“It takes a whole village to raise a child” Het geconsolideerd jaarverslag 2011 van SOS Kinderdorpen SOS Kinderdorpen België & SOS Kinderdorpen België voor de wereld
SOS Kinderdorpen is een internationale niet-gouvernementele organisatie die zich sinds 1949 inzet voor de noden en rechten van kwetsbare kinderen. Wij werken onafhankelijk en behoren tot geen enkele politieke of religieuze strekking. SOS is actief in 133 landen wereldwijd, waaronder België. In België steunt SOS Kinderdorpen zowel projecten in eigen land als in andere landen in de wereld. Om juridische redenen (van overheidswege opgelegd) zijn onze activiteiten gegroepeerd in twee aparte vzw’s. In de praktijk vormen wij evenwel één organisatie en één team. aa De vzw SOS Kinderdorpen België (onder de Hoge Bescherming van H.K.H. Prinses Mathilde) beheert en financiert onze projecten in België. Onze werking in Wallonië is erkend door de Franstalige Gemeenschap. aa De vzw SOS Kinderdorpen België voor de wereld financiert en volgt onze projecten in het buitenland op. Deze is erkend als ngo door het Ministerie van Buitenlandse Zaken en is lid van de ngo-federatie en van Acodev. Dit geconsolideerd jaarverslag groepeert alle projecten die rechtstreeks door onze 2 vzw’s gesteund worden.
SOS Kinderdorpen Gachardstraat 88 - 1050 Brussel Tel: 02-538.57.38 – Fax: 02-537.31.31
[email protected] www.sos-kinderdorpen.be www.facebook.com/SOSKinderdorpenBE Leden van de Raad van Bestuur SOS Kinderdorpen België vzw (op 14/05/2012) Voorzitster: Barbara François. Vicevoorzitters: Albert Fraipont & Aernout van der Mersch. Leden: Jasmina Kuen, Rosa Maus de Rolley, Richard Pichler, Nathalie Schots, Filip Tanghe & Evelyne Titeca.
03 Voorwoord 04-05 It takes a whole village to raise a child 06-07 SOS Kinderdorpen kort samengevat 08-09 Ontroerende, enthousiaste & hartverwarmende momenten 10-15 Onze projecten in België 10-11 Kinderen een stem geven 12 Het SOS Kinderdorp Chantevent 13 Het SOS Jongerenproject
Leden van de Raad van Bestuur SOS Kinderdorpen België voor de wereld vzw (op 14/05/2012) Voorzitster: Barbara François. Vicevoorzitter: Piet Dejonghe. Leden: Pascale Berryer, Anne-Catherine Chevalier, Filiep Deforche, Yvan de Launoit, Alain Goldschmidt, Paul Leyman, Anne Lybaert, Jean-Pierre Marchant, Aernout van der Mersch, Peter Völker, Jean-Guillaume Zurstrassen. Colofon Redactie: SOS Kinderdorpen, afgesloten op 11/05/2012 Foto’s: Archief SOS Vormgeving: www.magelaan.be Druk: Parys Printing
2 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
14 Les Bisounours & l’Alouette 15 Het Simbahuis 16-27 Onze projecten in de wereld 16 Peterschappen wereldwijd 17-19 Project in de kijker: het SOS Kinderdorp in Kinshasa 20-25 Andere projecten 26-27 Noodhulp 28-31 Een dikke dankuwel 32-41 Financieel verslag 42-43 SOS Kinderdorpen wereldwijd
Beste vrienden van SOS Kinderdorpen, Dames en heren, Het gezin vormt de beste omgeving voor de ontwikkeling van het kind. Dat is algemeen bekend. De ouder, die instaat voor het kind, tracht een liefdevolle, familiale sfeer te scheppen waarbinnen het kind duurzame relaties kan opbouwen, volop van zijn jeugd kan genieten en zichzelf kan ontplooien. Doorheen onze SOS-programma’s, behartigen we de situatie van kinderen die de ouderlijke zorg dreigen te verliezen en van hen die deze zorg al hebben verloren. Het belang van het kind komt voor ons op de eerste plaats. Door op een gepaste manier de beschikbare middelen in te zetten, slagen we erin om de beste oplossing te vinden voor de kinderen. Zo kunnen we hun recht op een liefdevolle, familiale omgeving garanderen. Dat principe streven we na in alle landen van de wereld, bestaande uit meer dan 130 nationale SOS Kinderdorpen organisaties. Onze federatie verbindt er zich toe om een kwaliteitsvolle zorgverlening te ondersteunen ten voordele van kinderen zonder ouderlijke opvoeding of aan hen die deze dreigen te verliezen. Dankzij de 530 SOS Kinderdorpen en hun begeleidingsstructuren kunnen duizenden kinderen in een gezonde familiale omgeving opgroeien en kwaliteitsvol onderwijs volgen. Het belang van elk kind vormt de basis van alle beslissingen en acties. Sterke netwerken in sociale bescherming worden zo via partnerships uitgebouwd. Om kwaliteitsnormen voor al deze kinderen te kunnen garanderen, raadt SOS in vele landen hervormingen en verbeteringen van de sociale hulpverleningssystemen door de overheden aan. In beide rollen wordt het werk van SOS verlicht door wat wij het recht van het kind op een kwaliteitsvolle opvang noemen. SOS Kinderdorpen vindt dat dit haar eerste taak is ten opzichte van kinderen zonder familiale bescherming en van hen die deze dreigen te verliezen. Op dit moment genieten zo’n 550.000 kinderen en jongeren over de hele wereld van onze kwaliteitsvolle SOS programma’s. Ik heb enorm veel respect en waardering voor alle acties en verwezenlijkingen die gedurende het hele jaar 2011 door onze organisaties werden gerealiseerd. En dat zowel in België als in de hele wereld, overal waar onze organisatie SOS projecten heeft gesteund. In dit rapport maakt u hiermee kennis. Wij bedanken de federale en regionale instellingen voor de subsidies die aan bepaalde projecten werden toegekend. De overheid blijft de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de rechten van het kind. Dat houdt in dat de overheid een efficiënt kader en opvolging inzake sociale ondersteuning of vervangende beschermingsdiensten moet voorzien. Alleen zo kan een optimaal functionerende zorgverlening worden gegarandeerd. Wij zijn onze schenkers en partners, bedrijven en particulieren, dankbaar om ons ook in 2011 geregeld te blijven steunen. En dat ondanks de economische crisis. De maatschappij heeft ook bepaalde verplichtingen ten aanzien van kinderen en straatarme families. Namens alle kinderen die werden opgenomen in de dorpen of die werden geholpen door SOS Kinderdorpen, van de SOS moeders en van de andere medewerkers op het terrein, bedank ik alle schenkers en partners voor hun onmisbare steun. Die steun vormt het fundament van onze succesvolle projecten. Samen met de leden van onze Raden van Bestuur en Hilde Boeykens, managing director van onze vzw’s, bedanken we onze medewerkers in België en in de hele wereld voor hun onvermoeibare inzet ten dienste van de minder begunstigde kinderen. Beste lezers, ik hoop dat jullie in dit rapport onze acties in 2011 beter zullen leren kennen. We beantwoorden graag al uw vragen en bedanken u alvast voor de belangstelling die u hebt getoond voor SOS Kinderdorpen. Barbara François, Voorzitster
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 3
“It takes a whole village t Dit oude Afrikaanse gezegde is me altijd bij gebleven en geeft heel mooi aan hoe het grootbrengen van kinderen niet alleen een verantwoordelijkheid is van de ouders, maar hoe ook de hele familie en de bredere gemeenschap daarin participeert. Bij SOS Kinderdorpen geloven we hier sterk in.
4 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
We mobiliseren een hele gemeenschap om mee kwetsbare kinderen groot te brengen. aa Kinderen die er helemaal alleen voor staan, proberen we met de hulp van een gans kinderdorp (dat gerund wordt door lokale mensen), opnieuw een thuis en een toekomst te geven. Ze krijgen er een veilige plek bij een SOS familie, kunnen er naar school gaan en worden verzorgd als ze ziek zijn. We werken daarbij nauw samen met de mensen uit de lokale gemeenschappen. Ze kennen ons goed, vertrouwen ons werk en roepen zelf onze hulp in wanneer ze zien dat een kind er helemaal alleen voor staat. aa Kinderen die nog wel bij hun ouders kunnen leven, maar waarvan de familie zelf heel kwetsbaar is, ondersteunen we door met de ouders en de hele gemeenschap aan de slag te gaan. We bekijken eerst met de lokale verantwoordelijken welke families het meest kwetsbaar zijn. Met de ouders wordt vervolgens gewerkt aan hun zelfredzaamheid. Bijvoorbeeld door ze te helpen om een inkomstengenererende activiteit op te starten. Kinderen geven we dan weer de mogelijkheid om naar school te gaan of een opleiding te volgen.
We versterken een hele gemeenschap, zodat deze zelf kwetsbare kinderen alle kansen kan geven. aa Om het probleem van kwetsbare kinderen structureel te wijzigen, is het essentieel dat een gemeenschap zelf ervan overtuigd is dat kinderen recht hebben op een veilige thuis en naar school moeten kunnen gaan. Daarom investeren we heel veel in de lokale gemeenschappen. Zo worden verschillende ateliers georganiseerd. Over kinderrechten, het belang van onderwijs, de mogelijkheden van familieplanning enzovoort. We werken ook rond thema’s als gezonde voeding, betere hygiëne, het belang van muskietennetten om malaria te voorkomen. Zo worden niet alleen de families versterkt maar gaat ook de hele gemeenschap er op vooruit.
to raise a child” Niet zonder u! We bouwen dorpen voor kinderen die er helemaal alleen voor staan. We steunen kwetsbare families zodat ze zelf voor hun kinderen kunnen zorgen. We mobiliseren de hele gemeenschap eromheen om mee voor deze kinderen te zorgen. Al meer dan 60 jaar, vandaag in 133 landen. Maar dat kunnen we niet alleen. U bent daar heel belangrijk bij, want alleen met de steun van mensen zoals u, kunnen we dit elk jaar opnieuw weer realiseren. Ik wil daarom graag namens SOS Kinderdorpen en mezelf alle mensen, bedrijven, scholen, overheden en vrijwilligers van harte bedanken. Stuk voor stuk mensen die mee met ons geloven dat we samen een betere wereld voor kinderen kunnen bouwen. Hilde Boeykens Managing director
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 5
SOS Kinderdorpen kort samengevat Wie zijn we? Onze mensen op het terrein zijn – al zeggen we het zelf – experts in het opvangen en grootbrengen van kwetsbare kinderen die er alleen voorstaan of van wie de familie (al dan niet tijdelijk) niet meer voor hen kan zorgen. We zijn over de hele wereld actief, in 133 landen. Ook in België. Met onze programma’s bereiken we meer dan 1.500.000 kinderen. We geven hen een nieuwe start in ’t leven en zorgen dat kinderen weer kind kunnen zijn.
Wat doen we? Wij geloven dat een gezin nog altijd de beste plaats voor een kind is om in op te groeien. Toch zijn er in de wereld 40.000.000 kinderen die er zo goed als alleen voor staan. Voor die kinderen willen wij er zijn. Samen met lokale overheden in 133 landen brengen we de situatie van de meest kwetsbare kinderen in kaart. Als er helemaal niemand meer is die voor hen kan zorgen, dan bezorgen we hen een thuis in een SOS Kinderdorp bij een SOS familie. Heeft het kind zelf nog familie, maar bevindt die zich in een kwetsbare situatie, dan ondersteunen we die familie om opnieuw zelfredzaam te worden.
Welkom in het kinderdorp Kinderen die er alleen voor staan, vinden een nieuwe thuis in een SOS Kinderdorp, een relatief kleine woongemeenschap met een tiental familiehuizen, die opgaat in de omgeving. In elk huis woont een SOS gezin. ‘Echte’ broers en zussen wonen bij voorkeur samen. Woonkamer, keuken, eetkamer, slaapkamers... de SOS moeder maakt er samen met ‘haar’ kinderen een echte thuis van. Het huis is ‘bij ons thuis’.
De SOS moeder De ‘Special Forces’ van zo’n woongemeenschap zijn de SOS moeders. Ze bestààn hoor, SOS vaders of zelfs SOS koppels. Maar de meesten van onze mensen die instaan voor het opvangen en grootbrengen van kwetsbare kinderen in de dorpen, zijn vrouwen. Ze zijn goed opgeleid, door een professioneel team, om die kinderen groot te brengen, en op dat team kunnen ze ook te allen tijde steunen.
Families opnieuw zelfredzaam maken Soms hebben kinderen wel nog familie maar raakt die familie (al dan niet tijdelijk) in de problemen. SOS wil de kinderen, die vaak het eerste slachtoffer zijn, bij hun familie houden door steun te bieden op vlakken waar die families nog weerbaar kunnen zijn. We maken hen weer zelfredzaam door hen te helpen een inkomen te verwerven, zodat ze weer op eigen benen kunnen staan. Sterke families, sterke kinderen, toch?
De kracht van een sterke gemeenschap Samen met de lokale overheden worden bondgenootschappen gevormd om in de hele gemeenschap rond essentiële thema’s als kinderrechten, vrouwenrechten en hygiëne te werken. Want alleen als kinderen niet moeten werken, als vrouwen een volwaardige stem krijgen en als gezondheid en hygiëne onlosmakelijk met elkaar verbonden worden, krijg je een sterke gemeenschap waar kinderen in alle veiligheid kunnen opgroeien.
zorgen dat kinderen weer kind kunnen zijn 6 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Een school voor iedereen
Als de nood het hoogst is...
Ieder kind verdient een goede school met gemotiveerde leerkrachten. Soms bouwt SOS die school zelf, bijvoorbeeld als er geen school in de buurt is. De SOS kinderen delen dan de klas samen met kinderen uit de buurt, want de SOS scholen zijn toegankelijk voor iedereen. We werken ook samen met lokale scholen en investeren mee in de kwaliteit ervan.
Noodhulp verlenen is niet onze eerste prioriteit, maar dankzij onze sterke lokale aanwezigheid kunnen we wel heel snel en efficiënt noodhulp mee organiseren. In noodsituaties focust SOS op de opvang van kinderen. En als de crisis voorbij is, blijven we ter plaatse om verder te werken aan de wederopbouw.
Een dokter in de buurt Hygiëne en gezonde voeding: elke SOS moeder weet wat nodig is om een doktersbezoek te vermijden. Kwetsbare kinderen hebben natuurlijk vaker een dokter nodig. Is er geen medische infrastructuur in de regio, dan zorgt SOS daar zelf voor. En net zoals bij de SOS Scholen, is iedereen uit de buurt er welkom. Zo zorgt SOS bv ook voor vaccinatieprogramma’s in een bredere regio.
Op eigen benen Van kwetsbare kinderen sterke kinderen maken die straks alleen verder kunnen, daar gaat het om. SOS kinderen gaan vaak vanaf 16 jaar (soms ook vroeger) begeleid zelfstandig wonen. Later gaan ze naar de stad om te studeren, of leren ze een vak. SOS steunt hen graag bij die belangrijke stappen: we financieren hogere opleidingen of helpen vaktalenten bij het opzetten van een eigen atelier: als timmerman, smid, elektricien, metselaar...
Think global, act local! SOS is een wereldwijde organisatie. Dat heeft heel wat voordelen: financiën worden overkoepelend streng gecontroleerd, de expertise wordt gedeeld en de slagkracht wordt vergroot. Maar wat we ook doen, we werken overal en altijd met lokale mensen. Zij kennen de situatie ter plekke het best en maken deel uit van de lokale cultuur. Zo bereiken we het beste resultaat voor ‘onze’ kinderen. Het maakt SOS sterk en uniek.
Samen met u! Dit is in een notendop waar SOS voor staat. Uiteraard kunnen we dat allemaal niet alleen. Onze meters, peters, al onze donateurs, onze partner bedrijven en scholen, ze vormen een essentieel onderdeel van onze werking: het merendeel van onze inkomsten komt van hén. www.sos-kinderdorpen.be
www.sos-kinderdorpen.be SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 7
Belgische SOS kinderen ontvangen Kim Clijsters September 2011. Niemand minder dan tennisster en SOS ambassadrice Kim Clijsters kwam de kinderen, moeders en medewerkers een hart onder de riem steken. Voor Kim was het haar eerste kennismaking met het Belgische SOS Kinderdorp Chantevent.
Ontroerende, enthousiaste & hartverwarmende momenten uit 2011 Arne Quinze bouwt boomhut in SOS Kinderdorp Chantevent Kunstenaar Arne Quinze bouwde in oktober samen met de SOS kinderen een gigantische houten hut in het midden van het SOS Kinderdorp Chantevent. Een plek waar de kinderen tot rust kunnen komen en wegdromen, waar ze zich kunnen verstoppen en helemaal zichzelf zijn. Dit project werd ontwikkeld in samenwerking met Louis Vuitton.
Brugge loopt voor SOS Vanaf dit jaar verwelkomt de Brugse binnenstad ‘Brugge Loopt’ nu ook in hartje winter. Deze stadsloop wordt georganiseerd door ex-topsporter Ivan Degrieck ten voordele van ons kinderdorp in Kinshasa (Congo). Ook SOS ambassadrice Kim Gevaert was aanwezig en steunde het evenement.
8 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Eerste keizersnede in SOS Moeder- en kindhospitaal in Kara Het medische team van het SOS Moeder- en kindhospitaal in Kara (Togo) voerde op zaterdag 2 april zijn eerste keizersnede uit. Het team werd bijgestaan door artsen en verpleegsters van het SintAugustinusziekenhuis uit Wilrijk die ons ziekenhuis al meer dan 5 jaar met raad en daad bijstaan.
Rock Werchter & Coca-Cola voor SOS Coca-Cola schonk voor elk ingezameld petflesje op Rock Werchter 5 eurocent aan SOS voor ons waterproject in Kara (Togo). Zelf zetten we op de festivalweide een stand op met een ‘Wall of Talent’. Vrijwilligers spraken jongeren aan om hun talenten kenbaar te maken en deze in te zetten voor SOS.
Kinderen Simbahuis ontdekken leven op boerderij De kinderen hebben verschillende keren kunnen kennismaken met de boerderij van vrijwilligster Isabelle. Ze mochten de boer helpen om de koeien te voederen en reden mee op de tractor. De kleinsten kropen in de stal, klommen op de hooizolder, speelden met de kleine poesjes en aaiden de jonge kalfjes. De uitstapjes deden hen zichtbaar deugd.
Brussels Airlines fietst voor SOS door Afrika Meer dan 50 werknemers van Brussels Airlines fietsten in november van het SOS Kinderdorp in Kigali (Rwanda) naar dat in Bujumbura (Burundi). Een indrukwekkende tocht van 5 dagen doorheen de heuvels en bergen van het zwarte continent. De ingezamelde fondsen werden gebruikt om medische projecten van SOS in Afrika te steunen.
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 9
Onze projecten in België SOS Kinderdorpen wil er zijn voor kinderen en families die het moeilijk hebben en zonder steun of begeleiding (al dan niet tijdelijk) niet verder kunnen. Ver weg, maar ook dichtbij. We denken aan kinderen die door omstandigheden niet meer bij hun natuurlijke ouders kunnen opgroeien en door de jeugdrechtbank werden geplaatst. Maar ook aan families die in een crisissituatie zijn terechtgekomen en zelf even niet meer zien hoe ze eruit kunnen geraken. En aan jongeren die het niet altijd even gemakkelijk hebben om de stap naar zelfstandigheid te zetten.
10 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Kinderen een stem geven In 2011 was ons centraal thema de participatie van kinderen. Wat denken de kinderen die in instellingen leven, zelf over hun situatie? Al te vaak wordt hun verhaal niet gehoord. Terwijl het over hun leven, hun toekomst gaat. Vaak hebben ze heel zinnige dingen te vertellen over hun situatie, over hun ouders. Ze spreken nog vanuit hun hart, onbevangen. En als we echt naar hen luisteren, komen we soms tot oplossingen, waar volwassenen alleen niet tot komen. In dat kader organiseerden we in de zomer met onze SOS kinderen in België diverse sessies ‘praktisch filosoferen’ over thema’s zoals ‘familie’ en ‘geluk’. Deze gesprekken werden nadien samengevat in korte, pakkende monologen. Onder de naam ‘Ik weet niet waarom’ zal er in 2012 een boek en een tentoonstelling aan gewijd worden. Maar ook in het dagdagelijks leven is participatie belangrijk, getuigen beide directeurs van onze Belgische SOS projecten.
Nicolina Jorissen, directeur van het Simbahuis: “Kinderen een stem geven, start bij het leven van alledag. Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar even tijd maken om naar een kind te luisteren, is essentieel. Praten met elkaar, durven doorvragen als het nodig is. Soms scheelt er iets en komt dat pas na een tijdje in een gesprek naar boven. Al hoeft het niet altijd even diepgaand te zijn. Vaak willen kinderen ook gehoord worden over dagelijkse, praktische zaken. In het Simbahuis is er elke woensdag een kindervergadering. Iedereen doet er aan mee. We praten over wat de kinderen leuk en minder leuk vinden, bijvoorbeeld over het eten of het slaapritueel. We brengen zelf ook dingen aan die we als moeilijk ervaren, maar dan zonder zelf ‘de’ oplossing aan te reiken. We vragen de kinderen hoe zij dat zien en zo werken we samen naar een oplossing toe. Die participatie doet hen goed. Ze ervaren dat ze gehoord worden en ons vertrouwen krijgen en dat doet hen zichtbaar deugd.” “Het valt me trouwens op dat het in de jeugdzorg nog altijd moeilijk blijft om de kinderen een stem te geven. Veel beslissingen over hun leven worden over hun hoofd genomen. In visieteksten gaat het steeds vaker over participatie, maar op het terrein blijkt het toch nog moeilijk. Terwijl kinderen toch volwaardige partners zijn, met een eigen kijk op zichzelf en het leven. Daarom betrekken wij zelf de kinderen bij de rondetafels als we samen met andere verantwoordelijken hun toekomst bespreken.”
Philippe Rappe, directeur van het SOS Kinderdorp Chantevent: “We betrekken de kinderen bij tal van beslissingen, bijvoorbeeld bij hun keuze welke richting ze willen volgen op school of bij welke sportclub ze willen gaan. We laten natuurlijk niet alles toe. We vragen dat ze zich voor hun keuze engageren, ze moeten dus niet elke drie maanden willen veranderen van sportclub. Buiten de meer praktische dingen, gaat het natuurlijk ook vaak over hun situatie en hun familie. We nemen altijd de tijd om erover te praten en de situatie uit te leggen. Het is trouwens ook mijn plicht als directeur om de kinderen te informeren dat ze het recht hebben om zich uit te drukken en betrokken te worden bij hun situatie.” “Drie à viermaal per jaar houden we ook een vergadering in elk familiehuis van het kinderdorp. Dan zitten we rond de tafel met de kinderen, de SOS moeder en de opvoedsters. We praten telkens over een bepaald thema. De laatste keer ging het over kinderrechten en het recht op vrije meningsuiting. Het zijn constructieve gesprekken, waarbij iedereen kan zeggen hoe hij bepaalde dingen aanvoelt en begrijpt. Maar kinderen een stem geven, is meer dan praten alleen. Het betekent ergens ook ze beschermen en ze wapenen voor de toekomst.”
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 11
project
belgië
Het SOS Kinderdorp Chantevent Kinderen krijgen niet altijd de kans om op te groeien in een veilige omgeving. Soms is de familiale situatie zo moeilijk dat de jeugdrechtbank moet ingrijpen. In het belang van het kind wordt dan uitgekeken naar alternatieve opvang mogelijkheden.
Wat doet SOS? In het SOS Kinderdorp Chantevent kunnen meer dan 40 kinderen terecht in een kleinschalige en familiale omgeving. Het kinderdorp bestaat uit 7 familiehuizen. In elk huis woont één SOS moeder. Dag in, dag uit zorgt zij voor een zestal kinderen. Een team van opvoeders, een psycholoog en een logopediste staan haar bij. Zo krijgt elk kind de ondersteuning die het best bij hem past. De kinderen verblijven in principe voor een lange periode in het kinderdorp. Ze gaan naar scholen in de buurt en hebben er hun naschoolse activiteiten. Als de situatie het toelaat, houden de kinderen ook contact met hun biologische familie, dat vinden we heel belangrijk voor hen. En mocht de familiale situatie op een duurzame en positieve manier veranderen, dan helpen we mee aan een veilige terugkeer naar huis. In 2011: aa verbleven in totaal 32 kinderen in het kinderdorp op 31/12 (zonder het gemeenschapshuis, l’Olivier en l’Alouette gerekend) aa werden 4 kinderen terug naar hun familie begeleid
Een droomhut voor de SOS kinderen “Onze kinderen ervaren hun leven in het kinderdorp meestal positief”, zegt directeur Philippe Rappe. “Maar de meesten onder hen missen toch hun thuis en hun biologische ouders. Daarom is het belangrijk dat zij een eigen plek hebben in het dorp waar ze zich kunnen verstoppen, dromen en helemaal zichzelf zijn.” Dit was de aanleiding om samen met kunstenaar Arne Quinze rond de tafel te gaan zitten. En zo ontstond de idee om samen met de kinderen een reuze boomhut te bouwen. Arne Quinze: “We beslisten samen om een hut te bouwen waar kinderen zich veilig zouden voelen. Iets wat je kan vergelijken met de plek onder tafel van in onze kindertijd waar je kon huilen, nadenken, dromen… Het bouwwerk is echt hun terrein waar ze hun tekeningen kunnen hangen en hun dromen delen.” “Het werd niet alleen een leuke boomhut, het project bood ook de kans aan de opvoeders om met de kinderen in dialoog te gaan. En zo een heel gevoelig thema als ‘mijn huis, mijn thuis, mijn familie’ bespreekbaar te maken”, besluit Philippe Rappe. Het project kwam er dankzij een samenwerking met Louis Vuitton.
12 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
belgië
Het SOS Jongerenproject
project
Jongeren moeten volgens de wet hun sociale voorziening, dus ook het kinderdorp, verlaten eens ze 18 zijn. Maar op dat moment hebben de meesten de middelbare school nog niet afgerond en breekt er voor hen een belangrijke periode aan waarin ze vorm moeten geven aan hun eigen toekomst.
Wat doet SOS? De jongeren van het kinderdorp kunnen vanaf hun zestiende terecht in het gemeenschapshuis van het SOS Kinderdorp Chantevent. Ze leren er onder begeleiding om stilaan op een zelfstandige manier te leven: voor zichzelf zorgen, hun eigen budget beheren etc. Zo hebben ze al heel wat ervaring opgedaan voor wanneer ze het kinderdorp verlaten. Elke jongere krijgt sowieso nog een tijd begeleiding van een opvoeder, waar ze met hun vragen of problemen altijd terecht kunnen. En uiteraard kunnen ze contact houden met hun SOS familie.
Jongeren die het moeilijker hebben om helemaal alleen te gaan wonen, kunnen vanaf hun achttiende ook tijdelijk terecht in ‘l’Olivier’, een SOS Jongerenhuis in Hollogne (Marche-en-Famenne). 4 jongeren wonen er elk in een aparte studio met een eigen badkamer en kitchenette. Ze kunnen er ook rekenen op een intensieve begeleiding van een opvoeder. Bedoeling is om samen vorm te geven aan hun toekomst. L’Olivier staat ook open voor jongeren die niet uit het kinderdorp komen en die een dergelijke begeleiding nodig hebben. In 2011: kregen 4 jongeren begeleiding bij zelfstandig wonen aa werden 4 jongeren begeleid vanuit l’Olivier aa
Een eigen toekomstproject Brigitte is opvoedster in l’Olivier en blikt terug. “Na een verblijf in het kinderdorp, is samenleven met andere jongeren in hetzelfde huis soms een hele uitdaging. Er zijn natuurlijk af en toe problemen, maar ik merk toch dat er heel wat solidariteit tussen de jongeren bestaat. Ze voelen er zich goed,dat merk je aan het feit dat ze niet graag weggaan uit l’Olivier. Toch is het een succes wanneer ze dat doen, want het bewijst dat ze klaar zijn om op eigen kracht verder te gaan. Tijdens de laatste 3 jaren hebben we 8 jongeren opgevangen en begeleid. Bijna allemaal zijn ze erin geslaagd om een eigen toekomstproject uit te werken.”
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 13
project
belgië
Kinderdagverblijf Les Bisounours Vijftien jaar geleden sloegen het SOS Kinderdorp Chantevent en de gemeente Nassogne de handen in elkaar om een kinderdagverblijf te openen. Omdat er aan het kinderdorp nog een gebouw vrij was dat kon worden ingericht, was de locatie voor de Bisounours snel gekozen.
De samenwerking kwam er omdat beide partijen nood hadden aan kinderopvang. De gemeente had nog geen kinderdagverblijf voor haar inwoners en ook onze SOS moeders konden wat hulp gebruiken. Zo kregen zij wat meer tijd om andere dingen te doen en leerden de SOS baby’s andere kinderen en opvoedsters kennen. Vandaag zijn er een veertigtal kinderen ingeschreven en elke dag komen er tussen de 15 en 20 kinderen. Indien nodig geven we bij de inschrijving voorrang aan kinderen van wie de ouders zich in een moeilijke sociale situatie bevinden.
De 3 opvoedsters die 15 jaar geleden mee aan de wieg stonden van de Bisounours, zijn er vandaag nog altijd. Zij waren blij verrast toen op het 15-jarig feestje 4 jongeren, voor wie zij vroeger gezorgd hadden, kwamen vertellen over hun leven vandaag. De elfjarige Armelle deelde op het feest herinneringen aan haar verblijf in de Bisounours. Ook haar broer en haar zusje werden later in de crèche opgevangen.
project
belgië
Het huis l’Alouette Het huis L’Alouette, gelegen in Rochefort, hangt voortaan af van SOS Kinderdorpen. Kinderen van 3 tot 12 jaar, die zich in een moeilijke sociale situatie bevinden, worden er opgevangen en begeleid in een familiale omgeving. Met de hulp van een multidisciplinair team worden ook de families van deze kinderen begeleid. Bedoeling is dat de kinderen op termijn terug naar een veilige thuis kunnen keren. Eind 2011 werden er 6 kinderen opgevangen en begeleid.
14 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Het Simbahuis
project
belgië
project
Als er in families sprake is van een onveilige en/ of problematische opvoedingssituatie (mishandeling, verwaarlozing, geweld…) is het belangrijk om snel de juiste begeleiding te vinden. Zodat erger kan voorkomen worden.
Wat doet SOS? Kinderen die zich in een problematische opvoedingssituatie bevinden, worden tijdelijk in het Simbahuis opgevangen. Ze worden er vrijwillig door hun ouders geplaatst, in samenwerking met het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg. De kinderen kunnen er op adem komen en worden individueel begeleid. Hun dagelijks leven is niet anders dan in een gewoon gezin in een gewoon familiehuis: naar school gaan, eten en wassen, spelen en samen leuke dingen doen. Tegelijk krijgen de ouders een intensieve ouderbegeleiding. Alle omstandigheden die van invloed kunnen zijn op het ouderschap en de opvoeding worden bekeken. Het financiële plaatje, de gezinssituatie, de school en andere belangrijke aspecten. Bij verwaarlozing of mishandeling van een kind, staan ouders vaak onder een constante en hoge stress. Samen wordt er gezocht naar oplossingen om de situatie positief te veranderen en de relaties binnen het gezin duurzaam te herstellen. Zodat de kinderen zo snel mogelijk terug naar een veilige thuis kunnen. En als het nodig is, worden de families dan nog een tijdje als gezin verder begeleid. In 2011: werden in totaal 9 kinderen opgevangen en hun familie begeleid aa keerden 4 kinderen weer naar huis aa werden er (buiten de reguliere werking om) 2 jongeren in een acute crisissituatie opgevangen met een ‘bed met aandacht’ aa
Een moeder getuigt “Mijn kinderen hebben hun verblijf in het Simbahuis positief ervaren, denk ik. Onlangs was er een reünie en ze zijn er alle 3 naartoe geweest. Terwijl ze naar de instellingen waar ze vroeger zaten, niet eens een nieuwjaarskaartje wilden sturen. Ik merkte ook dat mijn kinderen wat losser werden. Voordien waren ze helemaal gesloten. Ze praatten ook niet met hun begeleidsters in de andere instellingen. In het Simbahuis gelukkig wel.” “Elke week had ik een gesprek met ouderbegeleidster Nicolina. Wat een verschil met mijn vorige begeleiders. Ze plande in haar agenda enkel de grote lijnen, de thema’s waarover er gepraat moest worden. Maar ik kreeg telkens ook tijd om zelf dingen aan te halen. En als er problemen waren met de kinderen, luisterde ze écht en werkten we allemaal samen aan een oplossing. Ik kon voor het eerst ervaren dat hulpverlening ook heel positief kan zijn. Na enkele maanden zijn mijn kinderen dan ook terug naar huis kunnen komen.”
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 15
Onze projecten in DE WERELD De laatste jaren heeft SOS Kinderdorpen zijn steun aan projecten in andere landen systematisch kunnen verhogen. Enerzijds via onze peterschappen, waarmee we kinderen uit de SOS Kinderdorpen over heel de wereld aan een betere toekomst kunnen helpen. Anderzijds via de projecten die we zelf, al dan niet volledig, financieren. De opening van het SOS Kinderdorp in Kinshasa was daarbij ongetwijfeld het hoogtepunt van het jaar. Hierbij een overzicht van al de projecten die we in 2011 rechtstreeks ondersteunden.
project
wereldwijd Peterschappen In 530 SOS Kinderdorpen (en 392 SOS Jongeren huizen) worden wereldwijd meer dan 80.000 kwetsbare kinderen en jongeren opgevangen en grootgebracht. Dat kan alleen dankzij de steun van heel veel mensen, waaronder al onze meters en peters. Zij zorgen met hun maandelijkse bijdrage er mee voor dat de kinderen in onze kinderdorpen in de best mogelijke omstandigheden opgevangen en grootgebracht worden.
16 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
In België zijn er meer dan 3.000 meters en peters die een SOS kind ondersteunen. Mensen die een duurzaam engagement aangaan om kwetsbare kinderen een betere toekomst te geven. Onze meters en peters sponsoren samen SOS kinderen uit maar liefst 121 verschillende landen. Zij vormen samen met alle andere meters en peters in de wereld zo het hart van onze organisatie.
Het SOS Kinderdorp in Kinshasa
congo
project
Na jarenlang hard werken met een hele ploeg, was het begin juni 2011 eindelijk zover. Het nieuwe SOS Kinderdorp in Kinshasa (DR Congo) verwelkomde zijn eerste kinderen. In september opende de SOS Kleuter- en lagere school en in 2012 zal het de beurt zijn aan het SOS Medisch centrum. Sinds 2010 ondersteunt het SOS Familieversterkend programma ook al kwetsbare families en hun kinderen. Dit project in Kinshasa is een type voorbeeld van de totale aanpak van SOS Kinderdorpen. Onze eerste focus ligt op het opvangen en grootbrengen van de meest kwetsbare kinderen. Maar daarnaast ondersteunen we ook families die het moeilijk hebben en versterken we tegelijk de hele gemeenschap. En dat kunnen we alleen, dankzij de steun van onze talrijke donateurs, ambassadeurs, bedrijven en overheden.
Hoe het begon DR Congo is één van de armste landen ter wereld. Het land heeft al jaren te kampen met een politiek instabiele situatie en de vreselijke gevolgen van conflicten en oorlogen. Miljoenen kinderen bevinden zich in uitermate kwetsbare situaties. Dat maakt dat Congo voor onze organisatie een prioritair land is en blijft. Het eerste kinderdorp in Congo opende in 1989 in het Oostelijke Bukavu. De jaren daarop kwamen er in de buurt nog een kinderdorp, 2 scholen en 2 medische centra bij. Het idee om ook in de hoofdstad Kinshasa een project op te starten, kreeg vorm in 2005. ››
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 17
Zoals bij de meeste SOS projecten kwam de eerste aanzet van de plaatselijke SOS associatie. Logisch, want de lokale mensen kennen de situatie van hun land het best en weten waar de noden het hoogst zijn. Nadat het projectvoorstel groen licht had gekregen van de internationale SOS federatie, kon het werk echt beginnen. Dat SOS België gevraagd werd om mee aan het zeil te trekken van dit nieuwe project, was vrij vanzelfsprekend. We ondersteunden al het familieversterkend programma in Bukavu en ook onze historische band met Congo speelde een rol. Een liefdevolle thuis Het project in Kinshasa bestaat onder andere uit een kinderdorp met plaats voor 150 kinderen. Daar vinden vooral weeskinderen, maar ook kinderen die niet meer veilig in hun familie kunnen opgroeien, een nieuwe thuis. Het dorp bestaat uit 15 familiehuizen waar telkens één SOS moeder voor tien kinderen zorgt. Zoals in andere kinderdorpen in de wereld, leeft de SOS moeder samen met de kinderen in het huis. Ze organiseert zelfstandig het dagelijks leven en omringt de kinderen met al haar liefde. De kinderen groeien op met broertjes en zusjes. Samen delen ze de mooie, maar ook moeilijkere momenten in het leven. Het bepalen van welke kinderen opgenomen worden, gebeurt in nauwe samenwerking met de lokale verantwoordelijken in de gemeenschap. De focus ligt hierbij op de meest kwetsbare kinderen. Zoals altijd bij SOS proberen we om zoveel mogelijk de biologische broers en zussen bij elkaar te houden.
18 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Onderwijs en medische zorgen Naast een liefdevolle thuis hebben kinderen ook nood aan kwaliteitsvol onderwijs en goede medische zorgen. Zodat ze in de best mogelijke omstandigheden kunnen uitgroeien tot sterke volwassenen. Omdat er in de regio een groot tekort is aan onderwijsmogelijkheden, kozen we om zelf een kleuter- en een lagere school op te richten. Die is ook toegankelijk voor de kinderen uit de buurt die niet in het kinderdorp wonen. Zo werken we mee aan de toekomst van de bredere gemeenschap. Ook de gezondheidszorg in de regio is nauwelijks georganiseerd. Daarom bouwen we ook een medisch centrum uit, waar de kinderen en de lokale bevolking terechtkunnen voor vaccinaties, basiszorgen en kleine ingrepen. We zullen er ook de nodige aandacht besteden aan voorlichting rond hygiëne, HIV/AIDS etc. Want voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Kwetsbare families versterken Kinderen die er helemaal alleen voor staan een nieuwe thuis en toekomst geven in het kinderdorp is één zaak. Daarnaast zijn er ook nog kinderen die nog bij hun familie leven, maar in bijzonder moeilijke omstandigheden. Ook hen proberen we te helpen aan een betere toekomst. Via een familieversterkend programma in Kimbaneske, in de buurt van Kinshasa, ondersteunen we zo’n 100 kinderen en hun families. We voorzien mee in hun basisbehoeften en helpen hen toegang te krijgen tot basisvoorzieningen zoals onderwijs en gezondheidszorg. Daarnaast werken we met deze families ook aan hun zelfstandigheid. Onder andere via beroepsopleidingen en het opstarten van inkomensgenererende activiteiten, bijvoorbeeld het opzetten van een eigen bedrijfje. Zodat ze de bescherming en opvoeding van hun kinderen op lange termijn zelf zullen kunnen waarborgen.
Partners en fondsen Mooie plannen kunnen alleen maar gerealiseerd worden met veel energie en geld. SOS Kinderdorpen uit Congo en België trokken samen op zoek naar partners en fondsen. In Congo werd het project al van bij de aanvang gesteund door de politici en overheden. Ook de lokale burgemeester is overtuigd dat het project zijn bevolking verder zal helpen. Maar simpel was het niet, door de politieke instabiliteit en de vele ministerswissels liep het project heel wat vertraging op. In België werd in 2005 gestart met de fondsenwerving. De overheid financierde mee de bouw van het medisch centrum en heel wat mensen en bedrijven zetten enthousiast hun schouders onder het project. Dankzij hen konden we het geheel op gang trekken. Ook de SOS organisaties uit Nederland, Zwitserland en Duitsland wierven fondsen voor het project. Ambassadeurs in actie SOS ambassadeurs Vincent Kompany, Kim Gevaert en Ronny Mosuse hielpen ons om aan het project de nodige ruchtbaarheid te geven. Allen hebben ze een speciale band met dit land en willen ze er alles aan doen opdat de kinderen van Congo een betere toekomst zouden krijgen. Zij bezochten meermaals de SOS projecten in Congo. Het leverde verschillende mooie reportages in de pers op, waarmee we heel wat mensen konden motiveren om mee dit project te realiseren.
In 2011 aa werden de 15 SOS moeders aangenomen en volgden ze een intensieve opleiding aa verwelkomde het SOS Kinderdorp op 11 juni de eerste kinderen aa organiseerde het kinderdorp een culturele actiedag rond kinderrechten aa volgden de kinderen in de zomer voorbereidende lessen gegeven door de SOS tantes aa opende de SOS Kleuter- en lagere school op 5 september, ook kinderen uit de buurt volgen er les aa slaagden 91% van de kinderen op school aa werd er in de brede gemeenschap een sensibilisatieactie opgezet rond het belang om kinderen in te schrijven in het geboorteregister aa werden de bouwwerken voor het medisch centrum afgerond en het medisch materiaal aangekocht aa eind november telde het SOS Kinderdorp 69 kinderen
Het dorp is open Op zaterdag 11 juni 2011 mocht het SOS Kinderdorp in Kinshasa de eerste kinderen verwelkomen. Een ongelooflijk moment na zoveel jaren inspanningen. Er waren verschillende gasten uitgenodigd: de lokale overheid, vertegenwoordigers van ministers, ngo partners... Ook de loden zon was van de partij. Jules Kilapi van SOS Congo: “De SOS moeders en tantes wachtten vol spanning het grote moment af. Wat me opviel was dat de genodigden nogal verrast waren door het enthousiasme die de SOS moeders toonden voor de kinderen die hen toevertrouwd werden. En ‘s avonds was het onze beurt om aangenaam verrast te zijn. Door de snelle aanpassing van de kinderen in het dorp. Er vielen geen tranen te bespeuren. De kinderen hebben heel snel de nieuwe situatie aanvaard.”
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 19
project
Congo
Het SOS Familieversterkend programma in Bukavu De middelgrote stad Bukavu lijdt al jaren onder het conflict in Oost-Congo. Het is een arme regio waar veel families door het geweld en de armoede uiteenvallen. Kinderen zijn vaak het eerste slachtoffer. Ze gaan niet meer naar school of komen op straat terecht. Een ander schrijnend gevolg van het conflict is het seksuele geweld tegen vrouwen en kinderen.
Wat doet SOS? SOS ondersteunt met zijn familieversterkend programma in Bukavu 700 kinderen, hun families en de lokale gemeenschap. Eerst en vooral zorgen we dat de kinderen terug naar school kunnen en toegang krijgen tot medische zorgen. We werken ook samen met de ouders zodat ze op termijn zelf voor hun inkomen kunnen instaan, bijvoorbeeld via een klein handeltje. Verder besteden we heel wat aandacht aan de sensibilisatie van kinderrechten in de gemeenschap en aan het bestrijden en behandelen van HIV/AIDS. SOS heeft in Bukavu ook nog een kinderdorp, een beroepsschool en een medisch centrum. Deze projecten worden door collega SOS organisaties gefinancierd. Uiteraard zijn de school en het medisch centrum ook open voor de kinderen en families uit het familieversterkend programma en de bredere lokale gemeenschap.
20 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
In 2011 aa werden 300 extra kinderen ondersteund aa zijn 81 families autonoom geworden, zij hebben het programma kunnen verlaten aa startte het lokale SOS team de succesvolle ‘Groupements d’intérêt économique’ op, solidaire samenwerkingsverbanden van families die collectieve Inkomensgenererende Activiteiten (IGA) opzetten aa werd er extra aandacht besteed aan de psychologische ondersteuning van kinderen die door de oorlogssituatie zwaar getraumatiseerd zijn aa werden er een aantal interessante wederzijdse partnerschappen aangegaan en uitwisselingen georganiseerd met lokale organisaties en ngo’s actief in Bukavu zoals bv Louvain Coopération au Développement
togo
Het SOS Moeder- en kindhospitaal in Kara
project
Kara is een van de armste regio’s in een van de armste landen ter wereld. Er zijn maar 2 (openbare) ziekenhuizen met beperkte medische diensten voor de 2 miljoen inwoners van de regio. De kinder- en moedersterfte in Kara is een van de hoogste ter wereld: bijna 1 kind op 10 sterft tijdens of net na de bevalling. Een aantal oorzaken zijn nochtans vrij makkelijk te voorkomen.
Wat doet SOS? De medewerkers van het SOS Moeder- en kindhospitaal volgen zwangere vrouwen en risicovolle zwangerschappen van nabij op. Indien nodig, kunnen ze ook keizersneden uitvoeren. Dat is uniek in de regio. Het hospitaal besteedt ook ruim aandacht aan de strijd tegen ondervoeding en organiseert voorlichtingsmomenten rond gezonde voeding. Verder zorgt SOS in samenwerking met de overheid ook voor de vaccinaties van de kinderen uit de buurt. Belangrijk, want een degelijke preventie kan veel leed voorkomen. Het SOS Moeder- en kindhospitaal wordt mee ondersteund door het Belgisch Sint-Augustinusziekenhuis in Wilrijk. Via hun netwerk en acties hebben ze niet alleen financieel bijgedragen, maar zorgden ze ook voor het versterken van de medische competenties van het lokaal personeel. Zo zijn er verschillende medische missies vanuit Wilrijk naar Kara ondernomen waardoor er een een medische brug ontstond tussen beide ziekenhuizen voor kennisoverdracht.
In 2011 aa werden 17.983 personen verzorgd (bijna allemaal kinderen en vrouwen) aa werden er 690 bevallingen begeleid, 45 keizersneden en 33 andere chirurgische ingrepen uitgevoerd (er was geen enkel sterfgeval tijdens de bevallingen) aa werden er 305 gynaecologische consultaties gehouden en kregen 653 vrouwen, besmet met het HIV/aids virus, de nodige zorgen aa werden er 5.835 kinderen en vrouwen gevaccineerd en werden er 19.807 labo-analyses uitgevoerd aa gingen er 2 medische missies door van dokters en verplegers van het Sint-Augustinus ziekenhuis uit Wilrijk om de capaciteiten van het personeel ter plaatse te versterken aa werd de toezicht en verzorging van ondervoede kinderen met het ondervoedingsprogramma verder gezet
SOS heeft in Kara ook nog een kinderdorp, een lagere, een technische en een landbouwschool en een uitgebreid familieversterkend programma. Deze projecten worden door collega SOS organisaties gefinancierd. Met onze medische en educatieve projecten bereiken we een brede groep van mensen uit de regio en helpen we zo een hele gemeenschap vooruit. SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 21
project
burundi
Het SOS Familieversterkend programma in Gitega In Gitega leven veel families en hun kinderen in erbarmelijke omstandigheden als gevolg van ondermeer de burgeroorlogen. Door de grote armoede is het sociale weefsel in de lokale gemeenschap niet sterk genoeg om deze families te ondersteunen. Met als gevolg dat de rechten van vele kinderen niet gerespecteerd worden. Wat doet SOS? Het familieversterkend programma loopt sinds 2008 en ondersteunt 750 kinderen en hun families. De kinderen krijgen de kans om naar school te gaan of een opleiding te volgen. En met de ouders wordt gewerkt aan hun zelfredzaamheid. Bijvoorbeeld door ze te helpen om een inkomstengenererende activiteit op te starten. Verder worden er voor heel de gemeenschap ook verschillende ateliers georganiseerd. Over kinderrechten, het belang van onderwijs, de mogelijkheden van familieplanning enzovoort. Zo worden niet alleen de families versterkt maar gaat ook de hele gemeenschap er op vooruit. SOS heeft in Gitega ook nog een kinderdorp en een school. Deze projecten worden door collega SOS organisaties gefinancierd. Er is ook nog een medisch centrum, gefinancierd door SOS België (zie hieronder). Uiteraard zijn de school en het medisch centrum ook open voor de kinderen en families uit het familieversterkend programma en de bredere gemeenschap.
project
In 2011: aa werden er 250 extra kinderen ondersteund aa zijn 31 families autonoom geworden, zij hebben het programma kunnen verlaten aa gingen 600 kinderen naar school of volgden een opleiding aa werd een ‘talk group’ opgericht voor personen besmet met het HIV/AIDS virus als psychologische ondersteuning en voor het uitwisselen van ervaringen aa kregen 91 gezinshoofden een intensieve training rond het opzetten en beheren van een micro project
burundi
Het SOS Medisch centrum in Gitega De kwaliteit van de openbare medische voorzieningen in Gitega, de tweede grootste stad van Burundi, is ruim onvoldoende: er is ondermeer een nijpend tekort aan personeel, geneesmiddelen en medisch materiaal. Ook de kosten voor een behandeling liggen vaak te hoog voor de arme bevolking.
Wat doet SOS? Bedoeling van het medisch centrum is om zoveel mogelijk bewoners van Gitega een vlottere toegang te bieden tot goede medische basiszorgen. Naast het verlenen van medische zorgen, investeert het medisch centrum ook veel in preventie. Zo zijn er bijvoorbeeld opleidingen rond een betere hygiëne, het voorkomen van malaria of de gevaren van HIV/ AIDS. Ook gebeurt er heel wat sensibilisatie rond familieplanning. Dankzij een partnerschap met het Ministerie van Gezondheid worden dan weer bepaalde behandelingen en materialen gratis ter beschikking gesteld. Zo kan het medisch centrum nog meer de nadruk leggen op vaccinaties voor zuigelingen. Net als op het medisch begeleiden van jonge kinderen en zwangere vrouwen. En op het testen en behandelen van HIV/AIDS.
22 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
SOS België financiert ook nog een familieversterkend programma in Gitega. Verder zijn er nog een kinderdorp en een school. Deze projecten worden door collega SOS organisaties gefinancierd. In 2011: werden er meer dan 14.000 patiënten behandeld aa werden er bijna 20.000 labo-analyses uitgevoerd aa werden 300 personen gehospitaliseerd aa vonden er 153 sensibiliserende sessies plaats ten gunste van 2.500 mensen van de lokale gemeenschap aa lieten meer dan 400 personen zich vrijwilliger testen op HIV/AIDS aa kregen 120 zwangere vrouwen preventieve verzorging aa
togo
project
Het SOS Familieversterkend programma in Dapaong De Savannestreek in het noorden van Togo heeft het hoogste armoedecijfer van het land. Vooral in de stedelijke milieus hebben families onvoldoende capaciteiten om voor zichzelf en hun kinderen te kunnen zorgen. Dapaong heeft ook te kampen met heel wat kinderarbeid en kinderprostitutie.
Wat doet SOS? SOS is een van de weinige ngo’s die in Dapaong actief is. Het familieversterkend programma ging in 2010 van start. Daarmee worden 950 kinderen en hun families structureel geholpen. De kinderen krijgen de kans om naar school te gaan en een opleiding te volgen. Terwijl hun ouder(s) de mogelijkheid krijgen om zelf een handel op te starten of een beroep te leren. Zodat ze economisch onafhankelijk kunnen worden en de zorg van hun kinderen weer helemaal op zich kunnen
nemen. Ook het sociale vangnet rond deze families wordt versterkt, zodat de gemeenschappen op termijn zelf kunnen instaan voor de ondersteuning van families in moeilijkheden. SOS heeft in Dapaong ook nog een kinderdorp, een kleuter- en lagere school en een klein medisch centrum. Deze projecten worden door collega SOS organisaties gefinancierd. Uiteraard zijn de scholen en het medisch centrum ook open voor de kinderen en families uit het familieversterkend programma en de bredere gemeenschap. In 2011: werden er 200 extra families ondersteund door het programma aa gaan alle schoolgerechtigde kinderen naar school: 766 (waarvan 380 meisjes) aa kregen alle 950 kinderen toegang tot medische zorgen en werden ze allemaal aangesloten bij een ziekenkas aa
guinnee-bissau
project
De SOS Technische school in Bissau Het merendeel van de jongeren in Guinee-Bissau kan na de lagere school zijn studies niet voortzetten. Dat komt meestal omdat hun families geen geld hebben om de studies te betalen. De hoofdstad Bissau telt duizenden jongeren zonder werk op zoek naar beroepsmogelijkheden.
Wat doet SOS? In 2007 rondden we de bouw af van de technische school in Bissau en konden de eerste jongeren aan hun studies beginnen. Momenteel bieden we 4 kwaliteitsvolle opleidingen aan (Business & Administratie, Bouwkunde, IT/ Communicatie en Gezondheid/Milieu) voor jongeren tussen 12 en 18 jaar. Via onder andere een beurssysteem willen we vooral de meest kwetsbare jongeren de kans bieden om een opleiding te volgen. De opleidingen zijn aangepast aan de noden op de lokale arbeidsmarkt en houden rekening met een evenwicht tussen jongens en meisjes. De school omvat een twintigtal klassen en telt 623 leerlingen.
In 2011: studeerden in totaal 65 studenten af in 4 de verschillende disciplines aa werden er nationale examens georganiseerd in de school waarbij 81% van de deelnemende leerlingen slaagde in wiskunde en 75% slaagde in de Portugese taal aa werden de curricula en syllabi van de school afgestemd op die van de Jean Piaget Universiteit waardoor studenten die dat wensen na hun studies toegang krijgen tot de universiteit aa
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 23
project
india
Het SOS Kinderdorp in Hyderabad Veel families in Hyderabad kunnen niet meer voor hun kinderen zorgen en zien internationale adoptie vaak als enige uitweg. In 1999 werd een grote zaak van kinderhandel voor adoptie opgerold. Tal van kinderen konden niet terug naar hun families, die vervolgd werden voor het verkopen van hun kinderen. Wat doet SOS? SOS Kinderdorpen startte een noodhulpprogramma om deze kinderen op te vangen. Toen bleek dat vele van deze kinderen nooit meer terug naar hun familie zouden kunnen gaan, werd het kinderdorp in Hyderabad opgericht. Het kinderdorp telt inmiddels 12 familiehuizen waar 139 kinderen opgevangen en grootgebracht worden. SOS België bouwde dit volledige dorp en zorgt vandaag mee voor de werkingskosten. In 2011: aa vonden 9 kinderen een nieuwe thuis in het kinderdorp aa werd een SOS Jongerenhuis geopend om de jongeren van het dorp beter te kunnen voorbereiden op een zelfstandig leven aa namen 70 SOS kinderen daal aan de AIESEC, een groot evenement in Indië rond kinderrechten aa kregen de SOS moeders de kans om tijdens een informatie- en uitwisselingsmeeting andere SOS moeders uit kinderdorpen in de regio te leren kennen en hun competenties bij te schaven
project
indonesië
Het SOS Kinderdorp in Banda-Aceh Eind december 2004 bereikte een tsunami, veroorzaakt door een zeebeving dichtbij Banda Aceh, de gebieden aan de kust van de Indische Oceaan. Meer dan 130.000 personen in Indonesië verloren het leven. Duizenden kinderen werden voor altijd van hun ouders gescheiden.
Wat doet SOS? Naast het initieel bieden van noodhulp investeerde SOS Kinderdorpen ook, samen met de actieve medewerking van de lokale gemeenschappen, in de duurzame wederopbouw van het land. Er werden verschillende projecten opgestart, waaronder 6 nieuwe kinderdorpen. In het kinderdorp in Banda-Aceh worden 100 kinderen opgevangen en grootgebracht. SOS België ondersteunde de bouw van 2 familiehuizen in het kinderdorp van Banda-Aceh en zorgt mee voor de werkingskosten van het dorp. In 2011: aa telde het dorp 118 SOS kinderen, waarvan 18 buiten het dorp (in het SOS Jongerenhuis of op internaat van een school) aa werden er wekelijkse vergaderingen georganiseerd met de directie, de psycholoog, opvoeders en de SOS moeders om hun werk beter op elkaar af te stemmen aa volgden SOS leerlingen in de lagere school en SOS jongeren tweewekelijks Engelse les aa werden er culturele en sportieve activiteiten in de gemeenschap georganiseerd
24 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
marokko
project
Het SOS Kinderdorp in Agadir Een groot deel van de bevolking in Marokko heeft een lage levensstandaard en het land telt honderdduizenden weeskinderen. Daarbovenop kent het land ook een groot aantal alleenstaande moeders. Deze jonge ongehuwde vrouwen zijn vaak de wanhoop nabij. Hun situatie is uitzichtloos omwille van sociale, economische en religieuze redenen. Zij worden hierdoor al te vaak verplicht hun kind af te staan of zelfs gewoonweg achter te laten.
Wat doet SOS? Het SOS Kinderdorp in Agadir bestaat uit 14 familieappartementen met plaats voor 112 kinderen. Het complex bevindt zich midden in een leefwijk, wat bevorderlijk is voor de integratie van de kinderen. SOS België financierde de bouw van 3 appartementen en draagt bij tot de werkingskosten van het kinderdorp. De rest van de bouwkosten werden gedragen door Spaanse en ook Marokkaanse partners. Het is een mooi voorbeeld van hoe landen in ontwikkeling ook zelf voor de financiering van hun projecten kunnen instaan.
rwanda
project
De SOS Technische school in Kigali Om de strijd tegen armoede aan te gaan, investeert Rwanda de laatste jaren in degelijke technische opleidingen voor jongeren. Zo worden hun kansen op de arbeidsmarkt aanzienlijk verhoogd. Belangrijk daarbij is dat ook de meest kansarme jongeren toegang krijgen tot onderwijs.
Wat doet SOS? In de hoofdstad Kigali is er ondermeer een SOS Technische school, mede opgericht door SOS België in 2001, waar zo’n 200 jongeren les volgen. Ze hebben keuze tussen informatica, elektriciteit, boekhouding of houtbewerking. In 2010 gingen we een partnerschap aan met het consultancybureau Deloitte om 18 leerlingen te helpen die hun studies niet zelf konden betalen. Dit partnerschap werd in 2011 verder gezet. We zullen ze samen ondersteunen totdat ze afgestudeerd zijn. De werkingkosten van de technische school worden gedragen door collega SOS associaties.
In 2011: aa bezocht prinses Lalla Hasna het kinderdorp aa werd er een uitwisseling georganiseerd tussen leerlingen van het Belgische Jan van Ruusbroeck college en Marokkaanse leerlingen van de SOS Lagere school nabij het dorp aa verzorgden enkele SOS kinderen (met steun van hun SOS moeders) de ochtendshow over het leven in een SOS kinderdorp op de lokale radio MFM Souss aa werd de Trofee van de Aarde door de vereniging Rotaract aan de SOS kinderen uitgereikt n.a.v. de biologische tuin die ze (samen met enkele landbouwingenieurs) zelf aanlegden aa voerden de SOS kinderen (samen met de Afrikaanse groep Magic System) een berberse dans op tijdens het jaarlijkse festival ‘Concert pour la tolérance’ in Agadir
brazilië
project
Het SOS Sportveld in Poa In 2011 renoveerde SOS dankzij de Belgian Sports Technology Club (een samenwerking tussen Agoria en het BOIC) het volledig vervallen speelveld van het SOS Kinderdorp in de Braziliaanse stad Saõ Paulo. Het sportveld werd in orde gebracht, de omheining helemaal hersteld, gras geplant, verlichting geïnstalleerd en sanitaire voorzieningen gebouwd. Voortaan beschikken de 150 kinderen van het SOS Kinderdorp in Poa en andere kinderen van de gemeenschap over een volledig nieuw sportterrein. Door te sporten, leren ze waarden die belangrijk zijn: teamspirit, doorzettingsvermogen, verdraagzaamheid, respect…
In 2011: volgden 212 leerlingen (67 meisjes en 145 jongens) een technische opleiding in de school aa slaagden 90% van de studenten aa werd een nieuw partnerschap aangegaan met Close the Gap om de school op IT vlak (hardware en software) te versterken aa trainden lokale SOS leerkrachten die zelf een gedegen vorming kregen, op hun beurt leerkrachten van omliggende openbare scholen aa
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 25
Noodhulp
project
Noodhulp verlenen is niet onze eerste prioriteit. Maar dankzij onze sterke lokale aanwezigheid (in 133 landen) kunnen we wel heel snel en efficiënt noodhulp mee organiseren. Dat gebeurt vaak in samenwerking met andere hulporganisaties. In noodsituaties focust SOS op het opvangen van en zorgen voor kinderen. Ook hier zijn het onze lokale mensen die de noodhulp coördineren. De fondsen voor de noodhulpacties worden meestal ingezameld door de SOS organisaties uit Europa en Noord-Amerika.
brazilië
Duurzame hulp na natuurramp ten noorden van Rio de Janeiro Midden januari 2011 richtte zware regenval een regelrechte ravage aan in de bergachtige streek ten noorden van Rio de Janeiro. Zowel huizen als mensen raakten door modderstromen bedolven. De ramp eiste 1.300 levens en maakte 15.000 mensen van de ene dag op de andere dakloos.
Wat doet SOS? SOS Kinderdorpen Brazilië startte een sociaal programma op vanuit Campo do Coelho (het derde district van Nova Friburgo), ondersteund door onze organisatie, om de getroffen families op langere termijn te helpen. Meer dan 120 kwetsbare families en hun kinderen die slachtoffer werden van de ramp kregen onderdak en ondersteuning op diverse vlakken. Dagopvang voor kinderen werd voorzien zodat de vrouwen konden gaan werken. Er werd onderwijs aangeboden aan de ouders en vormingen rond gezonde voeding, arbeid en inkomen. Met de kinderen werd er op een speelse manier gewerkt rond traumaverwerking (met spelletjes, dans, tekenen en muziek) en dit met een ervaren team van sociaal assistenten, animatoren en een psycholoog. De families konden actief participeren aan de heropbouw van hun gemeenschap en dachten mee na over het aanpakken van de socio-economische problemen. De lokale gemeenschap en de autoriteiten werden zoveel mogelijk betrokken en gesensibiliseerd rond het belang van kinderrechten. Ook vonden er regelmatig workshops plaats over preventie van huiselijk geweld, schoolverzuim en verwaarlozing van kinderen. Door actief met de kinderen, de families én de gemeenschap te werken, kijkt SOS niet alleen op korte termijn, maar wordt er ook constructief en duurzaam meegewerkt aan het verbeteren van de povere socio-economische situatie in Campo do Coelho. Dit noodhulpproject werd mee mogelijk gemaakt door de Vlaamse regering.
26 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
afrika
project
Hongersnood in de Hoorn van Afrika In de Hoorn van Afrika werden miljoenen mensen getroffen door de ergste hongersnood in 60 jaar. In Kenia, Ethiopië en Somalië viel lange tijd geen regen. Door de droogte mislukten oogsten, stierf het vee waardoor de voedselprijzen stegen. Tienduizenden mensen sloegen op de vlucht op zoek naar voedsel en water. Vooral kinderen waren extra kwetsbaar in deze extreme omstandigheden. In totaal werden maar liefst 12,4 miljoen mensen in de Hoorn van Afrika bedreigd door deze crisis.
Wat doet SOS? Sinds juli 2011, de start van onze noodhulpprogramma’s in de Hoorn van Afrika, heeft SOS Kinderdorpen al meer dan 78.000 personen kunnen helpen. Door het bieden van medische zorgen, voedsel- en waterpakketten werden de levens gered van de zwaarst getroffen kinderen en families. Daarnaast zette en zet SOS nog altijd heel wat middelen in om de leefomstandigheden van de bevolking te verbeteren.
Somalië SOS zette al in de zomer 2 medische posten op in de vluchtelingenkampen Badbado en Baidoa. Daar werden duizenden families en kinderen geholpen met medische basiszorgen en voedsel. Later kwamen daar nog 2 kinderdagcentra bij. Dagelijks werden zo’n 600 getraumatiseerde kinderen opgevangen en verzorgd. Zo snel een eerste concrete noodhulpactie starten, kon enkel dankzij het SOS hospitaal in Mogadishu dat al 20 jaar actief is. Spijtig genoeg werd het hospitaal in oktober het slachtoffer van de strijd tussen de Al-Shabab groep en de regeringstroepen. Het hospitaal werd gebombardeerd en ontruimd, een SOS medewerker kwam daarbij om het leven. De lokale SOS medewerkers slaagden er wel in om in de buurt een tijdelijk medisch centrum te openen.
Kenia In Marsabit (Noord-Kenia) verdeelde SOS voedsel en water aan meer dan 3.000 kinderen via diverse scholen rondom de stad Marsabit. De scholen werden ook geopend in de zomerperiode. Zo konden de kinderen makkelijker bereikt worden en konden zij een deel van hun leerachterstand inhalen. Veel kinderen hadden immers de scholen verlaten om op zoek te gaan naar eten. Daarnaast ondersteunde SOS ook zo’n 2.000 families met voedselhulp.
Ethiopië In Zuid-Ethiopië ondersteunde SOS meer dan 4.500 families. Concreet werden er voedselpakketten uitgedeeld met rijst, kookolie en tabletten om water te zuiveren. De geholpen families werden gekozen in nauwe samenwerking met de lokale gemeenschap. SOS informeerde de families ook over het belang van hygiëne en de mogelijkheid van familieplanning.
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 27
Een dikke dankuwel! We bouwen dorpen voor kinderen die er helemaal alleen voor staan. We steunen kwetsbare families zodat ze zelf voor hun kinderen kunnen zorgen. We mobiliseren de hele gemeenschap eromheen om mee voor deze kinderen te zorgen. Al meer dan 60 jaar, vandaag in 133 landen. Maar dat kunnen we niet alleen. U bent daar heel belangrijk bij, want alleen met de steun van heel veel mensen, scholen, sporters en bedrijven, kunnen we dit elk jaar opnieuw weer realiseren. Daarom: Voor al die liters zweet tijdens al die zware sportwedstrijden. Voor al die uren, dagen, weken en maanden vrijwilligerswerk. Voor al die originele acties op scholen en in bedrijven. Voor al die geboortekaartjes en huwelijklijsten met ons rekeningnummer op. Voor al jullie enthousiasme… Een dikke dankuwel!
‘Kinderen voor kinderen’ met acties via scholen Het is hartverwarmend om te zien hoe elk jaar steeds meer kinderen zich samen met hun school inzetten om kinderen die het minder goed hebben, ook alle kansen te kunnen geven. Het waren elke keer weer sterke acties, die heel wat fondsen bij elkaar brachten, maar vooral elke keer weer de aandacht vestigden op het feit dat elk kind het recht heeft om veilig en liefdevol op te groeien. Volgende scholen toonden hun groot hart en engagement: Lemmens Instituut Leuven: concert humaniorastudenten voor SOS / Gitok Kalmthout: sponsortocht voor Kara / Sint Jozef Instituut Aarschot: SOS als goed doel op Mondiale Dag / Maria Boodschap Lyceum Brussel: presentaties over kinderrechten / Lagere School Prinsenhof Grimbergen: grote stratenloop voor Simbahuis / Hogeschool CFP Charleroi: in de bres voor SOS België /Lagere School Eikenlaar Reet: acties voor Kaolack / Atheneum Grimbergen: presentaties over en voor Kinshasa / Basisschool Noordland Zandvliet: acties voor Kara / Lagere School Blauwput Kessel-Lo: acties voor Gitega / Vrij Onderwijs Blankenberge: peterschappen in Haïti / AGB Stedelijk Onderwijs Antwerpen: acties voor de Hoorn van Afrika / Zangklas Muziek-academie Waregem: kerstconcert voor Simbahuis. 28 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Onze vrijwilligers in de bres voor een betere wereld voor kinderen We zouden niet zonder hen kunnen: mensen die ons bellen en vertellen dat ze graag mee de handen uit de mouwen willen steken. Omdat ze geloven in een betere wereld voor alle kinderen. Die elke keer weer klaar staan als we ze nodig hebben. Die elke actie met evenveel enthousiasme tot een goed einde brengen. Onze vrijwilligers! We konden ook in 2011 weer op hen rekenen: Tijdens de Babyboom & Babydays in Brussel, Charleroi en Gent, waar ze samen met de bezoekers van de beurs babyhemdjes personaliseerden, die nadien aan de mama’s in het SOS Moeder- en kindhospitaal in Kara werden overhandigd. aa Op het jaarlijkse Irisfeest in de straten van Brussel waar ze op Moederdag de mama’s in de bloemetjes zetten en via een educatief spel bezoekers over het belang van SOS moeders vertelden. aa Op de Dag van het Gezin in mei, waarvoor we speciaal een leuk SOS kwartetspel ontwikkelden dat we aanboden aan de mensen die kwamen winkelen bij de Delhaize. Er waren dat weekend meer dan 60 SOS vrijwilligers aanwezig in 17 winkels. aa Tijdens hun personeelsevent organiseerde Nike de ‘Run for Kinshasa’, waarbij virtueel de afstand werd afgelegd al lopend van Laakdal naar Kinshasa. Per gelopen kilometer door de medewerkers, steunde Nike met een bedrag. Er was ook een ‘actieve’ SOS-stand. aa
Tijdens het 4-daagse festival werd er door Rock Werchter en CocaCola opgeroepen om te recycleren. Elk binnengebrachte petfles leverde 5 cent op voor het realiseren van een waterproject in Togo. SOS was ook aanwezig met een stand, waar we jongeren vroegen om hun talent in te zetten voor SOS Kinderdorpen (fotografie, animeren…). In totaal tekenden 581 jongeren in met hun specifiek talent. aa Voor de Back To School actie voor peterschappen, waar naast Plopsaland en enkele winkels van Dreamland, ook 26 scholen meededen en 68 vrijwilligers er mee voor zorgden dat de hele actie succesvol verliep. aa SOS Kinderdorpen werd in november door de Stad Brussel uitgenodigd om deel te nemen aan een groot solidariteitsfeest. De hulp aan de Hoorn van Afrika was het centrale thema. Onze vrijwilligers stonden zoals altijd weer paraat. aa En natuurlijk een bijzondere proficiat aan onze vrijwilligers die gewapend met een mooie glimlach telkens opnieuw de handen uit de mouwen komen steken op ons kantoor. Gerrit, Anne-Marie, Marijke, Pierre en alle anderen: dankuwel! aa
Sporten voor SOS Kinderdorpen Sport leert massa’s fysieke vaardigheden aan kinderen. En ze leren waarden die belangrijk zijn: teamspirit, doorzettingsvermogen, verdraagzaamheid, respect… Sport speelt vandaag bij ons ook een belangrijke sociale rol op het vlak van opvoeding, integratie en emancipatie. We nodigden daarom ook in 2011 de sportwereld uit om samen met ons diezelfde sociale verantwoordelijkheid op te nemen voor kwetsbare kinderen uit kansarme landen. We kunnen het alleen maar beamen: de sportmensen hebben niet alleen een gezond, maar ook een héél groot hart! De Pro League en haar clubs steunen reeds 3 jaar SOS, meer bepaald een aantal familieversterkende programma’s in 4 Afrikaanse landen. En ook dit jaar stond het kerstvoetbal weer volledig in het teken van SOS Kinderdorpen. Thema in communicatie dit jaar waren de Global Peace Games, waarbij duizenden kinderen via voetbal wereldwijd strijden voor een betere wereld. De spelers van alle eersteklasseploegen speelden een helft met het sociaal merk van de Pro League: Our Goal a better World. Nadien werden de shirts te veil aangeboden aan de supporters via ebay. Dikke dankuwel aan volgende organisaties en sportievelingen: Marathon de la Basse Meuse, Luik voor Kinshasa / Indian Day, Melsbroek voor Kinshasa / 20 km van Brussel voor Kinshasa / Jumping Aalst voor Poa / Brugge Loopt voor Kinshasa / Dodentocht, Bornem voor Simbahuis / Memorial van Damme, Brussel voor Kinshasa / Acerta Brussels Ekiden voor Kinshasa / Millennium Golf, Balen voor Kinshasa / Marathon Managers Club voor Kinshasa / Kerstloop, Brugge voor Kinshasa / Corrida Manneken Pis, Brussel voor Kinshasa SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 29
Duurzame Partnerships met bedrijven Van de kleinste kmo tot de grootste multinational. De afgelopen jaren hebben honderden bedrijven en/of organisaties acties georganiseerd ten voordele van SOS. En wat mooi is: de meeste bedrijven gaan met SOS duurzame partnerships aan. Zo krijgen we de tijd om sterke acties op te bouwen en samen duurzame veranderingen te realiseren. Enkele voorbeelden van duurzame partnerships: Al 6 jaar steunt Nutricia SOS Kinderdorpen, met de laatste jaren een focus op het ondervoedingsprogramma van het SOS Moeder- en kindhospitaal in Kara, Togo. Afgelopen jaar bezocht Nutricia, samen met een aantal journalisten het project in Kara en werd er ook een campagne opgezet rond ‘een pak Nutrilon = een maaltijd voor een ondervoed kind’. aa Voor het derde jaar op rij was er de knuffel-verkoop in alle ICI PARIS XLwinkels ten voordele van het SOS Kinderdorp in Kinshasa. aa Deloitte zette de samenwerking met SOS Kinderdorpen verder. Via sportieve acties en interne incentive programma’s werden fondsen ingezameld voor de SOS Technische school in Kigali en het SOS Jongerenproject in België. aa Reeds een aantal jaren mogen we rekenen op de know how en expertise van de medewerkers van Allen & Overy voor alle legale aspecten binnen ons werk. Deze samenwerking werd nu doorgetrokken naar een wereldwijd partnership met de internationale SOS federatie. aa Het team van Boston Consulting Group hielp SOS Kinderdorpen via analyse en screening bij het optimaliseren van de werking van het SOS Moeder- en kindhospitaal in Kara. Ook de komende jaren wordt deze vruchtbare samenwerking verdergezet. aa Ackermans & van Haaren steunt reeds meerdere jaren het SOS Moederen kindhospitaal in Kara. A&V verlengde zijn steun tot ten minste 2013. aa Mustela startte in 2010 een campagne op waarbij elke product in het Mustela bébé-gamma een bedrag opleverde voor de afdeling materniteit van het SOS Moeder en kindhospitaal in Kara. aa Chevrolet schonk naar aanleiding van hun honderdste verjaardag een auto aan het SOS Kinderdorp Chantevent. Chevrolet zet de samenwerking verder via acties met de dealers, ook in 2012. aa Via de website van Coca-Cola konden mensen hun eindejaarswensen sturen naar vrienden en familie. Per verstuurde wens steunde Coca-Cola het Simbahuis. SOS werd meegenomen in alle communicatie vanuit de Coca-Cola kerstcampagne: TV, verpakking, online. aa
We vergeten ook niet alle sterke acties die we samen mochten opzetten met: Alpha Card, l’Association autrichienne en Belgique, Banaline, BASF, leden van Belgian Sports Technology Club, Biac, Bosta, Brussels Airlines, Danone, Dataflow, Delhaize, Dreamland, Ello Mobile, Fondation Jean Praet, Fondation Lippens, Genzyme, Georgia Pacific, ING Car lease, Kia, Leaf, Kiwanis Belux, Louis Vuitton, Mazda, Mercedes Benz, Nike, Plopsa, Respectation, Robert Half, Rockfon, Rotary Beringen, Societe Generale, Staedtler, State Street Bank, Steel Force, Swift, Transtec, Tupperware.
30 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Onze ambassadeurs in actie
Samen met onze donateurs, meters en peters Het is enkel dankzij de steun van onze talrijke donateurs dat wij elk jaar opnieuw kwetsbare kinderen kunnen helpen. Ze doen dat elk op hun eigen manier. Door een gift, een doorlopende opdracht of door een actie op poten te zetten voor SOS. Hartverwarmend waren de vele koppels die bij de geboorte van hun kinderen hun familie en vrienden vroegen om SOS te steunen. Ook onze meters en peters blijven ons jaar in, jaar uit trouw. Met hun maandelijkse bijdragen dragen ze bij tot de ontwikkeling en ontplooiing van SOS kinderen over de hele wereld. Een speciale gedachte ook voor al de mensen die SOS Kinderdorpen opnamen in hun testament en zo ook na hun dood een duurzaam verschil zullen blijven maken voor kinderen die het nodig hebben.
Ook dit jaar konden we weer rekenen op de hartverwarmende inzet van onze SOS ambassadeurs. Zo bezocht Kim Clijsters in september het SOS Kinderdorp Chantevent en besliste ze om als familie het peterschap op te nemen van een meisje uit het SOS Kinderdorp in Kinshasa. Via haar twitter en facebook deelde ze dit nieuws ook met haar fans. Kim Gevaert was aanwezig op tal van activiteiten vanuit de bedrijfs- en sportwereld. Zo gaf ze onder meer het startschot bij de kerstloop in Brugge en was ze aanwezig bij de Run for Kinshasa bij Nike. Ronny Mosuse steunde de actie die SOS opzette met Rock Werchter en Coca-Cola waarbij fondsen werden ingezameld voor een waterproject in Togo. Vincent Kompany volgde nauwgezet de evolutie van de bouw van het SOS kinderdorp in Kinshasa. En ook dit jaar was SOS kinderdorpen weer het goede doel tijdens de eindejaarsspecial van de Pappenheimers, waarbij er zeker een dankwoordje uitgaat naar Tom Lenaerts.
Samenwerking met overheden Tenslotte steunen ook verschillende overheden in ons land welbepaalde projecten. In België wordt ons SOS Kinderdorp Chantevent sinds jaar en dag gesteund door de Franse Gemeenschap en het kinderdagverblijf les Bisounours door de gemeente Nassogne. Sommige van onze projecten in de wereld worden sinds 2000 ondersteund door de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD). In 2011 financierde de DGD zo het SOS Medisch centrum en het familieversterkend programma in Gitega, Burundi. Andere projecten kregen steun van de Provincie VlaamsBrabant, Wallonie-Bruxelles International (WBI) en het Vlaams Agentschap voor Internationale Samenwerking (VAIS). Ook de volgende steden en gemeenten droegen hun steentje bij: Oud-Heverlee, Londerzeel en de stad Brussel. In het kader van onze noodhulpacties in de Hoorn van Afrika kregen we heel wat steun van Wallonie-Bruxelles International (WBI) en kwam er een nieuw partnerschap met de provincie Limburg tot stand.
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 31
Financieel Verslag Transparantie en controle SOS Kinderdorpen is actief zowel in België als in andere landen. De organisatie moet, omwille van juridische redenen, zijn activiteiten groeperen in 2 verschillende verenigingen: aa voor projecten in België: de vzw ‘SOS Kinderdorpen België’ aa voor projecten in het buitenland: de vzw ‘SOS Kinderdorpen België voor de wereld’ De jaarrekeningen van beide vzw’s worden opgesteld door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Algemene Vergadering. Ze worden gecontroleerd door de bedrijfsrevisor Jean-Michel Haegeman, scrl Joiris, Rousseaux & Co.
De vzw’s behoren tot de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (www.vef-aerf.be). Het label van VEF garandeert ons dat de rekeningen transparant zijn en voldoen aan de opgelegde regelgeving van kracht in de sector. De dagelijkse leiding van de vzw’s en de controle door de Raad van Bestuur zijn gescheiden. De Raad van Bestuur vergadert minstens 4 keer per jaar, keurt de budgetten goed en beslist bovendien welke projecten er door de vereniging zullen ondersteund worden. Op basis van controles door de Federale Overheidsdienst Financiën hebben de vzw’s het recht om fiscale attesten te verlenen aan de donateurs en dit volgens artikel 104.4 van het Wetboek van de Inkomstenbelasting 1992.
Resultatenrekening Inkomsten De totale inkomsten stegen in 2011 met 1,4% tot € 7.656.446. De daling met € 488.000 in ontvangsten uit legaten werd goedgemaakt met hogere subsidies zowel voor de Belgische als de internationale projecten. De stijging van de Belgische subsidies was gedeeltelijk te danken aan de integratie van het nieuwe project ‘La maison l’Alouette’ sinds juli 2011. De hogere subsidie voor de internationale projecten betrof een belangrijke bijdrage voor de noodhulp voor de droogte in Afrika door Wallonie-Bruxelles-International.
32 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
De stijging in giften voor ‘Peterschappen’ bleef het afgelopen jaar beperkt tot 5%. De strategie en campagne werden vernieuwd waardoor we in 2012 een nieuwe dynamiek willen geven aan de rekrutering van nieuwe meters en peters. Ook in 2011 mochten we rekenen op de steun en de betrokkenheid van vele bedrijven waardoor de inkomsten van dit segment terug met meer dan 20% stegen.
Kosten De totale kosten bleven nagenoeg op hetzelfde niveau van het vorige jaar. De campagne voor Peterschappen en online communicatie werd herzien en de geplande budgetten werden niet helemaal uitgegeven. Financiering van projecten Dankzij de iets hogere inkomsten en quasi niet-stijging van de kosten kon de financiering van projecten in België en internationaal met € 400.000 worden verhoogd. In België werd voor de eerste keer de kosten van het nieuwe project ‘La maison l’Alouette’ mee geconsolideerd en in het buitenland gingen de belangrijkste bijdragen naar Peterschappen, de droogte in Afrika, Congo, Togo en Burundi.
Balans De activa bleven ongeveer op hetzelfde niveau als vorig jaar weliswaar met een aangroei van de liquide middelen tot € 1.582.000. De vorderingen op ten hoogste 1 jaar bestaan vooral uit een goedgekeurde, maar nog te ontvangen legaat en nog gedeeltelijk te ontvangen tegoeden op subsidies voor activiteiten gerealiseerd in 2011. De vorderingen op meer dan 1 jaar betreft een financieringsproject voor een investering in zonnepanelen in Chantevent. De schulden op ten hoogste 1 jaar bedragen € 1,6 miljoen en betreffen vooral de provisies voor nog te betalen bedragen aan Internationale projecten en provisies voor sociale lasten. Het Eigen Vermogen kon dankzij de boni verhoogd worden tot € 1.828.039.
pro forma consolidatie van de cijfers van de twee vzw’s Balans Geconsolideerde cijfers voor beide vzw’s
Actief Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Vorderingen op meer dan 1 jaar Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Liquide middelen Overlopende rekeningen Passief Verenigingsvermogen Kapitaalsubsidies Reserves Overgedragen resultaat Schulden op ten hoogste 1 jaar Schulden op meer dan 1 jaar Overlopende rekeningen
2010
2011
3.524.333
3.588.864
213
213
1.140.584
1.135.338
958.972
820.954
1.400.158
1.582.562
24.406
22.149
3.524.333
3.588.864
912.391
912.391
39.185
46.701
27.649
22.310
22.310
777.044
846.637
1.607.126
1.627.322
101.608
99.739
64.670
33.764
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 33
Resultatenrekening 2010
2011
7.551.811
7.656.446
5.092.573
4.546.130
3.912.975
3.248.382
p Giften van partners
935.867
1.158.209
p Noodhulp
243.732
139.539
Andere inkomsten
78.037
197.279
Subsidies en andere
2.379.794
2.911.583
Financiële inkomsten
1.409
1.454
-1.793.430
-1.811.201
Fondsenwerving
-1.033.229
-1.022.577
Werkingskosten
-743.369
-773.210
-16.833
-15.414
-5.374.511
-5.775.652
383.870
69.593
Geconsolideerde cijfers voor beide vzw’s
Inkomsten Fondsenwerving p Privégiften
Kosten
Financiële kosten Financiering van projecten Boni/Mali
34 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Detail inkomsten 2010
2011
3.912.975
3.248.382
1.150.678
1.113.723
462.236
417.607
1.233.338
1.294.055
883.495
395.107
183.227
27.890
Giften van partners
935.867
1.158.209
Noodhulp
243.732
139.539
5.092.573
4.546.130
78.037
197.279
2.379.794
2.911.583
Geconsolideerde cijfers voor beide vzw’s
Privégiften Mailings/Magazines Major gifts Peterschappen (+permanente opdrachten) Legaten Evenementen
Totaal fondsenwerving Andere inkomsten Subsidies en andere Wereld België Financiële inkomsten Totaal
660.700
882.904
1.719.094
2.028.679
1.409
1.454
7.551.811
7.656.446
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 35
Financiering van projecten Geconsolideerde cijfers voor beide vzw’s
In het buitenland Peterschappen Brazilië Burundi Congo Ethiopië Guinee-Bissau Haïti India Indonesië Ivoorkust Marokko Pakistan Rwanda Senegal Togo Hoorn van Afrika - droogte Kosten projecten KDI Overige In België Chantevent L’Olivier Bisounours L’Alouette Simba Overige Totaal
36 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
2010
2011
2.500.595
2.636.376
850.431
864.285
19.000
79.757
146.812
205.279
354.454
350.215
12.835 165.361
37.138
177.166 3.404 13.505
11.659
77.101
10.235
44.538
23.567
42.192 79.150 108.300 282.885
97.827 239.755 533.684
96.776
138.727
30.089
40.844
2.873.916
3.139.276
2.074.400
2.250.911
21.304
20.758
155.718
164.066 107.510
392.250
354.676
230.244
241.355
5.374.511
5.775.652
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 37
Cijfers voor de vzw SOS Kinderdorpen België Balans Cijfers voor SOS Kinderdorpen België vzw
Actief Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Vorderingen op meer dan 1 jaar Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Liquide middelen Overlopende rekeningen Passief Verenigingsvermogen Kapitaalsubsidies Overgedragen resultaat Schulden op ten hoogste 1 jaar Schulden op meer dan 1 jaar Overlopende rekeningen
2010
2011
2.011.770
2.184.279
213
213
1.120.010
1.119.447
470.056
413.414
397.085
601.407
24.406
22.149
2.011.770
2.184.279
902.475
902.475
39.185
46.701
390.892
443.063
512.940
658.537
101.608
99.739
64.670
33.764
2010
2011
3.437.459
3.637.686
1.718.292
1.500.832
1.389.248
1.159.253
329.044
341.579
27.649
Resultatenrekening Cijfers voor SOS Kinderdorpen België vzw
Inkomsten Fondsenwerving p Privégiften p Giften van partners
Andere inkomsten Subsidies en andere
1.719.095
2.028.679
Financiële inkomsten
73
99
-361.664
-446.240
Fondsenwerving
-184.491
-263.563
Werkingskosten
-167.761
-174.610
-9.411
-8.067
-2.873.916
-3.139.276
201.880
52.171
Kosten
Financiële kosten Financiering van projecten Boni/Mali
38 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
108.076
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 39
40 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Cijfers voor de vzw SOS Kinderdorpen België voor de wereld Balans Cijfers voor SOS Kinderdorpen België voor de wereld vzw
Actief Materiële vaste activa Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Liquide middelen Passief Verenigingsvermogen Reserves Overgedragen resultaat Schulden op ten hoogste 1 jaar
2010
2011
1.512.564
1.404.585
20.574
15.891
488.917
407.540
1.003.073
981.155
1.512.564
1.404.585
9.916
9.916
22.310
22.310
386.152
403.574
1.094.186
968.785
2010
2011
4.114.353
4.018.759
3.374.281
3.045.298
Resultatenrekening Cijfers voor SOS Kinderdorpen België voor de wereld vzw
Inkomsten Fondsenwerving p Privégiften
2.414.720
2.089.129
p Giften van partners
715.829
816.630
p Noodhulp
243.732
139.539
Andere inkomsten
78.037
89.203
660.700
882.904
1.336
1.355
-1.431.767
-1.364.961
Fondsenwerving
-848.737
-759.014
Werkingskosten
-575.608
-598.600
-7.422
-7.347
-2.500.595
-2.636.376
181.991
17.422
Subsidies Financiële inkomsten Kosten
Financiële kosten Financiering van projecten Boni/Mali
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 41
SOS Kinderdorpen wereldwijd SOS Kinderdorpen is een internationale niet-gouvernementele organisatie die zich sinds 1949 inzet voor de noden en rechten van kwetsbare kinderen. Wij werken onafhankelijk en behoren tot geen enkele politieke of religieuze strekking. SOS is actief in 133 landen wereldwijd, waaronder België.
Elk land waar SOS actief is, heeft een eigen erkende en autonome nationale organisatie met eigen statuten en een raad van bestuur. Deze onderschrijven allemaal de internationale statuten en principes van SOS-Kinderdorf International. Zo delen ze op inhoudelijk vlak eenzelfde visie en werken ze allemaal binnen dezelfde administratieve en financiële systemen. Dit is ook zo voor SOS in België. SOS Kinderdorpen bestaat dus uit een internationaal netwerk van meer dan 100 organisaties, die allemaal gegroepeerd zijn in onze internationale federatie: SOS-Kinderdorf International. Al deze organisaties zijn volwaardig lid en hebben zo het recht om ondersteuning en fondsen voor hun projecten aan te vragen.
42 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011
Onze internationale federatie SOS-Kinderdorf International bevindt zich in Oostenrijk en omvat alle nationale organisaties. Ze waakt erover dat de basisprincipes van SOS overal gerespecteerd en toegepast worden. Ze bepaalt het beleid, de prioriteiten en keurt het jaarlijks budget goed. Ze ondersteunt en volgt de werking op van alle nationale organisaties. Het totaal inkomen van SOS-Kinderdorf International bedroeg in 2010 zo’n 865 miljoen euro. Zo’n 90% hiervan komt van de SOS organisaties in West-Europa en Noord-Amerika. Zij zorgen ervoor dat de projecten in landen die het moeilijk hebben, gefinancierd kunnen worden. Zelf hebben deze organisaties meestal ook projecten in hun eigen land lopen, zoals wij in België.
In 530 SOS Kinderdorpen en 392 SOS Jongeren huizen worden meer dan 80.000 kinderen en jongeren opgevangen en begeleid. aa Via 607 SOS Familieversterkende programma’s werken we samen met meer dan 300.000 kwetsbare kinderen en hun families, zodat deze zelf voor hun kinderen kunnen blijven zorgen. aa Dankzij 229 SOS Kleuterscholen, 186 lagere- en middelbare scholen en 103 beroepsscholen hebben meer dan 158.000 kinderen toegang tot kwaliteitsvol onderwijs. aa Met 72 SOS Medische centra geven we meer dan 455.000 kinderen en volwassenen toegang tot een basisgezondheidszorg. aa In 2010 had SOS ook 13 noodhulpprojecten lopen, waarmee we meer dan 1 miljoen mensen bereikten. aa
SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011 43
VU: Hilde Boeykens, Gachardstraat 88, 1050 Brussel.
Sur simple demande ce rapport annuel est aussi disponible en français. 44 SOS Kinderdorpen Jaarverslag 2011