mr. L. (Loubna) Boufrach senior beleidsadviseur ActiZ
IVVU Masterclass Hoe werk je ‘mededingingsproof’ samen in de regio’s? - DAEB 26/06/14 - voor gemeenten, zorgaanbieders & zorgkantoren - om zorgeloos samen te werken - en transformaties te effectueren
Vandaag 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Samenwerkingsgolf lokaal/ regionaal Casus: ‘samenwerking concurrerende zorgaanbieders’ Samenwerking & inkoop Wat is DAEB Hoe pas je DAEB toe Waar is DAEB al toegepast Bewustwording mededinging & DAEB ActiZ agenda mededinging – landelijk 2
1. Samenwerkingsgolf in de regio’s - Ik moet samenwerken van de gemeente met mijn concurrenten maar ben bang voor de MW! - Er wordt toch al samengewerkt? What’s new? - Ik word gezien als een ‘productiebedrijf ‘, moet ik mijn organisatie neerzetten als maatschappelijke organisatie? Waarom? - Gaat het zorgkantoor gezamenlijk inkopen met de gemeente? Hoe dan? DAEB ook in de Awbz/Wlz? 3
2. Casus: ‘samenwerking concurrerende zorgaanbieders’ Een gemeente wil graag dat er uit efficiëntie-overwegingen in iedere wijk van de stad slechts één dagvoorziening is die in die wijk een spilfunctie kan vormen voor initiatieven vanuit de wijk voor burgers. De gemeente en het zorgkantoor vragen de zorgaanbieders die in de stad actief zijn te komen met een dergelijk plan waarbij per wijk één van de zorgaanbieders een coördinerende rol krijgt toebedeeld. De zorgaanbieders komen er gezamenlijk uit en spreken een bepaalde gebiedsverdeling af waarbij iedere zorgaanbieder zijn eigen wijk krijgt. De gemeente is akkoord en sluit een overeenkomst met de zorgaanbieders op basis van het gezamenlijke plan. Hebben de zorgaanbieders in strijd met de Mededingingswet gehandeld? 4
2.a Casus: ‘samenwerking concurerende zorgaanbieders’ • • •
•
•
JA: Een verboden marktverdelingsafspraak. Op verzoek van de gemeente is niet voldoende! Mag wel als er een duidelijke schriftelijke opdracht vanuit de gemeente/het zorgkantoor is. Alleen zogenaamde dwangkartels ontsnappen aan het kartelverbod. REGIEROL! Standpunt ACM: marktverdelingsafspraak leidt in het algemeen tot een ernstige verstoring van de mededinging en is dan ook niet snel noodzakelijk en proportioneel voor het organiseren van de zorg in de wijk. OF pas DAEB toe: Dienst van Algemeen Economisch Belang! 5
2.b Casus • MO position paper – legitieme samenwerking • Dienst van algemeen economisch belang (DAEB) • Marktfalen + algemeen belang en voldoende restconcurrentie = DAEB • Overheidsdienst (gemeente) geeft status af • Is geen nieuwe aanbestedingsvorm • In de zorg is het nieuw! • Doel is niet om onrechtmatige staatsteunverlening rechtmatig te maken/ marktverdelingsafspraken!
6
3. Samenwerking & inkoop • Samenwerking 3 varianten in de praktijk: 1. Zorgaanbieders doen gezamenlijk een propositie uit zichzelf aan gemeente/ zorgkantoor let op! 2. Zorgaanbieders doen op mondeling verzoek een propositie aan gemeente/ zorgkantoor let op! 3. Zorgaanbieders doen op schriftelijk verzoek een propositie aan gemeente/ zorgkantoor in beginsel veilig • Uitkomst? 7
3.a Samenwerking & inkoop • Uitkomst via: 1. zorginkoper moet duidelijk op schrift aangeven welke samenwerkingsafspraken gewenst en noodzakelijk zijn. Ook hier regie door gemeente! 2. Art. 6 lid 3 MW (richtsnoeren zorgsector) – zelden van toepassing 3. ‘Beleidsregel combinatieovereenkomsten 2013’ Gezamenlijke prijsstelling bij de aanbesteding is toegestaan en onderlinge verdeling van werkzaamheden bij de opdrachtuitvoering is ook toegestaan
4. Regionale toepassing van DAEB artikel 11 MW 8
4. Wat is DAEB • Factsheet DAEB Instrument voor gemeenten om gewenste samenwerking in de transformaties in de zorg mogelijk te maken • Met stappenplan voor DAEB, de mededingingsrechtelijke en staatssteunrechtelijke effecten in beeld • Incl. modelbepalingen bestuurlijke besluitvorming • Moet worden benoemd in de beleidsplannen, uitvoeringsbesluit en inkoopcontracten 9
4.a Wat is DAEB •
Bepaling inkoopcontract gemeenten:
‘onderneming X wordt belast met het leveren van [...] als dienst van algemeen economisch belang en de onderneming verplicht om [benoemen verplichting ter borging van kwaliteit, continuïteit, toegankelijkheid, leveringszekerheid, beschikbaarheid ]’
• •
Bepaling uitvoeringsbesluit: ‘onderneming X wordt aangewezen…. Gecombineerde inkoop Wmo/ AWBZ:
-
‘onderneming X wordt belast met het leveren van [HbH/ welzijnsdiensten/PV/VP] als dienst van algemeen economisch belang en de onderneming verplicht om [benoemen verplichting ter borging van kwaliteit, continuïteit etc. ]’ Integraal contract zorgkantoor/ gemeente incl. DAEB Of over en weer verwijzen naar inkoopcontracten ‘expliciet maken gezamenlijk ’inkooptraject 10
-
5. Hoe pas ik DAEB toe Stappenplan – 6 stappen: • Wettelijke grondslag noodzakelijk /Hoe loopt de financiering? • DAEB moet onderbouwd worden toegepast! 1. Stel de randvoorwaarden vast voor zorgverlening Eigen regie van de burger moet worden gestimuleerd - Toegankelijkheid van zorg geborgd (vangnetvoorziening) - Er moet worden samengewerkt tussen zorg/wonen/welzijn - In acht nemen van kwaliteitsnormen - Verzekeren continuïteit van zorg voorwaarden prijsstelling 11
5.a Hoe pas ik DAEB toe 2. Doe onderzoek naar de markt: kan de markt diensten leveren zonder dat er specifieke verplichtingen worden opgelegd? Nee (dan DAEB). 3. Zo nee: leg bij formeel overheidsbesluit vast dat de diensten door specifiek aangewezen ondernemingen worden verricht. 4. Stel budget vast op basis van objectieve en doorzichtige criteria. 12
5.b Hoe pas ik DAEB toe 5. Onderbouw dat er geen sprake is van overcompensatie voor de diensten. 6. Bij aanbesteding is er geen sprake van overcompensatie als wordt gegund op laagste prijs of economisch meest voordelige aanbieding. - Mogelijkheid schuiven met wijkbudgetten binnen het sociaal domein - Er mag geen sprake zijn van buitenproportionele staatssteunverlening 13
6. Waar is DAEB toegepast? Inmiddels opgenomen in: • Amsterdam West/ IJburg (basisinfrastructuur) • Drechtsteden (welzijn) • Alkmaar (TB, Jeugd psychiatrie) • ‘s Hertogenbosch (zorginfrastructuur en wijkverpleging ) • Gennep (krimpgebied, intram. >ZZP 5, GGZ voorziening weg ) 14
7. Bewustwording mededinging & DAEB DAEB en samenwerking/ inkoop presentaties: • KB groep BG ActiZ 26/ 05/ 14 • Praktijkdagen Transitiebureau VWS voor gemeenten • BOZ NVZ, VGN, NFU, GGZ NL 14 juli 2014– juristenoverleg Tools • Informatiekaart MW regels bij inkoop gemeenten 20/06/14 Transitiebureau VWS • Artikel MO en pilots DAEB VNG magazine • Factsheet DAEB op europadecentraal.nl • Handreiking Europa decentraal, zorgparagraaf 15
8. ActiZ agenda mededinging – landelijk •
Rondje langs care partijen – ‘er is meer mogelijk’: – Vernieuwende vormen van organisatiemodellen/ samenwerking PACT – Stimuleren gebruik DAEB voor legitieme regionale samenwerking – DAEB niet alleen bij art. 56a lid5 jo. lid 6 Wmg ‘dreigend faillissement’ ook voor basisinfrastructuur wijkverpleging Zvw en Wlz (moeilijk planbare zorg). Nu contractering bij 1/2 partijen = beperking keuzevrijheid cliënt – NVB en ActiZ: Banken vragen om DAEB domein immers risicoreductie. Het helpt zorgaanbieders toegang te krijgen tot krediet.
•
Guidance ACM ‘gedrag zorgkantoren’ – 26/06/14 terugkoppeling IVVU – overcapaciteit en regionale spreiding 16
Vragen? Tips aan zorgkantoren & zorgaanbieders
Wees alert op samenwerkingsbeperkingen tussen zorgaanbieders en attendeer uw eigen gemeente hierop Zet DAEB in alleen waar mogelijk om de voorgenomen gemeentebesluiten uitgevoerd te krijgen!
mr. Loubna Boufrach Senior beleidsadviseur ActiZ
[email protected] 06 -25 012 445
17
