www.ggze.nl
jaargang 9 • nummer 1 • 2014
Samen werken aan ouderenpsychiatrie
Jongeren niet meer tussen wal en schip
Mobiliteit biedt medewerkers kansen
-
Colofon
Dit magazine verschijnt vier keer per jaar. Negende jaargang nr. 1 – 2014. Oplage: 2250 exemplaren.
Het volgende nummer verschijnt in
Samen werken aan Samen werken aan een snelle terugkeer ouderenpsychiatrie naar huis met passende ambulante ondersteuning. Zo werkt de opname-
maart 2014.
Vormgeving/dtp
Huisdrukkerij GGzE Drukwerk
GrafiPrint BV Beeldmateriaal
Karin Quint, Combinatie Jeugdzorg, Afdeling Communicatie GGzE Tekst
Combinatie Jeugdzorg, Arnold Otten, Karin Quint, José van der Waerden, afdeling Communicatie GGzE Redactiesecretariaat
6-7 Jongeren niet meer tussen wal en schip
8
afdeling van GGzE Centrum Ouderen-
psychiatrie voortaan. Het uitgangspunt: wat ambulant kan, gebeurt ambulant.
Te oud voor de jeugd, maar te jong voor de volwassenen. Daar lopen adolescenten vaak tegenaan. Het adoles-
cententeam van GGzE zoekt daarom een behandeling die aansluit bij de levensfase waarin een jongere zich bevindt.
GGzE, afdeling Communicatie
Postbus 909, 5600 AX Eindhoven tel. (040) 297 05 06
e-mail:
[email protected]
Foto voorpagina:
Adolescententeam
Mobiliteit biedt medewerkers kansen
14
Concern GGzE is volop in beweging.
Kijk eens over de grens van je afdeling of van GGzE, adviseert manager HRM Conny Bödeker de medewerkers van
GGzE. Mobiliteit en flexibiliteit bieden veel kansen, vindt ze.
Verder in dit nummer GGzE is een HKZ-gecertificeerde organisatie.
Het magazine wordt met zorg samen-
gesteld. Toch kan het voorkomen dat er onjuistheden in staan. Aan de inhoud
van dit magazine kunnen geen rechten
Nieuwe locatie Kinder- en Jeugdpsychiatrie geopend..................................4
GGzE wint prijs ouderenpsychiatrie.....................................................................4
Levendig Strategiecafé met cliënten en naasten............................................ 5 Samenwerking geeft ehealth nieuwe impuls.................................................. 5 Onderzoeksproject met planten in De Woenselse Poort.............................9
Presentatie onderzoeken op internationaal autismecongres ................10
Samenwerking met PSV voortgezet.................................................................... 11 Pleeggezin gezocht.....................................................................................................13
worden ontleend.
Onderzoek onder jongens tussen vijftien en zeventien jaar . ..................15
Niets uit deze uitgave mag worden
Metabole poli gaat meer ambulante cliënten adviseren over
worden zonder schriftelijke toestemming
Zwerfboekenpunt in De Grijze Generaal...........................................................17
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt van afdeling Communicatie van GGzE.
2
Geen effect bij ADHD gecombineerd met andere stoornis........................ 3
GGzE Magazine
Zin inn: zingevingsworkshops op twee locaties............................................ 16
gezondheid .................................................................................................................. 16
Bedrijfsfilm De Woenselse Poort...........................................................................17
Finnen doen inspiratie op bij GGzE..................................................................... 18 Column Raad van Bestuur....................................................................................... 19
Geen effect bij ADHD gecombineerd met andere stoornis
Opvallend resultaat GGzE-onderzoek neurofeedback Kun je met neurofeedback de hersenen
meer verbeterde dan die van de jongens die
Vijf jaar lang deed Marleen Bink onderzoek
zijn die denken: baat het niet dan schaadt
zo trainen dat ADHD-klachten verminderen? naar het effect van neurofeedback
bij jongens met ADHD in combinatie met een andere stoornis. Het resultaat is niet
waar de wetenschappelijk medewerkster van GGzE op hoopte: “Voor deze groep
heeft neurofeedback geen aanvullende waarde.”
Aan het onderzoek, dat werd uitgevoerd bij
drie centra voor kinder- en jeugdpsychiatrie (GGzE, GGz Breburg en Reinier van Arkel
het niet. Maar de training is zo intensief dat
er wel een significante gedragsverbetering te zien moet zijn wil je de jongere met
zoiets belasten”, zegt Bink, die verwacht in het voorjaar te promoveren op haar onderzoek.
De uitkomsten van de GGzE-studie worden
bevestigd door de Universiteit van Nijmegen. Daar werd ook onderzoek gedaan naar de
effectiviteit van neurofeedback, bij een jongere doelgroep, met hetzelfde resultaat.
Groep) deden 71 jongens en jonge mannen
Diepgaander
werden de hersenen door middel van een
er veel diepgaander onderzoek uitgevoerd
tussen de 12 en 24 jaar mee. Bij 45 van hen
computerspel getraind op gewenst gedrag.
Dit gebeurde tijdens veertig sessies van een halfuur. Elektrodes die op hun hoofd waren bevestigd, registreerden de hersengolven.
Bij een goede combinatie van golven kregen de spelers punten; ze werden beloond voor de gewenste hersenactiviteit. Onderzocht werd of hun gedrag, aandacht en andere
cognitieve vaardigheden door deze training
veranderen. Dat lijkt niet zo te zijn. De groep die neurofeedback kreeg, is er niet méér op vooruit gegaan dan de 26 jongens die de training niet kregen. Rustiger
Sommige jongens gaven aan zich beter te kunnen concentreren door de neurofeedAanmeten van elektrodes die hersengolven registreren
geen training kregen. “Er zullen mensen
back. Toch komt uit de onderzoeksgegevens niet naar voren dat hun cognitie of gedrag
Dit alles geeft volgens Marleen Bink aan dat moet worden naar de wisselwerking tus-
sen de hersenen en gedrag en naar hoe deze kennis ingezet kan worden om interventies te verbeteren. “De eerste onderzoeken naar
neurofeedback gaven een hoopvol beeld. Op
dit moment weten we echter nog steeds niet precies of hersenen te trainen zijn, en als dat zo is, wat we dan het beste kunnen trainen.” Ook al is het resultaat niet waar Bink op
hoopte, toch is het goed dat het onderzoek is
uitgevoerd, zegt ze. “Nederland heeft een zeer
grote dichtheid aan neurofeedback-praktijken. De trainingen worden niet vergoed door verzekeraars.
Ouders geven veel geld uit aan neurofeedback omdat ze hopen dat het hun kind zal helpen. Nu weten we dat ze op dit moment het geld en de energie wellicht beter aan iets anders kunnen besteden.”
GGzE Magazine
3
Nieuwe locatie Kinder- en Jeugdpsychiatrie geopend De ambulante afdelingen van GGzE Centrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie verhuisden half juni naar hun nieuwe onderkomen op
Landgoed De Grote Beek. Op 29 oktober werd het nieuwe gebouw feestelijk ge-
opend door Kenny Peters, een jongere van trainingshuis De Schakel en Marie-Louise Vossen van de Raad van Bestuur.
Jarenlang was de ambulante zorg van
het centrum verdeeld over twee locaties.
Kinderen onder de twaalf konden terecht
op De Run in Veldhoven, kinderen boven de twaalf gingen naar de Noord-Brabantlaan
in Eindhoven. Dat was geen ideale situatie.
“Iedereen vindt het dan ook heel fijn dat we
weer bij elkaar zitten”, zegt centrummanager Marian van Engelenburg. Toch was het even wennen. Voor de medewerkers onder meer
omdat zij na de verhuizing zijn overgegaan op Het Nieuwe Werken. Dit betekent dat
zij geen vast kantoor meer hebben, maar
een werkplek moeten reserveren. Dat veroorzaakte hier en daar aanloopproblemen.
Sommige cliënten vonden het vreemd om ineens naar een andere plek te komen, in plaats van naar hun vertrouwde locatie.
“Maar grosso modo is iedereen tevreden”,
zegt Van Engelenburg. “Het gebouw is mooi, ruimtelijk, licht en heeft een professionele uitstraling. We merken dat cliënten het
Kenny Peters en Marie-Louise Vossen
aangenaam vinden.”
GGzE wint prijs ouderenpsychiatrie Een mooie waardering voor het werk van
De jury prijst GGzE voor de bijzondere inzet
heel intensief betrekken bij de behandeling”,
stoornis, en een stimulans om verder te
behandeling voor ouderen met een autisme-
vaak gepensioneerd. Na een werkzaam leven
het team Ouderen en Autismespectrum-
gaan. Zo reageert André Fransen, centrum-
manager GGzE Centrum Ouderenpsychiatrie, op het winnen van de NKOP-award 2013.
Het Nederlands Kenniscentrum Ouderen Psychiatrie rijkt de prijs jaarlijks uit aan
professionals die door innovatie veel betekenen voor de ouderenpsychiatrie in Nederland. De award bestaat onder andere uit
een beeldje van ‘een oudere meneer die zich omringt weet’.
op het gebied van diagnostiek, onderzoek en spectrumstoornis. Daar is nog veel te weinig aandacht voor, terwijl bij ouderen de
gevolgen voor de kwaliteit van leven heel ingrijpend kunnen zijn, stelt de jury. Het team Ouderen en Autismespectrum-
stoornis heeft een uitgebreid behandelpakket ontwikkeld, met onder meer een
inloop/themamiddag, mede georganiseerd door ervaringsdeskundigen.
“Een belangrijke en redelijk unieke pijler van onze zorg is dat we partners van cliënten
4
GGzE Magazine
vult André Jansen aan. “Onze cliënten zijn zitten ze voor het eerst de hele dag thuis.
Dat kan grote problemen veroorzaken. Juist daarom richten we ons ook op de partner.” Voorbeelden hiervan zijn de cursussen
‘Samen leven op eigen kracht’, ‘Samen sterk’ en de echtpaarbegeleiding.
De prijs is ook bedoeld als aanmoediging
om het onderzoek naar autisme bij ouderen vorm te geven.
Levendig Strategiecafé met cliënten en naasten Wat gaat goed, wat kan beter? Cliënten en
2014 is het steviger op de kaart zetten van de
activiteiten. Het zijn er wat weinig en ze
Bestuur tijdens het jaarlijkse Strategiecafé
en ondernemend zijn. Iedereen moet meer
een aantal aanwezigen.
naasten spraken erover met de Raad van op 12 november.
drie kernwaarden van GGzE: aardig, krachtig
van die waarden gaan merken, gaf bestuurs-
zijn niet gevarieerd genoeg, oordeelden
lid Marie-Louise Vossen aan.
Over de aangekondigde inkrimping
van ‘meer mensen helpen voor minder geld’,
Cliënten en naasten konden via stemkastjes
bleek tijdens het Strategiecafé. Blijft er
“Dat wordt niet makkelijk, maar we zien
cliëntparticipatie, communicatie rondom
Het jaar 2014 staat grotendeels in het teken trapte bestuursvoorzitter Joep Verbugt af. zeker mogelijkheden. Door slimmer te
organiseren, vernieuwend bezig te blijven en de zorg beter te maken.” Een ander doel voor
stellingen beoordelen. Erg positief scoorden de behandeling en bejegening. Ook was er veel lof over zelf koken op de afdeling. Een aandachtspunt zijn de dagbestedings-
hebben cliënten en naasten veel vragen, voldoende personeel over? Krijgen we
niet te veel wisselende gezichten op de
afdelingen? Toch vindt een meerderheid
ook dat een verandering kansen biedt om de zorg te verbeteren.
Koken op de afdeling
Samenwerking geeft ehealth nieuwe impuls GGzE gaat meer samenwerken om haar
gen ingezet. “We zien dat het noodzakelijk
Op donderdag 17 oktober zette Marie-Louise
vertelt Kees Spitters, manager Onderzoek en
ehealth-diensten verder te ontwikkelen. Vossen van de Raad van Bestuur
haar handtekening onder een samen-
werkingsovereenkomst met Minddistrict.
Samen met Novadic-Kentron, GGZ NoordHolland-Noord, Dimence, Mondriaan en
GGZ Delfland maakt GGzE nu deel uit van
is om onze ehealth-diensten op te schalen”,
De basis van het strategisch netwerk werd
leningstraject actief moet inzetten. Ons doel
king is de kwaliteit, toegankelijkheid en
je ehealth vanaf het begin van een hulpver-
is alle nieuwe ambulante cliënten een online account met passende inhoud te bieden.” Online modules
Minddistrict is marktleider in online-`
krachten te bundelen. “We moeten efficiënt
geestelijke gezondheidszorg. Minddistricts strategische netwerk gaat onder de naam G6 verder werken aan het verbeteren van de gezamenlijke GGZ-dienstverlening.
GGzE heeft in de afgelopen jaren al op
verschillende gebieden ehealth-toepassin-
vanuit het eigen E-lab ook veel te bieden.”
Ontwikkeling. “Het is voor ons duidelijk dat
het ‘strategisch netwerk’ van Minddistrict.
behandelingen op het gebied van de
veel van onze nieuwe partners en hebben
Volgens Spitters is het van groot belang om omgaan met de middelen in een verande-
rende GGZ-sector. Met dit netwerk kunnen we gezamenlijk hoogstaande online
modules ontwikkelen.” Ook de partners
Novadic-Kentron, Dimence, GGZ Noord-
gelegd in 2011. Het doel van de samenwer-
efficiency van de gezamenlijke GGZ-dienstverlening te verbeteren. Spitters ziet verder veel mogelijkheden om via de intensievere
samenwerking met Minddistict innovatieve concepten voor de geestelijke gezondheidszorg te ontwikkelen. “We onderhouden al enige jaren een goede relatie met Mind-
district. Onze ambities komen overeen en
de positie van Minddistrict als marktleider
biedt kansen om die samen vorm te geven.”
Holland-Noord, Mondriaan en GGZ Delfland
hebben al ruime ervaring met de implementatie van ehealth. “Wij leren als instelling
GGzE Magazine
5
Opname-afdeling Ouderenpsychiatrie stelt participatie centraal participatie centraal
‘Samen doen’ in plaats van ‘zorgen voor’ Samen actief werken aan een snelle terug-
beter worden en de overige vijftig procent
ondersteuning. Dat is de nieuwe werkwijze
ambulant kan, gebeurt ambulant.” Het is
keer naar huis met passende ambulante
van de opname-afdeling van GGzE Centrum Ouderenpsychiatrie. Cliënten, naasten en
medewerkers moeten eraan wennen, maar zien ook de voordelen. Cruciaal is het naar elkaar uitspreken van doelen en verwachtingen.
Thuis wonen met ambulante begeleiding is
belangrijk dat zulke verwachtingen onderling uitgesproken worden, geeft Coppens aan. “Dan heeft de familie tijd om zaken
thuis eventueel anders te organiseren, in combinatie met ambulante hulp. Samen
oplossingen vinden om goed voorbereid te zijn op de terugkeer, daar gaat het om.”
een trend in zorgland. Een lange opname is
Scherp houden
zegt psychiater Robby Coppens. “Mensen
tijdens de gehele opnameperiode regel-
duur en voegt vaak niet veel toe. Integendeel, kunnen ontheemd raken van hun eigen
huis.” GGzE Centrum Ouderenpsychiatrie stelt daarom een maximum in van tien
opnameweken. In die tijd wordt er intensief behandeld en hard gewerkt aan terugkeer. Coppens: “Wij liepen al een tijdje met de
gedachte om het zo te doen. Toen we per
1 juli een aantal bedden moesten inleveren, zijn we het snel concreet gaan maken.”
Bij de nieuwe werkwijze worden de behandeldoelen meteen duidelijk geformuleerd. Want wat versta je onder ‘beter worden’?
“Familie denkt al gauw aan honderd procent beter worden tijdens de opname. Terwijl wij misschien uitgaan van vijftig procent hier
6
thuis. Ons uitgangspunt is immers: wat
GGzE Magazine
Familieleden vinden het prettig dat er
matig contact is. Ze worden actief uitgenodigd voor evaluatiegesprekken. Dat is ook
nodig om behandeldoelen en afspraken over de opnameduur scherp te houden, weet
psycholoog Daan Verbeeten. Soms stuit hij op boosheid en weerstand. “Er zijn familieleden die graag zien dat iemand langer in
opname blijft. Dat is wel begrijpelijk, maar
niet altijd in het belang van de cliënt. Naasten kunnen erg opzien tegen de belasting
thuis.” Daarom ondersteunt GGzE Centrum Ouderenpsychiatrie mantelzorgers met
gesprekken en ambulante begeleiding. Ook worden naasten op het spoor gezet
van lotgenotencontact en mantelzorgcursussen.
Weer thuis na een intensieve behandeling
Nieuwe aanpak bij opname Ouderenpsychiatrie GGzE Centrum Ouderenpsychiatrie telt veertig opnameplaatsen in De Grijze Generaal aan de Winston Churchilllaan in Eindhoven. •
Tien bedden voor mensen met cognitieve problemen zoals ernstige dementie, vaak met
gedragsproblemen, in combinatie met psychiatrische problemen. Hier vindt diagnostiek
en behandeling plaats. Hierna gaan cliënten terug naar huis, naar een verpleeghuis of een andere voorziening. •
Dertig bedden voor mensen met psychiatrische problemen, verdeeld over een crisisunit en twee behandelunits. Op de crisisunit staat het stabiliseren van de crisis centraal. Zo snel
mogelijk stroomt de cliënt door naar een behandelunit (huiskamer). De ene huiskamer is
voor mensen die graag op zichzelf zijn, de andere werkt als een therapeutische behandelgroep. De meeste cliënten gaan na de behandeling terug naar huis. •
Elke cliënt krijgt bij binnenkomst een vaste psychiater, psycholoog en persoonlijk begelei-
•
Bij aanvang van de behandeling wordt een ambulant medewerker aan de cliënt gekoppeld,
der. Dit ‘kernteam’ is gedurende de hele opname het aanspreekpunt, ook voor naasten.
met wie al tijdens de opname wordt samengewerkt.
Een vloeiend samenspel tussen de opname-
afdeling en ambulante werkers wordt steeds belangrijker, benadrukken Coppens en
werken. Dat heeft effect. In plaats van in bed liggen, zie je ze opeens op de gang lopen.”
Verbeeten. “Zo snel mogelijk na de opname
Verpleegkundigen hebben een belangrijke
aan de ambulant begeleider. Dan kunnen ze
contact hebben met cliënten en naasten.
geven we de verwachte opnameduur door
daarop inspelen en meedenken. Ook zit de
ambulant begeleider bij de bespreking van het behandelplan, twee weken na de op-
name.” Welke ondersteuning na een opname nodig is, verschilt per cliënt. Daan Verbeeten: “Sommige mensen komen binnen met een
depressie, als gevolg van leven in isolement. Het klinische doel is dan de depressie
verhelpen, maar ambulant gaat verder met
de oorzaak. Zij kunnen bijvoorbeeld inzetten op dagbesteding en het vergroten van het
netwerk. De ambulante hulpverlener kan dat al tijdens de opname in gang zetten.” Versnelling
De actieve aanpak is voor sommigen wen-
nen, maar psychiater Coppens merkt dat het tot een versnelling van de behandeling kan
leiden. “Cliënten en familieleden stellen zich minder passief op, komen eerder zelf met
oplossingen.” Psycholoog Verbeeten vult aan: “Zeker de cliënten zijn er meer mee bezig.
taak in het geheel, omdat zij het meeste “Ze krijgen een psychotherapeutische
ondersteuningsrol: actief vragen naar ver-
wachtingen, om misverstanden en eventuele weerstanden tijdig op tafel te krijgen. En
meedenken in plaats van ‘zorgen voor’ en
zaken overnemen”, vertelt Robby Coppens. “We worden meer een participatie-
organisatie. Dat is een cultuurverande-
ring en dat heeft tijd nodig.” Ook druk van familieleden kan in de weg zitten, weet
Verbeeten uit ervaring. “Als hun verwachtingen anders zijn, vragen ze zich af of iemand wel zo snel naar huis kan.”
Daarom is het van belang dat medewerkers voldoende ruggensteun krijgen, aldus
Robby Coppens. “Door de drukte vanaf de
zomer hebben we nog te weinig geïnvesteerd in het samen praten hierover.
Daar gaan we nu mee aan de slag, zodat
medewerkers weten en het gevoel krijgen dat het goed is wat ze doen.”
Wij vertellen ze regelmatig hoeveel tijd ze
op de afdeling nog aan hun herstel kunnen GGzE Magazine
7
Adolescententeam sluit aan op levensfase
Niet meer tussen wal en schip Adolescenten vallen nogal eens tussen
aan een speciaal team voor adolescenten
GGzE Centrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Dewinter. “Hoewel we ons nog niet naar bui-
wal en schip. Ze zijn vaak te oud voor
en te jong voor GGzE Centrum Volwasse-
nenpsychiatrie. Daarom heeft GGzE sinds september een Adolescententeam, dat
jongvolwassenen poliklinische behandelt en werkt aan een uitgebreid behandelaanbod.
vragen over adolescenten binnenkomen.”
Ook vanuit de verschillende centra van GGzE is er belangstelling voor het team.
Eigenlijk nogal arbitrair, vindt klinisch
ring. Dit staat voor Choice And Partnership
Adolescententeam. “Het is beter om te kijken naar de levensfase waarin een
jongere zich bevindt, zodat een behandeling daarop kan aansluiten.” Het verschil tussen een behandeling bij kinderen en jeugd of
bij volwassenen is behoorlijk groot. Bij kinderen worden bijvoorbeeld de ouders meestal
nauw betrokken, bij volwassenen is dat niet gebruikelijk. Het Adolescententeam bekijkt per cliënt of betrokkenheid van de ouders wel of niet gewenst is. Zelfstandigheid
Het Adolescententeam werkt met jongeren, grofweg tussen de 18 en 25 jaar, die vast-
lopen op meerdere levensgebieden. De rode
draad is vaak zelfstandigheid, zegt Dewinter.
“We zien bijvoorbeeld jongeren die thuisloos zijn geworden, die extra therapie nodig heb-
ben terwijl ze ook op zoek moeten naar werk of teruggaan naar school. Of jongeren met
autisme die vastlopen bij hun overstap naar het hoger onderwijs, of problemen hebben met op kamers wonen.” Dat er behoefte is GGzE Magazine
dat er in het contact met verwijzers meer
CAPA
psycholoog Jeroen Dewinter van het
8
ten toe geprofileerd hebben, merk ik al wel
De leeftijd van een cliënt bepaalde tot nu toe bij welk centrum hij werd behandeld.
Zelfstandigheid is de rode draad
bleek al in de eerste maanden, zegt
Het team werkt volgens de CAPA-benade-
Approach. De basis is de relatie tussen cliënt en hulpverlener: zij worden ‘partners’ in de
behandeling. “Deze methodiek past perfect bij de ontwikkelingsfase van de doelgroep”, zegt Dewinter. “We gaan met de jongere in
gesprek over wat hij of zij moeilijk of verve-
lend vindt, over eventuele zorgen die wij zien en we bepalen samen aan welke doelen hij of zij wil werken.”
Dewinter benadrukt dat GGzE voorheen ook
een behandelaanbod voor adolescenten had, zowel binnen de jeugd- als volwassenen-
psychiatrie. “Maar nu kunnen we dat beter
en planmatiger organiseren. Ook willen we
met FACT-teams afstemmen welke jongeren behoefte hebben aan poliklinische zorg dan wel FACT. We hopen ons team langzaam uit te breiden, zodat het op termijn multidisci-
plinair wordt.” Het team bestaat nu uit drie psychologen, afkomstig van GGzE Centrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. “Het liefst wil-
len we daar ook collega’s van volwassenen-
psychiatrie bij hebben, zodat we vanuit verschillende achtergronden kunnen werken.”
Onderzoeksproject met planten in De Woenselse Poort
Vijf kilo groen voor een beter ‘klimaat’ Planten in een ruimte zijn gezellig. En ze
elke afdeling ook de vraag of ze de planten
toestand en het gedrag van bewoners
meer? Zijn ze bijvoorbeeld ook van invloed
te kunnen maken, gebeurde er op de andere
gen komen naar verwachting begin 2014.
zuiveren de lucht. Maar doen planten nog
op ons gedrag? Of specifiek op het gedrag
van mensen in een justitiële inrichting? Voor
wilden verzorgen. Om een reële vergelijking vier afdelingen niets.
het Productschap Tuinbouw vormden die
In oktober is er een tussentijdse evaluatie
pelijk onderzoek. De Woenselse Poort doet
ber afgesloten met het invullen van nieuwe
vragen genoeg aanleiding voor wetenschapmee.
“Natuurlijk”, zegt centrummanager Alice
Stokkink. “Ik kan me levendig voorstellen dat planten bijdragen aan een helende omge-
ving, iets wat wij in het kader van Planetree ook nastreven. We zijn dus erg benieuwd naar de resultaten.” Meetkastjes
Het onderzoek op acht afdelingen in de
beveiligde zone van De Woenselse Poort
positief beïnvloeden.” De onderzoeksuitslaVia een folder worden de deelnemers op de hoogte gebracht.
geweest. Het onderzoek wordt half decem-
Opname-afdeling
vragenlijsten en het ophalen van de meet-
ook planten neergezet op de opname-
kastjes. En dan? Alice Stokkink: “De planten mogen we houden. Die worden verdeeld
over alle afdelingen die meededen. En verder is het wachten op de resultaten. We zijn heel benieuwd. Tot nu toe stonden er nauwelijks planten, hoogstens wat nep-exemplaren.
Buiten het onderzoek om zijn in oktober afdeling van De Woenselse Poort. “Daar zijn al langer klachten die te maken hebben
met de luchtkwaliteit, die we maar moeilijk opgelost krijgen. Mogelijk leveren planten een positieve bijdrage.”
Misschien wijst dit onderzoek uit dat het
beter is om echte planten te plaatsen. Voor de medewerkers, zeker, maar het zou ook
mooi zijn als blijkt dat planten de gemoeds-
wordt uitgevoerd door de professoren Van
den Berg en Van Duijn. De laatste houdt zich vooral bezig met de biologische aspecten,
de eerste meer met de psychologische kant. Het onderzoek startte in september met
een soort nulmeting. Alice Stokkink: “Op de acht afdelingen werden eerst meetkastjes
aangebracht om de luchtkwaliteit te meten. Vervolgens kregen medewerkers en bewoners een vragenlijst. Die ging vooral over
de gezondheid en het welbevinden en over
hoe mensen de huiskamers op hun afdeling
ervaren. Wat is de sfeer en wat gebeurt er als de spanning oploopt?” Speciale planten
Sinds half september staan op vier van
de acht afdelingen speciaal uitgezochte
planten. In de huiskamers en in de gangen. In totaal kwam er ‘vijf kilo groen’ met aan
Sfeerverhogend groen in De Woenselse Poort
GGzE Magazine
9
Presentatie onderzoeken op internationaal autismecongres
Veel belangstelling voor baanbrekend werk GGzE Duizenden mensen van over de hele
Posters
samenwerken op het gebied van autisme.
het internationale autismecongres van
GGzE er drie onderzoeken presenteerde.
hebben we veel goede contacten gelegd en
wereld bezochten afgelopen september Autism Europe in Boedapest. Veel belang-
stelling was er voor het baanbrekend werk van GGzE op het gebied van autisme bij volwassen en ouderen.
Het internationale autismecongres wordt
iedere drie jaar gehouden. Psychologen en onderzoekers van over de hele wereld
wisselen daar ervaringen en kennis uit en leggen contacten. Van GGzE Centrum
Wat het congres bijzonder maakte, is dat Hoofdonderzoeker Annelies Spek gaf een
toelichting op een van de onderzoeken. “Op deze congressen komen kopstukken uit de
van GGzE Centrum Ouderenpsychiatrie. “Dat
voorop als het gaat om autisme bij ouderen.
leest”, zegt GZ-psycholoog Frédérique Geven
wij drie projecten indienden en deze alle drie op posters mochten presenteren, was dan ook heel bijzonder.”
digden naar Boedapest. Deze centra werken
Senne Pol, klinisch psycholoog in opleiding.
bij volwassenen en ouderen.
werking.” Voorop
De onderzoeken trokken veel aandacht en
samen in hun onderzoeken naar autisme
dit zal waarschijnlijk leiden tot meer samen-
hele wereld, de mensen wiens boeken je
Autisme Volwassenen en GGzE Centrum
Ouderenpsychiatrie reisden vijf afgevaar-
Vooral wat betreft autisme bij ouderen
dat was natuurlijk de bedoeling, vertelt
“Wij willen als organisatie gezien worden.
De EU wil heel graag dat landen met elkaar
Vergeleken met andere landen loopt GGzE Dat bleek ook tijdens een lezing die Geven bezocht. “Er werd gezegd dat er nog geen
onderzoek en database is over ouderen met autisme. Na de lezing heb ik de microfoon
gepakt en verteld dat wij 350 ouderen met
autisme in zorg hebben en al zijn begonnen met wetenschappelijk onderzoek. Ik werd daarna belaagd door mensen die op de
hoogte willen blijven van onze activiteiten.” Het onderzoek waarover Geven sprak, wordt uitgevoerd door Senne Pol. Hij gaat onderzoeken welke kenmerken ouderen met
autisme onderscheiden van ouderen die geen autisme hebben. “We proberen die kenmerken meetbaar te maken, zodat
bijvoorbeeld huisartsen een instrument
hebben om autisme bij ouderen te herkennen”, legt hij uit. Levensloop
Het onderzoek past goed bij de ambitie
van GGzE om goed inzicht te krijgen in de
levensloop van mensen met autisme en om de verschillende levensfases aan elkaar te koppelen. Dat wordt ook tijd. “Het is
zeventig jaar geleden dat psychiater
Leo Kanner voor het eerst autisme diagnosticeerde, bij een jongetje van negen jaar
oud”, vertelt Geven. “Dat jongetje is nu 79.” Ta apiciis Geven maximin mo Pol Frédérique en ne Senne
10
GGzE Magazine
Samenwerking met PSV voortgezet
Meer durven dankzij voetbal Vorig jaar ging GGzE een bijzondere
werkzaam bij GGzE. “Dat is nogal wat voor
Dat soort voorbeelden zijn direct terug
De Catamaran vormden het voetbalteam
schatten.”
misschien kleine stapjes, maar daar zijn
samenwerking aan met PSV. Jongens van CPC United dat werd getraind door een
deze doelgroep, dat moet je niet onder-
PSV-trainer. Zij gingen er niet alleen fysiek
Behandeldoel
positieve bijdrage aan de behandeling. Het
CPC United gekoppeld aan de behandeling,
op vooruit, maar de sport leverde ook een
besluit om verder te gaan met CPC United was dan ook snel genomen.
Een nieuw seizoen, een nieuw team. On-
langs ondertekenden opnieuw elf jongens
van De Catamaran een contract bij PSV om
mee te kunnen doen met CPC United. In dat
contract beloven ze hun best te doen, gezon-
te leiden op het voetbalteam. Het zijn we bij deze doelgroep heel blij mee.”
Nog meer dan vorig jaar is deelname aan
Fysiek
zegt Custers. “Het is een verplicht behandel-
geboekt, vertelt Ebbing. “Vooraf en achteraf
onderdeel geworden voor de jongens die in het team zitten. Vooraf hebben ze met hun behandelaar een behandeldoel opgesteld.
Bijvoorbeeld leren samenwerken of omgaan met winst en verlies. In het voetbalteam oefenen ze dit soort vaardigheden.”
Ook fysiek werden er goede resultaten
hebben alle jongens een sportmedische
keuring gehad. Gemiddeld zijn ze 2,1 kilo
afgevallen en is hun vetpercentage met drie
procent gedaald. Dat hun conditie ook beter
is geworden, zagen we tijdens de trainingen. Helaas waren ze minder gemotiveerd bij de
Cooper-test, daardoor kunnen we het laatste
der te leven en te luisteren naar de trainer.
De ervaringen van vorig jaar leren dat mee-
doelgroep zijn ze vaak een echte uitdaging,
op het gedrag van de jongens. Custers:
Het enthousiasme over de samenwerking
door in andere zaken. Omdat ze ervaren dat
CPC United-team komt? Dat durft Ebbing
Het lijken eenvoudige zaken, maar voor deze zegt GZ-psycholoog Kim Custers. “Deze jongeren staan erom bekend dat ze óf dingen niet afmaken, óf weggestuurd
worden.” Maar in dit geval was het enthousiasme ongekend groot. “We hebben
vorig jaar 55 activiteiten gehad, waarbij de opkomst gemiddeld 93 procent was”, zegt
Spike Ebbing, bewegingswetenschapper en
doen met het team veel invloed kan hebben “Het succes van het voetbalteam werkt
spannende dingen kunnen lukken, durven
ze meer. Zoals een jongen met autisme die ineens ging kijken of een begeleid wonen
niet met cijfers onderbouwen.”
met PSV is groot. Maar of er ook een derde nog niet te zeggen. Eerst maar eens kijken hoe het dit jaar gaat.
project iets voor hem was. Dat durfde hij
eerder nooit. Een andere jongen ging voor het eerst sinds jaren weer naar de kapper.
GGzE Magazine
11
12
GGzE Magazine
n ispleeggezinne meerdere cris in al n b ee he ar Ik . aag na ik ben 4 jaar oep. Ik zou gr gr ie at rv e Ik ben Idris en se ng ob la n an waar ik voor woon nu in ee pleeggezin ga gewoond en ge een en. Het liefst tijd mag won afspraijke regels en el id du et m n zi dere t leuk als er ou ken. Ik vind he en on w . Mijn zusjes kinderen zijn af ik e ggezin. Hen zi ook in een plee ek zo pa en mama be en toe. Mijn pa ig. ik ook regelmat
een pleeggezin waar ik niet voor Ik ben Sofia van 8 jaar. Ik woon nu in kan ik niet (meer) wonen. Af en langere tijd kan blijven. Bij mijn moeder toe komt ze op bezoek, maar soms duurt het heel lang voordat ik haar weer zie. Ik zoek een pleeggezin waar ik kan gaan wonen en niet meer weg hoef. Ik vind het leuk als er nog andere kinderen zijn en huisdieren zou ik helemaal super vinden. Ik vind iedereen lief en aardig en maak graag een praatje. Ik wil dat mijn pleegmoeder vaak bij s zegt ze dat ik iets voor mezelf me is en ik vraag ook veel aan haar. Som bij haar moet ‘hangen’. Ik maak moet gaan doen en dat ik niet steeds open en enthousiast. Ik vind het makkelijk contact en ben daarin heel fijn om veel aandacht te krijgen.
Wie zorgt er voor een kind als de ouders dat even niet kunnen? Opvang in een pleeggezin kan dan een welkome oplossing bieden. Helaas zijn er nog steeds kinderen die wachten op een plekje in een pleeggezin, zoals deze vijf. Wist u dat er gemiddeld 5 pleeggezinnen nodig zijn om een goede match te kunnen maken met een pleegkind? Want een kind past niet zomaar in ieder gezin. Nieuwe pleegouders blijven daarom hard nodig. Voor fulltime opvang, maar bijvoorbeeld ook voor een weekend in de maand, of voor een korte periode.
Wie kan pleegouder worden? Om pleegouder te worden moet iemand minimaal 21 jaar zijn. De instelling voor pleegzorg vraagt om een verklaring van geen bezwaar bij de Raad voor de Kinderbescherming. Er zijn geen voorwaarden voor de gezinssamenstelling: gehuwd, samenwonend, alleenstaand, met of zon-
Wij zijn Noella van 5 jaar en Stefano van 4 jaar, broer en zus, en we wonen in een crisispleeggezin. We kunn en niet terug naar huis en daarom zoeken we een gezin waar we samen kunnen gaan wonen. Ik (Noella) ga naar een medisch kleuterdagverblijf (MKD) omdat ik soms wat langzamer ben dan andere kindjes. Hier hebben ze meer tijd om dingen uit te leggen als ik ze niet meteen snap. Ik ga ook elke week naar scouting wat ik erg leuk vind. Mijn broe rtje Stefano is na de zomervakantie ook gestart bij het MKD. Hij speelt graag buiten of met zijn auto’s. We zijn er altijd voor elka ar en hebben veel plezier samen. Ik heet Joyce en be n 15 jaar. Ik zit in het 3e jaar van he woon in Eindhove t VMBO-T. Ik n bij mijn ouders maar zij hebben weinig aandacht voor mij om dat ze het zelf moeilijk hebb en. Ik voel me daardoor va ak alleen. Ik zoek een pleegg ezin waar ik terecht kan met mijn problemen en waar aa ndacht voor mij is. Het mag ee n gezin met of zonder kinder en zijn en van school wiss elen vind ik ook geen probleem .
der eigen kinderen. Ook twee samenwonende mannen of vrouwen kunnen pleegouder worden. Want voor veel verschillende kinderen zoeken wij veel verschillende pleegouders. Het is belangrijk dat de leefsituatie van een pleegouder stabiel is en dat hij of zij een kind structuur, warmte en veiligheid kan bieden.
Bent u het pleeggezin voor Sofia, Idris, Joyce of Noella en Stefano? Wilt en kunt u iets betekenen voor deze kinderen? Neem dan contact op met Mariëlle Stultiens van Triangel, het centrum voor pleeggezinnen van Combinatie Jeugdzorg, telefonisch via (040) 245 19 45 of per e-mail:
[email protected].
Meer weten over pleegzorg?
De namen en foto’s van deze kinderen zijn uit privacyoverwegingen gefingeerd
Pleeggezinnen gezocht!
14 januari en 13 februari van 20.00 tot 22.00 uur bij Combinatie Jeugdzorg aan de Nuenenseweg 4 in Eindhoven. U kunt zich hiervoor aanmelden bij Triangel, het centrum voor pleeg gezinnen van Combinatie Jeugdzorg via (040) 245 19 45 of
[email protected]. Hier kunt u ook een informatiepakket aanvragen.
Ontdek de pleegouder in jezelf: doe de test! Op www.pleegzorg.nl vindt u meer informatie over pleegzorg inclusief ervaringsverhalen en dagboeken van pleegouders. Ook staat hier een test die u kunt doen om er achter te komen of er een pleegouder in u schuilt.
Overweegt u of pleegzorg iets voor u is? Dan kunt u vrijblijvend een van onze maandelijkse informatieavonden bijwonen. De volgende zijn op 13 december, GGzE Magazine
13
Mobiliteit hoog op de agenda bij GGzE
‘Vul je rugzak met nieuwe ervaringen’ Mobiliteit, ofwel het wisselen van functie,
Conny Bödeker ging medio juni bij GGzE
Mariejella van Dommelen. “Medewerkers
dan in de zorg. Terwijl de wereld van de
op dat mobiliteit vooral besproken werd
wisselen over wat ze willen met hun
komt in het bedrijfsleven veel meer voor
zorg voortdurend verandert. “Eigenlijk moet je regelmatig in de spiegel kijken en je af-
vragen of je voldoende toegerust bent voor al die veranderingen”, zegt Conny Bödeker, manager HRM bij GGzE. Om medewerkers daarbij te helpen, heeft GGzE vanaf
1 november een coördinator mobiliteit aangesteld.
aan de slag als manager HRM. Het viel haar naar aanleiding van boventalligheid of re-
integratie. Terwijl het ook voor medewerkers die niet van werkplek hoéven te veranderen interessant en goed kan zijn om over de
kunnen met Mariejella van gedachten
loopbaan. Natuurlijk geldt dat ook voor de
zogeheten herplaatsings- en re-integratiekandidaten.”
grenzen van de eigen afdeling te kijken, of
Nieuwe generatie
samen met de coördinator mobiliteit; een rol
biliteit neemt GGzE een voorschot op een
zelfs over die van GGzE. Nu kunnen ze dat,
die wordt ingevuld door loopbaanadviseur
Door meer aandacht te hebben voor mo-
nieuwe generatie medewerkers; een groep die niet meer twintig jaar op dezelfde plek
wil zitten maar behoefte heeft aan verande-
ring. “Deze mensen willen we ook binden en
boeien, bijvoorbeeld door ze de mogelijkheid te geven om binnen GGzE te switchen.” Flexibel
Mobiliteit wordt niet van alle medewerkers verwacht, flexibiliteit wel. Met een veranderende kijk op zorg, wordt ook de wijze
waarop GGzE zorg levert aangepast. Zoals de overgang van klinisch naar ambulant.
Maar flexibiliteit moet wel van twee kanten komen, vindt Bödeker. “Ook de organisatie
moet creatiever naar vaste patronen kijken. Medewerkers in verschillende levensfases
kunnen op verschillende manieren flexibel zijn. Zelfroostering, waarbij medewerkers
zelf aangeven wanneer ze werken, kan bij-
voorbeeld een oplossing zijn.” Mobiliteit en flexibiliteit bieden veel kansen, zegt
Bödeker. “Je kunt je rugzak vullen met
nieuwe ervaringen. Als je een nieuwe start maakt, neem je de goede ervaringen mee
Ta apiciis maximin ne mo
en laat je de slechte achter. Ik denk dat
iedereen beter wordt van verandering, als Ta apiciis maximin ne mo Ben jij toegerust op veranderingen?
14
GGzE Magazine
medewerker én als persoon.”
Onderzoek onder jongens tussen vijftien en zeventien jaar
‘Praat bij behandeling autisme ook over seksualiteit’ Jongens met autisme hebben vergelijkbare
geaardheid, opvattingen en de leeftijd
zijn om contact te hebben met anderen,
zonder deze aandoening. Wel hebben ze
Dewinter vindt dat juist opvallend. “Ouders
gebeurt met informatie die je online zet.”
seksuele ervaringen als leeftijdgenoten
soms meer uitleg en voorlichting nodig.
Daarom is het belangrijk dat hulpverleners
het onderwerp seksualiteit eerder en vaker aankaarten, vindt klinisch psycholoog en onderzoeker Jeroen Dewinter.
Dewinter onderzocht een groep van vijftig jongens met autisme in de leeftijd van
vijftien tot en met zeventien jaar. Zij vulden een online vragenlijst in over onder meer
verliefdheid, seksuele ervaringen, zelfbevre-
diging, relaties, grensoverschrijdend gedrag, seks en internet. De uitkomsten werden
vergeleken met die van negentig qua leeftijd
waarop jongeren seksueel actief worden. en hulpverleners gaan er vaak vanuit dat op die leeftijd seks nog geen relevant
Verduidelijking
dat zij daar pas later mee bezig zijn. Wij
wenselijk dat seksualiteit besproken wordt,
onderwerp is voor jongens met autisme, kunnen nu aantonen dat het bij deze jon-
gens wél leeft.” En dat vraagt om actie, stelt
de klinisch psycholoog. “Het is belangrijk om bij een behandeling ook de seksuele ontwikkeling mee te nemen. Niet problematiseren, maar gewoon vragen welke ervaringen ze
hebben en wat ze daarvan vonden. Net zoals je vraagt hoe het gaat met eten, slapen en naar school gaan.”
en opleiding vergelijkbare jongens zonder
Ook verschillen
uit het landelijk onderzoek Seks onder je
de ‘autismegroep’ duidelijk toleranter staat
autisme. “Die gegevens waren al beschikbaar 25e uit 2012”, licht Dewinter toe. Ook ouders
werden bevraagd over het seksueel gedrag van hun kind.
Gelijke ervaringen
De uitkomst van het onderzoek lijkt saai: tussen beide groepen bestaan eigenlijk
weinig verschillen wat betreft ervaringen,
maar het is niet altijd duidelijk wat er
Een opvallende onderzoeksuitkomst is dat ten opzichte van homoseksualiteit dan de
controlegroep. Verder zijn er verschillen op
Juist voor jongens met autisme is het
denkt Dewinter. “Omdat het een onderwerp is waarover niet vaak concrete informatie
wordt gegeven, vraagt het heel wat sociaal inzicht en sociale vaardigheden. En daar
heeft net deze groep moeite mee.” Vanuit
eerdere werkervaringen had Dewinter al de indruk dat onvoldoende kennis en inzicht een rol spelen bij grensoverschrijdend
seksueel gedrag door autistische jongens.
“Soms hebben ze gewoon extra informatie
of verduidelijking nodig. Daar is nu te weinig
aandacht voor.” Hier ligt een taak voor ouders én hulpverleners, stelt hij.
het gebied van internetgebruik. De jongens
Aan het onderzoek van GGzE werkten mee:
seks en meer naaktfoto’s te versturen. “Dit
Dr. Leo Kannerhuis, Pleinschool Helder, VSO
met autisme bleken vaker te chatten over
roept de vraag op hoe deze jongens eventuele risico’s op het internet inschatten”, stelt Dewinter. “Internet kan een goed medium
Kentalis, GGZ Oost-Brabant, Herlaarhof, De Korenaer en UKJA in Antwerpen. Zij
maakten het onderzoek bekend bij cliënten en leerlingen.
GGzE Magazine
15
Zin inn: zingevingsworkshops op twee locaties Al enkele jaren houdt GGzE zingevingsworkshops in de Open Kapel op Landgoed De Grote
Beek. Ze zijn zo succesvol dat de workshops nu ook in De Grijze Generaal worden gegeven. Er is ook een nieuwe naam bedacht. Vanaf december kan iedereen cliënt, medewerker en bezoeker, op beide locaties meedoen aan Zin inn.
Iedereen worstelt wel eens met zingevingsvragen. Wie ben ik? Waar doe ik het voor? Het kan
helpen om dan eens met een ander in gesprek te gaan. “Als je in je eentje over dit soort vragen
gaat nadenken, draai je al snel in cirkels. Soms is het goed om te horen hoe een ander er tegenaan kijkt, en te weten dat je niet de enige bent met dit soort vragen”, zegt geestelijk verzorger Inkeri Hyvarinen van GGzE. De workshops worden voorbereid door een aantal deelnemers, in samenwerking met een ervaringsdeskundige en een geestelijk verzorger. Zij bedenken het thema dat in een workshop wordt besproken. Dit gebeurt met behulp van creatieve werkvormen zoals non-verbale oefeningen, schilderen, gedichten of rollenspellen.
Zin inn Open Kapel wordt op elke laatste woensdag van de maand gehouden van 10.45 tot 12.00 uur. Zin inn De Grijze Generaal is elke tweede woensdag van de maand van 15.00 tot 16.30 uur. Aanmelden is niet nodig.
Metabole poli gaat meer ambulante cliënten adviseren over gezondheid GGzE wil in de toekomst alle ambulante
namelijk de kans op diabetes of hart- en
heid graag verbeteren, maar weten niet hoe.
jaarlijks uitnodigen voor een bezoek aan de
medicatie bijstellen kan deze risico’s ver-
maken van een afspraak bij de huisarts of
cliënten die verbonden zijn aan FACT-teams metabole poli. Hiervoor draait een pilot met circa honderdvijftig cliënten. Tot nu toe
werden alleen ambulante cliënten uitgenodigd met risicovolle bloedwaarden.
De metabole poli heeft als doel de lichame-
lijke gezondheid te bevorderen van mensen
die medicijnen gebruiken voor psychische of psychiatrische aandoeningen. Bijwerkingen in combinatie met risicofactoren (roken,
overgewicht, weinig bewegen) verhogen
16
GGzE Magazine
vaartziekten. Leefstijlaanpassingen en/of kleinen.
Wij adviseren over leefstijl en helpen bij het een diëtist.”
Op de metabole poli wordt hierover met
Tijdens de pilot wordt in overleg met
steunen en adviseren; kijken wat de
van de uitnodigingsbrief aangepakt. Daar-
cliënten gesproken. “We willen ze ondermogelijkheden zijn. We gaan níet met het vingertje wijzen”, zegt Katrien Hendriks,
gespecialiseerd verpleegkundige bij GGzE
Medisch Centrum en kartrekker van de pilot.
Cliënten reageren enthousiast, heeft Katrien gemerkt. “Veel mensen willen hun gezond-
cliënten onder meer de toegankelijkheid
naast wordt bekeken of de adviezen van de
poli, bijvoorbeeld het bijstellen van medica-
tie, het best kunnen worden uitgevoerd door GGzE of door de huisarts. De pilot duurt tot begin januari.
Zwerfboekenpunt in De Grijze Generaal Wie van lezen houdt doet er goed aan om
af en toe eens bij De Grijze Generaal binnen te wandelen. Daar is sinds 1 oktober een
zwerfboekenpunt gevestigd. De boeken in
de boekenkast mogen gratis meegenomen
worden. De lezers mogen het boek houden, aan iemand anders doorgeven of neerleggen op een andere plaats.
‘Bookcrossing’ is een wereldwijd fenomeen.
Overal zijn verzamelpunten waar lezers hun
boeken kunnen achterlaten en weer nieuwe kunnen vinden. Omdat ieder boek voorzien
is van een sticker met een webadres, kunnen lezers online hun mening over het boek geven en zien door wie het nog meer is
gelezen. Het zwerfboekenpunt in De Grijze
Generaal is een initiatief van de vrijwilligers van de gastdienst, die ook voor het beheer zorgen. Niet alleen is er een goed gevulde boekenkast neergezet, ook is het zwerf-
boekenpunt gezellig ingericht met comfortabele banken en lampjes.
“Het zwerfboekenpunt helpt ons om
de buitenwereld naar binnen te brengen”, zegt Rob Lammers, manager GGzE Cen-
trum Ouderenpsychiatrie. “Daarom staan de boekenkasten ook in de hal, om het zo
laagdrempelig mogelijk te maken.” En het blijkt te werken. Al vanaf het begin is het Het zwerfboekenpunt in De Grijze Generaal
zwerfboekenpunt een groot succes. Daarom wordt het binnenkort uitgebreid met een kast met kinderboeken.
Bedrijfsfilm De Woenselse Poort De Woenselse Poort heeft sinds eind september een bedrijfsfilm. In de tien minuten
durende film krijgt bezoeker Huub een rondleiding langs de verschillende afdelingen van De Woenselse Poort. Na de gebruikelijke toegangsprocedure vertellen medewerkers van
de kliniek hem over de vormen van forensische en intensieve zorg die De Woenselse Poort biedt. Deze afdelingen, waaronder de Opname Afdeling, High Care, De Omslag en de KIB, worden ook in beeld gebracht. De bedrijfsfilm is een goede eerste kennismaking met De
Woenselse Poort en wordt onder meer gebruikt tijdens presentaties en introductiedagen
voor nieuwe medewerkers. Hij is ook te zien op de website www.dewoenselsepoort.nl. Op YouTube is de film in de eerste maand al ruim 2.400 keer bekeken.
GGzE Magazine
17
Finnen doen inspiratie op bij GGzE
‘Onder de indruk van wat we gezien hebben’ In september brachten medewerkers van de afdeling Adolescenten Psychiatrie van
een Fins ziekenhuis een bezoek aan GGzE.
Op zoek naar ideeën, op zoek naar technologische innovaties.
Prof. dr. Riittakerttu Kaltiala-Heino leidde de delegatie van het Tampere University
Hospital. De komst naar GGzE had alles te
maken met Finse nieuwbouwplannen voor een forensisch psychiatrisch centrum voor adolescenten. “Ik wist dat in Eindhoven
allerlei technologische innovaties worden
ingevoerd. Ik vond het de moeite waard ze zelf te bekijken.” Benadering
en cliënten kunnen onderkennen zodat je escalatie vaak kunt voorkomen.” Technologie
Prof. Kaltiala-Heino gaf aan dat Finland
wat haar betreft op een aantal vlakken nog flink moet investeren. “Kennis, houding en vaardigheden van medewerkers moeten
verbeteren om invulling te geven aan een
andere benaderingswijze. Daarnaast hebben we gezien dat technologie op een geweldige
manier kan ondersteunen. Licht, kleur, geluid, we zijn echt onder de indruk van wat we
gezien hebben. En ja, er zijn absoluut zaken die ik heel graag direct in onze nieuwbouw terug zou willen zien.”
De Finse hoogleraar toonde zich na afloop
bijzonder enthousiast, onder meer over de benadering van forensische jongeren. “Bij
ons in Finland wordt escalatie in gedrag van deze ‘moeilijke’ jongeren nog vaak gezien als een onontkoombaar gevolg van hun
problemen. Isoleren is dan de ‘logische’ straf die moet leiden tot gedragsverandering.”
De delegatie constateerde dat bij GGzE veel meer de nadruk wordt gelegd op vroeg-
tijdige signalering en interventie om escalatie te voorkomen.
Op weg naar escalatie
Tijdens een overvol tweedaags programma maakte de Finse delegatie onder meer
kennis met De Catamaran, De Wederik, de Very Intensive Care en de High Care Unit. Het bezoek werd als inspirerend ervaren.
“We hebben hier vooral inspiratie gekregen om beter te leren kijken naar het persoonlijke pad dat een cliënt loopt op weg naar een mogelijke escalatie. Dat pad heeft
verschillende ingangen die behandelaren
18
GGzE Magazine
High Care Unit GGzE
Top GGZ
Chijs van Nieuwenhuizen van GGzE Centrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie had de Finse collega’s uitgenodigd. “Ze waren
onder de indruk van het goed doortimmerde programma. Ik ook, eerlijk gezegd.
Daar heeft iedereen, de groepsleiding,
management, maar ook stagiaires, keihard aan gewerkt.” De vele gesprekken gaven Van Nieuwenhuizen de bevestiging dat
GGzE, juist op dit gebied, met Planetree en met de inspanningen om het Top
GGZ-keurmerk te behalen, op de goede weg is.
Column Raad van Bestuur
Van meetbaar naar merkbaar De overheid roept het al jaren: de admini-
en procesbeschrijvingen. Elk schroefje van
Al deze vragen kun je simpelweg meten
Meer handen aan het bed en minder aan de
gecontroleerd en geregistreerd. Als het maar
medewerkers echt tevreden en kloppen de
stratieve lasten in de zorg moeten omlaag. computer. Toch nemen die administratieve
lasten eerder toe dan af. En niet zo’n beetje ook!
Ter illustratie: de hoogte van de accoun-
het vliegtuig dat zorginstelling heet, wordt goed op papier staat krijg je een stempel. Of het vliegtuig ook kan vliegen, oftewel of er in de praktijk ook goede zorg wordt
verleend, doet er blijkbaar niet zoveel toe.
tantskosten is afhankelijk van datgene wat
Het zou niet eerlijk zijn bij die toenemende
worden. En deze kosten zijn bij ons in de
te wijzen. Ook instellingen zelf creëren
geadministreerd én gecontroleerd moet
afgelopen tien jaar meer dan verdrievoudigd. Een ander voorbeeld is dat we dit jaar voor het eerst onderhandelen met alle zorgverzekeraars die cliënten bij ons in zorg
hebben. Iedere verzekeraar heeft zijn eigen inkoopbeleid en stelt zijn eigen eisen. Al die eisen hebben weer administratieve
consequenties. Voorheen dienden we één
functiegebouw gecreëerd met meer dan
230 verschillende functieomschrijvingen. Dit terwijl het aantal salarisschalen een
veelvoud minder is. Dat functiegebouw zijn we nu aan het strippen.
behoefte in de zorg om gegevens vast te
meenten daar verantwoordelijk voor. Al die gemeenten leggen daarin weer hun eigen
accenten met alle administratieve gevolgen
van dien. Eerder lag die verantwoordelijkheid bij één zorgverzekeraar en één zorgkantoor. Daarnaast hebben de zorgfinanciers in het verleden tientallen zogeheten prestatie-
Er is blijkbaar een bijna onbedwingbare
leggen en kwaliteit te meten. Het gekke is
echter dat de waarde van de gegevens juist afneemt naarmate er meer wordt geme-
ten. Als je meer wil meten vertrouw je de bestaande meetgegevens blijkbaar niet
of onvoldoende. Meer meten is dus steeds
minder weten! Steeds meer willen meten is dus een heilloze weg.
indicatoren vastgesteld waarvoor talloze
Als je merkt dat de kwaliteit goed is, heb je
komen daar nieuwe indicatoren bij.
Het voelt toch goed? Iedereen heeft wel een
data moet worden aangeleverd. Jaarlijks
Kan het vliegtuig ook vliegen?
De bureaucratie kent zijn eigen werkelijkheid. Iedere instelling moet volgens het
kwaliteitssysteem HKZ gecertificeerd zijn.
Dat betekent dat elk jaar weer een ‘controle circus’ voorbij komt dat nagaat of alles is
vastgelegd in protocollen, beleidsplannen
Als je maar merkt dat het goed is.
in de afgelopen jaren bij concern GGzE een
tie van de jeugdzorg en de langdurige zorg 2015 worden meer dan vierhonderd ge-
niet te weten en dus ook niet te meten?
administratieve rompslomp. Zo hebben we
Meer meten, minder weten
naar de gemeenten zijn in volle gang. Vanaf
financiële resultaten? Veel meer hoef je toch
bureaucratie alleen maar naar de ander
offerte in, nu acht. En daarmee houdt het
niet op. De voorbereidingen voor de transi-
met één tweeledige vraag: Zijn cliënten en
geen behoefte om te meten. Waarom zou je? beeld of beter nog, een gevoel bij wat die
goede kwaliteit is. Word je vriendelijk en met respect bejegend? Krijg je voldoende
informatie? Hoef je niet te lang te wachten? Is men deskundig, zorgvuldig en profes-
sioneel? Voelt het gebouw aangenaam en functioneel aan? Smaakt het eten lekker? Word je echt serieus genomen?
Joep Verbugt Voorzitter Raad van Bestuur
GGzE Magazine
19
Wat heeft je positief verwonderd?
Margot van Herwaarden, ambtelijk secretaris Centrale Cliënten Raad
“Wat ik telkens weer inspirerend vind, is de geweldige inzet van cliënten die actief zijn in de centrumraden. Zelf hebben ze soms een pittige geschiedenis achter de rug, maar juist dat inspireert hen om iets voor andere cliënten Prema, te doen. Als voorbeeld wil ik de Centrumraad Psychotische Stoornissen noemen, die door mij wordt cliënt ondersteund. De leden gaan regelmatig bij afdelingen op bezoek om te horen wat eerst het voor ber novem “Ik ben in fbegraa bij ring daar leeft. Ik vind het mooi om te zien naar de Allerzielenvie hoe ze dat met hart en plaats de Oude Toren geweest. Dat vond ik heel bijzonder. Het licht, de hele ziel doen.” werden Er soep. lekkere was er en sfeer, verhalen verteld, er was muziek en de namen van overledenen werden uitgesproken. Ik ben er voor mijn broer geweest, die afgelopen zomer is overleden.”
Bert Wever, familielid van cliënt
Jeanny Vaane, Vrijwilliger/gastvrouw in De Grijze Generaal “Bij de opening van het zwerfboekenpunt was een oude man aanwezig die me opviel omdat hij gevat reageerde op presentator Wim Daniëls. Toen het afgelopen was, bleef de man bij de uitgang wachten. Ik bood hem een stoel en koffie aan, en belde de taxi want die liet erg lang op zich wachten. Bij zijn vertrek keek de man op mijn naamkaartje. Hij zei dat hij mijn naam zou onthouden omdat ik zo alert omging met mensen. Op zo’n moment realiseer je je hoe belangrijk kleine, eenvoudige dingen kunnen zijn.”
“Het was heel goed nieuws dat de Centrale Cliënten Raad, waar ik in zit, groen licht kreeg voor de aanleg van een bewegingstuin op Landgoed De Grote Beek. De CCR heeft een uitgebreid plan geschreven en alles financieel uitgerekend. Er komen onder andere bewegingstoestellen en een soort Johan Cruijffveld waar je allerlei sporten kunt doen. GGzE betaalt een deel en voor de rest gaan we op zoek naar fondsen en sponsoren.”
Hans Marechal, manager Promenzo “Een collega die bij GGzE De Boei werkt, belde me op omdat hij thuis aangenaam verrast was door de fanfare en de burgemeester. Hij kreeg een Penning van Verdienste van zijn gemeente uitgereikt en was daar heel blij mee. Mij gaf dit ook een bijzonder gevoel, want deze collega strijdt tegen kanker. Die penning is voor hem iets positiefs in een hele moeilijke tijd, iets waar hij kracht uit kan putten. En mooi dat hij dat nieuws met mij wilde delen.”
