Kansen tussen wal en schip Benchmark groeipotentie en risicoreductie voor toeleveranciers aan de beroepsvaart
Inhoud
1. 2. 3.
Voorwoord
3
Een greep uit de onderzoeksresultaten
4
Inleiding
5
Groeikansen en rendement
5
Veranderingen in het aanbod 15
Uitdagingen en risicoreductie
23
Samenvatting 31
Voorwoord
Het beroepsvervoer over water staat voor een scala aan uitdagingen. De branche moet slimmer en groener werken. Er ontstaan nieuwe mogelijkheden voor multimodaal vervoer en de concurrentie internationaliseert. Daarbij verplaatst de keten zich. We zien een toename van het aantal inland-terminals. Dus ontstaat vraag naar kleinere schepen voor de ‘laatste mijl’ terwijl de beroepsvaart afgelopen jaren juist heeft ingezet op schaalvergroting. Naast nieuwe vormen van vervoer moet voldaan worden aan stringentere wet- en regel geving op het gebied van milieu, ketenaansprakelijkheid en arbeidsvoorwaarden. Kortom: de beroepsvaart moet wendbaar inspelen op veranderingen in de markt. Ook de nieuwe Wet Werk en Zekerheid (WWZ) geeft de branche de nodige uitdagingen. Daarbij ervaart men dat de uitvoering van het werk steeds complexer wordt. Met als gevolg dat ze ook steeds meer verwachten van hun toeleveranciers. Wat zijn uw uitdagingen om daarin mee te gaan en welke keuzes kunt u maken? Welke investeringen zijn noodzakelijk om de toenemende complexiteit het hoofd te bieden? Hoe kunt u het rendement voor de komende jaren veiligstellen en welke risico’s moet u daarbij afdekken? Deze benchmark geeft u het antwoord op die vragen. U ziet hoe andere toeleveranciers aan het beroepsvervoer over water zich voorbereiden om beheerst mee te groeien met hun klanten. De informatie in dit rapport over de benchmark, kunt u gebruiken om de flexibiliteit en het veranderpotentieel van uw bedrijf te verbeteren. Ik wens u veel wijsheid bij het benutten van die inzichten. Verder wil ik uiteraard alle deelnemers aan het onderzoek hartelijk danken voor hun medewerking. Peter Leermakers, SRK Rechtsbijstand Augustus 2015
3
3
Een greep uit de onderzoeksresultaten
Hoe vertalen toeleveranciers aan de beroepsvaart veranderingen in winst? Hoe stellen ze hun groei en het rendement voor de komende jaren veilig? Wat zijn de belangrijkste uitdagingen en risico’s? Die vragen waren het uitgangspunt van deze benchmark die is uitgevoerd door ProSpex in opdracht van SRK Rechtshulp. De deelnemers aan het onderzoek vertegenwoordigen alle geledingen van de branche. Het grootste deel van de respondenten is algemeen directeur.
Kansen voor groei, maar de succesratio staat onder druk De weg omhoog is weer gevonden. 70% kwalificeert de groeikansen als goed en 5% zelfs als uitstekend. Maar de succesratio wordt door verschillende ontwikkelingen beïnvloed. Extern zien respondenten een groei van het aantal con currenten. Verder loopt het aantal klanten terug door fusies en samenwerkingen. Bovendien hebben grotere klanten meer inkoopmacht. Het rendement wordt verder onder druk gezet door faillissementen. Ook de groeiende regeldruk beïnvloedt de succesratio. Als reactie op deze ontwikkelingen bieden toeleveranciers en groter assortiment en ontwikkelen ze een nieuwe pro positie. Als de levertijden en marges onder druk komen te staan zien ze dat als een kans om zich te onderscheiden. Ze zijn niet risicomijdend. Kop in de wind dus!
Uitbreiding van het aanbod en operational excellence De toeleveranciers willen meer producten, product varianten en diensten bieden om klanten te binden. Circa de helft denkt dat een breder én dieper assortiment aan producten nodig is. De klant wil een one-stop shop. De dienstverlening wordt ‘meer van hetzelfde’. Er is weinig animo voor uitbreiding van de e-business.
44
Wat transport betreft wil een kwart van de ondervraagden meer eigen of uitbestede diensten bieden. Over de vraag wie de toenemende voorraad moet aanhouden stelt onge veer de helft dat ze dit zelf willen doen en hiervoor meer gaat samenwerken met leveranciers of zelfs het beheer helemaal gaat overdragen om kosten te besparen. Om klanten blijvend te binden zijn meebewegen met het prijsniveau en sneller leveren de grootste uitdagingen. Maar de klant wil ook keuze hebben uit meer producten en diensten. Operational excellence in combinatie hoogwaardige service is de oplossing om de prijsspiraal omhoog te buigen. Uitdagingen om te groeien én de risico’s te reduceren Uitbreiding van het aantal verkoopkanalen, het product assortiment en het werkgebied zijn de belangrijkste bedrijfsdoelstellingen. Toenemende concurrentie vormt de grootste belemmering bij het realiseren daarvan. Maar door de dagelijkse drukte is er geen tijd om te innoveren. Soms is er ook gebrek aan budget. Om de risico’s te beperken is de kredietcontrole verscherpt en worden processen aangepast. Omdat de klant koning is en de spoeling dun, neemt men toch regelmatig onverantwoorde risico’s dat leidt tot een toenemend aantal conflicten. De noodzaak om te investeren heeft verschillende drivers. De eerste is concurrenten op afstand houden door werkprocessen te stroomlijnen of te automatiseren. Tweede investeringsreden is het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten. Vervolgens moeten de prospositie en het nieuwe aanbod op de juiste manier en via de juiste (digitale) kanalen gecommuniceerd worden. Ook daarin wil men investeren.
Inleiding
De benchmark “Groeikansen tussen wal en schip” maakt duidelijk wat de uitdagingen zijn voor toeleveranciers aan de beroepsvaart. Ze hebben aangegeven hoeveel groei ze verwachten en hoe ze daarop anticiperen. Daarnaast melden ze wat de belangrijkste uitdagingen zijn om bedrijfsdoelen te reduceren en welke risico’s ze daarbij zien. De benchmark is uitgevoerd door ProSpex in opdracht van SRK Rechtshulp. Het onderzoek had de vorm van een online enquête, aangevuld met open vragen die interessante reacties hebben opgeleverd. Voor het onderzoek zijn ruim 100 toeleveranciers benaderd, waarvan het grootste deel internationaal werkt en 1 tot 10 werknemers heeft. Het leverings programma loopt uiteen van dekmateriaal en machine kamergoederen tot elektrische producten en meer trossen. Ook de diensten zijn divers: van transport en warehousing tot administratieve handling en de opslag van vrije goederen. De helft van de respondenten is algemeen directeur, de andere helft heeft verschillende functies waaronder die van sales manager.
Dit rapport is als volgt opgebouwd. In het eerste hoofd stuk kijken we naar de groeikansen in relatie tot de rende mentsverwachtingen. Het tweede hoofdstuk belicht de veranderingen in het aanbod om klanten te binden en kosten te besparen. En in het derde hoofdstuk komen de belangrijkste uitdagingen aan de orde om de bedrijfs doelstellingen te realiseren en de risico’s te reduceren.
5
hoofdstuk 1
Groeikansen en rendement
Koers naar groei weer ingezet ‘Recht zo die gaat’ is het credo van toeleveranciers aan de beroepsvaart. Ze hebben geen torenhoge verwachtingen van de groei, maar er zijn verschillen. 25% ziet dezelfde groeikansen als vorig jaar, maar 70% kwalificeert de groeikansen als goed en 5% zelfs als uitstekend. Wat bepaalt eigenlijk de groeikansen? Aan alle kanten zien we signalen dat de aantrekkende economie voor een groei in de beroepsvaart gaat zorgen. Maar gaan toeleveranciers in het kielzog hiervan ook direct profiteren? Vergroot de dynamiek aan de kant van de klanten en afnemers de succesratio of nemen de risico’s juist onevenredig toe?
Hoe beoordeelt u de groeikansen van uw bedrijf? 5%
25%
70% Antwoord Uitstekend Goed Gelijk aan vorig jaar
6
De succesratio staat onder druk Groei is goed, maar het bedrijf wil onderaan de streep ook een gezond rendement behalen. Hoe ontwikkelt zich de succesratio, waarbij groei en rendement worden gecombineerd? Is de verwachting op winst in de groei ook stabiel? Uit de benchmark blijkt dat 40% van de ondernemers het rendement in relatie tot de groei in de aflopen periode al heeft weten te verbeteren. Doorvragen leert dat de situatie nog niet optimaal is. Bij de helft is de succesratio gelijk gebleven. Aan de andere kant van het spectrum zag 15% de ratio verslechteren. Wat beïnvloedt de succesratio positief of negatief? Daarvoor zullen we in de details moeten duiken. Daarover gaat de rest van dit hoofdstuk.
In hoeverre is de succesratio (combinatie groei en rendement) van uw bedrijf in de afgelopen periode veranderd?
15%
45%
40%
Antwoord Uitstekend Goed Gelijk aan vorig jaar
7
Wat komt er op ons af? Inzoomend op de markt zien we twee zaken die elkaar zouden kunnen opheffen of versterken. Aan de ene kant signaleren respondenten meer concurrentie (circa 42%). Dat kan betekenen dat de spoeling dunner wordt. Maar dat hoeft niet want misschien groeit de markt en is er dus ruimte voor groei van bestaande én nieuwe bedrijven. Dat laatste is volgens 42% van de respondenten het geval. Een aantrekkende economie zorgt voor meer distributie en dus voor meer scheepvaartbewegingen. Maar ook in de scheepvaart heeft de economisch recessie er flink ingehakt. Er zijn vaak ingrijpende maatregelen genomen om de kosten ter verlagen. Met name op het gebied van transport en logistiek heeft men alle mogelijk heden onderzocht om de keten efficiënter en effectiever in te inrichten en daarmee de succesratio te verhogen.
Welke externe ontwikkelingen zijn van invloed op de verandering in de succesratio vanuit de markt?
16%
42%
42%
Antwoord Meer concurrentie Aantrekkende economie Verplaatsen van werkgebied door verandering in logistieke keten
8
Meer inkoop en meer risico’s Enerzijds meldt 44% dat het aantal klanten groeit nu de economie aantrekt. Aan de ander kant ziet 32% het aantal klanten juist teruglopen door fusies en samenwerkingen. Dit laatste versterkt de inkoopkracht van bestaande klanten. Ze kunnen vaak lagere tarieven bedingen. Het rendement
Welke externe ontwikkelingen zijn van invloed op de verandering in de succesratio vanuit de klanten/afnemers?
24%
32%
wordt verder onder druk gezet door faillissementen van vervoerders. 24% van de respondenten heeft hiermee te maken. Dat zet de business op scherp; met name bij bedrijven met een internationale focus (70%). Daar is het binnenhalen van afgesproken bedragen een forse uitdaging wanneer een vervoerder failliet gaat. Op nationaal niveau is dit meestal wat makkelijker.
Waar ligt de focus van uw onderneming?
10%
44%
Antwoord
20%
70% Antwoord
Toenemend aantal klanten door groei markt
Internationaal
Afnemend aantal klanten door fusie en samenwerking
Nationaal
Afnemend aantal klanten door faillissementen
Regionaal
9
Regeldruk op de succesratio
De marges blijven afkalven
Volgens ruim de helft van de respondenten eisen klanten steeds vaker dat vervoerders en toeleveranciers gecertifi ceerd zijn en aan de specifieke veiligheidseisen voldoen. Verder stellen havens en internationale overheden, volgens ruim 40%, hogere milieueisen. Toeleveranciers moeten alle zeilen bijzetten om te voorkomen dat schepen onderweg of aan wal problemen tegenkomen.
Ruim de helft van de ondernemers meldt dat de marges gedaald zijn en bij 10% is de daling zelfs fors. Eerder hebben we de redenen hiervoor al gehoord. De concurrentie en regeldruk nemen toe, terwijl men tegelijkertijd het aanbod wil uitbreiden en sneller moet leveren. Innovatie en flexibilisering moet het antwoord geven op de vraag hoe de marges weer opgeschroefd kunnen worden.
Welke externe ontwikkelingen zijn van invloed op de verandering in de succesratio vanuit wet & regelgeving?
De marges die wij gemiddeld op geleverde producten maken zijn:
4%
4%
40% 52%
Antwoord Toenemende eisen op het gebied van certificering en veiligheid Milieu eisen Strengere wetgeving flexwerkers Anders
10
10%
35%
55%
Antwoord Fors gedaald Gedaald Gelijk gebleven
Interne reacties Nieuwe marktpropositie Als de vervoersmarkt op het water verandert zullen toe leveranciers moeten mee veranderen. Dat is wat 50% van de ondernemers op dit moment doet. Zij benaderen de markt anders en kiezen een nieuwe propositie. Verder heeft 15% de succesratio verhoogd door zich beter in de markt te verdiepen en op zoek te gaan naar verborgen potentieel. Ook innovatie en samenwerking leveren elk een bijdrage van 10% aan de succesratio. Opvallend is dat men zich niet richt op het ontwikkelen van duurzaam concurrentievoordeel. Verslechtering wordt geweten aan krimpend budget voor marketing en minder inzicht in potentiële markten. Ook het ontwikkelen van juridische expertise staat niet op de agenda. Vreemd, want ondernemers melden dat operaties complexer worden door de groeiende wet en regelgeving en vergaande eisen op het gebied van certifi cering en veiligheid.
Aan welke interne ontwikkeling is de veran dering in de succesratio het meest toe te schrijven? 1 2 3 4 5 6 7 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Verandering marktbenadering/propositie
2 Meer inzicht in potentiële markten
3 4 5 6 7
Meer innovatie Aangaan van samenwerking / fuseren Minder marketing budget Minder inzicht in potentiële markten Anders
50%
15% 10% 10% 5% 5% 5%
11
Uitbreiding van het assortiment Als we kijken naar de variabelen die samen de succesratio bepalen, dan zien we dat de leveranciers zich als one-stopshop willen manifesteren. Ruim de helft denkt dat uitbreiding van het assortiment de succesratio positief zal beïnvloeden. Daarnaast ziet 16% van de ondernemers meer in verkleining of ‘vergroening’ van het assortiment. Maar relaties komen onder druk te staan als er meer klachten of claims komen over geleverde producten – en dat worden er meer dan voorheen.
Stunten of structureel onderscheiden We hebben gezien dat de levertijden omlaag moeten en de marges onder druk staan. Tegelijkertijd stelt een grote groep respondenten dat de concurrentie de grootste drempel is voor het realiseren van de eigen doelstellingen. Ziet men dit als een kans of als een bedreiging? 60% denkt de concurrentie de loef af te kunnen steken door in te spelen op de hogere eisen van klanten. Aan de andere kant meent 30% dat kortere levertijden en lagere marges de risico’s op fouten en extra kosten zullen vergroten. Deze groep moet steeds stunten om de klant te bedienen. Men zal zich moeten bezinnen op de mogelijkheden om de organisatie te versterken door flexibilisering en innovatie.
12
“Meer concurrentie, maar de markt groeit.”
Welke externe ontwikkelingen zijn van invloed op de verandering in de succesratio vanuit producten en leveranciers?
10%
16% 16%
Als levertijden en marges onder druk komen te staan dan zie ik dat als:
52%
30%
60%
16% Antwoord
Antwoord Een goede kans om ons te onderscheiden
Groeiend assortiment
Een risico op fouten en extra kosten
Krimpend assortiment
Anders
Meer vraag / aanbod ‘groene’ producten Meer klachten / claims over geleverde producten
13
Respondenten met een uitgesproken mening “Onze sector heeft te maken met dalende prijzen, stijgende eisen en hogere handelingssnelheid.”
“Multimodaal vervoer neemt toe. Luchtvervoer is vaak sneller en efficiënter.”
“Na een jarenlange periode van kleine maar stabiele groei geeft onze moedermaatschappij nu groen licht om te investeren in marketing en sales.” “Door gebruik te maken van verschillende omzetkanalen spreiden we de risico’s. Daarom hebben we weinig tot geen last van de economische crisis gehad. Het is wel van belang dat je klanten blijft bezoeken en contracten rondmaakt.”
“Er zijn nog legio markten waarin wij niet actief zijn en veel kunnen betekenen.”
“Wij zijn vorig jaar overgenomen door een kapitaalkrachtig bedrijf dat ambitieuze plannen heeft met onze groep.”
hoofdstuk 2
Veranderingen in het aanbod
Meer producten en productvarianten Het leveringsprogramma bestaat bij veel deelnemers uit een combinatie van producten en diensten. Laten we eerst eens kijken hoe het huidige aanbod aan producten en diensten is samengesteld en hoe zich dat zal ontwikkelen. Verderop zien we hoe dit zich verhoudt tot de uitdagingen waarvoor de toeleveranciers zich geplaatst zien. Hoe zal het assortiment zich uitbreiden vanuit een veran derende vraag van de klant? Bijna 42% denkt dat een breder assortiment geboden moet worden; meer verschillende producten dus. Daarnaast verwacht een derde dat ze per product een groter aantal varianten moeten bieden zodat klant meer te kiezen heeft. Niemand denkt dat het aantal geboden producten zal afnemen en volgens een kwart blijft het gelijk.
Waaruit bestaat uw leveringsprogramma? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Dekmateriaal
12%
2 Meertrossen
12%
3 Machinekamer goederen
11%
4 Elektrische goederen
11%
5
10%
Navigatie goederen
6 Materiaal voor hutten en manschap verblijven 7
Service
8% 7%
8 Kantoorartikelen
6%
9 Medicijnen
5%
10 Chemicaliën
4%
11 Proviand
4%
12 Douane-entrepot (rookwaren en alcoholische dranken) 4% 13 Medische goederen
3%
14 Anders
5%
15
Ons assortiment zal vanuit de vraag van onze klanten:
25%
42%
33% Antwoord Groeien in breedte (Meer verschillende producten) Groeien in diepte (Meer keuze binnen een productgroep) Gelijk blijven in omvang (geen extra producten)
16
“75% ziet assortiment groeien.”
Uitbreiding van het dienstenpakket De dienstverlening van toeleveranciers aan het beroeps vervoer over water is de laatste jaren sterk uitgebreid. De meeste toeleveranciers bieden diensten op het gebied van transport, warehousing en administratieve afhandeling. Slechts een beperkt aantal ondernemers maakt het mogelijk om online te bestellen. Montage, reparatiediensten en keuring van producten worden minder geboden. Ook het beschikbaar stellen van tijdelijk personeel heeft geen prioriteit. Dat gaat veranderen. Ruim de helft, 55% van de bedrijven, zal het dienstenpakket de komende jaren uitbreiden. Verderop zullen we zien dat het voor deze bedrijven een grote uitdaging is om het juiste personeel te vinden. 45% van de respondenten blijft dezelfde diensten verlenen maar dan uitbereider en verder geoptimaliseerd.
Welke diensten verleent u? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Transport
24%
2 Warehousing
17%
3 Vrije goederen opslag
10%
4 Douane-entrepot
8%
5
Administratieve handeling
8%
6 Geconditioneerd warehousing
6%
7
6%
Specialistische diensten
8 Online bestellen
6%
9 Tijdelijk personeel
4%
10 Agentschap 11 Anders
2% 10%
17
Onze dienstverlening zal vanuit de vraag van onze klanten:
Hoe ziet u de eigen business over 3 - 5 jaar ten aanzien van het aantal diensten? 5%
45% 55%
Antwoord
45% 50%
Antwoord
Uitgebreid worden
We zullen meer diensten bieden
Gelijk blijven
We zullen dezelfde diensten bieden We zullen minder diensten bieden
18
Kortere levertijden en een one-stop shop Aan de ene kant wil de klant keuze hebben uit meer pro ducten: men wil zaken doen met een een one-stop-shop. Aan de andere kant eist de klant een kortere levertijd. Opgeteld zullen volgens 55% van de respondenten de vereiste levertijden (veel) korter worden. Als de tijden gelijk blijven (volgens 35%) neemt de complexiteit toe omdat het assortiment groter wordt.
De levertijden die klanten van ons verwachten zijn gemiddeld: 5%
35%
15%
45%
Antwoord Veel korter geworden Korter geworden Gelijk gebleven Langer geworden
19
Meer eigen en uitbesteed transport Een goed deel van de toeleveranciers wil meer transportmiddelen aanbieden voor de bevoorrading van schepen. De vraag daarbij is of men dit zelf wil doen of kiest voor uitbesteding. Voor transport over land geeft 27,3% aan vaker gebruik te gaan maken van transportondernemingen tegen 24,2 % die meer eigen voertuigen inzet. Voor vervoer over water ligt dat anders. Daar wil 12,1% meer gebruik maken van eigen vaartuigen voor de laatste mijl naar het te bevoorraden schip, tegen 9,1% die hiervoor vaker externe partijen wil inschakelen. Vanuit de doelstelling om het werkgebied te vergroten verwacht 9,1% meer gebruik te gaan maken van specialistische transportbedrijven voor luchtvracht.
Ik verwacht dat wij voor het bevoorraden van schepen meer gebruik zullen gaan maken van: 1 2 3 4 5 6 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Transportbedrijven over land
24%
3 Proactief relatieonderhoud met klanten
18%
4 Eigen transport middelen over water
12%
5
Transportbedrijven over water
6 Transportbedrijven by air
20
27%
2 Eigen transportmiddelen over land
9% 9%
Wie houdt het voorraadniveau op peil? Omdat toeleveranciers sneller moeten leveren, kiest 45% ervoor om zelf meer voorraden aan te houden. Het doorschuiven van het voorraadrisico naar derden wordt door 30% van de ondernemers gezien als een oplossing om sneller en tegen lagere kosten te kunnen leveren. Ook spreiding van de risico’s door nauwer met branchegenoten samen te werken wordt genoemd. Zit er een fusiegolf aan te komen? Verder ziet 15% kansen in prijsdifferentiatie, waarbij de gevraagde leversnelheid de prijs voor de klant bepaalt.
Als toeleverancier aan beroepsvervoer te water hebben wij: 1 2 3 4 5 6 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Meer voorraad om snel te kunnen leveren
45%
2 Scherpere afspraken met toeleveranciers om snel te kunnen leveren
30%
3 Variabele prijzen voor verschillende dienstverlening (sneller is duurder)
15%
4 Nauwe samenwerking met branchegenoten om snel te kunnen leveren
10%
21
Operational excellence houdt de klant op sleeptouw Ook in de internationale maritieme branche kunnen vervoerders kiezen uit steeds meer toeleveranciers; ook van buiten de eigen landsgrenzen. De vraag is dus hoe je klanten kunt behouden. Volgens de respondenten zijn meebewegen met het prijsniveau en sneller leveren de grootste uitda gingen. Daarnaast moet het personeel altijd correct hande len. Verder willen klanten kunnen kiezen uit meer producten en diensten. Operational excellence in combinatie met service op maat is de oplossing om los te komen uit de neerwaartse prijsspiraal. Daarbij is het zaak om de toegevoegde waarde van het aanbod goed te communiceren. In het eerste hoofdstuk zagen we al dat bedrijven op zoek zijn naar een onderscheidende propositie.
Wat zijn de grootste uitdagingen om uw klanten langdurig tevreden te houden? 1 2 3 4 5 6 7 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
22
Meebewegen met prijs
22%
2 Toenemende vraag naar services en diensten
22%
3 Steeds snellere levering
20%
4 Correct handelend personeel
18%
5
14%
Assortiment producten
6 Op vraag aan laten sluiten van leveranciers
4%
7
2%
Anders
hoofdstuk 3
Uitdagingen en risicoreductie
De belangrijkste uitdagingen in 2015-2016 De grootste uitdagingen voor de komende jaren liggen in het verlengde van de factoren die de succesratio beïnvloeden. Uitbreiding van het aantal verkoopkanalen (21%), van het productassortiment (14%) en van het werkgebied (14%) staan hoog op de agenda. Tegelijkertijd wil men meer grip op de kosten krijgen (16%). De organisatie moet flexibel in te richten zijn om klanten meer te bieden zonder de rentabiliteit te ondergraven. Dit is voor ruim 9% een uitdaging. Merkwaardig is dat het uitbreiden van de dienstverlening voor maar weinig bedrijven een grote uitdaging vormt (nog geen 6%). De basis voor het ontwikkelen van nieuwe diensten is innovatie en het bouwen van e-business faciliteiten. Ook dit ziet men niet als grote uitdaging. Mogelijke verklaring is dat men vooral ‘meer van hetzelfde’ wil bieden in plaats van nieuwe digitale diensten te gaan leveren. Ook risicobeheersing heeft weinig prioriteit terwijl respondenten eerder aangaven dat er vaker claims van klanten komen en de wetgeving steeds stringenter wordt.
Wat zijn de drie belangrijkste bedrijfs uitdagingen voor 2015-2016? 1 2 3 4 5 6 7 8 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Meer omzetkanalen genereren
22%
2 Kostenbeheersing
16%
3 Nieuwe producten aan assortiment toevoegen
15%
4 Flexibiliteit organisatie verhogen 5
9%
Innovatie, E-Business / E-commerce doorvoeren 7%
6 Nieuwe diensten ontwikkelen
6%
7
6%
Verbeteren van de bedrijfsfinanciering
8 Risicobeheersing
5%
23
Geen balans tussen snelheid en zekerheid Snel schakelen is het devies voor toeleveranciers aan de beroepsvaart. Klanten willen de waltijden verkorten en vragen dus om efficiënte bevoorrading. Tegelijkertijd wordt de sector complexer door multimodaal vervoer en aanscherpende regelgeving. Vandaar dat bijna 30% van de toeleveranciers zich zorgen maakt over de operationele efficiency. Om het contactmoment met het fysieke schip zo kort mogelijk te houden is snelle service geboden. Financiële transacties moeten vaak met dezelfde snelheid afgehandeld worden, want een schip is tenslotte zo weer vertrokken. Maar fusies overnames en faillissementen in de (internationale) scheepvaart brengen grotere financiële risico’s mee voor de toeleveranciers. Dat houdt ruim 23,7% bezig. Merkwaardig is dat niemand wakker ligt van een groeiend aantal conflicten met klanten maar wel van conflicten met toeleveranciers (ruim 13%). Kennelijk is de klant koning en wil men de financiële risico’s naar de leveranciers verleggen. Algemeen gesteld, ervaart ruim 10% een toenemende complexiteit bij het risk management en ruim 13% bij het naleven van de compliance voorschriften.
Op welk vlak ervaart u een toename van de complexiteit binnen uw werkveld? 1 2 3 4 5 6 7 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Operationele efficiency
2 Meer financiële risico’s vanuit klanten
24%
3 Voldoen aan de complexe en snel veranderende wet- en regelgeving (compliance) 13% 4 Meer conflicten met leveranciers
13%
5
11%
Risk management
6 Meer financiële risico’s vanuit voorraden 7
8%
Contracten en overeenkomsten met huurders en verhuurders
24
29%
3%
Drempels om de bedrijfsdoelen te bereiken Toenemende concurrentie vormt de grootste belemmering bij het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. Hoe kunnen toeleveranciers die externe bedreiging pareren? We zien dat directies zich niet risicomijdend opstellen, maar de vraag is of ze veel doen om te voorkomen dat de concurrentie langszij komt. Het lijkt erop dat de dagelijkse drukte veel aandacht vraagt, want men ziet het gebrek aan tijd en focus als een grote belemmering. Ook is er soms gebrek aan financiële ruimte en gekwalificeerd personeel (beide 11%). Ander probleem is het vinden van de juiste klanten en het motiveren van personeel om ze goed te bedienen.
Wat zijn de drie belangrijkste belemmeringen voor het bereiken van uw bedrijfs doelstellingen? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 20 40 60 80 100
Antwoord 1
Concurrentie
29%
2 Tijd en gebrek aan focus
13%
3 De financiering / financiële ruimte
11%
4 Medewerkers met kennis en kunde
11%
5
11%
Juiste klanten
6 Gemotiveerde medewerkers 7
9%
Innovatie (aangesloten blijven op ICT ontwikkelingen, e-commerce e.d.)
7%
8 Medewerkers met affiniteit
2%
9 Korte termijn oriëntatie
2%
10 Geen beleid / strategie
2%
11 Anders
2%
25
Expert view: Tjeerd Poot
“Ga niet het schip in met de WWZ. Laat u informeren!”
De Wet Werk en Zekerheid (WWZ) betreft de grootste verandering van het arbeidsrecht sinds WOII. De motto’s van de wetgever: ‘flex minder flex, vast minder vast’ en ‘een eerlijker, sneller en goedkoper ontslagrecht’. De toekomst (en veel gerechtelijke procedures) zullen uitwijzen of de doelen worden gehaald. De belangrijkste wijzigingen op een rij: Proeftijd Een proeftijd is niet meer toegestaan in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van ten hoogste 6 maanden. De verwachting is dat veel werkgevers een dienstverband van 7 maanden gaan aanbieden. Concurrentiebeding Een concurrentiebeding is niet meer toe gestaan in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, tenzij de werkgever daar zwaarwichtige bedrijfsbelangen voor heeft.
26
De verwachting is dat veel werkgevers proberen hun belang te motiveren maar dat rechters daar maar zelden in meegaan. Nulurencontract Het principe ‘geen arbeid, geen loon’ wordt in duur beperkt tot maximaal 6 maanden. Bij cao is het mogelijk hiervan af te wijken maar alleen als er sprake is van ‘incidentele werkzaamheden zonder vaste omvang’. De verwachting is dat die uitzondering zich maar zelden zal voordoen. Voor de uitzendbranche geldt overigens een maximum periode van 78 weken. Scholingsplicht Elke werkgever wordt geacht zijn werk nemers in staat te stellen scholing te laten volgen; zowel ten behoeve van de iegen functie, als voor het geval dat die functie komt te vervallen of de werknemer er niet meer toe in staat is die te vervullen. Dit is een
ingrijpende verplichting. Zonder scholing, geen ontslag wegens disfunctioneren, is maar één van de gevolgen. Laat u infor meren over de mogelijkheden van bijvoor beeld een scholingsregeling. Onder voorwaarden is het mogelijk de kosten van scholing bij de werknemer terug te leggen. Ketenregeling Na een reeks van arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd ontstaat er een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Dat is het geval bij het vierde contract, maar ook wanneer de reeks langer duurt dan 2 jaar. Dat was voorheen 3 jaar. De hoop van de wetgever is dat er meer contracten voor onbepaalde tijd ontstaan. De verwachting is echter dat werkgevers eerder afscheid zullen nemen van tijdelijke krachten. Aanzeggen Werkgevers zijn verplicht om werknemers met een contract voor bepaalde tijd uiterlijk een maand voor de einddatum schriftelijk te laten weten of het contract wel of niet wordt voortgezet. Gebeurt dit niet, niet schriftelijk of te laat, dan wordt een aanzegboete verschuldigd van ten hoogte een bruto maandsalaris. Reeds bij aanvang aanzeggen in de arbeidsovereenkomst is evenwel toegestaan.
Limittatief aantal ontslaggronden en vaste ontslagroutes De ontslaggronden staan thans limitatief in de wet. Is de ontslaggrond niet ‘voldragen’ dan is ontslag niet mogelijk. Datzelfde geldt wanneer de werknemer, eventueel na scholing, nog herplaatst kan worden. Per ontslaggrond is bepaald waartoe de werkgever zich moet wenden: het UWV of de Kantonrechter. Hoger beroep Na het besluit van het UWV kan de zaak aan de Kantonrechter worden voorgelegd. Na de beschikking van de Kantonrechter kan het Hof worden opgezocht. Dit was voorheen niet het geval en maakt het ontslagrecht dus eerlijker, maar zeker niet goedkoper of sneller. Transitievergoeding Elke werknemer (vast of flex) met een dienstverband van 24 maanden of langer kan aanspraak maken op een transitie vergoeding. De hoogte is gelijk aan 1/6e bruto maandsalaris (+emolumenten) per half dienstjaar. Na 10 jaar dienstverband wordt dit 1/4e. Een extra vergoeding zal slechts in uitzonderlijke gevallen worden toegewezen. Uiteraard heeft dit invloed op de onderhandelingen om te komen tot een vaststellingsovereenkomst.
Bedenktijd Werknemers kunnen een beeindigings overeenkomst, binnen 14 dagen na het afsluiten daarvan, zonder opgave van redenen, schriftelijk herroepen. Het is nog de vraag of dit door werknemers ingezet gaat worden om een betere deal te krijgen. Na de heroepping heeft de werknemer dit recht de eerst volgende 6 maanden niet meer.
27 27
Reduceren van financiële risico’s Toeleveranciers gaan niet zomaar meer met elke klant in zee. De kredietcontrole is stringenter bij ruim 22%. Dit is een van de maatregelen die wordt verankerd in het verscherpen en aanpassen van werkprocessen. Aanpassing van processen is voor de helft van de respondenten de manier om grip te houden op de toegenomen financiële risico’s. Een kleiner deel (circa 19%) kiest voor het verlagen van de voorraadniveaus.
Welke maatregelen treft u om de toenemende financiële en juridische risico’s te managen?
7%
19% 22%
52%
Antwoord Ik pas mijn werkprocessen aan Kredietcontrole Ik beperk mijn voorraden om risico te beheersen Ik beperk het werken met flexibel personeel
28
Scherp aan de wind zeilen verhoogt de risico’s Bedrijven moeten soms risico’s nemen om prospects binnen te halen en klanten tevreden te houden. Maar daar zit een grens aan. Dat blijkt uit de reacties op de stelling: “Ik moet als toeleverancier altijd meegaan met de wensen en eisen van klanten ook als we daardoor als onderneming meer risico moeten lopen”. 40% van de ondervraagden was het pertinent niet eens met deze stelling en 25% geeft aan dit per geval te overwegen. Aan de andere kant blijft 35% de nek ver uitsteken. Scherper aan de wind zeilen vergroot de kans op ongelukken en conflicten. Het is de vraag of toeleveranciers de risico’s goed hebben afgedekt met verzekeringen, bijvoorbeeld voor juridische bijstand.
Hoeveel conflicten heeft u jaarlijks met klanten, toeleveranciers en medewerkers? Aantal conflicten
Klanten
Toeleveranciers
Medewerkers
1-5
30%
30%
15%
6 - 10
5%
5%
5%
Meer dan 10
0%
0%
0%
65%
65%
80%
Geen
Aantal conflicten groeit gestaag Opvallend is dat 65% van de toeleveranciers de afgelopen jaren geen conflicten met klanten heeft gehad. Doorvragen leert echter dat zij wel conflicten verwachten. Bijvoorbeeld omdat overheden de spelregels vaker veranderen en verzwaren. Denk aan hogere milieu-eisen en stringentere wetgeving rond ketenaansprakelijkheid. Daar heeft 35% nu al mee te maken. Het grootste deel daarvan heeft jaarlijks tussen de 1 en 5 conflicten. Conflicten met medewerkers komen vaak voort uit de veranderende arbeidswetgeving.
29
Wat drijft de noodzaak om te investeren? Ruim 75% meent dat toeleveranciers aan het beroepsvervoer over water het de komende jaren zwaarder zullen krijgen. Daarbij geeft 60% aan dat ze de organisatie ingrijpend moe ten veranderen om de omzet en winst op peil te houden. Een van de respondenten stelt hierover: ”De markt is veel globaler geworden en internet maakt alles bereikbaarder, maar dat houdt niet direct in dat de service en kwaliteit hiermee gelijke tred houden.” Hoe pakken toeleveranciers die uitdaging op?
Concurrenten op afstand houden Bedrijven moeten de hand op de knip houden maar ont komen niet aan investeringen omdat de markt dat eist. De wensen en eisen van vervoerders zijn hierbij niet dominant. Investeringen moeten vooral de concurrentiepositie verstevigen (29,7%) en processen afstemmen op nieuwe wet- en regelgeving (16,2%). Ook het verlagen van de kosten en risico’s worden genoemd als redenen om te investeren.
Uitbreiden van het assortiment Wat de bedrijfsactiviteiten aangaat, wil men vooral investeren in het uitbreiden van het assortiment. Dat wordt deels gedaan door meer producten in het magazijn te plaatsen en deels via het intensiveren van de relatie met toeleveranciers. Dat laatste verlaagt de voorraadkosten, maar gaat ook ten koste van de marge. Een ander deel van de respondenten voert de druk op bij de toeleveranciers door de condities voor de samenwerking aan te scherpen.
Meer aan de weg timmeren Ook het verhogen van de bekendheid door actiever te worden op het internet wordt door een aanzienlijke groep respondenten genoemd. Met name bedrijven die een nieuwe marktpropositie hebben ontwikkeld zullen die op zoveel mogelijk plaatsen langs de digitale snelweg moeten tonen.
30
“Concurrentie noodzaakt tot investeren!”
Wat of wie drijft de noodzaak tot investeren?
Wat zijn de drie belangrijkste activiteiten waarin u de komende 3 jaar gaat investeren?
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
0 20 40 60 80 100
7 8 9
Antwoord 1
Concurrentiepositie
10 30%
0 20 40 60 80 100
2 Regelgeving vanuit de overheid of andere instanties
16%
3 Kosten en efficiency
16%
4 Continuïteit en risico
16%
5
14%
Flexibiliteit en schaalbaarheid
6 Wensen en eisen van beroepsvervoer over water 8%
Antwoord 1
Assortiment toevoegen en vernieuwen
16%
2 Meer bekendheid via internetmarketing
16%
3 Aanscherpen samenwerken leveranciers
12%
4 De samenwerking met toeleveranciers 5
intensiveren
12%
Extra diensten ontwikkelen
10%
6 Investeren in extra transportmiddelen
8%
7
8%
Andere acquisitie aanpak
8 Betere relatie onderhouden met klanten
8%
9 Investeren in extra bedrijfsmiddelen (opslag overslag)
6%
10 De samenwerking met transporteurs intensiveren
2%
31
Over SRK
SRK Rechtshulp B.V. Postbus 222 2700 AE Zoetermeer Bredewater 12 2715 CA Zoetermeer
079-3303800
[email protected] www.srkrechtshulp.nl SRK_rechtshulp
SRK helpt u verder met juridische vragen Het (advocaten)kantoor Stichting SRK Rechtsbijstand is in 1966 ontstaan als preferred supplier van verzekeraars als Nationale-Nederlanden, ING, AEGON en de Goudse. Inmiddels is SRK uitgegroeid tot een bedrijf waar na bijna vijftig jaar ruim tweehonderdvijftig juristen en vijftig advocaten werkzaam zijn en waar bijna alle rechtsgebieden vertegenwoordigd zijn. In 2011 is SRK Rechtsbijstand een commercieel initiatief gestart door de oprichting van een dochtermaatschappij: de SRK Rechtshulp B.V. Met deze B.V. wil SRK haar juridische kennis en kunde, los van de verzekerde zaken, ook voor het MKB inzetten. Met het motto ‘thuis in uw branche, thuis in uw zaak’ probeert SRK Rechtshulp zich te onderscheiden door een duidelijke branchefocus. De dienstverlening van SRK Rechtshulp kenmerkt zich door de wijze waarop wij aankijken tegen ons eigen vak. Wij zien juristen niet alleen als belangen behartiger wanneer u reeds in de problemen bent geraakt en een dagvaarding op de mat heeft aangetroffen, maar juist als adviseur en als middel om uw bedrijfsvoering verder te professionaliseren. Het is onze missie om actief uw risico’s in kaart te brengen en samen te zoeken naar de beste en meest werkbare oplossingen voor uw onderneming. SRK Rechtshulp voorkomt problemen waar mogelijk en lost deze op waar nodig. Daarnaast zijn we duidelijk over uw kosten, geen verrassingen achteraf. Verantwoording Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van SRK Rechtshulp B.V. Aan dit onderzoek namen bedrijven deel die actief zijn als toeleverancier in de scheepvaart. De resul taten zijn uiterst vertrouwelijk behandeld. Heeft u vragen of opmerkingen over dit rapport? Dan kunt u zich richten tot
[email protected] © SRK Rechtshulp B.V. Alle rechten zijn voorbehouden.
