J AARVERSLAG 2009 O NDERLINGE B OSSEN V ERZEKERING

JAARVERSLAG 2009

O NDERLINGE B OSSEN V ERZEKERING

FOTO: ADRI VAN DER WAART

5

FOTO: OBV

EEN ‘ONDERLINGE’

Onderlinge Bossenverzekering Maatschappij U.A. Opgericht te Zutphen, 4 februari 1894 Louis Pasteurlaan 6 Postbus 397 2700 AJ Zoetermeer T 079 3681350 F 079 3681320 E [email protected] I www.bossenverzekering.nl Raad van Commissarissen drs. O.O. Gorter A.C.J. Bullens R.C. Robbertsen C.F.J. Slager Directie ARCADIS Nederland BV drs. M.A. Elbers ir. J. van Gelder mr. M.P. Heiligers mr. J.W.C. Mijs ir. G.J. van Dijk

“Een onderlinge verzekeringsmaatschappij wordt gevormd door een aantal personen of organisaties met gemeenschappelijke belangen die aan ongeveer gelijke risico’s blootstaan en deze gezamenlijk willen dragen. Een eventuele schade bij een van de deelnemers wordt betaald uit de bijdrage van allen; de ledenrekening. Een dergelijke ‘maatschappij’ wordt opgezet in de vorm van een Onderlinge Waarborgmaatschappij. Solidariteit en gemeenschappelijk belang vormen daarbij de basis. Omdat een garantiefonds wordt gevormd, noemt men zich ook wel ‘waarborg-’ of ‘borgmaatschappij’. De leden of deelnemers zijn tevens de verzekerden die een of meer uitvoerders benoemen: de directie, aangevuld met een administratie, financieel en operationeel apparaat. Een aantal gedelegeerden uit de leden of andere daartoe aangezochte deskundige personen vormen een raad van toezicht en advies; de commissarissen. Zij houden toezicht op directievoering en operatie en nemen de belangrijke beslissingen of stellen die aan de leden voor. De ledenrekening wordt gevormd vanuit premies (vooraf) of uit jaarlijkse omslagen van de totale kosten en uitgekeerde schades (achteraf). In de meeste gevallen hanteert men beide mogelijkheden. Het kapitaal wordt zorgvuldig beheerd. Hoe meer leden/deelnemers er zijn, hoe gunstiger het voor allen is. Een verzekeringsmaatschappij op onderlinge basis kan voor meerdere verzekeringsgebieden worden opgezet. Vooral de gevolgen van brand dekt men onderling: boerderijen en andere gebouwen, voorraden, oogsten, foerage, bossen. Maar ook schades door broei, scheepsrampen en ziekten (vee) kunnen onderling worden georganiseerd en verzekerd. Het is zo oud als de nood. De oude Grieken kenden dergelijke schadecoöperaties al. Bij ons hadden sociale risicospreiding en onderlinge hulp waarvoor gelden of goederen werden ingelegd een grote plaats in de organisatie van de middeleeuwse ambachtsgilden. Daartoe werd een ‘gildebosse’ onderhouden, beheerd door ‘bosmeesters’. Dat ‘bos’ is geen groeiend hout maar de beurs, bus of kas.”

>>

OBV JAARVERSLAG 2009

VOORWOORD

7

FOTO: ISTOCKPHOTO

6

Voorgaande tekst is gebaseerd op hetgeen wij schreven in de jubileumeditie van de Onderlinge Bossen Verzekering (OBV) ter gelegenheid van haar 90-jarig jubileum. Nu, bij het 115-jarig bestaan van OBV, is deze onderlinge samenwerking nog altijd de kracht van de maatschappij, die de deelnemers van OBV met elkaar verbindt. De onderlinge band bij OBV is sterk gebleven omdat u als boseigenaar behoort tot een heel specifieke groep. U bent, net als uw medepolishouders, om verschillende redenen sterk verbonden met de natuur. Bijvoorbeeld als eigenaar/ beheerder van jarenlang gekoesterd familiebezit, als investeerder in nieuwe natuur, of als recreatieondernemer op een natuur- of bosterrein. Onderling bent u met andere deelnemers verbonden door het gemeenschappelijk belang van een bosbezit, een belang dat u laat verzekeren bij OBV. In dit jaarverslag kijken we om naar 115 jaar historie die achter ons ligt. We markeren daarbij ook het moment waarop de jarenlange directievoering door Heidemij en ARCADIS wordt beëindigd en een nieuwe directie het roer overneemt, in een samenwerkingsverband met andere onderlinge maatschappijen. Wij wensen u veel leesplezier. Directie OBV

VOORWOORD


INHOUD

Voorwoord Algemeen Kerncijfers Raad van Commissarissen Bericht van de Raad van Commissarissen Verslag van de directie Ontwikkeling van de portefeuille Risicomanagement Financieel Profiel Wisseling van de wacht Afsluiting van een tijdperk Nieuwe directie stelt zich voor Jaarrekening Overige gegevens Winstbestemming Accountantsverklaring Een terugblik: 115 jaar Onderling Bossen Verzekeren


INHOUD

5 8 9 10 13 14 14 16 17 24 24 25 29 33 45 45 46 48

8

9

KERNCIJFERS

2009

2008

2007

2006

2005

331 224 13 568

327 237 13 577

303 191 12 506

309 175 11 495

319 167 9 495

3 5 – 8

3 28 – 31

44 864 – 908

187 49 3 239

1 183 109 293

55

47

-/- 468

-/- 140

-/- 151

1 56

2 49

4 -/- 464

1 -/- 139

54 -/- 97

1.783

1.906

1.981

2.039

2.061

Verzekerde waarde (x € 1 mln) Brand 193 Storm 55 IJzel 1 Totaal 249

189 61 1 251

196 66 1 263

199 64 1 264

198 61 1 260

Verzekerde oppervlakte in ha Brand 55.115 Storm 18.934 IJzel 3.924

54.663 22.538 4.380

55.361 24.480 4.060

55.558 22.487 3.673

55.980 22.081 3.077

553 1.314

690 1.277

943 1.548

956 1.637

FOTO: GPTWISTED

Premie (x € 1.000) Brand Storm IJzel Totaal Schade-uitkeringen (x € 1.000) Brand Storm IJzel Totaal

ALGEMEEN Evenals in 2008 zijn er ook in 2009 geen gebeurtenissen geweest die hebben geleid tot grote schade-uitkeringen. Mede dankzij de lage schadelast en herstel van de effectenportefeuille bedraagt het technisch resultaat € 55.000 (2008: € 47.000). Na verrekening van de overige baten en lasten resteert een positief resultaat voor de maatschappij van € 56.000. In 2008 was er sprake van een resultaat van € 49.000. Door dit positieve resultaat en de toename van de post reserve koersverschillen is het eigen vermogen van de maatschappij toegenomen met € 125.000 tot € 678.000. De premieomzet in 2009 daalde naar € 568.000 (-/- 2%). De premie voor stormverzekering daalde met circa 5%. De premie voor brandverzekering nam toe met ruim 1%. De premie van de ijzel- en sneeuwdrukverzekering bleef stabiel. De totale schadelast over 2009 blijft beperkt tot € 8.000. De totale verzekerde oppervlakte nam beperkt toe met ca. 450 ha ten opzichte van vorig jaar en bedroeg aan het einde van het verslagjaar 55.115 ha. Het aantal polissen nam met 6% af tot 1.783, voornamelijk door beëindiging na verkoop van kleinere bezittingen. Een kwart van de opzeggingen werd veroorzaakt door de premieverhoging per januari 2008. In de loop van 2010 draagt ARCADIS Nederland BV haar directietaken over aan een tweekoppige directie en een samenwerkingsverband van vier onderlinge maatschappijen te Zoetermeer. Daarmee wordt een stap gezet in de richting van de beoogde kostenreductie en synergievoordelen voor OBV. De resultaten over 2010 zullen, bij uitblijven van grote schades, naar verwachting dan ook hoger uitkomen dan over het huidige boekjaar.

ALGEMEEN


Resultaat (x € 1.000) Technisch resultaat Overige baten, lasten en belastingen Resultaat na belasting Aantal polishouders

Balans (x € 1.000) Eigen vermogen Ledenrekening


678 1.336

KERNCIJFERS

10

11

Drs. O.O. Gorter (1940), voorzitter

FOTO: GUUS MADERN

Zittingsperiode: 2004-2016 Huidige functie: directeur/mede-eigenaar Landgoed Welna BV te Epe Vorige functies: consultant McKinsey & Company; directeur VNU Boekengroep; Informal Investor in Nederland en USA Nevenfuncties: diverse bestuurlijke en adviserende functies in de bos- en houtsector voortvloeiend uit hoofdfunctie

A.C.J. Bullens (1949)

V.l.n.r. O.O. Gorter, R.C. Robbertsen, C.F.J. Slager en A.C.J. Bullens

Zittingsperiode: 2005-2017 Huidige functie: programmadirecteur Nyenrode Business Universiteit Vorige functies: diverse functies binnen Rabobank Nederland; managing director Interpolis Reinsurance Company, manager coöperatieve verzekeringen en innovatie Eureko NV Nevenfuncties: diverse bestuurlijke en adviserende functies in de verzekeringssector en rondom klimaat

R.C. Robbertsen (1948)

RAAD

VA N

COMMISSARISSEN

Een Raad van Commissarissen houdt toezicht op de directievoering door ARCADIS. Deze raad bestaat op dit moment uit vier commissarissen. De commissarissen zijn en worden benoemd door de Algemene Vergadering van Deelnemers (de polishouders). Voor het lidmaatschap van de Raad van Commissarissen van OBV is naast bestuurlijke en maatschappelijke ervaring ook verzekeringstechnische achtergrond en kennis relevant. De leden van de huidige raad representeren qua achtergrond en/of werkervaring enkele belangrijke groepen verzekerden binnen OBV: landeigenaren, eigenaren van recreatiebedrijven en gemeenten. Ook brengen zij daarnaast specifieke verzekeringskennis mee. Zowel de leden van de Raad van Commissarissen als de directie worden voor benoeming door de Nederlandsche Bank op hun betrouwbaarheid getoetst. De Raad van Commissarissen van OBV bestaat uit de volgende vier leden:

R A A D VA N C O M M I S S A R I S S E N


Zittingsperiode: 2004-2016 Huidige functie: commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht Vorige functies: wethouder en locoburgemeester van de gemeente Renswoude; lid Provinciale Staten van de provincie Utrecht; lid Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht, burgemeester van de gemeente Ede Nevenfuncties: diverse bestuurlijke en adviserende functies voortvloeiende uit zijn huidige functie

C.F.J. Slager (1950) Zittingsperiode: 2006-2018 Huidige functie: directeur/eigenaar Molecaten (landgoed en recreatiebedrijven) te Hattem Vorige functies: European and Middle East representative of Saudi Research and Marketing Ltd.; juridisch medewerker Nihom Buying office Hongkong/Bangkok; directeur Arronbrook Ltd te Hull (UK); Vernooijs & Slager, fiscaaljuristen/civieljuristen en organisatiedeskundigen; directeur KOVU Koeltechniek; Nevenfuncties: diverse bestuurlijke en adviserende taken in de recreatieve en juridische sector



12

13

FOTO: GUUS MADERN

Commissarissen en directie vergaderden in het afgelopen jaar vijfmaal. Ten minste eenmaal per jaar wordt er een Algemene Vergadering van Deelnemers gehouden. In deze vergadering wordt rekening en verantwoording afgelegd aan de deelnemers en worden de jaarstukken ter goedkeuring voorgelegd. In 2009 werd de Algemene Vergadering van Deelnemers gehouden op 3 juni in Hotel Haarhuis te Arnhem. Een extra deelnemersvergadering in verband met de overdracht van directievoering vond plaats op 26 november 2009, eveneens in Arnhem.

B E R I C H T VA N D E R A A D VA N C O M M I S S A R I S S E N

Wij hebben het genoegen u hierbij de door de directie opgestelde en door ons vastgestelde jaarrekening over het boekjaar 2009 van onze maatschappij aan te bieden. Dit jaarrapport bestaat uit het verslag van de directie, de jaarrekening en overige gegevens. KPMG Accountants N.V. heeft de jaarrekening gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien. Wij hebben ingestemd met het voorstel van de directie om het positieve resultaat over 2009 ad € 55.507 geheel ten gunste te brengen van de algemene reserve. In dit resultaat zijn de kosten voor de hieronder beschreven overgang van directievoering en de daarmee gepaard gaande verhuizing van Arnhem naar Zoetermeer, voor zover bekend, voorzien. In het verslagjaar heeft de Raad van Commissarissen vijfmaal vergaderd samen met de directie. In deze vergaderingen werd onder meer aandacht besteed aan de strategie en het beleid van de onderneming, de beleggingen, de ontwikkeling en de samenstelling van de portefeuille, en in het bijzonder is er in 2009 veel aandacht besteed aan de overdracht van de directievoering aan een andere partij. De raad heeft tweemaal buiten aanwezigheid van de directie van OBV vergaderd. Tijdens deze laatste vergaderingen werd het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen en dat van de directie geëvalueerd. In het jaar 2010 neemt OBV afscheid van de oude directie en begroet zij de nieuwe. Sinds 1921 maakte de Onderlinge voor de directievoering gebruik van de diensten van de Heidemij, later ARCADIS. Nu binnen ARCADIS de hoofdactiviteiten zijn veranderd, en de scope wereldwijd is geworden, ligt directievoering voor OBV steeds verder buiten de kern. De Raad van Commissarissen heeft daarom samen met de oude directievoerder gezocht naar een geschikte opvolger om de verzekeringsmaatschappij te runnen. Die is gevonden in de directievoerende organisatie achter drie onderlinge verzekeringsmaatschappijen. In hun directiewerk voor de bossenverzekering krijgen zij vanuit het veld ondersteuning van de Unie van Bosgroepen. Dat waarborgt de combinatie van (onderlinge) verzekeringsdeskundigheid en bosdeskundigheid. In 2009 is de overdracht naar deze directievoerder zorgvuldig voorbereid. De overstap stelt OBV naar verwachting in staat om kosten verder te beheersen en reserves aan te vullen, met behoud van kwaliteit van het verzekeringsbedrijf. De Raad van Commissarissen dankt de directie en medewerkers zeer hartelijk voor alle werkzaamheden die ARCADIS voor OBV in 2009 en alle voorgaande jaren sinds 1921 met veel zorg en succesvol heeft verricht. Ook verwelkomt de raad de nieuwe directie en de daarmee samenwerkende Unie van Bosgroepen. Arnhem, 18 maart 2010 Namens de Raad van Commissarissen O.O. Gorter, voorzitter





14

15

VERSLAG

VA N D E D I R E C T I E

Ontwikkeling van de portefeuille

VERZEKERDE

ONTWIKKELING

O P P E R V L A K T E N A A R E I G E N A R E N C AT E G O R I E Ë N

Particuliere eigenaren vormen met 65% nog steeds de belangrijkste categorie verzekerden. Een derde deel hiervan zijn eigenaren met een verzekerd bezit groter dan 200 ha. Een zesde deel (18%) van de verzekerde oppervlakte behoort toe aan gemeenten. Bijna 10% is in handen van natuurbeschermingsorganisaties. Het overige deel behoort tot de recreatiebedrijven (6%) en de categorie agrarisch (2%), het op landbouwgrond aangelegde areaal nieuw bos. In de verdeling van de verzekerde oppervlakte over de verschillende eigenarencategorieën is de afgelopen jaren weinig veranderd.

VERZEKERDE

O P P E R V L A K T E N A A R C AT E G O R I E V E R Z E K E R D E N

Particulieren (65%) Agrariërs (2%) Gemeenten (18%) NB-organisaties (9%) Recreatie (6%)

V E R S L A G VA N D E D I R E C T I E


P E R E I G E N A R E N C AT E G O R I E

De samenstelling van de portefeuille is door eigendomswijzingen voortdurend aan veranderingen onderhevig. In het verslagjaar is het verzekerd areaal per saldo met circa 450 ha (1,3%) toegenomen. Dit komt met name door zowel een – beperkte – toename van het particulier bezit (ca. 500 ha) als door een toename van het gemeentelijk bezit (ca. 250 ha) en van recreatiebedrijven (ca. 400 ha). De categorie particuliere investeerders is in het verslagjaar fors afgenomen door het beëindigen van enkele polissen van robinia-ontwikkelaars (-/- 700 ha).

SAMENSTELLING

P O R T E F E U I L L E P E R E I G E N A R E N C AT E G O R I E

opp. (ha)

2009 premie

opp. (ha)

2008 premie

Particulieren > 200 ha Middelgrote particulieren Boerenbos Gemeenten Natuurbeschermingsorganisaties Recreatiebedrijven Investeerders

13.048 21.986 1.216 9.697 5.183 3.094 891

91 320 13 54 11 60 19

11.985 22.529 1.232 9.449 5.183 2.702 1.583

91 322 13 56 11 58 26

Totaal * x € 1.000

55.115

568

54.663

577



16

17

Risicomanagement

Financieel

Het managen van risico’s behoort tot de kernactiviteit van een verzekeraar. Zo ook voor OBV als onderlinge verzekeraar van bospercelen. Al jaren dekt OBV voor haar deelnemers het risico van het verloren gaan van bossen door brand, storm en of ijzel- sneeuwdruk. De directie en de Raad van Commissarissen vinden het belangrijk om verantwoording af te leggen over het risicodenken. Zij zijn zich zeer wel bewust van de diverse risico’s waarmee OBV geconfronteerd kan worden en die haar doelstellingen in gevaar zouden kunnen brengen. Beide groepen bestuurders van OBV hebben hier dan ook nadrukkelijk aandacht voor en sturen erop. Het onderwerp komt regelmatig ter sprake in de diverse onderlinge vergaderingen. Vooralsnog is OBV in verband met haar omvang vrijgesteld van toepassing van Solvency II, het nieuwe toezichtkader voor verzekeraars. Een verdere uitsplitsing van de risico’s en de beheersmaatregelen is opgenomen in de toelichting op de jaarrekening.

R E S U LTA AT Mede dankzij een lage schadelast en een voorzichtig herstel van de effectenportefeuille bedraagt het technisch resultaat € 54.577 (2008: € 46.907). Na verrekening van de overige baten en lasten resteert een positief resultaat voor de maatschappij van € 55.507. In 2008 was er sprake van een positief resultaat van € 49.005. Uit onderstaande tabel blijkt dat de totale baten over 2009 zijn toegenomen. Oorzaak van deze toename zijn de hogere beleggingsopbrengsten als gevolg van verkopen en lossingen van enkele beleggingen. De premiebaten omvatten

R E S U LTAT E N

T E N O P Z I C H T E VA N D E V O O R G A A N D E J A R E N

(Bedragen x € 1.000)

2009

2008

2007

2006

2005

Opbrengst premies Opbrengst beleggingen

457 135

464 57

404 122

390 129

420 160

Totaal baten

592

521

526

519

580

-/- 529

-/- 443

-/- 445

-/- 420

-/- 438

63

78

81

99

142

-/- 8 –

-/- 31 –

-/- 908 359

-/- 239 –

-/- 293 –

55

47

-/- 468

-/- 140

-/- 151

FOTO: IAN HORVATH

Lasten, excl. schade-uitkeringen

Schade-uitkering Uitkering herverzekering Technisch resultaat

het saldo van de brutopremie minus premie herverzekering. De opbrengst beleggingen omvat het saldo van rente en dividend, vermeerderd c.q. verminderd met de gerealiseerde koerswinst of het verlies. Het totaal van de ongerealiseerde koersverschillen bij aandelen en obligaties wordt, voor zover boven de aankoopwaarde, toegevoegd aan de reserve voor koersverschillen en, voor zover beneden aankoopwaarde, verwerkt in de winst-en-verliesrekening. De bedrijfskosten (excl. schade) zijn ruim hoger dan in het voorafgaande jaar. De te maken kosten in verband met de overdracht van de directievoering en de kosten voor het jaarverslag en de daarmee gepaard gaande verplichtingen komen geheel ten laste van het huidige jaar. De rentevergoeding op de ledenrekening komt geheel ten goede aan de deelnemers. Over het jaar 2009 is de rentevergoeding vastgesteld op 4,0%. Het rentepercentage is mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de rentemarkt en wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld.





18

19

OMZET

SCHADEONTWIKKELING

De brutopremieomzet in 2009 bedraagt € 567.897, tegenover € 577.209 in 2008. De premie voor stormverzekering nam af met 5%. Dit had te maken met de verkoop van een aantal grotere objecten door verzekerden. De premie voor brandverzekering nam toe met ruim 1%. De ijzel- en sneeuwdrukverzekering draagt nog steeds in beperkte mate bij in de premieomzet en genereerde een premie van € 12.765 (-/- 4%), met een verzekerde oppervlakte van 3.924 ha. De tegen brand verzekerde oppervlakte nam toe met ruim 400 ha ten opzichte van vorig jaar en bedroeg aan het einde van het verslagjaar 55.115 ha (+ 0,8%). De tegen storm verzekerde oppervlakte nam af ten opzichte van het vorige verslagjaar en bedroeg aan het einde van het verslagjaar 18.934 ha (-/- 16,0%).

OBV ontving in het verslagjaar slechts vier stormschademeldingen. Deze schademeldingen hadden betrekking op een totaal beschadigde oppervlakte van 2,30 ha. De uitgekeerde stormschadevergoeding over 2009 bedraagt € 5.366 inclusief schaderegelingskosten. Verder werden er dit jaar twee brandschademeldingen ontvangen met een totale schadeoppervlakte van 1.05 ha. De uitgekeerde brandschadevergoeding, inclusief schaderegelingskosten, bedraagt € 2.838. De totale schadelast over het afgelopen jaar komt daarmee op € 8.204.

PREMIEONTWIKKELING

SCHADEBEDRAG

(x € 1.000)

(x € 1000)

600

600

500

500

400

400

300

300

200

200

100

100 0

0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Brand

Storm

Brand

IJzel


2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009



Storm

IJzel


20

21

W A A R B O R G K A P I TA A L

LEDENREKENING

Het waarborgkapitaal bestaat uit het eigen vermogen (€ 678.000) en de ledenrekening (€ 1.336.000). Door zowel de positieve resultaten op de beleggingsportefeuille in 2009 als het behaalde resultaat van € 55.507 is het waarborgkapitaal ten opzichte van het vorige verslagjaar toegenomen. Het huidige waarborgkapitaal voldoet aan de vereiste solvabiliteitsmarge.

ONTWIKKELING

Het aandeel van een deelnemer in de ledenrekening is gedurende het deelnemerschap niet invorderbaar. Een eventueel batig saldo van de exploitatie komt de deelnemers toe en wordt uitgekeerd door tegoedschrijving op de ledenrekening ten name van de betrokken deelnemers of in de vorm van premierestitutie. Over het aandeel in de ledenrekening wordt jaarlijks een rente vergoed.

WA A R B O R G K A P I TA A L

(x € 1000)

3000 2500 2000 1500 1000 FOTO: GPTWISTED

500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Ledenrekening

Eigen Vermogen

HERVERZEKERING

BELEGGINGEN

Naast het waarborgkapitaal heeft OBV ter meerdere zekerheid en voor de dekking van grote calamiteiten een herverzekering afgesloten. De totale dekking voor OBV bedraagt nu, gebaseerd op de premieverwachting van 2010, ruim € 3,7 miljoen. Hiermee zijn de continuïteit van OBV en de financiële belangen voor de verzekerden van OBV nog beter gewaarborgd. Conform de verzekeringsvoorwaarden kennen de dekkingen voor storm-, ijzel- en sneeuwdrukschade een maximale uitkering per jaar (uitkeringsplafond). Dit plafond wordt jaarlijks vastgesteld. Dankzij de uitgebreide herverzekeringsdekking, en rekening houdend met een reserve voor brandschade-uitkering, bedraagt het uitkeringsplafond voor storm-, ijzel- en sneeuwdrukschade € 3,77 miljoen.



OBV heeft voor haar beleggingsportefeuille een adviesrelatie met de afdeling Private Banking van de Rabobank. De uitgangspunten van het beleggingsbeleid van OBV liggen vast in een Beleggingsstatuut en een Beleggingsplan. Er is een Beleggingscommissie, bestaande uit een lid van de Raad van Commissarissen en een directielid. OBV streeft een defensief risicoprofiel na en een beleggingshorizon van tien jaar. In het beleggingsplan is de samenstelling van de beleggingsportefeuille als volgt verdeeld: aandelen (15%), obligaties (75%) en liquide middelen (10%). In 2009 is de daling van de beurskoersen gestopt en zagen wij een behoorlijke kentering in het koersverloop. Zowel de aandelen beleggingsfondsen als de obligatieportefeuille zijn in 2009 in waarde gestegen. Het positieve directe



22

23

BELEGGINGEN 2009 (Bedragen x € 1.000) Obligaties Aandelen Liquide Totaal middelen

FOTO: COCONI NATIONAL FOREST

Balanswaarde per 31-12-2009 in % Rendement in %

rendement (de door OBV ontvangen couponrente, dividenden en spaarrente) bedroeg € 91.509. In 2009 bedroeg de gerealiseerde koerswinst € 42.761. Daarnaast was er een niet gerealiseerde koerswinst van in totaal € 69.133 (€ 67.750 op aandelen en beleggingsfondsen en € 1.383 op obligaties). Deze waardestijging is toegevoegd aan de balanspost reserve koersverschillen. Ultimo 2008 bedroeg deze reserve door de afboekingen en verliezen € 0. Per ultimo 2009 bedraagt deze reserve dus € 69.133.

1.148 52% 8,3%

272 12% 35,4%

BESTEMMING

In 2009 is er in lijn met het beleggingsplan afscheid genomen van alle gesecuritiseerde producten. Dit zijn afgeleide producten van diverse soorten (bedrijfs)leningen die zijn ‘verpakt’ in een obligatievorm (Asset Backed Obligaties en Collateralized Debt Obligations). Verder zijn er na advies van de Rabobank een aantal kortlopende obligaties aangeschaft. De beleggingscommissie blijft terughoudend in haar (her)beleggingsbeleid en heeft relatief grote bedragen op de spaarrekening gezet. Mede hierdoor is het aandeel liquiditeiten in de portefeuille overwogen. OBV heeft in 2009 over haar liquiditeiten een gemiddeld rentepercentage ontvangen van 2,8%.

VOORUITZICHTEN

R E S U LTA AT

Aan de Algemene Vergadering van Deelnemers wordt voorgesteld om het positieve resultaat over 2009, van € 55.507, toe te voegen aan de algemene reserve.

Met het realiseren van de overdracht van directietaken naar het samenwerkingsverband van drie onderlinge verzekeringsmaatschappijen te Zoetermeer wordt een stap gezet in de richting van de beoogde kostenreductie en synergievoordelen voor de maatschappij. De resultaten over 2010 zullen, bij uitblijven van grote schades, naar verwachting dan ook hoger uitkomen dan over het huidige boekjaar. Arnhem, 18 maart 2010 De directie

De totale balanswaarde van de beleggingsportefeuille (inclusief liquide middelen) bedroeg op 31 december 2009 € 2.208.787, tegenover € 2.063.307 ultimo 2008.


2.209 100% 9,1%

In bovenstaande rendementen is rekening gehouden met de (gerealiseerde en ongerealiseerde) koersresultaten en ontvangen rente en dividenden. De aandelen en obligaties worden gewaardeerd tegen de beurskoers per 31 december van het boekjaar. Het totaal van de ongerealiseerde koersverschillen wordt, voor zover boven de aankoopwaarde, toegevoegd aan de reserve koersverschillen en, voor zover beneden de aankoopwaarde, ten laste van het resultaat gebracht. In het boekjaar 2009 zijn er uitsluitend bedragen toegevoegd aan de post reserve koersverschillen en is er een bedrag uit gerealiseerde koersresultaten bij verkopen ten gunste van de winst-en-verliesrekening gekomen.

De gerealiseerde koerswinsten op verkopen en lossingen van € 42.761 en de directe beleggingsopbrengsten (couponrente, dividend en spaarrente) van € 91.509, komen direct ten gunste van het resultaat van OBV. In 2009 heeft OBV dan ook in totaal € 134.570 vanuit de beleggingsportefeuille aan het jaarresultaat kunnen toevoegen (2008: € 57.261).


789 36% 2,6%



24

25

PROFIEL Wisseling van de wacht

FOTO: GUUS MADERN

De Onderlinge Bossenverzekering Maatschappij neemt in 2010 afscheid van de oude directie en begroet de nieuwe. Sinds 1921 maakte OBV voor de directievoering graag gebruik van de diensten van Heidemij, later ARCADIS. De overdracht naar de nieuwe directievoerder is zorgvuldig voorbereid. In dit profielhoofdstuk een afscheidsinterview met de vertrekkende directie en een kennismaking met de twee nieuwe directeuren. En als bonus achter in dit boekje nog een wat uitgebreidere terugblik op 115 jaar OBV.

V.l.n.r. Jaap van Gelder, Mark Elbers, Marc Heiligers en Adri van der Waart

Afsluiting van een tijdperk

‘D E

OUDSTE NOG LOPENDE POLIS D AT E E R T VA N 1923’

“Vroeger waren we beoefenaars van het rentambt, nu een internationaal ingenieurs- en adviesbureau. De Heidemij is veranderd in ARCADIS.” Zo vatten Adri van der Waart, Mark Elbers en Marc Heiligers de verandering van de laatste decennia in hun organisatie samen. Het scheidende team legt uit welke logica er schuilt achter de overdracht: “De Heidemij zorgde sinds de oprichting in 1888 voor de ontginning van moeras-, heide- en zandgronden in Nederland, en voor ontwikkeling van infrastructuur. Door de aanplant van bomen werd woeste grond bruikbaar als bos of landgoed, met daartussen ruimte voor wegen en kanalen. Het beursgenoteerde ARCADIS van nu ontwerpt, berekent en adviseert voor zijn klanten wereldwijd op het gebied van mobiliteit, milieu, ruimte en water. Zo is ARCADIS betrokken bij veel nationaal en internationaal spraakmakende projecten: de Floriade, de A2 Maastricht, maar ook bij projecten in New Orleans na de orkaan Katrina en bij architectuurprojecten in het Midden-Oosten.”

PROFIEL



PROFIEL

26

27

Oorsprong Zo uiteenlopend als de aard van OBV en ARCADIS nu is, zo dicht bijeen lag hun oorsprong. Namelijk in de bosbouw van eind negentiende eeuw. Het groeiende aantal nieuwe jonge bossen in Nederland was kwetsbaar voor brand. Eigenaren hadden belang bij een waarborgvoorziening in geval van schade. Een onderlinge maatschappij, waarin de eigenaren samen een pot vullen die de schade dekt van eenieder, lag voor de hand. “OBV werd niet toevallig in 1894 opgericht, zes jaar later dan de Heidemij”, vertelt directeur Marc Heiligers. “Toenmalig Heidemij-directeur Lovink was een van de stichters van de Onderlinge, en werd ook adviseur. De deelnemers en polishouders bestuurden OBV zelf. In 1921, nadat het fonds een paar keer leeg was geraakt na enkele flinke schadejaren, besloot men de uitvoering van het verzekeringsbedrijf te beleggen bij de Heidemij.” Niet zonder een tikje weemoed nemen de OBV-mensen van ARCADIS nu afscheid. “De oudste nog lopende polis is in 1923 afgesloten”, weet scheidend verzekeringsinspecteur Van der Waart. Hij was voor veel deelnemers het gezicht van OBV. “De directievoering van OBV was met 88 jaar de langst lopende opdracht van ARCADIS”, vult Mark Elbers aan. Bloemlezing Binnen OBV treft men een mengelmoes van boseigenaren aan, achter wier polissen en dossiers vaak bijzondere verhalen schuilgaan. Ze vormen een bloemlezing uit de Nederlandse bosgeschiedenis. Van der Waart: “Vroeger

‘OBV

WAS MET

88

JAAR

DE LANGST LOPENDE OPDRACHT VA N

ARCADIS’

PROFIEL


begon het met oude adel en nieuwe rijken zoals textielbaronnen, investeerders in buitenplaatsen en houtproductie voor bijvoorbeeld mijnbouw. In Drenthe was vooral de staat actief met de aanleg van bos. Bij ongeveer 80 procent van de deelnemers in OBV gaat de polis al jaren van generatie op generatie over.” Inmiddels zijn er ook veel nieuwe typen bosbezitters en bosbeheerders bijgekomen, die illustratief zijn voor veranderingen in het bosgebruik en bosbeheer in Nederland. Heiligers: “Boeren die een paar hectare natuur beheren, recreatieparken, gemeenten, maar ook nieuwe jonge eigenaren uit Amsterdam die van een oom of tante een klein bosje erven. Nog steeds is twee derde van de deelnemers particulier.” ‘Inpakken’ en overdragen In 2010 draagt ARCADIS de directievoering over aan een nieuwe partij. Daarom moest ARCADIS letterlijk en figuurlijk het OBV-takenpakket zorgvuldig ‘inpakken’. Maar wat komt er nou eigenlijk allemaal kijken bij het besturen van OBV? De verhuiswagen bracht in maart 2010 tweeduizend polissen naar de nieuwe directie in Zoetermeer. Maar de directievoering bestaat uit meer dan kasten met polissen. Er is ook een opgebouwde digitale infrastructuur, een automatiseringssysteem, kennis, deskundigheid, en een netwerk. Heiligers: “Aan de basis ligt het hele systeem van financiële en klantenadministratie, een kantoor, een goede administratieve opzet, een goede ICT-inrichting voor je klantenbeheer en natuurlijk de website. Maar daarnaast moet je zorgen dat het verzekeringsbedrijf goed gerund wordt en voldoet aan alle eisen die toezichthouders stellen. Dat is de taak van de directie. Zij zorgt voor acceptatie en opmaken van de polis, voor inning van de premie en regeling van de schade. Maar ook voor acquisitie van voldoende nieuwe deelnemers, een netwerk van tussenpersonen, een verantwoord acceptatiebeleid, taxaties en calculaties. Daarnaast beheert de directie de beleggingsportefeuille, koopt zij de nodige herverzekering in, en legt zij aan toezichthouders en Raad van Commissarissen verantwoording af. En ten slotte verantwoordt zij zich vooral naar deelnemers met een jaarverslag en een jaarvergadering.”


PROFIEL

28

29

ARCADIS en de Raad van Commissarissen van OBV hebben in 2008 en begin 2009 specifiek gezocht naar een partij die het penvoerderschap op een solide manier kan overnemen: met zowel een verzekeringstechnische als groene staat van dienst. Die is gevonden in de directieorganisatie van drie groene onderlinge maatschappijen. Voor het bosspecialisme gaat zij samenwerken met de Unie van Bosgroepen. “Sinds begin 2009 hebben wij al zo veel mogelijk van het ‘OBV-specialisme’ beschreven en vastgelegd in richtlijnen, modellen, handboeken en werkinstructies”, vertelt Van der Waart. De oude en nieuwe directie hebben in 2009 veelvuldig samen overlegd en opgetrokken, en Van der Waart ging een dag met de nieuwe penvoerders het bos in. Begin 2010 waren de nieuwe directeuren klaar voor de klus en in juni 2010 treedt de ARCADIS-directie terug. “ARCADIS blijft uiteraard wel heel 2010 beschikbaar voor consultatie rondom voorkomende vraagstukken”, stelt Elbers. Daarna is de overdracht definitief. Contact missen Heiligers: “Ik ga het contact met de Raad van Commissarissen en de andere directieleden het meest missen, en daarnaast ook de contacten met de polishouders op de deelnemersvergadering.” “De Algemene Vergadering van Deelnemers is inderdaad altijd weer een bijzonder leuke gebeurtenis”, zegt Elbers. “Wij presenteren dan het jaarverslag en met genoegen zagen wij de opkomst de afgelopen jaren flink toenemen.” Van der Waart zal het contact met de grotere boseigenaren missen, waardoor hij op plekken kwam waar niemand mocht komen en waar je veel hoort en ziet. “Ik heb ervan genoten om met deze directie autonoom een verzekeringsmaatschappij te mogen runnen.”

FOTO: GUUS MADERN

Verstand van bossen Deze kennis van verzekeren combineerde de OBV-directie met bosbouwkundige kennis tot een typisch OBV-specialisme. “Welke soorten bos zijn er en welke kwetsbaarheden horen bij de gebruikte boomsoorten? Hoe goed is een bos nog, waar zitten de schaderisico’s? De bosbouwkundige kennis zat al in onze groene afkomst: het bos was decennialang ons speelveld, met rentmeesters, bosbouwers en administrateurs voor bos en bosbeheer”, vertellen Elbers en Van der Waart.

Jan Willem Mijs (l) en Gert Jan van Dijk.

Nieuwe directie stelt zich voor

PERFECT

PROFIEL VOOR DUURZAAM GEZOND OBV

Een directievoerende organisatie met verstand van onderlinge verzekeringen op het groene vlak. Dat zijn de directeuren Jan Willem Mijs en Gert Jan van Dijk, die samen met drie collega’s de Onderlinge Bossen Verzekering (OBV) gaan besturen. Dat doen zij al voor de Onderlinge Fruittelers Hagelverzekering (OFH), de Onderlinge Waarborgmaatschappij PotatoPol (PotatoPol) en de Onderlinge Weerschade Verzekering (OWV). Het zijn verzekeringen die OBV-medeoprichter Herman Lovink zelf had kunnen bedenken. Voor OBV is de nieuwe directie om veel redenen de juiste partij.

“Wij wisten tot een tijdje geleden nog weinig van bosbouw, maar wel alles van onderling verzekeren”, zo maken Van Dijk en Mijs meteen helder. “‘Onderling’ betekent dat we alleen maar, en exclusief voor de verzekerde deelnemers werken. We hebben een verenigingsstructuur. Er zijn geen aandeelhouders die dividend verwachten. De focus ligt dus op het ene belang om deelnemers een optimale verzekering te bieden.”

PROFIEL



PROFIEL

30

31

Over die andere focus: “De Unie van Bosgroepen zal ter plaatse voor ons alles doen en bekijken wat op bostechnisch gebied nodig is. Zij zijn onze ogen en oren in het veld en gaan voor ons de verzekerde bossen bezoeken en inspecteren. Want OBV hanteert normen die met bosbouwkundige kennis moeten worden bekeken. De Unie rapporteert aan ons en geeft ons advies en input om mee te rekenen. Wij zetten de dekkingswens van de verzekerde om in een polis.” Over de eigen bosbouwkennis maken de directeuren zich geen grote zorgen, die wordt met de tijd meer eigen. “Dat is ook zo gegaan bij de andere nieuwe verzekeringen waarvoor we directie voeren.” De opvolgende directie is gewend nieuwe dingen op te zetten en is goed in beeld bij partners zoals LTO, die hen bij verzekeringsvraagstukken weten te vinden. Dat zal in de boswereld van lieverlee ook zo worden. “Iedere onderlinge heeft z’n specifieke partners. We verwachten natuurlijk goede en regelmatige contacten met de Unie van Bosgroepen, het Bosschap en andere bosorganisaties.”

Specifiek voor de bosbouwkennis op het kantoor in Zoetermeer (het ‘loket’ waar verzekerden hun maatschappij kunnen bellen) hebben de directeuren zich ingelezen in vakbladen, zijn ze met Adri van der Waart het veld in gegaan, en verwachten ze veel van de contacten met klanten. Efficiencyslag In de nieuwe directie vindt OBV dus waar het om onderlinge verzekeringkennis gaat een gelijkwaardige opvolger voor ARCADIS. De boskennis is via de Unie van Bosgroepen goed gewaarborgd. Maar naast die twee voorwaarden biedt de nieuwe directie samen met de Unie van Bosgroepen een zakelijk voordelig profiel dat perfect past bij de nieuwe koers voor een duurzaam gezond OBV. De kosten moeten immers verhoudingsgewijs lager, wat bereikt wordt door meer efficiency. “Verzekeringsbedrijven moeten bijvoorbeeld met rapportages verantwoording afleggen aan toezichthouders zoals de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Dat doen we al met de nodige opgebouwde routine voor drie verzekeringen. Dat kan straks dus met weinig extra moeite ook voor vier.” Nog een efficiencyslag zit er in het personeel, de huisvesting en de inkoop van de herverzekering, die allemaal ten dienste van vier staan, in plaats van één. Dat scheelt behoorlijk in de overheadkosten. En: “We hebben al herverzekeringen lopen bij Swiss Re, dezelfde herverzekeraar als OBV, dus we kennen de contactpersonen goed.” De nieuwe directie stelt zich ten doel om OBV als het enigszins kan in omvang te laten groeien, zodat de kosten zonder moeite gedragen kunnen blijven worden. Mijs en Van Dijk: “De Raad van Commissarissen hecht hier sterk aan. Het wijd vertakte netwerk van de Unie van Bosgroepen speelt voor ons daarin een belangrijke rol: zij komen al veel bij boseigenaren over de vloer en kunnen ons helpen met acquisitie. Net als over hun inbreng van boskennis, hebben we daarover afspraken met de Unie gemaakt.”

Onderlingen Van de drie onderlingen die Van Dijk, Mijs en collega’s runnen, is de Onderlinge Fruittelers Hagelverzekering (OFH) uit 1953 de oudste. “Deze verzekering had ook al voorgangers, en dekt hagel- en vorstschade voor fruittelers in Nederland, België, Engeland en Zweden. De OFH is op afstand marktleider in die landen, en in sommige landen de enige.” De andere zijn van jongere datum. De Onderlinge Waarborgmaatschappij PotatoPol dekt schade ontstaan door een aantal quarantaineziektes in de aardappelteelt, waaronder bruinrot. De Onderlinge Weerschade Verzekering verzekert alle agrarische sectoren tegen weerschades aan plantaardige producten in het open veld. “Die laatste is een goed voorbeeld van het oppakken van een nieuwe verzekering. In dit geval is er veel overleg geweest met de overheid. De EU geeft subsidie om weerschaderisico’s af te dekken en we hebben die ingewikkelde regels voor de verzekerden in de Weerschade Verzekering handen en voeten gegeven.”

PROFIEL


Tijdens de extra jaarvergadering in november 2009 heeft de nieuwe directie al kennis kunnen maken met een doorsnee van de verzekerden van OBV. “We verheugen ons op de contacten met de nieuwe verzekerdengroep, en vinden het prettig dat behalve de Raad van Commissarissen ook de vertrekkende directie het vertrouwen in ons heeft uitgesproken.”

‘WE

V E RWA C H T E N V E E L VA N

C O N TA C T E N M E T K L A N T E N ’


PROFIEL

32

33

JAARREKENING

Balans per 31 december 2009 (na resultaatbestemming) (x € 1.000)

2009

2008

Activa Beleggingen Obligaties Aandelen

1.148 272

1.178 205 1.420

Vlottende middelen Vorderingen Liquide middelen

127 789

1.383

106 680 916

786

––––––––––

––––––––––

2.336

2.169

Passiva Eigen vermogen Algemene reserve Reserve koersverschillen

609 69

Ledenrekening Kortlopende schulden Vooruit ontvangen premies Overige schulden



678

553

1.336

1.314

124 198

FOTO: OBV

JAARREKENING

553 –

JAARREKENING

181 121 322

302

__________

__________

2.336

2.169

34

35

Winst-en-verliesrekening

Kasstroomoverzicht

(x € 1.000)

(x € 1.000)

2009

2008

Baten Premies Premie herverzekering

2009

2008

Kasstroom uit operationele activiteiten 568 -/- 111

577 -/- 113

––––––––––

––––––––––

Netto premie Opbrengst beleggingen Totaal baten

457 135

464 57

––––––––––

––––––––––

592

521

Resultaat na belastingen Ongerealiseerde koersverschillen Mutatie voorzieningen Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden

56 – – -/- 21 20

49 57 -/- 5 87 -/- 34

––––––––––

––––––––––

55

154

Lasten Schades Terugontvangen herverzekering Schades eigen rekening Kosten en provisie Rente ledenrekening

8 –

–

––––––––––

––––––––––

8

31

478 51

389 54

––––––––––

––––––––––

Totaal lasten

Kasstroom uit beleggingsactiviteiten

31

Aankoop obligaties Desinvesteringen en lossingen effecten

-/- 402 434

204

––––––––––

––––––––––

32

529

443

537

474

55 1

47 2

––––––––––

––––––––––

Resultaat voor belastingen Belastingen

56 –

49 –

––––––––––

––––––––––

Resultaat na belastingen

56

49

22

37

––––––––––

––––––––––

Nettokasstroom

22

37

––––––––––

––––––––––

109

395

Mutatie liquide middelen Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december

680 789

285 680

––––––––––

––––––––––

109

JAARREKENING


204

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie ledenrekening

Technisch resultaat Overige baten en lasten

–


JAARREKENING

395

37

FOTO: GPTWISTED

36

Toelichting

ALGEMEEN De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.

GRONDSLAGEN

VOOR WAARDERING

E N R E S U LTAT E N B E PA L I N G

Algemeen Tenzij anders vermeld worden activa en passiva op basis van nominale waarde gewaardeerd. De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa, verplichtingen, baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Beleggingen De aandelen en obligaties worden gewaardeerd tegen de beurskoersen ultimo verslagjaar. Gerealiseerde koersverschillen bij verkoop van aandelen c.q. lossing en obligaties worden verwerkt in de winst-en-verliesrekening. Het totaal van de ongerealiseerde koersverschillen bij aandelen en obligaties wordt, voor zover boven de aankoopwaarde, toegevoegd aan de reserve voor koersverschillen en, voor zover beneden de aankoopwaarde, verwerkt in de winst-en-verliesrekening. JAARREKENING


Liquide middelen De banktegoeden zijn ondergebracht bij de Rabobank en zijn onmiddellijk opeisbaar. Voorzieningen Aangezien het verzekeringsjaar gelijk is aan het kalenderjaar kent de maatschappij geen voorziening voor niet verdiende premies. De voorziening voor te betalen bedragen is het bedrag van de te verwachten schades en omvat: - schadegevallen die vóór de balansdatum zijn ontstaan en gemeld, maar nog niet zijn afgewikkeld; - schadegevallen die vóór de balansdatum hebben plaatsgehad, maar nog niet zijn gemeld (IBNR), hierbij zijn de specifieke weersomstandigheden in de tweede helft van het jaar in ogenschouw genomen; - de kosten die verband houden met de afwikkeling van schades. Resultatenbepaling In de winst-en-verliesrekening worden alle baten en lasten verantwoord die aan het boekjaar toegerekend moeten worden. De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het belastbare bedrag van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met fiscale faciliteiten. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. Hierbij wordt het resultaat na belastingen aangepast voor posten die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het boekjaar.


JAARREKENING

38

39

Risicomanagement

Naast de specifieke verzekeringsrisico’s op haar vakgebied wordt OBV ook geconfronteerd met risicosoorten die te maken hebben met de eigen bedrijfsvoering en/of de markt. Iets wordt als risico aangemerkt als het een bedreiging vormt voor het realiseren van de doelstellingen of strategische uitgangspunten van de organisatie. Te denken valt aan*: Markt- en commerciële risico’s Dit zijn risico’s rondom thema’s als concurrentie en commercie, afhankelijkheid, reputatie, ondernemingsklimaat. Risicomanagement-mitigatie: In het strategiedocument 2007-2010 zijn deze risicogebieden in een SWOTanalyse uitgelicht. OBV is marktleider in bossenverzekering, onafhankelijk, beschikt over een solide organisatie en solide financiële basis. Aandachtspunten zijn de beperkte premieomvang en noodzakelijke verbreding van de ledenbasis. Premietoename is voorzien door premieverhoging en zo mogelijk samenwerking met een andere bossenverzekeraar.

FOTO: M. NIJLAND

Financiële risico’s Dit zijn risico’s rondom thema’s als solvabiliteit, liquiditeit, verzekerings- en herverzekeringscapaciteit en beleggingsrisico’s. Risicomanagement-mitigatie: In het strategiedocument 2007-2010 zijn deze risicogebieden in een SWOTanalyse uitgelicht. OBV is marktleider in bossenverzekering, onafhankelijk, beschikt over een solide organisatie en een solide financiële basis. Aandachtspunten zijn de beperkte premieomvang en noodzakelijke verbreding van de ledenbasis. In premietoename is voorzien door een premieverhoging en in 2010 en volgende jaren zal een zwaarder accent liggen op acquisitie. In 2010 wordt de strategie nader herijkt. Operationele risico’s Dit zijn risico’s rondom thema’s als acceptatie, polisbeheer, schadeafwikkeling, betalingsverkeer, verslaggeving, personele bezetting, kosten, royementen, administratieve organisatie en interne controle. Risicomanagement-mitigatie: OBV heeft een audit AO/IB (administratieve organisatie en interne beheersing) laten uitvoeren en mede naar aanleiding van de uitkomsten haar administratieve organisatie en interne beheerssystemen verbeterd. Onderdeel daarvan is het uitbreiden van functie- en taakscheidingen, vier-ogen-principes en inschakelen van derden voor risico-inspectie en schade-expertise. OBV heeft een automatiseringspakket aangeschaft en ingericht om het polisbeheer effectiever te laten verlopen. In 2010 wordt er binnen een samenwerkingsverband met een aantal andere onderlinge verzekeraars operationeel samengewerkt. OBV blijft daarbij autonoom. Wij verwachten dat de omvang van de operationele risico’s door de samenwerking nog verder wordt beperkt.

JAARREKENING


Uitbestedingsrisico’s Dit zijn risico’s rondom thema’s als continuïteit in de bedrijfsvoering, kwaliteit van de dienstverlening, integriteit en ICT-aspecten. Risicomanagement-mitigatie: Taken en werkzaamheden zijn over verschillende groepen van medewerkers verdeeld. Er is een klachtenregeling, een incidentenregeling en de integriteitscode van ARCADIS is van toepassing verklaard. Voor de ICT-ondersteuning maakt OBV gebruik van de ICT-infrastructuur van ARCADIS, met dagelijkse back-up, en meer specifiek van een verzekeringspakket van CCS. In het contract met CCS zijn werkafspraken gemaakt over dagelijkse online beschikbaarheid voor ondersteuning bij stagnatie en calamiteit. In 2010 zullen de nieuwe directievoerders deze zaken voortzetten. Juridische risico’s Dit zijn risico’s rondom thema’s als veranderende weten regelgeving, aansprakelijkheid en contractvorming. Risicomanagement-mitigatie: OBV is lid van de Federatie Onderlinge Verzekeraars, heeft direct toegang tot juridisch geschoolde medewerkers en volgt de diverse publicaties van AFM en DNB op relevante terreinen. Daarnaast vindt er periodiek een self-assesment plaats en volgen de bij OBV betrokken medewerkers diverse cursussen in het kader van permanente educatie. De samenwerkingsovereenkomsten met het assurantie-intermediair zijn geactualiseerd en voldoen aan de eisen van de Wft (Wet financieel toezicht). Risico’s met betrekking tot de directiewisseling Over risico’s die te maken hebben met de wijzigingen in de structuur van de directievoering merken wij graag het volgende op. Conform de richtlijnen van DNB zijn in 2010 twee natuurlijke personen als directie benoemd. Zij zijn door DNB op betrouwbaarheid en deskundigheid getoetst. Voor de overdracht van taken van ARCADIS aan de nieuwe directie is een speciaal projectteam opgezet met betrokkenen van beide partijen. Alle relevante disciplines zijn erin vertegenwoordigd. Met instemming van DNB is gekozen voor een directiewissel waarbij de nieuwe directie per 1 januari 2010 toetreedt en de oude (ARCADIS Nederland B.V.) per 23 juni 2010 (datum Algemene Vergadering van Deelnemers) pas zal aftreden. De overdracht van polisdossiers en de ICT-omgeving zal gemonitord plaatsvinden. De oude penvoerder ARCADIS blijft de eerste periode beschikbaar voor consultatie door de nieuwe directie.

*

Ontleend aan FIRM, (Financiële Instellingen Risico Methode ) een door toezichthouder DNB ontwikkeld model om risico’s van financiële instellingen systematisch te kunnen analyseren en monitoren.


JAARREKENING

40

41

Toelichting op de balans per 31 december

2009

2008

553 56

504 49

––––––––––

––––––––––

609

553

– –

186 -/- 8

––––––––––

––––––––––

– 69

178 -/- 178

––––––––––

––––––––––

69

0

1.314 51

1.277 54

––––––––––

––––––––––

1.365

1.331

-/- 2 -/- 27

– -/- 17

––––––––––

––––––––––

1.336

1.314

678 1.336

553 1.314

––––––––––

––––––––––

2.014 205

1.867 205

––––––––––

––––––––––

1.809

1.662

(x € 1.000)

2009

2008

Beleggingen Het verloop van de beleggingen is als volgt geweest:

Algemene reserve Stand per 1 januari Uit bestemming resultaat Stand per 31 december

Obligaties Balanswaarde per 1 januari Lossingen en verkopen Aankopen

Ongerealiseerd koersresultaat Balanswaarde per 31 december

1.178 -/- 434 402

1.456 -/- 212 –

––––––––––

––––––––––

1.146 2

1.244 -/- 66

––––––––––

––––––––––

1.148

1.178

Balanswaarde per 31 december

Koerswinst c.q. verlies Stand per 31 december

De oorspronkelijke aanschafwaarde van de obligaties is € 1.029.959 (2008: € 1.136.772). De gemiddelde resterende looptijd van de obligaties bedraagt 7 jaar. Aandelen Balanswaarde per 1 januari Ongerealiseerd koersresultaat

Reserve koersverschillen Het verloop van de reserve koersverschillen is als volgt geweest: Stand per 1 januari Mutatie t.g.v. lossingen

In 2008 bedroeg het koersverlies € 235.473, hiervan is € 177.670 ten laste van de reserve koersverschillen gebracht en € 57.403 ten laste van het resultaat. 205 67

374 -/- 169

––––––––––

––––––––––

272

205

Ledenrekening Het verloop is als volgt geweest: Stand per 1 januari Rente ledenrekening

De oorspronkelijke aanschafwaarde van de aandelen is € 303.794 (2008 € 303.794). Alle beleggingen in portefeuille zijn beursgenoteerd en gewaardeerd in euro’s. De beleggingsportefeuille is ondergebracht bij de Rabobank.

Diverse mutaties Terugbetaald aan uitgetreden leden Stand per 31 december

Vorderingen Lopende interest op effecten Tussenpersonen Belastingdienst Overige vorderingen Stand per 31 december Liquide middelen Banksaldi per 31 december

43 9 5 70

49 27 6 24

––––––––––

––––––––––

127

106

789

680

Solvabiliteit De solvabiliteit kan als volgt worden weergegeven: Eigen vermogen Ledenrekening Aanwezige solvabiliteitsmarge Vereiste solvabiliteitsmarge* Overschot solvabiliteitsmarge * conform weten regelgeving, tevens interne solvabilitseis

De liquide middelen staan ter vrije beschikking.

JAARREKENING



JAARREKENING

42

43

Toelichting op de winst-en-verliesrekening (x € 1.000) 2009

FOTO: SOURSOP 555

Premies Premie brand Premie storm Premie ijzel en sneeuwdrukschade

Premie herverzekering

2008

331 224 13

327 237 13

––––––––––

––––––––––

568 -/- 111

577 -/- 113

––––––––––

––––––––––

457

2009

Vooruit ontvangen premies Dit betreffen premies volgend boekjaar (2009) die in het verslagjaar (2008) zijn ontvangen. Overige schulden Herverzekeraar Deelnemers uitkering schades Belastingdienst Commissarissen Overdrachtskosten directievoering Overige crediteuren Stand per 31 december

124

2008

181

Opbrengst beleggingen Couponrente Dividenden Rente

Kosten Koersresultaten verkopen Overige koersresultaten

32 – 5 27 100 34

34 22 – 28 – 37

––––––––––

––––––––––

198

121

464

57 15 21

80 15 18

––––––––––

––––––––––

93 -/- 1

113 -/- 2

43 –

3 -/- 57

––––––––––

––––––––––

135 Schades eigen rekening Brand Storm IJzel en sneeuwdruk

Terugontvangen herverzekering

57

3 5 –

3 28 –

––––––––––

––––––––––

8 –

31 –

––––––––––

––––––––––

8 Kosten en provisie Betaalde provisie Directievoering Overdrachtskosten directievoering Commissarissen Accountantskosten Overige kosten

JAARREKENING



31

166

193

111 100 27 17 57

122 0 27 15 32

––––––––––

––––––––––

312

196

––––––––––

––––––––––

478

389

JAARREKENING

44

45

2009

2008

51

54

Overige baten en lasten Baten

1

2

Belasting Vennootschapsbelasting

0

0 FOTO: GPTWISTED

Rente ledenrekening

Bij het vaststellen van de belastingen is bij de winstbepaling rekening gehouden met het voor verzekeraars geldende belastingregime. Vennootschapsbelasting Het resultaat over 2009 van € 55.507 is verrekenbaar met verliezen uit het verleden. Daarom is er geen vennootschapsbelasting in de winst-en-verliesrekening in het boekjaar opgenomen. Het totaal van de cumulatief verrekenbare verliezen van 2006 tot en met 2009 bedraagt € 498.000. Schadeverloop Evenementsjaar totaal 2009 8 2008 31 2007 549 2006 239 2005 292

2009 8 5 18

2008 24 255

2007

Afwikkeljaren 2006 2005

276 24

215 258

34

OVERIGE

GEGEVENS

Winstbestemming Conform het gestelde in de statuten, artikel 4 lid 5, hebben de deelnemers recht op het positieve resultaat van het boekjaar, naar evenredigheid van hun aandeel in de premie over het afgelopen boekjaar, tenzij de Algemene Vergadering van Deelnemers besluit om het positieve resultaat toe te voegen aan de algemene reserve. Aan de Algemene Vergadering van Deelnemers wordt voorgesteld om het positieve resultaat over 2009, ad € 55.507, toe te voegen aan de algemene reserve.

Bovenstaande bedragen zijn inclusief herverzekeringsuitkering. Accountantskosten Dit betreft de honoraria voor controle door KPMG Accountants NV.

Controle jaarrekening Aan controle verwante opdrachten

2009 17 –

2008 15 –

––––––––––

––––––––––

17

15

Personeel Gedurende het boekjaar, alsmede het voorafgaande jaar, is er geen personeel in dienst geweest.

JAARREKENING



OVERIGE GEGEVENS

47

FOTO: OBV

46

A C C O U N TA N T S V E R K L A R I N G Aan het bestuur van Onderlinge Bossenverzekering Maatschappij U.A. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2009 van Onderlinge Bossenverzekering Maatschappij U.A. te Arnhem bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Onderlinge Bossenverzekering Maatschappij U.A. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Utrecht, 18 maart 2010

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.

OVERIGE GEGEVENS


KPMG ACCOUNTANTS N.V. P.L.A. Langeveldt RA OBV JAARVERSLAG 2009

OVERIGE GEGEVENS

48

49

De jaarpremies varieerden in het begin van twee kwartjes (niet gevaarlijk gelegen opgaande loofbossen) tot tien gulden (gevaarlijk gelegen, niet beschermde naaldbossen jonger dan dertig jaar) per duizend gulden verzekerde som.

1900-1950

FOTO: THE FOREST HISTORY

Er was rond de eeuwwisseling wel een fors overschot. Maar in de jaren 1903, 1904 en 1905 brandde het flink in de verzekerde bossen. Er moest ruim ƒ 16.000 worden uitgekeerd en de tweeduizend gulden die men daarvoor tekort kwam, werd gedekt door een heffing van 45% over de premies van 1906. Er traden helaas veel leden uit. Toch was het verzekerd kapitaal in dat jaar tot één miljoen gulden gestegen. En ruim een jaar later, eind 1907, werd de statutair verplichte reserve van ƒ 5.000 ruim overschreden. Vier jaar achtereen kon een premierestitutie worden verleend. De premiereserve werd in 1912 verhoogd tot ƒ 10.000 en toch kon in 1914, 1915 en 1916 een percentage van de premie worden teruggegeven.

EEN TERUGBLIK: 115 J A A R O N D E R L I N G B O S S E N VERZEKEREN Onderlinge Bossenverzekering Maatschappij in historisch perspectief

Door Adri van der Waart H.J. Lovink

Op 4 februari 1894 kwamen een aantal boseigenaren en bosbeheerders, Kamerleden en deskundigen uit de wereld van het recht in Zutphen bijeen om de Onderlinge Bosschenverzekering Maatschappij te stichten. Men benoemde de heer mr. M. Rom Colthoff, advocaat te Zutphen, tot directeur. Technisch adviseur werd de directeur van de Nederlandse Heidemaatschappij, H.J. Lovink. Bovendien benoemde men acht mannen van naam tot commissarissen. Het kantoor werd gevestigd in het gehuurde pand Halterstraat 14 in Zutphen. Zes jaar later werd verhuisd naar een veel kleiner gebouwtje, ook in Zutphen: Berkelkade 17a. Er werd bepaald dat de maatschappij pas kon gaan ‘werken’ of dekken, wanneer tot ƒ 500.000 in totaal zou zijn ingeschreven. Men verlaagde de totaal verzekerde som al gauw tot ƒ 100.000 omdat de belangstelling erg tegenviel. In juli 1895 was voor een ton verzekerd; het totaal aan premies of ‘vaste bijdragen’ bedroeg ƒ 765,75. Maar al in 1900 was voor ruim vier ton verzekerd, de jaarlijkse bijdragen bedroegen in totaal ƒ 1.837,34 en er was een kasoverschot van ƒ 3.700. TERUGBLIK


En zo groeide de Onderlinge Bosschenverzekering Maatschappij. De verzekerde kapitalen namen enorm toe: vier ton in 1900, de twee miljoen overschreden in 1914, bijna vijf miljoen in 1920, bijna dertig miljoen gulden in 1950. In 1921 werd de toenmalige Heidemaatschappij gevraagd om de directievoering en operatie ter hand te nemen. Het was een periode met hoge schadeuitkeringen (onder andere in 1919) en dus tekorten en extra heffingen/omslagen. Maar ook waren er jaren met weinig branden, waardoor overschotten ontstonden en men de reservesommen verhoogde: tot twee ton in 1920 en in 1927 tot een door het college van commissarissen vast te stellen bedrag. In het rampjaar 1929 moest ca. ƒ 55.000 aan brandschades, schaderegelingen en hulplonen voor blussen worden uitgekeerd. Dat kon maar net, omdat in de jaren ervoor de verplichting tot restitutie van premieoverschot uit het reglement was geschrapt, waardoor er juist voldoende reserve was. Na een reeks gunstige jaren kon de maatschappij na 44 jaar voor het eerst OBV JAARVERSLAG 2009

TERUGBLIK

50

51

overgaan tot een gunstiger premiestelsel. In het algemeen daalden de tarieven met gemiddeld twintig procent. Bossen onder beheer of toezicht van Heidemij of Staatsbosbeheer kregen een extra korting van twintig procent. Later, in 1946, konden ook andere objecten die in de ogen van de directie deskundig beheerd werden onder de extra korting vallen. In dat jaar werden de premies nog eens verlaagd met twintig procent. In 1915 wordt er een concurrerende ‘onderlinge’ gesticht, de Onderlinge Gemeentelijke Bosbrandverzekering O.G.B. De staat kon sinds 1904 renteloze bebossingsvoorschotten aan gemeenten verstrekken, maar eiste daarbij dat deze jonge ‘renteloos-voorschot’-bossen behoorlijk tegen brand verzekerd zouden worden.

1940-1945 In de oorlogsjaren ging het OBV-werk gewoon door. Wel was er een korte onderbreking na de evacuatie van Arnhem op 25 september 1944. Het archief kon pas op 5 januari 1945 vanuit het Heidemij-gebouw naar Apeldoorn in veiligheid worden gebracht; geheel intact kon het op 26 juni 1945 naar Arnhem terugkeren. Het binnendienstwerk werd toen direct hervat. Het inlopen van de achterstand in de buitendienst kon pas in het najaar van 1945 op gang komen: veel terreinen waren nog niet bereikbaar wegens landmijnengevaar, het vervoer was moeilijk, overal heerste nog ontreddering en wanorde en er waren veel polismutaties als gevolg van overlijden. Talrijke houtopstanden hadden aanzienlijk onder de oorlog geleden. Het bleek moeilijk de ‘gewone’ branden vast te stellen. Er werd voor een miljoen aan vernielde bospercelen geroyeerd.

TERUGBLIK



TERUGBLIK

53

FOTO’S: OBV

52

Hoewel veel terreinen door de bezetter waren afgesloten, lag het aantal verbrande hectaren in de oorlogsjaren boven het gemiddelde van de jaren vóór 1940. Dit als gevolg van weersgesteldheden met hoger brandgevaar en mogelijk ook van tekorten (benzine, transport, uitrusting) en van desorganisatie bij de brandbestrijding. Het gouden jubileum in 1944 kon niet worden gevierd. Aan het einde van dat jaar was het verzekerde kapitaal gegroeid tot iets meer dan vijftien miljoen gulden. Het jaarpremie-inkomen bedroeg ruim ƒ 44.000, de reserve was ruim ƒ 276.000. Er waren 1415 leden met in totaal 1511 polissen. In de voorbije vijftig jaar was in totaal ongeveer vier ton aan brandschades uitgekeerd.

1950-2009 In de naoorlogse jaren was er sprake van de eerste grote groei van de maatschappij. Tot 1950 nam het verzekerd areaal toe tot ruim 31.000 ha met een verzekerd kapitaal van bijna ƒ 29 miljoen. De jaarlijkse premie bedraagt dan ruim ƒ 61.000. Eind jaren vijftig had OBV bijna 44.000 ha verzekerd met een verzekerd kapitaal van ƒ 44 miljoen. De premie-inkomsten zijn dan toegenomen tot ƒ 145.000. Met de toename van de omvang van de maatschappij en het vele werk dat daarmee gemoeid was, werd door Heidemij een eigen inspecteur aangesteld voor OBV. De droge zomer van 1976 leidde tot vele brandschades; die op de Veluwe spreekt nog tot veler verbeelding. Maar ook in de provincie Noord-Brabant werden veel grote branden geregistreerd. In dit jaar betaalde OBV ruim ƒ 1,1 miljoen aan schadevergoeding uit, bijna driemaal de jaarpremie. Lange tijd was 1976 het grootste schadejaar in de historie. Maar de stormschade van 18 januari 2007 heeft dit schadebedrag overtroffen. In dat jaar werd bijna € 900.000 aan stormen brandschadevergoedingen uitbetaald, circa tweemaal de jaarpremie van 2007.

TERUGBLIK


Stormverzekering Gedurende de periode 1952 tot 1961 maakte het verzekeringsreglement van OBV een stormschade-uitkering mogelijk. Die stormschadedekking werd echter in 1961 om drie redenen afgeschaft. Ten eerste: er bestaat geen enkel verband tussen stormschade en brandschade. Ten tweede: stormschade werd ook vergoed als die het gevolg is van een verkeerde bosbouwkundige behandeling en ten derde: deelnemers in wier bossen praktisch geen stormschade kon ontstaan, moesten betalen voor deelnemers die bosbouwkundige fouten maken. In 1971 en 1973 is stormverzekering opnieuw overwogen. Conclusie: niet doen, want de premie zou onhaalbaar hoog uitkomen. Maar ook in 1989 ontstond weer de vraag naar de mogelijkheid om stormschade te gaan verzekeren. Nieuw onderzoek wees uit dat het tóch moest kunnen, met een lagere premie dan voorheen gedacht. Daarvoor werden verschillende argumenten aangevoerd. Allereerst dat het bos de laatste jaren steeds meer heterogeen is geworden, gemengd naar boomsoort en leeftijd. De kans op omwaaien van hele percelen wordt daardoor op veel plaatsen kleiner. Tevens werden de risico’s opnieuw berekend en stelde OBV een eenvoudig systeem van schadeberekening, vergoedingen en uitsluitingen op. Tot slot was er het ervaringsfeit dat het herstelvermogen van bomen en bossen veel groter is dan vaak wordt gedacht. Sinds 1991 werd het dan ook mogelijk bossen tegen stormschade te verzekeren. Door de ervaringen van de recente stormen van 1990 had OBV hoge verwachtingen van dit nieuwe verzekeringsproduct. Maar pas na enkele aanpassingen in 1994 en een gerichte actie werd de stormverzekering een succes. Aan het eind van de eeuw was ruim een derde van het verzekerd areaal ‘brand’ ook verzekerd tegen stormschade. De introductie van de stormverzekering resulteerde in de tweede grote groeiperiode van OBV. In 2001 werd de historische premiegrens overschreden van ƒ 1 miljoen, bij een verzekerd kapitaal van ruim ƒ 500 miljoen. Door de over-


TERUGBLIK

54

55

gang van de gulden naar de euro is dit feit in de jaarverslagen niet terug te vinden: de vermelde jaarcijfers spreken van € 461.000.

IJzel en sneeuwdruk Na het weekend van 3 en 4 februari 2001 benaderden vele verzekerden de maatschappij om vergoeding van schade ten gevolge van sneeuwdruk en ijzel. Sinds de ijzelschade van maart 1987 had een schade van dergelijke omvang zich in Nederland niet meer voorgedaan. Het aantal verzoeken om uitkering dan wel toekomstige dekking was nog nooit zo groot. Meestal blijft schade als gevolg van ijzel en/of sneeuwdruk beperkt tot afgebroken takken van met name grove den, eik en populier. De belangrijkste kostenfactor vormen de opruimkosten van hangende of reeds op wegen en paden gevallen takken. In dit jaar wordt de dekking voor ijzel en sneeuwdruk opgenomen in het verzekeringsreglement, met een beperkte dekking per polis. In het eerste jaar wordt ruim 600 ha bos opgenomen in de ijzelverzekering. Per 2009 is dat circa 4000 ha, met een bescheiden premieomvang van € 13.000.

Heidemij – ARCADIS De heer Lovink was een van de oprichters van OBV en de eerste directeur bij de Nederlandsche Heidemaatschappij (Heidemij), opgericht in 1888. Zowel de Heidemij als OBV speelde een bepalende rol bij het ontginnen van de woeste gronden en bij het opzetten van een infrastructuur. Rondom het planten en beheren van bossen hadden beide gezamenlijke belangen. In 1921 besloot de directeur Rom Colthoff zijn functie neer te leggen om per direct gedelegeerd commissaris te worden. Dat was hij tot zijn overlijden in 1925. De directie werd overgedragen aan de Heidemij, die ook het technische adviseurschap (inspectie) bleef uitoefenen. Het kantoor van OBV werd gevestigd in het gebouw van de Nederlandsche Heidemaatschappij in Arnhem. Zo was sinds 1921 de president-directeur van de Heidemij tevens directeur van OBV en tot en met 2009 (al 88 jaar dus) heeft deze relatie met de Heidemij bestaan. Het voeren van directie, operatie en management voor OBV is daarmee het oudste nog steeds lopende project binnen ARCADIS, zoals de Heidemij sinds 1996 heet. ARCADIS is inmiddels uitgegroeid tot een internationaal ingenieurs- en adviesbureau. De ‘vereniging’ Nederlandsche Heidemaatschappij bestaat nog altijd. Ze is in 1962 bij haar 75-jarig jubileum zelfs ‘Koninklijke’ geworden. En de ‘ch’ zit nog altijd in de naam. Niet meer in die van de Onderlinge Boss(ch)enverzekering Maatschappij. In 1968 is de naam gemoderniseerd, waarbij tegenwoordig officieus ook het achtervoegsel Maatschappij wordt weggelaten en zodoende Onderlinge Bossen Verzekering – OBV – resteert. Al in 1921 werd besloten de verzekerde objecten van tijd tot tijd onaangekondigd te inspecteren op onderhoud en beveiliging. Heidemijers waren er in het hele land. Zij konden dit er wel bij doen. Het kostte daardoor niet veel en het inspecteren had ongetwijfeld een gunstige preventieve uitwerking. Alle objecten werden geleidelijk aan op kadastrale kaarten en op topografische bladen ingetekend. In 1964 maakte de directie van de Heidemij een opzichter geheel vrij om als inspecteur al het buitendienstwerk te verrichten: acquisitie, opname TERUGBLIK


nieuw te verzekeren objecten, hertaxaties, opmaken van schaderapporten. Vanaf 1992 vervulde ing. A.J.I. van der Waart deze functie. In 2010 zal de taak van inspectie, voorlichting en advies worden neergelegd bij de Unie van Bosgroepen. De Heidemij voerde al sinds begin twintigste eeuw voorlichtingscampagnes over bosbrandgevaar. De meeste natuurbranden ontstonden immers door onvoorzichtigheid en onbekend zijn met het risico. Overal zag men de grote waarschuwingsplaten, waarvan de eerste al in 1912 verscheen: ‘Helpt allen mede boschbrand te voorkomen’. Er zijn allerlei typen uitgevoerd, maar de ‘vuurduivel’ werd de bekendste. Ook werden (sinds 1916) kleine geëmailleerde bordjes aangeschroefd, overal waar dat maar zin zou kunnen hebben. In 1930 verschenen de eerste ‘pas op’spandoeken over de wegen en gingen de eerste radiolezingen de lucht in. In 1935 begon OBV de campagnes financieel te ondersteunen. Op de verpakkingen van rookartikelen werden rokers gewaarschuwd, niet in verband met hun gezondheid, wel tegen de gevaren voor bos- en heidebranden. In 1936 droeg OBV bij aan het bedrukken van een half miljoen sigarendoosjes met pakkende teksten, rijmpjes en rebussen. In de naoorlogse jaren betaalden Heidemij en OBV elk de helft van de kosten (duizend gulden) voor het bedrukken van een jaarlijkse hoeveelheid van twee miljoen sigarenzakjes. Ook lucifersdoosjes werden bedrukt met ‘weest voorzichtig’-teksten. Artikelen werden geschreven en lezingen en voorlichtingsavonden gehouden voor wie maar luisteren wilde. De houtvesters van de Heidemij gaven het persbureau Vaz Dias, en sinds 1935 het ANP, medewerking bij radiopraatjes en berichtgeving in brandgevaarlijke perioden. In 1936 ging de, mede door OBV bekostigde, voorlichtingsfilm ‘Een goede raad’ in de bioscopen draaien. De Centrale Commissie voor de Filmkeuring verklaarde deze film toelaatbaar ‘voor openbare bioscoopvoorstellingen, voor personen van iedere leeftijd, dus ook voor kinderen jonger dan veertien jaar’.


TERUGBLIK

56

57

Goed georganiseerde bosbrandweer kon rekenen op geldelijke steun. De eerste georganiseerde bosbrandweer was die van Oosterbeek, opgericht in 1925. Hilversum volgde in 1926. Na het rampjaar 1929 bevorderde vooral houtvester Drost overal het oprichten van dergelijke verenigingen. Zo werden Het Veluwse Bosbrandweer Comité, gesticht in 1930, en vele andere mede door hem in het leven geroepen. In 1947 kwam de bosbrandbestrijding geheel in handen van de hoofdafdeling Bosbouw van de Stichting van de Landbouw. En in 1955 werd het Bosschap ermee belast. Bosbrandbestrijding werd volledig als overheidstaak gezien. Veel bosbrandweren zijn opgegaan in de gemeentelijke brandweren. OBV hoeft geen blusvergoedingen meer uit te keren. Wel schonk OBV jaarlijks een bijdrage aan de hoofdafdeling Bosbouw en later het Bosschap. In het verleden verleende OBV, samen met de Heidemij en overheidsinstanties, bijdragen in de kosten van brandpreventie en -bestrijding, zoals voor nieuwe

brandtorens, telefoonaansluitingen, invoering van signalering en geleiding door vliegtuigen. Vandaag de dag kan alleen in incidentele gevallen een doelsubsidie worden verleend. ARCADIS kijkt nu terug op een 88-jarige bijzondere en intensieve relatie met OBV, waar vele bestuurders, directeuren en medewerkers hun bijdrage aan hebben kunnen en mogen leveren. OBV en de Heidemij zijn sinds hun oprichting zo met elkaar verweven, dat na 115 jaar betrokkenheid de Onderlinge Bossen Verzekering een bijzonder hoofdstuk is geworden in de geschiedenis van ARCADIS. Bronnen: - Jubileumuitgave 90-jarig bestaan OBV - Notulen commissarissen en directie - Statistiek OBV 1895-2009

TERUGBLIK



TERUGBLIK

59

FOTO: ADRI VAN DER WAART

58

ALGEMEEN



ALGEMEEN

Colofon Uitgave: OBV, mei 2010 Redactie en productie: Dieben & Meyer communicatie Interviews: Renske van den Berg Vormgeving: Ineke Oerlemans Foto omslag: IStockphoto/Merijn van der Vliet Drukwerk: Drukkerij Manta

J AARVERSLAG 2009 O NDERLINGE B OSSEN V ERZEKERING

Recommend Documents