IN DIT NUMMER: Tussen wal en schip? Fraudewet wel uitvoerbaar? Besparen op premie zorgverzekering Column Jongerenteam FSU stunt! Spreekuurpunten Jongerenteam Nieuwe folder FSU Jongeren Handle with and without money! Afscheid van Boukje Vrijwilliger bij het FSU? Elkaar ontlasten en versterken bij Schuldhulp Vermogen en bijstandsuitkering Kwetsbare werknemers vooral tijdelijk aan de slag Agenda januari en februari 2013 Terughoudend met sancties Colofon
Zorgvuldig proces Het FSU rekent er nog steeds op dat Provinciale Staten kiezen voor een zorgvuldig proces waarin de (on)mogelijkheden van overdracht van taken onderzocht en vastgesteld worden. Dat zal behoren te gebeuren door provincie, gemeenten en maatschappelijke organisaties gezamenlijk. Het zou veel rust en tastbare steun betekenen als de Staten besluiten om geld te blijven reserveren voor de maatschappelijke organisaties in afwachting van de uitkomsten van het transitieproces en niet bij voorbaat tot afbouw te besluiten. Er zou een bijdrage voor de sociale infrastructuur uit de Nuongelden gehaald kunnen worden, zoals dat ook gebeurt ten aanzien van de harde infrastructuur.
1 2 3 4 5 5 6 6 7 8 8 9 10 10 11 12
DECEMBER 2012, NR. 142
TUSSEN WAL EN SCHIP!? Gemeenten wachten af De Vereniging van Friese Gemeenten wacht de afronding van de takendiscussie af. De afgelopen periode heeft het FSU met verschillende ‘losse’ wethouders gesproken. De unanieme reactie is: ‘We zitten volstrekt niet te wachten op een zoveelste takenoverdracht, we hebben nu al de handen vol aan de transitie Jeugdzorg en hebben geen middelen en ambtelijke capaciteit om er meer bij te krijgen. Overname van subsidiering van provinciale belangenorganisaties is niet reëel gezien de enorm geslonken budgetten van de gemeenten en het feit dat de 27 gemeenten zeer verschillend denken over de waarde van organisaties als het FSU’.
Gedeputeerde Staten van Fryslân willen de subsidie van het FSU afbouwen. In 2015 wordt de volledige subsidie stopgezet. Reden is het standpunt van Gedeputeerde Staten dat zorg- en welzijnsbeleid niet meer een kerntaak van de provincie moet zijn. Deze taak zal daarom overgedragen moeten worden naar de gemeenten. Bij de provincie noemen ze dat ‘het transitiebeleid’. De Friese gemeenten staan echter niet bepaald te trappelen om extra taken over te nemen. Ze hebben al de handen vol aan de decentralisatie van de Jeugdzorg, de gemeentelijke herindelingen en de voorbereidingen op de komende Participatiewet. Het FSU dreigt tussen wal en schip te vallen. 1
uitvoerbaar is. Mocht blijken dat gemeenten of uitvoeringsinstanties als het UWV op problemen stuiten, dan stuurt hij bij. Asscher heeft dat toegezegd aan de Tweede Kamer. Diverse fracties waren ongerust na kritiek van de Nationale Ombudsman dat de nieuwe fraudewet, die op 1 januari 2013 ingaat, niet uitvoerbaar is. De wet regelt dat mensen die frauderen met uitkeringen niet alleen het ten onrechte ontvangen bedrag moeten terugbetalen, maar ook een hoge boete krijgen. Bij herhaling wordt de boete nog hoger.
Lokale voorzieningen vallen om Veel FSU-vrijwilligers geven dagelijks steun aan personen die niet behoren tot de calculerende, mondige en redzame burgers. Het gaat dan om de omvangrijke groep uitkeringsgerechtigden en minima die kwetsbaar is en solidaire hulp nodig heeft. Het FSU heeft een uitgebreide en brede ondersteuningsstructuur in Fryslan ontwikkeld om die solidaire steun te bieden: zoals de 29 lokale spreekuurpunten, waar zo’n 200 vrijwilligers met elkaar jaarlijks duizenden mensen opvangen en begeleiden. En de 150 vrijwilligers die actief zijn in de 13 (inter)gemeentelijke cliëntenraden Werk en Inkomen en opkomen voor de collectieve belangen. Deze vrijwilligers kunnen altijd terugvallen op steun van het FSU: scholing en training, advies en steun om faciliteiten van de gemeente te krijgen, hulp bij het opbouwen van een netwerk en het ontwikkelen van samenwerking, uitwisseling met andere spreekuren, actuele documentatie, gezamenlijk knelpunten signaleren en als collectief die knelpunten bij instanties en politiek aan de kaak stellen. Korting of het wegvallen van het FSUbudget betekent dat veel van deze activiteiten niet meer uitgevoerd kunnen worden. Een direct gevolg is dat ook veel van de opgebouwde lokale voorzieningen zich niet meer staande weten te houden en weg zullen vallen. En dat in een tijd van economische crisis waarin veel Friezen in de shit zitten en voorlopig geen kans hebben op de arbeidsmarkt. Dat zal toch niet de bedoeling van provinciale politici zijn, mogen we hopen!
Beleidsruimte Volgens de ombudsman hebben gemeenten en uitvoeringsorganen te weinig beleidsruimte als mensen per ongeluk hebben gefraudeerd, bijvoorbeeld door een formulier verkeerd in te vullen. Ook onder meer wethouders klagen daarover. Asscher bestrijdt de kritiek. Volgens hem hebben de gemeenten wel degelijk uitvoeringsruimte. Maar die gaat niet zover dat gemeenten kunnen zeggen: we vinden bestrijding van fraude niet zo belangrijk. De minister zei geen noodzaak te zien om de wet aan te passen, maar blijft wel in de gaten houden of hij werkt zoals bedoeld is. Omdraaien bewijslast Asscher voelt er niets voor om bij hardnekkig misbruik van uitkeringen de bewijslast om te draaien. Kamerlid Pieter Heerma (CDA) had dat bepleit. Gemeenten klagen er volgens Heerma over dat de bewijsvoering bij misbruik van uitkeringen vaak moeilijk rond te krijgen is. Maar de minister vindt het niet het geschikte moment om bovenop de nieuwe fraudewet die in aantocht is ook nog eens de bewijslast om te keren, al sluit hij dit voor de toekomst niet principieel uit.
FRAUDEWET WEL UITVOERBAAR? Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) gaat goed in de gaten houden of de nieuwe wet om fraude in de sociale zekerheid harder aan te pakken in de praktijk 2
donatie voor het eerste jaar. Deze korting geldt ook voor alle aanvullende pakketten in plaats van alleen voor de dure. Steun ik een goed doel en ben ik toch goedkoper uit! Na het eerste jaar zal ik wel € 20,00 zelf moeten gaan betalen, maar zelfs dan is de korting nog net wat hoger dan de optelsom van donatie en de "verloren" korting van AV Friso. En betaal ik wegens een kleiner aanvullend pakket nog steeds duidelijk minder premie. Mijn ontdekking is hiermee dat ik niet eens van verzekeraar hoef te wisselen om goed geld te besparen.
BESPAREN OP PREMIE ZORGVERZEKERING Toen ik me onlangs eindelijk eens ging verdiepen in de regelingen rond mijn zorgverzekering en vooral de premie daarvoor, onderging ik een schok. Beginnend met volmondig erkennen dat ik dit veel beter eerder had kunnen doen, is het toch een ontdekking die ik graag met anderen wil delen. Korting op duur pakket Mijn gedachte was altijd dat ik door de collectieve korting van AV Friso – korting voor personen tot 110% van het minimum - een voordeel kreeg. Blijkt echter dat de korting geldt voor het op een na duurste pakket wat zorgverzekeraar De Friesland aanbiedt voor aanvullende verzekering! Ik betaal al jaren voor dingen waar ik niets aan heb. Het blijkt ook dat er andere collectieve regelingen bestaan die gewoon meer korting op de premie geven.
Uitstel maar geen afstel Hopelijk leest u dit nog voor 2013 is begonnen als u er iets aan heeft. Het is laat geschreven, maar ik stelde weer eens bijna te lang uit. Hans den Draak.
Pakketten vergelijken Natuurlijk is elke situatie anders en zal iedereen zijn of haar eigen afweging moeten maken. Maar door een uur rekenen en even iets navragen, is mijn maandelijks te betalen premie gezakt van € 140,90 naar € 122,35. Ik vind dat een verschil wat nogal de moeite waard is. En ik vraag me af hoeveel anderen er zijn die door tegenzin om te gaan vergelijken - een redelijk rampzalig gebeuren tussen verzekeraars wegens de verschillende pakketten - in de veronderstelling leven dat ze het met de korting best goed getroffen hebben. En dus onbedoeld mogelijk ook al jaren lang meer betalen dan nodig is. Korting via It Fryske Gea Ik weet niet alles over collectieve kortingen en het voordeel wat ze geven, maar om het voorbeeld te kiezen wat ik nu heb gebruikt: door lid te worden van It Fryske Gea krijg ik een korting van € 8,55 in 2013 en betaalt De Friesland mijn 3
COLUMN Door Frits Breteler
OPEN BRIEF AAN DE MENEER VAN MIJN PENSIOEN Geachte pensioen-meneer, Ik schrijf u even niet persoonlijk, maar openbaar, omdat ik vind dat iedereen het best mag weten. Toen ik op mijn 19e mijn eerste loonstrookje kreeg stond daar op vermeld: ‘pensioen …….gulden.’, ik weet het bedrag niet meer. Op hoge poten ging ik naar de boekhouder. Die legde me uit dat het bedrag dat er stond een verplichte aftrek was. Daar kon hij niets aan veranderen. Ik was het daar niet mee eens want ik wilde zoveel mogelijk geld ‘in the pocket’ hebben. Hij maakte me duidelijk dat dit geld in een pot ging en dat ik alles zou krijgen op de dag dat ik 65 jaar werd. Een levenslange spaarpot dus. Ik was gerustgesteld! Toen ik er stopte met werken ben ik naar hem toegegaan en eiste mijn ‘spaargeld’ op. Dat bleek niet te kunnen want dat zat ‘ergens’ in een gemeenschappelijke pot. Ik zou daar wel afschriften van krijgen. Deze pensioengrondslagberichten heb ik in de loop der jaren ook gehad. Ik begreep er weliswaar geen sikkepit van maar constateerde toch met genoegen dat mijn spaarpotje groeiende was. Het was wel een teleurstelling dat ik er achter kwam dat ik op mijn 65e NIET een nieuwe Mercedes zou kunnen kopen en een wereldreis maken. Maar daar ben ik inmiddels wel overheen. Maar nu, geachte pensioen-meneer, hoor en lees ik in verschillende media allerlei vreemde verhalen. Mijn spaarpotje zou niet uitbetaald worden, mijn spaarpotje zou maar gedeeltelijk uitbetaald worden enz. Nu begrijp ik dat u zelfs mijn geld gebruikt om te investeren in aandelen en wegen. Wegen in het BUITENLAND nota bene! Kom op zeg, daar heb ik nooit toestemming voor gegeven en ik ga er dus van uit dat deze berichten geen betrekking hebben op MIJN pensioen. Laat ik u dit vertellen, geachte pensioen-meneer, ik ben een eenvoudige man. Maar er zijn twee dingen waar je bij mij absoluut van af moet blijven. Dat zijn mijn biertje en mijn spaarpot! Probeer er aan te komen en ik verander in een wilde tijger! En die wilt u echt niet leren kennen, neem ik aan? Dus…even voor de duidelijkheid, het is niet ONS pensioen, maar MIJN pensioen!! We spreken elkaar t.z.t. nog. Vriendelijke (nog wel?) groeten, Frits Breteler.
4
JONGERENTEAM FSU STUNT! Op donderdagavond 13 december zijn het FSU jongerenteam en 3 extra vrijwilligers Leeuwarden in getrokken om te flyeren in de binnenstad. We deelden kleurrijke folders uit van het FSU jongerenteam om zo meer bekendheid te krijgen onder jongeren. De vrijwilligers die deze dag mee waren hebben het erg gezellig gehad. Eerst een hapje en drankje bij Mc. Donalds en daarna gingen we op stap met stapels folders. We hebben de mensen niet alleen aangesproken met het flyeren maar ook onze folder verspreid in allerlei horecagelegenheden. De folder ligt nu ook op plekken in Leeuwarden waar jongeren bijeen komen.. De vrijwilligers hadden een wit petje op met het logo van het FSU jongerenteam. Wij van het FSU jongerenteam vonden het prachtig dat er een aantal vrijwilligers waren die meededen aan de actie. Het was namelijk erg koud. De verspreiding werkte effectief. We merkten dat de folder erg opviel en dat jongeren hem wel gingen lezen. Kortom het was een zeer geslaagde avond!
SPREEKUURPUNTEN JONGERENTEAM We hebben op het moment nog steeds drie spreekuurpunten. We wilden een nieuw spreekuurpunt opzetten bij de ROC De Friese Poort in Drachten en waren samen met docenten druk bezig met de voorbereiding. Iemand van de leiding van de Friese Poort greep echter in: vrijwilligers die niet student of leerkracht zijn mogen niet in het gebouw een vaste activiteit uitvoeren. Het team draait nu spreekuur bij het – net verhuisde - Steunpunt de Barones in Heerenveen, de centrale bibliotheek in Leeuwarden en het Buro Saris in Leeuwarden. We merken dat er steeds meer cliënten komen. Dit komt mede door onze promotie door bijvoorbeeld het uitgebreide artikel over het FSU jongerenteam in de Leeuwarder Courant, social media (facebook en twitter) en mond-tot-mondreclame. Vaak zijn het cliënten die schulden hebben of iets moeten aanvragen. We hopen volgend jaar er nog een spreekuurpunt bij te krijgen zodat we nog meer jongeren kunnen helpen met hun hulpvragen!
5
NIEUWE FOLDER FSU JONGEREN Het FSU Jongerenteam heeft een nieuwe, opvallende folder ontwikkeld. De rood-blauwe kleuren springen er uit. In de folder wordt kort maar krachtig vermeld wat de FSU Jongeren kunnen betekenen. Jongeren kunnen met allerlei vragen en problemen terecht bij de spreekuren van het team. Daar wordt bekeken of het Jongerenteam direct kan helpen of dat een andere hulpverlener ingeschakeld moet worden.
HANDLE WITH AND WITHOUT MONEY! FSU Jongeren heeft samen met Present Promotions een workshop ontwikkeld. De workshop gaat over schulden en heeft een internationale titel gekregen: ‘Handle with and without money’. Op de spreekuurpunten van FSU Jongeren kwamen we er achter dat er toch heel veel jongeren schulden hebben. Zo was een jongen van 18 voor liefst € 7000,- in de schulden beland. FSU Jongeren vond dat hier wat aan moest gebeuren, vandaar de workshop. Op verschillende scholen is de workshop inmiddels gegeven en het slaat goed aan. Scholen bellen al zelf naar de FSU jongeren met de vraag of wij de workshop willen geven. De workshop is gebaseerd op het tv-programma ‘Ik hou van Holland’ van Linda de Mol. De leerlingen ontdekken spelenderwijs hoe je in de schulden komt, hoe je er mee om kan gaan en ook hoe je er vanaf kunt komen. Dat de workshop blijft hangen bij jongeren blijkt uit het volgende: Else van het Jongerenteam was in het weekend aan het stappen. In de kroeg kwamen twee enthousiaste meisjes op haar af: “Ben jij niet van de workshop van het FSU, je bent toch bij ons op school geweest?”. Na het bevestigend antwoord van Else reageerden de meisjes dat ze graag stage wilden lopen bij het FSU. Else had geen papier bij de hand om hun gegevens te noteren. Maar 2 bierfiltjes brachten uitkomst. Op de achterkant werden de namen, telefoonnummers en e-mailadressen geschreven. Else toverde ’s maandags de bierfiltjes tevoorschijn op kantoor van het FSU. Ze hangen er nu aan de muur als jachttrofee!
6
hebben. In een filmpje over de vorig jaar gehouden beurs Vrouw at Work – als je Boukje Ritskes intikt op Google stuit je op het filmpje – zie je Boukje vrouwen oproepen om hun talent te laten zien. Op een vrolijke beurs met uitdagingen in plaats van zo’n verplichte banenbeurs met de sfeer van een strafkolonie.
AFSCHEID VAN BOUKJE Boukje Ritskes - vrijwilliger van het FSU, oud-bestuurslid van het FSU en jarenlang actief in het Steunpunt Vrouwen - is op 25 november onverwacht overleden aan hartfalen. Op de druk bezochte uitvaartplechtigheid op 29 november in Goutum nam Nanne de Jong namens het FSU afscheid van Boukje. Hieronder enkele gedeelten uit de toespraak over een bijzonder mens:
Boukje heeft jaren in de onderhandelingsdelegatie van het FSU gezeten. In die tijd zaten we om tafel met de voorlopers van het UWV: de bedrijfsverenigingen en later de Uitvoeringsinstellingen.. Zo praatten we ook met de directie van Cadans, de instantie waar Boukje niet de meest aangename ervaringen had opgedaan als cliënt. De eerste keer vond ze het verschrikkelijk spannend en voelde ze zich heel onzeker. Hoe moest ze als eenvoudige vrouw opboksen tegen die gehaaide directie? Maar in de loop van het gesprek deed Boukje de ontdekking dat de directeur het aflegde tegen de kracht van de eenvoud en de directheid van de ervaringsdeskundigheid. Maar ook dat die directeur het respect toonde dat Boukje zo vaak gemist had. En dat door jezelf te zijn en bij de praktijk te blijven. Het tonen van gevoelens bleek niet een teken van zwakte, maar maakte je juist een sterk mens!
In 2008 was Boukje volop aanwezig op een conferentie van het FSU in het centrum Fredeshiem bij Steenwijk. Het thema was ‘De basis voor samenwerking’: in het FSU en met andere organisaties. Zoals gewoonlijk werd een rondje gemaakt om de meningen te peilen. Boukje was aan de beurt. Ze ging er eens goed voor zitten en met gevoel voor theater zei Boukje “Het belangrijkste is dat je een OERmens bent”. Ze liet een pauze vallen. Oermens? Iedereen verbaasd maar ook nieuwsgierig. ‘Jawel’, zei Boukje, “als je echt wilt samenwerken moet je een OERmens zijn. OER is een afkorting voor Open, Eerlijk en Respect”. Gelach en vervolgens instemmende reacties. We wisten dat we in ieder geval 1 oermens in ons midden hadden: onze Boukje. Open en eerlijk, zo was Boukje. Maar het woordje met misschien wel de meeste waarde was RESPECT. Want dat was wat Boukje wilde. Voor zichzelf. Maar vooral ook voor al die mensen die te maken hebben met de kille regels en procedures, met de terreur van de bureaucratie. Boukje wist uit eigen ondervinding hoe je moet knokken voor je zelfrespect, voor het terugwinnen van je zelftrots. En het helpt als je niet als een nummer of een geval, maar als een mens van vlees en bloed wordt behandeld. Dat bedoelde Boukje met respect. En niet dat holle beleefdheidswoordje wat politici er van gemaakt 7
VRIJWILLIGER BIJ HET FSU?
ELKAAR ONTLASTEN EN VERSTERKEN BIJ SCHULDHULP
Een leuke onbetaalde baan, veel contact met mensen en gevarieerd werk: dat is het vrijwilligerswerk bij het FSU. De meeste vrijwilligers vinden het leuk, uitdagend. En toch, soms gaat het niet zo goed, er zijn wat spanningen met een collega vrijwilliger. Je hebt een vraag waar je even niet weet waar je die moet stellen. En die medewerkers op het Keetwaltje hebben het al zo druk.
In april 2011 heeft het FSU een team van vrijwillige schuldhulpverleners geformeerd. De leden van het team kunnen ingeschakeld worden voor het geven van advies en hulp aan mensen die in (dreigende) schulden zitten. Versterking Het FSU ondersteunt en bundelt 29 spreekuurpunten in Fryslân. Bij deze lokale spreekuurpunten kunnen burgers een beroep doen op steun en advies van vrijwillige hulpverleners. De spreekuurpunten hebben te maken met een snel groeiende groep hulpvragers die in schuldsituaties terecht zijn gekomen. Het provinciale team van de vrijwillige schuldhulpverleners kan het werk van de spreekuurpunten ontlasten en versterken. Dat geldt ook ten aanzien van de professionele schuldhulpverleners. De FSU-vrijwilligers zijn in te zetten voor huisbezoeken en verdere begeleiding van de cliënten.
Sinds kort verzorg ik, Monique, opvang en begeleiding van vrijwilligers. Ik voer de gesprekken, kom langs bij spreekuurpunten en cliëntenraden om te horen wat de vrijwilligers ervaren en vinden. Waar loop je tegen aan, wat vind je leuk. Zo leuk dat je het graag wilt vertellen aan andere vrijwilligers? Een aantal van jullie kennen mij al. Ik ben Monique Robben, alweer vier jaar betrokken bij de Buurtservicepunten in Leeuwarden. Ik coördineerde daar de vrijwilligers en voerde begeleidingsgesprekken met vrijwilligers over allerlei onderwerpen. Een leuke klus, daarom besloot ik deze werkzaamheden uit te breiden naar alle vrijwilligers van het FSU. Als nieuwe vrijwilliger kom je mij tegen als eerste contact bij het FSU: ik voer alle intakegesprekken met vrijwilligers die zich via het FSU aanmelden. Het is daarom belangrijk dat ik goed op de hoogte gehouden wordt van alle vacatures die er bij de spreekuren, cliëntenraden en projecten zijn. Ik kan dan beter zorgen dat de vrijwilliger op de juiste plaats terecht komt. Wil je een gesprek met mij om eens te praten over je vrijwilligerswerk of over vacatures in je spreekuurpunt of cliëntenraad, dan kan dat op afspraak. Ik ben te bereiken via het FSU, 058-2139992. Mijn werkdagen zijn maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot 15.00 uur.
Hulp op maat De hulpvragen kunnen op verschillende manieren binnenkomen bij het FSU. Dit kan door de cliënt zelf, of via hulp- en zorgverleners, gemeenten en bewindvoerders. Bij het FSU wordt bekeken welke vrijwillige schuldhulpverlener er ingeschakeld kan worden voor de desbetreffende cliënt: liefst een vrijwilliger die in de buurt woont. De ingeschakelde vrijwilliger neemt contact op met de cliënt. Vervolgens gaat de vrijwilliger samen met de cliënt bekijken wat de hulpvraag is en gaat dan hulp op maat aanbieden. De vrijwilliger kijkt in hoeverre hij/zij deze hulp kan geven. Mocht het niet het geval zijn – zoals bij complexere problemen of de noodzaak van sanering - dan wordt de cliënt in contact gebracht met een vrijwillige of 8
professionele schuldhulpverlener die goed aansluit op de situatie van de cliënt. De vrijwilligers zijn gebonden aan de kwaliteitscriteria van het FSU die gelden voor de vrijwillige hulpverlening in het FSU-netwerk.
kunnen sparen. Dat was mogelijk omdat de ex-partner de kinderen zakgeld geeft en kleren voor hen koopt. Het ging niet om grote bedragen maar opgeteld heeft ze zo’n € 800,- opzij kunnen leggen. Henriette zit nu met de vraag of dit spaargeld weer als vermogen wordt beschouwd en of dit betekent dat ze een tijdje geen bijstandsuitkering krijgt.
VERMOGEN EN BIJSTANDSUITKERING
Ze gaat naar het spreekuur van vrijwillige hulpverleners en legt daar de vraag voor. De spreekuurhouder kan haar gerust stellen. Deze vertelt dat het geld dat ze gespaard heeft van de bijstandsuitkering niet als vermogen wordt geteld. De sociale dienst mag het niet bij haar andere spaargeld optellen. Het zou anders zijn als Henriette bijvoorbeeld een prijs in de Staatsloterij zou krijgen of een erfenis. Dit geld wordt wel beschouwd als vermogen en zal dan ook verrekend worden met de bijstandsuitkering. Henriette heeft al met al een buffer kunnen opbouwen waar ze vrij over kan beschikken. Opgelucht gaat ze naar huis.
Bij de spreekuurpunten van het FSUnetwerk kan iedereen gratis terecht met vragen over de sociale zekerheid, voorzieningen, werk en re-integratie. Vrijwilligers staan mensen met raad en daad terzijde. Zij behartigen hun belangen en helpen duidelijkheid te scheppen en problemen aan te pakken. Zoals gebeurde in de onderstaande situatie. Henriette van der Hoek heeft sinds twee jaar een bijstandsuitkering van de gemeente. Ze is een alleenstaande ouder met 2 kinderen van 7 en 9 jaar. Haar uitkering bedraagt € 1.143 per maand. Toen ze in de bijstand kwam had Henriette spaargeld, een bedrag van € 12.700,- dat ze na de echtscheiding op de bank kreeg gestort. In de bijstand zit een vermogenstoets. Dat betekent dat bij de aanvraag gekeken wordt naar hoeveel geld op een spaarrekening staat en wat de waarde is van bezittingen zoals een eigen woning, auto, caravan of kostbare sieraden. Je mag als alleenstaande ouder een bedrag van maximaal € 11.370,- hebben als vermogen, dat wordt niet verrekend met de bijstandsuitkering. Alles wat boven dit bedrag komt moet je echter ‘opeten’. Henriette kreeg daarom een maand geen uitkering. Ze moest eerst zo’n € 1.300,- opmaken van haar spaargeld voordat ze de uitkering kreeg. Dat was dus twee jaar terug. Henriette heeft sindsdien van haar bijstandsuitkering 9
maatschappelijk verantwoord ondernemen. Financiële voordelen spelen bij 28 procent van de bazen een rol.
KWETSBARE WERKNEMERS VOORAL TIJDELIJK AAN DE SLAG
Financiële voordelen Om werkgevers te stimuleren meer met kwetsbare mensen te werken, zouden financiële voordelen volgens vier op de tien nog wel helpen. Ook zou het volgens 34 procent van de ondervraagden stimuleren als financiële risico´s bij ziekte worden weggenomen. Verder wil een kwart versoepeling van het ontslagrecht en pleit 22 procent voor hulp in de begeleiding van deze arbeidskrachten.
Werkgevers verwachten meer te gaan werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Op dit moment zegt 48 procent van de bazen te werken met mensen uit bijvoorbeeld de bijstand of sociale werkplaats die door een handicap, verslaving of lage opleiding niet direct zonder hulp aan de slag kunnen. In de toekomst denkt 58 procent dat te gaan doen. In veel gevallen zal dit gebeuren op tijdelijke basis, in flexcontracten en via detachering. Dat blijkt uit onderzoek van de brancheorganisatie van sociale werkvoorzieningsbedrijven Cedris. Aan het onderzoek hebben 411 werkgevers meegewerkt.
AGENDA JANUARI EN FEBRUARI 2013 02 tot 07-01 kantoor FSU gesloten 09-01 14.00 uur Statencommissie Boarger en Mienskip ‘Transitie sociale taken’, Provinciehuis 15-01 13.30 uur opening spreekuurpunt Boarnsterhim, bibliotheek Grou 23-01 09.30 uur Cursus schuldhulp FSU, kantoor FSU 23-01 10.00 uur Statenvergadering ‘Transitie sociale taken’, provinciehuis 24-01 13.30 uur. Spreekuurhoudersoverleg FSU, kantoor FSU 25-01 09.30 uur cursus Aangifte belasting, kantoor FSU 25-01 09.30 uur. Uitwisseling cliëntenraden POC, Open Hof Leeuwarden 30-01 09.30 uur cursus Aangifte belasting, kantoor FSU 01-02 09.30 uur Themabijeenkomst ‘Minimabeleid’ FSU, Open Hof Leeuwarden 14-02 13.30 uur. Ledenvergadering FSU, kantoor FSU 15-02 09.30 uur Themabijeenkomst ‘Hulverlening en cultuur cliënten’, kantoor FSU 28-02 13.30 uur. Spreekuurhoudersoverleg FSU, kantoor FSU
Inzicht Cedris wil graag meer inzicht in de kansen van iemand die niet zomaar zelfstandig het minimumloon kan verdienen, omdat de politiek wil dat deze mensen meer aan de slag komen. Veel werkgevers denken dat de flexibele arbeidsmarkt deze groep meer kansen biedt. Slechts 16 procent denkt aan een vast contract voor deze werknemers. De organisatie van sociale diensten, Divosa, zei eerder dit jaar al dat driekwart van de mensen in de bijstand die werk vinden, aan de slag komt in tijdelijke flexbaantjes. Kansrijke sectoren In de top 3 van 'kansrijke' sectoren voor werkzoekenden met een beperking staat volgens de werkgevers het groenonderhoud op de eerste plaats, de schoonmaak op twee en de zorg op drie. Ongeveer de helft van de bazen die nu al werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zeggen dat vooral te doen omdat het past in de cultuur van hun organisatie of omdat het past bij 10
TERUGHOUDEND MET SANCTIES BIJ SLECHT GEDRAG, KLEDING EN TAAL
Sancties Vaak wordt gedacht dat bijstandsontvangers door het dreigen met een sanctie sneller aan het werk gaan. Klantmanagers denken dat dit soms kan helpen, maar ze leggen weinig sancties op. Ze wijzen erop dat bijstandsontvangers vaak psychische of fysieke belemmeringen hebben en dat problemen hen daarom niet altijd aan te rekenen zijn. Bovendien kunnen sancties ook anderen raken, bijvoorbeeld kinderen. Een deel van de bijstandsontvangers merkt niets van een sanctie omdat zij in de schuldhulpverlening zitten en de sanctie niet in mindering wordt gebracht op het leefgeld.
Het is moeilijk om iets te doen aan onaangepast gedrag, een ongepast uiterlijk of een slechte beheersing van de Nederlandse taal van bijstandsontvangers die gaan solliciteren, terwijl dit het vinden van een baan in de weg kan staan. Dat blijkt uit de verkennende studie ‘Verzorgd uit de bijstand' van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Onlangs zijn wetswijzigingen voorgesteld om mensen te korten op hun uitkering, wanneer zij niet aan de slag komen door hun eigen gedrag, kleding of onvoldoende beheersing van het Nederlands. Onderzoekers van het SCP spraken met klantmanagers en werkgevers over hun ervaringen. Problemen met gedrag, uiterlijk en taal komen volgens klantmanagers en werkgevers met enige regelmaat voor bij werkzoekenden in de bijstand. Het gaat bijvoorbeeld om gebrekkige werknemersvaardigheden zoals te laat komen en een onverzorgd of ongepast uiterlijk door tatoeages of slonzige kleding.
Stimuleren Ook is sanctioneren een ingewikkelde juridische procedure die veel tijd en moeite kost. Een sanctie kan het ook moeilijker maken iemand aan het werk te helpen, omdat het de vertrouwensband tussen de klantmanager en de cliënt kan schaden. Om deze redenen kiezen klantmanagers voor andere manieren om mensen te stimuleren zich anders te kleden of te gedragen, bijvoorbeeld door een sollicitatietraining, een kledingadvies of een re-integratietraject. Een strenger beleid zal er waarschijnlijk niet toe leiden dat klantmanagers vaker gaan sanctioneren.
Werknemersvaardigheden Volgens een schatting van de klantmanagers heeft circa 20 tot 40 procent van hun cliënten problemen met werknemersvaardigheden, 10 tot 20 procent een ongepast uiterlijk, en 20 à 30 procent problemen met de Nederlandse taal. Werknemersvaardigheden en Nederlands kunnen spreken zijn volgens werkgevers en klantmanagers belangrijke voorwaarden om werk te vinden. Dat geldt ook voor laaggeschoold of eenvoudig werk. Het dragen van een hoofddoek belemmert volgens klantmanagers de arbeidsmarktkansen niet, hoewel niet alle werkgevers een hoofddoek accepteren. 11
COLOFON Redactie: Team FSU Oplage: 500 Verschijnt 2 maandelijks.
Kopij voor de volgende Rondzendbrief inleveren vóór 8 februari 2013 FSU kort De vereniging FSU bundelt belangenorganisaties, spreekuren en cliëntenraden in Friesland. De spreekuren zijn gevestigd in alle regio’s van de provincie. Iedereen met vragen en problemen op het gebied van sociale zekerheid, voorzieningen, werk en reïntegratie kan hier terecht. De spreekuren vormen de basis en voeding voor de collectieve belangenbehartiging van het FSU. Het FSU verzorgt voorlichting en onderhandelt met instanties en politiek over verbetering van de positie van uitkeringsgerechtigden. Bestuur Johan Spek Siebren Bonsma Jan van den Berg Catharina Brandsma Dirk van der Wal Roel Vogelzang Ria Miedema
voorzitter secretaris penningmeester lid lid lid lid
Team medewerkers Nanne de Jong (coördinator); Carla Wierenga (opbouwwerker); Sewindzj Mamedchanova (administratief medewerker); Monique Robben (coördinatie vrijwilligerswerk); Christina Short, Lisa Paassen, Else Paassen, Isabel Bekhuis, Kevin Bouma, Sebastian Obmann, Emilia Geraud, Annie Vennema (allen stagiaires); Rob Boonstra (website beheer), Frits Breteler (scholing); Marjolein van Veen (scholing), Hein Schukken (redactie RZB en documentenbank); Wim van Dijk, Richard van der Woude en Hans den Draak (medewerkers huishoudelijke dienst). Vrijwilligers In het FSU-netwerk zijn zo’n 350 vrijwilligers actief. De meeste vrijwilligers zijn spreekuurhouder of cliëntenraadslid en actief in een aangesloten organisatie. Het FSU kent provinciale projectgroepen die de verantwoordelijkheid voor een project of product dragen.
12
