It takes a whole village to protect a child

Improving Mental Health by Sharing Knowledge

It takes a whole village to protect a child Regiobijeenkomst Huiselijk geweld en Kindermishandeling 25 september 2014, Zwolle Cees Hoefnagels

Mijn dank aan: • • • • • • • • •

Paul Baeten Ireen de Graaf Lex Lemmers Simone Onrust Wicher Pattje Andrée Sekreve Joris Staal Carla Verberk Hans Verink It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

2

Opbouw • Introductie • Over Huiselijk geweld en Kindermishandeling: aard omvang en gevolgen • Huiselijk geweld en kindermishandeling: wat te doen? – Het voorkomen van kindermishandeling en huiselijk geweld – Het vroegtijdiger stoppen van kindermishandeling en huiselijk geweld – (Het verminderen van de negatieve gevolgen van kindermishandeling en huiselijk geweld) • Tot slot It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

3

Voorbeelden • Coen, Raquelle, Kim en Ahmed

Terugkijken? www.hetklokhuis.nl

It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

4

Definitie kindermishandeling Elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel. Vormen: seksuele mishandeling, fysieke mishandeling, emotionele/psychische mishandeling, fysieke verwaarlozing, emotionele/psychische verwaarlozing en getuige zijn van partnergeweld. Bron: artikel 1 Jeugdwet It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

5

Definitie Huiselijk Geweld Lichamelijk, geestelijk of seksueel geweld of bedreiging daarmee door iemand uit de huiselijke kring • ‘huiselijke kring’ • Vormen: (ex-)partnergeweld, eer-gerelateerd geweld, huwelijksdwang, kindermishandeling, geweld tegen of verwaarlozing van ouderen of geweld tegen ouders. Bron: artikel 1 Wmo


25/09/2014

6

Omvang van kindermishandeling in Nederland Jaarprevalentie kindermishandeling (0 t/m 17 jaar) 34 per 1.000 kinderen => 118.836 kinderen Waarvan 6.4 kinderen per 1.000 gemeld bij het AMK (in 2010) Ongecorrigeerde schattingen van de prevalentie in drie gemeenten • Hardenberg 59.430 inw., ca. 533 mishandelde kinderen en jongeren • In Hengelo 80.939 inw., ca. 655 mishandelde kinderen en jongeren • In Zwolle 121.527 inw., ca. 1.010 mishandelde kinderen en jongeren

‘IJsberg’ Scholierenstudie (12-17 jaar) (excl. psychologische agressie van ouders) 99 per 1.000 => 97.000 kinderen Bronnen:

nationale prevalentie data: Alink et al., 2011 inwonersaantallen CBS, 01-01-2012


25/09/2014

7

Individuele gevolgen • • • • • • • • • •

Teruggetrokken gedrag Slaapstoornissen Lage eigenwaarde Eetstoornissen Depressie en angststoornissen Agressief gedrag Psychosomatische klachten (buik- hoofdpijn) Botbreuken Seksuele klachten Zich geïsoleerd voelen

• • • • • •

• • •

Suïcidepogingen/suïcide Somatische aandoeningen Leerproblemen Faalangst Post traumatische stressstoornissen Structuurveranderingen in de hersenen (prefrontale cortex) Verslavingsproblemen Blijvend lichamelijk letsel Medische consumptie en medicijngebruik problemen


25/09/2014

8

Sociale en maatschappelijke gevolgen Sociale gevolgen • • • • •

Delinquent gedrag Vandalisme Uithuisplaatsing Schoolverzuim Ontwrichting van gezinnen

Maatschappelijke gevolgen • Tenminste € 1 miljard per jaar • Gebruik van diensten (politie, justitie, gezondheidszorg, opvang) • Productieverlies door arbeidsverzuim

Conclusie gevolgen… It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

9

‘Oorzaken’ • • • •

•

•

• • •

Eerder mishandeld, verwaarloosd of misbruikt Armoede Onderschrijven van (seksueel) gewelddadige opvattingen Vrienden van verkrachters met deze opvattingen, onderschrijven van forceful tactics; idem fysiek partner geweld Aanhoudende blootstelling aan geweld en lijden van vrouwen --> afstomping Wonen in wijken met veel leefbaarheidsproblemen Gebrek aan empathie Veel stressoren Coping met stress

• • • • • • • • • • • •

Depressie van een de ouders Afhankelijkheid van alcohol /drugs Het hebben van veel kinderen Ouder onderzoek: oplage van porno ~ omvang verkrachting regio Kindbeelden/opvattingen over de status/waarde van het kind Gezondheid van het kind Temperament van het kind Jonge leeftijd moeder, pedagogische onrijpheid Emotioneel ondersteunende partner Mishandelende partner Kwaliteit van een sociaal netwerk Stressgevoeligheid


25/09/2014

10

Het voorkómen van kindermishandeling

Twee voorbeelden uit de VS en Nederland • Shaken baby syndrome • Nurse Family Partnership en Voorzorg


25/09/2014

11

Voorbeeld 1 Shaken Baby Syndrome • In Ned. 80 kinderen p.j. op SEH met ernstig hersenletsel • Meestal als gevolg van ongeval, ca. 30 keer p.j. als gevolg van ernstig schudden • Gevolgen: – voor overlevenden: de helft langdurige, soms levenslange therapie/zorg nodig – alleen de medische kosten per shaken baby € 290.000

• Preventie: reductie van ~50% (buitenlands onderzoek)


25/09/2014

12

Voorbeeld 2 Nurse Family Partnership David Olds et al. USA

• Zwangere adolescente vrouwen, laag inkomen • Huisbezoek door wijk- verpleegkundigen tijdens zwangerschap 24ste – 29ste week • Gemiddeld aantal huisbezoeken: 9 voor, 23 na de bevalling/geboorte

• Oudervoorlichting • Leren probleemoplossen • Sociale steun • Linkage met sociale netwerk, voorzieningen


25/09/2014

13

Nurse Family Partnership effecten (1) David Olds et al. USA

Na vier jaar • 32% minder gebruik van Kosten-baten studie eerste hulp ziekenhuis over 4 jaar zijn de kosten van • Minder roken de overheid voor deze lage • Minder prematuren, hoger inkomens gezinnen €3.500,geboorte gewicht lager dan bij gezinnen in • Reductie kindermishandeling controlegroep van 19% naar 4% • 40% minder bezoek aan huisarts vanwege ongevallen of vergiftigingen • Hoger IQ score kind • Meer sociale steun • Moeders 80% vaker actief in arbeidsproces It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

14

Nurse Family Partnership effecten (2) David Olds et al. USA

Lange termijn effecten (na 15 jaar) • Ca. halvering aantal gevallen van kindermishandeling • 56% minder problemen met alcohol en drugs • 56% minder arrestaties

• 81% minder veroordelingen • 63% minder seksuele partners

• 1$4$ It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

15

Voorzorg Populatie: 98% vier of meer risicofactoren zoals 1. 2. 3. 4. 5.

armoede ervaring met (seksueel) geweld in verleden of heden, geen sociaal netwerk of steun van familie jong, laag opgeleid en/of middelengebruik

Programma Voorzorg • • •

~programma van Olds et al. (VS) belang persoonlijke relatie moeder met ‘hun’ Voorzorgverpleegkundige start 16e – 28ste week; gemiddeld 2 huisbezoeken 1-1½ u p.m.


25/09/2014

16

Eerste resultaten Voorzorg Nederland In de Voorzorggroep t.o.v. de gebruikelijke zorggroep: o Minder roken tijdens de zwangerschap en na geboorte (50%) o Niet roken waar de baby bij is o Als baby 6 maanden: vaker borstvoeding (14% ipv 6%) o Psychisch en fysiek geweld neemt af tijdens de zwangerschap en in de 2 jaar daarna o Seksueel geweld neemt meer af tijdens de zwangerschap o Vrouwen in de Voorzorggroep gebruiken zelf ook minder vaak geweld o Minder meldingen bij het AMK 18% vs 10% Bron: Mejdoubi J, Heijkant S van den, Struijf E, Leerdam F van, Crijnen A, HiraSing RA. 2013


25/09/2014

17

Vroegtijdiger stoppen van kindermishandeling • Enkele opmerkingen en bevindingen bij de mishandelingsduur • Twee voorbeelden van Nederlandse interventies


25/09/2014

18

Mishandelingsduur kindermishandeling bij melden bij het meldpunt

Bron: Hoefnagels 2001


25/09/2014

19

Waarom duren kindermishandeling en huiselijk geweld vaak zo lang?

• • • •

Ontwikkelingsperspectief Gedragsperspectief Cognitief perspectief Systeemperspectief – Binnen het gezin – Buiten het gezin – Interactie binnen * buiten het gezin


25/09/2014

20

Voorbeeld van een interventie (1) ‘Over sommige geheimen moet je praten’ • Doel: mishandelde kinderen aanmoedigen te praten over kindermishandeling en de omgeving om te luisteren en te melden bij toenmalige BVA’s [kindermishandeling: fysieke, seksuele en psychische kindermishandeling]

• Middelen: Campagne schooljaar 1991 - 1992 met spotjes, posters, leaflets, schoolagenda’s, en lespakketten • Doelgroepen:  mishandelde kinderen 8 - 15 jaar en maatjes  omstanders It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

21

Spotje ‘het boksertje’


25/09/2014

22

Aantal onthullingen van kindermishandeling per dag 2.5

2

1.5

Fysiek Seksueel Fysiek en seksueel

1

0.5

0 VOOR

TIJDENS


25/09/2014

23

Voorbeeld van een interventie (2) ‘Klokhuis over kindermishandeling’ Doel: communicatie stimuleren over kindermishandelng tussen (mishandelde) kinderen van 9-12 jaar, hun ouders en hun leerkrachten Middelen: vier tv uitzendingen, website en lespakket Doelgroepen: • wel en niet- mishandelde kinderen 9 - 12 jaar en maatjes • leerkrachten en ouders


25/09/2014

24

Onderzoeksmodel

Interventiepakket • tv-uitzendingen • lespakket • website

?

Leerkracht

Kinderen

Kinderen

Ouders Kindertelefoon

AMK

(social) media

(social) media


25/09/2014

25

Bereik en waardering tv uitzendingen Gezien door • 9% Van de bovenbouw basisonderwijs, ca. 52.000 kinderen • Gemiddelde kijkdichtheid 234.000 (173.000 – 295.000) • Waardering/Rapportcijfer leerkrachten: 8,3 leerlingen: 8,2 ouders: 97% (zeer) goed bronnen: Duo onderwijsonderzoek, 2013; St. Kijkonderzoek It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

26

Tijd besteed aan lespakket

Aantal

Minimum

Maximum

Gemiddelde

Klokhuis

41

23 min

75 min

47 min

Controle

48

0 min

0 min

0 min

Totaal

89

0 min

75 min

22 min


25/09/2014

27

Voorbeeld van 'n vignette (1) instructie Hieronder staat een verhaal over een jongen. Hij heet Ashwin en is net zo oud als jullie. Misschien heet je zelf ook wel Ashwin of ken je iemand die zo heet. Maar dat is dan toeval, want er zijn wel meer jongens die Ashwin heten. Onder het verhaal staan vragen. Deze gaan over het verhaal van Ashwin.


25/09/2014

28

Voorbeeld van 'n vignette (2) Langzaam fietst Ashwin naar huis. In zijn tas zit zijn rapport. Er staat één onvoldoende op; voor gym. Hij doet altijd heel erg zijn best bij gym maar hij is er niet goed in. Even later stapt hij zenuwachtig de kamer binnen. 'En?' vraagt zijn moeder nieuwsgierig. 'Eén vijf', fluistert Ashwin. 'Wat?' vraagt zijn moeder boos. 'Een vijf? Waarvoor?' zegt ze boos. Ze rukt het rapport uit zijn handen. Met een kwaad gezicht bekijkt ze de cijfers. 'Een vijf!‘ schreeuwt ze. 'Stommerik dat je bent! Kun je dan echt helemaal niets? Je bent net zo waardeloos als je vader! Was je maar nooit geboren' schreeuwt ze. 'Je denkt toch zeker niet dat ik hier mijn handtekening onder zet, hè?' Woedend gooit ze het rapport op tafel. 'Uit mijn ogen!' Verdrietig loopt Ashwin de trap op. Morgen moeten de rapporten ondertekend teruggegeven worden. Hoe moet hij dat nu weer uitleggen?


25/09/2014

29

Resultaten van: “Kun je je voorstellen dat dit echt gebeurt?” (ja, maar NIMBY..)

• • • •

Ja 32% Ja, in mijn eigen woonplaats 28% Ja, in mijn eigen school 22% Ja, in mijn eigen klas 16%


25/09/2014

30

Effecten Na behandeling lespakket in de klas - gaan 'Klokhuis kinderen' kindermishandeling vaker herkennen - praten 'Klokhuis kinderen' na schooltijd vaker over kindermishandeling (12%  28%)


25/09/2014

31

Schuld van het kind? percentage kinderen dat 'ja' zegt in maart • Controlegroep 10% • Klokhuis groep 12%

percentage kinderen dat 'ja' zegt in juni • Controlegroep 10% • Klokhuis groep 8%


25/09/2014

32

Mag de vader/ moeder slaan, uitschelden, …? percentage kinderen dat 'ja' zegt in maart • Controlegroep 12% • Klokhuis groep 17%

percentage kinderen dat 'ja' zegt in juni • Controlegroep 9% • Klokhuis groep 8%


25/09/2014

33

Onderzoek Klokhuis over Kindermishandeling bij Kindertelefoon

• Verloop van het aantal pageviews in de tijd – Kindertelefoonsite thema kindermishandeling – Kindertelefoonsite voorbeeldgesprek kindermishandeling

• Verloop aantal contacten (chats + gesprekken) in de tijd


25/09/2014

34

Pageviews Thema Kindermishandeling


25/09/2014

35

Pageviews Voorbeeldgesprek Kindermishandeling Maand

Gemiddeld aantal pageviews per dag

Maart 2013

5.4

April 2013

9.3

Mei 2013

5.2

In de maand april zijn er gemiddeld 75% meer pageviews naar het voorbeeld gesprek kindermishandeling per dag dan in de twee aangrenzende maanden.


25/09/2014

36

Kindertelefoon contact over geweld uitzenddagen 70

60 50

Totaal contacten over geweld (gemiddeld per dag)

50 %

47 %

40

49 %

30 61 % 20 10

50 % 39 %

53 %

51 %

0 Normale dag

Thema uit Klokhuis Geweld, lichamelijke & geestelijke mishandeling en verwaarlozing (gemiddeld per dag)

Uitzenddag 1e dag na 2e dag na uitzending uitzending


25/09/2014

37

Kindertelefoon contacten per type geweld 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Uitzenddag + 1 Normale dagen


25/09/2014

38

Conclusies Klokhuis (1) bij kinderen in de klas

Na Klokhuis over kindermishandeling in de klas • meer herkenning van kindermishandeling • meer praten over kindermishandeling Effecten ondanks een uitermate milde interventiedosis (gem. 47 min. lespakket)


25/09/2014

39

Conclusies Klokhuis (2) bij kinderen en de Kindertelefoon • Meer informatiezoekgedrag bij kindermishandelingpagina’s • Meer communicatie door bellen en chatten, vooral door 9-12 jarigen  over geweld dat door Klokhuis is besproken  toename de eerste ca. twee dagen vanaf de uitzending  toename ook door capaciteitsuitbreiding Kindertelefoon


25/09/2014

40

Welcome in my backyard!

a mindswitch now? From NIMBY  WIMBY


25/09/2014

42

DANK

MET VEEL WAARDERING VOOR UW WERK !

Cees Hoefnagels [email protected] 030-2971134 It takes a whole village to protect a child

25/09/2014

43

It takes a whole village to protect a child

Recommend Documents