CVOpen 2 Jaargang 7 Februari 2007
PENTA vernieuwt tweede fase
• Maatschappelijke stages in pro, vmbo en havo • Melanchthon start invoering wet BIO • Raad van Toezicht CVO stelt zich voor
Colofon
In dit nummer
1
Nieuwe lichting duale studenten
2
Kortere examenfase op PENTA
5
Littooij: Nostalgie helpt ons niet vooruit
6
Snuffelen aan de samenleving
8
Gespreksronde over planning & control
9
Raad van Toezicht stelt zich voor
10
Bang voor de wet BIO?
12
De week van Wim Brans
14
Minister trots op ‘wereldburger’ Esther
15
Melanchthon Schiebroek voorloper in bètavakken
16
PvdA wil investeren in de grote steden
Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam
17
De (CVO)pen aan een gast: Steven van Eijck
Eindredactie
18
Nieuws van de scholen
22
De buitenlandse docent: Leon Resowidjojo
hAAi, Rotterdam
23
Personalia
Beeld
24
De hobby van Martin Klopstra
CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). Het verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle 2.200 medewerkers van CVO en aan relaties. Uitgever Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) Goudsesingel 14a, 3011 KA Rotterdam Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Tel. (010 ) 217 13 99 Fax (010 ) 411 42 78 E-mail
[email protected] Internet www.cvo.nl Redactie Robert van Atten, Albert Bosma, Lennaert van der Hoeven, Ron van Rossum, Ad van Schelven en Anja de Zeeuw. Redactieadres Verenigingsbureau CVO, t.a.v. redactie CVOpen,
Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda Ontwerp
Fotobureau Roel Dijkstra, Martijn van de Griendt, Rick Keus, Joop Reyngoud e.a. Coverfoto Martijn van de Griendt Druk Quantes, Rijswijk Aan dit nummer werkten mee:
2
12
18
24
Robert van Atten (Melanchthon), Gerben Bakker (Melanchthon), Albert Bosma (Accent Praktijkonderwijs), Karin van Breugel (tekst van breugel), Steven van Eijck, De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Ad van Schelven (CSG Calvijn), Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw).
Actueel
Nieuwe lichting duale studenten ‘Werf toekomstige leraren op eigen havo en vwo’ Dit cursusjaar begonnen 54 eerstejaarsstudenten aan het opleidingstraject waarbij ze werkend leren en lerend werken. Dit duale traject heet Samenscholing.nu. Het is opgezet door de drie grote Rotterdamse schoolbesturen voor voortgezet onderwijs – BOOR, CVO en LMC – en de tweedegraads lerarenopleiding van De nieuwe groep duale studenten.
de Hogeschool Rotterdam.
‘Scholen met een havo- en vwo-afdeling
naast het Comenius College het Farelcol-
helpt om zijn of haar ontwikkelingsplan uit
kunnen veel actiever zijn bij het werven van
lege, Melanchthon en CSG Calvijn mee. Elke
te voeren. Verder zorgt een tutor op de hoge-
studenten voor de duale lerarenopleiding
school in het project sluit per jaar met vijf
school voor intensieve begeleiding van het
Nederlands, Engels, wiskunde en de vakken
studenten een contract. Na vier jaar (de
ontwikkelingsproces.
die horen bij de leergebieden mens en maat-
nominale studieduur) kunnen er dus twintig
Vooral het vermogen om te reflecteren wordt
schappij en mens en natuur.
studenten ingestroomd zijn op de school.
ontwikkeld, dus het nadenken over de vragen:
Hogeschool Rotterdam.’ Dat zegt Herman
Zorgen over taalbeheersing
moet ik veranderen? Herman: ‘Lesgeven
Hermans, projectleider van Samenscholing.
Bij het selecteren van de nieuwe groep duale
alleen maar uit een boek is verleden tijd.
nu. Hij is nauw betrokken bij de werving van
studenten is kritisch gekeken naar hun
Uiteraard moet een aankomend docent
wat deed ik, waarom deed ik het en wat
De werving is geen exclusieve taak voor de
de duale studenten onder de gewone
taalvermogen. Herman: ‘Duale studenten
vakkennis hebben. Maar het vakmanschap
eerstejaars studenten aan de Rotterdamse
gaan na circa tien weken naar de scholen
zit in de combinatie van wat de docent weet
lerarenopleiding. De komende twee jaar wil
toe, en hebben contact met leerlingen.
en wat hij of zij als professional kan.’ (AZ)
Samenscholing.nu telkens 60 nieuwe duale
Het mag dan niet zo zijn dat ze zelf fouten
studenten opleiden.
maken in hun taalgebruik. Om die reden
Herman: ‘In wezen vraag ik de scholen
vielen veel kandidaten in deze ronde af.
met havo- en vwo-afdelingen om hetzelfde
We maken ons zorgen over de beheersing
te doen als het PENTA college CSG.
van het Nederlands door toekomstige
Het verschil is dat de oud-leerlingen van
leraren!’
PENTA hun duale opleiding binnen deze
Samenscholing.nu is ook gericht op
scholengemeenschap kregen; bij Samen-
onderwijsvernieuwing. Studenten werken
scholing.nu kunnen ze naar andere scholen
met ‘prestaties’, dat wil zeggen: stappen
gaan.’ Vorig jaar startte de eerste lichting
in hun ontwikkeling. Er wordt een digitaal
van 30 studenten op vijf scholen, waaronder
prestatieregister ontwikkeld, waarin de
het Comenius College namens CVO.
studenten straks steeds hun volgende stap
De nieuwe studenten zijn geplaatst op twaalf
kunnen opzoeken. Op de opleidingsschool
scholen. Binnen CVO doen dit cursusjaar
heeft elke student een coach, die de student
C VOpen
De groep coaches van de duale studenten.
Februari 2007
Scholen maken eigen keuzes in nieuwe tweede fase In augustus 2007 veranderen de regels voor de tweede fase. Scholen voor voortgezet onderwijs krijgen dan meer ruimte voor het invullen van de eigen onderwijsprogramma’s. De CVO-scholen grijpen die kans aan om de bovenbouw van havo en vwo beter te organiseren en meer naar eigen goeddunken in te vullen. Zo ook het PENTA college CSG. De voorbereidingen zijn er in volle gang.
Kortere examenfase op PENTA ‘Sinds december 2005 praten we samen met de conrectoren
Daarmee hebben we verschillende doelen voor ogen. We kunnen
onderwijs, de decanen en de leerjaarcoördinatoren van onze drie
beter tegemoetkomen aan leerlingen die de grotere verantwoor
havo/vwo-locaties – Blaise Pascal, Angelus Merula en Jacob van
delijkheid voor hun eigen studie (nog) niet aankunnen en toch
Liesveldt – over de nieuwe invulling van de vier profielen’, vertelt
meer begeleiding nodig hebben. Dat kan bijvoorbeeld betekenen
Anton Roelofs, onderwijsdirecteur bij het PENTA college CSG.
dat een docent zijn of haar groep opdeelt in een groep leerlingen
‘Voor het maken van onze keuzes hebben we een kaderdocument
die zelfstandig aan de slag gaat en een groep die meer begeleiding
gemaakt met daarin de randvoorwaarden waaraan de nieuwe
krijgt. Meer variatie in werkvormen biedt bovendien ruimte voor
tweede fase moet voldoen. Daarbij staan de onderwijskundige
didactische vernieuwing. Een docent kan nieuwe vormen uit
visie, de organiseerbaarheid, de betaalbaarheid en de inhoudelijke
proberen en zo uitzoeken wat het beste werkt.’ De keuze voor
profilering van clusters voorop. Zo hebben we een duidelijker
meer afwisseling in werkvormen sluit aan bij de kernpunten
onderscheid aangebracht tussen de vier profielen, juist door
uit de CVO-visie ‘Bindend en boeiend onderwijs’. Daarin staat dat
keuzemogelijkheden in de vrije ruimte enigszins te beperken.
het variëren in werkvormen meer ruimte biedt voor individuele
Daarmee verbeteren we de doorstroom naar het hoger onderwijs.
leervragen, meer rekening kan houden met wat leerlingen al
Een voorbeeld? Leerlingen die kiezen voor het profiel
kunnen, en een activerende didactiek, samenwerkend leren en
cultuur & maatschappij kunnen straks bijvoorbeeld niet meer
een krachtige leeromgeving stimuleert.
het keuzevak economie volgen. Als zij wel economie in hun
Nieuwe examenprogramma’s
pakket willen, dan raden we hen aan te kiezen voor het profiel economie & maatschappij.’
De nieuwe regels betekenen ook een omslag voor de examen programma’s. Vanaf 2007 geldt namelijk voor bijna alle vakken dat
Studiehuisuren afschaffen
niet het hele programma in het centraal examen wordt getoetst,
Een andere opvallende keuze van PENTA is de afschaffing van
maar alleen een selectie van de stof, zo’n zestig procent van het
de studiehuisuren. ‘De ruimte die daardoor ontstaat, verdelen we
totale eindexamenprogramma. Dat biedt vakgroepen de mogelijk-
evenredig over de vakken’, vertelt Roelofs. ‘De leerlingen krijgen
heid een (deels) eigen, nieuwe invulling te geven aan het eind
meer onderwijstijd voor het vak dan de (intensieve) lesuren op de
examenprogramma. De vakgroepen binnen PENTA bezinnen
traditionele lessentabel. Door een variatie in didactische werk
zich druk op de invulling van de nieuwe examenprogramma’s
vormen kunnen we met die extra tijd beter aansluiten bij de
en aansluitende vormen van toetsing en afsluiting. ‘In februari
verschillende leerstijlen en competenties van de leerlingen
willen we komen met een concept voor de examenprogramma’s
(extensieve werkvormen).
van 2007-2008’, zegt Roelofs.
C VOpen
Februari 2007
Onderwijsdirecteur Anton Roelofs: ‘We brengen een duidelijker onderscheid aan tussen de vier profielen.’
Spanningsboog te groot
Onderwijstijdenwet
Naast inhoudelijke aanpassingen wil PENTA de examenfase ook
Roelofs noemt het in dit kader ’ontzettend jammer’ dat minister
verkorten. Het voorstel is om de schoolexamenperiode in het
Van der Hoeven juist op dit moment scholen afdwingt zich aan de
algemeen terug te brengen van 7 naar 4 periodes op het havo
onderwijstijdenwet te houden. Elke school ontving begin september
en van 11 naar 8 op het vwvo. ‘Havo-leerlingen staan nu twee jaar
2006 een brief met de opdracht zich met directe ingang strikt aan
onder flinke druk, vwo’ers drie jaar. Die spanningsboog vinden we
deze wet te houden. De wet bepaalt dat een bovenbouwklas
te groot’, zegt Roelofs. ‘Als leerlingen eenmaal zijn bevorderd naar
1.000 klokuren per schooljaar les moet krijgen, een examenklas
het vierde leerjaar, dan hebben ze ook aangetoond dat ze
700 klokuren. Scholen worden hierop al dit schooljaar streng
het niveau aankunnen. Natuurlijk moet je toetsen, maar het is
gecontroleerd door de Onderwijsinspectie.
onnodig om leerlingen maanden achter elkaar steeds maar weer
Roelofs: ‘Natuurlijk voeren we de wet uit, maar de timing is alles
opnieuw met toetsen te belasten. Ook wordt onderzocht of we de
behalve ideaal. Hiermee kweek je bepaald geen goodwill bij de
bevordering binnen de examenfase kunnen afschaffen.
docenten. Als je bezig bent met onderwijsvernieuwingen, wat
Als de leerling zich eenmaal heeft gekwalificeerd, dan moet de
al enorm veel extra tijd en inspanning vraagt, moet je de verhou dingen niet zo op scherp zetten. Docenten krijgen dan terecht het
examenperiode ononderbroken zijn.’
idee dat de onderwijsontwikkeling van bovenaf nog eens extra
Proces
wordt gecontroleerd.’
‘In augustus 2007 moeten alle veranderingen in de regelgeving zijn neergelegd en ook hoe we er gezamenlijk mee aan de slag gaan’, zegt de onderwijsdirecteur. ‘Niet alles zal op die datum al zijn
Decentraal beleid De lessentabel van PENTA blijft gebaseerd op de wettelijk
aangepast. Deze vernieuwing doet een groot beroep op de kunde
voorgeschreven studielast per vak. In die zin komt er geen breuk
van onze docenten. Ze krijgen een grotere vrijheid bij de invulling
met de huidige praktijk. Maar zoals gezegd komt er meer ruimte
van hun vak. Het kost tijd om dat goed te doen, het is een proces.
voor vrije programmatische invulling, onder meer in de plaats van
We willen tot het einde van deze schoolplanperiode (2006-2010)
de huidige studiehuisuren.
de tijd nemen om alle veranderingen op verantwoorde wijze in te
Ook het (landelijk) opheffen van deelvakken en de vermindering
voeren.’
van voorschriften voor het examenprogramma en de inrichting van het schoolexamen bieden de scholen meer bewegingsvrijheid (zie kader op p. 4).
C VOpen
Februari 2007
Deze leerlingen zijn aan het werk in de nieuwe mediatheek van PENTA-vestiging Angelus Merula.
De belangrijkste veranderingen per 1 augustus 2007:
PENTA heeft gekozen voor decentraal onderwijskundig beleid. De drie havo/vwo-locaties van PENTA krijgen daarom alle
- Deeltalen (Frans 1 en 2, Duits 1 en 2 ) worden vervangen door
gelegenheid om binnen de PENTA-kaders de extra ruimte naar
volledige talen;
eigen inzicht in te richten. ‘Ze moeten het meer zelf doen.
- In het vwo wordt Frans of Duits – of een andere taal – verplicht
Dat is spannend voor hen, want zo dragen ze ook meer verant-
naast Engels;
woordelijkheid voor de eigen lesprogramma’s. Ze kunnen gelukkig
- Ook voor het overige worden deelvakken (economie,
wel altijd terugvallen op het kaderdocument’, zegt Roelofs.
natuurkunde, scheikunde, biologie en CKV) vervangen door
‘Wel zal de PENTA-stuurgroep onderwijs samen met de betrok
volledige vakken;
kenen van de drie locaties regelmatig bij elkaar blijven komen,
- Het aantal verplichte profielspecifieke vakken wordt verminderd
om ervaringen en kennis te delen.’
van vier naar drie. Daardoor komt er ruimte voor twee vrije keuzevakken in plaats van één;
Voorbereiding door docenten
- Minder verschil in studielast tussen de vakken;
Roelofs heeft, samen met de conrectoren onderwijs, alle tweede-
- Nieuw keuzevak voor bèta’s: natuur, leven & techniek;
fasedocenten van PENTA geïnformeerd over de regelgeving in de
- Nieuw keuzevak: wiskunde D (voor leerlingen die ook wiskunde
tweede fase en de ruimte die nu gegeven wordt voor de inrichting
B volgen);
van het onderwijs. ‘De afgelopen maanden zijn we in klein verband
- Meer ruimte binnen de eindexamenprogramma’s, omdat slechts
van conrectoren, leerjaarcoördinatoren en decanen voornamelijk
een selectie van de eindexamenstof in het centraal examen
bezig geweest met het samenstellen van de nieuwe profielen en
wordt getoetst (zo’n zestig procent);
de nieuwe lessentabel.’ Om zich voor te bereiden op de onderwijs-
- Opname van een combinatiecijfer op de cijferlijst voor kleine
vernieuwingen hebben de meeste docenten in het verleden al
vakken;
diverse cursussen voor ‘activerende didactiek’ gevolgd. Het is van
- Mogelijkheid om godsdienst/levensbeschouwing als examenvak
groot belang dat deze kennis daarover verder wordt omgezet in de
aan te bieden;
nieuwe tweede fase. Roelofs: ‘Niet alle collega’s zijn even blij met
- Geen wettelijke vormvoorschriften voor inrichting schoolexamen.
de veranderingen. Anderen zijn al uit zichzelf aan de slag gegaan met nieuwe werkvormen. Zo liet een tweedefasedocente mij onlangs een webquest zien, die zij had gemaakt voor haar leerlingen. Ze vroeg me of die op de website van PENTA geplaatst kon worden. Het zag er indrukwekkend uit. Interactief, stimulerend en leerzaam. Dit soort initiatieven hopen we de komende tijd vaker te zien en te kunnen delen binnen het PENTA college CSG.’ (DNL) Bron: Op weg naar 2007. Tweede Fase Adviespunt.
C VOpen
Februari 2007
Littooij
Nostalgie helpt ons niet vooruit Wim P. Littooij is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving.
De laatste maanden is het onderwijs pro-
Een tiental jaren terug is er met nadruk
Dergelijke opgaven zijn nauwelijks te
minent aanwezig in de media, vooral ook
geconstateerd dat de overdadige regelgeving
volbrengen door kleinschalige schooltjes
in de zogeheten kwaliteitskranten als de
van de overheid verstikkend werkte. Daarom
met een één- of tweehoofdige directie en
Volkskrant en NRC Handelsblad.
is doelbewust toegewerkt naar minder regels
een bestuur van vrijwilligers.
Frequent wordt er geschreven dat de scholen
en meer beleidsruimte voor scholen, ook op
te groot zijn geworden en dat er teveel
financieel gebied. Door die grotere financiële
En wat het oppotten betreft: in de beleids
management rondloopt. De volgende
vrijheid namen de risico’s toe; dit had schaal-
notitie ‘Educational governance’ geeft de
bewering is dat die managers vernieuwingen
vergroting tot gevolg. Immers, alleen bij een
minister van Onderwijs het dringende advies
doorvoeren over de rug van leerlingen en
grotere omvang heeft een bestuur de
aan scholen om 3 tot 10% van hun omzet te
leerkrachten heen. Onlangs werd er nog
middelen om incidentele risico’s te spreiden
reserveren voor het opvangen van tegen
aan toegevoegd dat diezelfde managers zeer
en op te vangen.
vallers. Oppotten is – tot op zekere hoogte –
bedreven zijn in het ’oppotten’ van overheids-
dus nodig en heel verstandig! Overigens is
gelden. Deze berichten zijn zo hardnekkig
Negatief geformuleerd: als we niet terug
CVO er de afgelopen jaren nauwelijks in
en met verve gebracht, dat nauwelijks meer
willen naar het circulairebeleid, zullen we
geslaagd om geld over te houden. Het is
te herkennen is dat het om opinies gaat,
het toch moeten doen met grotere scholen.
kostbaar om – zoals wij doen – tegelijkertijd
en niet om vaststaande feiten.
En positief gezegd: een systeem van grotere
het onderwijs te vernieuwen en nieuwe
scholen is voordeliger voor de belasting
vestigingen in de randgemeenten op te
De brengers van het nieuws vormen een bont
betaler. In een grote school is omgerekend
zetten. We moeten structureel naar een
gezelschap. Het punt van de grote scholen
per leerling en per leerkracht minder
positief financieel resultaat, maar voor de
wordt door politieke partijen gebracht en dan
management aanwezig dan in een kleine
problemen van de grote stad is de gewone
vooral door CDA en SP (die het op dit dossier
school! Door schaalgrootte is efficiënter
overheidsvergoeding wel erg krap.
dus wèl eens zijn!). Het punt van de niets
functioneren mogelijk, wat weer de ruimte
We dragen die boodschap met veel energie
ontziende managers is afkomstig van de
geeft om kleinschalig te werken. Niet voor
uit, en vinden nu zelfs de Aob tegenover ons…
vereniging Beter Onderwijs Nederland,
niets blijkt uit diverse onderzoeken dat grote
Bij CVO weten we dat we bestuurlijk een
opgericht door filosoof Ad Verbrugge.
scholen vaak goed scoren op zaken als
groot geheel zijn, maar dat we kleinschalig
En het onderwerp ‘oppotten’ was te vinden
veiligheid en aandacht voor het individu.
opereren in de vele vestigingen met daarbin-
in het blad van onderwijsvakbond Aob.
nen vaak weer meerdere teams. In al die
Wat deze groepen bindt, is niet alleen een
Wat de critici ook vergeten is dat de overheid
teams is er volop aandacht voor de individuele
aversie tegen onderwijsvernieuwing, maar
en de samenleving steeds nieuwe eisen aan
leerling. Op al die vestigingen wordt gewerkt
ook een vergaande vergeetachtigheid over
het onderwijs stellen. Het gaat dan om forme-
aan onderwijsvernieuwing. Dat gebeurt op
de situatie van vroeger.
le eisen rond verantwoording en kwaliteits-
elke locatie anders, passend bij de eigen
zorg, maar ook om inhoudelijke eisen rond
situatie. Ook bij ons is maatwerk nodig en
opvoeding, integratie en bijblijven in de tijd.
mogelijk!
C VOpen
Februari 2007
Maatschappelijke stages in opmars ‘De kinderen bloeien ervan op.’ ‘Ons type leerling gedijt in de praktijk.’ ‘Het is goed voor het zelfvertrouwen van leerlingen.’ Dat zeggen de CVO’ers Albert Bosma, Martin van Tienhoven en Raymond de Kreek over het nut van maatschappelijke stages in het voortgezet onderwijs. Hun ervaringen zijn positief. Verschillende CVO-scholen organiseren al een maatschappelijke stage voor hun leerlingen, andere lopen zich warm.
Snuffelen aan de samenleving De Nederlandse overheid streeft ernaar dat in 2007 een kwart
één keer een maatschappelijke stage lopen. Maar het gaat
van de vo-scholen leerlingen op maatschappelijke stage laat gaan.
om maatwerk: als een leerling elk jaar zo’n stage wil doen,
Daarvoor heeft het kabinet-Balkenende III 13 miljoen euro
is dat ook mogelijk.
gereserveerd in de rijksbegroting voor dit jaar. Onder maatschap-
De maatschappelijke stages in klas 1 en 2 zijn dus vrijwillig.
pelijke stage wordt verstaan: ‘Een vorm van leren binnen of buiten
‘Niet alle kinderen zijn er dan aan toe of willen het. Vaak zijn
de school, waarbij leerlingen door middel van vrijwilligersactiviteiten
het de kinderen die iets meer durven, die het doen.’ Overigens
kennismaken met allerlei aspecten en onderdelen van de samen-
benadrukt Accent bij de leerlingen dat ze de vrijwillige klus wel
leving.’ Het doel is dat de leerlingen langzamerhand verantwoor-
moeten afmaken. ‘Zes weken is zes weken, dan mag je niet na
delijkheid leren dragen voor maatschappelijke belangen. ‘
drie weken stoppen.’
Een dergelijke vrijwillige activiteit kan leerlingen voorbereiden op volwaardige deelname aan de samenleving en inhoud geven
Stageadressen waren tot nu toe een verzorgingshuis in de
aan het begrip burgerschap.’ (Bron: CPS-website)
Provenierswijk, twee andere verzorgingshuizen in Rotterdam en het bureau van een politieke partij in dezelfde straat als de school.
Accent Praktijkonderwijs
In januari starten stages binnen de deelgemeente Kralingen/
Op Accent Praktijkonderwijs Centrum gaan de leerlingen in klas
Crooswijk, bij een peuteropvang, een buurthuis, een basisschool
1 en 2 vrijwillig één dagdeel in de week op maatschappelijke
en een straatproject.
stage, vertelt directeur Albert Bosma. ‘Wekelijks hebben we zo’n
De meeste ervaringen zijn positief, vertelt Albert. ‘De leerlingen
twintig kinderen die op stage zijn.’ De stage wordt aan de leerlingen
voelen zich wat serieuzer genomen. Ze hebben het idee dat ze
gepresenteerd als een vorm van vrijwilligerswerk, ‘in de hoop dat
meedoen en bloeien ervan op. De stage-instellingen zijn ook
ze er wat van leren, dat ze snuffelen aan een vak en aan de
positief – dat hangt samen met onze begeleiding. Daar doen we
samenleving’. Ook de organisaties waar de stages plaatsvinden
ook veel aan. Zo brengen en halen we de kinderen bijvoorbeeld.
kunnen er iets van leren, stelt Albert: ‘We willen hen een positiever
Elke week hebben we contact met de instelling, en als het nodig
beeld laten zien van leerlingen in het praktijkonderwijs.’
is voeren we ook eens per week een gesprek met de leerling.’
Drie jaar geleden startte Accent met de stages. Albert: ‘De eerste
Accent betaalt het eventuele openbaarvervoerabonnement.
twee jaren vormden een proefperiode. Vorig schooljaar gaven we
‘We zorgen ervoor dat de stage de leerling niets kost.
de stage een goede structuur. De stages vinden plaats onder lestijd;
Het kost alleen ons en de stage-instelling tijd en energie.’
het ís lestijd. Het kan voorkomen dat van een klas van veertien
Albert vertelt hoe zijn leerlingen – onder wie er relatief veel zijn
leerlingen er vier afwezig zijn in verband met de stage. Leerlingen
‘met een kleurtje’ – de catering verzorgden tijdens een nieuw-
missen dus lessen, maar dat is niet zo’n probleem in ons soort
jaarsreceptie in het verzorgingstehuis in de buurt. ‘Het was een
onderwijs. We zijn namelijk niet gebonden aan programma’s,
“wit” tehuis. De bewoners waren perplex dat onze leerlingen
leerlingen gaan de volgende keer gewoon verder op het punt
zo vriendelijk konden zijn. Ze zeiden: als we hen buiten zouden
waar ze gebleven waren.’
tegenkomen, zouden we een straatje omgaan. Nu werden ze
Accent streeft ernaar dat zoveel mogelijk leerlingen minstens
perfect door hen bediend. Dat was een eyeopener.’
C VOpen
Februari 2007
Een medewerkster van de Vrijwilligerswinkel helpt leerlingen op Comenius bij het zoeken van een stage.
Leerlingen van Accent Praktijkonderwijs Centrum deden de catering bij de nieuwjaarsreceptie in een verzorgingshuis.
Comenius College
Farelcollege
Martin van Tienhoven, directeur van de unit Pelikaanweg van
Op het Farelcollege in Ridderkerk zijn het leerlingen uit 3-havo
het Comenius College, vertelt dat de derdeklassers van zijn unit
die in februari en maart lesvrij hebben om naar hun stage te gaan.
allemaal minstens één keer op maatschappelijke stage gaan.
Het is de bedoeling dat ze gemiddeld 7 uur op hun stageadres zijn.
Deze stage staat los van hun beroepsoriënterende stage in het-
In januari werd op het Farelcollege een markt gehouden waarop
zelfde leerjaar. De leerlingen van de afdeling Zorg en Welzijn en
vrijwilligersorganisaties zich presenteerden. Leerlingen konden
de opleiding Sport, Dienstverlening en Veiligheid doen gedurende
ook zelf met een stageadres aankomen; de school toetste wel of
drie weken drie dagdelen maatschappelijke opdrachten. De leer-
de stage een succes kon worden qua inhoud en begeleiding.
lingen uit de sector Economie en de intersectorale opleiding
Raymond de Kreek is teamleider van het derde leerjaar,
vmbo-ICT-route zijn begonnen met één dagdeel. De Comenius-
hij coördineert de maatschappelijke stages voor zijn leerlingen.
leerlingen gaan alleen of met z’n tweeën één tot drie dagdelen
‘In 2005 deden onze havo-3-leerlingen mee aan de Make A
naar een maatschappelijke organisatie of instelling. De Capelse
Difference Day (MADD). Dit zijn twee landelijke dagen waarop het
Vrijwilligerswinkel bemiddelt bij het vinden van een stageplaats.
vrijwilligerswerk centraal staat. De ervaringen waren zo positief
Deze instantie heeft in de school zelfs een balie waar leerlingen
dat we samen met een stichting die vrijwilligersbeleid stimuleert
kunnen zoeken naar beschikbare stageadressen.
plannen hebben ontwikkeld voor een maatschappelijke stage
Een medewerkster van de Vrijwilligerswinkel helpt hen daarbij
in 2007. Deze stichting, Dynamiek, zorgt voor een stageaanbod.
op een vaste middag en ochtend. Voorbeelden zijn: folders uitdelen
Wij bereiden de leerlingen voor op de stage: leerlingen oriënteren
voor een beurs voor vrijwilligerswerk, pannenkoeken bakken in
zich op doelen en belangen van het vrijwilligerswerk, visies op
een verzorgingshuis en ondersteuning geven bij de computerles
vrijwilligerswerk, en op de mogelijkheden.’
of muziekles aan psychiatrische patiënten.
Raymond merkt dat de stage grote impact heeft op leerlingen: ‘We merkten bij de MADD-dagen dat vrijwilligerswerk goed is voor hun zelfvertrouwen. Ze leggen zelf contact en maken afspraken.
< Zo’n vrijwillige activiteit geeft inhoud aan het
Ze leveren andere prestaties dan op school. En dankzij de stage krijgen de leerlingen een beeld van het maatschappelijk beroepen
begrip burgerschap >
veld.’ Ook de stage-instellingen hebben belangen: ze krijgen contact met een nieuwe doelgroep. Raymond: ‘Persoonlijk ben ik benieuwd of de maatschappelijke organisaties ook echt nieuw
Ook Martin ervaart dat sommige leerlingen meteen enthousiast
potentieel aanboren. Het gaat om een jonge leeftijdsgroep. Willen
zijn voor deze stage; anderen moeten meer gestimuleerd worden.
en kunnen de jongeren op deze leeftijd na de stage actief worden?’
‘Maar áls ze gaan, valt het hen mee en vinden ze het interessant.
Het is de bedoeling dat het Farelcollege de stage nog uitbouwt
Dan blijkt ook dat ze niet zo goed wisten wat ze konden verwachten.’
naar één dag in de week, een aantal weken achter elkaar,
Martin onderstreept de functie van een maatschappelijke opdracht:
of een hele aaneengesloten week. (AZ)
‘Wij zien dat een groot deel van de leerlingen losraakt van de maatschappelijke verbanden. Wij vinden het een meerwaarde dat leerlingen kennismaken met terreinen in de samenleving waar ze
Meer informatie:
anders niet zo snel terechtkomen.’ Ook is het voor de vmbo-leer-
www.maatschappelijkestages.nl
lingen goed om in de praktijk te leren. ‘Ons type leerling gedijt in de
www.civiq.nl
praktijk. In dit soort omstandigheden zie je hen lekker bezig zijn.
www.cps.nl > voortgezet onderwijs > school & omgeving >
Als je hen in een lokaal zet, kost alles hen meteen meer moeite.’
maatschappelijke stage
C VOpen
Februari 2007
Alle CVO-scholen vernieuwen hun onderwijs Sinds kort houdt de Raad van Bestuur ieder halfjaar een intensief ‘planning & controlgesprek’ met de rectoren en directeuren van de CVO-scholen. Negen beleidsterreinen komen daarbij systematisch aan de orde. Zo’n gesprek duurt drie uur.
Gespreksronde over planning & control
Wim Littooij, voorzitter van de Raad van
De CVO-scholen zijn binnen de kaders van
Twee reacties
Bestuur van CVO, hield in het voorjaar de
CVO in hoge mate zelf verantwoordelijk.’
Diny Roodvoets, algemeen rector van CSG
eerste gespreksronde met de rectoren en
Het toezicht ontwikkelt zich verder, vertelt
Calvijn, vindt de planning & controlgesprek-
directeuren. In oktober volgde de tweede
Kees. ‘Het is gericht op het werken met
ken ‘een vanzelfsprekendheid’. Toch is de
ronde. Wim gaat tijdens deze gesprekken de
bindende afspraken tussen de Raad van
voorbereiding voor verbetering vatbaar.
stand van zaken op de negen beleidsterreinen
Bestuur en de eindverantwoordelijke
‘De volgende keer kan er beter geselecteerd
van CVO systematisch na. Dat zijn terreinen
schoolleiders.’
worden uit het – vele – informatiemateriaal
als participatie van leerlingen en ouders,
dat we toesturen. We kunnen beter in een
kwaliteitsbeleid, innovatie, huisvesting,
Wennen aan hun rol
format werken, dan bouwen we een bepaalde
financiën, personeelsbeleid, de instroom
Medewerkers op CVO-scholen zullen niet
standaard op.’
van leerlingen en de examenresultaten.
veel merken van de planning & control
Accentdirecteur Arie Kooijman vindt de
cyclus. Kees: ‘Het enige is dat ze weten
gesprekken ‘een prima zaak’. ‘Uiteraard
Bindende afspraken
dat er op hun directie wordt toegezien.’
spreek ik Wim regelmatig, maar dan gaat het
De schoolleiding stuurde voorafgaand aan
Kees merkte dat beide gesprekspartners
over lopende zaken. Dit gesprek was heel
het planning & controlgesprek informatie
– Raad van Bestuur van CVO en eindverant-
systematisch; we keken terug en vooruit.’
aan het verenigingsbureau. Beleidsmede
woordelijk schoolleider – nog aan hun rol
Arie vraagt zich af of de verwachtingen over
werker Kees den Ouden analyseerde deze
moeten wennen.
het op papier zetten van doelen en resultaten
informatie en haalde er de trends uit.
Een verbeterpunt is volgens hem dat het
niet te hoog zijn. ‘Kwaliteitsbeleid en
Hij constateert dat de planning & control
verenigingsbureau de gegevens die scholen
planning & control zijn geen doelen op zich,
gesprekken passen in de nieuwe bestuurs-
aanleveren nog beter benut. En de school-
maar middelen om goed onderwijs tot stand
structuur van CVO, met een Raad van Bestuur
leidingen kunnen het bureau ook sneller en
te brengen.’
en een Raad van Toezicht.
vaker van informatie voorzien, bijvoorbeeld
(AZ)
‘De scholen hebben meer autonomie
door een vragenlijst die ze voor de Onderwijs
gekregen. Het is de taak van het bestuur
inspectie invullen meteen voor CVO te
om toezicht te houden op de scholen en hen
kopiëren.
aan te sturen. De planning & controlcyclus is hierbij een belangrijk hulpmiddel. Er is
Het maakte indruk op Kees dat alle scholen
Uit de p & c-gesprekken bleek dat de CVO-
landelijk veel belangstelling voor het onder-
op hun eigen manier bezig zijn met onder
scholen hun leerlingenaantal zagen groeien.
werp toezicht en governance (bestuur – az).
wijsvernieuwing. ‘Bindend en boeiend
Maar het aantal leerlingen in Rotterdam zelf
Een vraag die daarbij speelt is hoe in een
onderwijs’, de visie die CVO in 2004 publi
loopt terug; de CVO-scholen daar moeten
organisatie informatie beschikbaar komt
ceerde, is daarbij leidend, merkte hij.
alle zeilen bijzetten om op peil te blijven.
die transparant is voor iedereen.
C VOpen
Februari 2007
Wie zijn de mensen die sinds 1 augustus vorig jaar de Raad van Toezicht van CVO vormen? Wat is hun motivatie daarvoor? Hoe kennen ze de CVO-scholen? V.l.n.r.: Dirk Louter, Jenneke Vijlbrief-van der Schaft, Jan van den Bos, Heleen de Haan en Roel Toppen. Inzet: Harm Bart.
Raad van Toezicht stelt zich voor Naam: mr. Jan van den Bos (voorzitter)
Naam: drs. Dirk Louter
Beroep/werkkring: directeur-generaal Arbeidsmarkt en Bijstand
Beroep/werkkring: organisatieadviseur, Partner Twynstra Gudde
bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
in Amersfoort.
Bij CVO betrokken omdat: CVO een prachtvereniging is met een
Bij CVO betrokken omdat: ik CVO wil ondersteunen in de missie
belangrijke opdracht. Ik vind het bijzonder boeiend en van groot
om goed onderwijs te verzorgen in een ingewikkelde stedelijke
belang om te helpen die opdracht goed uit te voeren met de
context, met hart voor mensen en vanuit de inspiratie van de Bijbel.
nieuwe bestuurlijke organisatie van onze vereniging.
Andere bestuurlijke functies: Raad van Toezicht RIVAS (zorg
Andere bestuurlijke functies: thans geen.
organisatie Alblasserwaard), voorzitter CVO Alblasserwaard-West
Bekend met CVO-school/scholen: via onder meer schoolbezoeken,
te Papendrecht (Lage Waard), enkele stichtingen op het terrein van
gesprekken met curatoren, rectoren en – helaas te weinig – met le-
cultuur en burgerschap
raren en leerlingen poog ik alle scholen zo goed mogelijk te kennen.
Bekend met CVO-school/scholen: geen! Ik kom van net buiten het directe verzorgingsgebied en heb mijn schoolcarrière elders gehad.
Naam: prof.dr. Harm Bart Beroep/werkkring: wetenschappelijk onderwijs en onderzoek,
Naam: drs. Roel Toppen
emeritus-hoogleraar wiskunde Erasmus Universiteit Rotterdam.
Beroep/werkkring: gepensioneerd registeraccountant/
Bij CVO betrokken omdat: ik het goede uit de christelijke traditie
organisatiedeskundige als partner van Ernst & Young.
van groot belang acht voor onze samenleving. Graag wil ik
Examinator accountantsopleiding Universiteit van Tilburg.
bevorderen dat de waardevolle elementen uit die traditie via de
Bij CVO betrokken omdat: CVO aan mijn voorwaarde voldeed
CVO-scholen worden doorgegeven. In de Rotterdamse omgeving,
om over te gaan van bestuur naar een Raad van Toezicht.
met haar nieuwe verzuiling die op diepgaande culturele verschillen
Verder ben ik de rechtsvoorganger van CVO, het bestuur van de
is gestoeld, stelt dit bijzondere eisen. Dit maakt de mede
Eerste Christelijke HBS aan het Henegouwerplein in Rotterdam,
verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen van CVO tot een
zeer erkentelijk voor de kwaliteit van het voortgezet christelijk
maatschappelijk relevante uitdaging.
onderwijs. Vijftig jaar geleden kreeg ik op deze HBS namelijk
Andere bestuurlijke functies: voorzitter diverse universitaire
mijn opleiding.
commissies, in het bijzonder de Commissie Hoger Onderwijs
Andere bestuurlijke functies: directeur van Ernst & Young
Voor Ouderen (HOVO).
CertifyPoint bv ten behoeve van certificaten voor informatie
Bekend met CVO-school/scholen: Melanchthon, waar mijn drie
beveiliging, lid van bestuur van Stichting Nieuw Holland voor
dochters in de periode 1984-1996 hun vwo-opleiding kregen.
kustlocatie-landaanwinning Noordzee, lid van bestuur van Stichting Interactief Jongerenproject. Bekend met CVO-school/scholen: Melanchthon als ouder.
Naam: Heleen M. de Haan Beroep/werkkring: bankier en thans ondernemer/directeur. Bij CVO betrokken omdat: CVO een organisatie is die midden
Naam: mr. Jenneke Vijlbrief-van der Schaft
in de samenleving staat en perspectief biedt aan jonge mensen.
Beroep/werkkring: advocaat.
Andere bestuurlijke functies: lid Raad van Toezicht ROC Albeda,
Bij CVO betrokken omdat: CVO werkt vanuit een duidelijke
lid Ledenraad Besturenraad, voorzitter Aelbrechtsfonds, voorzitter
missie en aandacht heeft voor de leerling, in het bijzonder in
Stichting A kwadraat, lid dagelijks bestuur CDA Rotterdam,
achterstandssituaties.
lid bestuur Stichting OorlogsVerzetsMuseum Rotterdam,
Andere bestuurlijke functies: voorzitter diaconie Hervormde
adviseur Youth for Christ Rotterdam.
Gemeente Rotterdam-Centrum, lid Raad van Toezicht Laurens
Bekend met CVO-school/scholen: diverse, in het bijzonder CSG
Wonen Diensten en Zorg.
Calvijn. In 2004 heb ik een coachingsproject gearrangeerd tussen
Bekend met CVO-school/scholen: diverse, die ik als – toen nog –
medewerkers van de ING Bank Rotterdam en leerlingen van Calvijn.
bestuurslid van CVO bezocht.
C VOpen
Februari 2007
Melanchthon start met bekwaamheidsdossier Sinds 1 augustus 2006 kent het onderwijs de Wet op de Beroepen In het Onderwijs, oftewel de wet BIO. Deze wet heeft tot doel dat het onderwijspersoneel tijdens de loopbaan aan de gewenste kwaliteit blijft voldoen en dat werkgevers het personeel daartoe in staat stellen. Om dat te kunnen volgen, dienen alle personeelsleden onder andere een bekwaamheidsdossier en een portfolio samen te stellen én te onderhouden. Scholengemeenschap Melanchthon is eind vorig jaar begonnen met de invoering van de nieuwe wet. Tijd voor een visionair gesprek met Gerard Lentelink, adjunctdirecteur van Melanchthon De Kring te Bleiswijk en lid van de Melanchthonwerkgroep Wet BIO.
Bang voor de wet BIO? Wat is het nut van de wet BIO? ‘Het belangrijkste van deze wet is dat zij een goed registratieinstrument oplevert. Vooropgesteld: ik ben een positief denkend mens en ik ben ook docent geweest. Toen ik docent was viel me al op dat mensen op scholen vaak solistisch en op eilandjes werken. Regelmatig zag ik dat zowel collega’s als managers een onvolledig beeld van de sterke en zwakke punten van een docent hadden. Door het invullen van competentiegerichte vragenlijsten en de bekwaamheidsdossiers worden die punten wel duidelijk en zijn managers in staat zinvolle functioneringsgesprekken te voeren. Gesprekken waarvan de verslagen niet in een bureaula verdwijnen om er een jaar later pas weer te worden uitgehaald: “Waar waren we gebleven?” Als natuurkundeman zeg ik: meten is weten. Met het bekwaamheidsdossier maak je kwaliteiten, of het gebrek daaraan, inzichtelijk. Op basis daarvan praten we verder. We geven een schouderklop, praten over ambities en bijscholing of we proberen te voorkomen dat een collega elke avond uitgeput op de bank instort. Dat laatste voorkom je niet zozeer met de wet BIO zelf, maar wel met het aanpakken van de geconstateerde problemen. Uiteindelijk krijgt de docent een doortimmerd, persoonlijk competentieprofiel in handen, een soort curriculum vitae. Een beeld van jezelf in optima forma. Dat lijkt me een prima zaak.’
10
C VOpen
Februari 2007
Vindt het personeel van Melanchthon de wet BIO ook een prima zaak?
Vertrouw elkaar, praat met elkaar en help elkaar. Over het
‘Goed onderwijs staat of valt met de mensen die voor de klas
algemeen vind ik de begeleiding van docenten tekortschieten,
staan. De directie kan mooie visies en missies hebben, maar als
zeker die van beginnende docenten. Dat kunnen we nu structureel
het personeel niet meedoet, kan de directie die visies en missies
verbeteren.’
linea recta bij het grofvuil zetten. Mede daarom vond ik het jammer dat er zo weinig docenten aanwezig waren bij de eerste
We gaan elkaar dus feedback geven. In de wet BIO valt de term
informatiebijeenkomst die half november voor de medewerkers
‘360 graden-feedback’. Wat is dat?
van alle Melanchthonvestigingen werd gehouden. Spijtig genoeg
‘Met 360 graden-feedback wordt bedoeld dat iedereen binnen een
bespeur ik enige angst bij docenten. Die angst is onterecht,
organisatie als klankbord kan fungeren. Directieleden kunnen
want je moet de wet BIO zien als een positief instrument.
positieve of minder positieve geluiden verwachten van hun bazen,
Het probleem is dat het onderwijs geen traditie heeft met dit soort
van collega-directieleden en van hun onderwijsteam. Een leerjaar-
instrumenten. Iedereen die onder het mes gaat, wil geholpen
coördinator praat met de directie van de school, met andere
worden door een chirurg van wie bekend is dat hij bevoegd,
leerjaarcoördinatoren en krijgt ook feedback van zijn of haar
bekwaam en competent is. Waarom zou je dat dan niet van
docenten. Een docent praat met zijn of haar leerjaarcoördinator,
een docent mogen weten?
met collega’s en krijgt ook van zijn of haar leerlingen reacties op
Ook hoeven de docenten niet bang te zijn voor een overval:
het doen en laten. Tenminste, het lijkt mij logisch als leerlingen
we voeren het plan rustig in en oude bevoegdheden blijven
in het feedbackproces een belangrijke rol gaan spelen, zij zijn
gehandhaafd. Tot slot, en dat kan ik niet vaak genoeg bena
uiteindelijk toch de aandeelhouders. Ja, ik denk dat leerlingen
drukken: de wet BIO is beslist geen beoordelingsinstrument.’
heel goed kunnen vertellen hoe een docent functioneert. Natuurlijk moet je goede vragenlijsten maken voor leerlingen. Vanzelfsprekend moet je niet alles klakkeloos aannemen en hier
< De wet BIO gaat over ontwikkelen,
en daar de scherpe kantjes afhalen. Maar de antwoorden van leerlingen leveren wel degelijk bruikbare informatie op.
niet over beoordelen >
Sommige docenten zullen dit misschien een bedreigende ontwikkeling vinden, maar zij kunnen, mogen en moeten ook bij zichzelf te rade gaan. Waar zijn zij bang voor? Waarom zouden we
Wat is het verschil tussen de vragenlijsten die docenten en de
verstoppertje spelen als we elkaar kunnen helpen? De wet BIO
vragenlijsten die het onderwijsondersteunend personeel (OOP)
gaat over ontwikkelen, niet over beoordelen.’
en de directie invullen? ‘Elk gremium krijgt een eigen vragenlijst met bijbehorend dossier. Die van het OOP en de directie zijn trouwens nog niet klaar. Je kunt het vergelijken met het Fuwa-systeem en de onlangs
< Wat mij betreft staat de afkorting BIO voor Bewust In Onderwijs >
ingevoerde LB-, LC- en LD-functies. Wat doe je op een school en wat moet je op die plek kennen en kunnen? Daar draait het om. Dat verschilt per functie, maar ook bijvoorbeeld per vestiging.
Wat zijn de volgende stappen?
Daarnaast zijn er natuurlijk verschillen tussen jonge starters en oude rotten. Niet voor iedereen zullen de vragenlijsten even
‘We zijn nog wel een jaar of drie, vier bezig voor we klaar zijn,
geschikt zijn, dat beseffen we. Mensen verschillen en daar moeten
vermoed ik. Je had het over de vragenlijst die je op lerarenweb.nl
we rekening mee houden.’
kunt invullen, maar scholen zijn vrij om hun eigen vragenlijsten en dossierinhoud te bepalen. Dat moeten we nog verder uitwerken.
Op www.lerarenweb.nl kunnen docenten zo’n vragenlijst invullen.
Het project staat in de kinderschoenen. Wat nu eerst binnen
Stel dat je dat doet en je scoort een vette voldoende. Bosje bloemen,
Melanchton van belang is, is goede communicatie erover. De eerste
cadeaubon, einde oefening?
bijeenkomst was, zoals gezegd, geen groot succes. Dus ga ik
‘Ik ben ervan overtuigd dat alle docenten goede voldoendes zullen
binnenkort op mijn eigen locatie de medewerkers voorlichten en
halen. Vergeet trouwens niet dat zo’n scan – zo wordt het ook wel
hen onder andere vertellen dat voor mij de afkorting BIO staat voor
genoemd – een momentopname is. Als je die lijst invult na een
Bewust In Onderwijs.’
verschrikkelijke les, dan geef je toch andere antwoorden dan
(RvA/GB)
wanneer je net een geweldig uur hebt gedraaid. Op school lopen voor de meeste collega’s de zaken goed, maar niet iedereen heeft het even gemakkelijk. Ook die mensen willen we verder helpen. Een stap verder – toekomstmuziek – is dat docenten elkaars
Meer informatie:
profielen bespreken, zonder inmenging van het management.
www.minocw.nl/onderwijspersoneelenkwaliteit/260/index.html
Intervisie, intercollegiaal overleg, dáár worden mensen beter van.
www.lerarenweb.nl
11
C VOpen
Februari 2007
Het OOP in de spotlights
De week van Wim Brans Wim Brans werkt sinds vier jaar als technisch onderwijsassistent (toa) op CSG Calvijn, locatie Vreewijk. Wim is een typische zijinstromer, hiervoor werkte hij twintig jaar bij de Bijenkorf. Het laatste jaar gaf hij daar trainingen aan nieuwe medewerkers. Dat was zó leuk dat hij heeft gekozen voor een baan in het onderwijs. Spijt heeft hij niet van zijn overstap. Hij is – zoals hij zelf zegt – ‘superenthousiast’.
Maandag
Daarna sta ik weer drie uur bij collega Rob in de klas. De samen-
Ik ben normaal gesproken om kwart voor acht op school, de lessen
werking met hem verloopt altijd heel prettig. Rob is een echte
beginnen een halfuurtje later. Op dit moment is een groepje van
organisator, houdt de voortgang van de leerlingen bij, ondersteunt
zo’n twintig leerlingen druk bezig met de voorbereidingen van de
hen bij de theorie. Ik begeleid de leerlingen vooral met allerhande
Lego League. Dat is een internationale wedstrijd, waarbij de
praktische werkzaamheden. We vullen elkaar aan, vormen een
leerlingen een robot moeten bouwen van Legostenen en een
goed team.
computerprogramma moeten schrijven waardoor de robot allerlei
In het vijfde uur help ik het Legoteam. De leerlingen oefenen hun
opdrachten kan uitvoeren. Ook moeten zij een presentatie van vijf
presentatie over nanotechnologie. We spreken af dat zij contact
minuten houden over nanotechnologie – de wetenschap over
zoeken met de docent drama. Misschien kan hij hen helpen om
deeltjes die een miljoenste (!) deel van een haar zijn. Ik ga hen
hun presentatie nog te verbeteren.
komende week verschillende keren helpen om deze presentatie
Aansluitend geef ik twee uur les aan een gymnasium-1-klas.
goed voor te bereiden, want ze willen dolgraag winnen bij de
Rustige leerlingen, die graag zelfstandig aan het werk zijn.
regionale voorronde. De ‘Legoleerlingen’ zijn ook om kwart voor
Omdat deze leerlingen zelf doorgaans weinig vragen, moet ík extra
acht op school; zij gebruiken vrijwel al hun vrije tijd en tussenuren
goed in de gaten houden of ze alle opdrachten goed uitvoeren.
voor de League. Ik help hen even om alles op te starten. Het is weer een afwisselende dag, zoals alle dagen. Dat vind ik een
Woensdag
leuk aspect van deze baan. Ik werk vandaag een aantal uren als
De dag begon een beetje onrustig, omdat een ruit van ons lokaal was
technisch onderwijsassistent (toa), maar geef ook een aantal
ingegooid. De kinderen vinden het spannend, willen alles weten.
uren les, omdat een docent ziek is.
In het derde uur hadden we onverwacht een klein feestje. Aan het
De eerste twee uur werk ik als toa, in de klas bij collega Rob
begin van de les komt een stille gymnasiumleerlinge naar me toe:
Madlener. De leerlingen werken in kleine groepjes aan verschil-
‘Mijnheer, ik wil straks graag iets zeggen tegen de klas.’
lende werkstukken: een papieren brug, een ijzeren flesopener,
Wat bleek? Ze was jarig en wilde graag trakteren op lolly’s.
een houten spatel. Ik loop rond en help de eerstejaars. Ik ben extra
Dat is natuurlijk hartstikke leuk. Voor deze ene keer mochten
alert op de veiligheid, omdat dit vak nog relatief nieuw voor hen is.
de leerlingen onder de les snoepen… Tijdens het vijfde uur en in de pauze was het weer Legotijd.
Dinsdag
De docent drama kwam de presentatie van de leerlingen beoordelen.
Het eerste uur is uitgevallen. Prima, die tijd kan ik mooi even
Dat was zó leuk. Hij gaf hen allerlei tips over stemgebruik, houding
gebruiken om mijn mail weg te werken, en om een klusje te doen
en het aankijken van het publiek. Ik vond het zelf ook heel nuttig.
dat was blijven liggen: het repareren van een boormachine.
Eigenlijk is het jammer dat mensen in het onderwijs zo zelden
12
C VOpen
Februari 2007
bij elkaar in de klas kijken. Dat is enorm leerzaam. Iedereen geeft immers op zijn of haar eigen manier les en gaat anders met leerlingen om.
Donderdag Eerst twee uur gewerkt als toa, daarna twee uur als docent. Aan het begin van het derde uur ging het trouwens even mis – een vechtpartijtje op de gang. Ik volg momenteel de ‘Kanjercursus’, waarin je leert om met verschillende leerlingen en situaties om te gaan. Bij dit incident had ik daar profijt van. Ik heb de leerlingen eruit gehaald en in tien regels laten opschrijven wat er volgens hen gebeurd was. De gedachte daarachter is dat het goed is als er iets op papier staat en de leerlingen koelen er gelijk een beetje van af. Vervolgens heb ik hen overgedragen aan hun mentor, die mag bepalen wat voor straf ze krijgen. Aan het begin van het jaar heb ik ook een ‘agressiecursus’ gevolgd. Het is prettig dat de school mij in de gelegenheid stelt om dit soort cursussen te doen, vooral omdat ik nog niet zoveel onderwijservaring heb. ’s Middags ben ik met een collega-toa naar een bijeenkomst op de Hogeschool Rotterdam geweest. Daar werd een Techniek Plaza geopend – een soort ontmoetingsplek voor mensen die met techniek bezig zijn. Een van de sprekers was de bekende Rotterdamse columniste Carrie, met een superleuk verhaal. Het was voor mij echt een netwerkmiddagje, ik kwam veel bekenden tegen. Leuk om ervaringen uit te wisselen en te horen waar anderen mee bezig zijn.
Vrijdag De eerste twee uur ben ik druk bezig geweest om een nieuw puntlasapparaat te installeren. Zo’n apparaat verwacht je niet zo snel op onze school, maar we willen zoveel mogelijk leerlingen interesseren voor de techniek. Ons techniekteam is daar actief mee bezig. We gaan bijvoorbeeld het technieklokaal verbouwen, een installatiepaneel en een Action Lab aanleggen. Allemaal vernieuwende zaken, waarmee we het techniekonderwijs aan trekkelijker willen maken. Wij zeggen altijd: techniek is voor iedereen. De deur van ons lokaal staat dan ook voor iedereen open. Zo zijn er de afgelopen week verschillende medewerkers geweest die in ons lokaal een Sinterklaassurprise hebben gemaakt. Een mentor maakte voor een leerling oorbellen van een meter lang. Geweldig toch! Ik vind het leuk om collega’s zo bezig te zien, en af en toe help ik ook een handje mee. Er zit alweer een drukke week op. Ik kan met een voldaan gevoel gaan genieten van het weekend! (KvB)
13
C VOpen
Februari 2007
‘Kennis delen over ontwikkelingshulp’ Minister Agnes van Ardenne van Ontwikkelingssamenwerking heeft in november een bezoek gebracht aan de vestiging Groene Hart van CSG Calvijn in Barendrecht. Daar nam ze kennis van de projecten die Barendrechtse scholen ondersteunen in ontwikkelingslanden. Onder meer vertegenwoordigers van Calvijn, De Gaarde en het Albeda College verzorgden presentaties voor de minister. Esther Ramackers van Calvijn Groene Hart was een van hen.
Minister trots op ’wereldburger’ Esther Vwo-5-leerlinge Esther Ramackers trok
‘Het doet me deugd dat er leerlingen als
Ik heb gezien hoe waardevol mensen voor
vorig jaar februari met andere middelbare
Esther zijn’, zei de CDA-minister. ‘Het is
elkaar kunnen en eigenlijk móeten zijn.
scholieren naar Kenia in het kader van Going
goed dat mensen die bezig zijn met ontwik-
Voor die Kenianen was het erg belangrijk
Global, een internationaliseringsprogramma
kelingshulp de kennis delen wanneer ze
om aandacht te krijgen, erkend te worden
voor het voortgezet onderwijs. Going Global
terugkomen. Bewustwording onder bijvoor-
als mens. Het is goed dat ze weten dat er
gaat uit van de geldwervingsorganisatie
beeld scholieren is erg belangrijk.’
mensen zijn die naar hen omkijken, en dat
Edukans. Terug in Nederland haalde Esther
ze niet alleen in de wereld staan, ook al voelt
ruim € 17.000 op voor verschillende
Relativeren
projecten in ontwikkelingslanden.
Esther vertelt haar verhaal: ‘De wereld die ik
Edukans hen steunt, dat er mensen zijn die
zag, was zo ongelooflijk anders. Ik heb veel
zorgen voor verbetering, dat anderen zich
verdriet gezien, maar ook vreugde. Mensen
inzetten voor hun bestaan.
dat misschien vaak wel zo. Ze zien dat
die niets hadden. Waarom, hoe kan dit, vroeg ik me steeds af. Wij hebben alles wat we
Deze reis draag ik mijn hele leven mee,
willen, kunnen pakken wat we willen en we
ik zal er nog vaak aan terugdenken. Voor de
kunnen streven naar de vervulling van onze
mensen die ik heb ontmoet was ik er een
wensen. Deze mensen hebben ook wensen
dag, een flits, een moment. Maar dat ene
en dromen, maar ze weten dat het daarbij
moment van ontmoeting heeft een omme-
blijft.
keer betekend voor sommigen. Zo kreeg ik
Door wat ik gezien heb, kan ik beter relativeren.
naderhand een brief van een jongen van een
Het is goed om sommige dingen op hun
Masai-stam met wie ik heb gepraat tijdens
beloop te laten, ook al vatten wij in Nederland
een kampvuur. Hij schreef over ons gesprek,
alles graag in regeltjes. De mensen die ik heb
en zijn blik op de toekomst. Op zulke
gezien, zaten diep in de ellende. Toch vonden
momenten weet ik dat wij iets voor de
zij hoop in hun geloof, en moed om door te
mensen in Kenia betekend hebben.
gaan. De blikken in hun ogen. Blikken van
Tot slot: velen vragen zich af wat ontwik
verdriet, maar tegelijkertijd van vreugde over
kelingshulp eigenlijk voor zin heeft.
het feit dat we er waren. Ik weet dat ik iets
‘Er zijn zoveel arme mensen op de wereld’,
voor hen heb kunnen betekenen. Dat ene
wordt vaak gezegd. Dat is inderdaad zo.
kind dat ik daar heb kunnen helpen, die ene
Er is veel armoede, maar als we allemaal
vrouw die ik een knipoog heb kunnen geven,
iets doen, ziet de wereld er al heel anders uit.’
die ene hand… die hebben mij veranderd.
(AvS)
Minister Van Ardenne en Esther Ramackers wisselen ervaringen uit.
14
C VOpen
Februari 2007
Melanchthon Schiebroek is ‘Universumschool’ De techniek maakt tegenwoordig alles flitsend, snel en sexy. Toch is de techniek zelf in deze ‘nieuwe’ wereld juist het sukkeltje. Nederland kent een nijpend tekort aan technisch onderlegd personeel. Onderzoeksinstellingen en bedrijven halen nood gedwongen hun personeel uit het buitenland. Het Platform Bèta Techniek heeft een tegenbeweging ingezet.
Voorloper in bètavakken Bij scholen en bedrijven in Nederland groeit
in 2010 dan in 2000. De organisatie initieert
Johan Bolomey, adjunct-directeur van
het besef dat actie gewenst is om meer
daarvoor verschillende programma’s in alle
Melanchthon Schiebroek, het certificaat
interesse te wekken voor techniek.
onderwijssoorten en op de arbeidsmarkt.
‘Universumschool’ uit. Voor het certificaat
En ze zitten niet stil. Melanchthon Schiebroek
Het universumprogramma, dat gericht is op
wordt nog een mooi plekje gezocht in het
is in dit verband een voorloper. Enkele jaren
het voortgezet onderwijs, is hier een
gebouw. (GB)
geleden werd de laatste hand gelegd aan de
prestigieus voorbeeld van. Scholen voor
nieuwe bètavleugel. Daar is een team van
voortgezet onderwijs die zich ten doel stellen
Meer informatie:
enthousiaste docenten en technisch
de bèta-instroom te vergroten, komen in
www.platformbetatechniek.nl
onderwijsassistenten (toa’s) bezig de
aanmerking voor deelname aan het univer-
www.universumprogramma.nl
bètavakken samen te smelten tot science,
sumprogramma. Scholen die toegelaten
www.melanchthon.nl
een nieuw, modern vak dat aansluit bij de
worden tot dit programma ontvangen een
hedendaagse leerling. Ook heeft de school
subsidie die kan oplopen tot 90.000 euro.
contacten met hogescholen en universiteiten
De subsidie moet in zijn geheel ten goede
om het bèta-onderwijs een impuls te geven.
komen aan het opwaarderen van ‘bèta’ op
Sinds vorig jaar is er intensief contact met
school. De scholen moeten het geld
multinational Unilever. Leerlingen uit de
gebruiken voor het stellen én bereiken van
onder- en bovenbouw kunnen ter plaatse
doelen die een bijdrage leveren aan de
proeven van techniek in de praktijk.
beoogde landelijke stijging van 15%.
Unilever organiseert onder meer proeven
Daarnaast wordt elke Universumschool
voor de derde klassen in het bedrijfslabora-
geacht ten minste één volgschool te kiezen.
torium. Eind oktober werd Melanchthon
De volgschool van Melanchthon Schiebroek is
Schiebroek voor deze initiatieven en
de Melanchthonvestiging in Bergschenhoek.
activiteiten gehonoreerd met de benoeming
Elke kandidaat-school doorloopt een
tot ‘Universumschool’.
selectieprocedure waarbij een deskundige
Volgschool
commissie de plannen en werkzaamheden van de school onder de loep neemt.
Als Universumschool doet de Melanchthon-
Melanchthon Schiebroek kwam naar verluidt
vestiging mee aan het universumprogramma
zeer gunstig uit de bus, zo bleek op
van het Platform Bèta Techniek. Dit Platform
15 november tijdens de aftrap van het
is een organisatie die de overheid in het
Universumprogramma 2006-2007. De school
leven heeft geroepen. De doelstelling van het
werd in het zonnetje gezet door minister
Platform is: 15% meer uitstroom van
Van der Hoeven van Onderwijs. Zij reikte bij
technische studenten uit het hoger onderwijs
die gelegenheid een overdonderde
15
C VOpen
Minister Van der Hoeven reikt aan een overdonderde Johan Bolomey het certificaat ‘Universumschool’ uit.
Februari 2007
PvdA wil investeren in de grote steden Hoop gloort voor onderwijs in nieuw kabinet Van de grote politieke partijen in Nederland is de Partij van de Arbeid de enige die haar nek uitsteekt voor het onderwijs in de vier grote steden. De PvdA ondersteunt expliciet de ambitie van het Onderwijsplatform G4, verwoord in een manifest. Omdat deze partij waarschijnlijk in de regering komt, is er weer enige hoop voor scholen in Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Utrecht.
grote steden is dat zij de belangrijkste centra van economische bedrijvigheid zijn, en tegelijkertijd te maken hebben met sociale spanning en ongelijkheid. Willen de problemen in de grote steden niet nog intenser en onoplosbaar worden, dan zijn extra investeringen in jongeren en hun onderwijs noodzakelijk. Het Onderwijsplatform G4 deed daarom in mei vorig jaar een oproep aan het kabinet om een Integraal Investeringsprogramma Jongeren G4 te ontwikkelen. Deze oproep werd verwoord in het genoemde manifest. 120 prominenten uit de politiek, het bedrijfsleven, Wouter Bos neemt het manifest van Onderwijsplatform G4 in ontvangst.
onderwijs, justitie en zorg onderschreven dit document.
Teleurstelling Op 18 november overhandigde Huub van Blijswijk, bestuursvoor-
De reactie vanuit het kabinet stelde de opstellers van het manifest
zitter van SCO Lucas uit de regio Haaglanden, namens het
zeer teleur. Premier Balkenende bleek herhaaldelijk niet bereid
Onderwijsplatform G4 het manifest ‘Investeren in jongeren in de
om het manifest officieel in ontvangst te nemen. In verkiezingstijd
grote steden’ aan PvdA-partijleider Wouter Bos. Deze ondertekende
bleek het ‘om agendatechnische redenen’ niet mogelijk dat de
daarna een convenant. Daarmee ging de PvdA de verplichting aan
lijsttrekkers of de nummers twee op de kandidatenlijsten debat-
om zich in te spannen voor de uitvoering van de investeringspara-
teerden over het manifest. Uiteindelijk geeft alleen de PvdA blijk
graaf van het manifest. Daarmee is een bedrag van minstens 1,1
van serieuze betrokkenheid bij de problematiek waar onderwijs
miljard euro aan structurele investeringen gemoeid. ‘De investe-
gevenden in de grote steden dagelijks mee te maken hebben.
ringen zullen zichzelf terugverdienen’, meldt het manifest.
Het Onderwijsplatform G4 is met name ook teleurgesteld over de houding en de keuzes van het CDA. ‘Het CDA lijkt meer op de hand
Lobby bij de overheid
van de kleine steden en de grote dorpen, en neemt niet zijn
Het Onderwijsplatform G4 is een samenwerkingsverband van de
verantwoordelijkheid in dit dossier’, zegt Wim van Littooij,
schoolbesturen in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht.
Raad van Bestuur van CVO. ‘Gelukkig zijn we er toch in geslaagd
Alle onderwijssectoren zijn erin vertegenwoordigd. Het Onderwijs-
politieke belangstelling voor het manifest te krijgen.’
platform G4 zet zich in voor de bestrijding van achterstanden,
(AZ)
betere toerusting van jongeren en bevordering van maatschappelijke integratie en lobbyt daarvoor bij de overheid. De reden om apart aandacht te vragen voor de problemen in de
Meer info: www.g4onderwijsplatform.nl
16
C VOpen
Februari 2007
De (CVO)pen aan een gast
Geen kampen, maar kansen Steven van Eijck, regeringscommissaris jeugd- en jongerenbeleid
In deze column schets ik graag mijn visie op de noodzaak om
aan de slag moeten na hun tijd in een time-outvoorziening, of om
jongeren altijd een kans te geven. In Nederland waait op het
kinderen op een school voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen
moment een politieke wind van flinkheid. Jongeren moeten in
(zmok). Het gaat echter ook om kinderen die ogenschijnlijk niets
werkkampen gezet worden, hoor je van verschillende kanten.
ontberen – maar die van hun ouders geen tijd en aandacht krijgen.
Daar zouden ze discipline en arbeidsethos leren. Verschillende
Zij allen ervaren de aantrekkingskracht van het criminele en vaak
wetenschappers en ervaringen in de Verenigde Staten hebben
lucratieve bestaan, als ze zelf niet sterk genoeg in hun schoenen
aangetoond dat jongeren vaak niet beter worden van opsluiten
staan. Zij ervaren ook de aanzuigende werking van groeperingen
in kampen, en vooral dat ze daar de verkeerde dingen leren.
die schijnbaar op een ideologie gebaseerd zijn. In die groeperingen
De argumenten tegen de jongerenwerkkampen zal ik hier niet
heerst een vorm van betrokkenheid en geborgenheid, die onder de
allemaal herhalen. Liever geef ik aan wat mijn persoonlijke
geschetste omstandigheden tot de verbeelding kan spreken.
antipathie tegen kampen is. Systemen die werken met straffen en
Bij het oplossen van het integratievraagstuk en het bestrijden van
opsluiten leiden tot een ‘wij–zij–gevoel’. Ik ga uit van het positieve
de jeugdcriminaliteit is het noodzakelijk om de jongere zelf
in de mens en vooral in jongeren. Natuurlijk moeten echte
centraal te stellen. Nu is opvoeden primair de taak van de ouders.
criminelen opgesloten worden, maar jongeren verdienen altijd een
Een gebruiksaanwijzing is evenwel niet voorhanden. Een fors
kans. Stel dat je in het uiterste geval uitgaat van ‘een strijd’ in de
aantal ouders is gewoon niet in staat kinderen op een verantwoor-
samenleving. Dan is mijn mening dat je deze strijd wint door je
de manier op te voeden. De overheid heeft daarom ook een taak.
tegenstander te geven wat hij of zij het liefste wil. Tijdens al mijn
Die taak is overigens niet altijd helder en de meningen daarover
gesprekken met autochtone en allochtone probleemjongeren en
verschillen per politieke partij.
jeugdcriminelen blijkt mij telkens weer dat zij niet van u en mij
Ik hoop dat iedereen het erover eens is dat het vergroten van de
verschillen wat hun liefste wensen betreft. Zij willen uiteindelijk
maatschappelijke betrokkenheid van jongeren een positief effect
een baan of een opleiding, een vriendin of een vriend, een stukje
heeft op de samenleving. Bovendien lijkt mij de sociale integratie
geborgenheid in een solidaire en vriendelijke samenleving.
van jongeren in onze samenleving gebaat bij het vergroten van hun
Is dat nu zo moeilijk te realiseren? Als het lukt, zou de winst zeer
kennis. De economische integratie en het wennen aan zelfstandig-
groot zijn. Vanuit financieel oogpunt: de jongeren worden uiteinde-
heid en verantwoordelijkheid gedijen uitstekend onder het genot
lijk gewone belastingbetalers, in plaats van geldverslindende
van een baan. Dan zullen huisvestingsproblemen van hangjongeren
probleemjongeren. Vanuit sociaal perspectief: ze worden geen
die overlast geven tot het verleden behoren. Ze zitten immers op
autoruit-intikkende drugsverslaafden, maar verpleegster,
school of hebben werk. Het resultaat is maatschappelijke
busbestuurder of politieagent en zijn in de samenleving
betrokkenheid en respect voor elkaar in een solidaire en vrien
geïntegreerd. Het gaat hierbij om jongeren die in de maatschappij
delijke maatschappij. Het resultaat van het bieden van kansen is
terugkeren vanuit een justitiële jeugdinrichting of weer op school
dat beide partijen winnen in een strijd die niet behoort te bestaan.
17
C VOpen
Februari 2007
Nieuws van de scholen
Voorronde Model Europees Parlement op het Marnix
Diploma voor ‘Bijzondere Buurtgenoten’
Twee leerlingen uit de zesde klas van het Marnix Gymnasium organiseren op hun school een voorronde voor het Model European Parliament (MEP). Het MEP is een debattoernooi waarbij het Europees Parlement wordt nagebootst. Deze voorronde moet tien leerlingen opleveren die doorgaan naar de regionale voorronde; daaruit komen weer de deelnemers voort voor het nationale MEP. Het Marnix Gymnasium doet dit jaar voor de vierde keer mee aan het MEP. De twee leerlingen die de voorronde op hun school organiseren, Tessa de Zeeuw en Kiri Tippens, hebben beide MEPervaring. Leerlingen uit klas 4 doen verplicht mee aan het debattoernooi; het is een onderdeel van hun schoolexamen geschiedenis. Twintig leerlingen uit klas 5 doen vrijwillig mee. Het evenement vindt plaats op 28 en 29 februari, en 1 maart. De plenaire vergadering op de laatste dag wordt gehouden in het auditorium van de Hogeschool Rotterdam. Als keynote spreker is Wethouder Jantine Kriens overhandigt het diploma van de cursus ‘Alles onder controle!’.
gevraagd Han ten Broeke, Tweede Kamerlid voor de VVD met de Europese Unie in zijn portefeuille. De twee zesdeklassers organiseren het MEP als praktijkonderzoek in het kader van hun profielwerkstuk maatschappijleer en geschiedenis.
Wethouder Jantine Kriens van Volksgezondheid, Welzijn en Maatschappelijke Opvang reikte op 7 december in dagcentrum De Kapelburg de eerste diploma’s uit aan Bijzondere Buurtgenoten in Rotterdam. Bijzondere Buurtgenoten zijn mensen met een verstandelijke beperking die de cursus ‘Alles onder controle!’ hebben gevolgd. Dankzij deze cursus weten ze hoe ze een huis houden kunnen runnen en contacten kunnen leggen in de buurt. Ze leerden onder meer hoe ze brand en andere ongelukken in huis kunnen voorkomen, een huis schoonhouden en opruimen, gezond eten en verzorgd voor de dag komen. ‘Alles onder controle!’ is ontwikkeld door Accent Avondonderwijs, de Stichting Rotterdamse Avondscholen (STRAS) en de Maaskringgroep. De cursus is een onderdeel van Bijzondere Buurtgenoten, een project dat tot doel heeft de emancipatie en integratie van mensen met een verstandelijke beperking te bevorderen. Aan de eerste cursus deden twee groepen van dertien mensen mee.
Een regionale voorronde van het MEP in het Rotterdamse stadhuis.
18
C VOpen
Februari 2007
Informatieavond over MTV, TMF en jongerenseks De ouderraad van Melanchthon Schiebroek organiseerde met het zorgadviesteam van de school een informatieavond voor ouders over seks en jongeren. De avond werd begin november gehouden. Gastspreker was journaliste Myrthe Hilkens, gespecialiseerd in de jongerencultuur. Hilkens heeft een duidelijke mening over de wijze waarop politici, medewerkers uit het onderwijs en ouders met Een winnend team van Calvijn Vreewijk bij de legorobot.
seksueel gedrag van jongeren om zouden moeten gaan. Van haar hand verscheen onder andere het artikel ‘Waarom laten meisjes zo met zich sollen?’ (Trouw). Hilkens was ook te gast in het
Teams Calvijn Vreewijk winnen wedstrijd met legorobot
tv-programma ‘Het elfde uur’ van de EO, waarin ze de invloed van de muziekzenders MTV en TMF op het seksuele gedrag van jongeren toelichtte.
Op vrijdag 8 december won opnieuw een team van Calvijn Vreewijk –
Op de informatieavond ging het onder andere over het fenomeen
de Atomix – de regiofinale van de First Lego League roboticawed-
dat meisjes vaak een onderdanige rol hebben in seksueel verkeer.
strijden. Ook vorig jaar eindigde een Calvijnteam als eerste in de
Ook kwam ter sprake dat een lichte vorm van prostitutie op steeds
regio Rijnmond. Een ander team van Calvijn Vreewijk – The Beauty’s
jongere leeftijd voorkomt. Besproken werd verder dat MTV toegeeft
and the Nerds – werd vijfde. Beide teams gaan door naar de
dat het seksueel getinte clips vertoont om jongeren te trekken.
Benelux-finale die 27 januari plaatsvindt op de Technische
Kant-en-klare oplossingen kon Hilkens niet aandragen. Wel stelde
Universiteit Delft. Daar nemen ze het op tegen 31 andere teams
zij dat het van belang is dat ouders, en wellicht ook docenten, veel
uit een Benelux-land.
praten met de jongeren over seks, internet, liefde, en waarden en
De tweedeklassers vmbo, havo en atheneum van Calvijn Vreewijk
normen. De opkomst was groot, de discussies openhartig en er werd
hadden zich twee maanden voorbereid (zie ook pagina 12-13).
nog lang nagepraat.
De ‘legorobotica’ is daar een vast onderdeel van het lesprogramma geworden. Aan de wedstrijd in de regio Rijnmond deden 28 teams mee. Het thema was nanotechnologie. De wedstrijd bestond uit vier onderdelen: de robotdemonstratie, de technische presentatie van de robot, de teamprestatie en de presentatie over nanotechnologie. Aan de eerste prijs is een excursie verbonden naar de Fokkerfabriek op vliegbasis Woensdrecht. De First Lego League is een wedstrijd voor jongeren tussen 9 en 14 jaar die in teamverband een autonome robot ontwerpen, programmeren en bouwen. Daarbij maken ze gebruik van een speciaal Legosysteem met bijbehorende software. Met deze robot moet tijdens de wedstrijden een opdrachtenparcours worden afgelegd, waarbij punten te verdienen zijn. Leerlingen doen daarnaast ook onderzoek naar de maatschappelijke context van de ontwerpopdracht.
19
C VOpen
Februari 2007
Nieuws van de scholen
Calvijnvestiging Meerpaal 25 jaar
Geslaagde reünie dankzij Schoolbank.nl De vestiging Maarten Luther van CSG Calvijn bestaat dit cursusjaar vijftig jaar. Dat werd gevierd met een grote reünie op zaterdag 7 oktober. De inschrijving verliep geheel langs elektronische weg. De bekende site www.schoolbank.nl was belangrijk hierbij: alle oud-leerlingen die daarop voorkomen, kregen een uitnodiging per e-mail. Daarop kwamen meer dan duizend reacties. Op de schoolsite werden de namen vermeld van allen die zich hadden ingeschreven. Dat had weer een vliegwieleffect. Verder ondernamen oud-leerlingen acties om voormalige klasgenoten op te sporen. Enkele oud-leerlingen die in de vroege jaren zeventig op school hadden gezeten, zetten een site op naar aanleiding van de reünie, met een keur aan oude foto’s. Dankzij al deze inspanningen was het op 7 oktober een drukte van belang. Op deze prachtige dag lieten velen blijken dat ze over vijf jaar wel weer zo’n reünie wilden. Later dit schooljaar is er nog een jubileumactiviteit voor het personeel van de vestiging Maarten Luther.
Ook voor de leerlingen was er een workshop djembé-spelen.
In oktober was het 25 jaar geleden dat de Meerpaal ontstond als zelfstandige school voor voortgezet speciaal onderwijs. Opvallend in de geschiedenis van de school is het aantal verbouwingen en verhuizingen in verband met de snelle groei. Uiteindelijk kon de Meerpaal in 1996 een fraai gebouw betrekken aan de Kreeftstraat in Rotterdam-Alexander. Sinds 2002 is de Meerpaal een vestiging van CSG Calvijn. Op 4 oktober werd het vijfentwintigjarig bestaan met de leerlingen gevierd. Er waren creatieve workshops, samengesteld in overleg met de SKVR (Kunst voor Rotterdammers). Daarna toonden de leerlingen in de aula de resultaten aan medeleerlingen en docenten. Op 14 oktober was er een feestdag voor het personeel. Na de koffie werd een citysafari gehouden door delen van de stad, onderbroken door een gezamenlijke lunch. Aan het eind van de middag volgde er een luidruchtige workshop djembé-spelen en een feestelijk diner. Iedereen vond de activiteiten zeer geslaagd. Foto’s zijn te bewonderen op de website www.calvijn.nl (> kies vestiging Meerpaal > Foto’s > 25-jarig jubileum).
20
C VOpen
Februari 2007
Accent Delfshaven verhuisd naar ‘toplocatie’
Comenius College presenteert de musical ‘Fame’
In december heeft Accent Praktijkonderwijs Delfshaven een ‘nieuw’ gebouw in gebruik genomen op een mooie plek in de Japarastraat. Het oude gebouw in Spangen werd verruild voor het pand waarin voorheen het zeevaartopleidingsinstituut Jan Bax was gevestigd. Dit instituut is gefuseerd met het Scheepvaart- en Transportcollege Rotterdam. Het gebouw aan de Japarastraat is totaal gerenoveerd en heringericht. De leerlingen hebben nu de beschikking over een ruim onderkomen aan de Nieuwe Maas. Directeur Gerard Kool van Accent Delfshaven merkte terecht op: ‘Het is een toplocatie met uitzicht op de rivier.’ Er zijn grote en goed toegeruste lokalen voor de praktijkvakken gerealiseerd, met name voor techniek (solderen, schilderen, hout en bouw), textiel, koken, catering en verzorging. Hier kunnen de leerlingen zich goed voorbereiden op het beroep van hun keuze. Ook is er een mooi computerlokaal, en een sportzaal met fitnessapparaten. Op 11 december werd de school geopend en begonnen de lessen er.
De musical ‘Fame’ is een ambitieus project op het Comenius College.
Het praktijkonderwijs van Accent heeft er een mooie locatie bij gekregen!
Vijfenzestig leerlingen van het Comenius College studeren de musical ‘Fame’ in en voeren die eind maart vier keer uit in het Isala Theater in Capelle aan den IJssel. De leerlingen zijn afkomstig van alle zeven units van Comenius, uit alle klassen en onderwijssoorten, van vmbo-1 tot en met vwo-6. ‘Het is inmiddels een hechte groep, waarin de onderlinge verschillen niet tellen. Iedereen helpt elkaar. Het is een hele stap vooruit om de musical Comeniusbreed op te pakken’, zegt initiatiefneemster Jaimie de Jongh, docente Spaans op de units Lijstersingel 2 en 18. Twee jaar geleden zetten leerlingen van de units aan de Lijstersingel de musical ‘Chicago’ op de planken. Ook voor deze productie nam Jaimie het initiatief. ‘Fame’ is een ambitieus project, omdat veel leerlingen op meer dan één terrein tegelijk actief moeten zijn: spel, zang, dans en muziek. Er zijn nog verschillende vrijdagmiddagen en drie weekends om te repeteren. Het publiek heeft hoge verwachtingen, want half december was de première al uitverkocht. Voor de andere voorstellingen, op 28 en 29 maart (matinee en avondvoorstelling) zijn kaarten à € 10 te bestellen via
[email protected]. Meer informatie: www.comeniusgoesfame.nl
21
C VOpen
Februari 2007
De buitenlandse docent
De drive van een Surinaamse leraar Al bijna vijftien jaar geeft Leon Resowidjojo les op Accent Praktijkonderwijs in het centrum van Rotterdam. Zijn Surinaamse afkomst maakt hem naar eigen zeggen een strenge maar rechtvaardige leraar. ‘Dat kan geen kwaad bij die mondige leerlingen in Nederland’, vindt hij. ‘Zolang je de kinderen in hun waarde laat en ook echt naar hen luistert. Dan kun je samen goede resultaten boeken.’
In 1992 kwam Resowidjojo – ‘Noem me maar Leon’ – uit Suriname naar Nederland, met al een flink cv op zak. In 1978 haalde hij zijn hoofdonderwijzersakte en in 1984 zijn eerste graad in de peda gogiek. Vervolgens werkte hij onder meer op een kweekschool, een basisschool voor moeilijk lerende kinderen en in de gehan dicaptenzorg. Net voordat hij de Atlantische Oceaan overstak, was hij directeur van een blindeninstituut. ‘Eigenlijk heb ik altijd een zwak gehad voor kinderen met een beperking. Juist hen wil ik kansen bieden, want ze kunnen vaak zoveel meer dan wordt gedacht’, zegt Leon.
Drijfveer Om zijn horizon te verbreden, verhuisde hij naar Nederland. Leon woonde drie maanden in Alphen aan den Rijn toen hij een personeelsadvertentie las van de Vijverpoort (nu Accent Praktijkonderwijs Centrum) in de Havenloods. ‘Ik belde en kon gelijk langskomen voor een gesprek. In no time was ik aangenomen en stond ik weer voor de klas, heerlijk. Wat me drijft? De liefde voor kinderen. Proberen uit hen te halen wat er in hen zit, dat is het mooiste wat er is.’ Het eerste jaar kreeg hij nog enige begeleiding van twee collega’s als nieuwe leraar op een Nederlandse school. ‘Maar de taal sprak ik natuurlijk al en verder verschilde het onderwijs niet veel van dat in Suriname. Leon Resowidjojo: ‘Ik moest wennen aan de mondigheid van leerlingen.’
22
C VOpen
Februari 2007
Personalia Peter van Noorloos (50) is sinds 1 januari directeur Bedrijfsvoering op het Farelcollege. Hij volgt Jan Fraanje op die met fpu ging. Peter begon in 1980 op het Farelcollege als docent Nederlands en aardrijkskunde. Later gaf hij ook wiskunde. Hij werd leerlingbegeleider en daarna sectordirecteur van de onderbouw avo. Sinds 1 november vorig jaar nam hij de functie van directeur Bedrijfsvoering al waar. Ik moest alleen wennen aan de mondigheid van leerlingen. Ze geven sneller tegengas dan Surinaamse leerlingen. Dat is het gevolg van hun vrijere opvoeding. Inmiddels kan ik daar waardering voor hebben, maar het betekent niet dat alles maar mag.’
Strenge leraar In de loop der jaren heeft Leon in veel leerlingen goede dingen naar boven zien komen. Zo herinnert hij zich onder meer Empario, een jongen met adhd. ‘Na een extra test, waar ik om had gevraagd bij de directeur, bleek hij naar het reguliere onderwijs te kunnen.
Yvonne Laging (47) start op 1 februari als directeur van de
Hij schopte het uiteindelijk tot leraar lichamelijke opvoeding en
nieuwe vestiging Hoogvliet van Accent Praktijkonderwijs. Sinds 1979
werkt nu als badmeester bij een zwembad in de buurt. Ik kom
is zij werkzaam in het speciaal onderwijs, waarvan de laatste 23 jaar
hem nog weleens tegen, net als sommige andere oud-leerlingen.
op de afdeling praktijkonderwijs van openbare scholengemeenschap
De meesten zijn nu volwassen mannen en vrouwen. “U was streng”,
Nieuw Zuid. Na vele jaren avondstudies gevolgd te hebben, maakte
zeggen ze dan, “maar dat was wel goed voor mij.” Dat is mooi, toch?’
zij daar de laatste 5 jaar deel uit van het managementteam.
Goede voorbeelden ‘Onze leerlingen zijn doeners. De meesten zijn gedreven om iets
Lex van Drongelen (50) volgt per 1 februari Peter van Tol op
te leren, je moet hen alleen weten te triggeren. Goede voorbeelden
als directeur van de unit Lijstersingel 18 van het Comenius College.
geven, dat is belangrijk voor ze. Kijk naar de maatschappelijke
Lex begon zijn loopbaan als onderwijzer in Driebergen. Na een jaar
stages die ze volgen. Die zijn in eerste instantie bedoeld voor de
ging hij schoolmuziek en koordirectie studeren aan het conserva-
leerlingen die echt willen. Er zijn er altijd een paar die te kennen
torium in Arnhem. Tijdens zijn studie gaf hij muziek en Nederlands
geven er geen zin in te hebben. Wacht maar tot je klasgenoten
op een aantal mavo’s. Daarna werd hij vakleerkracht muziek op
terugkomen met verhalen, denk ik dan. En ja, dat werkt.
basisscholen in Zutphen. In 1991 maakte hij de overstap naar CSG
Dan willen zij ook. En dan dik ik die prachtige verhalen van hun
Het Streek in Ede (Bovenbuurtweg). In 2000 werd hij teamleider havo,
klasgenoten in de groep natuurlijk nog even flink aan’, lacht hij.
eerst van de leerjaren 2 en 3, en later van de leerjaren 4 en 5.
‘Je moet als leraar de drive hebben om het goede voorbeeld te willen geven. Zonder die behoefte red je het niet in het onderwijs. Niet in dit onderwijs en niet in deze stad. Leraar zijn is een dynamisch, boeiend en dankbaar vak.’ Leon vergelijkt het onderwijs met de volleybalsport. Van 1976 tot 1982 zat hij in het nationale volleybalteam van Suriname. Leon: ‘Als je er samen met je team helemaal voor gaat, dan bereik je de beste resultaten. En dat geeft je ook de kick om door te gaan. Zo werken we al enige jaren met alle collega’s aan het vormgeven van het praktijkonderwijs. Dat is een boeiend proces. We hebben
Peter van Tol (57) is sinds de herfstvakantie adjunct-directeur
een fijn team. Collega’s zijn goed op elkaar ingespeeld. Alleen dan
ad interim op de vestiging Laanslootseweg van Melanchthon, en als
bereik je iets.’
zodanig belast met de bedrijfsvoering. Peter was unitdirecteur op het Comenius College. Eerder werkte hij als coördinator van de bovenbouwklassen vwo op de vestiging Blaise Pascal van het PENTA college CSG.
23
C VOpen
Februari 2007
De hobby van…
Martin Klopstra Docent culturele en kunstzinnige vorming (ckv) op Calvijn, vestiging Meerpaal
Beeldhouwen Als kind wilde ik al beeldhouwer worden, maar mijn ouders vonden dat ik een vak moest leren. Er moest immers brood op de plank komen. Ik werkte aanvankelijk op een architectenbureau; sinds vijfentwintig jaar zit ik in het onderwijs. Daarnaast heb ik al die jaren ook als beeldend kunstenaar gewerkt. Jaarlijks maak ik gemiddeld zo’n vijftien kunstwerken. Sommige zijn heel groot – soms wel twaalf meter hoog – andere zijn weer klein. Mijn werk is niet in galeries te zien, maar ik exposeer wel regelmatig in beeldentuinen, zoals op het Rotterdamse landgoed Ravenstein. De beelden staan dan in een grote kasteeltuin. Ik exposeer meestal in Nederland, maar ook in België en Duitsland. Bij sommige exposities verkoop ik maar één object, bij andere wordt alles verkocht. Dat ik soms weinig verkoop geeft niet, ik heb geen haast. Met name in Duitsland is veel belangstelling voor wat ik maak. Het meeste werk verkoop ik aan particulieren, maar er staan bijvoorbeeld ook beeldhouwwerken van mij op de Keukenhof. Soms maak ik voor een expositie een gelegenheidskunstwerk. Ik ben bijvoorbeeld bezig met een soort installatie die bestaat uit een serie ‘iconen van de tijd’. Tijdens de opening leg ik daar een vuurbaan omheen. Daardoor verbrandt een deel van het kunstwerk. Door zo’n performance creëer ik een herinneringsmoment. Mensen raken geboeid en zijn daarna meer geneigd om mij te blijven volgen, bijvoorbeeld via internet. In mijn werk kun je duidelijk bepaalde thema’s onderscheiden, zoals de tijd, de natuur en het wezen van de mens. Mijn objecten zijn vaak fragiel en gestileerd, ik gebruik frequent ronde eivormen. Om de zuiverheid van de fragiele vormen te versterken, kies ik bewust voor een hoog afwerkingsniveau. Ik vind het heel prettig dat ik – naast mijn werk als beeldhouwer – ook een reguliere baan heb. Mijn baan als docent verschaft mij de (financiële) onafhankelijkheid die ik als kunstenaar nodig heb. Ik wil mijn eigen keuzes kunnen maken, de dingen doen die ík wil, en me niet laten leiden door commercie of meningen van anderen. (KvB) Meer informatie: www.klopstra.net
24
C VOpen
Februari 2007
De CVO-scholen
Accent Praktijkonderwijs
CVO
Marnix Gymnasium
CVO bestuurt tien scholen voor voortgezet onderwijs in Rotterdam
Weegschaalhof 33
Essenburgsingel 58
en omgeving. Met ruim 20.000 leerlingen zijn we één van de grootste
Postbus 84017
3022 EA Rotterdam
schoolbesturen in Nederland. De meeste CVO-scholen zijn brede
3009 CA Rotterdam
Tel. (010) 244 50 44
scholengemeenschappen. Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus,
Tel. (010) 209 99 26
Fax (010) 478 08 46
van gymnasium tot praktijkonderwijs, op 40 verschillende locaties.
Fax (010) 209 56 40
[email protected]
CVO is werkgever voor zo’n 2.200 mensen. CVO streeft kwalitatief
[email protected]
www.marnixgymnasium.nl
hoogstaand onderwijs na, waarin de christelijke identiteit goed verankerd is en de zorg voor de leerling centraal staat. CVO streeft
www.cvoaccent.nl
naar actieve betrokkenheid bij onderwijs- en jeugdbeleid op lokaal, regionaal en landelijk niveau.
Christelijke Scholengemeenschap Calvijn
Melanchthon
Verenigingsbureau
Henegouwerplein 14-16
CVO heeft een eigen verenigingsbureau waar ongeveer vijfendertig
Grift 30
3021 PM Rotterdam
mensen werken. De medewerkers ondersteunen het bestuur,
3075 SB Rotterdam
Tel. (010) 476 73 00
het managementteam en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig
Tel. (010) 419 00 77
Fax (010) 478 08 50
met onderwijsbeleid, personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, com-
Fax (010) 432 45 99
[email protected]
municatiebeleid, boekhouding, personeels- en salarisadministratie
[email protected]
www.melanchthon.nl
en systeembeheer / ICT.
www.calvijn.nl
Missie CVO staat midden in de samenleving. De vereniging is geworteld in het Evangelie en handelt vanuit een christelijke inspiratie met oog Comenius College
PENTA college CSG
en respect voor haar vele verschijningsvormen. CVO biedt jonge
Lijstersingel 10
J.A. Heijwegenlaan 4
mensen stimulerend onderwijs en een brede vorming. We houden
Postbus 797
Postbus 220
daarbij zoveel mogelijk rekening met de individuele mogelijkheden
2900 AT Capelle aan den IJssel
3200 AE Spijkenisse
van de leerlingen. Vanuit een open houding werken we samen met
Tel. (010) 459 59 70
Tel. (0181) 600 200
vele verschillende partners. Om ons onderwijs op een zo hoog
Fax (010) 451 62 74
Fax (0181) 697 523
mogelijk peil te brengen en te houden.
[email protected]
[email protected]
www.comenius.nl
www.penta.nl
Farelcollege Kastanjelaan 50 Postbus 163 2980 AD Ridderkerk Tel. (0180) 411 777 Fax (0180) 418 904
[email protected] www.farelcollege.nl
Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving
CVO Goudsesingel 14a 3011 KA Rotterdam Postbus 22421 3003 DK Rotterdam T [010] 217 13 99 F [010] 411 42 78 www.cvo.nl
Kunst van leerling Farelcollege
CKV-opdracht: Pleeg plagiaat en baseer je op het postmodernisme. Tessa van Nes (atheneum-5) koos de ‘Mona Lisa’ van Leonardo da Vinci. Tessa wilde het mysterieuze van haar blik versterken door een zak over haar hoofd te trekken.
