgenomen tot het bedrag waarvan het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor de verrekening.

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

28

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012

1) Immateriële vaste activa Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

Boekwaarde per 31 december 2011 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen Nieuw in consolidatie Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari 2012 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

Overzicht mutaties gedurende het boekjaar Investeringen Overboeking gerede projecten Desinvesteringen Cumulatieve afschrijving desinvesteringen Bijzondere waardevermindering Afschrijvingen

Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2012 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

Software

Overig

Activa in uitvoering

Totaal

10.727 -4.761 5.966

260 -144 116

2.744 0 2.744

13.731 -4.905 8.826

2.995 -2.011 984

28 -7 21

0 0 0

3.023 -2.018 1.005

13.722 -6.772 6.950

288 -151 137

2.744 0 2.744

16.754 -6.923 9.831

5.215 3.094 -2.401 2.400

0 0 0 0

350 -3.094 0 0

5.565 0 -2.401 2.400

-117 -3.345 4.846

0 -56 -56

0 0 -2.744

-117 -3.401 2.046

19.630 -7.834 11.796

288 -207 81

0 0 0

19.918 -8.041 11.877

Onder de post 'overig' zijn overgenomen klantportefeuilles opgenomen. De activa in uitvoering betroffen vooruitbetalingen op ontwikkelde software en aangekochte softwarelicenties. De activa worden lineair afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. In 2012 is operationele software gedesinvesteerd in samenhang met het aanschaffen van nieuwe software en gedeeltelijk afgewaardeerd in verband met strategische heroverwegingen. Onder 'nieuw in consolidatie' zijn de immateriële vaste activa van Uitgeverij Smit BV, Cruise Travel Nederland BV en haar deelnemingen opgenomen, die vanaf 1 januari 2012 in de consolidatie zijn betrokken.

29

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

2) Materiële vaste activa Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's) Gebouwen en terreinen

Boekwaarde per 31 december 2011 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

Machines en installaties

Auto's

Automatisering en inventaris

Activa in uitvoering

Totaal

125.511 -62.959 62.552

67.116 -37.497 29.619

65.972 -26.930 39.042

84.881 -74.205 10.676

17.795 0 17.795

361.275 -201.591 159.684

0 0 0

6 -6 0

160 -113 47

1.081 -873 208

0 0 0

1.247 -992 255

125.511 -62.959 62.552

67.122 -37.503 29.619

66.132 -27.043 39.089

85.962 -75.078 10.884

17.795 0 17.795

362.522 -202.583 159.939

4.488 10.038 -1.638 1.638

707 493 -2.912 2.682

21.254 0 -17.425 6.069

4.258 1.953 -41.158 41.156

3.628 -12.484 0 0

34.335 0 -63.133 51.545

0 -3.593 10.933

-482 -3.158 -2.670

0 -8.760 1.138

-1.090 -4.456 663

0 0 -8.856

-1.572 -19.967 1.208

Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2012 Aanschafwaarden 138.399 Cumulatieve afschrijvingen -64.914 73.485

65.410 -38.461 26.949

69.961 -29.734 40.227

51.015 -39.468 11.547

8.939 0 8.939

333.724 -172.577 161.147

0

0

0

0

0

Nieuw in consolidatie Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen Mutatie boekwaarde Boekwaarde per 1 januari 2012 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

Investeringen Overboekingen gerede projecten Desinvesteringen Cumulatieve afschrijving desinvesteringen Bijzondere waardevermindering Afschrijvingen

Onder 'nieuw in consolidatie' zijn de materiële vaste activa van Uitgeverij Smit BV, Cruise Travel Nederland BV en haar deelnemingen opgenomen, die vanaf 1 januari 2012 in de consolidatie zijn betrokken. De actuele waarde van de gebouwen en terreinen wordt per 31 december 2012 geraamd op totaal circa € 97 miljoen, gebaseerd op de WOZ-waarde (31 december 2011: € 86 miljoen). Gedurende 2012 is, naar aanleiding van twee succesvolle pilots, besloten tot invoering van een nieuwe winkelformule voor het gehele ANWB winkelnetwerk. Het effect van aanpassing van de levensduur van de huidige winkelinventaris in verband met vervanging door de nieuwe winkelformule heeft geleid tot een bijzondere waardevermindering van € 1,2 miljoen. Daarnaast is € 0,4 miljoen hardware afgewaardeerd.

30

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

De desinvesteringen in automatiseringsactiva en inventaris hebben voornamelijk betrekking op het afboeken van volledig afgeschreven hardware in verband met buitengebruikstelling. De desinvestering in auto’s heeft betrekking op de jaarlijkse vervanging van delen van het wagenpark. 3) Deelnemingen in groepsmaatschappijen Op 30 december 2011 is een 100% aandelenbelang in Cruise Travel Nederland BV verkregen. Het verschil tussen de koopprijs en de intrinsieke waarde van de onderneming is in 2011 als goodwill rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen gebracht. In de koopprijs is tevens een earn-outregeling begrepen over de jaren 2011 tot en met 2013. De best-estimate van de omvang van deze earn-outregeling is in de koopprijs en daarmee in de goodwill verwerkt. De earn-outverplichting is onder de overlopende passiva in de jaarrekening verantwoord. Gezien het tijdstip van verwerving van de zeggenschap is de vennootschap voor het eerst in de consolidatie betrokken vanaf 1 januari 2012 en was deze per ultimo 2011 nog verantwoord onder de post deelnemingen in groepsmaatschappijen. 4) Andere deelnemingen Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

Boekwaarde per 1 januari

4.323

3.913

0 206

352 58

4.529

4.323

Investeringen Resultaten andere deelnemingen Boekwaarde per 31 december

2011

De per 31 december 2012 rechtstreeks of indirect gehouden andere deelnemingen (minderheidsbelangen, waaronder belangen in samenwerkingsverbanden) zijn als volgt weer te geven: Deelneming

Statutair gevestigd

-

Aandelenbelang in procenten

ACTA Assistance SA

Frankrijk

21,79%

ARC Europe SA

België

20,00%

Bxmail AG

Zwitserland

6,25%

Camping Key Alliance Handelsbolag

*1

Zweden

25,00%

Eric 2000 EESV

*2

Den Haag

28,00%

Euro Nederland BV

Amsterdam

50,00%

Starter Spzoo

Polen

16,00%

*1 = deze entiteit is op 12 december 2011 opgericht. Van het initieel belang van 50% is op 31 december 2012 25% overgedragen aan ADAC Camping GmbH. *2 = het belang in Eric 2000 EESV is 28,00% winstrecht en 33,33% stemrecht.

31

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

5) Effecten en beleggingen Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

Boekwaarde per 1 januari Bij: kortlopende beleggingen

Aankopen Verkopen Netto transacties Mutatie marktwaarde Boekwaarde per 31 december

FGR aandelen

FGR rentende waarden

FGR complementaire waarden

Totaal 2012

Totaal 2011

95.745 0 95.745

198.683 0 198.683

83.986 0 83.986

378.414 0 378.414

383.885 11.064 394.949

0 -27.929 -27.929

2.000 -224 1.776

10.100 0 10.100

12.100 -28.153 -16.053

29.000 -43.681 -14.681

12.670 80.486

8.231 208.690

1.679 95.765

22.580 384.941

-1.854 378.414

Gelijksoortige beleggingen van de ANWB groepsonderdelen zijn ondergebracht in beleggingspools. De beleggingspools hebben de vorm van besloten fondsen voor gemene rekening (FGR). De groep houdt beleggingen in de volgende drie fondsen: 1. 2. 3.

Het Aandelen fonds. De beleggingen binnen het Aandelen fonds zijn in hoofdzaak voor 50% in Europa belegd, 35% in Amerika, 10% in het Verre Oosten en 5% in opkomende markten. Het valutarisico is waar mogelijk afgedekt. Het Rentende waarden fonds. Dit fonds belegt voor circa 80% in Europese AAA staatsleningen. Het overige deel is belegd in bedrijfsobligaties (investment grade en high yield) en deep value leningen. Het Complementaire waarden fonds. Dit fonds belegt in een breed gespreide portefeuille van complementaire beleggingen. De performance van het fonds hangt in beperkte mate samen met die van het Aandelen fonds en Rentende waarden fonds. De complementaire beleggingen betreffen onder meer hedge funds, valutastrategieën, commodities en emerging market debt.

De mutatie van de marktwaarde is in de winst-en-verliesrekening opgenomen als ongerealiseerde resultaten op beleggingen.

32

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

De verschillende beleggende juridische entiteiten van de ANWB-groep kunnen afhankelijk van het eigen beleggingsplan in meer of mindere mate participeren in de diverse beleggingspools. De Stichting Bewaar ANWB is juridisch eigenaar van de beleggingen en houdt toezicht op de Stichting Beheer ANWB, aan wie het dagelijks beheer is uitbesteed. De Stichting Beheer ANWB zorgt dat het beleggingsbeleid binnen de beleggingspools voldoet aan de afgesproken restricties en richtlijnen. Het daadwerkelijke vermogensbeheer binnen de beleggingspools wordt door externe vermogensbeheerders gevoerd. De financiële- en effectenadministratie van de FGR's is uitbesteed aan de KAS Bank. 6) Leningen en voorschotten Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Boekwaarde per 1 januari

5.159

5.679

Verstrekkingen Aflossingen Boekwaarde per 31 december

1.210 -748 5.621

31 -551 5.159

0

0

5.489 36 96 5.621

5.025 43 91 5.159

De boekwaarde van de leningen kan als volgt nader worden gespecificeerd: Leningen aan leasemaatschappijen inzake auto's Leningen aan personeel inzake auto's Overige leningen en voorschotten

0 De leningen aan leasemaatschappijen zijn verstrekt tot financiering van leaseauto's en zijn gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. De omvang en gemiddelde looptijd van de leningen varieert met het aantal geleasede auto's. Zowel de lening als het leasecontract dragen geen rente. Bij een tussentijdse beëindiging zal de leasemaatschappij voor de financiering van de dan lopende leasecontracten zorgdragen tegen dan geldende rentecondities.

0

7) Voorraden De samenstelling van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Grond- en hulpstoffen Onderhanden werk Gereed product en handelsgoederen

1.738 808 21.629 24.175

1.830 1.757 28.085 31.672

In de post voorraden is een voorziening voor incourante voorraden opgenomen ad € 6,0 miljoen (2011: € 3,4 miljoen).

33

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

8) Onderhanden projecten Deze post is als volgt nader gespecificeerd: (bedragen in duizenden euro's)

Uitgaven onderhanden projecten Ontvangen voorschotten

2012

2011

5.446 -5.062 384

7.710 -5.895 1.815

9) Overige vorderingen De samenstelling van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Vennootschapsbelasting Diversen

14.130 6.172 20.302

9.840 1.225 11.065

0

0

14.130

9.840

Vennootschapsbelasting De post vennootschapsbelasting kan als volgt nader worden gespecificeerd: Latente belastingvorderingen

De latente belastingvorderingen betreffen latente vorderingen als gevolg van tijdelijke verschillen tussen de in de jaarrekening verantwoorde belastingdruk en de werkelijk over het betreffende boekjaar verschuldigde belastingen zoals berekend op basis van de fiscale cijfers. Deze tijdelijke verschillen betreffen fiscaal met toekomstige winsten te verrekenen verliezen alsmede verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van balansposten. De latente belastingen worden berekend tegen nominaal tarief en hebben een overwegend langlopend karakter. Inzake de te verrekenen verliezen is per 31 december 2012 een bedrag van € 0,8 miljoen aan voorvoegingsverliezen van deelnemingen voorzichtigheidshalve op nihil gewaardeerd (31 december 2011: € 0,9 miljoen). De belastingen over het resultaat zijn bepaald op basis van het geldende tarief en met inachtneming van de geldende fiscale faciliteiten, te weten in 2012 tegen het tarief in Nederland van 25,0%. De latente belastingvorderingen zijn per 31 december 2012 gewaardeerd tegen het geldende vennootschapsbelastingtarief per 1 januari 2013 van 25,0% (1 januari 2012: 25,0%). Diversen In de post diversen is een vordering van € 18.000 op de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB opgenomen. Over deze vordering wordt geen rente vergoed.

34

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

10) Liquide middelen Onder de liquide middelen zijn tevens deposito’s begrepen voor een bedrag van € 20 miljoen (2011: € 75 miljoen). De termijndeposito's per 31 december 2012 hebben een looptijd tot uiterlijk 2 januari 2013 en de rentevergoedingen bedragen ca. 0,02% op jaarbasis (2011: looptijd van maximaal 3 maanden en de rentevergoeding bedroeg 1,4% op jaarbasis).

11) Eigen vermogen Het groepsvermogen omvat het samengevoegde eigen vermogen van ANWB BV alsmede van zustermaatschappij ANWB Beleggingen BV. De specificatie luidt als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

Geplaatst kapitaal Agio Wettelijke reserves Algemene reserves Resultaat boekjaar

ANWB BV

15.334 15.574 3.024 129.185 -15.164 147.953

ANWB Beleggingen BV

Totaal 2012

Totaal 2011

19 40.129 0 -2.014 2.644 40.778

15.353 55.703 3.024 127.171 -12.520 188.731

15.353 55.703 2.466 124.731 3.632 201.885

Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de enkelvoudige jaarrekeningen van ANWB BV en ANWB Beleggingen BV.

35

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

12) Voorzieningen voor personeelsbeloningen De samenstelling van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Voorziening voor pensioenen Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen

21.606 17.881 39.487

11.358 14.812 26.170

Het verloop van de voorziening voor pensioenregelingen en de voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen is als volgt weer te geven: (bedragen in duizenden euro's)

Pensioen

Overige regelingen

Totaal 2012

Totaal 2011

Stand per 1 januari

11.358

14.812

26.170

21.582

Onttrekking in verband met betalingen herstelplan, indexatie en nagekomen facturatie Dotaties Dotaties en onttrekkingen boekjaar

-9.136

-483

-9.619

-2.981

19.384 10.248

3.552 3.069

22.936 13.317

7.569 4.588

Stand per 31 december

21.606

17.881

39.487

26.170

-

-

Voorziening voor pensioenen

De ANWB kent meerdere pensioenregelingen. In 2006 zijn de belangrijkste pensioenregelingen omgezet naar een opbouwregeling met een pensioenopbouw van 2,25% per deelnemersjaar. Voor de periode 1 januari 2012 tot en met 31 december 2013 is deze opbouw tijdelijk verlaagd naar 2,05% in het kader van een extra bijdrage aan het herstelplan. Het toegezegd pensioen gaat in op het 65e levensjaar. De gehanteerde pensioenregelingen van de vennootschap en haar geconsolideerde maatschappijen zijn toegezegde-pensioenregelingen, die voor het merendeel zijn ondergebracht bij het ondernemingspensioenfonds. De te betalen pensioenpremies voor het verslagjaar komen direct ten laste van de winst-enverliesrekening. Voor de onvoorwaardelijke verplichtingen inzake pensioenen wordt per balansdatum een voorziening gevormd. Deze bestaat per 31 december 2012 uit de volgende componenten: Verplichtingen tot herstelbetalingen uit het initieel herstelplan 2009-2013; Additionele bijdrage 2012 onvoorwaardelijk toegezegd aan het herstelplan 2009-2013; Additionele bijdrage 2013 voorwaardelijk toegezegd aan het herstelplan 2009-2013; Onvoorwaardelijke indexatie pensioenen van actieve deelnemers die nog niet af gefinancierd zijn. De bedragen van bovengenoemde verplichtingen worden naar verwachting binnen een jaar afgewikkeld en worden derhalve niet contant gemaakt.

36

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

De verplichtingen tot herstelbetaling komen voort uit het herstelplan 2009-2013 waarin met het Pensioenfonds maatregelen zijn afgesproken om tot een dekkingsgraad van 104,4% te komen in 2013. Onderdeel van dit herstelplan is dat met de sociale partners overlegd zal worden over eventuele aanvullende maatregelen als de dekkingsgraad aan het eind van enig jaar onvoldoende is in het groeipad naar de beoogde 104,4% per ultimo 2013. Ultimo 2011 werd geconstateerd dat de benodigde dekkingsgraad per ultimo 2013 niet behaald kon worden zonder additionele herstelmaatregelen. Begin 2012 zijn de ANWB en vakbonden tot een principeakkoord gekomen waarin overeengekomen is dat de ANWB 2/3e bijdraagt in de additionele lasten in 2012 en 2013 met een maximum van € 21,5 miljoen verspreid over 3 termijnen. De ANWB heeft in 2012 de 1e termijn van € 7,2 miljoen voldaan onder verrekening van een vordering op het Pensioenfonds van € 6,3 miljoen in verband met technisch resultaat arbeidsongeschiktheid. Het voldoen van de 2e en 3e termijn is in het principeakkoord afhankelijk gesteld van de dekkingsgraad en de toepasselijke wet- en regelgeving op de respectievelijke peildata in 2012 en 2013. De werknemers (actieven) te samen met de gepensioneerden/slapers (inactieven) dragen 1/3e bij in de additionele lasten. De pensioenen van de gepensioneerden en slapers worden in dit kader per 1 april 2013 onvoorwaardelijk met 1,1% gekort. De dekkingsgraad van het Pensioenfonds per 31 december 2012 bedraagt 95,0% (ultimo 2011: 90,4%). Bij de overeenkomst van begin 2012 is uitgegaan van een dekkingsgraad van 97,1% per ultimo 2012. Het dekkingstekort per ultimo 2012 is door het Pensioenfonds opnieuw berekend, hierbij is uitgegaan van de inzet van alle maatregelen die door de ANWB en vakbonden zijn toegezegd voor 2012 en 2013, dus van de maximale bijdrage van de ANWB ad € 14,3 miljoen. Per ultimo 2012 resulteert deze berekening van het Pensioenfonds in een dekkingstekort van € 17,5 miljoen. Dit in overweging nemende heeft de ANWB besloten de maximale vervolgbijdrage van de ANWB ad € 14,3 miljoen in de lasten van 2012 te verwerken. Hiervan is € 7,2 miljoen door de ANWB onvoorwaardelijk toegezegd en is de toezegging van de laatste termijn ad € 7,1 miljoen afhankelijk van de ontwikkeling van de dekkingsgraad en de toepasselijke wet- en regelgeving in 2013. Ten aanzien van het resterende dekkingstekort van € 17,5 miljoen heeft de ANWB aan de vakorganisaties aangegeven dat zij geen mogelijkheid ziet om in 2013 bovenop de reeds geplande stortingen een extra storting in het pensioenfonds te doen. De belangrijkste parameters voor de ontwikkeling van de dekkingsgraad van het Pensioenfonds zijn de rekenrente (eind 2012: 2,47%, eind 2011: 2,74%) en het rendement op de zakelijke beleggingen. Het effect van een beweging van de rekenrente met 0,1 procentpunt leidt tot een mutatie van de pensioenverplichting met circa € 16 miljoen, en in de dekkingsgraad met 0,8 procentpunten. Het effect van een beweging in het rendement van de zakelijke waarden met 5% leidt tot een mutatie in de dekkingsgraad met 2,2 procentpunten.

37

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen De overige regelingen bestaan uit: - Verplichtingen inzake Vut en stamrechtuitkeringen. Deze worden opgenomen voor zover deze nog niet af gefinancierd zijn; - Kostenregelingen voor gepensioneerden (ziektekosten en kortingsregeling), gebaseerd op actuariële berekeningen; - Verplichtingen voor jubileumuitkeringen, eveneens gebaseerd op actuariële berekeningen waarbij rekening gehouden wordt met de arbeidsvoorwaarden en personeelsbestand (er wordt geen rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen). De verplichtingen uit hoofde van deze regelingen zijn contant gemaakt tegen de geldende marktrente. Het gehanteerde disconteringstarief bedraagt 4,5% (2011: 4,5%). De gehanteerde overlevingskans is AG prognosetafel 2010-2060.

13) Reorganisatievoorziening Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

Stand per 1 januari

18.442

8.994

9.007 -112 8.895

13.101 -385 12.716

-21.334 6.003

-3.268 18.442

Toevoeging Vrijval

Onttrekkingen Stand per 31 december

0 In de loop van 2012 zijn de, in voorgaande jaren geplande, herstructureringen verder gedetailleerd en geïmplementeerd. Dit resulteerde in een additionele dotatie aan de reorganisatievoorziening, omdat meer medewerkers gebruik hebben gemaakt van de vertrekregeling dan was ingeschat. Een verdere analyse van de bedrijfsvoering in 2012 heeft geleid tot herstructurering bij een aantal andere organisatieonderdelen, hetgeen ook resulteerde in een dotatie aan de voorziening.

2011

0

14) Overige voorzieningen Deze post betreft een voorziening voor de geschatte toekomstige kosten van lopende schadegevallen, voortvloeiend uit hoofde van verkochte verzekeringen.

38

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

15) Belastingen en sociale lasten De samenstelling van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Assurantiebelasting Omzetbelasting Loonheffing Sociale lasten

48.923 9.074 6.370 1.956 66.323

24.452 8.375 7.104 3.884 43.815

0

0

16) Overlopende passiva Deze post is als volgt nader gespecificeerd:

(bedragen in duizenden euro's)

Vooruitgefactureerde omzet Nog te betalen kosten

2012

391.074 44.879 435.953

2011

382.867 42.943 425.810

17) Niet uit de balans blijkende verplichtingen Bankgaranties Per 31 december 2012 zijn door de rechtspersonen die deel uitmaken van de ANWB-groep bankgaranties afgegeven voor in totaal € 7,1 miljoen (per 31 december 2011: € 6,0 miljoen). Huurverplichtingen De verplichtingen uit hoofde van met derden aangegane huurverplichtingen van onroerende zaken bedragen ruim € 38 miljoen. Hiervan vervalt € 10 miljoen binnen 1 jaar en heeft een bedrag van € 8,8 miljoen een looptijd van langer dan 5 jaar. De gemiddelde resterende looptijd van de huurcontracten is 2,7 jaar. Investerings- en inkoopverplichtingen De groep is voor een bedrag van circa € 9,2 miljoen aan inkoopverplichtingen aangegaan met betrekking tot de winkelvoorraden en circa € 2,2 miljoen aan investeringsverplichtingen voor de vervanging van delen van het technische wagenpark. Tevens is de groep voor circa € 1,9 miljoen aan verplichtingen aangegaan inzake de afname van vliegtuigstoelen. Leaseverplichtingen De verplichtingen uit hoofde van met derden aangegane leaseovereenkomsten bedragen in totaal € 4,9 miljoen. Hiervan vervalt binnen 1 jaar € 2,0 miljoen en binnen 5 jaar € 2,9 miljoen. Overige langlopende verplichtingen De groep is voor een bedrag van € 5 miljoen aan verplichtingen aangegaan inzake huisvestingskosten. Hieronder zijn met name kosten uit hoofde van beveiliging, energie, schoonmaak en onderhoud opgenomen.

39

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

Pensioenverplichtingen Voor niet uit de balans blijkende verplichtingen inzake pensioenen wordt verwezen naar de toelichting bij de voorziening voor personeelsbeloningen.

18) Financiële instrumenten en risico’s Algemeen De ANWB en haar groepsmaatschappijen houden geen financiële instrumenten voor handelsdoeleinden aan en geven deze ook niet uit. Kredietrisico Binnen de beleggingen in besloten fondsen voor gemene rekening (FGR's) worden de kredietrisico’s gereduceerd door strikte beleggingsrichtlijnen en restricties ten aanzien van de kwaliteit van en spreiding over vermogensbeheerders, regio's, instrumenten en bedrijven. Er worden geen directe kredieten verleend. Afgeleide financiële instrumenten worden alleen aangegaan binnen de FGR's met kredietwaardige banken. Het kredietrisico blijft beperkt tot het contante renteverschil van de marktrente omdat geen hoofdsommen worden uitgewisseld. Renterisico ANWB BV stelt zich ten doel de invloed van de veranderingen in rentetarieven op de resultaten te beperken en de totale rentebaten te optimaliseren. Daartoe kan gebruik worden gemaakt van het Rentende Waarden Fonds en het Geldmarktfonds. Door meer of minder in deze fondsen te beleggen kan de rentegevoeligheid van de beleggingen worden gestuurd. Valutarisico Het valutabeleid is gericht op bescherming van de operationele marge, door middel van het afdekken van de inkooptransacties in vreemde valuta. Dit komt in hoofdzaak voor bij de inkopen van Reizen. Voor de beheersing van valutarisico's worden valutatermijncontracten aangegaan. De reële waarde van de valutatermijncontracten per ultimo 2012 bedraagt € 585.000 negatief (ultimo 2011: € 1.176.000 positief). Deze contracten hebben betrekking op een verwachte uitgaande kasstroom in vreemde valuta ten bedrage van circa € 15,6 miljoen, hetgeen in lijn is met het vreemde valuta hedging beleid. De valutermijncontracten zijn derhalve gewaardeerd op kostprijs (nihil) daar de omvang van de afgesloten valutatermijntransacties lager is dan de toekomstige uitgaande kasstromen in vreemde valuta. Voor wat betreft de valutarisico’s binnen de FGR's, worden deze binnen het Aandelenfonds eveneens in principe door middel van termijntransacties afgedekt. De beleggingen in het Rentende Waarden Fonds luiden in euro. Binnen het Complementaire Waarden Fonds zijn de valutarisico's onderdeel van de mandaten van de betrokken vermogensbeheerders.

40

9

Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

Reële waarde van de in de balans opgenomen financiële instrumenten Onderstaande tabel geeft een overzicht van de boekwaarde van de in de geconsolideerde balans per ultimo boekjaar opgenomen financiële instrumenten. De boekwaarde is gelijk aan de marktwaarde. (bedragen in duizenden euro's)

Liquide middelen Effecten en overige beleggingen Leningen en voorschotten

2012

102.170 384.941 5.621 492.732

2011

117.505 378.414 5.159 501.078

De volgende methoden en aannames zijn gebruikt voor de bepaling van de marktwaarde van de financiële instrumenten: Liquide middelen De boekwaarde is de nominale waarde. Effecten en overige beleggingen Maandelijks wordt de totale marktwaarde van de besloten fondsen voor gemene rekening opgesteld door de KAS Bank. Deze marktwaarde wordt uitgedrukt in de koersen van de FGR's. De marktwaarde van de binnen de FGR's ter beurze genoteerde effecten en beleggingen zijn gebaseerd op de beursnoteringen. De marktwaarde van niet ter beurze genoteerde effecten en beleggingen zijn gebaseerd op de geschatte marktprijzen of, als ze rentedragend zijn, berekend tegen de geldende rentetarieven. Kortlopende beleggingen De waarde in het economisch verkeer bestaat uit het bedrag dat de onderneming zou ontvangen of moet betalen om de termijncontracten te beëindigen. Leningen en voorschotten De boekwaarde van de overige vorderingen en schulden is gelijk aan de actuele waarde.

41

10

Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

19) Som der bedrijfsopbrengsten (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Uitbestedingsvergoeding Hulpverlening Verzekeringen Reizen Special Products, ANWB Media, overige

50.055 299.041 306.205 205.972 176.121 1.037.394

49.642 300.667 349.860 175.427 189.803 1.065.399

Wijzigingen in onderhanden projecten

-2.264 1.035.130

-1.828 1.063.571

0

0

20) Personeelskosten (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenen en andere personeelsbeloningen

199.981 29.989 65.723 295.693

203.149 28.217 38.105 269.471

Dotatie reorganisatievoorziening

8.895 304.588

12.716 282.187

0

0

Aantal personeelsleden van de ANWB BV en de meegeconsolideerde bedrijven Het gemiddeld personeelsbestand van de medewerkers in dienst van de ANWB en haar dochterbedrijven in FTE was over het jaar als volgt samengesteld: 2012

Eigen vast personeel Eigen tijdelijk personeel

3.591 582 4.173

2011

3.589 675 4.264

42

10 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012 (vervolg) Beloningen Hoofddirectie en Raad van Commissarissen De beloningen, inclusief pensioenlasten, aan hoofddirectieleden bedraagt over 2012 € 1.680.215 (2011: € 1.617.385). Dit bedrag is exclusief de eenmalige belastingen in verband met de crisisheffing over hoge salarissen van circa € 125.000. Aan de Raad van Commissarissen is in 2012 € 147.286 uitgekeerd (2011: € 145.688). 21) Overige bedrijfslasten (bedragen in duizenden euro's)

Inleen personeel van derden Overige personeelskosten Huisvestingskosten Automatiseringskosten Promotie- en communicatiekosten Administratiekosten, incl. porti en vrachtkosten Consultancykosten Bijzondere waardeverminderingen Diversen

2012

44.713 10.921 22.386 29.311 45.297 15.108 6.069 1.689 23.201 198.695

2011

35.293 13.893 20.412 27.933 39.075 16.298 5.044 1.256 31.046 190.250

22) Rentebaten en –lasten (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Rentebaten Rentelasten

3.507 -3.255 252

3.940 -4.834 -894

23) Accountantskosten De in de overige bedrijfslasten opgenomen accountantskosten zijn als volgt gespecificeerd weer te geven: (bedragen in duizenden euro's)

Jaarrekeningcontrole Andere assurance-opdrachten Belastingadvies Overige dienstverlening

2012

390 31 0 31 452

2011

375 32 0 28 435

43

11

11.1

Additionele informatie

Toelichting op de verzekeringsactiviteiten Hoewel ANWB BV geen verzekeringsmaatschappij is zoals bedoeld in artikel 427 lid 1 van Boek 2 Titel 9 van het Burgerlijk Wetboek, maken verzekeringsactiviteiten een belangrijk deel uit van het geheel van ANWB-activiteiten. Om inzicht te verschaffen in de verzekeringsactiviteiten conform artikel 406 lid 4 van Boek 2 Titel 9 van het Burgerlijk Wetboek, zijn een samengevoegde balans en winst-en-verliesrekening van de verzekeringsactiviteiten opgenomen, waarbij de samenvoeging een arbitrair karakter heeft vanwege de verwevenheid met de overige ANWB-activiteiten. In deze balans en winst-en-verliesrekening zijn de financiële gegevens van de volgende deelnemingen van ANWB BV opgenomen:  

Reis- en Rechtshulp NV UVM Verzekeringsmaatschappij NV

Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de jaarrekeningen van deze vennootschappen.

44

11

11.2

Additionele informatie (vervolg)

Samengevoegde balans verzekeringsactiviteiten per 31 december 2012 (bedragen in duizenden euro's)

31-12-2012

31-12-2011

Activa Beleggingen Terreinen en gebouwen Effecten en overige beleggingen

3.300 344.187

3.560 340.276 347.487

Vorderingen Overige activa

7.887 44.431

Totaal activa

343.836 4.499 25.097

52.318

29.596

399.805

373.432

187.845

163.903

Passiva Eigen vermogen Technische voorzieningen Voor niet verdiende premies en lopende risico's: Bruto Herverzekeringsdeel

75.623 -27.821

82.895 -34.479 47.802

Voor te betalen schaden en uitkeringen: Bruto Herverzekeringsdeel

168.712 -132.613

Overige voorzieningen Kortlopende schulden Overlopende passiva

48.416 179.507 -140.496

36.099

39.011

55

57

47.427 80.577

42.178 79.867 128.004

122.045

Totaal passiva

399.805

373.432

Solvabiliteit Aanwezige solvabiliteit Vereiste solvabiliteit Overschot

136.297 44.414 91.883

168.555 46.130 122.425

0

0

45

11

11.3

Additionele informatie (vervolg)

Samengevoegde winst-en-verliesrekening verzekeringsactiviteiten over 2012

(bedragen in duizenden euro's)

2012

Verdiende premies eigen rekening Toegerekende opbrengst uit beleggingen Schaden eigen rekening Bedrijfskosten Resultaat technische rekening schadeverzekering Opbrengsten uit beleggingen Beleggingslasten Toegerekende opbrengst van beleggingen

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen

2011

229.102 6.180 -125.536 -59.236

224.454 37 -119.639 -50.137

50.510

54.715

21.184 -12 -6.180

76 -27 -37 14.992

12

65.502

54.727

-16.439

-13.640

49.063

41.087

46

11.3.1.1

Wit regel

Enkelvoudige jaarrekening (voor bestemming resultaat)

12

Vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012

(voor bestemming resultaat) (bedragen in duizenden euro's)

Noot

31-12-2012

31-12-2011

Vaste activa Immateriële vaste activa

1

Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Machines en installaties Auto's Automatisering en inventaris Activa in uitvoering

2

1.993

5.120 14.921 22.815 5.248 8.420

1.210

4.767 16.164 22.690 5.953 17.775 56.524

Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen Andere deelnemingen Leningen en voorschotten

67.349

3

313.698

301.398

4

4.301 4.529 4.947

4.301 4.322 4.563

5

327.475

314.584

Vlottende activa Voorraden

6

23.854

31.380

Onderhanden projecten

7

384

1.815

Vorderingen Debiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen inzake pensioenen Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen Totaal activa

8 9

10

70.934 51.694 2.046 18.173 18.320

64.917 92.472 0 11.130 23.583 161.167

192.102

57.844

64.647

629.241

673.087

48

(bedragen in duizenden euro's)

Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Wettelijke reserves Algemene reserve Resultaat boekjaar

Noot

31-12-2012

31-12-2011

11

15.334 15.574 3.024 129.185 -15.164

15.334 15.574 2.466 125.918 4.459 147.953

163.751

Voorzieningen en schulden Voorzieningen Voorzieningen voor personeelsbeloningen Reorganisatievoorziening

12

37.967

13

5.480

24.458 17.858 43.447

Kortlopende schulden Crediteuren Schulden aan groepsmaatschappijen Belastingen en sociale lasten Schulden inzake pensioenen Overige schulden Overlopende passiva

Totaal passiva

14 8 15

25.677 89.421 47.595 0 22.437 252.711

42.316

38.307 131.071 29.824 1.753 19.268 246.797 437.841

467.020

629.241

673.087

0

0

49

13

Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

(bedragen in duizenden euro's)

Noot

Netto-omzet Wijzigingen in onderhanden projecten Som der bedrijfsopbrengsten Inkoop goederen en diensten Personeelskosten Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten

2012

428.155 -2.264

Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen

440.660 -1.828 425.891

16 1 2 17

104.496 244.608 818 10.458 134.516

Bedrijfsresultaat Resultaten groepsmaatschappijen Resultaten andere deelnemingen Rentebaten en -lasten Financieel resultaat

2011

3 4 18

438.832 109.326 222.590 417 11.176 139.182

494.896

482.691

-69.005

-43.859

38.056 207 -840

38.292 387 -1.611 37.423

37.068

-31.582

-6.791

16.418

11.250

-15.164

4.459

0

0

50

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012

Algemeen Voor een overzicht van de gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de toelichting algemeen bij de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening. 1) Immateriële vaste activa Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's) Software

Boekwaarde per 1 januari 2012 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

Overzicht mutaties gedurende het boekjaar Investeringen Overboekingen gerede projecten Desinvestering aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen desinvestering Afschrijvingen Totaal mutaties Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2012 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

Activa in uitvoering

Totaal

1.521 -458 1.063

147 0 147

1.668 -458 1.210

1.529 497 -370 92 -818 930

350 -497 0 0 0 -147

1.879 0 -370 92 -818 783

3.177 -1.184 1.993

0 0 0

3.177 -1.184 1.993

De activa in uitvoering betroffen vooruitbetalingen op ontwikkelde software en aangekochte softwarelicenties. De activa worden lineair afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. De desinvestering betreft de verkoop van software tegen boekwaarde aan deelneming Pin High Golf Travel BV.

51

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

2) Materiële vaste activa Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's) Gebouwen en terreinen

Boekwaarde per 1 januari 2012 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

0 18.608 -13.841 4.767

Machines en installaties

Auto's

Automatisering en inventaris

Activa in uitvoering

Totaal

0 41.304 -25.140 16.164

0 42.142 -19.452 22.690

0 64.666 -58.713 5.953

0 17.775 0 17.775

0 184.495 -117.146 67.349

612 419 -2.926 2.682

6.049 0 -2.449 2.187

1.911 1.879 -41.137 39.815

2.560 -11.915 0 0

13.597 0 -57.531 44.729

-482 -1.548 -1.243

0 -5.662 125

-680 -2.493 -705

0 0 -9.355

-1.162 -10.458 -10.825

Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2012 Aanschafwaarden 19.671 39.409 Cumulatieve afschrijvingen -14.551 -24.488 5.120 14.921

45.742 -22.927 22.815

27.319 -22.071 5.248

8.420 0 8.420

140.561 -84.037 56.524

Overzicht mutaties gedurende het boekjaar Investeringen 2.465 Overboekingen gerede projecten 9.617 Desinvesteringen -11.019 Cumulatieve afschrijvingen 45 desinvesteringen Bijzondere waardevermindering 0 Afschrijvingen -755 353

Gedurende 2012 is, naar aanleiding van twee succesvolle pilots, besloten tot invoering van een nieuwe winkelformule voor het gehele ANWB winkelnetwerk. Het effect van aanpassing van de levensduur van de huidige winkelinventaris in verband met vervanging door de nieuwe winkelformule heeft geleid tot een bijzondere waardevermindering van € 1,2 miljoen. De investeringen in het nieuwe kantoorpand van Fox zijn na het gereedkomen van het pand in 2012 overgedragen aan ANWB Vastgoed Beheer BV. De desinvesteringen in automatiseringsactiva en inventaris hebben voornamelijk betrekking op het afboeken van volledig afgeschreven hardware in verband met buitengebruikstelling. 3) Deelnemingen in groepsmaatschappijen Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

Boekwaarde per 1 januari Investeringen als gevolg van juridische herstructurering Ontvangen dividenduitkeringen Resultaten groepsmaatschappijen Goodwill ten laste van eigen vermogen Boekwaarde per 31 december

2012

2011

301.398

374.729

137.888 -163.010 38.056 -634 313.698

0 -100.570 38.292 -11.053 301.398

52

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

De per 31 december 2012 rechtstreeks of indirect gehouden deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn als volgt weer te geven: Statutair gevestigd

Deelneming ANWB Beheer BV ANWB Golf BV ANWB Leden- en Kampeerreizen BV ANWB Medical Air Assistance BV ANWB Reizen Beheer BV ANWB Reizen BV ANWB Test- en Trainingscentrum Beheer BV ANWB Test- en Trainingscentrum Vof ANWB Uitwinkel BV ANWB Vastgoed Beheer BV ANWB Vastgoed Rotterdam BV ARO BV België Reizen Beheer BV Cruise Travel Nederland BV Fox Vakanties BV Garantex BV KNAC Services BV Logicx Berging BV Logicx Mobiliteit BV Logicx Vervangend Vervoer BV NV A.T.C. All Travel Consultants Pin High Golf Travel BV Reis- en Rechtshulp NV SNP Natuurreizen BV Telstar Trading BV Travelhome BV Uitgeverij Smit BV Unigarant NV UVM Verzekeringsmaatschappij NV Wecruise BV

*1 *1 *1 *1 *1 *1

*1 *1 *1 *1 *2 *2 *1 *1 *1 *1 *1 *2 *1 *1 *1 *1 *3

*2

Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Eindhoven Ermelo Ermelo Nieuw Vennep Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Zaandam Antwerpen, België Den Haag Den Haag Nijmegen Harderwijk Eindhoven Eindhoven Den Haag Hoogeveen Ermelo

Aandelenbelang in procenten

100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 75,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%

*1 = Inzake deze deelnemingen zijn door ANWB BV garantieverklaringen (artikel 403 Titel 9 BW2 verklaring) verstrekt. *2 = Met ingang van 30 december 2011 is het volledige aandelenbelang in Cruise Travel Nederland BV verworven en daarmee tevens het 100% aandelenbelang in haar dochtermaatschappijen Wecruise BV, België Reizen Beheer BV en NV A.T.C. All Travel Consultants. *3 = Met ingang van 24 februari 2012 is het volledige aandelenbelang in Uitgeverij Smit BV verworven.

53

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

4) Andere deelnemingen (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Boekwaarde per 1 januari

4.322

3.583

Investeringen Resultaten andere deelnemingen Boekwaarde per 31 december

0 207 4.529

352 387 4.322

De per 31 december 2012 rechtstreeks of indirect gehouden andere deelnemingen (minderheidsbelangen, waaronder belangen in samenwerkingsverbanden) zijn als volgt weer te geven: Deelneming

Statutair gevestigd

Aandelenbelang in procenten

ACTA Assistance SA

Frankrijk

21,79%

ARC Europe SA

België

20,00%

Bxmail AG

Zwitserland

6,25%

Camping Key Alliance Handelsbolag

*1

Zweden

25,00%

Eric 2000 EESV

*2

Den Haag

28,00%

Euro Nederland BV

Amsterdam

50,00%

Starter Spzoo

Polen

16,00%

*1 = deze entiteit is op 12 december 2011 opgericht. Van het initieel belang van 50% is op 31 december 2012 25% overgedragen aan ADAC Camping GmbH. *2 = het belang in Eric 2000 EESV is 28,00% winstrecht en 33,33% stemrecht.

5) Leningen en voorschotten Het verloop van deze post is als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Boekwaarde per 1 januari

4.563

4.786

Verstrekkingen Aflossingen Boekwaarde per 31 december

855 -471 4.947

0 -223 4.563

De boekwaarde van de leningen kan als volgt nader worden gespecificeerd: 2012

Financiering lease-auto's Leningen contract-auto's Overige leningen en voorschotten

4.834 36 77 4.947

2011

4.447 39 77 4.563

54

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

6) Voorraden Deze post is als volgt samengesteld: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Grond- en hulpstoffen Onderhanden werk Gereed product en handelsgoederen

1.722 808 21.324 23.854

1.814 1.557 28.009 31.380

In de post voorraden is een voorziening voor incourante voorraden opgenomen ad € 6,0 miljoen (2011: € 3,4 miljoen). 7) Onderhanden projecten Deze post is als volgt nader gespecificeerd: (bedragen in duizenden euro's)

Uitgaven onderhanden projecten Ontvangen voorschotten Onderhanden projecten

2012

2011

5.446 -5.062 384

7.710 -5.895 1.815

8) Vorderingen inzake pensioenen Dit betreft met name de vordering (in 2011: verplichting) van ANWB BV jegens de Stichting Pensioenfonds ANWB. 9) Overige vorderingen Deze post is als volgt nader gespecificeerd: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Vennootschapsbelasting Diversen

14.236 3.937 18.173

9.839 1.291 11.130

-

-

Vennootschapsbelasting De post vennootschapsbelasting kan als volgt nader worden gespecificeerd:

2012

Latente belastingvorderingen

14.236

2011

9.839

Voor een nadere toelichting op de post latente belastingvorderingen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans van ANWB BV per 31 december 2012. Diversen In de post diversen is een vordering van € 18.000 op de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB opgenomen. Over deze vordering wordt geen rente vergoed.

55

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg) 10) Liquide middelen Onder de liquide middelen per 31 december 2011 waren tevens tijdelijke beleggingen van liquiditeiten in kortlopende termijndeposito’s begrepen voor een bedrag van € 60 miljoen (2012: nihil). De termijndeposito’s per 31 december 2011 hadden een looptijd van maximaal 3 maanden en de rentevergoeding bedroeg 1,4% op jaarbasis. 11) Eigen vermogen Het verloop van het eigen vermogen is als volgt weer te geven: (bedragen in duizenden euro's)

Stand per 31 december vorig boekjaar - Winstbestemming voorgaand boekjaar - Betaalde goodwill bij koop deelnemingen - Dotatie wettelijke reserve - Resultaat boekjaar Stand per 31 december

Geplaatst kapitaal

Agio

Wettelijke reserves

Algemene reserve

Resultaat boekjaar

Totaal eigen vermogen, verloop in 2012

Totaal eigen vermogen, verloop in 2011

15.334

15.574

2.466

125.918

4.459

163.751

170.345

0

0

0

4.459

-4.459

0

0

0

0

0

-634

0

-634

-11.053

0 0

0 0

558 0

-558 0

0 -15.164

0 -15.164

0 4.459

15.334 -

15.574 -

3.024 -

129.185 -

-15.164 -

147.953 -

163.751 -

De afwijking tussen het geconsolideerd eigen vermogen en het hier gepresenteerde enkelvoudig eigen vermogen bestaat uit het eigen vermogen van zustermaatschappij ANWB Beleggingen BV. Deze entiteit wordt middels horizontale consolidatie opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van ANWB BV. Geplaatst kapitaal en Agio Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 16.796.000 en is verdeeld in 68.000 aandelen van € 247,00 nominaal. Het geplaatst en gestort aandelenkapitaal bedraagt € 15.334.007, zijnde 62.081 aandelen. De aandelen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor ANWB, welke hiertegenover certificaten van aandelen op naam aan de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft uitgegeven. De post Agio bedraagt € 15.574.000 per balansdatum (evenals vorig jaar) en betreft het gedeelte van de stortingen door de aandeelhouder op de geplaatste aandelen boven het nominaal bedrag van de aandelen. Wettelijke reserves De wettelijke reserves worden aangehouden in lijn met de wettelijke bepalingen inzake verantwoorde resultaten van deelnemingen waarin een minderheidsbelang wordt gehouden en inzake verantwoorde ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen voor die effecten waarvoor geen frequente marktnotering is.

56

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

12) Voorzieningen voor personeelsbeloningen De specificatie van de voorzieningen voor personeelsbeloningen luidt als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Voorziening voor pensioenen Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen

23.639 14.328 37.967

9.983 14.475 24.458

Voor een nadere toelichting op de voorzieningen voor personeelsbeloningen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2012.

-

13) Reorganisatievoorziening (bedragen in duizenden euro's)

2012

Stand per 1 januari

17.858

8.307

8.538 -94 8.444 -20.822

12.960 -385 12.575 -3.024

5.480

17.858

-

-

Toevoeging Vrijval

Onttrekkingen Stand per 31 december

2011

In de loop van 2012 zijn de, in voorgaande jaren geplande, herstructureringen verder gedetailleerd en geïmplementeerd. Dit resulteerde in een additionele dotatie aan de reorganisatievoorziening, omdat meer medewerkers gebruik hebben gemaakt van de vertrekregeling dan was ingeschat. Een verdere analyse van de bedrijfsvoering in 2012 heeft geleid tot herstructurering bij een aantal andere organisatieonderdelen, hetgeen ook resulteerde in een dotatie aan de voorziening.

14) Belastingen en sociale lasten (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Assurantiebelasting Omzetbelasting Loonheffing Sociale lasten

30.855 10.469 4.362 1.909 47.595

14.012 8.985 4.717 2.110 29.824

-

-

57

14

Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2012 (vervolg)

15) Overlopende passiva (bedragen in duizenden euro's)

Vooruitgefactureerde omzet Nog te betalen kosten

2012

2011

222.663 30.048 252.711

221.348 25.449 246.797

-

-

58

15

Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012

16) Personeelskosten (bedragen in duizenden euro's)

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenen en andere personeelsbeloningen Dotatie/(vrijval) reorganisatievoorziening

2012

2011

154.039 23.374 58.751 236.164

155.489 21.840 32.686 210.015

8.444

12.575

244.608

222.590

Aantal personeelsleden Het gemiddeld personeelsbestand van de medewerkers in dienst van de ANWB in FTE was over het jaar als volgt samengesteld: 2012

Eigen vast personeel Eigen tijdelijk personeel

2011

2.744 378

2.812 454

3.122

3.266

17) Overige bedrijfslasten (bedragen in duizenden euro's)

2012

2011

Inleen personeel van derden Overige personeelskosten Huisvestingskosten Automatiseringskosten Promotie- en communicatiekosten Administratiekosten, incl. porti en vrachtkosten Consultancykosten Bijzondere waardeverminderingen Diversen

34.372 4.983 15.810 17.959 33.407 13.481 5.445 1.162 7.897

34.159 8.601 15.019 15.849 28.683 14.644 4.476 1.256 16.495

134.516

139.182

59

15 Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2012 (vervolg) 18) Rentebaten en -lasten (bedragen in duizenden euro's)

Rentebaten groepsmaatschappijen Rentelasten groepsmaatschappijen Rentebaten Rentelasten

2012

2011

691 -975 2.696 -3.252

752 -1.095 3.540 -4.808

-840

-1.611

60

15.1.1.1

Wit regel

Overige gegevens (voor bestemming resultaat)

61

16

Overige gegevens

Statutaire bepalingen winstbestemming De winst staat op grond van artikel 37.2 van de statuten van ANWB BV ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Voorstel bestemming van het resultaat Voorgesteld wordt het resultaat over het boekjaar 2012 te verwerken ten laste van de post Algemene reserve. Ondertekening Aldus opgemaakt en ondertekend door de hoofddirectie van ANWB BV: Den Haag, 19 februari 2013 mr. G.H.N.L. van Woerkom drs. F.J. van Bruggen drs. M. Sijmons MBA drs. R.J.X. Wanders

Aldus ondertekend door de Raad van Commissarissen van ANWB BV: Den Haag, 27 februari 2013 jhr. drs. D. Laman Trip (voorzitter) E.A. van Amerongen ir. C.J. van der Graaf drs. D. Harryvan drs. F.H. Hensel mr. P.J.W.G. Kok mw. drs. K.M.H. Peijs

62

Colofon

Jaarrekening 2012 van ANWB BV, Den Haag. Opgesteld door de hoofddirectie op 19 februari 2013. Verstrekt aan de Audit Commissie ter behandeling in de AC-vergadering van 25 februari 2013 en aan de Raad van Commissarissen ter ondertekening in de RVC-vergadering van 27 februari 2013. De jaarrekening wordt ter vaststelling behandeld in de geplande aandeelhoudersvergadering van 21 mei 2013, waarbij conform de statuten de Raad van Advies van de vereniging wordt gehoord.

65