IVN AMERSFOORT e.o.
Meerjaren Beleidsplan 2004 – 2006
1 oktober 2003
2
Inhoudsopgave
1.
Inleiding
2.
Organisatie
3.
Missie en visie
4.
Bestuur
5.
Communicatie
6.
Werkgroepen, contactgroepen en projectgroepen
Bijlagen: A.
Samenstelling bestuur en coördinatoren werkgroepen
B.
Kader jaarplan werkgroepen
C.
Projectenoverzicht IVN Amersfoort
3
1.
Inleiding Voor u ligt het eerste Meerjaren Beleidsplan (MBP) van de Vereniging voor Natuur -en milieueducatie (IVN) afdeling Amersfoort e.o. Wat is goed en wat kan beter? Met dit motto in het achterhoofd heeft het bestuur samen met de werkgroepen gekeken naar waar het ons om te doen is, wat goed gaat en welke speerpunten daaruit (ter verbetering) van belang zijn. Elementen die essentieel zijn voor een herkenbaar en praktisch toepasbaar IVN-beleidsplan voor de komende drie jaren. “Wat heeft dat getheoretiseer allemaal voor zin, praktische doeners als we zijn“, zul je je misschien afvragen. Een terechte vraag. Het waarom heeft te maken met het feit dat we niet alleen nu, maar ook in de toekomst praktisch willen zijn. Niet om ons zelf leuk bezig te houden. Alhoewel, misschien ook wel een beetje. Nee, de lol in dit vrijwilligerswerk zit hem voornamelijk in het vertellen aan anderen, laten zien hoe mooi en belangrijk die natuur en milieu zijn. Die vonk moet niet alleen nu, maar ook in de steeds veranderende maatschappij blijven overspringen. Daarom dit plan: samen bepalen waar de reis naar toe gaat, de koers uitzetten en er voor zorgen dat die horizon bereikt wordt. Dit beleidsplan kent twee facetten: de organisatie van de vereniging en de inhoudelijke visie en bijbehorende doelstellingen.
2.
Organisatie Onze vereniging is als volgt opgebouwd: • bestuur • werkgroepen • contactgroepen • projectgroepen. Het bestuur heeft de volgende taakomschrijving (afgeleid uit de statuten): • het bestuur is belast met het besturen van de vereniging. Zij informeert de algemene ledenvergadering over activiteiten en over onderwerpen die bij haar in behandeling of onderzoek zijn; • het bestuur is bevoegd onder zijn verantwoordelijkheid bepaalde onderdelen van zijn taak te doen uitvoeren door werkgroepen, die door het bestuur of door de algemene ledenvergadering van de vereniging worden ingesteld. • het bestuur voorziet m.n. nieuwe werk-/contact-/projectgroepen van een duidelijke taakomschrijving en is gehouden regelmatig overleg te plegen met de coördinator/contactpersoon betreffende de voorbereiding en uitvoering van de werkzaamheden. Elke werkgroep dient uit ten minste twee leden te bestaan en heeft als taak op zijn specifieke wijze bij te dragen aan natuur -en milieueducatie. De werkgroep kiest uit haar leden een coördinator, die de algemene gang van zaken binnen de werkgroep behartigt.
4
Een contactgroep is een bijzondere activiteitengroep, die op langdurige basis samenwerkt met andere verenigingen, instellingen en dergelijke. Elke contactgroep heeft als taak om op zijn specifieke wijze bij te dragen aan natuur- en milieueducatie. Binnen de contactgroep moet de doelstelling van IVN voldoende tot uitdrukking komen en is één IVN-er het aanspreekpunt voor het bestuur (c.q. bestuurslid dat als contactpersoon namens het bestuur optreedt). Een projectgroep wordt in het leven geroepen, als een taak/project moet worden uitgevoerd – of een probleem opgelost – binnen een bepaalde tijd en met een bepaald budget. Nadat de taak is uitgevoerd, of het probleem is opgelost, wordt de projectgroep opgeheven. Denk aan het organiseren van een campagne, het inventariseren van een gebiedje, etc. Binnen de projectgroep is één IVN-er het aanspreekpunt voor het bestuur (c.q. bestuurslid dat als contactpersoon namens het bestuur optreedt).
Zie bijlage A voor de huidige samenstelling van bestuur en groepen.
5
3.
Missie en visie Bij het formuleren van onze missie hebben wij gebruik gemaakt van de missie van het landelijk IVN, omdat deze kort en kernachtig uitdrukt waarom het gaat:
De missie van IVN Amersfoort e.o. is het vergroten van de betrokkenheid van mensen binnen ons werkgebied bij natuur en milieu, gericht op een duurzame samenleving.
Het formuleren van een missie heeft een belangrijk doel. Van hieruit kun je namelijk bepalen wat de consequenties zijn voor ons doen en laten als vereniging. Deze missie toegesneden op de huidige maatschappelijke veranderingen, zeg maar “de tijdgeest”, levert een bruikbaar beeld op voor de komende periode van drie jaren. Hiermee ontstaat een visie, die de vertaalslag is van onze missie.
Visie: IVN Amersfoort e.o. wil zich profileren als dè vereniging op het gebied van natuur- en milieueducatie die vanuit betrokkenheid met de samenleving en plezier in natuurbeleving in samenwerking met andere organisaties wil bijdragen aan meer kwaliteit in natuur en milieu. Dit doet zij door aan c.q. met de inwoners van ons totale werkgebied: 1. op hoogwaardig niveau kennis over te dragen 2. actueel in te spelen op de maatschappelijke situatie 3. te laten zien en beleven wat onze natuur en milieu hen te bieden heeft (of kan hebben) 4. samen de handen uit de mouwen te steken
Uitgaande van onze missie en visie (zowel die van het bestuur als ook van elke werkgroep) kunnen we bepalen waar we naar toe willen: • wat gaan we doen, hoe willen we dat bereiken, welke doelen stellen we ons? • wat hebben we en wat komen we te kort en wat is er nodig om dit tekort op te heffen?
6
4.
Bestuur Het bestuur heeft naast de formele taakomschrijving de volgende aandachtsgebieden die tot haar verantwoordelijkheden behoren: • Uitdragen, stimuleren en bewaken van het IVN-(wij) gevoel • Scheppen van mogelijkheden voor de werkgroepen en het faciliteren ervan • Werven en binden van actieve leden en donateurs • Verwerven en beheren van middelen • Dagelijks leiding geven • Bijblijven en bijsturen • Representeren van de afdeling • Initiëren en bewaken van de koers zoals deze in het (meerjaren-)beleidsplan is uitgezet • Bewaken van het functioneren van de werkgroepen • Bewaken/zorgdragen van interne samenwerking en het stimuleren, aangaan en onderhouden van externe samenwerkingsverbanden
De doelstellingen van het bestuur kan men onderverdelen in drie speerpunten: 1.
Het aspect communicatie adequaat gestalte geven, zowel intern als extern. Dat wil zeggen:
•
Communicatie en publiciteit helpen vormgeven in de op te richten Werkgroep Communicatie (Wg-C). Snel reageren op gestelde vragen cq. andere zaken, waarvoor van het bestuur een uitspraak wordt verwacht. Een eerste reactie zal minimaal binnen een week worden gegeven Binnenkomende informatie tijdig doorspelen aan belanghebbenden. Reacties hierop zullen worden nagevraagd c.q. acties gevolgd (bijvoorbeeld projecten of cursussen). De totale werkomgeving activeren waarbinnen IVN-Amersfoort opereert. Daartoe zal minimaal één maal per jaar contact worden gelegd met een van de omliggende collega natuurverenigingen, gemeenten en instellingen uit het werkgebied.
•
• •
2. Duidelijk sturing geven en zichtbaar zijn voor de werkgroepen en leden. Het MBP is hiervoor een belangrijk instrument. •
• • •
De doelstellingen van het MBP zullen dan ook worden bewaakt door het bestuur en via de betreffende contactpersonen met de werk- en contactgroepen. De jaarplannen worden jaarlijks geëvalueerd en bijgesteld door de werkgroepen (zie bijlage B). Een goede planning en afstemming van de activiteiten zal opgezet en bewaakt worden (i.s.m. de Wg-C) De werkgroepen zullen worden geattendeerd en gestimuleerd op mogelijkheden van samenwerking en gewezen op de voordelen ervan. Het bestuur wil een goede sfeer uitdragen door onder andere de ALV, de Nieuwjaarsreceptie en het coördinatorenoverleg op een leuke en inspirerende manier vorm te geven.
7
3. Werving, binding en ontwikkeling van leden • • • • • • •
Waar mogelijk en zinvol zal toepassing van het mentorschap worden geënthousiasmeerd. Talenten werven uit samenwerkingsverbanden (incidenteel en structureel) Actief leden (helpen) werven, samen met de werkgroepen en het Platform Communicatie Het stimuleren van het volgen van cursussen/workshops e.d. Hiervoor zal jaarlijks een budget beschikbaar worden gesteld De kwaliteit en inzet van het IVN kenbaar (doen) maken binnen onze werkomgeving Nieuwe leden minimaal één maal per jaar uit nodigen voor een bijeenkomst om te bezien hoe we ze (nog beter) in het IVN kunnen opnemen en zich thuis te laten voelen Leden betrekken bij de werving(-sacties): van buiten naar binnen (nieuwe leden/donateurs) en van passief (donateur) naar actief (lid)
8
5.
Communicatie De werkgroep Communicatie krijgt een aparte functie binnen de vereniging: het is één orgaan onder directe aansturing van een bestuurslid, met daarin de diverse disciplines op het gebied van publiciteit: Uitloper, website, infostand, externe PR. Deze zaten voorheen in aparte werkgroepen. Belangrijkste taak van deze werkgroep is het kanaliseren en het soepel doen verlopen van alle interne en externe communicatie. De Wg-C verzorgt alle publiciteit voor de afdeling. De voeding van en naar de werkgroepen (via de contactpersoon c.q. coördinator) en bestuur (portefeuillehouder) is hierbij van het grootste belang, wil deze werkgroep goed zijn taak kunnen vervullen. Bestuur
Comm
Werkgroep
Werkgroep
Daartoe zal een van de algemene bestuursleden worden belast met de portefeuille Communicatie. Deze zal tijdens de bestuursvergaderingen over de activiteiten en vorderingen rapporteren, en er zal waar en wanneer nodig door het bestuur actief en effectief worden bijgestuurd. In de huidige situatie met onderbezetting zal nog aan de werkgroepen gevraagd worden de publiciteit nog zelf te verzorgen. Bij voldoende bezetting zal de Wg-C deze taak overnemen. Doelstellingen: • De werkgroepen ondersteunen bij het zelf verzorgen van publiciteit, zolang de Wg-C onderbezet is. Daartoe zal de Wg-C een format maken (wie, wat, waar, waarvoor, wanneer, etc.) en uiterlijk januari 2004 beschikbaar stellen. Dit model kan worden gebruikt door de werkgroepen om een persbericht te schrijven. • Bij voldoende bezetting dit format omwerken tot leidraad, aan de hand waarvan de werkgroepen voldoende informatie kunnen verstrekken aan de Wg-C om de juiste persberichten te kunnen opstellen. • Een raamwerk of draaiboek opstellen (= een communicatieplan), waarmee elke werkgroep per project of activiteit kan bepalen wat er binnen en buiten IVN bekend moet worden gemaakt, met wie er zal worden samengewerkt, etc. • Uitbouwen van de kopijstroom vanuit de werkgroepen naar de Uitloper, zodat een nog gevarieerder en boeiender clubblad ontstaat • Een verzamellijst opstellen met namen / adressen van de relevante media die momenteel door diverse IVN-ers succesvol worden gebruikt. Deze lijst zal jaarlijks worden geactualiseerd. • Redactieteams (van kranten) bewerken voor het benutten van persberichten!
9
•
• •
De website verder uitbouwen met informatie over de vereniging (activiteiten en wetenswaardigheden), natuurgebieden in onze omgeving, een nieuwsarchief en een fotogalerij. (In 2003) een nieuw model flyer ontwikkelen en gebruiken, onder andere bij activiteiten en in de info-stand. Met ingang van elk nieuw jaar een jaaragenda beschikbaar te hebben voor heel IVN, inclusief de contactgroepen. Deze zal bij het samenstellen goed worden afgestemd met de werkgroepen om te voorkomen dat er parallelle activiteiten plaatsvinden, zodat doelgroepen geen keuze meer hoeven te maken (daarbij eigen leden)
10
6.
Werkgroepen, contactgroepen en projectgroepen Onderstaand de invulling van het MBP door de werkgroepen. Tevens vormt dit plan het kader van waaruit elke werkgroep hun jaarplan gaat opstellen: activiteiten + bijbehorende budgetten (zie bijlage B)
Werkgroep cursuscoördinatie Visie:
De werkgroep cursuscoördinatie organiseert en coördineert cursussen voor het IVN om op die manier natuur -en milieukennis te verspreiden.
Voor het opzetten en geven van de cursussen wordt gebruik gemaakt van leden uit de andere werkgroepen en indien noodzakelijk van externe deskundigen. Doelstellingen: • het laten geven van cursussen in de totale werkomgeving van IVN Amersfoort eo. • nieuwe cursussen ontwikkelen en laten geven, minimaal één per twee jaar • het uitvoeren van een evaluatie (rendementsmeting: aantal nieuwe actieve leden)
Werkgroep fotografie Visie:
De werkgroep fotografie beleeft met elkaar op ongedwongen wijze plezier aan het maken van foto’s van en in de natuur. Dit gebeurt door maandelijks een fotoexcursie en een dia-avond te houden.
Doelstellingen: • minimaal één keer per jaar zal het eigen fotomateriaal worden gepresenteerd aan het publiek door middel van een tentoonstelling, fotoboek of dergelijke. • minimaal een keer per jaar samenwerken met een of meer werkgroepen. • verzorgen en uitbouwen van de maandelijkse foto-excursies met thema’s e.d.
Werkgroep jeugd Visie:
De werkgroep jeugd wil een programma met een N&M-educatief karakter aanbieden aan de jeugd binnen onze werkomgeving om haar een stuk bewustwording voor o.m. de kwetsbaarheid van de natuur bij te brengen. Dit onder het motto: “de jeugd heeft de toekomst!”.
Zij heeft eenmaal per maand (van sept – juli) een activiteit voor de jeugd van 7 tot circa 16 jaar oud (alleen IVN-jeugclub) en organiseert eenmaal per jaar een activiteit voor alle jeugd uit het werkgebied. Doelstellingen • Meer betrokken zijn bij de werkgroepen onderling: minstens 2 x per jaar met andere IVN-ers op ongedwongen wijze contact hebben (IVN-weekend, nieuwjaarsreceptie,)
11
•
•
•
•
Meer samenwerken en gebruik maken van deskundigheid van anderen (integrale aanpak, thema’s): met wg wandelen twee maal per jaar met jeugd (openbaar; voorjaar, najaar) met ingang van okt. ‘03 met bestuur en anderen een maal per jaar een jeugdnatuurdag houden voor het publiek (in de Nationale Jeugdnatuurweek) met wg knotten één maal per jaar knotten/natuurbeheer met wg website één maal per jaar een workshop organiseren. extern: een maal per jaar met Dierentuin/Vogelopvang/… Meer afstemming: coördinatorenoverleg gebruiken om inhoudelijke zaken te bespreken (mogelijkheden voor samenwerking); 1 à 2 x per jaar duidelijk afstemmen en vastleggen van taken, verantwoordelijkheden en verwachtingen bij iedere gemeenschappelijke activiteit. Consolideren 12+groep: 2 nieuwe “zelfstandige” 12+ers aantrekken (al of niet NJN-lid) met brede interesse een zelfonderhoudende activiteit, georganiseerd en uitgevoerd door 12+ • voor ‘03/’04: 1 x per jaar • voor ‘04/’05: 2 x per jaar • voor ‘05/’06: 3 x per jaar Uitbreiding van de werkgroep tot 10 leden per 2006. Publiciteit: 4 maal per jaar in Uitloper, voor eigen club; dat gebeurt al. 1 maal per jaar een persbericht regelen in verband met de Nationale Jeugdnatuurdag; met ingang van sep ‘03 een eigen jeugdpagina op de website creëren met ingang van 2006.
Werkgroep knotten Visie:
De werkgroep wil een bijdrage leveren aan het bevorderen van de betrokkenheid van de inwoners met de kwaliteit van de natuur in onze omgeving. Zij doet dit door mee te werken aan het in stand houden van de natuur en het onderhouden van landschapselementen.
Dit doet zij o.m. op terreinen van het landgoed De Boom in Leusden, 12 zaterdagochtenden in de maanden oktober-maart. Doelstellingen: • doorgaan met het tweewekelijks knotten, onder andere op terreinen van Utrechts Landschapsbeheer. • meer publiciteit zoeken via de Wg-C. Daartoe zal een contactpersoon worden aangewezen die zich speciaal met publiciteit zal bezig houden en waarmee de Wg-C contact kan onderhouden.
12
Werkgroep natuurpaden Visie:
De werkgroep natuurpaden zet wandelroutes uit door deze op een eenduidige, leuke en uitnodigende manier in wandelboekjes te beschrijven, zodat wandelaars zelflerend en genietend de natuur kunnen beleven. Hiertoe behoort niet alleen het opzetten van nieuwe wandelroutes met voldoende interessante elementen op het gebied van natuur en milieu maar ook het actualiseren van “verouderde” routebeschrijvingen.
Doelstellingen: • minimaal één nieuwe of geactualiseerde wandelroute per jaar realiseren. • intern samenwerken met onder andere de werkgroep wandelingen, ten einde hun aanwezige kennis in te zetten; de werkgroep fotografie om de wandelboekjes aantrekkelijk en gebruikersvriendelijk te maken; • extern samenwerken met bijvoorbeeld het CNME om de juiste projecten / onderwerpen te kiezen.
Werkgroep ROM Visie:
De werkgroep ROM wil een bijdrage leveren aan de bewustwording van bewoners en bestuurders van Amersfoort en omgeving van de natuurwaarden in dit gebied en de educatieve functie, die hiervan uitgaat, zodat vanuit dit besef de natuurwaarden volwaardig aan bod komen bij de ruimtelijke inrichting en het beheer van de omgeving.
Doelstellingen: • minimaal twee onderwerpen per jaar kiezen en aanpakken. Dit moeten onderwerpen zijn, die vanuit de doelstelling van het IVN belangrijk zijn. Dit kan dus los staan van wat op dat moment op de politieke agenda staat; • de onderwerpen met meer mensen gezamenlijk uitwerken. Bij onderbezetting van de werkgroep wordt een tijdelijk beroep gedaan op andere IVN-leden. De wg-ROM zal dan de coördinatie op zich nemen. De verkregen resultaten zullen worden vastgelegd en doorgespeeld aan belanghebbenden. • de onderwerpen zullen overwegend worden aangepakt in samenwerking met interne werkgroepen en externe natuur- en milieu-organisaties in de werkomgeving. De deskundigheid en beschikbare tijd van anderen wordt daarmee optimaal benut; de momenten waarop we naar buiten treden met de gekozen onderwerpen worden zelf bepaald. Uiteraard wordt ingespeeld op die momenten dat een onderwerp, dat we zelf behandeld hebben, om een of andere reden actueel wordt in de politiek of in de plaatselijke media.
Werkgroep wandelingen Visie:
De werkgroep wandelingen organiseert maandelijks een natuurwandeling in de werkomgeving van IVN Amersfoort voor publiek, zowel in de natuur als in stedelijk gebied. Hiermee wil zij de inwoners meer bij de natuur en het milieu betrekken.
13
Doelstellingen: • door middel van begeleide wandelingen de mensen kennis te laten nemen van de natuur en het milieu • trachten elk jaar één of meerdere nieuwe wandelroutes te ontwikkelen in het werkgebied van de afdeling • Incidentele wandelingen organiseren voor andere doelgroepen. Op aanvraag en/of op eigen initiatief • het op peil houden van de kwaliteit van de wandelingen en van de gidsen. Hiertoe laatstgenoemden in de gelegenheid stellen cursussen, workshops, lezingen e.d. te volgen • het bevorderen van samenwerking met de andere werkgroepen in de afdeling • mee te werken aan activiteiten waarbij samengewerkt wordt met anderen, zowel extern als intern.
Contactgroepen Paddenplatform Het IVN maakt deel uit van het Paddenplatform van verschillende organisaties en individuen dat de jaarlijkse paddentrek beschermt. Dit doet zij door het coördineren van en het assisteren bij het overzetten van padden en kikkers op wegen in en om de bebouwde kom door inwoners en vrijwilligers uit de wijken. Lezingen (WNA) Het IVN verzorgt in samenwerking met andere verenigingen een programma van natuuren milieu lezingen, maandelijks in de periode van september tot mei, tenminste zes lezingen per jaar. Urtica Het IVN maakt deel uit van de contactgroep Urtica met als doel hetvergroten van kennis van planten, mossen en korstmossen d.m.v. tweewekelijkse determinatieavonden, eventueel in combinatie met veldexcursies. Vlinderwerkgroep Het IVN heeft samen met de KNNV en de Vlinderstichting zitting in de Vlinderwerkgroep Amersfoort, die als kerntaak heeft zich in te zetten voor de vlinders van Amersfoort. Zij doen dit door : • actief de vlinders te tellen op de monitorroute bij industrieterrein De Hoef • het promoten van vlinders waar ze maar kunnen • participeren in de Vlinderwerkgroep Amersfoort • de kennis over vlinders up to date houden Het werk van de Vlinderwerkgroep is niet primair gericht op educatie maar meer op veldwerk.
Projecten Zie bijlage C: projectenoverzicht
14
Bijlage A
SAMENSTELLING BESTUUR EN COÖRDINATOREN WERKGROEPEN
Stand ultimo augustus 2003, voor de actuele bezetting en verdeling contactpersonen zie het overzicht achterin de laatste Uitloper Samenstelling bestuur: • voorzitter Guus Sakkers • penningmeester Ton Bogers • secretaris Frans Balk • communicatie Jan Oudemans • lid Piet Hein Klip • lid Janneke van Luijk
Coördinatoren werkgroepen: * Wandelingen Joop Vos * Fotografie Jan Piet Dijkstra * Knotten Gerard Gaveel * Natuurpaden vacature * ROM Olaf Jan van Gerwen * Jeugd Ruud van Nus * Cursuscoörd. vacature
Contactpersonen naar de werkgroepen Bestuurslid: Werkgroepen: Communicatie Cursuscoördinatie Fotografie Jeugd Knotten Natuurpaden ROM Wandelingen Contactgroepen: Lezingen Paddenplatform Urtica Vlinders
Guus
Ton
Frans
2
Jan
Piet Hein
Janneke
2
1
1 1 2
2 1 1
1 1
2 2
2 2 1
2
1 1
1 1
2
1. contactpersoon 2. vervanger Adressen, telefoonnummers e.d. van bovenstaande functionarissen kunt u in de Uitloper vinden.
15
Bijlage B
KADER JAARPLAN WERKGROEPEN IVN AMERSFOORT E.O.
Werkgroep:……………………………………………………………………………………………………………………… Jaar:………………………. Activiteiten/evenementen 1.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Begroting werkgroep: Kosten: Algemene kosten (bureaukosten e.d.): Cursussen Activiteiten/evenementen/project kosten: Overige kosten:
€ € € €
Totale kosten
……….,…. ……….,…. ……….,… ……….,…. €
……….,….
Inkomsten Baten uit activiteit werkgroep Subsidies Bijdrage uit exploitatiemiddelen IVN Amersfoort Overige inkomsten
€ € € €
……….,…. ……….,…. ……….,…. ……….,….
Totale inkomsten
€
……….,….
Resultaat werkgroep
€
……….,….
16
Bijlage C
PROJECTENOVERZICHT IVN AMERSFOORT E.O.
Onderstaand een opgave met projecten waarin het IVN participeert
Landelijke projecten
Natuurnetwerk Landelijke IVN campagne Groene maandag Landelijke Natuurwerkdag Nationale boomknotdag Nationale Jeugdnatuurweek
Lokale projecten Zaailingen rooien grachtmuren Amersfoort Geluidswal Nieuwland inventariseren N&M netwerkdag Natuurprojecten voor voortgezet onderwijs IVN-weekend
17
