Jaargids 2016 Acties, materialen en ondersteuning
Inhoudsopgave
Bloei Deel wat je hebt en kijk dan eens wat er gebeurt. Met die woorden heb ik ooit in een interview het werk van Kerk in Actie samengevat. Regelmatig ben ik verwonderd als ik ergens op de wereld zie wat er gebeurt als mensen delen met elkaar. Mensen en gemeenschappen bloeien op! Geloven in delen, dat is de kern. Als iedereen alleen aan zichzelf denkt in deze wereld is er te weinig: te weinig tijd voor elkaar, te weinig voedsel voor de een en te veel voor de ander. Door te delen, is er echte aandacht en liefde voor elkaar en overvloed zonder verspilling. Toen Jezus de vijf broden en twee vissen had gedeeld met velen, was er nog heel veel over. Met elkaar én met de zegen van God kunnen we dit wonder opnieuw verrichten. Met uw inzet en in samen-
3
Vooraf
werking met onze partners wereldwijd.
4
Jaarkalender
6
Plan de collecten
16
Doe mee aan de campagnes
om te delen in 2016. Daarnaast is het bovenal nodig
18
Kies voor een themajaar
om te bidden voor elkaar en voor mensen in nood.
20
Aan de slag in Nederland
22
Kom in actie
24
Ga mee op reis
Evert Jan Hazeleger
25
Laat u adviseren
Programmamanager Kerk in Actie
26
Leer van elkaar
28
Vergroot uw kennis
30
Blijf op de hoogte
31
Kerk in Actie-lied
Deze brochure voor diakenen en leden van ZWO- en zendingscommissies staat vol met mogelijkheden
2
JAARGIDS 2016
Waarom deze gids? Een nieuw seizoen gaat van start. Hoe gaat u de gemeenteleden betrekken bij zending en (wereld)diaconaat? Dat kan op allerlei manieren. Bijvoorbeeld door mee te doen aan een themajaar, door een actie te organiseren en door te collecteren. Of u nu diaken bent of lid van een ZWO- of zendingscommissie, deze gids biedt u een handig overzicht. Zo leest u over de 40dagentijdcampagne en de kerstcampagne, themajaren, de collecten en de reizen én krijgt u tips voor het inzamelen van giften. Ook ziet u waarvoor u contact kunt leggen met een Kerk in Actie-gemeenteadviseur. Bovendien leest u waarvoor u terecht kunt bij het Dienstencentrum: bijvoorbeeld voor cursussen, tips en praktische handreikingen. Wilt u als kerk in uw eigen woonplaats verschil maken op het gebied van armoede, zorg, vluchtelingen of duurzaam-
Sámen zijn we de kerk in actie.
heid? Kijk dan op p. 20 welke specialistische kennis en
Geïnspireerd door Jezus Christus
ondersteuning er beschikbaar zijn.
willen we delen wat ons gegeven
Net actief in het (wereld)diaconaat?
is. Om in Nederland en wereldwijd mensen hoop te bieden en tot hun recht te laten komen.
Bent u net begonnen als diaken of als lid van de ZWOgroep? Begin dan eens met de Basiscursus diaconaat (zie p. 28) en neem een abonnement op vakblad Diakonia via www.kerkinactie.nl/opdehoogte. Of vraag via www.kerkinactie.nl/webwinkel het diaconaal startpakket aan.
3
Jaarkalender 2015-2016 Ontmoetingsdagen
40dagentijdcampagne
Kerstcampagne
2015
19 t/m 27 september
Vredesweek
2 oktober
Studiedag Kerk en Wmo
10 oktober
Groene Kerkendag
18 oktober (Michazondag)
Collecte Werelddiaconaat (Bolivia)
1 november
Collecte Zending (Thailand)
1 november
Herdenking overledenen aan de buitenlandse grenzen
4 november
Dankdag voor gewas en arbeid
15 november
Collecte Binnenlands Diaconaat
21 november
Landelijke Diaconale Dag
29 november
Start kerstcampagne
25 december (Eerste Kerstdag)
Kerstcollecte Kinderen in de Knel
2016
4
7 februari
Collecte Werelddiaconaat
10 februari t/m 26 maart
40dagentijdcampagne
14 februari
40dagentijdcollecte weeskinderen Oekraïne, Werelddiaconaat
21 februari
40dagentijdcollecte India, Voorjaarszendingsweek
28 februari
40dagentijdcollecte stichting De Vrolijkheid, Binnenlands Diaconaat
6 maart
40dagentijdcollecte Noodhulp Syrische vluchtelingen
9 maart
Biddag voor gewas en arbeid
JAARGIDS 2016
13 maart
40dagentijdcollecte Stap Verder, Binnenlands Diaconaat
20 maart (Palmzondag)
40dagentijdcollecte Kerk van Ghana, Werelddiaconaat
27 maart (Pasen)
Paasgroetenactie
15 mei (Pinksteren)
Collecte Rwanda, Zending
5 juni
Collecte Guatemala, Werelddiaconaat
14 augustus
Zomercollecte Indonesië, Zending
17 t/m 25 september
Vredesweek
16 oktober (Wereldvoedseldag)
Collecte Nepal, Werelddiaconaat
30 oktober (Hervormingsdag)
Collecte Nigeria, Werelddiaconaat
2 november
Dankdag voor gewas en arbeid
6 november
Collecte Colombia, Najaarszendingsweek
13 november
Collecte IDO Lelystad, Binnenlands Diaconaat
19 november
Landelijke Diaconale Dag
27 november
Start kerstcampagne
25 december (Eerste Kerstdag)
Kerstcollecte Kinderen in de Knel
Op de volgende pagina’s leest u meer over de projecten waarvoor in 2016 wordt gecollecteerd.
Tip: gebeden en gedichten
Blijf op de hoogte Wanneer u zich abonneert
Voor liturgische taken komt de bundel Medemens goed
op de nieuwsbrief, bent
van pas. Hierin staan diaconale gebeden en gedichten
u altijd op de hoogte van
die tijdens een dienst, maar ook voor vergaderope-
activiteiten, bijeenkomsten
ningen, gebruikt kunnen worden. Medemens deel 4 is
en verlofperiodes van uit-
vanaf half november 2015 te bestellen via de webwin-
gezonden medewerkers.
kel, www.kerkinactie.nl/webwinkel.
Dit kan via www.kerkinactie.nl/opdehoogte.
5
Deel eens geld uit “We deden € 150 in de collectezakken. Vervolgens mocht elk gemeentelid er € 1 uithalen. Maar… niet voor zichzelf. Gemeenteleden kregen de uitdaging mee om dit bedrag te vermeerderen. Dat werd een groot succes. Mensen gingen enthousiast aan de slag en uiteindelijk kregen we € 1.250 terug!”
Ds. Arjan Berensen Ds. Arjan Berensen is voorganger in de gereformeerde kerk in Enter. Die gemeente hield een omgekeerde collecte.
6
JAARGIDS 2016
Plan de collecten Wij geloven dat wij geroepen zijn om te delen. Dat kunnen we doen door te bidden, door solidair te zijn of door financiële steun te geven. Op de volgende pagina’s leest u voor welke doeleinden we collecteren in 2016.
7 FEBRUARI
COLLECTE WERELDDIACONAAT INDONESIË
Betere voedselvoorziening door duurzame landbouw in Indonesië Op het Indonesische eiland Java zijn landbouwmethodes sterk verouderd en hebben veel gezinnen te weinig of onvoldoende gevarieerde voeding. Daarom helpt de kerkelijke organisatie Trukajaya jaarlijks vooral vrouwen en jongeren om via duurzame landbouw hun productie en daarmee hun voedselvoorziening te verbeteren. In zes dorpen worden in totaal 150 gezinnen ondersteund met de aanleg van moestuinen, waterreservoirs en biogasinstallaties. Deze biogasinstallaties verwerken koemest tot mest die nagenoeg vrij is van ziektekiemen en leveren bovendien biogas om op te koken. Ook helpt Trukajaya met microkredieten, zodat deelnemers hun landbouwproducten kunnen bewerken en verkopen, om zo een eigen inkomen te verdienen. www.kerkinactie.nl/trukajaya
7
Ik ga. Zet een stap naar de ander
10 FEBRUARI - 26 MAART 2016
U wilt best iets voor een ander betekenen. Voor die gescheiden man bij u in de kerk. Het Syrische gezin dat bij u in de buurt woont. Of die Ghanese boerin die haar gezin niet kan onderhouden. Maar wees eens eerlijk: blijft het vaak niet bij denken? Zet deze 40dagentijd echt een stap. En ga.
Kijk voor meer informatie over de campagne op p. 16 en op www.kerkinactie.nl/40dagentijd.
14 FEBRUARI
40DAGENTIJDCOLLECTE BINNENLANDS DIACONAAT OEKRAÏNE
Een veilig thuis voor Oekraïense weeskinderen Weeskinderen in Oekraïne groeien op zonder de zorg en warmte van hun ouders. Zij hebben behoefte aan een veilige omgeving, eten en onderwijs. De lokale kerk in het dorp Kovcheg (Noordwest-Oekraïne) heeft samen met World Partners een weeshuis opgericht voor kinderen van vier tot zestien jaar. Hier wonen 25 kinderen permanent. Anderen wonen er tijdelijk, omdat hun ouders niet goed voor hen kunnen zorgen. In het nabijgelegen dorp Zhovtneve kunnen kinderen in een dagcentrum van de kerk terecht voor een maaltijd en huiswerkbegeleiding. Ook wordt er uit de Bijbel voorgelezen en kunnen ze schoolspullen en kleding krijgen. Voor 40 kinderen is het dagcentrum een veilige haven, waar ze kunnen eten en even onbezorgd kunnen spelen. Voor € 3,50 krijgt een kind een gezonde maaltijd, voor € 10,- kan een kind een maand lang naar school, inclusief schooluniform en boeken.
www.kerkinactie.nl/40dagentijd
8
JAARGIDS 2016
21 FEBRUARI
COLLECTE VOORJAARSZENDINGSWEEK INDIA
Een nieuwe start voor kwetsbare vrouwen in India Lange tijd hadden kerken in Noordoost-India weinig oog voor vrouwen die door de voortdurende etnische conflicten hun mannen verloren, in de prostitutie belandden, drugs gebruikten of hiv/aids opliepen. Totdat het Priscillacentrum bij deze kerken aanklopte. De organisatie vraagt een kerk om haar gebouw beschikbaar te stellen en cursusgeld te betalen voor tien kwetsbare vrouwen. De medewerkers van Priscilla geven deze vrouwen een jaar lang een vaktraining in naaien en weven. Ook kunnen de vrouwen bijbelonderwijs volgen, psychosociale begeleiding krijgen en zo nodig tijdelijke opvang. Deze succesvolle formule past men toe in diverse kerken. Na een paar jaar verplaatst Priscilla haar werk naar andere kerken. De kerken blijven omzien naar de vrouwen die getraind zijn. Eind 2017 wil Priscilla tien zelfstandige centra hebben opgezet waar elk jaar tien vrouwen afstuderen. www.kerkinactie.nl/40dagentijd
28 FEBRUARI
COLLECTE BINNENLANDS DIACONAAT NEDERLAND
Een lach op het gezicht van kinderen in Nederland Talloze kinderen in Nederland groeien in moeilijke omstandigheden op, bijvoorbeeld in de Haagse wijk Moerwijk. In deze wijk zijn veel sociale en financiële problemen, huiselijk
Fotograaf: Gilles
Boeuf
geweld en drugsgerelateerde criminaliteit. De Kinderwinkel heeft zich ontwikkeld tot een onmisbare plek in de wijk waar kinderen zich thuis kunnen voelen, samen kunnen spelen, sporten en knutselen. In Nederland wonen ook veel kinderen die gevlucht zijn. Ze hebben vaak indringende ervaringen achter de rug. Stichting de Vrolijkheid organiseert voor kinderen en jongeren in asielzoekerscentra creatieve activiteiten zoals dans, theater, muziek en beeldende kunst om hun verhaal vorm te geven. Voor slechts € 5,- kan een kind al een doe-activiteit volgen. Hiermee ontwikkelen kinderen hun zelfvertrouwen en hun talent, zodat ze weer even kind kunnen zijn. www.kerkinactie.nl/40dagentijd
9
6 MAART
40DAGENTIJDCOLLECTE NOODHULP SYRIË
Bed, bad en brood voor Syrische vluchtelingen Veel internationale hulporganisaties hebben nauwelijks toegang tot Syrië. De kerken vormen daarop een uitzondering. Talloze Syrische vluchtelingen vinden onderdak dankzij kerken in Syrië en in omliggende landen. Deze kerken zorgen bijvoorbeeld voor onderdak, verstrekken voedsel- en hygiënische pakketten en bieden onderwijs voor de kinderen. Kerk in Actie is dankzij dit kerkelijke netwerk in staat om slachtoffers van het geweld in Syrië met hulpverlening te bereiken. Dat doen we samen met de ACT Alliance, een internationaal hulpverleningsnetwerk dat is verbonden met de Wereldraad van Kerken. Al drie jaar steunen we deze noodhulp, samen met u. Voor deze hulp blijft echter veel geld nodig, bijvoorbeeld € 45,- voor een voedselpakket of € 180,- voor een set met kooktoestel, pannen, jerrycans en keukengerei.
www.kerkinactie.nl/40dagentijd
13 MAART
40DAGENTIJDCOLLECTE BINNENLANDS DIACONAAT
Een steuntje in de rug voor migranten in Amsterdam In het stadsdeel Amsterdam-Zuidoost wonen zo’n 80.000 mensen van 135 nationaliteiten. De helft van hen is eerstegeneratieallochtoon. Velen kunnen de Nederlandse taal niet spreken en verdwalen in het woud van instanties. Daarnaast is er armoede en uitval op scholen. Sinds september 2010 staat midden in de Bijlmer het diaconaal oecumenisch centrum ‘Stap verder’ dat wordt gedragen door zes kerkelijke gemeenten in Zuidoost. ‘Stap verder’ heeft een spreekuur, verwijst mensen door naar instanties en biedt taallessen. Voor € 30,- kan er een nieuw lesboek worden gekocht. Maar vooral is het centrum een plek midden in de wijk waar de kerken diaconaal present zijn in de samenleving. Voor mensen die nergens anders terecht kunnen. www.kerkinactie.nl/40dagentijd
10
JAARGIDS 2016
NEDERLAND
20 MAART
PALMZONDAG: COLLECTE WERELDDIACONAAT GHANA
Een beter inkomen voor Ghanese boerinnen Door droogte en onregelmatige regenval lopen de landbouwopbrengsten in Noord-Ghana terug. Ghanese vrouwen verzamelen daarom zogenaamde kariténoten als aanvullende bron van inkomsten. Zij verwerken deze noten tot een boter die gebruikt wordt in de traditionele keuken, maar ook in allerlei verzorgingsproducten. Dit verwerkingsproces kost veel tijd en brandhout en levert hen tot nu toe weinig op. De Presbyteriaanse Kerk in Ghana geeft deze vrouwen marketinglessen en stimuleert hen zich te organiseren in boerengroepen om hun afzetmarkt te kunnen vergroten. Steeds meer groepen functioneren zelfstandig en zijn winstgevend. Ook krijgen vrouwen een hout besparende oven zodat minder brandhout nodig is. Met € 600,- krijgen tien vrouwen een jaar lang ondersteuning. www.kerkinactie.nl/40dagentijd
15 MEI
PINKSTEREN: COLLECTE ZENDING
Meer jongeren in Rwandese Kerk
RWANDA
In Rwanda verlaten steeds meer jongeren de kerk als zij naar de hoofdstad trekken voor studie of werk, of omdat ze overstappen naar een pinksterkerk. De Presbyteriaanse Kerk wil jongeren bij de kerk betrokken houden. Daarom biedt de kerk jongeren volop de gelegenheid zelf actief te zijn in de kerk, bijvoorbeeld door leiding te geven aan kerkelijke activiteiten of een bijbelstudiegroep te vormen. Zo neemt de betrokkenheid van jongeren bij de kerk toe. Daarnaast helpt de kerk jongeren met een beroepsopleiding of bij het starten van een eigen onderneming, zodat migratie naar de stad niet nodig is. De collecteopbrengst is onder meer bestemd voor studiemateriaal en jongerenactiviteiten voor ruim 600 jongeren. www.kerkinactie.nl/kerkrwanda
11
5 JUNI
COLLECTE WERELDDIACONAAT GUATEMALA
Hulp aan slachtoffers seksueel geweld In Guatemala wordt ieder uur een meisje slachtoffer van seksueel geweld. De meeste daders worden nooit opgespoord of gestraft. De organisatie Refugio wil het toenemende huiselijk en seksueel geweld een halt toe roepen. De organisatie biedt slachtoffers psychologische begeleiding en juridische hulp. Ook helpt de organisatie hen met (beroeps)onderwijs om een zelfstandig bestaan op te bouwen. Daarnaast ondersteunt Refugio instanties als de politie en lokale overheden om slachtoffers op de juiste wijze op te vangen, te begeleiden of door te verwijzen. Tot slot klaagt de organisatie misstanden aan bij de overheid en dringt ze aan op het straffen van daders. Met de collecteopbrengst wil Refugio onder meer minimaal 30 slachtoffers opvangen en begeleiden.
www.kerkinactie.nl/refugio
14 AUGUSTUS
COLLECTE ZENDING
Onderwijs voor lekenpredikanten op Indonesisch eiland Nias Op het Indonesische eiland Nias leven veel mensen onder de armoedegrens. De helft van de bevolking heeft alleen basisonderwijs gevolgd. Wie wil studeren, vertrekt naar een ander eiland en keert meestal niet terug. Kerken kampen hierdoor met een tekort aan predikanten. De Lutherse Kerk rust predikanten en leken op Nias toe om boeiend en relevant te preken, maar ook om hun gemeenten voor te gaan in diaconale taken. De kerk helpt gemeenten bovendien bij het opzetten van kleinschalige kredietprogramma’s. De collecteopbrengst wordt gebruikt voor trainingen en toerustingsmaterialen. Kerk in Actie hoopt in 2016 de training van 50 predikanten en 70 lekenpredikanten mogelijk te maken. www.kerkinactie.nl/kerknias
12
JAARGIDS 2016
INDONESIË
16 OKTOBER
WERELDVOEDSELDAG: COLLECTE WERELDDIACONAAT NEPAL
Verbeteren voedselproductie in afgelegen bergdorpen Nepal In de afgelegen bergdorpen in Nepal heeft de bevolking moeite voldoende voedsel te verbouwen. De organisatie ICFON werkt samen met dorpsbewoners aan het verbeteren van de levensomstandigheden. Mensen leren hoe ze braakliggende grond weer kunnen bewerken, hoe ze met nieuwe landbouwtechnieken hun opbrengst kunnen verhogen en hoe ze hun producten op de markt kunnen verkopen. Ook krijgen gezinnen een geit of buffel om melk te produceren of om in te zetten als ploeg- of lastdier. Voor slechts € 60,krijgt een gezin een geit en een training in de verzorging, voor € 400,- krijgt een gezin een buffel. Daarnaast ondersteunt ICFON dorpsgemeenschappen die in april 2015 werden getroffen door de zware aardbevingen, om hun dagelijks leven weer op te pakken. www.kerkinactie.nl/icfon
30 OKTOBER
COLLECTE WERELDDIACONAAT (HERVORMINGSDAG)
Christenen en moslims werken samen aan ontwikkeling in Nigeriaanse dorpen
NIGERIA
De verhouding tussen christenen en moslims in Noord-Nigeria is gespannen. De organisatie JPRM helpt mensen hun verschillen te overbruggen door samen te werken aan de ontwikkeling van hun dorp. Onder begeleiding van JPRM leggen christenen en moslims, oud en jong, vrouwen en mannen samen een waterput of weg aan. Die samenwerking zorgt voor saamhorigheid. JPRM geeft daarnaast lessen over vrede, zorgt ervoor dat volwassenen leren lezen en schrijven en zet spaargroepen op. Het resultaat: een veiliger leefklimaat in de dorpen en meer welvaart en ontwikkeling voor de bewoners. In 2016 wil JPRM vijftig dorpen helpen via deze aanpak te werken aan vrede, verzoening en ontwikkeling. www.kerkinactie.nl/nigeria
13
6 NOVEMBER
COLLECTE NAJAARSZENDINGSWEEK COLOMBIA
Werken aan vrede en verzoening in het door geweld verscheurde Colombia Inge Landman werkt namens Kerk in Actie als uitgezonden medewerker in Colombia, dat al zestig jaar geteisterd wordt door geweld. Inge is betrokken bij het oecumenische project ‘Geloven in verzoening’, dat processen van vrede en verzoening op gang wil brengen. Inge: “Mensen hebben veel meegemaakt, er is een groot onderling wantrouwen. Het is voor mensen enorm belangrijk dat hun verhaal gehoord wordt. We bezoeken gemeenschappen om te luisteren en om mensen weer met elkaar in gesprek te brengen. Ook lezen we samen de Bijbel en bespreken we welke boodschap een tekst kan hebben als je dagelijks leeft met angst en onrecht.” Dit jaar zullen drie gemeenschappen intensief in dit proces worden begeleid. Inge deelt de verhalen die ze hoort vervolgens met betrokken kerken in Nederland. www.kerkinactie.nl/verzoening
13 NOVEMBER
COLLECTE BINNENLANDS DIACONAAT
Warmte en steun voor wie tussen wal en schip raken
NEDERLAND
In een rijtjeshuis midden in Lelystad runnen enthousiaste vrijwilligers het gastvrije inloopcentrum Waterwijk. Wie wil loopt er binnen voor een kopje koffie, een praatje, een warme maaltijd of naailes. Kali komt hier iedere dag. “Sinds mijn man overleden is, is dit mijn tweede huis.” Nadia en Fatima komen voor de naailes. “Zo zijn we er even uit.” Het inloophuis is één van de diaconale activiteiten van het interkerkelijke samenwerkingsverband IDO. Binnen IDO zetten driehonderd vrijwilligers zich in voor mensen die eenzaam zijn, gebrek hebben, tussen wal en schip vallen of kampen met schulden. Met een helpende hand en luisterend oor bieden de vrijwilligers hen warmte, steun en perspectief. IDO hoopt in 2016 alleen in inloopcentrum Waterwijk al 13.000 bezoeken te realiseren en 4.000 maaltijden te verstrekken. www.kerkinactie.nl/ido
14
JAARGIDS 2016
14
25 DECEMBER
COLLECTE KINDEREN IN DE KNEL
Kwetsbare kinderen verdienen onze aandacht, juist met Kerst Ze brengen Kerst door op straat, achter een naaimachine in een donker kledingatelier of in angst voor geweld. Voor veel te veel kinderen is Kerst helemaal geen feest. Hun jonge leventje wordt getekend door oorlog, misbruik, kinderarbeid of verwaarlozing. Juist met Kerst verdienen zij onze bijzondere aandacht en steun. Doe daarom mee met de kerstcollecte, waarvan de opbrengst bestemd is voor kinderprojecten! Kijk voor meer informatie over de campagne op p. 17 en op www.kerkinactie.nl/kerst. www.kerkinactie.nl/kerst
Tips voor uw collecte 1. Gebruik de collectematerialen
dezelfde manier kunt u na afloop de opbrengst van de collecte
Bij iedere collecte is er een kant-en-klare folder,
vermelden en gemeenteleden bedanken voor hun gift.
collecteafkondiging, PowerPointpresentatie en soms een collectefilmpje beschikbaar. Download of bestel deze
3. Bestel de brochure met tips
materialen via www.kerkinactie.nl/collecten.
Wilt u extra aandacht en steun vragen voor een collecteproject? Organiseer dan eens een wervende actie!
2. Informeer de gemeente vooraf
Houd bijvoorbeeld een schoenpoetsactie voor een project
Bijna iedere gemeente heeft een kerkblad, website of zelfs
tegen kinderarbeid, of verkoop oogst uit de eigen tuin van
een app. Een prachtige manier om de gemeenteleden vooraf
gemeenteleden voor een landbouwproject. In de brochure
te informeren. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een inspirerend
Samen in actie staan talloze tips en ideeën. Deze is te
verhaal over het project via www.kerkinactie.nl/projecten. Op
bestellen via www.kerkinactie.nl/webwinkel.
De collecteopbrengsten kunnen worden overgemaakt op rekeningnummer IBAN NL 89 ABNA 0457 457 457, t.n.v. Kerk in Actie, o.v.v. de omschrijving en de datum van de collecte.
15
Doe mee met de campagnes Meedoen met de 40dagentijdcampagne en de kerstcampagne is verrijkend voor de hele gemeente. Bezinning, solidariteit en het ondersteunen van een project staan centraal. Of u nu besluit om bijvoorbeeld alleen te collecteren of juist met de hele gemeente actie te voeren, de campagnes vormen een perfecte kans om iedereen te betrekken. Tijdens de 40dagentijdcampagne heeft Kind op Zondag bijvoorbeeld hetzelfde thema. Kant-en-klare materialen, zoals een liturgiegids, filmpjes of een app, maken het bovendien heel eenvoudig om mee te doen.
40dagentijd 10 FEBRUARI – 26 MAART 2016 10 FEBRUARI - 26 MAART 2016
Ik ga Zet een stap naar de ander Hoe kunnen we iets betekenen voor een ander? Voor die gescheiden man in de kerk, het Syrische gezin in de buurt of die Ghanese boerin die haar gezin niet kan onderhouden? Tijdens de veertigdagentijd voor Pasen kunnen gemeenten hier bij stilstaan. Bijvoorbeeld door er tijdens de dienst aandacht aan te besteden, door mee te doen met de Veranderdag of door een spreker uit te nodigen. Ook kunnen gemeenten kaarten sturen naar gevangenen tijdens de Paasgroetenactie. Er zijn diverse materialen beschikbaar, zoals een app, suggesties voor bloemschikken en materiaal voor Kind op Zondag. Kijk voor uitgebreide informatie op www.kerkinactie.nl/40dagentijd. Op www.kerkinactie.nl/ paasgroetenactie leest u vanaf begin 2016 meer over de Paasgroetenactie.
16
JAARGIDS 2016
Kerstcampagne 2016 Kinderen in de knel Kwetsbare kinderen verdienen onze aandacht, juist met Kerst. De kerstcampagne staat daarom in het teken van kinderen die te maken hebben met oorlog, misbruik, kinderarbeid of verwaarlozing. Tijdens de campagne staat een project centraal waarvoor op Eerste Kerstdag gecollecteerd wordt (zie p. 15). Bovendien kunt u via www.kerkinactie.nl/kerst bijvoorbeeld collectefolders, filmpjes en andere materialen downloaden en bestellen. Deze materialen zijn geschikt voor bezinning en hebben als doel om de hele gemeente te betrekken bij het kerstproject. In de loop van 2016 leest u op www.kerkinactie.nl/kerst welk project centraal staat tijdens de campagne.
Maak het visueel Geld inzamelen tijdens een campagne wordt extra leuk als je het doel tastbaar maakt. Met zijn ZWO-commissie bouwde Corné Marck uit Nieuwerkerk aan de IJssel tijdens de veertigdagentijd in 2015 een bamboe huis in de kerk. De commissie wilde € 2.100 bij elkaar brengen voor een project in Madagaskar om orkaanbestendige huizen te bouwen. Corné: “Van houten latten hadden we een dak gemaakt. Elke keer als er € 100 was opgehaald, kwam daar een dakpan op. Dat werkte enorm motiverend.”
Corné Marck
Snel op de hoogte? Wilt u het meteen weten wanneer de campagnematerialen beschikbaar zijn? Abonneer u dan op de nieuwsbrief, via www.kerkinactie.nl/opdehoogte.
17
“Het is goed om als gemeente een relatie te hebben met partners en projecten in een ander land. Het leert je te kijken met andere ogen: naar jezelf, naar je Hollandse leventje, naar je eigen kerk en gemeente. Je ontdekt dat je je diep verbonden kunt voelen met mensen uit heel andere culturen en geloofsgemeenschappen.”
18
JAARGIDS 2016
Fokje Haverschmidt predikant in Beetgumermolen
Kies voor een themajaar Een themajaar brengt zending en werelddiaconaat heel dichtbij. Een jaar lang verdiept uw kerk zich in één thema en ondersteunt ze concrete projecten. Dat inspireert en brengt de hele gemeente in beweging. Raak als kerk nog sterker verbonden met elkaar en
organisaties zich blijven inzetten voor de versterking van
met mensen uit de hele wereld tijdens een inspirerend
kerken en mensen.
themajaar. Voor elk thema ontvangt u kant-en-klare materialen, zoals achtergrondinformatie, ideeën voor acties
3. Themajaar Kinderen in de Knel
en updates over projecten. Bovendien kunt u tijdens het
Geen enkel kind mag worden onderdrukt, uitgebuit of
themajaar ondersteund worden door uw Kerk in Actie-
misbruikt. Maar liefst 1 op de 10 kinderen wereldwijd gaat
gemeenteadviseur (zie ook p. 25). U kunt kiezen uit drie
niet naar school, maar werkt in een fabriek, op het land, in
thema’s.
de prostitutie of als kindsoldaat in een oorlog. Onderwijs is de manier om armoede te stoppen. Zet u samen met uw
1. Themajaar Noodhulp
kerk in om kinderarbeid tegen te gaan.
Hoe bouw je je leven weer op na een verwoestende overstroming? En hoe bescherm je je oogst bij een
Meer informatie vindt u op www.kerkinactie.nl/themajaar.
volgende natuurramp? Leer meer over noodhulp,
Samen met uw gemeenteadviseur kunt u een keuze maken
rampenpreventie en wederopbouw. En zamel geld in voor
en afspreken welke doelen u wilt bereiken. Als u liever
partnerorganisaties, zodat die bij een ramp direct aan de
een ander project steunt, neem dan ook contact op. De
slag kunnen. Of zodat ze zich kunnen wapenen tegen
gemeenteadviseur kan u tevens adviseren als u met uw
de gevolgen van een ramp. Zo kunnen er in Madagascar
gemeente op reis wilt. Lees meer over de reizen op p. 24.
bijvoorbeeld stevige bamboehuizen worden gebouwd die bestand zijn tegen tropische stormen.
2. Themajaar Versterk de kerk Wereldwijd komen kerken in actie tegen armoede en onrecht. Zo zet partnerorganisatie Isa-e-Jamat uit Bangladesh zich in voor christenen met een islamitische achtergrond en maakt Cedepca in Guatemala vrouwen weerbaar tegen geweld. Door hen te steunen, kunnen deze
Vijf redenen om mee te doen 1. Eenvoudig en wereldwijd met elkaar verbonden zijn 2. Keuze uit drie concrete, aansprekende thema’s 3. Veel kant-en-klare materialen 4. Ruime keuze uit inspirerende acties 5. Advies op maat van ervaren adviseurs
19
Aan de slag in Nederland Een kerk is pas echt kerk als ze in actie is. Dat begint vaak heel dichtbij huis. Bijvoorbeeld bij mensen in geldnood, bij vluchtelingen of mensen in een sociaal isolement. Op welke manier zet uw kerk zich in haar eigen omgeving in? Iedere diaconie staat voor andere uitdagingen en
Meer weten over armoede in Nederland?
maakt keuzes die daarbij passen. Op deze pagina’s leest
Op www.kerkinactie.nl/armoede staan allerlei
u in het kort welke praktische ondersteuning u kunt
materialen op het gebied van armoede. Denk
krijgen van specialisten op het gebied van armoede, zorg,
aan tips, een stappenplan voor diaconieën die
vluchtelingen of duurzaamheid.
aanvragen krijgen voor financiële hulp en een armoedemagazine. Via www.kerkinactie.nl/
Kijk voor nog meer informatie op
webwinkel is de brochure Armoede en recht doen
www.kerkinactie.nl/diakenen.
te bestellen, met inspirerende praktijkvoorbeelden. Ook uw Kerk in Actie-gemeenteadviseur kan
1. Armoede
praktische adviezen geven, ondersteuning bieden
Start een noodfonds
inspirerende gemeenteavond over armoede.
bij een nieuw project of meedenken over een
Wilt u als gemeente mensen ondersteunen die in financiële problemen zijn geraakt? Dat kan bijvoorbeeld door een (inter)kerkelijk noodfonds op te zetten. Uw Kerk in
2. Zorg
Actie-gemeenteadviseur kan u hier meer over vertellen. Kijk voor contactgegevens op www.kerkinactie.nl/
Word Zorgzame Kerk
gemeenteadviseurs.
Zorgzame Kerk is bedoeld voor kerken die zich in hun eigen omgeving inzetten op het gebied van zorg. Zij
20
SchuldHulpMaatje
doen dit bijvoorbeeld door zorg te bieden aan mensen
Door een SchuldHulpMaatjes-project op te starten in uw
die in een isolement dreigen te raken, door aandacht
woonplaats, kunnen vrijwilligers mensen in financiële
te besteden aan levensvragen van mensen in de
problemen ondersteunen, bijvoorbeeld bij het op orde
wijk, door het kerkgebouw in te zetten voor zorg- en
brengen van hun administratie en bij het saneren van hun
welzijnsactiviteiten of door te lobbyen bij de burgerlijke
schulden. Meer informatie: www.schuldhulpmaatje.nl.
gemeente.
JAARGIDS 2016
Tijdens een instapbijeenkomst kunnen ambtsdragers en vrijwilligers ontdekken of hun kerk een Zorgzame Kerk zou kunnen worden. Daarna kunnen ze advies en begeleiding hierbij krijgen. Lees meer hierover op www. kerkinactie.nl/zorg.
Hetvakantiebureau.nl Mensen zijn die aan huis gebonden zijn doordat ze zorg nodig hebben, kunnen via Hetvakantiebureau.nl tóch zorgeloos vakantie vieren. Diakenen kunnen hiervoor gasten én vrijwilligers werven. Kijk voor meer informatie op
Meer weten over vluchtelingen? Op www.kerkinactie.nl/vluchtelingen staan diverse handreikingen, bijvoorbeeld over hulp aan mensen zonder verblijfspapieren, over integratie en over de terugkeer van asielzoekers die niet toegelaten zijn. Hierop staat ook de laatste editie van de maandelijkse nieuwsbrief Vlugschrift Vluchtelingen, met alle actualiteiten, artikelen, activiteiten van Kerk in Actie en bijeenkomsten rondom vluchtelingen op een rij.
www.hetvakantiebureau.nl.
4. Duurzaamheid Meer weten over het thema zorg? Op www.kerkinactie.nl/zorg staan diverse handrei-
Elke kerk een Groene Kerk!
kingen voor kerken die hun rol in de participatie-
Een eerlijke kop koffie na de dienst, zonnepanelen op het
samenleving op een nieuwe manier willen invullen.
dak of een themadienst. Er zijn veel manieren om als kerk
In het najaar vindt er bovendien een studiedag Kerk
bezig te zijn met duurzaamheid. Kerken die een volgende
en Wmo plaats. Tijdens deze dag ontvangt u onder
stap willen zetten, kunnen Groene Kerk worden. Op de
andere informatie over de laatste ontwikkelingen en
website www.groenekerken.nl vindt u alle benodigde
ontmoet u andere diakenen die bezig zijn rond de
informatie. Hier staat bijvoorbeeld meer over de jaarlijkse
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Groene Kerkendag, over sprekers die u kunt uitnodigen en over materialen, zoals het boek Duurzame Kerkverwarming. Ook kunt u via de website een startpakket downloaden en
3. Vluchtelingen
de toolkit Duurzaam Kerkbeheer.
Als kerk kun je veel betekenen voor vluchtelingen die op straat gezet zijn, of het nu gaat om het zelf opvangen
Meer weten over duurzaamheid?
van vluchtelingen of om het lobbyen bij de plaatselijke
Duurzaamheid kunt u op allerlei leuke manieren
overheid voor opvang.
onder de aandacht brengen in uw gemeente. Denk bijvoorbeeld eens aan een moestuin bij de kerk,
Inlia
een kledingbeurs voor tweedehands kleding of een
Wil uw gemeente in actie komen voor vluchtelingen?
spaarlampenactie waarbij alle gemeenteleden hun
Neem dan ook contact op met Inlia, het netwerk van
gloeilampen vervangen. Op www.kerkinactie.nl/
lokale kerken die zich inzetten voor asielzoekers, zie www.
duurzaamheid staan nog veel meer ideeën.
inlia.nl.
21
Kom in actie Met een leuke actie kunt u de gemeente op een aansprekende manier betrekken bij zending en (wereld)diaconaat. Organiseer bijvoorbeeld een wervende actie voor een (collecte)project. Wat te denken van een klikorace, een markt waar de oogst uit moestuinen wordt verkocht of een sponsorfietstocht? Nieuwe brochure ‘Samen in actie’ In de brochure Samen in actie staan belangrijke tips voor fondsenwervende acties. Ook staan er talloze inspirerende voorbeelden in, zoals een nieuwjaarsduik, een consuminderagenda en een boekenmarkt. Met een uitgebreid stappenplan helpt de brochure u op weg, niet alleen bij het organiseren van de actie, maar ook bij de publiciteit. Bestel de gratis brochure via de webwinkel, www.kerkinactie.nl/ webwinkel.
Landelijke schrijf- en inzamelingsacties Ook op landelijk niveau vinden er diverse acties plaats, waar u met de hele gemeente aan mee kunt doen. Denk aan het schrijven van kaarten voor gevangenen tijdens de Paasgroetenactie, www.kerkinactie.nl/paasgroetenactie. Ook vinden er regelmatig andere schrijfacties plaats, deze worden aangekondigd via de nieuwsbrief. U kunt zich hierop abonneren via www.kerkinactie.nl/opdehoogte. U kunt ook postzegels, briefkaarten, oude mobieltjes, ‘oud’ geld en cartridges inzamelen, zie www.kerkinactie.nl/inzamelingsacties.
22
JAARGIDS 2016
Tien gouden tips voor een geslaagde actie 1. Durf te vragen: een actie is leuk, maar niet iedereen geeft automatisch geld. Vraag dus concreet om een gift. 2. Maak het persoonlijk: mensen geven graag aan mensen. Gebruik dus foto’s, citaten of verhalen om te laten zien wat het project inhoudt. 3. Schakel anderen in: mensen geven graag aan mensen die ze kennen. Betrek dus zoveel mogelijk gemeenteleden bij de actie die anderen om een bijdrage kunnen vragen. 4. Laat de noodzaak zien: vertel waarom het belangrijk is dat er geld voor het project beschikbaar komt. 5. Wat gebeurt er met de gift? Vertel wat er met de gift gedaan wordt. Maak dit zo concreet mogelijk, vertel bijvoorbeeld dat boeren zaden kunnen kopen of een training kunnen volgen. 6. Een goede relatie is essentieel: werk aan een goede relatie met de gemeenteleden en de bezoekers. Mensen geven sneller aan iemand die zij kennen en vertrouwen. 7. Kies een actie die aansluit bij het project. Houd bijvoorbeeld een duurzame maaltijd voor een klimaatproject een schoenenpoetsactie om geld in te zamelen voor een project tegen kinderarbeid. 8. Maak het resultaat zichtbaar: mensen doen graag mee met iets wat een succes is. Houd ze daarom regelmatig op de hoogte van de tussenstand. 9. Trek de aandacht: vraag een lokale bekende om de actie te ondersteunen, houd een kerkdienst op het marktplein of doe iets ludieks, zoals voeten wassen van voorbijgangers of een wereldrecord verbreken. 10. Bedank gevers en vrijwilligers: laat iedereen die de actie heeft gesteund, weten wat het heeft opgebracht. Bedank hen én de vrijwilligers hartelijk.
Nieuwe brochure ‘Samen vieren’ Organiseer eens een bijzondere kerkdienst rond (wereld)diaconaat en zending. De brochure Samen vieren helpt u van idee tot uitvoering op weg. Hierin staan bijvoorbeeld een uitgebreid stappenplan, praktische tips en suggesties voor muziek, passende bijbelteksten en gebeden. De brochure kunt u bestellen via www.kerkinactie.nl/webwinkel.
23
Ga mee op reis Samen op reis
Reis naar Moldavië (vanaf 50 jaar)
Met mensen uit uw eigen gemeente op reis naar landen als
In het armste land van Europa, Moldavië, worden veel kin-
Rwanda, Israël of Indonesië, inspirerende mensen ontmoe-
deren aan hun lot overgelaten. Hun ouders zijn vertrokken
ten en partnerorganisaties leren kennen. Dat kan wanneer
naar het buitenland om geld te verdienen of hebben troost
u met uw gemeente een reis op maat maakt! Deze reis
gezocht in alcohol. Veel kinderen zwerven op straat, zonder
betekent een onvergetelijke ervaring voor uw gemeente
de zorg en de liefde die ze nodig hebben. Kerken in Molda-
en voor de partnerorganisatie waar u tijdens de reis actief
vië, partners van Kerk in Actie, hebben dagcentra opgericht
bij betrokken bent. Bij terugkomst raakt de hele gemeen-
waar deze kinderen welkom zijn.
te geïnspireerd en betrokken door de ervaringen van de
De kerstcampagne 2015 staat in het teken van de zorg voor
deelnemers. Deze reis kan binnen uw gemeente met een
deze kinderen. De Moldavische kerken nodigen betrokken
specifieke groep worden gemaakt, bijvoorbeeld alleen met
Nederlanders (vanaf 50 jaar) uit om tijd en aandacht vrij te
jongeren, maar ook met alle leeftijden door elkaar.
maken voor dit project en naar Moldavië te komen. Deze inspirerende reis duurt een week en vindt plaats in het voorjaar van 2016.
“Wat zou onze geloofsgemeenschap in Amersfoort van de Presbyterian Church kunnen leren – en andersom? Welke verschillen zijn er? Wat bindt ons? Ik hoop op verrijkende ontmoetingen.”
Ds. Anette Sprotte
voorganger van de kerkelijke gemeente in Amersfoort Noord die naar Ghana gaat.
Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.kerkinactie.nl/reizen
24
JAARGIDS 2016
Laat u adviseren Hoe betrek je de gemeente bij een (wereld)diaconaal onderwerp of bij zending? En hoe maak je als gemeente een keuze in de vele vragen om financiële steun die binnenkomen? De gemeenteadviseurs van Kerk in Actie ondersteunen plaatselijke gemeenten bij hun diaconale en zendingsopdracht. Of het nu gaat om een jongerenactie, een campagne, cursussen, het inzamelen van giften, een plan van aanpak voor een themajaar, een reis met uw gemeente of de vele vragen om financiële steun, al deze kwesties kunt u voorleggen aan de gemeenteadviseur van Kerk in Actie in
Meer weten?
uw regio. Ook kan de gemeenteadviseur u verder helpen
Kijk voor meer informatie en voor de
met praktische informatie, bijvoorbeeld op het gebied van
contactgegevens op
armoede, zorg, vluchtelingen of duurzaam leven.
www.kerkinactie.nl/gemeenteadviseurs.
25
“Van mij heel veel lof. De Landelijke Diaconale Dag is inspirerend omdat je ziet dat er heel veel mensen actief zijn in het diaconale werk. Bemoedigend!” Reactie van een diaken na de Landelijke Diaconale Dag.
26
JAARGIDS 2016
Leer van elkaar Het ontmoeten van andere diakenen of leden van ZWO-commissies is inspirerend en nuttig. Of u nu zelf een lastige kwestie bij de hand heeft of juist een succesvol project heeft opgestart, van elkaars ervaringen leer je veel. Diakenen en ZWO-commissieleden weten uit ervaring wat
Landelijke Diaconale Dag
werkt en wat niet. Daardoor kunnen zij elkaar inspireren om
Tijdens de Landelijke Diaconale Dag komen ongeveer
iets nieuws op te zetten, om vol te houden als het tegenzit of duizend diakenen en leden van ZWO-commissies bij elkaar. om lastige kwesties eens op een andere manier aan te pak-
Deze jaarlijkse dag is bedoeld om elkaar te ontmoeten,
ken. Ontmoetingen scheppen daarom niet alleen verbinding,
ervaringen uit te wisselen en veel nieuwe inspiratie en
maar helpen je ook verder. Door het jaar heen zijn er verschil- kennis op te doen. Dankzij interessante sprekers, leerzame lende mogelijkheden om elkaar te ontmoeten.
workshops, een uitgebreide informatiemarkt en spontane ontmoetingen zult u tijdens deze dag ervaren dat diaconaat een krachtige beweging is.
Regiobijeenkomsten en studiedagen Door het jaar heen vinden er diverse andere dagen plaats, zoals de Studiedag Kerk en WMO en de Groene Kerkendag (zie ook p. 4). Ook zijn er ontmoetingsdagen of -avonden op regionaal niveau. Deze worden altijd aangekondigd op de website en in de Kerk in Actie-nieuwsbrief. Abonneren kan via www.kerkinactie.nl/opdehoogte.
27
Vergroot uw kennis Als het gaat om zending of (wereld)diaconaat hoeft u niet zelf het wiel uit te vinden. Er zijn veel praktische handreikingen, cursussen en toolkits beschikbaar waarmee u snel aan de slag kunt. Vakblad Diakonia Onmisbaar voor elke diaken en ZWO’er is het vakblad Diakonia, dat elke twee maanden uitkomt. Hierin staan verhalen uit de praktijk, inspirerende interviews, actuele informatie over wetgeving, ideeën en suggesties, achtergrondartikelen en liturgiesuggesties die passen bij (wereld)diaconaat. Een jaarabonnement kost € 13,50, vanaf zes abonnementen tegelijk € 8,75. Kijk op www.kerkinactie.nl/opdehoogte.
28
JAARGIDS 2016
Cursussen Iedereen die actief is in de kerk kan cursussen volgen via het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie. Dit opleidingsinstituut van de Protestantse Kerk biedt onder andere cursussen aan op het gebied van diaconaat, zending en werelddiaconaat. Zo is er voor beginnende diakenen bijvoorbeeld de cursus Diaconaat. Er is ook een cursus speciaal voor diakenen uit Gereformeerde Bondsgemeenten. Daarnaast zijn er diverse verdiepende cursussen, zoals Diaconie van de buurt, Kerk en WMO, Basiscursus ZWO, Toerusting Michacursus en Armoede. De kosten zijn afhankelijk van de cursusduur en variëren van € 10 (een dagdeel) tot € 30 (vijf dagdelen). Ook is het mogelijk om een cursus op maat aan te vragen voor een groep mensen uit de gemeente. Hiervoor gelden andere tarieven. Kijk voor het cursusaanbod op: www.protestantsekerk.nl/pcte.
Spel over beleid Het spel Diaconaat op de kaart kan helpen bij het nadenken over het diaconale beleid van de gemeente. Met behulp van dit bordspel wordt helder wat uw gemeente allemaal al doet en wat de gemeente lokaal én wereldwijd wil betekenen op het gebied van diaconaat en zending. Ook wordt zo duidelijk waar wellicht nog onvoldoende aandacht voor is. Interesse om dit spel te spelen? Neem dan contact op met de Kerk in Actie-gemeenteadviseur in uw regio (zie p. 25).
29
Blijf op de hoogte Snel op de hoogte zijn van nieuwe materialen, campagnes, activiteiten en ander diaconaal nieuws? Dat kan op verschillende manieren. Nieuwsbrief: tien keer per jaar verschijnt de digitale Kerk in Actie Nieuwsbrief voor diakenen, predikanten, zwo-groepen en zendingscommissies. Hierin staan korte berichten die relevant zijn voor het werk in de kerk. Abonnees ontvangen maandelijks ook de Kerk in Actie Express, die bestemd is voor gemeenteleden en donateurs. Aanmelden kan via www.kerkinactie.nl/opdehoogte. Diakonia: dit vakblad voor diakenen verschijnt elke twee maanden. Aanmelden kan via www.kerkinactie.nl/ opdehoogte. Vandaar: donateursmagazine. Aanmelden kan via www.kerkinactie.nl/opdehoogte. Kerkinformatie: officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland voor het kerkelijk kader, met nieuws en achtergronden over kerk en samenleving. Kijk op www.protestantsekerk.nl/kerkinformatie.
Op de hoogte blijven kan ook zo: Via een RSS-feed kunnen nieuwsberichten van Kerk in Actie automatisch op bijvoorbeeld de website van uw gemeente worden geplaatst. Aanmelden kan via www.kerkinactie.nl/opdehoogte. Weblogs: volg de uitgezonden medewerkers via www.kerkinactie.nl/projecten/uitgezonden-medewerkers. Facebook: vind Kerk in Actie leuk via www.facebook.com/kerkinactie. Twitter: volg Kerk in Actie, www.twitter.com/kerkinactie. LinkedIn: word lid van de groep Diaconaal Netwerk en praat via deze groep met andere diakenen.
30
JAARGIDS 2016
Kerk in Actie-lied Wij delen 2. Wij delen met jou En met iedereen De hoop en liefde van God Vijf broden, twee vissen De Heer die het brak En niemand kwam iets tekort Zo mogen wij delen Met handen en hart Totdat het een overvloed wordt 3. Wij delen ver weg We delen dichtbij Éen kerk, één wereld, één God Vijf broden, twee vissen De Heer die het brak En niemand kwam iets tekort Dat wonder voltrekt zich Nog iedere dag Als delen een deel van ons wordt
© tekst: Matthijn Buwalda, muziek: Anders Ruuth. Oorspronkelijke titel: La Paz del Señor. Lied 79 in ‘Hoop van alle volken’.
‘Wij delen’ besluisteren? U kunt het lied ‘Wij delen’ beluisteren via www.kerkinactie.nl/lied. Hier kunt u ook de tekst en muziek downloaden voor gebruik in uw gemeente.
31
geloven in delen
Colofon
Direct contact?
Samenstelling en eindredactie:
Neem dan contact op met de
Marusja Aangeenbrug
gemeenteadviseur, zie www.kerkinactie.nl/
Coverfoto: ACT Alliance/Paul Jeffrey
Contactgegevens
Een jongetje helpt zijn moeder in
Kerk in Actie
de tuin in de Chaco-regio in Bolivia.
Postbus 456
Samen met hun buren hebben ze
3500 AL Utrecht
deze tuin aangelegd, met hulp van een partnerorganisatie van Kerk in
Tel. (030) 880 14 56
Actie.
gemeenteadviseurs.
Kerk in Actie draagt de keurmerken:
E-mail:
[email protected] Website: www.kerkinactie.nl
Fotografie: Kerk in Actie,
Facebook: www.facebook.com/kerkinactie
Protestantse Kerk, ACT Alliance Deze brochure is gedrukt op FSC-papier
Twitter: www.twitter.com/kerkinactie LinkedIn: www.linkedin.com, groep Diaconaal
Vormgeving: Reprovinci
Netwerk IBAN: NL 89 ABNA 0457 457 457
Drukwerk: Libertas, Utrecht
