1
PAGINA
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
Inzet op inzet
1. Inleiding Arnhem komt met een nieuwe nota lokaal vrijwilligerswerkbeleid. Waarom? Op de eerste plaats omdat de nota uit 1992 niet meer aansluit bij wat er in Arnhem op dit gebied gebeurt. De ontwikkelingen van de afgelopen tijd, zoals sociale activering, maatschappelijk ondernemen, mantelzorg en wijkbeheer zijn niet terug te vinden in de huidige nota. Er is wel op verschillende deelterreinen beleid ontwikkeld, maar niet vanuit een samenhangende visie op vrijwilligerswerk. Een tweede reden om een nieuwe nota te ontwikkelen is het toenemend besef dat vrijwillige inzet op welk gebied dan ook, grote kansen biedt om mensen met elkaar in contact te brengen. Of het nu gaat om het vervoer van de jeugdspelers, het voorlezen op school, het bezoeken van aidspatienten of de veiligheid in de buurt, het zijn allemaal activiteiten waarbij mensen elkaar beter leren kennen. Of het nu gaat om participatie, integratie of sociale cohesie, het zijn allemaal doelen waarbij vrijwilligersactiviteiten en vrijwillige inzet de betrokkenheid en samenhang in buurt, wijk of stad vergroten. De gemeente doet al het een en ander op deze terreinen, maar heeft dat nog niet verbonden met vrijwilligerswerkbeleid. De belangrijkste reden voor een nieuwe visie op lokaal vrijwilligersbeleid is evenwel de overtuiging dat een gemeente zonder een krachtig beleid gericht op het activeren, betrekken en zelfredzaam maken en houden van burgers, moeilijke tijden tegemoet gaat. Er is praktisch geen beleidsterrein denkbaar waar de inzet van de burgers gemakkelijk gemist kan worden. Een samenleving zonder betrokken burgers is een gevoelsarme, onpersoonlijke en onbetaalbare samenleving, waar het zonder betrokken burgers niet goed toeven is. Om de participatie en inzet van burgers op verschillende fronten te bevorderen is het nodig dat er een samenhangend en integraal beleid ontwikkeld wordt, waarbij de gemeente kiest voor een stimulerende en faciliterende rol temidden van alle betrokken partijen. Dit laatste is bevestigd door de uitkomsten van de in 2002 gehouden conferentie van de Vrijwilligerscentrale. Hier bleek duidelijk dat het veld behoefte heeft aan een overzichtelijk en stimulerend vrijwilligerswerkbeleid vanuit de gemeente. Vrijwilligersorganisaties binnen de diverse sectoren en van uiteenlopende aard hebben daar aangegeven dat de gemeente krachtiger vanuit één eenduidige visie beleid moet maken en uitvoeren. Redenen genoeg om het vrijwilligerswerkbeleid opnieuw op papier te zetten en…. uit te voeren. Er zijn volop kansen die benut kunnen en moeten worden. Kansrijk is onder andere dat de bereidheid om zich vrijwillig in te zetten ook in Arnhem nog steeds aanwezig is. Arnhem heeft meer dan 25.000 vrijwilligers. En Arnhem heeft deze vrijwilligers hard nodig. Het sociaal beeld van Arnhem laat zien dat er op gebied van sociale samenhang, integratie van migranten en tegengaan van de tweedeling nog veel werk aan de winkel is.* De urgentie om de sociale samenhang ofwel de mate waarin “mensen participeren en meedoen aan de Arnhemse samenleving” te versterken, is hoog. Denk alleen maar aan de vergrijzing van Nederland en het mede als gevolg daarvan toenemend sociaal isolement onder mensen. De vrijwillige inzet van Arnhemse burgers kan een belangrijke bijdrage leveren aan het aanpakken van maatschappelijke problemen. Dit vraagt echter wel om een blijvende investering in vrijwilligers en het vrijwilligersbeleid. Immers er zijn ook bedreigingen. Er is weliswaar nog voldoende sociale betrokkenheid, maar deze is niet meer zo vanzelfsprekend. Landelijk en lokaal onderzoek laten zien dat het vrijwilligerswerk onder druk staat. Veel organisaties klagen steen en been dat ze steeds minder mensen bereid vinden zich vrijwillig ergens voor in te zetten. Mensen willen steeds minder langdurig dezelfde vrijwilligersfunctie vervullen, met een steeds omvangrijker takenpakket. * Visie op maatschappelijke ontwikkeling in Arnhem, februari 2004
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
28-04-2004
PAGINA
Duidelijk is tegelijkertijd dat de gemeente niet alles kan. In de uitvoering van het vrijwilligerswerkbeleid spelen vooral de instellingen en organisaties een belangrijke rol. Met deze nieuwe nota geeft de gemeente gemeenschappelijke kaders en uitgangspunten gericht op het verhogen van de vrijwillige inzet van burgers op alle beleidsterreinen waar hiervan sprake is.
2
Dat vraagt om een andere kijk op vrijwilligers. Voor organisaties betekent dat, dat zij aansluiting moeten zoeken bij wat mensen leuk en belangrijk vinden. Van de gemeente vraagt dat het scheppen van een klimaat waarin mensen gestimuleerd worden om vrijwilligerswerk te doen. Niet alleen bij organisaties en instellingen, maar ook in de buurt, wijk, straat, bij bedrijven of in de naaste omgeving. De visie op vrijwilligerswerk gaat dan ook over de maatschappelijke betrokkenheid van burgers, instellingen en bedrijven.
3
PAGINA
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
2. Arnhem heeft de vrijwilligers nodig Op het sportveld spelen jonge Cruyfjes, een straat verder krijgt een oudere bewoner zijn dagelijkse warme maaltijd aangereikt. In het wijkcentrum volgen vrouwen een computercursus, terwijl in de straat mannen en vrouwen bloembakken met begonia’s vullen. Aan de overkant in het park klinkt muziek, kinderen rennen uit school naar de oversteekbrigade en langs de kant van de weg plakt een man de poster van een politiek partij op een verkiezingsbord. Niets ongewoons: kinderen zien we altijd al voetballen, iets aan de deur wat brengen is niet vreemd en van de bloemen in de bakken knapt de straat op. Toch is het heel bijzonder: de kinderen zouden geen training krijgen zonder de vrijwilliger, voor de vrouwen zou de cursus zonder de vrijwillige docent onbetaalbaar zijn en de bloemen zouden er niet gekomen zijn als de wijkvereniging niet gezorgd had voor een sponsor. Vrijwilligers zorgen voor een leefbare stad. In elke stad en dorp verenigen de inwoners zich in allerlei maatschappelijke verbanden en organisaties om een bepaald doel te bereiken. Het zijn mensen die zich vrijwilig inzetten voor iemand of voor de samenleving. De samenleving is enorm gebaat bij deze vrijwilligers. Zonder hen zouden sportvelden leeg zijn, veel mensen zouden vereenzamen, professionele organisaties zouden een groot deel van hun werk niet kunnen doen. Vrijwillige inzet is overal aanwezig: van mantelzorg tot zorg voor de dieren, van sociale activering van kansarme burgers tot maatschappelijke betrokkenheid van ondernemingen, van participatie van wijkbewoners in het wijkgericht werken tot jeugdparticipatie in het jeugdbeleid. In alle gevallen leveren vrijwilligers een belangrijke bijdrage aan de leefbaarheid van de stad. Zonder vrijwilligers is het praktisch en financieel onmogelijk om bepaalde doelen te bereiken. Vrijwilligerswerk vergroot betrokkenheid. De honderden organisaties waarbinnen de vrijwilligers hun activiteiten ontplooien , bepalen in sterke mate de kleur, samenhang, leefbaarheid en dynamiek van onze stad. Samen vormen deze organisaties de civil society. Zij laten zien wat burgers belangrijk vinden, op welke manieren maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid geuit wordt. Bij dat verantwoordelijkheidsgevoel gaat het om het bij elkaar brengen van verschillende bevolkingsgroepen, het oplossen van spanningen en conflicten tussen bewoners, betrekken van bewoners bij het maken en uitvoeren van plannen voor hun buurt of wijk, het betrekken van moeilijk bereikbare groepen, vergroten van sociale controle, buurtveiligheid etc. De inzet is niet altijd belangeloos, het gaat immers om hun eigen leefomgeving, maar is wel vrijwillig. Die vrijwillige inzet leidt tot sociale cohesie in de samenleving. Deze is wenselijk in een tijd van individualisering, vereenzaming en daarmee samenhangende gevoelens van onveiligheid. Maatschappelijke verantwoordelijkheid en vrijwilligerswerk liggen dan ook dicht bij elkaar. Een stad, waarin mensen zich vrijwillig inzetten om bepaalde doelen te bereiken, beschikt over een groot sociaal kapitaal en stelt de gemeente in staat om beter te functioneren. De gemeente heeft er alle belang bij om het daarbinnen plaatsvindende vrijwilligerswerk te koesteren en te faciliteren. Of sterker nog: de maatschappelijke participatie van burgers te stimuleren en te waarderen. Het gaat erom dat mensen vanuit hun eigen mogelijkheden worden gestimuleerd om deel te nemen aan de maatschappij, zich betrokken voelen en bereid zijn daarin hun verantwoordelijkheid te nemen. Vrijwilligerswerk helpt vrijwilligers Het vrijwilligerswerk is voor de vrijwilliger zelf zeker net zo belangrijk en verdient maatschappelijke erkenning en steun. Op veel terreinen kan men niet meer zonder vrijwilligers, van de andere kant kunnen veel mensen niet zonder vrijwilligerswerk, omdat het gewoon ‘leuk’ is, je mensen ontmoet, je goed doet, het je nieuwe kansen biedt, je nieuwe dingen leert.
Veel maatschappelijke organisaties zijn voor hun activiteiten afhankelijk van vrijwilligers. Het doel van een instelling of organisatie is nog steeds de belangrijkste reden voor een vrijwilliger om zich in te zetten. Maar het oude vertrouwde beeld dat een vrijwilliger tot in lengte van dagen verbonden blijft aan hetzelfde vrijwilligerswerk, is verdwenen. Maatschappelijke betrokkenheid is er nog steeds, alleen is het nu meer individualistisch en divers van karakter geworden. Er is verschil tussen ouderen en jongeren, mannen en vrouwen, werkenden en niet-werkenden etc. Mensen willen vrijwilligerswerk doen voor ‘het nut van het algemeen’ én om er zelf iets aan te hebben.Omdat arbeid veelal op de eerste plaats komt, zijn zij bovendien op andere tijden en op andere condities beschikbaar. Het probleem zit niet zozeer in het feit dat mensen minder bereid zijn om zich vrijwillig in te zetten, maar meer in de onaantrekkelijkheid van het vrijwilligerswerk zoals dat nu nog vaak wordt aangeboden. Bovendien worden vrijwilligers mondiger. kritischer, zelfbewuster en calculerend. Ze verwachten van een organisatie helderheid over hun taken, verantwoordelijkheden en positie. Het vraagt van organisaties om een eigentijds vrijwilligersbeleid en vrijwilligerswerk. Het is niet meer voldoende om potentiële vrijwilligers alleen aan de spreken op hun solidariteitsgevoelens. Instellingen en organisaties moeten aansluiting zoeken bij de persoonlijke motieven en talenten van mensen, op hun (tijds)mogelijkheden en ideeën om zich maatschappelijk in te zetten. Dit geldt in sterke mate voor jongeren en allochtonen, groepen die nu nog weinig bereikt worden. Maatschappelijke verantwoordelijkheid Bedrijven maken steeds meer werk van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid door het bieden van steun aan maatschappelijke organisaties. Zij ontdekken het belang van een goede relatie met de omgeving waarin zij gevestigd zijn en met de daar aanwezige maatschappelijke organisaties. Zij stellen faciliteiten voor vrijwilligerswerk beschikbaar en stimuleren hun personeel om, al dan niet in de baas zijn tijd, vrijwilligerswerk te doen. Serviceclubs (Rotary. Lions etc.) zoeken organisaties en doelen, waarvoor zij zich kunnen inzetten. Op bescheiden schaal doen scholen binnen hun lesprogramma’s ervaringen op met projecten om maatschappelijke betrokkenheid van leerlingen te stimuleren. Vrijwilligersorganisaties zijn in dit kader interessante partners voor bedrijven, serviceclubs en scholen. Dit soort contacten kan tot nieuwe activiteiten en projecten leiden en het vrijwilligerskader versterken en verjongen. Sociale activering Voor veel langdurig werklozen is vrijwilligerswerk een stap op weg naar en orientatie op werk. Vrijwilligerswerk kan bovendien een goed alternatief zijn voor mensen die niet meer aan het werk komen. Zij kunnen met vrijwilligerswerk een nuttige tijdsinvulling vinden en betrokken blijven bij de maatschappij.
ONDERWERP
Een nieuwe generatie vrijwilligers dient zich aan.
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
3. Trends en ontwikkelingen
PAGINA
Voor mensen die bewust zoeken naar contact met gelijkgestemden biedt vrijwilligerswerk goede mogelijkheden. Niet iedereen zoekt zelf deze contacten op. Wie minder zelfredzaam is of in de marge van de samenleving verkeert zal daarbij geholpen moeten worden. Sociale activering en werkbemiddeling kunnen daarbij helpen. Vrijwilligerswerk kan de eerste stap zijn naar maatschappelijke participatie: een manier om ervaring op te doen, om contacten te leggen, zelfvertrouwen te kweken.
4
In het vrijwilligerswerk vinden mensen een identiteit, sociale contacten, zingeving, leren mensen sociale vaardigheden, ontwikkelen waarden en normen, oefenen sociale controle uit, ondersteunen elkaar bij lief en leed, netwerken ze met hun omgeving, dragen ze bij aan sociale cohesie etc.
PAGINA
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
Informele hulp. Door maatregelen van de overheid (denk onder andere aan de modernisering en recente bezuinigingen op de AWBZ en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning) zijn steeds meer mensen afhankelijk van informele hulp, hulp aan mensen zonder tussenkomst van organisaties. De informele hulp kan bestaan uit hulp aan mensen buiten de eigen familiekring en hulp aan verwanten. Informele hulp, waaronder mantelzorg, krijgt steeds meer steun. Er komen steeds meer organisaties die informele hulp ondersteunen.
5
Sociale activering kent de laatste tijd vanuit de Wet Werk en Bijstand (WWB) een meer verplichtend karakter. Wanneer vrijwilligerswerk bijdraagt aan het traject richting reguliere arbeidsmarkt, kan dit door de dienst Inwonerszaken worden opgelegd aan haar klanten. Dat betekent dat mensen niet alleen uit eigen motivatie vrijwilligerswerk gaan doen maar dat dit een onderdeel kan zijn van het reintegratietraject bij de dienst Inwonerszaken. Hierbij staat toeleiding naar werk altijd voorop. Voor die klanten waarvoor toeleiding naar werk (vooralsnog) niet haalbaar is, wordt vrijwilligerswerk ingezet voor maatschappelijke participatie. Dit heeft ook consequenties voor de relatie met de Vrijwilligerscentrale. Voor de klanten van de dienst Inwonerszaken worden hierover resultaatafspraken gemaakt .
6
PAGINA
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
4. Wat doet de gemeente? De kern van het tot nu toe gevoerde vrijwilligersbeleid ( nota 1992) bestaat uit het subsidieren van de Arnhemse Vrijwilligerscentrale. Jaarlijks investeert de gemeente € 185.000, - in de Arnhemse Vrijwilligerscentrale voor de volgende taken: - bemiddeling tussen vraag en aanbod - bevorderen van deskundigheid van vrijwilligers - belangen van vrijwilligers behartigen bij instellingen, organisaties en overheden - stimuleren en ondersteunen van vrijwilligersorganisaties op gebied van vrijwilligersbeleid - promotie van vrijwilligerswerk - informatie en advies Daarnaast financiert de gemeente de jaarlijkse Internationale Vrijwilligersdag met als onderdeel de uitreiking van de Burgemeester Drijberprijs voor vrijwilligerswerk. Bovendien subsidieert de gemeente veel professionele instellingen, die intensief gebruik maken van vrijwilligers en allerlei instellingen en organisaties, die met louter en alleen vrijwilligers diverse maatschappelijke doelen nastreven. Maar er gebeurt meer. Het vrijwilligerswerk in Arnhem heeft niet stilgestaan. Allerlei initiatieven, die nadien zijn ontstaan, vonden een goede bodem in Arnhem, zoals sociale acivering, maatschappelijk ondernemen en ondersteuning van mantelzorg. Niet gebaseerd op een gemeentelijke visie op vrijwilligerswerk, maar gedragen door enthousiasme van initiatiefnemers en uitvoerders, heeft de gemeente het vrijwilligerswerk op diverse terreinen een impuls gegeven door incidentele of structurele financiering. ·
· · · · · ·
· ·
De gemeente financiert de coördinatie van het Meldpunt Vrijwillige Thuiszorg, een samenwerkingsverband van een tiental zelfstandige vrijwilligersorganisaties die via één loket hulpvragen beantwoorden, vrijwilligers werven voor de tijdelijke overname van de zorgtaken en samenwerken met professionele zorgaanbieders. De gemeente en de stichting Rijnstad financieren het project De Arnhemse Uitdaging. In dit project wordt het Arnhems bedrijfsleven nauw betrokken bij het vrijwilligerswerk. De gemeente heeft een Stimuleringsregeling Vrijwilligerswerk. Voor vrijwilligers met een minimum inkomen (Arnhem Card als toets) of een bijstandsuitkering betaalt de dienst Inwonerszaken een onkostenvergoeding aan de vrijwilliger én vrijwilligersorganisaties. Het vrijwilligersbeleid in de sportsector wordt door de gemeente extra ondersteund middels de financiering van een verenigingsondersteuner bij de Arnhemse Sport Federatie die sportclubs helpt bij het ontwikkelen van kader- en vrijwilligersbeleid. In het wijkgericht werken bieden opbouwwerkers en wijkmanagers professionele ondersteuning aan wijkbewoners om de maatschappelijke participatie van wijkbewoners te bevorderen. De gemeente draagt een deel van de uitvoering van Sociale Activering op aan de Vrijwilligerscentrale Arnhem. Vrijwilligerswerk bevordert de maatschappelijke participatie van langdurig werklozen en kan de weg openen naar reintegratie of werk. Als onderdeel van het Integraal Jeugdbeleid investeert Arnhem € 67.500,- in jeugdparticipatie. De stap van jeugdparticipatie naar vrijwilligerswerk biedt mogelijkheden binnen Rem op Geweld, Veilige School, Who’z Next en binnen het reguliere kinder, tiener- en jongerenwerk. Jaarlijks kent de gemeente voor een bedrag van € 13.600, - ‘Spekcheques” toe aan ondernemende wijkbewoners, wijkorganisaties en bedrijven, die zich inzetten voor een zorgzaam en leefbaar klimaat in de wijken. De gemeente investeert in het project ‘Bronmethodiek’, één van de projecten die in het kader van de Tijdelijke Stimuleringsregeling Vrijwilligerswerk wordt uitgevoerd. De methodiek helpt organisaties bij het vinden en binden van vrijwilligers. Daarbij gaat het niet om het invullen van vacatures, maar om het achterhalen welke talenten en mogelijkheden er binnen hun achterban (leden, ouders, bewoners etc) zijn. Taken zoeken bij mensen.
ONDERWERP
Na gesprekken met vrijwilligersorganisaties en gemeentelijke diensten zijn de volgende knelpunten toegevoegd: · Burgers en vrijwilligers worden door gemeentelijke diensten nog te vaak gezien als lastpakken, bemoeiallen en ondeskundigen. Deuren blijven vaak gesloten, wat negatief werkt op de motivatie van burgers om zich vrijwillig in te zetten. · De organisatie van burgerlijke betrokkenheid en begeleiding van vrijwilligers kost vaak meer tijd en energie, dan aan capaciteit beschikbaar is. · Veel vrijwilligersorganisaties raken verstrikt in de hoeveelheid regels en verordeningen. Er is hiervoor geen centraal aanspreekpunt bij de gemeentelijke diensten.
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
Uit onderzoek over het vrijwilligerswerk in Arnhem kwamen de volgende knelpunten naar voren. · Veel organisaties in Arnhem bestaan louter en alleen uit vrijwilligers. Zij zijn vaak sterk naar binnen gericht en zijn in hun voortbestaan doorgaans sterk afhankelijk van de voorwaarden die de gemeente biedt. Er wordt door hen beperkt gebruik gemaakt van het bestaande lokale ondersteuningsaanbod. · Verloop onder vrijwilligers vraagt van organisaties steeds opnieuw investeren in het werven en behouden van vrijwilligers. · De gemeente is weinig ‘zichtbaar’ voor veel organisaties en daardoor weinig herkenbaar. Vrijwilligersorganisaties ervaren onvoldoende waardering van de gemeente voor hun werkzaamheden en ideeën · Onduidelijke rolverdeling in het vrijwilligerswerk tussen de gemeente, de ondersteuners, de vrijwilligersorganisaties en de individuele burgers. Het is niet duidelijk wie wat doet en waarvoor verantwoordelijk is. · De positie van de vrijwilligers binnen de organisaties is nog op veel plaatsen niet goed geregeld. Dit geldt voor zowel hun eigen inbreng als voor de randvoorwaarden waaronder zij het werk doen, zoals verzekering, inspraak etc. · In het Arnhems vrijwilligersbeleid worden nauwelijks verbindingen gelegd met bijvoorbeeld lokaal sociaal beleid, wijkgericht werken, sport, cultuur, zorgbeleid en jeugdbeleid. Elke dienst, elke sector kent de vrijwillige inzet van de Arnhemse burger. Elke dienst en elke sector gaat daar op zijn eigen manier mee om, met eigen regelingen en afspraken. Zie het schema in hoofdstuk 6. Dat laat duidelijk zien hoe verweven het vrijwilligerswerk is binnen de hele gemeentelijke organisatie.
PAGINA
Knelpunten
7
En hoe staat het nu met het vrijwilligerswerk in Arnhem ? In 2003 heeft stichting VrijwilligersManagement een nulmeting gedaan om zicht te krijgen op het vrijwilligerswerk in Arnhem. Hieruit blijkt dat vrijwilligers vooral te vinden zijn bij sport, cultuur, zorg, dienstverlening en onderwijs. 41% rekent zich tot pure vrijwilligersorganisaties waar geen beroepskrachten in dienst zijn. Binnen de Arnhemse vrijwilligersorganisaties zijn binnen iedere leeftijdsgroep vrijwilligers actief. De overgrote meerderheid is te vinden tussen de 30 en 60 jaar. Dit sluit aan op de leeftijdsopbouw van de Arnhemse bevolking. De organisaties zijn over het algemeen tevreden over de opbouw van hun vrijwilligersbestand al kan met gerichte werving onder actieve ouderen en 25- 30 jarigen nog een potentiële groep aangeboord worden. Vergeleken met andere gemeenten zijn veel organisaties betrokken bij sociale activering. Het actieve gemeentelijk beleid werpt hier vruchten af. Ruim de helft van de organisaties geeft aan voldoende vrijwilligers te hebben voor haar activiteiten. Het tekort ligt met name bij de jongerenorganisaties, de zorgsector, kerken, cluben buurthuiswerk, actiegroepen en natuurorganisaties. De helft van de vrijwilligers komt uit eigen gelederen of netwerken. Zo’n 20 % meldt zich spontaan aan. Desondanks moeten veel organisaties moeite doen om vrijwilligers te werven (54 %). De meeste organisaties laten hun waardering voor de inzet blijken en zorgen voor begeleiding. Zaken als scholing, vrijwilligerscontracten, verzekeringen, vrijwilligersbeleid en onkostenvergoeding zijn vaak niet goed geregeld. Slechts de helft van de organisaties maakt gebruik van ondersteuning. De Vrijwilligerscentrale en landelijke koepels nemen de meeste ondersteuning voor hun rekening. De tevredenheid over de Vrijwilligerscentrale is groot. Bijna 60 % van de organisaties weten elkaar te vinden en werken samen. Dat is beduidend minder bij migrantenorganisaties, kinderopvang, onderwijs en sport. Deze organisaties zijn vaak intern gericht. Een klein gedeelte is ontevreden over het Arnhemse vrijwilligersbeleid. Dat heeft vooral te maken met bezuinigingen en strengere eisen. Dat betekent niet dat de rest tevreden is. Zeker de helft heeft geen idee wat voor vrijwilligersbeleid de gemeente voert.
8
PAGINA
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
· Raakvlakken tussen afdelingen en gemeentelijke diensten worden te weinig onderkend. · Geen stimulering om onderwerpen die met vrijwilligers te maken hebben integraal op te pakken. · Voldoende financiële middelen voor exploitatie, sfeer en samenwerking in de organisatie, sponsoring, P.r. en imago van de organisatie zijn voor het vrijwilligersveld actueel en urgent.
Wat is er nodig ? Geconcludeerd kan worden dat de Arnhemse vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties behoefte hebben aan: · ondersteuning bij vergroten van deskundigheid en de ontwikkeling van de ‘eigen kracht’ bij vrijwilligersorganisaties ( modern vrijwilligersbeleid, gericht werven, themabijeenkomsten, handboek vrijwilligers) · ondersteuning bij de werving en het behoud van vrijwilligers · materiele en immateriële uitingen van waardering voor en erkenning van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties door de gemeente en instellingen · betere communicatie over het ondersteuningsaanbod, zowel personeel, materieel als financieel. · verbetering van de positie van vrijwilligers binnen de organisaties waar zij werkzaam zijn · betere afstemming tussen gemeentelijke diensten in relatie tot doel en uitgangspunten, aangestuurd vanuit één centraal punt · een aanspreekpunt per dienst voor vrijwilligerswerkbeleid · verbetering communicatie tussen gemeente en vrijwilligers
Doelstelling: Het realiseren van een samenhangend vrijwilligerswerkbeleid dat aansluit op behoefte aan actief burgerschap en aan modern en zinnig vrijwilligerswerk Uitgangspunten · De gemeente heeft er belang bij om de civil society en het daarbinnen plaatsvindende vrijwilligerswerk te koesteren en te faciliteren om de maatschappelijke betrokkenheid van burgers te vergroten. · De gemeente is succesvoller wanneer ze te maken heeft met een meedenkende en meehelpende bevolking. Voor problemen zijn oplossingen, die vanuit de samenleving zelf komen vaak goedkoper en passen doorgaans beter bij de wensen van burgers, dan die welke door de overheid aangedragen worden. · Stimulerende randvoorwaarden en een integrale aanpak bevorderen de maatschappelijke betrokkenheid. · Vrijwilligersorganisaties zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor het oplossen van organisatorisch, financiële of accommodatieproblemen. De organisaties zijn zelf het beste in staat hun problemen op te lossen, als daarvoor de juiste voorwaarden bestaan. Zij kennen immers het beste hun eigen achterban. · Ondersteuning en waardering van de gemeente, maatschappelijke organisaties en bedrijven stimuleert de vrijwillige inzet. · Vrijwillige inzet is in alle sectoren van belang, zowel georganiseerd als ongeorganiseerd (mantelzorg), in organisaties met beroepskrachten als organisaties die uit vrijwilligersbestaan. · Vrijwilligerswerk en sociale activering liggen in elkaars verlengde. · Wijkgericht werken kan niet zonder een integraal vrijwilligerswerkbeleid.
ONDERWERP
De gemeente Arnhem wil dan ook een klimaat scheppen waarin de inwoners van Arnhem gestimuleerd worden om initiatieven te nemen en waarin zij hun talenten en potenties benutten om zichzelf en hun omgeving verder te helpen.
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
Vrijwilligerswerk is niet een doel op zich, maar één van de meest vanzelfsprekende manieren om te laten zien dat je je betrokken voelt bij de maatschappij. De samenleving gedijt nu eenmaal beter naarmate meer mensen wat doen voor hun leefomgeving en zich daarvoor verantwoordelijk voelen en maken. Deze verschuiving in de betekenis van het vrijwilligerswerk is belangrijk voor de stad, voor het samenwonen en het samenleven. Vrijwilligerswerk is in deze visie vooral uitdrukking van betrokkenheid bij je leefomgeving. Maar die betrokkenheid ontstaat niet van zelf. Betrokkenheid neemt toe, als mensen het gevoel hebben dat de vereniging, de school, de wijk, het landschap iets van hen is, dat ze er deel aan hebben, dat ze erin participeren. Dat vraagt om investeren in allerlei mogelijkheden voor participatie, voor jong en oud, voor autochtoon en allochtoon, voor sociaal zwakkeren en ‘sterke schouders’ . Daarmee wordt tegelijkertijd het draagvlak van het vrijwilligerswerk verbreedt en versterkt.
PAGINA
Een warme, humane samenleving met oog voor de menselijke maat, opkomen voor elkaar, je voor elkaar inzetten en betrokken zijn bij elkaar, kan niet zonder vrijwilligers. Daarbij gaat het om betrokkenheid, participatie en actief burgerschap. De gemeente Arnhem zegt in het collegeakkoord: “De gemeente werkt samen met actieve wijkbewoners en organisaties aan een betere woonen leefomgeving. De werkzaamheden van actieve vrijwilligers en wijkplatforms verdienen professionele ondersteuning” Hiermee verbindt de gemeente de actieve bijdrage van de inwoners aan de samenleving met het vrijwilligerswerk. De gemeente wil met het ondersteunen van het vrijwilligerswerk een groei van het aantal vrijwilligers in de stad realiseren van 32 per 100 inwoners naar 35 in 2006.
9
5. Wat wil de gemeente?
Op alle terreinen waar sprake is van vrijwillige inzet van inwoners of waar het gewenst is, moet vrijwilligerswerkbeleid opgenomen zijn. Dat heeft consequenties voor de gemeentelijke diensten en vraagt om een integrale aanpak en een afgestemd vrijwilligerswerkbeleid. . Elke dienst heeft zijn eigen karakteristieke relatie met vrijwilligers en heeft een eigen verantwoordelijkheid voor de manier waarop vrijwilligers ondersteund worden.
ONDERWERP
6.1 Afgestemd beleid gericht op inzet van inwoners
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
De gemeente zal haar huidige investeringen in het vrijwilligerswerk, zoals genoemd in hoofdstuk 4, voortzetten. Er is echter meer nodig om de visie op de vrijwillige inzet van burgers in de gemeente gestalte te geven.
PAGINA
Voorgaande hoofdstukken laten de waarde en de omvang van het vrijwilligerswerk zien. Arnhem kan niet zonder. Huidige vrijwilligers moeten dan ook gekoesterd worden. Nieuwe groepen burgers zullen met energie en enthousiasme overtuigd moeten worden dat ook zij talenten hebben en hun vrijwillige inzet onmisbaar is voor de Arnhemse samenleving. Het belangrijkste kenmerk van vrijwilligerswerk is en blijft dat het werk is dat mensen uit eigen beweging doen omdat ze het leuk en belangrijk vinden. Het is hun motivatie waarvan gemeente en instellingen gebruik mogen maken. Om dit grote sociaal kapitaal te behouden en te vergroten vraagt het van organisaties, dat zij zich aansluiten bij de wens en de bereidheid van burgers om zich maatschappelijk in te zetten en van de overheid, dat het de noodzakelijke randvoorwaarden biedt waardoor maatschappelijke organisaties zelfstandig kunnen voortbestaan en burgers gestimuleerd worden tot maatschappelijke participatie.
10
6. Bouwen aan beter
Onderstaand schema toont de relatie van het vrijwilligerswerk met de verschillende diensten. Vrijwilligers/ organisaties
Belang voor gemeente
Relatie met gemeente
Welke diensten
Gemeentelijke rol/instrumenten voor integr. vrijw. beleid
Actieve burgers als het gaat om verschillende maatschappelijke zaken wijkplatform jeugdparticipatie leefomgeving
Gemeente heeft deze mensen hard nodig voor beleidsontwikkeling en uitvoering.
Intensief via het wijkgericht werken. Veel direct contact.
Concern (wijkzaken) Maatschappelijke Ontwikkeling Stadsbeheer Stadsontwikkeling
· · · · ·
activeren faciliteren informeren waarderen bevorderen van zelfsturing
Minder intensief. Het is vooral een subsidierelatie.
Maatschappelijke Ontwikkeling Concern (wijkzaken)
· · ·
faciliteren subsidiëren deskundigheid bevorderen waarderen informeren ondersteunen zelfsturing bevorderen accommodatie
Van belang voor dichten kloof burger-overheid Signaalfunctie
Actieve burgers in zelforganisaties (intern gericht) op terrein van cultuur, sport, religie, wijken, huisvesting etc. vrijwilligers in sportverenigingen, binnen de kerk, school etc.
Zelforganisaties zijn belangrijk voor maatschappelijke cohesie, integratie, bestrijden van eenzaamheid etc.
Contacten via steunfuncties.
· · · · ·
Steunorganisaties zoals de Stichting Rijnstad, de SWOA, ASF, Vrijwilligerscentrale, waarmee de gemeente een professionele relatie mee heeft als het gaat om uitvoering van beleid.
Deze organisaties voeren het gemeentelijk beleid uit. Ook van belang voor beleidsontwikkeling.
Intensief, met name in relatie tot produktafspraken/ subsidie Samenwerking bij de uitvoering van beleid.
Maatschappelijke Ontwikkeling Concern (wijkzaken) Stadsbeheer
· · · ·
subsidieren duidelijke taken en verantwoordelijkheden resultaatverplichting formuleren evaluatie samenwerking
waardering informatie subsidiëren
Mensen met een uitkering die in aanmerking komen voor sociale activering ( opstap naar werk)
Vrijwilligerswerk biedt perspectief op werk.
Verplichtende relatie met Inwonerszaken.
Gericht op bestrijding isolatie en ontstaan van marginale groepen. Voorkomt terechtkomen in zorgcircuit.
Bemiddeling deels via VWC en reintegratiebedrijven
· · · ·
begeleiding deskundigheidsbevordering relatie IZ-VWC
· ·
informatie waarderen
· · · ·
informatie faciliteren waarderen subsidiëren
Inwonerszaken Maatschappelijke Ontwikkeling
Bevorderen inburgering van nieuwkomers en oudkomers Vrijwilligers voor charitatieve instellingen, zoals Rode kruis, Hartstichting, Greenpaece, Zonnebloem, die bijvoorbeeld collecteren.
Geen direct belang. Dragen bij aan zorg- en leefklimaat en aan sociale cohesie. Bieden activeringsplekken.
Maatschappelijk ondernemen, waarbij medewerkers vrijwilligerswerk willen doen of bedrijven het werk van vrijwilligersorganisaties ondersteunen.
Samenwerking versterkt Verloopt via Arnhemse sociale cohesie, Uitdaging/subsidierelatie ondersteunt organisaties met menskracht, middelen en materialen. Kans op arbeidsbemiddeling. Versterkt relatie met het bedrijfsleven. Begeleiding (allochtone) starters.
Weinig direct contact met de gemeente. Contacten verlopen via ondersteunende organisaties (Vrijwilligerscentrale, SWOA etc.) Maatschappelijke Ontwikkeling Stadsontwikkeling (EZ)
Het vrijwilligerswerkbeleid van de gemeente is geen beleid dat achter de tafel kan worden verzonnen of eenzijdig kan worden gedelegeerd naar één functionaris. Binnen MO maar ook binnen de andere diensten van de gemeente heeft iedereen in meerdere of mindere mate te maken met vrijwilligers en/of vrijwilligerswerkorganisaties. In sommige beleidsvelden is men zelfs in grote mate afhankelijk van de inzet van vrijwilligers (denk bv. aan wijkzaken). Kortom: vrijwilligerswerkbeleid loopt dwars door de gemeentelijke sectoren heen. Uit het schema blijkt ook dat de rol van de gemeente varieert, afhankelijk van de groepen en organisaties waarmee zij te maken heeft. Bij sommige organisaties of groepen, die zichzelf goed kunnen bedruipen, is het voldoende om regelmatig aandacht te schenken en waardering te tonen. Met andere organisaties of groepen daarentegen heeft de gemeente een intensieve en soms zelfs professionele of financiele relatie, waarbij het nodig is duidelijke afspraken te maken over de wederzijdse inspanningen en resultaten. Duidelijk is evenwel dat de gemeente regisseur is temidden van alle partijen en zorg draagt voor de onderlinge afstemming en samenhang tussen de partijen. Er is daarom zowel intern als extern, grote behoefte aan een goed overzicht van wie wat doet met (welke) vrijwilligers en welke instrumenten gebruikt worden om mensen/organisaties te activeren of daarbij te ondersteunen. Een sterk samenhangend beleid maakt het ook eenvoudiger om de kansen te benutten die zich in de verschillende beleidsterreinen voordoen om het integraal vrijwilligerswerkbeleid te versterken. En kansen zijn er volop. Denk bijvoorbeeld aan de recente ontwikkelingen op het lokaal gezondheidszorgbeleid en de toekomstige Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), die volgens plan in 2006 wordt ingevoerd. De bevolking vergrijst in een snel tempo en ouderen, chronisch zieken en gehandicapten moeten zo lang mogelijk uit de instellingen
ONDERWERP
· · ·
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
Deze lopen via thuiszorg Maatschappelijke en steunpunt Ontwikkeling mantelzorg. Subsidierelatie met steunpunt.
PAGINA
Mantelzorgers van belang voor gemeenschap.
11
Mantelzorg
Jeugdparticipatie Ook in het vrijwilligerswerk geldt ‘jong geleerd, oud gedaan’. Daarom is het bevorderen van vrijwilligerswerk op jeugdige leeftijd van belang. De gemeente en scholen, zowel in het basis- als voortgezet onderwijs, investeren in het actief betrekken van jeugd. Naast de klassieke leerlingenraad ontstaan initiatieven, waarbij leerlingen elkaar helpen, vrijwilligerswerk als leerplek wordt opgenomen in het leerplan of waar de jeugd zelf vrijwilligersprojecten ontwikkelt en uitvoert. Dergelijke initiatieven lenen zich uitstekend voor een samenwerking tussen scholen en de vrijwilligerscentrale, die een initiërende en/of ondersteunende rol kan spelen. Dit laatste geldt ook voor de gemeente vanuit het jeugdparticipatiebeleid.
ONDERWERP
6.2 Vergroten van betrokkenheid De binding aan hun eigen woon- en leefomgeving brengt veel mensen tot het doen van vrijwilligerswerk. Aangezien de gemeente steeds meer bezig is met het delen van verantwoordelijkheid voor inrichting en beheer van wijk of buurt met de bewoners biedt dit uitstekende mogelijkheden voor een koppeling tussen vrijwilligerswerk en de reguliere beleidsdoelstellingen van de gemeente. Op deze manier wordt ook invulling gegeven aan lokaal sociaal beleid dat initiatief en inspraak legt bij bewoners. Een groot deel van bewonersactiviteiten is tamelijk ongrijpbaar en onderdeel van de dagelijkse praktijk. De gemeente kan hierop wel invloed uitoefenen door inzet van bewoners te waarderen, inzet actief te stimuleren en bewoners actief te betrekken bij activiteiten in wijk of buurt. Dat gebeurt nu binnen het wijkgericht werken, het opbouwwerk en bij het project Buitengewoon Beter. Het inschakelen en mobiliseren van vrijwilligers kost vaak veel tijd en energie, waarvoor ambtelijke en/of professionele capaciteit beschikbaar moet zijn. De gemeente wil de komende jaren de vrijwillige inzet in wijken en buurten versterken door: - open te staan voor het zelforganiserend vermogen van burgers. - een fysieke omgeving te creëren die ontmoetingen aanmoedigt, zoals het realiseren van multifunctionele centra in wijken, pioniershonken in nieuwbouwwijken, sport- en spelpleinen, ontmoetingsplekken in wijken ondersteuning van actieve vrijwilligers in wijkplatforms - ondersteuning van bewonersparticipatieprojecten zoals de ABCD methodiek en Bronmethodiek. - voortzetting van de Spekcheque voor ondernemende wijkbewoners en wijkorganisaties, die zich inzetten voor een zorgzaam en leefbaar klimaat in de wijken. - herijking van de wijkbudgetten: een deel van het wijkbudget bestemmen voor initiatieven die de samenhang in wijk of buurt bevorderen.
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
Er wordt een overzicht samengesteld van de werkzaamheden en doelen van de gemeentelijke diensten voor wat betreft het vrijwilligersbeleid, van de regelingen, projecten en contactpersonen. Het overzicht wordt opgenomen in de digitale sociale kaart.
PAGINA
Om samenhang te krijgen in beleid waar sprake is van vrijwillige inzet overleggen betrokken diensten 3x per jaar, onder regie van de dienst Maatschappelijke Ontwikkeling. Tot de onderwerpen van overleg behoren onder meer: · afstemming van initiatieven en maatregelen en effecten van bepaalde maatregelen op de maatschappelijke betrokkenheid van burgers, zowel stedelijk als voor de wijken · gebruik van elkaars netwerken · samengestelde subsidies en dito resultaatverplichtingen · rol en taken van Vrijwilligerscentrale (werkprogramma) · signaleren en benutten van kansen voor nieuwe projecten en activiteiten tussen de sectoren · kwaliteit van organisaties · publiciteit over zowel de mogelijkheden van ondersteuning als bekendheid geven aan goede en inspirerende praktijkvoorbeelden. · mogelijkheden om subsidies binnen te halen
12
gehouden worden. De overheid krijgt een steeds grotere rol als het gaat om het totstandbrengen van een wijkgericht aanbod van zorg en maatschappelijke dienstverlening. Zoals nu al kan worden voorzien – en zeker in economisch minder rooskleurige tijden – zal de vraag om actieve, hulpvaardige en betrokken burgers alleen maar toenemen.
6.4 Versterking van de positie van vrijwilligers De vrijwilligers moeten weten waar ze aan toe zijn. Een vrijwilligersorganisatie kan dat bieden als zij een duidelijk vrijwilligersbeleid voeren waarin een aantal zaken geregeld zijn, zoals statuut onkostenvergoeding, verzekering, medezeggenschap, opleiding, inspraak, waardering etc. De gemeente verplicht organisaties waar zij een subsidierelatie mee hebben tot het hebben en uitvoeren van vrijwilligersbeleid. Er worden afspraken gemaakt over
ONDERWERP
Vrijwilligerscentrale Vrijwilligerswerk als uiting van maatschappelijke betrokkenheid van burgers, organisaties en bedrijfsleven betekent een andere invulling van de ondersteuning van het vrijwilligerswerk door de Vrijwilligerscentrale. De Vrijwilligerscentrale zal in haar werkprogramma uitdrukkelijker aandacht besteden aan het ontwikkelen en organiseren van nieuwe vormen van maatschappelijke participatie, onder andere voor allochtonen en jongeren.
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
Multiculturele vrijwilligers(organisaties) Vrijwilligerswerk is een van de wegen waarlangs maatschappelijke participatie van allochtonen, een speerpunt van het Arnhemse integratiebeleid, gestalte kan krijgen. Migranten zijn al veel actief binnen de eigen religieuse, sociaal-culturele en zelforganisaties. Deze inzet blijft belangrijk en willen we stimuleren. Daarnaast willen we de verbindingen tussen migranten en autochtone Arnhemmers stimuleren via het vrijwilligerswerk in algemene organisaties. Het werven en behouden van migranten voor vrijwilligers-werk in algemene organisaties vergt geduld en wederzijdse inspanningen. Om de samenwerking tussen autochtonen en allochtonen te stimuleren zullen organisaties gewezen worden op de mogelijkheden die het fonds Samenleving biedt.
PAGINA
Om sturing te geven aan de kwaliteitsontwikkeling wordt een zgn. Keurmerk Vrijwilligersbeleid ontwikkeld. Organisaties weten waaraan zij moeten werken om een goed vrijwilligersbeleid te kunnen voeren. Tegelijkertijd is het Keurmerk Vrijwilligersbeleid richtinggevend voor de Vrijwilligerscentrale in de ondersteuning van organisaties om voor het keurmerk in aanmerking te komen. Het Keurmerk Vrijwilligersbeleid is uiteindelijk een ‘garantie’ voor de vrijwilligers dat de organisatie het goed voor heeft met de vrijwilligers en voor de organisatie het bewijs dat men werk maakt van het vrijwilligersbeleid en men waardering heeft voor alle inspanningen. De Vrijwilligerscentrale toetst en certificeert de vrijwilligersorganisaties.
13
6.3 Kwaliteit van vrijwilligersorganisaties. Er is nog voldoende bereidheid om vrijwilligerwerk te verrichten. Het vraagt wel om een omgeving waarin het leuk en aantrekkelijk is om dat te doen. Het vraagt om kwaliteit bij vrijwilligersorganisaties. Kwaliteit bestaat niet alleen uit een goede positie van de vrijwilliger binnen de organisatie, maar ook in het vinden en binden van vrijwilligers. Organisaties zijn niet altijd toegerust om actief vrijwilligers te werven of in te spelen op potentiële vrijwilligers. In het algemeen geldt dat organisaties rekening moeten houden met de wensen en mogelijkheden van (potentiële) vrijwilligers en hun organisatie zonodig daarop moeten aanpassen. Vrijwilligersbeleid is hierbij onmisbaar. Om kwaliteit te bereiken is ondersteuning nodig. De vrijwilligerscentrale biedt deze ondersteuning en zal vooral handvaten bieden om vrijwilligersorganisaties in staat te stellen hun eigen problemen op te lossen. Aansluiten op de ICT mogelijkheden en op de flexibilisering van het vrijwilligerswerk zijn hierin belangrijke items. Een belangrijke ondersteuningsmiddel zal de Bronmethodiek zijn. De Vrijwilligerscentrale ontwikkelt deze methodiek, die organisaties helpt om vrijwilligers te werven en te behouden. Bij deze methodiek wordt gekeken naar waar mensen goed in zijn en wat ze kunnen en willen doen. De achterban van de organisatie is de bron waaruit geput kan worden. De taken worden daarbij gezocht. Deze methodiek is een instrument dat inspeelt op de nieuwe generatie vrijwilligers, waarbij persoonlijke motieven, talenten en mogelijkheden drijfveren zijn voor het vrijwilligerswerk. De Vrijwilligerscentrale zal de bronmethodiek beschikbaar stellen en de uitvoering ondersteunen via cursussen.
14
PAGINA
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
inspanningsverplichtingen van de organisaties jegens hun vrijwilligers met doelen en resultaten. Het hebben van een vrijwilligersbeleid geldt ook voor de gemeentelijke diensten, die in de beleidsuitvoering gebruik maken van vrijwilligers. Zij zorgen eveneens voor duidelijkheid en afspraken: wat je van elkaar mag verwachten, taakverdeling en verantwoordelijkheden, mate van invloed van vrijwilligers, overleg en contacten, budgetten, verzekering etc. 6.5 Sociale activering, inburgering. De komende jaren zal de dienst Inwonerszaken de Vrijwilligerscentrale blijven betrekken bij sociale activeringstrajecten. Het gaat om mensen met weinig kans op een betaalde baan, waarvoor het vrijwilligerswerk ingezet wordt om sociaal isolement te voorkomen en om mensen voor wie vrijwilligerswerk de weg is naar reintegratie of werk. De Vrijwilligerscentrale wordt ingeschakeld voor inburgeringtrajecten voor Oudkomers. In deze trajecten wordt via het vrijwilligerswerk een verbinding gelegd tussen taalontwikkeling en sociale activering. 6.6 Samenwerking met het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven zorgt in het project ‘Arnhemse Uitdaging’ in buurten en wijken al voor vergroting van de leefbaarheid door jaarlijks vele initiatieven te ondersteunen met geld, materialen of menskracht. Het maatschappelijke betrokken ondernemersschap leeft in Arnhem bij de bedrijven. Men wil niet alleen voor buurt en wijk wat betekenen maar ook voor de stad. Daar waar mogelijk trekken gemeente, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samen op bij de aanpak van maatschappelijke problemen. Deze samenwerking biedt een unieke kans om de sociale samenhang in de stad te versterken. Het netwerk dat opgebouwd is met het bedrijfsleven biedt bovendien volop kans voor samenwerking in de Maatschappelijke Zorg. Zo kan bij activering van dak- en thuislozen het ondernemersnetwerk ingezet worden voor werkervaringsplaatsen, dagwerkopdrachten en plekken en plaatsen voor taakgestraften. De Arnhemse Uitdaging is en blijft een essentiele schakel tussen de vraag van organisaties en het aanbod van het bedrijfsleven. Dit wordt ook door het bedrijfsleven benadrukt. De ‘Arnhemse Uitdaging’ wordt dan ook structureel door de gemeente ondersteund. 6.7 Zichtbare waardering De vrijwilligersdag, vrijwilligersprijs en werkbezoeken van college- en raadsleden aan vrijwilligersactiviteiten worden voortgezet. Deze activiteiten zijn nog sterk gericht op het traditionele vrijwilligerswerk. De gemeente wil de bestuurlijke waardering verbreden tot alle terreinen waar sprake is van vrijwillige inzet. De Spekcheque biedt daar mogelijkheden voor. Ook met betere afstemming tussen de huidige vrijwilligersprijzen, zoals de burg. Drijberprijs, en wellicht in een nieuw kader kan de gemeente nadrukkelijker en breder haar waardering voor actief burgerschap uitdragen. De gemeente wil bevorderen dat diensten en/of sectoren per jaar één project adopteren via de Arnhemse Uitdaging, de Vrijwilligerscentrale of een persoonlijke voordracht. Voor de uitvoering zijn meerdere mogelijkheden: tussen of na werktijd, één dag per jaar het ambtenarencorps geheel of gedeeltelijk in diensttijd inzetten etc. Het is niet alleen een blijk van waardering, maar het verkleint ook de kloof tussen de burger en de overheid. 6.8 Dichtbij de vrijwilliger Vrijwilligers weten uit eigen ervaring beter dan wie ook wat wel en niet werkt en waaraan vrijwilligers behoefte hebben. Vrijwilligersorganisaties zullen daarvoor ruimte moeten bieden via vrijwilligersraad of iets dergelijks. De gemeente zal op haar beurt eveneens contact moeten houden met vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers om te peilen of het vrijwilligerswerkbeleid nog past bij de behoefte en of het voldoet aan de verwachtingen. Zo nodig wordt het beleid aangepast.
15
PAGINA
Inzet op inzet - vrijwilligerswerkbeleid van Arnhem
ONDERWERP
Voorgestelde maatregelen Maatregelen Afgestemd beleid Vergroten betrokkenheid
-
Kwaliteit van vrijwilligersorgani saties Versterking positie van vrijwilligers
-
Sociale activering
-
Samenwerking met het bedrijfsleven Zichtbare waardering
-
Dichtbij de vrijwilliger
-
3x per jaar overleg betrokken diensten overzicht regelingen, projecten, activiteiten en contactpersonen elke dienst heeft een aanspreekpunt voor vrijwilligersbeleid stimuleren van kansrijke samenwerkingsprojecten en activiteiten tussen de sectoren ondersteuning van wijkplatform ondersteuning bewonersparticipatieprojecten intensiveren relatie school-vrijwilligerswerk vanuit jeugdparticipatie Scholen informeren over vrijwilligerswerk in relatie tot leerplan, waarbij de Vrijwilligerscentrale expertise aanbiedt cursusaanbod werven en behouden vrijwilligers ontwikkelen keurmerk vrijwilligersbeleid toetsing en certificering door Vrijwilligerscentrale jaarlijks minimaal 5 organisaties die gecertificeerd worden in criteria van het fonds Samenleving het stimuleren van vrijwilligerswerk opnemen aanpassing taken Vrijwilligerscentrale uiterlijk 2006 is het vrijwilligersbeleid opgenomen in subsidieovereenkomsten voor gesubsidieerde instellingen vrijwilligersbeleid bij gemeentelijke diensten die met vrijwilligers werken Vrijwilligerscentrale voert elk jaar sociaal-activeringstrajecten uit Vrijwilligerscentrale wordt betrokken bij inburgeringstrajecten Dienst Inwonerszaken schakelt vrijwilligerswerk in bij reintegratietrajecten structurele subsidie voor Arnhemse Uitdaging evaluatie huidige vrijwilligersprijzen Spekcheque nadrukkelijker verbreden met initiatieven op sociaal terrein. elke dienst/sector voert één vrijwilligersproject uit via de Arnhemse Uitdaging 1x per jaar overleg met expertgroep elke dienst voert 1x per 2 à 4 jaar accountgesprekken met organisaties die subsidie ontvangen jaarlijks overleg met gemeentelike diensten over subsidieovereenkomst Vrijwilligerscentrale om de 4 jaar wordt vrijwilligersmonitor uitgevoerd