Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder

Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Opleiding Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen Academiejaar 2012-2013

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van Master in de Lichamelijke Opvoeding en de Bewegingswetenschappen

Door: Martinsen Gaëlle Promotor: Prof. Dr. J. Bourgois Begeleider: Dr. I. Tallir

Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Opleiding Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen Academiejaar 2012-2013

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van Master in de Lichamelijke Opvoeding en de Bewegingswetenschappen

Door: Martinsen Gaëlle Promotor: Prof. Dr. J. Bourgois Begeleider: Dr. I. Tallir

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder

WOORD VOORAF

In het kader van mijn opleiding Master in de Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen stond ik voor een belangrijke keuze in het zoeken naar een interessant en vooruitstrevend onderwerp voor mijn masterproef die het sluitstuk van mijn studies moet betekenen. Zelf ben ik al jaren zwemster op recreatief niveau waarna ik op zestienjarige leeftijd de logische beslissing nam om strandredder te worden. Mijn interesses in zwemmen en reddend zwemmen zorgden voor de drijfveer in de definitieve keuze van mijn masterproef. Ik koos ervoor om de fysieke fitheid bij Hoger Redders wetenschappelijk te onderzoeken. Daarnaast stel ik het ten zeerste op prijs iedereen te bedanken die bijgedragen heeft tot het tot stand komen van mijn masterproef. In de eerste plaats dank ik mijn geachte promotor, Prof. Jan Bourgois en begeleider, Dr. Isabel Tallir, die mij op regelmatige tijdstippen de nodige feedback bezorgden over het verloop van mijn masterproef. Zij hebben mij de mogelijkheid geboden dit werk tot een goed einde te brengen, mij de nodige middelen ter beschikking gesteld en stonden altijd op een geduldige manier klaar met woord en daad. Evenzeer wil ik mijn medestudente Lore Schaut bedanken voor de productieve samenwerking tijdens dit lange proces. Het uitvoeren van deze masterproef was tevens niet mogelijk geweest zonder de vrijwillige medewerking van alle Hoger Redders, waarvoor ook zij een dankwoordje krijgen. Tot slot wil ik graag ook een woord van dank richten tot mijn naaste omgeving. In het bijzonder is dat mijn vriend, Maxime Bonny. Hij heeft mijn werk doorgelezen en mij onvoorwaardelijk en moreel gesteund bij het tot stand komen van mijn masterproef. Ook mijn ouders en vrienden verdienen een woordje van dank voor hun steun en bemoedigende woorden.

I


INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF _____________________________________________________ I INHOUDSOPGAVE ___________________________________________________ III SAMENVATTING ____________________________________________________ VII LITERATUURSTUDIE __________________________________________________ 1 1

FYSIEKE FITHEID _____________________________________________________ 1 1.1

Morfologische component van fysieke fitheid _______________________________ 1

1.2

Cardiorespiratoire component van fysieke fitheid ____________________________ 1

1.3

Musculaire component van fysieke fitheid__________________________________ 2

1.4

Motorische component van fysieke fitheid _________________________________ 3

1.5

Soorten fysieke fitheid _________________________________________________ 3

1.5.1

Gezondheidsgerelateerde fysieke fitheid ______________________________________ 3

1.5.2

Prestatiegerelateerde fysieke fitheid __________________________________________ 4

1.5.3

Beroepsgerelateerde fysieke fitheid __________________________________________ 5

1.6

1.6.1

Veldtesten ______________________________________________________________ 6

1.6.2

Labotesten _____________________________________________________________ 8

1.7

2

3

4

Het meten van fysieke fitheid ____________________________________________ 6

Validiteit en betrouwbaarheid van fysieke fitheidstesten _______________________ 8

1.7.1

Validiteit _______________________________________________________________ 8

1.7.2

Betrouwbaarheid ________________________________________________________ 9

VERDRINKING _______________________________________________________ 10 2.1

Terminologie _______________________________________________________ 10

2.2

Oorzaken van verdrinking _____________________________________________ 11

2.3

Incidentie en prevalentie van verdrinking _________________________________ 11

DE REDDER __________________________________________________________ 13 3.1

Antropometrisch profiel _______________________________________________ 13

3.2

Energieverbruik tijdens een reddingsoperatie ______________________________ 14

FITHEIDSTESTEN VOOR REDDERS ____________________________________ 16 4.1.1

Wat is een taakanalyse? __________________________________________________ 16

4.1.2

Hoe wordt een taakanalyse uitgevoerd? ______________________________________ 16

4.1.3

Toepassing: taakanalyse bij redders _________________________________________ 18

4.1.4

Geslacht en leeftijd ______________________________________________________ 19

III

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder 4.1.5

5

Training _______________________________________________________________ 20

PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN ______________________ 21 5.1

Probleemstelling _____________________________________________________ 21

5.2

Onderzoeksvragen____________________________________________________ 21

METHODIEK _________________________________________________________ 23 1

2

3

PROEFPERSONEN_____________________________________________________ 23 1.1

Selectie van de proefpersonen __________________________________________ 23

1.2

Proefgroep __________________________________________________________ 23

PROCEDURE__________________________________________________________ 24 2.1

Soort onderzoek _____________________________________________________ 24

2.2

Dataverzameling _____________________________________________________ 24

2.3

Meetinstrumenten ____________________________________________________ 25

2.3.1

Vragenlijst _____________________________________________________________ 25

2.3.2

Eurofit Testbatterij _______________________________________________________ 26

2.3.3

Geïsoleerde functionele reddingsproeven Hoger Redder _________________________ 32

2.3.4

Geïntegreerde reddingsproef Hoger Redder ___________________________________ 34

DATA ANALYSE ______________________________________________________ 37 3.1

Beschrijvende statistiek _______________________________________________ 37

3.1.1

Vragenlijst _____________________________________________________________ 37

3.1.2

Eurofit Testbatterij _______________________________________________________ 38

3.1.3

Geïsoleerde functionele reddingsproeven _____________________________________ 39

3.1.4

Geïntegreerde reddingsproef _______________________________________________ 39

3.2

Statistische analyse ___________________________________________________ 40

3.2.1

Independent Sample T-test ________________________________________________ 40

3.2.2

Lineaire en Multipele Regressie ____________________________________________ 40

RESULTATEN ________________________________________________________ 43 1

2

BESCHRIJVENDE RESULTATEN _______________________________________ 43 1.1

Vragenlijst __________________________________________________________ 43

1.2

Eurofit Testbatterij ___________________________________________________ 45

1.3

Geïsoleerde functionele reddingsproeven __________________________________ 46

1.4

Geïntegreerde reddingsproef ____________________________________________ 48

VERSCHIL IN PRESTATIE TUSSEN MANNEN EN VROUWEN _____________ 50 2.1

Eurofit Testbatterij ___________________________________________________ 50

2.1.1

Antropometrische metingen________________________________________________ 50

2.1.2

Motorische testen en uithoudingstest _________________________________________ 51

IV


2.2

Geïsoleerde functionele reddingsproeven en geïntegreerde reddingsproef ________ 51

3 INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID, GESLACHT EN REGELMATIG ZWEMMEN OP DE PRESTATIE VAN DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF __________ 53 3.1

Multicollineariteit en spreidingsdiagrammen _______________________________ 53

3.2

Lineaire Regressie ___________________________________________________ 55

3.2.1

Proef 1 - Onderwater- en rugproef __________________________________________ 55

3.2.2

Proef 2 - Weerstandsproef ________________________________________________ 57

3.2.3

Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef ______________________________________ 58

3.2.4

Proef 4 - Popduikproef ___________________________________________________ 59

3.2.5

Geïntegreerde reddingsproef ______________________________________________ 59

3.3

Multipele Regressie __________________________________________________ 61

3.3.1


3.3.2


3.3.3

Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef ______________________________________ 64

3.3.4


3.3.5

Geïntegreerde reddingsproef ______________________________________________ 65

DISCUSSIE ___________________________________________________________ 69 1

FYSIEKE EIGENSCHAPPEN HOGER REDDERS__________________________ 69 1.1

Antropometrische metingen ____________________________________________ 69

1.2 Maximale kracht, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname en zwemprestatie ___________________________________________________________ 70 2

FYSIEKE FITHEID EN GESLACHT _____________________________________ 72

3 INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID OP DE REDDINGSPROEF HOGER REDDER _________________________________________________________________ 73 3.1

Geïntegreerde reddingsproef ___________________________________________ 73

3.1.1


3.1.2


3.1.3

Proef 3 - Bevrijdings- en vervoerproef _______________________________________ 75

3.1.4


3.2

Geïntegreerde reddingsproef ___________________________________________ 75

4 STERKTES EN BEPERKINGEN VAN HUIDIG ONDERZOEK EN RICHTLIJNEN VOOR VERDER ONDERZOEK _____________________________________________ 77 5

CONCLUSIES _________________________________________________________ 79

REFERENTIELIJST __________________________________________________ IX BIJLAGEN __________________________________________________________ XV

V


1

LIJST MET GEBRUIKTE AFKORTINGEN ______________________________ XV

2

FLYERS ____________________________________________________________ XVI

3

INFORMED CONSENT ______________________________________________ XVIII

4

VRAGENLIJST _____________________________________________________ XXIV

5

SCOREFORMULIER EUROFIT TESTBATTERIJ _______________________ XXVI

6

EXAMENREGLEMENT GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN XXVII

7

EXAMENREGLEMENT GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF _________ XXIX

8 CORRELATIE TUSSEN DE FYSIEKE FITHEID, GESLACHT, REGELMATIG ZWEMMEN EN DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF ____________________________________ XXX 9

SPREIDINGSDIAGRAMMEN ONAFHANKELIJKE VARIABELEN _____ XXXIII

VI


SAMENVATTING

Redders moeten beschikken over bepaalde fysieke fitheidscomponenten. Het uitvoeren van een reddingsoperatie moet steeds zo snel mogelijk uitgevoerd worden, waardoor dit kan beschouwd worden als een fysiek veeleisende taak. Het is dus van belang de fysieke fitheidscomponenten bij redders vast te stellen door middel van beroepsgerelateerde fitheidstesten (Payne & Harvey, 2010; Tipton et al., 2012). In huidig onderzoek worden de fysieke fitheidscomponenten bij 27 Hoger Redders gemeten aan de hand van de Eurofit Testbatterij. Er wordt nagegaan welke fysieke fitheidscomponenten voorspellers zijn van de prestaties op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef. Resultaten van de Independent Sample T-test toonden aan dat er een verschil bestaat in fysieke fitheid tussen mannelijke en vrouwelijke Hoger Redders. Mannen scoren hoger op antropometrische metingen en de meeste fysieke fitheidstesten. Vrouwen hebben meer evenwicht en zijn leniger in vergelijking met mannen. Uit de meerdere enkelvoudige, Lineaire Regressies zijn lichaamslengte, huidplooimetingen, krachtuithouding en maximaal aëroob uithoudingsvermogen de belangrijkste voorspellers voor de prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef. Bij de Multipele Regressie zijn er geen significante voorspellers gevonden voor de prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven. Voor de geïntegreerde reddingsproef zijn er bij de Multipele Regressie wel significante voorspellers gevonden, namelijk huidplooimetingen, krachtuithouding en maximale hartfrequentie. De prestatie op de geïntegreerde reddingsproef kan voor 71.3% verklaard worden door deze significante voorspellers. Uit huidig onderzoek kan geconcludeerd worden dat er verschillende fysieke fitheidsfactoren een invloed hebben op de prestatie van de reddingsproef Hoger Redder. Het is belangrijk deze fysieke fitheidfactoren vast te stellen zodat een beroepsgerelateerde fitheidstest

kan

ontwikkeld

worden

VII

voor

Hoger

Redders.


LITERATUURSTUDIE 1

FYSIEKE FITHEID

In competitiesporten zijn technisch inzicht, tactische vaardigheden, doorzettingsvermogen en fysieke fitheid prestatiebepalende factoren (Arnason et al., 2004). Naast de sportcontext zijn componenten van fysieke fitheid ook in bepaalde beroepen belangrijk; redders, brandweerlui, politieagenten, mariniers, militairen,... hebben bepaalde fysieke fitheidscomponenten in bepaalde werksituaties nodig (Payne & Harvey, 2010). Naast de sportcontext en de beroepscontext is fysieke fitheid ook een indicator voor de gezondheidstoestand van een persoon (Ortega et al., 2008). Wat is fysieke fitheid nu precies? Over het begrip en de betekenis van fysieke fitheid bestaan veel misvattingen door de vage omschrijving die er vaak wordt aan gegeven (Ruiz et al., 2009). Volgens Vanhees en collega’s (2005) bestaat fysieke fitheid uit vier componenten: een morfologische component, een cardiorespiratoire component, een musculaire component en een motorische component. 1.1

Morfologische component van fysieke fitheid

De morfologische component bestaat uit verschillende factoren. Een factor is de onderliggende eigenschap die een persoon bezit (Vanhees et al., 2005). Enkele morfologische factoren zijn: lichaamsgewicht, lichaamslengte, lichaamssamenstelling (spiermassa, vetmassa, botmassa) en huidplooien (Ruiz et al., 2009). Aan de hand van het lichaamsgewicht en de lichaamslengte wordt de Body Mass Index (BMI) berekend. De formule voor het berekenen van de BMI (kg/m2) is: lichaamsgewicht/lichaamslengte2 (Vanhees et al., 2005). 1.2

Cardiorespiratoire component van fysieke fitheid

De cardiorespiratoire component meet het maximaal aëroob uithoudingsvermogen of de totale capaciteit van een persoon om arbeid te leveren tijdens fysieke inspanningen (Ortega et al., 2008).

1


De cardiorespiratoire component kan men evalueren door het meten van de maximale zuurstofopname (VO2max). De maximale zuurstofopname is de maximale hoeveelheid zuurstof die de spieren per tijdseenheid verbruiken (Bourgois & Vrijens, 2011). De VO2max kan men uitdrukken in absolute waarden (l/min) of in relatieve waarden (ml/min/kg). Bij de absolute VO2max houdt men geen rekening met het lichaamsgewicht (Ortega et al., 2007). De relatieve VO2max wordt gehanteerd in sportdisciplines waarbij de totale lichaamsmassa onderhevig is aan de zwaartekracht (bijvoorbeeld lopen en skiën). Bij niet-gewichtsdragende sporten (bijvoorbeeld zwemmen en roeien) wordt de zwaartekracht op de totale lichaamsmassa gedeeltelijk of volledig opgeheven door de waterverplaatsing, het drijfvermogen of door hulpmiddelen en materiaal. Hierbij zijn absolute waarden voor de maximale zuurstofopname beter geschikt (Bourgois & Vrijens, 2011). Iemand met een zeer goed aëroob uithoudingsvermogen heeft een VO2max van ongeveer 70 ml.min.-1.kg-1. Sedentaire volwassen mannen hebben een VO2max van 35 tot 45 ml.min.-1.kg-1 en bij vrouwen vindt men waarden tussen 25 en 35 ml.min.-1.kg-1 (Bourgois & Vrijens, 2011). Een inspanning op niveau VO2max (100% VO2max) kan men slechts enkele minuten (3 tot 10 minuten) volhouden. Daarom is het belangrijk om ook het uithoudingsvermogen tijdens een submaximale inspanning te bepalen. Met andere woorden, met welke fractie van de VO2max kan men een inspanning gedurende lange tijd volhouden. Dit komt overeen met de uithoudingsgrens of de anaërobe drempel. De anaërobe drempel wordt bepaald

aan

de hand van ventilatoire

en gasuitwisselingsparameters of

de

lactaataccumulatie in het bloed tijdens progressieve inspanning (Bourgois & Vrijens, 2011). 1.3

Musculaire component van fysieke fitheid

De musculaire component van fysieke fitheid bevat volgende factoren: maximale kracht, krachtuithouding, explosieve kracht en spierlenigheid. Spierlenigheid is afhankelijk van de viscositeit van de spier (Franklin et al., 2000). 

De maximale kracht is de hoogste kracht die een spier of spiergroep kan produceren bij een willekeurige contractie (Bourgois & Vrijens, 2011).

2




Krachtuithouding is de eigenschap van een spiergroep om herhaalde contracties uit te voeren over een bepaalde tijdsperiode of een krachtinspanning zo lang mogelijk vol te houden (Bourgois & Vrijens, 2011).



Explosieve kracht is de eigenschap van het zenuw-spiersysteem om weerstanden met de hoogst mogelijke contractiesnelheid te overwinnen (Bourgois & Vrijens, 2011).



Spierlenigheid is de eigenschap om bewegingen met een zo groot mogelijke amplitude uit te voeren (Bourgois & Vrijens, 2011).

1.4

Motorische component van fysieke fitheid

De motorische component bestaat uit een aantal factoren die de prestatie op motorische vaardigheden en sportvaardigheden bevordert. Snelheid, wendbaarheid en evenwicht zijn factoren die tot de motorische component behoren. 

Snelheid is de eigenschap om het volledige lichaam of verschillende delen van het lichaam zo snel mogelijk te bewegen over een bepaalde afstand (Ruiz et al., 2006).



Wendbaarheid is de eigenschap om tijdens een actie de bewegingsuitvoering aan te passen aan een waargenomen situatieverandering (Bourgois & Vrijens, 2011).



Evenwicht is de eigenschap om het volledige lichaamsevenwicht te behouden over een bepaalde tijdsperiode (Vanhees et al., 2005).

1.5

Soorten fysieke fitheid

Fysieke fitheid wordt in verschillende contexten gebruikt. Hierna worden de verschillende soorten fysieke fitheid, afhankelijk van de context waarin deze gehanteerd worden, besproken. Afhankelijk van de context is er een andere definiëring voor gezondheidsgerelateerde, prestatiegerelateerde en beroepsgerelateerde fysieke fitheid. Fysieke fitheid zegt iets over de gezondheid van een persoon, maar is ook een goede voorspeller van prestaties en taken (Ruiz et al., 2009; Vanhees et al., 2005). 1.5.1 Gezondheidsgerelateerde fysieke fitheid Fysieke fitheid wordt in gezondheidsgerelateerde onderzoeken gedefinieerd als: “Een reeks van eigenschappen die mensen hebben of bereiken die betrekking hebben op het vermogen om fysiek actief te zijn” (Ruiz et al., 2009). 3


De fysieke fitheidscomponenten hebben betrekking op de gezondheidstoestand van elk individu. Ze zorgen voor verschillende gezondheidsvoordelen; laag risico op ontwikkeling van chronische ziektes en laag risico op vroegtijdig overlijden (Ruiz et al., 2009). Het ‘American College of Sports Medicine’ (ACSM) heeft gezondheidsgerelateerde richtlijnen opgesteld. Het ACSM beveelt elke volwassen persoon aan om 5 dagen van de week minimum 30 minuten fysiek actief te zijn met een matige intensiteit of 3 dagen van de week minimum 20 minuten fysiek actief te zijn met een hoge intensiteit (Franklin et al., 2000). Wanneer een persoon deze norm handhaaft kan dit leiden tot een gezonder fitheidsniveau. Daarom is het belangrijk om fysieke inactiviteit te vermijden (Blair et al., 2001). Fysieke fitheid tijdens de kindertijd is van groot belang. Op jonge leeftijd fysiek actief zijn zorgt voor verschillende gezondheidsvoordelen en preventie van obesitas, cardiovasculair lijden, skeletale ziekten, mentale ziekten,... op latere leeftijd. Het leidt tot een gezondere lichaamssamenstelling, wat wordt geassocieerd met een gezonder cardiovasculair profiel op latere leeftijd (Brunet et al., 2007). Volgens Ortega en collega’s (2011) is het dus van essentieel belang om gezondheidspromotie op te nemen in diverse schoolprogramma’s. 1.5.2 Prestatiegerelateerde fysieke fitheid Ook de sportcontext beschouwt fysieke fitheid als een belangrijk begrip. Voldoende fysieke fitheid is belangrijk om goede prestaties neer te zetten in de betreffende sport. Volgens Bouchard en collega’s (2007) verwijst prestatiegerelateerde fysieke fitheid naar de fysieke fitheidscomponenten die nodig zijn voor sportprestaties binnen een bepaalde sport. Volgende factoren zijn belangrijk: lichaamssamenstelling, cardiorespiratoire uithouding, maximale kracht, krachtuithouding en snelheid. Door het afnemen van fitheidstesten waarbij de verschillende factoren gemeten worden, wordt het fysieke fitheidsprofiel van sporters vastgesteld (Pearson et al., 2006). Naast het bepalen van de prestaties bij een sporter wordt er door evaluatie van de fitheidscomponenten ook talent gedetecteerd. Talentidentificatie is het herkennen van een natuurlijke gave of een vaardigheid van een superieure kwaliteit. Talentidentificatie wordt vaak bij jongeren toegepast om de morfologische, fysieke en motorische factoren van de

4


sporter in kaart te brengen (Pearson et al., 2006). Het talent dat bij jongeren wordt vastgesteld is echter niet altijd een goede voorspeller van talent in de toekomst. Veranderingen in de puberteit met betrekking tot morfologie hebben een invloed op prestaties in de toekomst. Daarnaast zijn training en ervaring ook factoren die invloed hebben op prestaties in de toekomst (Mikkelsson et al., 2006). Prestatie bepalen en talent identificeren doet men door verschillende componenten te beoordelen tijdens labotesten en veldtesten (Rampinini et al., 2007). Op die manier weet de sporter op welke componenten hij goed of zwak scoort en kunnen er individuele trainingen opgesteld worden (Amusa & Toriola, 2003). 1.5.3 Beroepsgerelateerde fysieke fitheid Zoals in de inleiding al aangehaald, is er in sommige werksituaties ook nood aan voldoende fysieke fitheid. Brandweerlui, militairen, redders, mijnwerkers,... moeten vaak zware fysieke taken uitvoeren. Het is dan ook belangrijk dat zij voldoende fit zijn om deze taken uit te voeren. Daarnaast is de snelheid van uitvoering belangrijk en moet er rekening gehouden worden met de veiligheid. Het hoge energieverbruik bij deze fysiek zware beroepen benadrukt de nood aan fitheidstesten (Bilzon et al., 2001). Fitheidstesten moeten sterk gerelateerd zijn aan de fysieke eisen van een beroep wat betekent dat ze een hoge validiteit moeten bezitten. Daarom is het belangrijk om te weten wat de taken zijn van een specifiek beroep. Evaluatie van de beroepsgerelateerde fysieke fitheid wordt vaak gehanteerd als selectiecriterium voor bepaalde beroepen (Pohjonen, 2001). Een voorbeeld van een onderzoek waar beroepsgerelateerde fysieke fitheid wordt gemeten is de studie van Stewart en collega’s (2008). In deze studie werden beroepsgerelateerde fitheidstesten bij mijnwerkers afgenomen. De mijnindustrie is een risicoberoep omdat er regelmatig ongevallen zijn door giftige gassen, mijnen die instorten,... Omdat een mijnwerker vaak terecht komt in kritieke situaties moet hij over voldoende fysieke fitheid beschikken. Enkele voorbeelden van algemene fitheidstesten zijn: sit-ups, sit-and-reach test, een looptest,... De beroepsgerelateerde fitheidstesten van mijnwerkers zijn: een container dragen, een kuil graven en een waterslang slepen. Stewart en collega’s (2008) geven aan dat het aanbevolen is fysieke fitheidsnormen voor

5


mijnwerkers te bepalen en hen regelmatig trainingen op te leggen zodat ze de normen blijven behalen. 1.6

Het meten van fysieke fitheid

Uitgaande van labo- en veldtesten kunnen de verschillende componenten van fysieke fitheid gemeten worden. De fysieke fitheidscomponenten die in laboratoria gemeten worden, zijn objectiever en nauwkeuriger in vergelijking tot veldonderzoeken. Verder is de betrouwbaarheid en de interne validiteit ook hoger bij labotesten (Vanhees et al., 2005). Een labotest moet voldoen aan enkele veiligheidsstandaarden; het lokaal moet groot genoeg zijn, het mag niet te warm zijn, er moet een uitrusting in geval van noodsituaties aanwezig zijn,... (Pina et al., 1995). Er zijn ook nadelen verbonden aan labotesten. Labotesten zijn duurder dan veldtesten. Daarnaast vereist een labotest hoogstaande instrumenten en technici. Deze testen nemen ook meer tijd in beslag en men kan de proefpersonen niet tegelijk testen (Castro-Pinero et al., 2010). 1.6.1 Veldtesten Om de fysieke fitheid te beoordelen maakt men naast labotesten ook vaak gebruik van veldtesten. Veldtesten worden veelvuldig gehanteerd bij kinderen en jongeren in scholen omdat deze testen goedkoper zijn, minder tijd in beslag nemen, weinig technici vereisen en meerdere proefpersonen tegelijk kunnen testen. Door de toegenomen aandacht voor fysieke fitheid bij kinderen en jongeren tijdens de laatste twee decennia werden verschillende testbatterijen ontwikkeld die de fysieke fitheid bij kinderen en jongeren beoordelen. Een testbatterij bestaat uit verschillende veldtesten die de fysieke fitheidscomponenten meten (Castro-Pinero et al., 2010). Voorbeelden van testbatterijen die tijdens lessen Lichamelijke Opvoeding kunnen afgenomen worden zijn: de ‘Eurofit Testbatterij’ (Council of Europe, 1988), ‘Fitnessgram’ (Welk et al., 2011) en de ‘American Association for Health, Physical Education and Recreation Youth Fitness Test (AAHPER)’ (Freedson et al., 2000). Deze testbatterijen zijn ontwikkeld om leerlingen gemakkelijk te kunnen evalueren tijdens de les Lichamelijke Opvoeding en om jongeren te motiveren om fysiek actief te zijn.

6


Voorbeeld Testbatterij: Eurofit In 1960 werd de Eurofit Testbatterij door Belgische onderzoekers ontwikkeld. Het concept van de Eurofit Testbatterij werd in 1978 vastgelegd door de Europese Raad en in 1988 werd het Eurofit handboek gepubliceerd (Council of Europe, 1988). Deze Testbatterij heeft als doel de gezondheidsgerelateerde fitheid van individuen, gemeenschappen, subpopulaties en populaties te beoordelen. De doelgroep van deze testbatterij zijn kinderen en volwassenen tussen 18 en 65 jaar. In de testbatterij zijn er 12 testen opgenomen waarbij de morfologische component, de musculaire component, de motorische component en de cardiorespiratoire component gemeten worden (Vanhees et al., 2005). De componenten, factoren en testen die in de Eurofit Testbatterij zijn opgenomen worden weergegeven in Tabel 1 (Alle afkortingen gebruikt in deze masterproef zijn terug te vinden in bijlage 1). Tabel 1. Overzicht van de fysieke fitheidscomponenten, de factoren en de testen van de Eurofit Testbatterij (naar Vanhees et al., 2005) Component

Factor

Test/Meting

Morfologische component

Lichaamsgewicht en lichaamslengte

Body Mass Index

Huidplooien

Vetpercentage

Maximale kracht

Hand Grip

Krachtuithouding

Sit-ups

Musculaire component

Bent Arm Hang

Motorische component

Cardiorespiratoire component

Explosieve kracht

Standing Broad Jump

Lenigheid

Sit-and-reach

Snelheid ledematen

Plate Tapping

Snelheid en wendbaarheid

10 x 5 meter shuttle run

Evenwicht

Flamingo Balance

Maximaal aëroob uithoudingsvermogen

20 meter shuttle run

7


1.6.2 Labotesten Om de cardiorespiratoire component in een labotest te beoordelen wordt een maximale of submaximale

inspanningstest

afgenomen.

Er

bestaan

verschillende

soorten

inspanningstesten (Franklin et al., 2000); 

Maximale of submaximale inspanningstest op een fietsergometer



Maximale of submaximale inspanningstest op een loopband



Submaximale inspanningstest op een step

Tijdens een maximale inspanningstest stijgt de intensiteit doordat de belasting van de fietsergometer stijgt of de helling van een loopband groter wordt (Sharkey & Davis, 2008). In laboratoria wordt de ventilatie, de maximale zuurstofopname, de bloedlactaatconcentratie, de hartfrequentie en de bloeddruk gemeten. De VO2max wordt gemeten via analyse van de gasuitwisseling. De bloedlactaatconcentratie meet men via een vingerprik in het capillair bloed (Vanhees et al., 2005). De fietsergometer wordt vaak gehanteerd omdat dit protocol een stabiele zitpositie garandeert, minder plaats inneemt en minder geluid maakt. Daarnaast is het gemakkelijker om de bloeddruk te meten en het elektrocardiogram (ECG) te registreren. Een ECG registreert de elektrische activiteit van de hartspier. Het nadeel van de fietsergometer is dat het zorgt voor vermoeidheid van de quadriceps. Daardoor is het mogelijk dat proefpersonen voor het bereiken van de VO2max stoppen (Franklin et al., 2000). 1.7

Validiteit en betrouwbaarheid van fysieke fitheidstesten

1.7.1 Validiteit Wanneer een test meet wat men wil meten, is er sprake van een goede testvaliditeit. Er bestaan drie soorten validiteit: criteriumvaliditeit, inhoudsvaliditeit en constructvaliditeit (Constable & Palmer, 2000). Een test heeft voldoende criteriumvaliditeit indien de test of fitheidscomponent een goede voorspeller is van de criteriumvariabelen. Criteriumvariabelen zijn variabelen die men wil meten maar die onmogelijk direct vast te stellen zijn. Criteriumvaliditeit wordt uitgedrukt met een correlatiecoëfficient tussen de test (voorspeller) en het criterium of de gouden

8


standaard. Bijvoorbeeld: de 20 meter shuttle run test is een goede voorspeller van het maximaal aëroob uithoudingsvermogen (Constable & Palmer, 2000; Castro-Pinero et al.). Een fysieke test heeft voldoende inhoudsvaliditeit indien de test een representatieve weerspiegeling is van alle domeinen die de test probeert te meten. Een test moet irrelevante factoren elimineren en alle relevante factoren opnemen zodat de test volledig is

(Constable

&

Palmer,

2000).

Bijvoorbeeld:

wanneer

de

morfologische

fitheidscomponent niet wordt opgenomen in een gezondheidsgerelateerde fitheidstest, bezit deze test niet voldoende inhoudsvaliditeit (Malmberg et al., 2002). Een test bezit voldoende constructvaliditeit indien de test een construct meet dat een goede indicator is voor het begrip waarover je een uitspraak wilt doen (Constable & Palmer, 2000). Bijvoorbeeld: een fysieke fitheidstest bezit voldoende constructvaliditeit indien het in staat is verschillen in fysieke fitheid te meten tussen een regionaal sportteam en een nationaal sportteam (Boddington et al., 2004; Rampinini et al., 2007). 1.7.2 Betrouwbaarheid Voldoende betrouwbaarheid is belangrijk omdat testen objectief moeten zijn. Er bestaan twee

soorten

betrouwbaarheid;

test-hertest

betrouwbaarheid

en

inter-rater

betrouwbaarheid. Test-hertest betrouwbaarheid kan men nagaan door de reproduceerbaarheid te meten van de test. Dezelfde proefpersoon legt de test op twee verschillende dagen af. De test wordt gemeten door dezelfde testleider. De test bezit voldoende test-hertest betrouwbaarheid indien er een correlatie bestaat tussen de behaalde scores op de testen. Met andere woorden, de scores moeten consistent zijn tijdens verschillende meetmomenten (Suni et al., 1996). Een test bezit voldoende inter-rater betrouwbaarheid indien de test dezelfde resultaten weergeeft wanneer deze door iemand anders afgenomen wordt (Suni et al., 1996).

9


2 Het

VERDRINKING beroep

van

redders

omvat

taken

waarbij

fysieke

fitheidscomponenten

prestatiebepalend zijn in bepaalde situaties. Ondanks het feit dat redders een groot deel van hun tijd niet fysiek actief zijn, moeten ze toch over voldoende fitheid beschikken om bij verdrinkingsincidenten een verdrinking te voorkomen en het slachtoffer te redden (Bonneau & Brown, 1995). Redders kunnen verdrinkingen voorkomen door alle zwemmers nauwlettend in het oog te houden en door, indien nodig, de reddingsoperatie snel en effectief uit te voeren. 2.1

Terminologie

Er bestaat geen standaard definitie voor het begrip verdrinking. In een review van Papa en collega’s (2005) werden er 20 definities voor verdrinking en 13 definities voor bijnaverdrinking vermeld. De meest geciteerde definitie van verdrinking was de definitie van Modell in 1981: “Dood door verstikking na onderdompeling in een vloeistof binnen de 24 uur”. In 2002 werd op het Wereld Congres over verdrinking in Amsterdam beslist dat deze verscheidenheid aan terminologie voor verwarring zorgt. Ten gevolge daarvan was het voor onderzoekers moeilijk om studies over verdrinkingsincidenten te interpreteren en te analyseren. Dit leidde tot het bepalen van een nieuwe terminologie waarbij beslist werd om de termen bijna-verdrinking, verdrinking met aspiratie en verdrinking zonder aspiratie niet langer te gebruiken (Idris et al., 2003). Volgens Idris et al. (2003) is verdrinking: “Een proces dat resulteert in respiratoire achteruitgang door volledige/gedeeltelijke onderdompeling in een vloeibaar medium”. Bij volledige onderdompeling is het volledige lichaam onder water, alsook de luchtweg. Bij gedeeltelijke onderdompeling is het gezicht en de luchtweg niet onder water. Verdrinking wordt door Layon en Modell (2009) gedefinieerd als “Een proces waarbij er primair ademhalingsproblemen voorkomen door volledige/gedeeltelijke onderdompeling in een vloeibaar medium”. Het vloeibaar medium bevindt zich in de luchtwegen, waardoor het slachtoffer niet meer kan ademen.

10


2.2

Oorzaken van verdrinking

Vermoeidheid is een belangrijke oorzaak van verdrinking. Het zijn vaak zwakke zwemmers die betrokken zijn bij een verdrinkingsincident. Daarnaast kunnen er ook nog andere oorzaken aan de basis liggen van verdrinkingen: een hersenschudding, beroerte, syncope, drugs, alcohol, trauma, hypothermie, hyperventilatie, geen supervisie,... Wanneer het slachtoffer niet meer kan ademen en wanneer er geen reanimatie volgt, zullen verschillende organen aangetast zijn omdat de weefsels geen zuurstof meer krijgen. Er treedt dus hypoxie op. Hypoxie is een tekort aan zuurstof in het lichaam. Ten gevolge daarvan kan het slachtoffer sterven (Layon & Modell, 2009; Idris et al., 2003). 2.3

Incidentie en prevalentie van verdrinking

Naast verkeersongevallen en valpartijen, staat verdrinking op de derde plaats als meest voorkomend dodelijk ongeval in de Verenigde Staten (Layon & Modell, 2009). De incidentie van verdrinking is het aantal mensen die sterven aan verdrinking per jaar in een bepaald gebied per aantal van de bevolking. In 2000 zijn er in de Verenigde Staten 4073 personen gestorven aan verdrinking. Dit is gelijk aan 1.48 per 100.000 personen per jaar (Salomez & Vincent, 2004). Het hoogste incidentiecijfer wordt vastgesteld bij kinderen jonger dan vijf jaar en bij adolescenten tussen de 15 en 24 jaar (Idris et al., 2003). De prevalentie van verdrinking is het aantal verdrinkingen gedurende een bepaalde periode in een bepaald gebied. Jaarlijks sterven wereldwijd meer dan 500.000 mensen aan verdrinking (Salomez & Vincent, 2004 ). Dit cijfer wordt waarschijnlijk nog onderschat aangezien verdrinkingen vaak niet gerapporteerd worden (Idris et al., 2003). Verdrinkingen kunnen voorkomen worden door voldoende preventiemaatregelen te nemen. Zo kan men bijvoorbeeld de veiligheidsstandaarden van zwembaden en stranden strenger handhaven, omheiningen rond zwembaden en de aanwezigheid van redders verplichten,... De aanwezigheid van een redder is één van de belangrijkste preventiemaatregelen. Door constant alert te zijn en mogelijke slachtoffers in gevaar meteen op te merken kunnen redders immers verdrinkingen voorkomen (Page et al., 2011). Daarnaast moeten ze voldoende getraind zijn en de procedure van een

11


reddingsoperatie kennen zodat een reddingsoperatie snel en effectief kan uitgevoerd worden (Quan et al., 2011; Layon & Modell, 2009).

12


3

DE REDDER

De belangrijkste taken van een redder zijn het voorkomen van verdrinkingen en slachtoffers van verdrinkingsincidenten redden. Om een reddingsoperatie in een zo kort mogelijke tijdsperiode te kunnen uitvoeren is een goede fysieke fitheid primordiaal. Redders moeten dus over verschillende fysieke fitheidscomponenten beschikken en moeten deze trainen zodat ze ten allen tijde voldoende fit zijn. Om de fysieke fitheid te meten, is er nood aan een fitheidstest. Vooraleer deze fitheidstest op te stellen moet er in eerste instantie gekeken worden op welke fysieke fitheidscomponenten een redder goed moet scoren. Deze bepalen het profiel van een redder. In tweede instantie voert men ook een taakanalyse uit om een beroepsgerelateerde fitheidstest op te stellen (Layon & Modell, 2009; Scanlan & Dascombe, 2011). 3.1

Antropometrisch profiel

In het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) werd de lichaamslengte, het lichaamsgewicht en het vetpercentage gemeten bij Britse en Zweedse strandredders. In de studie van Prieto-Saborit en collega’s (2010) namen er Spaanse strandredders deel aan het onderzoek en werd onder andere de antropometrie gemeten. Sinclair en collega’s (2009) deden onderzoek bij Australische strandredders. In tabel 2 zijn de antropometrische kenmerken van strandredders uit verschillende studies weergegeven. Tabel 2. Antropometrische kenmerken bij strandredders (Reilly et al., 2006b; PrietoSaborit et al., 2010; Sinclair et al., 2009) Lichaamslengte (cm)

Lichaamsgewicht (kg)

Vetpercentage (%)

Britse en Zweedse strandredders

177.9

77.0

16.4

Spaanse strandredders

175.9

74.0

12.9

Australische strandredders

179.4

73.7

16.6

In de studie van Scanlan en Dascombe (2011) werden de antropometrische en prestatie kenmerken bij junior competitieredders onderzocht. Daarnaast werd er ook gekeken of er

13


een verschil bestaat tussen jongens en meisjes. De antropometrie werd gemeten en er werden fysieke fitheidstesten afgenomen bij junior competitieredders. Uit de resultaten kon men concluderen dat er een verschil bestaat tussen mannelijke en vrouwelijke junior competitieredders. Mannen scoorden hoger op de antropometrische metingen en beter op de fysieke fitheidstesten, behalve op de lenigheidstest. Vrouwen scoorden beter op de lenigheidstest. De hogere scores van de mannen op de fysieke fitheidstesten zijn onder andere te wijten aan het feit dat mannen een grotere lichaamslengte en meer spierkracht hebben. 3.2

Energieverbruik tijdens een reddingsoperatie

Tijdens een reddingsoperatie is het energieverbruik bij een redder hoger dan tijdens rust. Het zuurstofverbruik (VO2), de hartfrequentie en de bloedlactaatconcentratie geven de fysiologische aanpassingen van een redder weer. In de studie van Reilly en collega’s (2006b) werd het zuurstofverbruik dat strandredders verbruiken tijdens maximaal peddelen, vervoeren en zwemmen in een zwembad gemeten. De strandredders moesten gedurende 4 minuten peddelen of een pop vervoeren of zwemmen. De stroomsnelheid nam telkens toe. Het zuurstofverbruik dat ze maximaal verbruikten tijdens het peddelen was 2.08 l/min, tijdens het vervoeren 3.04 l/min en tijdens het zwemmen 2.97 l/min. In het onderzoek van Prieto-Saborit en collega’s (2010) werd de fysiologische belasting bepaald tijdens het uitvoeren van een gesimuleerde redding bij Spaanse strandredders. Iedere strandredder presteerde maximaal, met andere woorden tot uitputting. Ook de invloed van het gebruik van de torpedoboei werd bepaald. Prieto-Saborit en collega’s (2010) vonden een zuurstofverbruik dat ze maximaal verbruikten van respectievelijk 3.4 l/min en 3.3 l/min tijdens het zwemmen met en zonder torpedoboei. Ook de bloedlactaatconcentratie werd gemeten bij strandredders in het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b). Er werd een bloedlactaatwaarde van 6.9 mmol/l gevonden bij het peddelen. Bij het vervoeren werd een bloedlactaatwaarde van 8.5 mmol/l gevonden en bij het zwemmen een bloedlactaatwaarde van 7.1 mmol/l. In het onderzoek van PrietoSaborit en collega’s (2010) werd een bloedlactaatwaarde van 9.8 mmol/l zonder torpedoboei en een bloedlactaatwaarde van 9.7 mmol/l met torpedoboei vastgesteld. Sinclair en collega’s (2009) vonden een bloedlactaatwaarde bij elite strandredders van 10.5 mmol/l tijdens de finale van een zwemwedstrijd. 14


In het onderzoek van Prieto-Saborit en collega’s (2010) werd een maximale hartslag van 184.3 slagen/min gemeten tijdens het zwemmen zonder torpedoboei en een maximale hartslag van 180.4 slagen/min tijdens het zwemmen met torpedoboei. In het onderzoek van Sinclair en collega’s (2009) werd een hartfrequentie van 171 slagen/min vastgesteld bij elite redders tijdens de finale van een zwemwedstrijd.

15


4

FITHEIDSTESTEN VOOR REDDERS

De beroepsgerelateerde fitheidstest is gebaseerd op de fysieke eisen van een beroep. Om deze fysieke eisen te bepalen wordt gebruik gemaakt van een taakanalyse. Op basis van deze taakanalyse kan een fitheidstest opgesteld worden die de fysiek veeleisende taken weerspiegelt (Payne & Harvey, 2010). 4.1.1 Wat is een taakanalyse? Een taakanalyse is een proces dat uit verschillende stappen bestaat. In een taakanalyse worden de beroepstaken van een persoon geïdentificeerd, geobserveerd en geanalyseerd. Wanneer de taken gedefinieerd zijn, worden er fitheidstesten en normen vastgelegd. Deze fitheidstesten moeten gebaseerd zijn op de fysieke fitheidscomponenten die bepalend zijn voor de specifieke taken van een bepaalde beroepspopulatie zoals brandweerlui, militairen, politieagenten, redders,... (Payne & Harvey, 2010). De normen voor deze fitheidstesten worden vaak gebruikt als selectiecriteria voor beroepen waar fysieke fitheid een prestatiebepalende factor is (Chahal et al., 1992). 4.1.2 Hoe wordt een taakanalyse uitgevoerd? Hieronder worden de verschillende stappen van een taakanalyse beschreven. Stap 1: Identificatie van de fysiek veeleisende taken In stap 1 van de taakanalyse worden de fysiek veeleisende taken geïdentificeerd. Fysiek veeleisende taken worden ook wel taakcomponenten of criteriumtaken genoemd. Het takenpakket van elk beroep bestaat dus uit verschillende criteriumtaken. Elke taak kan onderverdeeld worden in subtaken. Vervolgens wordt de frequentie, duur, intensiteit en werk/rust ratio van elke taak bepaald. De fysieke fitheidscomponenten kunnen enkel vastgesteld worden door vragenlijsten op te stellen, interviews af te nemen of door degene die het beroep uitoefent te observeren terwijl het beroep effectief uitgeoefend wordt (Payne & Harvey, 2010). Stap 2: Identificatie van de fysieke fitheidscomponenten Identificatie van de fysieke fitheidscomponenten is de tweede stap die ondernomen wordt in een taakanalyse. Fysieke fitheidscomponenten zijn: morfologische component,

16


cardiorespiratoire component, musculaire component en motorische component. De componenten worden bepaald door de fysieke belasting van verschillende taken in kaart te brengen. Zo bijvoorbeeld moeten militairen over voldoende kracht beschikken om zware wapens te dragen, waardoor de musculaire component voor hen een belangrijke fitheidscomponent is. De factoren die men identificeert, worden vervolgens gekoppeld aan fitheidstesten die deze factoren meten. Er wordt dus gezocht naar een veldtest of labotest die deze factor meet (Chahal et al., 1992). Stap 3: Kwantificatie van de fysieke fitheidscomponenten In stap 3 worden de fysieke fitheidscomponenten gekwantificeerd die nodig zijn voor de ontwikkeling van labotesten en veldtesten. Daarbij wordt de prestatie op een veldtest en de prestatie op een labotest gemeten. Personen uit het werkveld worden geselecteerd om de testen af te leggen onder dezelfde werkomstandigheden. De validiteit van de veldtest en de labotest wordt nagegaan. Bovendien moet de prestatie op de veldtesten kunnen voorspeld worden door de prestatie op de labotesten (Chahal et al., 1992). Stap 4: Statistische analyse In stap 4 worden de data statistisch geanalyseerd door een Multipele of Logistische Regressie uit te voeren. Aan de hand van deze analyse kan men nagaan of er een verband bestaat tussen de fysieke taken en de labotesten en/of veldtesten. Met andere woorden, voorspellen de prestaties op de labotesten en/of veldtesten de prestatie op de fysieke taken? Wanneer er een verband gevonden wordt, kan er een bepaalde test toegewezen worden aan een specifieke taakcomponent. Wanneer er geen verband gevonden wordt, kan men deze test elimineren (Payne & Harvey, 2010). Ook de relatie tussen labotesten en veldtesten onderling wordt nagegaan. Daarnaast kan men met behulp van een factoranalyse testen waarbij dezelfde fysieke fitheidscomponenten gemeten worden, samen bundelen (Chahal et al., 1992). Stap 5: Prestatienormen bepalen In stap 5 worden de prestatienormen bepaald aan de hand van percentielen of ‘cut-off scores’. Er bestaan twee manieren om deze criteria te bepalen. Norm gerelateerde criteria zijn criteria waarbij de prestatie van een proefpersoon vergeleken wordt met de prestatie van andere proefpersonen. Hierbij maakt men gebruik

17


van percentielen. Wanneer iemand ter hoogte van percentiel 85 scoort, wil dit zeggen dat 85% van de populatie lager scoort en 15% van de populatie hoger scoort ten opzichte van jouw prestatie (Zhu et al., 2011). Criterium gerelateerd wil zeggen dat de prestatie vergeleken wordt met een absoluut criterium of de cut-off score. Bij gezondheidsgerelateerde fitheidstesten is dit het punt waarbij een fysieke fitheidscomponent gerelateerd is aan stijgende risicofactoren voor een bepaalde ziekte (Zhu et al., 2011). Naast de gezondheidscontext is het absoluut criterium ook van belang in de beroepscontext. Het absoluut criterium of de cut-off score zegt iets meer over het criterium waaraan men moet voldoen om bepaalde taken met de nodige veiligheid uit te voeren. In de beroepscontext wordt dit criterium gebruikt om de normen te bepalen voor specifieke beroepstaken (Rayson, 2000). 4.1.3 Toepassing: taakanalyse bij redders Een taakanalyse wordt uitgevoerd in beroepen waar fysieke fitheid een vereiste is om specifieke taken veilig uit te voeren. Hieronder wordt geïllustreerd hoe en waarom het belangrijk is om een taakanalyse uit te voeren bij redders. Volgens Tipton en collega’s (2002) zijn de fysiek veeleisende taken van een strandredder: een slachtoffer vervoeren, peddelen met een slachtoffer op een reddingsboard en de reanimatie. In het onderzoek van Reilly en collega’s (2006a) werden de taken van strandredders bepaald. Stap 1 van de taakanalyse werd uitgevoerd door gestructureerde interviews af te nemen bij strandredders. Op die manier konden de essentiële en de fysiek veeleisende taken geïdentificeerd worden (Reilly et al., 2006a). Vervolgens

werden

de

fysieke

fitheidscomponenten

geïdentificeerd

door

de

energiebehoefte te berekenen van de fysiek veeleisende taken bij strandredders. Er werden testen in zee en in het zwembad afgenomen. De maximale kracht, bloedlactaatconcentratie en zuurstofverbruik (VO2) werden gemeten. De testen die in zee werden afgenomen: 

200 meter lopen gevolgd door 200 meter zwemmen in zee



200 meter lopen gevolgd door 400 meter peddelen in zee



vervoeren van een pop van 50 kilogram met behulp van de reddingsgordel in zee



vervoeren van een pop van 50 kilogram door middel van een reddingsboard in zee

18


De testen die in het zwembad werden afgenomen:

Op



200 meter crawl



25 meter onder water zwemmen en 25 meter oppervlaktezwemmen basis

van

bovenstaande

resultaten

werden

krachtgerelateerde

taken

en

uithoudinggerelateerde taken geselecteerd. De fysiek veeleisende taak met betrekking tot kracht is het slachtoffer op een reddingsboot heffen. De fysiek veeleisende taken met betrekking tot uithouding zijn een slachtoffer vervoeren door te zwemmen in de zee, een slachtoffer vervoeren door te peddelen op een reddingsboard en lopen op het strand (Reilly et al., 2006a). In het vervolgonderzoek van Reilly en collega’s (2006b) werd een fitheidstest ontwikkeld, gebaseerd op de fysiek veeleisende taken uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006a). Aan de hand van antropometrische metingen en zwembadtesten ging men na of de resultaten op deze testen goede voospellers waren voor de prestaties op de fysiek veeleisende taken. Dit werd nagegaan via een statistische analyse. Reilly en collega’s (2006b) concludeerden dat er geen enkele antropometrische test of zwembadtest de prestatie van de strandredder op fysiek veeleisende taken voorspelt. Er bestaan wel verbanden tussen antropometrische metingen en zwembadtesten. Er bestaat een positief verband tussen de afstand die men in 3.5 minuten aflegt bij het peddelen in zee en de tijd om 400 meter te zwemmen in het zwembad. Hoe sneller een proefpersoon 400 meter aflegt, hoe verder hij zal kunnen peddelen in zee. Daarnaast is er ook een positief verband gevonden tussen de deltoïdeus omtrek, 400 meter zwemmen en het zuurstofverbruik tijdens het vervoeren van een slachtoffer in het zwembad. Met andere woorden, hoe groter de deltoïdeus omtrek, hoe hoger het zuurstofverbruik en hoe sneller er gezwommen wordt. 4.1.4 Geslacht en leeftijd Fysiek zware beroepen worden door mannen en vrouwen uitgevoerd. Omdat iedereen een gelijke kans moet hebben om hun vaardigheden te tonen in een bepaald beroep, moeten normen geslachts- en leeftijdsvrij zijn (Chahal et al., 1992). Wanneer een slachtoffer aan het verdrinken is, moet deze gered worden. Het is belangrijk dat zowel jongere als oudere, mannelijke als vrouwelijke redders over dezelfde fysieke

19


fitheid beschikken want ze moeten allebei in staat zijn een slachtoffer te redden. Wanneer de testen niet geslachts- en leeftijdsvrij zijn, ontstaat er indirecte discriminatie (Rayson, 2000; Scanlan & Dascombe, 2011; Sothmann et al., 2004). 4.1.5 Training Redders moeten de vooropgestelde normen blijven behalen zodat men het slachtoffer en zichzelf niet in gevaar brengt. Dit kan door voldoende te trainen. Reilly en collega’s (2006a) concludeerden dat de fysieke fitheid van een redder moet bestaan uit een goed aëroob uithoudingsvermogen. De taak van een redder bestaat erin reddingsoperaties uit te voeren in een korte tijdsperiode met een hoge intensiteit. Door een goed aëroob uithoudingsvermogen zal de redder in staat zijn om reddingsoperaties uit te voeren zonder vroegtijdige vermoeidheid. Voornamelijk uithoudingstrainingen zijn dus belangrijk om een goed aëroob uithoudingsvermogen te ontwikkelen en/of te onderhouden. Deze trainingen verhogen de anaërobe drempel en zorgen ervoor dat redders minder snel vermoeid zijn (Prieto-Saborit et al., 2010).

20


5 5.1

PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN Probleemstelling

Beroepen zoals militairen, redders, brandweermannen,... moeten over voldoende fysieke fitheid beschikken om een reddingsoperatie in een korte tijdsperiode uit te voeren. Om deze fysieke fitheid te meten, is er nood aan beroepsgerelateerde fitheidstesten. Deze testen moeten met andere woorden een weerspiegeling zijn van de specifieke taken van een bepaald beroep. De normen voor deze testen worden vaak gebruikt als examencriteria bij dit soort beroepen waar fysieke fitheid een prestatiebepalende factor is. Om dit tegemoet te komen optimaliseert men bestaande en ontwikkelt men nieuwe testen op basis van wetenschappelijke bevindingen. In België moeten potentiële Hoger Redders deelnemen aan examenproeven om het diploma Hoger Redder te bemachtigen. Vroeger moesten alle kandidaten slagen voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven van de Vlaamse Trainersschool (VTS). Vanaf 1 januari 2013 wordt de “nieuwe” reddingsproef of de geïntegreerde reddingsproef van de Vlaamse Trainersschool (VTS) voor alle opleidingen Hoger Redder gebruikt als examenproef om het diploma Hoger Redder te verkrijgen. Deze proef is een vervanger van de voorheen gebruikte geïsoleerde functionele reddingsproeven. 5.2

Onderzoeksvragen

In dit onderzoek wordt de fysieke fitheid van zwembadredders beoordeeld met behulp van de Eurofit Testbatterij. Er wordt nagegaan of er een verschil bestaat tussen strandredders en zwembadredders voor antropometrische metingen, maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname. Deze fysieke fitheidsfactoren zijn ook terug te vinden in de literatuur. De eerste nulhypothese stelt dat er geen verschil bestaat tussen strandredders en zwembadredders voor de gemiddelde waarden van antropometrische metingen, maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname. De eerste alternatieve hypothese stelt voorop dat er wel een verschil bestaat tussen strandredders en zwembadredders voor de gemiddelde waarden van antropometrische metingen, maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname.

21


Daarnaast wordt er nagegaan of er een verschil bestaat in fysieke fitheid tussen mannen en vrouwen. De tweede nulhypothese stelt voorop dat er geen verschil bestaat tussen mannen en vrouwen voor de prestaties op de fysieke fitheidstesten van de Eurofit Testbatterij. De tweede alternatieve hypothese stelt dat er wel een verschil bestaat tussen mannen en vrouwen voor de prestaties op de fysieke fitheidstesten van de Eurofit Testbatterij. Bovendien wordt ook het verschil in prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef tussen mannen en vrouwen onderzocht. De derde nulhypothese die gesteld wordt, is dat er geen verschil bestaat tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op respectievelijk de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef. De derde alternatieve hypothese stelt dat er wel een verschil bestaat tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op respectievelijk de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef. Verder wordt eveneens gekeken naar de invloed van fysieke fitheid, geslacht en regelmatig zwemmen op de prestatie van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De vierde nulhypothese stelt dat de antropometrische metingen, de motorische testen, de uithoudingstest, geslacht en regelmatig zwemmen geen voorspellers zijn van de prestaties op proef 1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De vierde alternatieve hypothese die gesteld wordt, is dat de antropometrische metingen, de motorische testen, de uithoudingstest, geslacht en regelmatig zwemmen wel voorspellers zijn van de prestaties op proef 1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. Een laatste punt dat bekeken moet worden is of fysieke fitheid, geslacht en regelmatig zwemmen een invloed heeft op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. De vijfde nulhypothese stelt dat de antropometrische metingen, de motorische testen, de uithoudingstest, geslacht en regelmatig zwemmen geen voorspellers zijn van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. De vijfde alternatieve hypothese stelt dat de antropometrische metingen, de motorische testen, de uithoudingstest, geslacht en regelmatig zwemmen wel voorspellers zijn van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.

22


METHODIEK 1 1.1

PROEFPERSONEN Selectie van de proefpersonen

Bij aanvang van de studie werden gediplomeerde Hoger Redders gerekruteerd via een flyercampagne (bijlage 2). De flyer werd opgestuurd naar alle zwembaden in regio Gent en alle reddingclubs in Vlaanderen. Daarnaast werd de waterpoloclub van UGent aangesproken en werd er contact opgenomen met collega-redders via sociale media (facebook). Zowel beroepsredders als niet-beroepsredders konden deelnemen aan het onderzoek. In totaal namen 27 proefpersonen deel aan het onderzoek. De proefpersonen waren afkomstig uit Oost- en West-Vlaanderen. Er waren ook enkele voorwaarden tot deelname aan het onderzoek. De proefpersonen dienden in het bezit te zijn van een diploma Hoger Redder van de Vlaamse Trainersschool (VTS). Daarnaast moesten ze in 2012 of 2013 een bijscholing gevolgd hebben, wat impliceert dat ze opnieuw geslaagd zijn voor het examensysteem Hoger Redder en hun diploma dus geactualiseerd is. 1.2

Proefgroep

Alle proefpersonen namen vrijwillig deel aan het onderzoek en ondertekenden een informed consent (bijlage 3). De totale groep proefpersonen (n = 27) bestond uit 16 mannen (59.3%) en 11 vrouwen (40.7%). Hun gemiddelde leeftijd was 24.7 (SD ± 6.13) jaar. Er waren 12 proefpersonen (44.4%) afkomstig uit West-Vlaanderen en 15 proefpersonen (55.6%) uit OostVlaanderen. Eén proefpersoon (3.7%) heeft niet deelgenomen aan alle testen omwille van medische redenen.

23


2 2.1

PROCEDURE Soort onderzoek

Dit onderzoek is een observationeel of beschrijvend cross-sectioneel onderzoek. In dit onderzoek wordt nagegaan of fysieke fitheid een invloed heeft op de prestatie van de reddingsproef Hoger Redder. 2.2

Dataverzameling

Wanneer een Hoger Redder bereid was om deel te nemen aan het onderzoek werd de proefpersoon gecontacteerd en werden concrete afspraken gemaakt. In de periode van december 2012 t.e.m. februari 2013 werden de proefpersonen getest. De proefpersonen konden uit verschillende testdata kiezen. Alle proefpersonen werden onderworpen aan drie testen. In totaal namen 27 proefpersonen deel aan het onderzoek. Er was 1 proefpersoon die niet heeft deelgenomen aan alle testen waardoor er enkele missing values zijn. De fysieke fitheid werd beoordeeld met de Eurofit Testbatterij en er werden 2 zwemtesten afgenomen. Een eerste zwemtest bestond uit de “oude” reddingsproef voor Hoger Redder (VTS). Deze worden hierna benoemd als de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De tweede zwemtest bestond uit de “nieuwe” reddingsproef voor Hoger Redder (VTS) die vanaf 2013 gebruikt wordt. Deze test wordt hierna benoemd als de geïntegreerde reddingsproef. De testen waren op drie verschillende testdagen gepland, dus de proefpersonen legden elke dag een andere test af. Tussen de drie testdagen was er een vaste tijdsperiode. Tussen de Eurofit Testbatterij en zwemtest 1 was er minimum 24 uur en maximum 7 dagen. Tussen zwemtest 1 en zwemtest 2 waren er minimum 7 dagen en maximum 14 dagen. Alle proefpersonen werden ad random toegewezen aan een zwemtest. 13 proefpersonen startten met de geïsoleerde functionele reddingsproeven en 14 proefpersonen startten met de geïntegreerde reddingsproef. De Eurofit Testbatterij was voor alle proefpersonen de eerste test. Alle proefpersonen kregen meer uitleg over het onderzoek en vulden vervolgens een vragenlijst in en ondertekenden het informed consent van deze studie. Daarna werd gevraagd om de

24


schoenen uit te doen omdat alle testen van de Eurofit Testbatterij, op één test na, blootsvoets werden afgenomen. Enkel de laatste test (Endurance Shuttle Run) was met schoenen. Elke test werd afgenomen door twee testleiders, waarbij één testleider verantwoordelijk was voor de tijdsopnames en meetresultaten en de andere hield zich bezig met het noteren van de resultaten. Een voorafgaande poging om te proberen was niet toegestaan, tenzij dit uitdrukkelijk werd vermeld in de testbeschrijving. Er werd van de proefpersonen verwacht dat ze steeds maximaal probeerden te presteren. Iedereen werd ad random beurtelings getest. Behalve bij de Endurance Shuttle Run werden twee proefpersonen tegelijk getest. Op de tweede testdag werd één van beide zwemtesten afgenomen (geïsoleerde functionele reddingsproeven of geïntegreerde reddingsproef). Alle proefpersonen kregen uitleg over beide zwemtesten aangezien ze niet op voorhand wisten welke test ze moesten afleggen, ofwel de geïsoleerde functionele reddingsproeven, ofwel de geïntegreerde reddingsproef. Opnieuw gaf telkens dezelfde testleider uitleg over een test. Nadat iedereen uitleg had gekregen over de twee zwemtesten werd elke proefpersoon toegewezen aan een zwemtest. Op die manier konden ze eventuele onduidelijkheden vragen aan de testleiders of het examenreglement nogmaals nalezen. Wanneer iedereen wist wat hij/zij moest doen, konden ze zich opwarmen. De opwarming was op voorhand vastgelegd door de testleiders. Na minimum 7 dagen en maximum 14 dagen werd de tweede zwemtest afgenomen. Dus wie tijdens de tweede testdag de geïsoleerde functionele reddingsproeven had afgelegd, legde nu de geïntegreerde reddingsproef af en vice versa. Alle proefpersonen kregen nogmaals uitleg over beide reddingsproeven. Daarna werd terug dezelfde opwarming uitgevoerd. De testen werden opnieuw door dezelfde testleiders afgenomen. Het verloop van de test was analoog als tijdens het vorige testmoment. 2.3

Meetinstrumenten

2.3.1 Vragenlijst De vragenlijst (bijlage 4) werd opgesteld door de onderzoeker. De vragenlijst werd ingevuld door alle proefpersonen alvorens te starten met de Eurofit Testbatterij. Daarin werd onder andere gevraagd naar het jaar waarin de proefpersonen hun diploma behaald hebben, al dan niet beroepsredder zijn en hoeveel maanden/dagen zij actief zijn per jaar.

25


In de vragenlijst konden de proefpersonen hun eigen reddingsprestatie inschatten, alsook aangeven of ze op regelmatige basis zwemmen, hoeveel keer ze sporten per week en of ze ervaring hebben met een reddingsgordel. De gegevens uit de vragenlijst werden opgenomen in een databestand. Binnen het onderzoek werd met deze vragenlijst gepeild naar de (beroeps)ervaring van Hoger Redders. Daarnaast werden er ook enkele algemene vragen gesteld, zoals leeftijd, geslacht,... 2.3.2 Eurofit Testbatterij In de Eurofit Testbatterij worden er 12 testen afgenomen. Er worden antropometrische metingen, motorische testen en een uithoudingstest afgenomen waarbij de morfologische component, de musculaire component, de motorische component en de cardiorespiratoire component van fysieke fitheid gemeten worden. De morfologische component bestaat uit lichaamsgewicht, lichaamslengte, vetpercentage en huidplooimetingen. De musculaire component bestaat uit maximale kracht, krachtuithouding, explosieve kracht en spierlenigheid. De motorische component bestaat uit snelheid, wendbaarheid en evenwicht. De cardiorespiratoire component bestaat uit het maximaal aëroob uithoudingsvermogen. De beschrijvingen van de testen zijn weergegeven in het: “Council of Europe. (1988). Eurofit: handbook for the EUROFIT tests of physical fitness. 25-58. Rome, Secretariat of the Committee for the Development of Sport within the Council of Europe”. Het scoreformulier van de Eurofit Testbatterij is terug te vinden in bijlage 5. Lichaamslengte Om de lichaamslengte van de proefpersonen te meten, werd gebruik gemaakt van de Harpenden Portable Stadiometer (Holtain LTD, UK). Het meettoestel mat tot op 1 millimeter nauwkeurig en bestond uit verschillende delen die alvorens de metingen uit te voeren, in elkaar moesten worden geplaatst. Zo bestond het meettoestel uit een voetplaat en een vierdelige meetlat die in elkaar kon worden geschoven. Om de grootte van de proefpersoon aan te geven, bestond het meettoestel ook nog uit een verschuifbaar meetplatform. Om de lichaamslengte correct af te lezen, werd de proefpersoon gevraagd om blootsvoets op de voetmarkeringen op de voetplaat te gaan staan, met de rug naar de meetlat gekeerd. De proefpersoon had een juiste houding wanneer de rug recht was, de hielen tegen de meetlat en blik recht vooruit. Na een gewone uitademing werd vervolgens

26


het verschuifbare meetplatform naar beneden geschoven, zodat dit contact maakte met het hoofd van de proefpersoon. De juiste lichaamslengte kon vervolgens afgelezen worden op de meetlat. Lichaamsgewicht en vetpercentage Om het lichaamsgewicht en het vetpercentage van de proefpersonen te meten, werd gebruik gemaakt van een Tanita weegschaal (Bc-420 SMA, Japan). Deze weegschaal mat het lichaamsgewicht en het vetpercentage tot op 0.1 kg/% nauwkeurig. Ook deze lichaamsmeting gebeurde opnieuw blootsvoets. Hier was het evenwel ook belangrijk dat de proefpersoon slechts één kledingslaag droeg. Eén kledingslaag kwam overeen met een broek en een T-shirt. Huidplooimetingen De huidplooien werden gemeten met een Harpenden Skinfold Caliper. Deze huidplooimeter mat tot op 0.1 mm nauwkeurig. De huidplooien werden subscapulair, suprailiacair en ter hoogte van de biceps, triceps en kuit gemeten. De metingen werden telkens aan de rechterzijde van de proefpersoon uitgevoerd. Ook deze metingen werden blootsvoets uitgevoerd. De proefpersoon stond rechtop en ontspannen met de armen naast het lichaam. De huidplooi van de triceps werd gemeten aan de achterzijde van de bovenarm in het midden van een lijn die het acromion en het olecranon verbindt. De huidplooi van de biceps werd gemeten aan de voorzijde van de bovenarm boven de cubitale fossa, op dezelfde hoogte waar men de triceps gemeten heeft. De subscapulaire huidplooi werd onder de onderste hoek van de scapula gemeten, naar beneden en naar buiten in een hoek van 45°. De suprailiacaire huidplooi werd 5 à 7 cm boven de spina iliacia anterior superior in het verlengde van de anterieure axillaire lijn gemeten, naar beneden en naar binnen in een hoek van 45°. Enkel voor de huidplooimeting van de kuit plaatste de proefpersoon de rechtervoet op een stoel en de linkervoet bleef op de grond. De kuit werd ter hoogte van de maximale omtrek gemeten en aan de mediale zijde van het been. Flamingo Balance (FBA) Om het globaal lichaamsevenwicht van een proefpersoon te meten, werd gebruik gemaakt van een metalen evenwichtsbalkje van 50 cm lang, 4 cm hoog en 3 cm breed, voorzien van antislip materiaal. Elk uiteinde van het balkje bevatte een ondersteuning van 15 cm 27


lengte en 2 cm breedte om de stabiliteit te verzekeren. Daarnaast was er ook een chronometer nodig die opeenvolgend kon gestart en gestopt worden zonder ‘reset’. Deze test werd blootsvoets uitgevoerd. Voorafgaand aan de eigenlijke test kreeg de proefpersoon één proefpoging om kennis te maken met de test en om de voorkeursvoet te bepalen. De proefpersoon trachtte zo lang mogelijk in evenwicht te staan met de voorkeursvoet in de lengterichting van het staafje. Het vrije been diende achterwaarts te worden gebogen. De proefpersoon nam zijn wreef vast met de hand van dezelfde zijde. Op die manier stond de proefpersoon als een flamingo. De vrije arm mocht worden gebruikt om het evenwicht te bewaren. De testleider stond voor de proefpersoon en de proefpersoon steunde op de schouder van de testleider om de juist houding aan te nemen. Zodra de schouder werd losgelaten, begon de test. De proefpersoon diende in die positie te blijven staan gedurende één minuut. Telkens de proefpersoon het evenwicht verloor, door het ‘vrije’ been los te laten of de grond te raken met om het even welk lichaamsdeel, werd de chrono stopgezet. De score was het aantal pogingen dat de proefpersoon nodig had om gedurende één minuut in evenwicht te blijven staan. Plate Tapping (PLT) Tijdens deze test werd de snelheid van de bovenste ledematen geëvalueerd. Bij deze test had men een tafel nodig waarop twee rubberen schijven van 20 cm doorsnede horizontaal waren bevestigd. Tussen de schijven en op een gelijke afstand van elke schijf was er een rechthoekige plaat geplaatst. Er was ook een chronometer nodig bij deze test. Voordat de test startte, kreeg de proefpersoon één poging om de voorkeurshand te bepalen. De proefpersoon stond blootvoets in lichte spreidstand voor de tafel. De niet-voorkeurshand werd op de rechthoekige plaat in het midden geplaatst en de voorkeurshand op de tegenovergestelde schijf. Op het signaal van de testleider diende de proefpersoon zo snel mogelijk de twee schijven beurtelings aan te tikken tot de 25 cycli afgewerkt waren (het totaal aantal tikjes bedroeg dus 50). Tijdens de test bleef de niet-voorkeurshand op de centrale plaats. De score was de tijd nodig om 25 cycli te voltooien, uitgedrukt in seconden en tienden van een seconde. De proefpersoon kreeg twee pogingen, waarvan de beste tijd telde. Sit-and-reach (SAR) De Sit-and-reach test mat de lenigheid van de hamstrings. Om de lenigheid van een proefpersoon te meten, had men een testkist nodig dat bestond uit een bovenplaat en een 28


liniaal. De bovenplaat had een lengte van 55 cm en een breedte van 45 cm en stak uit zodat de voeten tegen de testkist konden steunen. Ook deze motorische test gebeurde blootsvoets. De proefpersoon diende met gestrekte benen met de handen zo ver mogelijk te reiken. De voeten werden aaneengesloten tegen de testkist geplaatst. De testleider fixeerde de knieën van de proefpersoon, zodat de benen gestrekt bleven. De proefpersoon plaatste de vingertoppen van beiden handen tegen de liniaal en boog vervolgens de romp zo ver mogelijk voorwaarts zonder de knieën te plooien. Het liniaal werd zachtjes en geleidelijk voortgeduwd met gestrekte vingers en zonder schokkende bewegingen. De proefpersoon diende in deze houding gedurende twee seconden te blijven zitten. Na een korte rustpauze volgde een tweede poging. Het beste resultaat van de twee uitvoeringen telde en werd uitgedrukt in het aantal cm dat op de aangebrachte schaalverdeling werd afgelezen. Bij een ongelijke stand van de vingertoppen werd de gemiddelde afstand genomen. Standing Broad Jump (SBJ) Deze test beoordeelde de explosieve kracht van de onderste ledematen. Deze test werd afgelegd op een slipvrije, harde mat waarop de afstand af te lezen was. De test werd blootsvoets afgelegd. De proefpersoon diende vanuit stilstand zo ver mogelijk te springen. De proefpersoon nam plaats achter de afstootlijn met de voeten lichtjes uit elkaar en de voetpunten juist achter de lijn. Vervolgens boog hij de knieën en bracht hij de armen naar achter. Daarna stootte hij krachtig af en sprong hij zo ver mogelijk voorwaarts. De proefpersoon landde met beide voeten. De afstand werd gemeten vanaf de afstootlijn tot de landingsplaats van de hielen. Indien de hielen niet op dezelfde afstand stonden, telde de afstand tussen de afstootlijn en de meest nabije hiel. Wanneer de proefpersoon achteruit viel of de mat raakte met een ander lichaamsdeel, dan werd naast de twee toegestane pogingen nog een bijkomende poging toegelaten. De test werd tweemaal uitgevoerd. De score was de beste van de twee gesprongen afstanden, uitgedrukt in cm. Hand Grip (HGR) Deze test mat de statische maximale armkracht. Bij deze test werd een gekalibreerde handdynamometer met aanpasbare greep (SAEHAN Corp. Masan, Korea) gebruikt. Voor de aanvang van de test diende de wijzerplaat van de dynamometer op de nulstand te worden geplaatst. De test werd opnieuw blootsvoets uitgevoerd. De proefpersoon diende 29


met de sterkste hand zo hard mogelijk op de handdynamometer te knijpen. De wijzerplaat van de handdynamometer moest naar buiten gekeerd zijn. Tijdens het knijpen op het toestel mocht het toestel het lichaam niet raken. De knijparm en -hand werden langs het lichaam gehouden en mochten op geen enkel ogenblik het lichaam raken. De test werd tweemaal na elkaar uitgevoerd zonder de naald terug op de nulstand te zetten. De score was de beste uitslag van de twee pogingen, uitgedrukt tot op 1 kg nauwkeurig. Sit-ups (SUP) Bij sit-ups werd de spieruithouding van de romp geëvalueerd. Om deze test uit te voeren had men een matje en een chronometer nodig. De proefpersoon diende zoveel mogelijk sit-ups uit te voeren gedurende een halve minuut. De proefpersoon zat neer op de grond, romp rechtop, handen in elkaar achter de nek, benen gebogen en voeten plat op de mat. De testleider zat op de voeten van de proefpersoon met het aangezicht naar dat van de proefpersoon gericht en legde de handen in de knieholte van de proefpersoon, zodat de kniehoek 90° was. De testleider telde luidop telkens een volledige en correcte sit-up was uitgevoerd. Een volledige sit-up was van zithouding tot ruglig op de mat en opnieuw tot zithouding, waarbij de ellebogen de knieën raakten. De chronometer werd gestopt na 30 seconden. De score was het aantal volledige en correcte sit-ups binnen 30 seconden. Bent Arm Hang (BAH) De Bent Arm Hang mat de spieruithouding van de bovenste ledematen. De spieruithouding van de bovenste ledematen werd gemeten met behulp van een rekstok met een diameter van circa 2.5 cm. Ook een chronometer had men nodig. De proefpersoon diende zo lang mogelijk met gebogen armen aan een rekstok te blijven hangen. Hij nam plaats onder de rekstok. De proefpersoon plaatste de handen in kneukelgreep (handpalmen naar voor gericht en kneukels opwaarts) en op schouderbreedte op de rekstok. De testleider nam de proefpersoon vast bij de heupen en hief de proefpersoon tot de juiste beginhouding, dat wil zeggen tot de kin van de proefpersoon zich boven de rekstok bevond. Zodra de proefpersoon in de juiste houding hing,

werd

de

proefpersoon

losgelaten

en

werd

de

chronometer

gestart.

Schommelbewegingen werden afgeremd. De chronometer werd gestopt zodra de proefpersoon met de ogen onder de rekstok kwam. De score was de tijd uitgedrukt in seconden en tienden van een seconde nauwkeurig.

30


10 x 5 meter shuttle run (SHR) Tijdens deze test werd de loopsnelheid en de wendbaarheid gemeten. Voor deze test werden er kegels geplaatst op 5 meter van elkaar. Ook een chronometer had men nodig. De proefpersoon diende zo snel mogelijk vijf maal heen en weer te lopen tussen de kegels op 5 meter van elkaar. De proefpersoon nam plaats achter de startlijn in een startklare houding, met de voorste voet juist achter de lijn. Bij het startsignaal liep de proefpersoon zo snel mogelijk naar de andere lijn en overschreed deze met beide voeten. Vervolgens liep de proefpersoon zo snel mogelijk terug naar de startlijn en overschreed ook deze met beide voeten. Dit was één cyclus, die vijf maal moest worden uitgevoerd. Bij de laatste beurt diende de proefpersoon niet af te remmen, maar door te lopen bij het overschrijden van de eindmeet. De test werd eenmaal uitgevoerd. De chronometer werd gestopt wanneer de proefpersoon de aankomstlijn met één voet overschreed. De tijd die nodig was om 5 cycli af te leggen werd als score genoteerd, uitgedrukt in seconden en tienden van een seconde. 20 meter shuttle run (ESHR) De laatste test mat het maximaal aëroob uithoudingsvermogen. Voor de uithoudingstest werden kegels geplaatst op 20 meter van elkaar. Daarnaast had men een stereo en een stick nodig waarop het protocol stond. De proefpersoon moest een hartslagmeter en hartslaghorloge dragen. De test werd per twee in de gang afgelegd met loopschoenen. De proefpersoon trachtte zo lang mogelijk, en met steeds hogere snelheid, heen en weer te lopen tussen de kegels op 20 meter afstand van elkaar. Het tempo werd geregeld door een “biep-geluid” dat op regelmatige tijdstippen werd uitgezonden door de stereo. De proefpersoon diende de loopsnelheid zodanig aan te passen dat het einde van de 20 meter lange strook overschreden was alvorens het audiosignaal weerklonk. De proefpersoon moest telkens één voet over de lijn plaatsen, kort draaien en vertrekken in de tegenovergestelde richting. De snelheid was laag in het begin, maar nam elke minuut langzaam toe. De proefpersoon trachtte het aangegeven tempo zo lang mogelijk te volgen. De testleider noteerde het aantal volgehouden minuten en vroeg om de halve minuut de hartslag. Wanneer een proefpersoon stopte, werd de tijd genoteerd tot op de laatste afgewerkte halve minuut nauwkeurig, dit was de score. Vervolgens werd ook de hartslag genoteerd, dit werd de maximale hartslag van de proefpersoon. Nadien werd gedurende 5 minuten de hartslag om de minuut gevraagd.

31


2.3.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven Hoger Redder De “oude” reddingsproef voor Hoger Redder (VTS) of de geïsoleerde functionele reddingsproeven zijn vier afzonderlijke proeven. Het volledige examenreglement van deze proeven is terug te vinden in bijlage 6. De opwarming werd vooraf bepaald door de testleiders. Opwarming 

100 meter zwemmen (schoolslag of crawl)



1 x bevrijdingsgrepen + vervoersgrepen op het droge inoefenen



1 x bevrijdingsgrepen + vervoersgrepen in het water inoefenen



1 x pop boven halen

Proef 1: Onder water zwemmen en op de rug zwemmen Proef 1 wordt in badkledij uitgevoerd. De proefpersonen gaan te water met een startduik en zwemmen 25 meter onder water. Ze komen boven nadat de muur aan de overzijde is geraakt. Vervolgens zwemmen ze onmiddellijk 50 meter op de rug met polsen uit het water. Een keerpunt op de buik is hierbij niet toegelaten. De gehele proef moet worden afgelegd in maximaal 1 minuut en 45 seconden. De helft van de punten: 

Een deel van het lichaam het wateroppervlak voor minder dan 5 meter doorbreekt maar niet bovenkomt

Uitsluitingscriteria: 

Komen ademen tijdens het onder water zwemmen



Meer dan 5 meter het wateroppervlak doorbreken tijdens het onder water zwemmen



> 1 minuut en 45 seconden

Proef 2: Weerstandsproef Proef 2 wordt ook in badkledij afgelegd. De proefpersonen starten vanaf de zwembadrand met een startduik en zwemmen 200 meter (crawl en/of schoolslag) met de ogen boven

32


water en naar voor kijkend. Officiële keerpunten crawl en schoolslag zijn toegelaten. Deze proef moet worden afgelegd in maximaal 4 minuten en 15 seconden. Uitsluitingscriteria: 

> 4 minuten 15 seconden

Proef 3: Bevrijdings- en vervoersproef Deze proef wordt in kledij (lange broek en hemd met lange mouwen) afgelegd en bestaat uit drie onderdelen: naderen, bevrijden en vervoeren. De proefpersoon begeeft zich langs de ondiepe kant van het zwembad in het water. Vervolgens zwemt de proefpersoon naar het diepe gedeelte van het zwembad en nadert de testleider op de voorgeschreven wijze. De drenkeling neemt de proefpersoon vier maal stevig vast en de proefpersoon bevrijdt zich uit deze vier grepen (twee grepen voor en twee grepen achter). Na de bevrijding uit de laatste greep start de proefpersoon in één tijd met het vervoeren. De proefpersoon vervoert de drenkeling over een afstand van minimum 20 meter en past daarbij minstens vier verschillende vervoersgrepen toe. De wisseling van greep vindt plaats op het teken van de drenkeling na ongeveer 5 meter. Het teken is onrustig worden of het onder water gaan van het aangezicht. Uitsluitingscriteria: 

< 50 % op het totaal van de drie onderdelen



Opgeven



Drenkeling loslaten gedurende meer dan 10 seconden of indien de proefpersoon na het loslaten van de drenkeling de zwembadrand raakt



In het ondiep water rechtstaan of opzettelijk driemaal de bodem van het zwembad benutten en zich hierop afstoten

Proef 4: Popduikproef Proef 4 wordt eveneens in kledij (lange broek en hemd met lange mouwen) uitgevoerd en bestaat uit drie onderdelen: een reddersprong, een eendenduik en de pop ophalen en vervoeren. De vervoerspop wordt op een minimum diepte van drie meter op de bodem neergelegd. Het gewicht van de pop is zes kilogram tot aan de oren uit het water geheven en de holten in het hoofd moeten gedicht zijn.

33


De proefpersoon springt in het water met een reddersprong. Vervolgens zwemt hij naar de pop (ogen boven water) en duikt naar de bodem met een eendenduik. De pop moet in één tijd boven gehaald worden met behulp van de schouder- of okselgreep. Daarna wordt de pop vervoerd met behulp van de hoofdgreep over een afstand van minimum 10 meter. Deze proef moet worden afgelegd in maximaal 2 minuten. Uitsluitingscriteria: 

< 50 % op het totaal van de drie onderdelen



De pop niet boven krijgen na de eerste eendenduik



Meer dan 3 meter schuin opwaarts zwemmen onder water



De pop minder dan 10 meter vervoeren



De pop meer dan één meter met één hand vervoeren



Na het bovenkomen de pop of eigen aangezicht voor meer dan twee meter onderdompelen gedurende het vervoeren



> 2 minuten

2.3.4 Geïntegreerde reddingsproef Hoger Redder De “nieuwe” reddingsproef voor Hoger Redders (VTS) of de geïntegreerde reddingsproef is één proef waarbij alles aaneensluitend wordt uitgevoerd. Deze reddingsproef wordt in kledij (korte broek en T-shirt) uitgevoerd. De geïntegreerde reddingsproef moet worden afgelegd in maximaal 4 minuten en 20 seconden. Aangezien het zwembad in dit onderzoek 40 cm dieper is dan de normale norm (3 meter diep) mag er per 10 cm 1 seconde trager gezwommen worden. De proef moet dus in dit onderzoek worden afgelegd in maximaal 4 minuten en 24 seconden. Het volledige examenreglement van deze proef is terug te vinden in bijlage 7. De opwarming werd vooraf bepaald door de testleiders. Opwarming 

100 meter zwemmen (schoolslag of crawl)



2 x reddingsgordel op het droge inoefenen



2 x reddingsgordel in het water inoefenen



1 x pop boven halen

34


Deel 1 De proefpersoon start met een reddersprong en zwemt vervolgens 100 meter (crawl en/of schoolslag) met de ogen boven water en naar voor kijkend. Officiële keerpunten crawl en schoolslag zijn toegelaten. De laatste 25 meter zwemt de proefpersoon met een reddingsgordel. Het is toegelaten om te waden (door ondiep water lopen) met de reddingsgordel. Straftijd (10 seconden): 

Tijdens de reddersprong de ogen volledig onder water



Na een persoonlijke verwittiging de ogen meermaals onder water of niet naar voor kijken tijdens het zwemmen

Deel 2 Na 100 meter zwemmen klikt de proefpersoon de reddingsgordel bij het slachtoffer vast. Dit moet ter plaatse al zwemmend gebeuren, waarbij de zwembadrand of een voetsteun niet mogen geraakt worden. Vervolgens vervoert hij het slachtoffer 25 meter tot hij de ondiepe zwembadrand aantikt. Het is toegelaten om tijdens de 25 meter te wisselen van zwemslag, de ogen onder water te brengen of te waden (door ondiep water lopen). Straftijd (10 seconden): 

De zwembadrand of een voetsteun raken tijdens het vastklikken van de reddingsgordel

Deel 3 In het laatste deel zwemt de proefpersoon naar het diepe gedeelte nadat hij de reddingsgordel heeft uitgedaan. Het is toegelaten om tijdens het zwemmen naar de pop te wisselen van zwemslag, het hoofd onder water te brengen en te waden (door ondiep water lopen). Vervolgens duikt de proefpersoon naar de bodem met een eendenduik. De pop moet in één tijd boven gehaald worden met behulp van de schouder- of okselgreep. Daarna wordt de pop vervoert over een afstand van 25 meter. Het aangezicht van de vervoerspop moet boven water blijven. Het is toegelaten om te wisselen van vervoersgreep, de reddingsgordel te gebruiken, de ogen onder water te brengen of te

35


waden (door ondiep water lopen). Wanneer de proefpersoon de ondiepe kant aantikt met de pop in de handen stopt de tijd. Straftijd (10 seconden): 

De pop wordt boven gehaald met behulp van de hoofdgreep of een éénhandige greep



De neus van de pop is tijdens het vervoeren of waden (door ondiep water lopen) meer dan 2 meter (onafgebroken of na optelling) onder water

Uitsluitingscriteria: 

> 4 minuten en 24 seconden (inclusief straftijden)

36


3

DATA ANALYSE

Het programma dat gebruikt werd voor de dataverwerking was SPSS 15.0 voor Windows. Aan de hand van dit programma werden de verschillende statistische bewerkingen uitgevoerd op het ingegeven databestand, bestaande uit Independent Sample T-test, Lineaire Regressie en Multipele Regressie. De significantiedrempel werd ingesteld op p < .05. 3.1

Beschrijvende statistiek

Voordat de eerste analyses uitgevoerd werden, werd er gecontroleerd op uitbijters met behulp van een “Boxplot”. Alle ontbrekende waarden (missing values) kregen waarde 9999. Naast het controleren op uitbijters werd het gemiddelde, de standaarddeviatie, de minimumwaarde en de maximumwaarde berekend voor de kwantitatieve variabelen via “Frequenties”. Voor de kwalitatieve variabelen werd het aantal en het percentage berekend via “Frequenties”. De resultaten werden gerapporteerd in de beschrijvende resultaten. 3.1.1 Vragenlijst Vooraleer de gegevens uit de vragenlijst konden gebruikt worden om statistische analyses uit te voeren, was het bij enkele variabelen nodig om deze te hercoderen naar 0 en 1. Zo werd de variabele “geslacht”

opnieuw

gecodeerd. De vrouwen

werden de

referentiecategorie, wat overeenkomt met de waarde 0, en de mannen kregen de waarde 1. Indien de proefpersonen afkomstig waren uit Oost-Vlaanderen kregen zij de waarde 0 en West-Vlaanderen werd opnieuw gecodeerd naar waarde 1. Indien de proefpersonen geen belemmering hadden, kregen zij de waarde 0 en personen die wel een belemmering hadden, kregen waarde 1. Niet-beroepsredders werden de referentiecategorie (waarde 0) en beroepsredders kregen de waarde 1. Daarnaast werd ook bevraagd hoeveel maanden per jaar de proefpersonen actief zijn als Hoger Redder. In tabel 3 worden deze coderingen weergegeven.

37


Tabel 3. Coderingen activiteit Hoger Redder per jaar Activiteit Hoger Redder per jaar

Codering

0 maanden

0

1 maand

1

2 tot 3 maanden

2

4 tot 5 maanden

5

6 tot 7 maanden

7

8 tot 9 maanden

9

10 tot 12 maanden

11

Proefpersonen die hun reddingsprestatie zelf als “slecht” inschatten kregen waarde 0, “onvoldoende” kwam overeen met 1, “voldoende” met 2 en “goed” werd gelijkgesteld aan 3. Alle proefpersonen die nooit gingen zwemmen werden opnieuw gecodeerd naar waarde 0 en de regelmatige zwemmers kregen waarde 1. Proefpersonen die geen ervaring hadden met de reddingsgordel werden de referentiecategorie (waarde 0) en degene die wel ervaring hadden, kregen waarde 1. Indien de proefpersonen hun ervaring met de reddingsgordel hadden opgedaan in een reddingsclub kregen ze waarde 1, in een bijscholing waarde 2 en in een school/opleiding waarde 3. 3.1.2 Eurofit Testbatterij In de Eurofit-Testbatterij werd de lichaamslengte en het lichaamsgewicht beoordeeld. Aan de hand van lichaamslengte en lichaamsgewicht werd de Body Mass Index (BMI) berekend.

De

formule

voor

het

berekenen

van

BMI

(kg/m2)

is:

lichaamsgewicht/lichaamslengte2. Daarnaast werd ook de som van de vijf huidplooien berekend. De som bestond uit: biceps + triceps + suprailiacair + subscapulair + kuit. Op basis van de Endurance Shuttle Run werd de VO2max berekend. De VO2max werd berekend met volgende formule: -24 + (6 x eindsnelheid ESHR). Deze formule is weergegeven in: “St Clair Gibson A., Broomhead S., Lambert M.I. & Hawley J.A. (1998). Prediction of maximal oxygen uptake from a 20 m shuttle run as measured directly in runners and squash players. Journal of Sports Sciences, 16, 331-335”.

38


3.1.3 Geïsoleerde functionele reddingsproeven Ook de variabelen van de geïsoleerde functionele reddingsproeven werden opnieuw gecodeerd. Proefpersonen die opgaven, kregen geen tijd maar waarde “9999”. Proef 1 (onder water zwemmen en op de rug zwemmen) en proef 2 (weerstandsproef) werden opnieuw gecodeerd naar 0 en 1 aan de hand van de tijdsnorm. De tijdsnorm werd telkens bij categorie 1 toegevoegd alsook alle waarden die zich lager bevonden dan de tijdsnorm. De waarde 0 bestond uit alle waarden die hoger lagen dan de tijdsnorm. Bij het coderen van de variabelen naar 0 en 1 betekent dit dat er twee categorieën ontstonden, niet geslaagd (0) en geslaagd (1). Het naderen van een drenkeling tijdens proef 3 (bevrijdings- en vervoerproef), werd als volgt gecodeerd; alle naderingen die juist waren uitgevoerd, kregen waarde 1 en wanneer de nadering niet juist was uitgevoerd, werd waarde 0 toegekend. Het bevrijden en vervoeren van een drenkeling tijdens proef 3 (bevrijdings- en vervoerproef) werd eveneens opnieuw gecodeerd naar 0 en 1 op basis van de score die de proefpersonen behaalden. Indien een proefpersoon minder dan de helft scoorde werd, waarde 0 toegekend. Wanneer een proefpersoon meer dan de helft scoorde of juist de helft werd het opnieuw gecodeerd naar waarde 1. Opnieuw ontstonden twee categorieën zijnde niet geslaagd (0) en geslaagd (1). Ook de somscore werd berekend voor proef 3 (score op 17). Daarnaast werden de redderssprong, het zwemgedeelte, de eendenduik en de pop tijdens proef 4 (popduikproef) ook gecodeerd op basis van de score die de proefpersonen behaalden. Vervolgens werd ook de somscore berekend voor proef 4 (score op 10). Daarna werden alle proeven samengeteld en werd bepaald of de proefpersoon geslaagd of niet geslaagd was voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De proefpersonen waren geslaagd (1) voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven indien ze voor alle proeven geslaagd waren. De proefpersonen waren niet geslaagd voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven indien ze voor 1 of meerdere proeven niet geslaagd waren. 3.1.4 Geïntegreerde reddingsproef De variabelen van de geïntegreerde reddingsproef werden eveneens opnieuw gecodeerd. Proefpersonen die opgaven kregen geen tijd maar waarde “9999”. Wanneer deel 1, 2 of 3 van de geïntegreerde reddingsproef uitgevoerd werd zonder opgave van de proefpersoon, kreeg men waarde 1. Waarde 0 werd toegekend aan de proefpersonen die opgaven. De

39


tijd werd opnieuw gecodeerd naar 0 en 1 aan de hand van de tijdsnorm die de proefpersonen moesten behalen om geslaagd te zijn voor de geïntegreerde reddingsproef, namelijk 4 minuten en 24 seconden. Indien de proefpersonen de geïntegreerde reddingsproef in ≤ 4 minuten 24 seconden zwommen, werd waarde 1 toegekend en waren de proefpersonen dus geslaagd voor de geïntegreerde reddingsproef. Indien de proefpersonen > 4 minuten 24 seconden zwommen, kregen ze waarde 0 en waren de proefpersonen dus niet geslaagd voor de geïntegreerde reddingsproef. 3.2

Statistische analyse

3.2.1 Independent Sample T-test Een Independent Sample T-test wordt gebruikt om te kijken of er een significant verschil bestaat tussen twee groepen. In dit onderzoek werd gekeken of er een significant verschil bestond tussen mannen en vrouwen voor de antropometrische metingen, de motorische testen en de uithoudingstest van de Eurofit Testbatterij. Deze analyse werd ook gebruikt om het verschil in prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef tussen mannen en vrouwen te onderzoeken. In de resultaten worden tabellen weergegeven waarbij de t-waarden en bijhorende p-waarden gegeven zijn. Deze geven aan of er een significant verschil bestaat tussen de twee groepen. Indien er een significant verschil wordt gevonden dan wil dit zeggen dat ofwel mannen, ofwel vrouwen beter of slechter presteren op de Eurofit Testbatterij of de geïsoleerde functionele reddingsproeven of de geïntegreerde reddingsproef. 3.2.2 Lineaire en Multipele Regressie Om na te gaan of fysieke fitheid, geslacht en regelmatig zwemmen de prestaties op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef voorspellen, werd gebruik gemaakt van een Multipele Regressie. Eerst werd gekeken naar de multicollineariteit om de relatie tussen de onafhankelijke variabelen te bepalen. Zeer hoge correlaties tussen onafhankelijke variabelen moeten vermeden worden. Multicollineariteit werd gecontroleerd via ‘Correlatie’. Indien onafhankelijke variabelen een hoge correlatie vertoonden (r > 0.60) werd er gekeken welke onafhankelijke variabele het sterkst correleert met de afhankelijke variabele. Deze onafhankelijke variabele werd in de analyse behouden. De onafhankelijke variabele die het zwakst correleert met de afhankelijke variabele werd uit de analyse verwijderd.

40


Daarnaast werden ook spreidingsdiagrammen opgevraagd van alle onafhankelijke variabelen

via

“Frequenties”.

Spreidingsdiagrammen

zijn

afbeeldingen

van

frequentieverdelingen van kwantitatieve variabelen waarbij de normale verdeling bekeken wordt. Een variabele heeft een normale verdeling wanneer er een klokvorm weergegeven is in het spreidingsdiagram. Uit de analyse kan geconcludeerd worden dat er een hoge multicollineariteit is tussen bijna alle onafhankelijke variabelen. Daarom wordt er voor elke onafhankelijke variabele een enkelvoudige, Lineaire Regressie uitgevoerd.

Op basis van een enkelvoudige, Lineaire Regressie wordt de relatie nagegaan tussen één onafhankelijke variabele en één afhankelijke variabele. De onafhankelijke variabelen waren:

lichaamslengte,

lichaamsgewicht,

Body

Mass

Index,

vetpercentage,

huidplooimetingen, som huidplooien, Flamingo Balance, Plate Tapping, Sit-and-reach, Standing Broad Jump, Hand Grip, Sit-ups, Bent Arm Hang, Shuttle Run, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname, geslacht en regelmatig zwemmen. De afhankelijke variabelen waren: tijd op de onderwater- en rugproef, tijd op de weerstandsproef, score op de bevrijdings- en vervoersproef, score op de popduikproef en tijd op de geïntegreerde reddingsproef.

Bij deze enkelvoudige, lineaire

regressieanalyse werd de standaardmethode gebruikt, namelijk de Enter-methode. Bij de Enter-methode worden alle verklarende variabelen in een blok gelijktijdig aan de analyse toegevoegd. In de resultaten wordt een tabel weergegeven waarbij gestandaardiseerde coëfficiënten (Bèta’s) gegeven zijn. De variabele met de grootste Bèta-waarde heeft de grootste invloed op de afhankelijke variabele. In de tabel wordt ook de B-coëfficiënt, horende bij de onafhankelijke variabele gegeven om de regressievergelijking op te stellen. Daarnaast worden tevens de t-waarden en bijhorende p-waarden gegeven. Deze zeggen iets over de mate dat de onafhankelijke variabele een invloed heeft op de afhankelijke variabele en of deze invloed significant is. Onafhankelijke variabelen die een significante invloed uitoefenen op de afhankelijke variabelen worden opgenomen in de Multipele Regressie. In een Multipele Regressie worden meerdere onafhankelijke variabelen als predictor in één analyse opgenomen. Bij de Multipele Regressie werd ook de standaardmethode gebruikt, namelijk de Entermethode. Nadat de Multipele Regressie is uitgevoerd, wordt een tabel weergegeven met de Adjusted R square. De waarde van de Adjusted R2 is het percentage van de waargenomen variatie in de afhankelijke variabele dat verklaard wordt door de

41


onafhankelijke variabelen. Hoe groter dit getal, hoe groter de predictieve waarde van de onafhankelijke variabelen in het voorspellen van de afhankelijke variabele. In een tweede tabel (ANOVA) wordt een F-waarde en bijhorende p-waarde gegeven. De F-test toetst de nulhypothese. Indien de p-waarde significant is, is er minstens één van de regressiecoëfficienten verschillend van 0. In een derde tabel worden de constante, Bwaarden, t-waarden, p-waarden en gestandaardiseerde coëfficiënten (Bèta’s) gegeven. Indien een onafhankelijke variabele een significante invloed uitoefent op de afhankelijke variabele, wil dit zeggen dat de onafhankelijke variabele een voorspeller is van de afhankelijke variabele.

42


RESULTATEN 1 1.1

BESCHRIJVENDE RESULTATEN Vragenlijst

In totaal hebben er 27 Hoger Redders deelgenomen aan het onderzoek. De totale proefgroep bestaat uit 5 beroepsredders (18.5%) en 22 niet-beroepsredders (81.5%). Daarbij schatten 8 proefpersonen (29.6%) hun reddingsprestatie “goed” in en 19 proefpersonen (70.4%) “voldoende”. 18 proefpersonen (66.7%) gaan regelmatig zwemmen en 9 proefpersonen (33.3%) gaan niet regelmatig zwemmen. In de “nieuwe” reddingsproef of de geïntegreerde reddingsproef wordt er gebruik gemaakt van een reddingsgordel. Twaalf proefpersonen (44.4%) hebben ervaring met de reddingsgordel, terwijl 15 proefpersonen (55.6%) hier geen ervaring mee hebben. Van de 12 proefpersonen die ervaring hebben met de reddingsgordel, zijn er 4 proefpersonen (14.8%) die hun ervaring opgedaan hebben in een reddingsclub, 6 proefpersonen (22.2%) op een bijscholing en 2 proefpersonen (7.4%) op school of tijdens opleiding. In tabel 4 zijn de beschrijvende resultaten voor de vragen met betrekking tot de (beroeps)activiteit bij Hoger Redders weergegeven. De proefpersonen zijn gemiddeld 4 jaar en 8 maanden (±3.7) in het bezit van een diploma Hoger Redder. Ze waren gemiddeld 41.8 (SD ± 66.2) dagen actief in 2012. Daarnaast zijn ze gemiddeld 5.5 (SD ± 4.9) maanden actief per jaar en zijn ze gemiddeld 7.2 (SD ± 8.6) dagen actief per maand. De proefpersonen gaan gemiddeld 1.8 (±2.1) uur zwemmen per week en beoefenen gemiddeld 3.0 (±2.6) uur sport per week.

43


Tabel 4. Vragen met betrekking tot de (beroeps)activiteit bij Hoger Redders N = 27

Gemiddelde (±SD)

Min

Max

Diploma (jaar)

4.8 (±3.7)

.08

14.1

Actief in 2012 (dagen)

41.8 (±66.2)

0

220

Actief per jaar (maanden)

5.5 (±4.9)

0

11

Actief per maand (dagen)

7.2 (±8.6)

0

23

Zwemmen per week (uur)

1.8 (±2.1)

0

8

Sport per week (uur)

3.0 (±2.6)

0

8

44


1.2

Eurofit Testbatterij

De beschrijvende resultaten van de antropometrische metingen, de motorische test en de uithoudingstest zijn weergegeven in tabel 5. Tabel 5. Antropometrische metingen, motorische testen en uithoudingstest N = 27

Gemiddelde (±SD)

Min

Max

Lichaamslengte (cm)

176.0 (±8.7)

163.8

196.5


71.8 (±11.8)

55.6

112.9

Body Mass Index (kg/m2)

23.1 (±2.8)

19.8

33.7

Vetpercentage (%)

20.8 (±8.1)

10.5

35.6

Huidplooi biceps (mm)

5.6 (±2.5)

2.5

12.8

Huiplooi triceps (mm)

11.3 (±5.7)

4.1

26.0

Huidplooi suprailiaca (mm)

10.9 (±4.6)

5.2

25.3

Huiplooi subscapulair (mm)

10.7 (±4.0)

7.0

26.0

Huidplooi kuit (mm)

10.5 (±4.6)

4.2

18.4

Som huidplooien (mm)

49.0 (±16.9)

25.3

91.1

FAB (aantal)

8.1 (±4.7)

1

22

PLT (sec)

10.4 (±1.4)

8.0

13.4

SAR (cm)

27.1 (±10.0)

1.0

40.0

SBJ (cm)

194.6 (±27.2)

150.0

250.0

HGR (kg)

46.9 (±11.4)

29.0

70.0

SUP (aantal)

25.1 (±4.5)

15

34

BAH (sec)

25.7 (±18.3)

1.03

61.0

SHR (sec)

20.7 (±1.6)

18.1

25.3

ESHR (min)

8.0 (±2.1)

3.0

12.5

MaxHF (sl/min)

193.0 (±8.7)

166.0

212.0

VO2max (ml/min)

47.1 (±6.3)

33.0

60.0

45


Tijdens de Flamingo Balance is het linkerbeen het voorkeursbeen van 7 proefpersonen (25.9%) en van 20 proefpersonen (74.1%) is het rechterbeen het voorkeursbeen. De Plate Tapping en de Hand Grip zijn door 3 proefpersonen (11.1%) uitgevoerd met voorkeurshand links en door 24 proefpersonen (88.9%) met voorkeurshand rechts. 1.3

Geïsoleerde functionele reddingsproeven

In tabel 6 zijn de slaagpercentages van de geïsoleerde functionele reddingsproeven weergegeven. Voor proef 1 (onderwater- en rugproef) en proef 2 (weerstandsproef) zijn er 25 proefpersonen (92.6%) geslaagd en 2 proefpersonen (7.4%) niet geslaagd. Voor het deel ‘naderen’ van proef 3 (bevrijdings- en vervoersproef) is iedereen (100%) geslaagd. Voor het deel ‘bevrijden’ zijn er 19 proefpersonen (70.4%) geslaagd en 8 proefpersonen (29.6%) niet geslaagd. Ook voor het deel ‘vervoeren’ is iedereen (100%) geslaagd. In totaal zijn er 19 proefpersonen (70.4%) geslaagd voor proef 3 en 8 proefpersonen (29.6%) niet geslaagd. Voor de redderssprong van proef 4 (popduikproef) zijn er 26 proefpersonen (96.3%) geslaagd en heeft er 1 proefpersoon (3.7%) opgegeven. Ook voor het zwemgedeelte en de eendenduik is iedereen (96.3%) geslaagd, behalve dezelfde persoon (3.7%) die opgegeven heeft. Voor het ophalen van de pop en het vervoeren van de pop zijn er 24 proefpersonen (92.6%) geslaagd, 1 proefpersoon (3.7%) niet geslaagd en 1 proefpersoon (3.7%) die opgegeven heeft. In totaal zijn er dus 25 proefpersonen (92.6%) geslaagd voor proef 4 en 1 proefpersoon (3.7%) niet geslaagd. Eén proefpersoon (3.7%) heeft opgegeven. Op basis van de prestaties op de afzonderlijke proeven en de uitsluitingscriteria van de VTS kunnen we bepalen of de proefpersonen al dan niet geslaagd zijn voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven. Uit de resultaten blijkt dat er 15 proefpersonen (55.6%) geslaagd zijn en 12 proefpersonen (44.4%) niet geslaagd zijn voor de geïsoleerde functionele reddingproeven. In tabel 6 worden de kwantitatieve variabelen van de geïsoleerde functionele reddingsproeven weergegeven.

46


Tabel 6. Slaagpercentage geïsoleerde functionele reddingsproeven

1

N = 27

Geslaagd (%)

Niet geslaagd (%)

Onderwater- en rugproef 1

92.6

7.4

Weerstandproef 2

92.6

7.4

Naderen 3

100

0

Bevrijden 3

70.4

29.6

Vervoeren 3

100

0

Bevrijdings- en vervoersproef 3

70.4

29.6

Redderssprong 4

96.3

3.7

Zwemgedeelte en eendenduik 4

96.3

3.7

Pop 4

92.6

7.4

Popduikproef 4

92.6

7.4

Geïsoleerde functionele reddingsproeven

55.6

44.4

Proef 1; 2 Proef 2; 3 Proef 3; 4 Proef 4

In tabel 7 worden de kwantitatieve variabelen van de geïsoleerde functionele reddingsproeven weergegeven. De proefpersonen zwemmen gemiddeld 88.2 seconden (SD ± 11.8) op de onderwater - en rugproef. Daarnaast zwemmen ze gemiddeld 211.1 seconden (SD ± 34.3) op de weerstandsproef. Proefpersonen scoren gemiddeld 4.8 op 8 (SD ± 1.9) voor de bevrijdingsgrepen en 7.0 op 8 (SD ± 1.2) voor de vervoersgrepen. Wanneer we de score voor het naderen, bevrijden en vervoeren in rekening brengen, behalen de proefpersonen een gemiddelde score van 12.8 op 17 (SD ± 2.3) voor de bevrijdings- en vervoersproef. De proefpersonen scoren gemiddeld 2.0 op 2 (SD ± 0) voor de redderssprong. Daarnaast scoren ze gemiddeld 3.0 op 3 (SD ± 0) voor het zwemgedeelte en de eendenduik en 4.5 op 5 (SD ± 1.0) voor het ophalen en vervoeren van de pop. De proefpersonen behalen een gemiddelde score van 9.5 op 10 (SD ± 1.0) voor de popduikproef.

47


Tabel 7. Kwantitatieve variabelen geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

Gemiddelde (±SD)

Min

Max

Proef 1 (sec) 1

88.2 (±11.8)

66.0

116.0

Proef 2 (sec) 2

211.1 (±34.3)

148.0

262.0

Bevrijden (score op 8) 3

4.8 (±1.9)

1.0

8.0

Vervoeren (score op 8) 3

7.0 (±1.2)

4.0

8.0

Proef 3 (score op 17) 3

12.8 (±2.3)

7.0

16.0

Redderssprong (score op 2) 4

2.0 (±0)

2.0

2.0

Zwemmen en eendenduik (score op 3) 4

3.0 (±0)

3.0

3.0

Pop (score op 5) 4

4.5 (±1.0)

0

5.0


9.5 (±1.0)

5.0

10.0

1 4

Onderwater- en rugproef; 2 Weerstandsproef; 3 Bevrijdings- en vervoersproef; Popduikproef

1.4

Geïntegreerde reddingsproef

In tabel 8 zijn de slaagpercentages van de geïntegreerde reddingsproef weergegeven. Voor deel 1 (100 meter zwemmen) en deel 2 (slachtoffer vervoeren) van de geïntegreerde reddingsproef zijn alle proefpersonen (100%) geslaagd. Voor deel 3 (pop) zijn er 23 proefpersonen (85.2%) geslaagd en 4 proefpersonen (14.8%) niet geslaagd. Deze vier proefpersonen zijn niet geslaagd voor deel 3 omdat ze de pop niet kunnen opduiken. Wanneer we de tijd en de uitsluitingscriteria van de VTS in rekening brengen kunnen we bepalen of de proefpersonen al dan niet geslaagd zijn voor de geïntegreerde reddingsproef. Er zijn 21 proefpersonen (77.8%) geslaagd en 2 proefpersonen (7.4%) niet geslaagd. De vier proefpersonen (14.8%) die opgaven in deel 3 zijn bijgevolg ook niet geslaagd.

48


Tabel 8. Slaagpercentages geïntegreerde reddingsproef N = 27

Geslaagd (%)

Niet geslaagd (%)

Deel 1

100

0

Deel 2

100

0

Deel 3

85.2

14.8


77.8

22.2

In tabel 9 wordt de kwantitatieve variabele, namelijk tijd van de geïntegreerde reddingsproef weergegeven. De proefpersonen zwemmen gemiddeld 235.5 seconden (SD ± 27.8) op de geïntegreerde reddingsproef. Tabel 9. Kwantitatieve variabele geïntegreerde reddingsproef N = 27

Gemiddelde (±SD)

Min

Max

Tijd (sec)

235.5 (±27.8)

185.0

270.0

49


2 2.1

VERSCHIL IN PRESTATIE TUSSEN MANNEN EN VROUWEN Eurofit Testbatterij

2.1.1 Antropometrische metingen Er zijn significante verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen voor lichaamslengte, lichaamsgewicht, vetpercentage, biceps, triceps, kuit en de som van de huidplooien (tabel 10). Vrouwen hebben een kleinere lichaamslengte en lager lichaamsgewicht. Mannen hebben een lager vetpercentage en een lagere waarde voor de huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps en kuit. Ook de som van de huidplooien is kleiner bij mannen. Tabel 10. Verschil in geslacht voor de antropometrische metingen: gemiddelde, standaarddeviatie, t-waarde en p-waarde Gemiddelde (±SD) Mannen (n = 16)

t

p

Vrouwen (n = 11)

Lichaamslengte (cm)

180.8 (±7.5) 168.9 (±4.7) -4.641 .000 ***


76.7 (±12.1) 64.5 (±6.5)

-3.039 .005 **

BMI (kg/m2)

23.5 (±3.3)

22.6 (±2.1)

-.755

.457 n.s.

Vetpercentage (%)

16.0 (±6.1)

27.9 (±4.8)

5.470

.000 ***

Huidplooi biceps (mm)

4.4 (±2.5)

7.3 (±1.2)

3.519

.002 **

Huidplooi triceps (mm)

8.0 (±3.0)

16.1 (±5.3)

5.156

.000 ***

Huidplooi suprailiacair (mm) 10.1 (±5.3)

12.0 (±3.2)

1.007

.324 n.s.

Huidplooi subscapulair (mm) 10.3 (±4.5)

11.3 (±3.1)

-.658

.516 n.s.

Huidplooi kuit (mm)

7.7 (±3.2)

14.6 (±3.0)

5.669

.000 ***

Som huidplooien (mm)

40.5 (±15.7) 61.3 (±9.8)

3.888

.001 **

***

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.

50


2.1.2 Motorische testen en uithoudingstest Er zijn significante verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen voor de Flamingo Balance, Sit-and-reach, Standing Broad Jump, Hand Grip, Bent Arm Hang, Endurance Shuttle Run en VO2max (tabel 11). Vrouwen presteren beter op de Flamingo Balance en Sit-and-reach ten opzichte van mannen. Mannen presteren beter op de Standing Broad Jump, Hand Grip, Bent Arm Hang en Endurance Shuttle Run in vergelijking tot vrouwen. Daarnaast hebben mannen ook een grotere maximale zuurstofopname. Tabel 11. Verschil in geslacht voor de motorische testen en uithoudingstest: gemiddelde, standaarddeviatie, t-waarde en p-waarde Gemiddelde (±SD)

t

p

Mannen (n = 16)

Vrouwen (n = 11)

FBA (aantal)

10.0 (±4.7)

5.3 (±3.0)

-2.944 .007 **

PLT (sec)

10.2 (±1.6)

10.8 (±1.1)

.989

.332 n.s.

SAR (cm)

24.3 (±11.5)

31.4 (±5.3)

2.156

.042 *

SBJ (cm)

208.5 (±24.1)

175.6 (±18.7)

-3.754 .001 **

HGR (kg)

53.32 (±9.06)

36.59 (±4.39)

-6.761 .000 ***

SUP (aantal)

26.4 (±4.5)

23.1 (±3.9)

-1.999 .057 n.s.

BAH (sec)

32.1 (±19.7)

16.5 (±11.4)

-2.592 .016 *

SHR (sec)

20.7 (±1.9)

20.6 (±1.2)

-.171

ESHR (min)

8.9 (±2.3)

6.9 (±1.0)

-3.060 .006 **

MaxHF (sl/min)

193.0 (±10.2)

193.0 (±6.7)

.000

VO2max (ml/min)

49.8 (±6.8)

43.5 (±3.1)

-3.184 .005 **

***

2.2

p < .001;

**

.866 n.s.

1.000 n.s.

* p < .01; p < .05; n.s.

Geïsoleerde functionele reddingsproeven en geïntegreerde reddingsproef

Er is enkel een significant verschil gevonden tussen mannen en vrouwen voor proef 2 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. Mannelijke proefpersonen presteren beter dan vrouwelijke proefpersonen op proef 2 (tabel 12).

51


Er zijn geen significante verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op proef 1, proef 3 en proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De prestatie die geleverd wordt door mannelijke en vrouwelijke proefpersonen op proef 1, proef 3 en proef 4 is gelijkaardig. Er is geen significant verschil gevonden tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. Mannelijke en vrouwelijke proefpersonen leveren een gelijkaardige prestatie. Tabel 12. Verschil in geslacht voor de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef: gemiddelde, standaarddeviatie, t-waarde en p-waarde Gemiddelde (±SD)

t

p

Mannen (n = 16)

Vrouwen (n = 11)

Proef 1 (sec) 1

85.9 (±13.1)

91.6 (±9.0)

1.229

.231 n.s.

Proef 2 (sec) 2

200.1 (±33.7)

227.2 (±29.5)

2.157

.041 *


12.9 (±2.7)

12.6 (±1.7)

-.261

.796 n.s.


9.7 (±.49)

9.4 (±1.5)

-.735

.469 n.s.

Tijd geïntegreerde reddingsproef (sec)

228.6 (±30.6)

246.2 (±19.5)

1.534

.140 n.s.

***

** * p < .001; p < .01; p < .05; n.s. Onderwater- en rugproef 2 Weerstandsproef 3 Bevrijdings- en vervoerproef 4 Popduikproef 1

52


3

INVLOED

VAN

FYSIEKE

FITHEID,

GESLACHT

EN

REGELMATIG ZWEMMEN OP DE PRESTATIE VAN DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF 3.1

Multicollineariteit en spreidingsdiagrammen

Alle relevante variabelen die nodig zijn voor het bepalen van eventuele voorspellers van de prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef zijn weergegeven in bijlage 8. De correlaties tussen afhankelijke en onafhankelijke variabelen worden weergegeven. De afhankelijke variabelen zijn: tijd op de onderwater- en rugproef (proef 1), tijd op de weerstandsproef (proef 2), score op de bevrijdings- en vervoersproef (proef 3), score op de popduikproef (proef 4) en tijd op de geïntegreerde reddingsproef. De onafhankelijke variabelen zijn: lichaamslengte, lichaamsgewicht, Body Mass Index, vetpercentage, huidplooimetingen, som huidplooien, Flamingo Balance, Plate Tapping, Sit-and-reach, Standing Broad Jump, Hand Grip, Situps, Bent Arm Hang, Shuttle Run, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname, geslacht en regelmatig zwemmen. In tabel 13 zijn enkel de onafhankelijke variabelen die een significant verband vertonen met één of meerdere onafhankelijke variabelen weergegeven. In bijlage 9 zijn alle spreidingsdiagrammen van de onafhankelijke variabelen weergegeven. Wanneer het spreidingsdiagram een “klokvorm” vertoont, is de verdeling normaal. Uit de correlaties kunnen we besluiten dat er teveel onafhankelijke variabelen een significant verband met andere onafhankelijke variabelen vertonen. Daarnaast heeft geen van de opgenomen onafhankelijke variabelen een normale verdeling.

53


Tabel 13. Significante correlaties tussen de onafhankelijke variabelen (n = 27)

Onafhankelijke variabele Lichaamslengte

Lichaamsgewicht

BMI

Vet%

Onafhankelijke variabele Lichaamsgewicht

r

Onafhankelijke variabele Huidplooi triceps

r

Onafhankelijke variabele Geslacht

r

HGR

.670 ***

Huidplooi suprailiacair

.684 ***

SBJ

-.735 ***

Geslacht

.680 ***

Huidplooi subscapulair

.691 ***

SUP

-.611 **

BMI

.800 ***

Huidplooi kuit

.739 ***

ESHR

-.777 ***

HGR

.721 ***

Som huidplooien

.903 ***

VO2max

-.771 ***


.685 ***

SBJ

-.733 ***

Geslacht

-.614 **


.829 ***

ESHR

-.753 ***

ESHR

.681 ***

MaxHF

-.603 **

VO2max

-.740 ***

VO2max

.675 ***

Huidplooi biceps

.873 ***

Huidplooi kuit

.685 ***

Geslacht

.608 **

Huidplooi triceps

.713 ***

Som huidplooien

.779 ***

HGR

Geslacht

.769 ***


.646 ***

Geslacht

-.718 ***

SUP

ESHR

.696 ***


.633 ***


.794 ***

VO2max

.695 ***

Huidplooi kuit

.768 ***

Som huidplooien

.759 ***

VO2max

.993 ***

Som huidplooien

.901 ***

Som huidplooien

.776 ***

SBJ

-.739 ***

MaxHF

-.677 ***

SUP

-.672 ***

Som huidplooien

.799 ***

ESHR

-.717 ***

SBJ

-.684 ***

VO2max

-.704 ***

ESHR

-.730 ***

Geslacht

-.738 ***

VO2max

-.766 ***

.637 ***

Onafhankelijke variabele Huidplooi biceps

Huidplooi triceps



Huidplooi kuit

r = correlatiecoëfficient ***

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.

54

Onafhankelijke variabele

.618 ** Som huidplooien

SBJ

ESHR

-.750 ***


3.2

Lineaire Regressie

Uit tabel 11 kan geconcludeerd worden dat er een hoge multicollineariteit tussen bijna alle onafhankelijke variabelen is. Daarom wordt er voor elke onafhankelijke variabele een enkelvoudige,

Lineaire

Regressie

uitgevoerd.

Bij

een

enkelvoudige,

lineaire

regressieanalyse wordt de relatie nagegaan tussen één onafhankelijke variabele en één afhankelijke

variabele.

De

onafhankelijke

variabelen

zijn:

lichaamslengte,

lichaamsgewicht, Body Mass Index, vetpercentage, huidplooimetingen, som huidplooien, Flamingo Balance, Plate Tapping, Sit-and-reach, Standing Broad Jump, Hand Grip, Situps, Bent Arm Hang, Shuttle Run, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname, geslacht en regelmatig zwemmen. Er wordt telkens via een enkelvoudige, Lineaire Regressie nagegaan of een onafhankelijke variabele een invloed heeft op de prestatie van de onderwater- en rugproef (proef 1), de weerstandsproef (proef 2), de bevrijdings- en vervoersproef (proef 3), de popduikproef (proef 4) en de geïntegreerde reddingsproef. 3.2.1 Proef 1 - Onderwater- en rugproef Volgende variabelen zijn significante voorspellers van de prestatie op de onderwater- en rugproef (tabel 14): 

Lichaamslengte: grotere proefpersonen presteren beter op proef 1.



Vetpercentage: hoe lager het vetpercentage, hoe beter de prestatie op proef 1.



Huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, kuit: proefpersonen die een lagere waarde hebben voor de huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair en de kuit presteren beter op proef 1



Som huidplooien: een lagere waarde voor de som van de huidplooien levert een betere prestatie op proef 1.



Standing Broad Jump: hoe meer explosieve kracht een proefpersoon heeft, hoe beter de prestatie op proef 1.



Sit-ups: hoe meer krachtuithouding een persoon heeft, hoe beter de prestatie op proef 1.



Shuttle Run: hoe hoger de snelheid en hoe beter de wendbaarheid, hoe beter de prestatie op proef 1.

55




Endurance Shuttle Run: hoe groter het maximaal aëroob uithoudingsvermogen, hoe beter de prestatie op proef 1.



Maximale hartfrequentie: hoe hoger de maximale hartfrequentie, hoe beter de prestatie op proef 1.



Maximale zuurstofopname: hoe groter de maximale zuurstofopname, hoe beter de prestatie op proef 1.

De bèta-waarde is het grootst bij de Endurance Shuttle Run. Met andere woorden, het maximaal aëroob uithoudingsvermogen heeft de grootste invloed op de prestatie van proef 1. Tabel 14. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspellers van de prestatie op proef 1 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

β2

t3

p4

Lichaamslengte

-.634

-.470

-2.665

.013 *

Vet%

.600

.414

2.272

.032 *

Huidplooi biceps

2.106

.447

2.5

.019 *

Huidplooi triceps

.817

.397

2.164

.040 *


1.249

.488

2.793

.010 *

Huidplooi kuit

1.095

.426

2.355

.027 *

Som huidplooien

.370

.533

3.147

.004 **

SBJ

-.183

-.427

-2.312

.030 *

SUP

-1.403

-.538

-3.194

.004 **

SHR

3.821

.535

3.101

.005 **

ESHR

-3.398

-.604

-3.717

.001 **

MaxHF

-.581

-.436

-2.371

.026 *

VO2max

-1.069

-.576

-3.456

.002 **

*** 1

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.

B = B-coëfficient (regressievergelijking) invloed?; 4 p = is de invloed significant?

2

β = sterkte van het verband;

56

3

t = heeft de variabele een


3.2.2 Proef 2 - Weerstandsproef Volgende variabelen zijn significante voorspellers van de prestatie op de weerstandsproef (tabel 15): 

Lichaamslengte: hoe groter een proefpersoon is, hoe beter de prestatie op proef 2.



Vetpercentage: hoe meer vetpercentage een proefpersoon heeft, hoe beter de prestatie op proef 2.



Huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, subscapulair en kuit: proefpersonen die een lagere waarde hebben voor de huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, subscapulair en kuit presteren beter op proef 2.



Sit-ups: hoe meer krachtuithouding een persoon heeft, hoe beter de prestatie op proef 2.



Endurance Shuttle Run: hoe groter het maximaal aëroob uithoudingsvermogen, hoe beter de prestatie op proef 2.



Maximale hartfrequentie: hoe hoger de maximale hartfrequentie, hoe beter de prestatie op proef 2.



Maximale zuurstofopname: hoe groter de maximale zuurstofopname, hoe beter de prestatie op proef 2.

Daarnaast heeft het geslacht ook een significante invloed op de prestatie van proef 2. Dit werd eerder al aangetoond wanneer er een significant verschil gevonden werd tussen mannen en vrouwen voor de prestatie op proef 2. Mannen presteren beter op proef 2 in vergelijking met vrouwen. Lichaamslengte heeft de grootste bèta-waarde. Bijgevolg heeft lichaamslengte de grootste invloed op de prestatie van proef 2.

57


Tabel 15. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspellers van de prestatie op proef 2 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

β2

t3

p4

Lichaamslengte

-2.462

-.627

-4.029

.000 ***

Vet%

1.956

.463

2.611

.015 *

Huidplooi biceps

6.371

.464

2.622

.015 *

Huidplooi triceps

3.017

.503

2.911

.007 **

Huidplooi suprailiaciar

3.644

.488

2.797

.010 *


3.602

.418

2.302

.030 *

Huidplooi kuit

3.208

.428

2.371

.026 *

SUP

-4.254

-.560

-3.383

.002 **

ESHR

-8.973

-.572

-3.415

.002 **

MaxHF

-1.481

-.397

-2.122

.044 *

VO2max

-2.934

-.567

-3.368

.003 **

Geslacht

-27.119

-.396

-2.157

.041 *

***

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.

1


2


3


3.2.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef Plate Tapping is de enige significante voorspeller van de prestatie op de bevrijdings- en vervoersproef (tabel 16). Hoe lager de snelheid van de bovenste ledematen, hoe beter de prestatie op proef 3.

58


Tabel 16. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspeller van de prestatie op proef 3 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

β

PLT

.639

.387

***

p < .001;

**

2

t3

p4

2.096

.046 *

* p < .01; p < .05; n.s.

1


2


3


3.2.4 Proef 4 - Popduikproef Sit-ups is de enige significante voorspeller van de prestatie op de popduikproef (tabel 17). Hoe meer krachtuithouding een persoon heeft, hoe beter de prestatie op proef 4. Tabel 17. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspeller van de prestatie op proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

β2

t3

p4

SUP

.092

.409

2.196

.038 *

***

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.

1


2


3


3.2.5 Geïntegreerde reddingsproef Volgende variabelen zijn significante voorspellers van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef (tabel 18): 

Lichaamslengte: grotere proefpersonen leveren een betere prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.



Lichaamsgewicht: zwaardere personen leveren een betere prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.



Huidplooimeting ter hoogte van de triceps: proefpersonen die een lagere waarde hebben voor de huidplooimeting ter hoogte van de triceps presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef.

59




Som van de huidplooien: een lagere waarde voor de som van de huidplooien levert een betere prestatie op bij de geïntegreerde reddingsproef.



Sit-ups: hoe meer krachtuithouding een proefpersoon heeft, hoe beter de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.



Endurance Shuttle Run: hoe groter het maximaal aëroob uithoudingsvermogen, hoe beter de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.



Maximale hartfrequentie: hoe hoger de maximale hartfrequentie, hoe beter de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.



Maximale zuurstofopname: hoe groter de maximale zuurstofopname, hoe beter de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef.

Lichaamslengte heeft de grootste bèta-waarde. Dit betekent aldus dat lichaamslengte de grootste invloed heeft op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. Tabel 18. Enkelvoudige Lineaire Regressie: significante voorspeller van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef N = 27

B1

β2

t3

p4

Lichaamslengte

-2.032

-.652

-3.938

.001 **

Lichaamsgewicht

-1.853

-.554

-3.049

.006 **

Huidplooi triceps

2.270

.484

2.537

.019 *

Som huidplooien

.779

.434

2.208

.039 *

SUP

-3.699

-.526

-2.836

.010 *

ESHR

-6.776

-.465

-2.348

.029 *

MaxHF

-2.035

-.527

-2.770

.012 *

VO2max

-2.141

-.441

-2.197

.040 *

*** 1

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.


2


60

3



3.3

Multipele Regressie

De onafhankelijke variabelen die vanuit de Lineaire Regressie een significante voorspeller blijken te zijn voor de prestatie van de geïsoleerde functionele reddingsproeven en/of de geïntegreerde reddingsproef worden opgenomen in de Multipele Regressie. 3.3.1 Proef 1 - Onderwater- en rugproef Volgende onafhankelijke variabelen worden opgenomen in de Multipele Regressie: lichaamslengte, vetpercentage, huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, kuit, som huidplooien, Standing Broad Jump, Sit-ups, Shuttle Run, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname. De prestatie op de onderwater- en rugproef wordt voor 36.9% verklaard door de opgenomen onafhankelijke variabelen (Adjusted R2 = .369). In de ANOVA-tabel wordt een F-waarde van 2.123 en een p-waarde van .101 vastgesteld. Met andere woorden, de opgenomen onafhankelijke variabelen hebben gezamenlijk geen significante invloed op de prestatie van proef 1 (tabel 19).

61


Tabel 19. Invloed van fysieke fitheid op de prestatie van proef 1 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

β2

t

Constante

15.67

Lichaamslengte

-.270

-.200

-.653

.526 n.s.

Vet%

-1.044

-.738

-1.391

.190 n.s.

Huidplooi biceps

1.001

.216

.448

.662 n.s.

Huidplooi triceps

2.098

1.021

1.637

.128 n.s.


2.961

1.172

1.866

.087 n.s.

Huidplooi kuit

2.721

1.053

1.703

.114 n.s.

Som huidplooien

-1.416

-2.028

-1.362

.198 n.s.

SBJ

-.001

-.001

-.004

.997 n.s.

SUP

-.700

-.274

.784

.448 n.s.

SHR

2.295

.321

.947

.363 n.s.

ESHR

-18.695

-3.326

-1.412

.183 n.s.

MaxHF

-.260

-.195

-.740

.474 n.s.

VO2max

6.187

3.335

1.417

.182 n.s.

***

p < .001;

**

3

p4

* p < .01; p < .05; n.s.

1


2


3


3.3.2 Proef 2 - Weerstandsproef De opgenomen onafhankelijke variabelen in de Multipele Regressie zijn: lichaamslengte, vetpercentage, huidplooimetingen ter hoogte van de biceps, triceps, suprailiacair, subscapulair, kuit, Sit-ups, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname en geslacht. De prestatie op de weerstandsproef kan voor 52.2% verklaard worden door de opgenomen onafhankelijke variabelen (Adjusted R2 = .522). In de ANOVA-tabel wordt

62


een F-waarde van 3.271 en een p-waarde van .022 vastgesteld. Met andere woorden, de opgenomen onafhankelijke variabelen hebben gezamenlijk een significante invloed op de prestatie van proef 2. Uit tabel 20 kunnen we concluderen dat triceps (p = .053) en kuit (p = .075) een trend tot een significante bijdrage leveren in het verklaren van de prestatie op proef 2. Aangezien in dit onderzoek de significantiedrempel is ingesteld op p < .05 wordt er geconcludeerd dat de opgenomen onafhankelijke variabelen gezamenlijk geen significante invloed hebben op de prestatie van proef 2. Tabel 20. Invloed van fysieke fitheid en geslacht op de prestatie van proef 2 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

β2

t3

p4

Constante

1175.25

Lichaamslengte

-1.866

-.496

-1.790

.097 n.s.

Vet%

-1.127

-.285

-.483

.637 n.s.

Huidplooi biceps

1.923

.148

.435

.670 n.s.

Huidplooi triceps

2.794

.487

2.131

.053 n.s.

Huidplooi suprailiaciar

.729

.103

.359

.725 n.s.


-.444

-.055

-.166

.870 n.s.

Huidplooi kuit

-5.861

-.812

-1.939

.075 n.s.

SUP

-2.630

-.369

-1.205

.250 n.s.

ESHR

34.621

2.206

1.098

.292 n.s.

MaxHF

-.819

-.220

-.959

.355 n.s.

VO2max

-13.734

-2.652

-1.261

.229 n.s.

Geslacht

.406

.006

.015

.988 n.s.

*** 1

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.


2


63

3



3.3.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoersproef Aangezien enkel Plate Tapping een significante invloed heeft op de prestatie van de weerstandsproef wordt er enkel een enkelvoudige, Lineaire Regressie uitgevoerd. De prestatie op de bevrijdings- en vervoersproef wordt voor 11.5% verklaard door snelheid van de bovenste ledematen (Adjusted R2 = .115). In de ANOVA-tabel wordt een F-waarde van 4.394 en een p-waarde van .046 vastgesteld. Uit tabel 21 kunnen we concluderen dat Plate Tapping een significante bijdrage levert in het verklaren van de prestatie op proef 3. De snelheid van de bovenste ledematen is een significante voorspeller van de prestatie op proef 3. Proefpersonen die een slechte scoren behalen op de Plate Tapping presteren beter op proef 3. Met andere woorden, personen die een lagere snelheid in de bovenste ledematen hebben presteren beter op proef 3. Tabel 21. Invloed van fysieke fitheid op de prestatie van proef 3 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

Constante

6.11

PLT

.639

***

p < .001;

**

β2

t3

p4

.387

2.096

.046 *

* p < .01; p < .05; n.s.

1


2


3


Regressievergelijking: Proef 3 = 6.11 + .639 x PLT Indien een persoon 1 seconde meer nodig heeft om de 25 cycli van de Plate Tapping te voltooien, dan zal de score op proef 3 met .639 toenemen. 3.3.4 Proef 4 - Popduikproef Enkel Sit-ups hebben een significante invloed op de prestatie van de popduikproef. Daarom wordt er enkel een Lineaire Regressie uitgevoerd.

64


De prestatie op de popduikproef wordt voor 13.3% verklaard door de opgenomen onafhankelijke variabele (Adjusted R2 = .133). In de ANOVA-tabel wordt een F-waarde van 4.824 en een p-waarde van .038 vastgesteld. Uit tabel 22 kunnen we concluderen dat Sit-ups een significante bijdrage leveren in het verklaren van de prestatie op proef 4. Krachtuithouding is een positieve voorspeller van de prestatie op proef 4. Proefpersonen die een goede score behalen op de Sit-ups presteren beter op proef 4. Met andere woorden, personen met een grotere krachtuithouding presteren beter op proef 4. Tabel 22. Invloed van fysieke fitheid op de prestatie van proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven N = 27

B1

Constante

7.24

SUP

.092

***

p < .001;

**

β2

t3

p4

.409

2.196

.038 *

* p < .01; p < .05; n.s.

1


2


3


Regressievergelijking: Proef 4 = 7.24 + .092 x SUP Indien een persoon 1 volledige sit-up meer kan uitvoeren binnen de 30 seconden, dan zal de score op proef 4 met .092 toenemen. 3.3.5 Geïntegreerde reddingsproef Volgende onafhankelijke variabelen zijn opgenomen in de Multipele Regressie: lichaamslengte, lichaamsgewicht, huidplooimeting ter hoogte van de triceps, som huidplooien, Sit-ups, Endurance Shuttle Run, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname. De prestatie op de geïntegreerde reddingsproef wordt voor 71.3% verklaard door de opgenomen onafhankelijke variabelen (Adjusted R2 =.713). In de ANOVA-tabel wordt een F-waarde van 7.508 en een p-waarde van .001 vastgesteld. Met andere woorden, de opgenomen onafhankelijke variabelen hebben gezamenlijk een significante invloed op de

65


prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. Uit tabel 23 kunnen we concluderen dat triceps, som huidplooien, sit-ups en maximale hartfrequentie een significante bijdrage leveren in het verklaren van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. De huidplooimeting ter hoogte van de triceps is een positieve voorspeller van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. Som huidplooien, krachtuithouding en maximale hartfrequentie zijn negatieve voorspellers van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. Proefpersonen die een hogere waarde hebben voor de huidplooimeting ter hoogte van de triceps presteren slechter op de geïntegreerde reddingsproef. Met andere woorden, personen met een hoger vetgehalte hebben meer tijd nodig om de geïntegreerde reddingsproef af te leggen. Indien de huidplooi ter hoogte van de triceps 1 mm dikker is, dan zal de tijd op de geïntegreerde reddingsproef met 4.810 seconden toenemen. Proefpersonen die een hogere waarde hebben voor de som van de huidplooien (biceps, triceps, suprailiaciar, supscapulair, kuit), presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef. Met andere woorden, personen met een hoger vetgehalte hebben minder tijd nodig om de geïntegreerde reddingsproef af te leggen. Indien de som van de huidplooien 1 mm dikker is, dan zal de zwemtijd op de geïntegreerde reddingsproef met 2.229 seconden afnemen. De bèta-waarde van de som van de huidplooien is het grootst, dus de invloed van de som van de huidplooien op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef is het grootst. Proefpersonen die een goede score behalen op de Sit-ups presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef. Met andere woorden, personen met een grotere krachtuithouding presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef. Indien een persoon 1 volledige sit-up meer kan uitvoeren binnen de 30 seconden, dan zal de zwemtijd op de geïntegreerde reddingsproef met 3.875 seconden afnemen. Proefpersonen die een hogere maximale hartfrequentie hebben presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef. Indien de maximale hartfrequentie met 1 slag per minuut toeneemt, dan zal de zwemtijd op de geïntegreerde reddingsproef met 2.273 seconden afnemen.

66


Tabel 23. Invloed van fysieke fitheid op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef N = 27

B1

β2

t3

p4

Constante

726.17

Lichaamslengte

-.594

-.201

-.575

.575 n.s.

Lichaamsgewicht

-.110

-.033

-1.23

.904 n.s.

Huidplooi triceps

4.810

1.085

3.398

.005 **

Som huidplooien

-2.229

-1.299

-3.051

.009 **

SUP

-3.875

-.586

-3.157

.008 **

ESHR

-23.596

-1.619

-1.292

.219 n.s.

MaxHF

-2.273

-.588

-3.384

.005 **

VO2max

8.560

1.763

1.322

.209 n.s.

***

p < .001;

**

* p < .01; p < .05; n.s.

1


2


3


Regressievergelijking: Geïntegreerde reddingsproef = 726.17 - .594 x lichaamslengte - .110 x lichaamsgewicht + 4.810 x triceps - 2.229 x som huidplooien - 3.875 x SUP - 23.596 x ESHR - 2.273 x MaxHF + 8.560 x VO2max

67


DISCUSSIE Redders hebben bepaalde fysieke fitheidscomponenten in bepaalde werksituaties nodig. Redders moeten zelden een reddingsoperatie uitvoeren, doch moeten ze over voldoende fysieke fitheid beschikken. Het uitvoeren van een reddingsoperatie is immers een fysiek veeleisende taak. Het is dus van belang de fysieke fitheidscomponenten bij redders vast te stellen zodat beroepsgerelateerde fitheidstesten kunnen ontwikkeld worden. Een beroepsgerelateerde fitheidstest is een weerspiegeling van de fysiek veeleisende taken van een bepaald beroep. Met behulp van een taakanalyse kunnen de fitheidsnormen worden bepaald. Op basis van deze fitheidsnormen kunnen beroepsgerelateerde fitheidstesten gebruikt worden als examencriteria bij kandidaat redders (Payne & Harvey, 2010; Tipton et al., 2012). In huidig onderzoek worden de fysieke fitheidscomponenten bij Hoger Redders onderzocht. Er wordt nagegaan welke fysieke fitheidscomponenten voorspellers zijn van de prestatie op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef. Deze reddingsproeven zijn examenproeven van de VTS om het diploma Hoger Redder te verkrijgen.

1

FYSIEKE EIGENSCHAPPEN HOGER REDDERS

In de literatuur vonden we enkel fysieke eigenschappen bij strandredders (Reilly et al., 2006a; Reilly et al., 2006b; Prieto-Saborit et al., 2010). In huidig onderzoek werd beroep gedaan op Hoger Redders. Bij gebrek aan waarden voor Hoger Redders worden de huidige data dus vergeleken met de fysieke eigenschappen bij strandredders. 1.1

Antropometrische metingen

In het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) werd de antropometrie gemeten bij strandredders uit het Verenigd Koninkrijk en Zweden. De gemiddelde waarden voor de lichaamslengte, het lichaamsgewicht, de Body Mass Index en het vetpercentage bij deze strandredders kunnen we vergelijken met de metingen uit huidig onderzoek bij zwembadredders. De gemiddelde lichaamslengte bij zwembadredders (176.0 ± 8.7 cm) in dit onderzoek is vergelijkbaar met de gemiddelde lichaamslengte bij strandredders (177.0 ± 7.5 cm) uit het

69


onderzoek van Reilly en collega’s (2006b). Voor de gemiddelde waarden van het lichaamsgewicht, de Body Mass Index en het vetpercentage vinden we duidelijke verschillen. Het gemiddeld lichaamsgewicht bij strandredders (77.0 ± 12.4 kg) uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) is hoger in vergelijking met het gemiddeld lichaamsgewicht bij zwembadredders (71.8 ± 11.8 kg) uit huidig onderzoek. De gemiddelde Body Mass Index bij strandredders (24.2 ± 2.8 kg/m2) uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) is hoger in vergelijking met de Body Mass Index bij zwembadredders (23.1 ± 2.8 kg/m2) uit huidig onderzoek. Het gemiddeld vetpercentage bij zwembadredders (20.8 ± 8.1 %) uit dit onderzoek is hoger in vergelijking met het vetpercentage bij strandredders (16.4 ± 6.6 %) uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b). 1.2

Maximale kracht, maximale hartfrequentie, maximale zuurstofopname en zwemprestatie

Maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname zijn fysieke fitheidfactoren die gemeten worden in de Eurofit-Testbatterij. De maximale kracht wordt gemeten met een handdynamometer, de maximale hartfrequentie en de maximale zuurstofopname met behulp van de Endurance Shuttle Run. In huidig onderzoek wordt de invloed van onder andere deze fysieke fitheidsfactoren op de geïsoleerde functionele reddingsproeven en de geïntegreerde reddingsproef onderzocht. De geïsoleerde functionele reddingsproef Hoger Redder bestaat onder andere uit een weerstandsproef waarbij men 200 meter zwemt in een zwembad. De gemiddelde scores op de fysieke fitheidsfactoren en de 200 meter weerstandsproef kunnen we vergelijken met de gemiddelde scores uit de literatuur. De gemiddelde maximale kracht bij mannelijke strandredders (54.3 ± 7.9 kg) uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006a) is hoger in vergelijking met de gemiddelde maximale kracht bij mannelijke zwembadredders (53.32 ± 9.06 kg) uit huidig onderzoek. De gemiddelde maximale kracht bij vrouwelijke zwembadredders (36.59 ± 4.39 kg) uit dit onderzoek is hoger in vergelijking met de gemiddelde maximale kracht bij vrouwelijke strandredders (32.0 ± 4.7 kg) uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006a). In een zwembad wordt 200 meter sneller gezwommen door strandredders (177 ± 26 seconden) uit het onderzoek van Reilly en collega’s (2006b) in vergelijking met zwembadredders (211 ± 34.3 seconden) uit huidig onderzoek. Bovendien zwemmen

70


dezelfde strandredders sneller 200 meter in de zee (188 ± 46 seconden) in vergelijking met zwembadredders uit dit onderzoek die 200 meter in een zwembad zwemmen. Dit is hoogstwaarschijnlijk te wijten aan het feit dat strandredders de eerste meters in de zee kunnen lopen (Reilly et al., 2006a). In de studie van Prieto-Saborit en collega’s (2010) is de gemiddelde maximale hartfrequentie bij strandredders (196.2 ± 4.1 slagen per minuut) hoger ten opzichte van zwembadredders (193 ± 8.7 slagen per minuut) uit huidig onderzoek. Daarnaast is de gemiddelde maximale zuurstofopname bij dezelfde strandredders (40.0 ± .8 ml/min) uit de studie van Prieto-Saborit en collega’s (2010) groter in vergelijking met zwembadredders (47.1 ± 6.3 ml/min) uit dit onderzoek. We kunnen de eerste nulhypothese verwerpen en de eerste alternatieve hypothese aanvaarden want er is een verschil tussen strandredders en zwembadredders voor de gemiddelde waarden van antropometrische metingen, maximale kracht, maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat strandredders andere fysieke eigenschappen bezitten dan zwembadredders. Daarnaast kunnen verschillende fysieke fitheidstesten ook een mogelijke verklaring zijn voor het verschil in maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname bij strandredders en zwembadredders. In huidig onderzoek werd de maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname indirect vastgesteld op basis van de Endurance Shuttle Run. In het onderzoek van Prieto-Saborit en collega’s (2010) werd de maximale hartfrequentie en maximale zuurstofopname direct berekend tijdens een maximale inspanningstest in een laboratorium.

71


2

FYSIEKE FITHEID EN GESLACHT

Zowel mannelijke als vrouwelijke, jongere als oudere redders moeten in staat zijn een slachtoffer te redden. Daarom is het belangrijk dat elke redder over voldoende fysieke fitheid beschikt. Normen moeten dus geslachts- en leeftijdsvrij zijn (Rayson, 2000). In huidig onderzoek wordt onderzocht op welke testen van de Eurofit-testbatterij vrouwelijke en mannelijke Hoger Redders een significant verschil vertonen. Net zoals in het onderzoek van Scanlan en Dascombe (2011) hebben mannelijke redders hogere waarden voor de antropometrische metingen. Ook op de musculaire en cardiovasculaire fitheidscomponent scoren mannen hoger. Daarnaast hebben vrouwelijke Hoger Redders meer evenwicht en zijn ze leniger in vergelijking met mannelijke Hoger Redders. Hieruit kunnen we concluderen dat zowel de mannelijke junior competitieredders uit het onderzoek van Scanlan en Dascombe (2011) als de mannelijke Hoger Redders uit huidig onderzoek hoger scoren op de meeste fysieke fitheidstesten en dus een grotere belasting aankunnen (Scanlan & Dascombe, 2011). We kunnen besluiten dat de tweede alternatieve hypothese aanvaard wordt en de tweede nulhypothese verworpen wordt aangezien er een verschil bestaat in fysieke fitheid tussen mannen en vrouwen. Het is belangrijk geen rekening te houden met het verschil in fysieke fitheid tussen mannen en vrouwen bij het bepalen van normen. Wanneer hier echter wel rekening mee wordt gehouden, ontstaat er indirecte discriminatie (Rayson, 2000). Daarnaast moeten normen gebaseerd zijn op de tijdslimiet waarin een reddingsoperatie moet uitgevoerd worden. Het verlagen van de normen om deze meer haalbaar te maken voor vrouwelijke redders kan leiden tot een verminderde veiligheid van het slachtoffer en zichzelf (Rayson, 2000; Tipton et al., 2012).

72


3

INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID OP DE REDDINGSPROEF HOGER REDDER

In huidig onderzoek worden fysieke fitheidsfactoren vastgesteld die de prestatie op de reddingsproef Hoger Redder voorspellen. Uit de resultaten kunnen we besluiten dat er verschillende fysieke fitheidsfactoren de prestatie op de reddingsproef Hoger Redder voorspellen. Maar welke fysieke fitheidsfactor is een voorspeller van de prestatie op de reddingsproef Hoger Redder? Dit werd onderzocht aan de hand van een Lineaire en Multipele Regressie. In de studie van Reilly en collega’s (2006b) werd alsook een regressieanalyse gehanteerd om te kijken welke antropometrische test of zwembadtest de prestatie van de strandredder op fysiek veeleisende taken voorspelt. 3.1


We kunnen de vierde alternatieve hypothese enkel aanvaarden voor de antropometrische metingen, de motorische testen, de uithoudingstest en geslacht omdat dit voospellers zijn van de prestatie op proef 1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. De vierde alternatieve hypothese kan verworpen worden voor de variabele regelmatig zwemmen aangezien dit geen voorspeller is van de prestatie op proef 1, proef 2, proef 3 of proef 4 van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. 3.1.1 Proef 1 - Onderwater- en rugproef Wanneer de fysieke fitheidsfactoren individueel bekeken worden als voorspellers voor de prestatie op de onderwater- en rugproef zijn er meerdere fysieke fitheidsfactoren die een afzonderlijke significante invloed hebben op de prestatie van proef 1. Grotere proefpersonen presteren beter op proef 1. Een mogelijke verklaring voor de lichaamslengte zou kunnen zijn dat grotere proefpersonen beter door het water glijden en bijgevolg ook een betere prestatie leveren (Geladas, Nassis & Pavlicevic, 2005). Proefpersonen met een hoger vetgehalte presteren slechter in vergelijking met lichtere personen. Dit kan worden gelinkt aan het feit dat personen met dikkere huidplooien een slechtere prestatie leveren. Reilly en collega’s (2006b) concludeerden dat de musculaire en de cardiorespiratoire fysieke fitheidscomponenten belangrijke componenten zijn bij strandredders. Er werd een correlatie gevonden tussen de deltoïdeus omtrek, de zwemprestatie op de 400 meter crawl en de VO2 tijdens het vervoeren. Dit wijst erop dat

73


kracht in de bovenste ledematen en het aëroob uithoudingsvermogen belangrijk zijn om een goede prestatie te leveren op een zwemtest. Deze componenten worden in de huidige studie bevestigd want explosieve kracht, krachtuithouding en maximaal aëroob uithoudingsvermogen zijn significante voorspellers van de prestatie op proef 1. Daarnaast worden deze resultaten, in huidige studie nog verder uitgebreid doordat snelheid en wendbaarheid ook significante voorspellers zijn van de prestatie op de onderwater- en rugproef. Een aannemelijke verklaring waarom de motorische fysieke fitheidscomponent ook belangrijk is in het voorspellen van de prestatie op proef 1, kan zijn dat proefpersonen tijdens het onderwater zwemmen voldoende snelheid moeten genereren in de bovenste ledematen om de 25 meter te overbruggen. Verder is het maximaal aëroob uithoudingsvermogen de fysieke fitheidsfactor die de prestatie op proef 1 het meest voorspelt. Een goed aëroob uithoudingsvermogen is belangrijk bij redders. De taak van een redder bestaat erin reddingsoperaties uit te voeren in een korte tijdsperiode met een hoge intensiteit (Prieto-Saborit et al., 2010). Indien alle significante voorspellers in een Multipele Regressie worden opgenomen hebben ze gezamenlijk geen invloed meer op de prestatie van proef 1. 3.1.2 Proef 2 - Weerstandsproef Ook bij de weerstandsproef worden de fysieke fitheidsfactoren afzonderlijk bekeken als voorspellers van de prestatie op proef 2. Er zijn meerdere fysieke fitheidsfactoren die een significante invloed hebben op de prestatie van proef 2. Ook bij deze proef kunnen dezelfde verklaringen zoals bij proef 1 gegeven worden, met het grote verschil dat snelheid en wendbaarheid geen invloed hebben op de prestatie van proef 2. Een mogelijke verklaring hiervoor is omdat men in deze proef niet onderwater zwemt. Geslacht is echter wel een significante voorspeller van de prestatie op proef 2. Daar mannen hoger scoren op de voorspellende fysieke fitheidsfactoren van proef 2 is het logisch dat zij ook beter presteren op proef 2. Daarnaast heeft lichaamslengte de grootste invloed op de prestatie van proef 2. Glijden door het water heeft dus een grote invloed op de 200 meter weerstandsproef. Ook deze significante voorspellers verdwijnen wanneer alle predictoren in een Multipele Regressie worden opgenomen.

74


3.1.3 Proef 3 - Bevrijdings- en vervoerproef Voor de bevrijdings- en vervoersproef is er maar één fysieke fitheidsfactor die een significante invloed heeft op de prestatie van proef 3, namelijk de snelheid in de bovenste ledematen. Plate Tapping is een significante voorspeller van de prestatie op proef 3. Hoe meer snelheid in de bovenste ledematen een proefpersoon bezit, hoe slechter de prestatie op proef 3. Deze resultaten zijn verrassend aangezien een redder een reddingsoperatie snel en effectief moet uitvoeren. Het is belangrijk dat een redder snel reageert wanneer een drenkeling in nood wordt opgemerkt (Layon & Modell, 2009). Een mogelijke verklaring hiervoor kan liggen in het feit dat proef 3 niet binnen een bepaalde tijd moet gezwommen worden. Proefpersonen zwemmen mogelijks trager om zich beter te concentreren op het uitvoeren van de juiste bevrijdings- en vervoersgrepen. Aangezien enkel Plate Tapping een significante voorspeller is van de prestatie wordt er geen Multipele Regressie uitgevoerd. 3.1.4 Proef 4 - Popduikproef Er is één fysieke fitheidsfactor die een significante invloed heeft op de prestatie van proef 4, namelijk krachtuithouding. Sit-ups is een positieve voorspeller van de prestatie op proef 4. Ook bij strandredders is kracht belangrijk. De fysiek veeleisende taken zijn onder andere krachtgerelateerde taken zoals bijvoorbeeld een slachtoffer op een reddingsboot heffen (Reilly et al., 2006b). Een verklaring voor het feit dat krachtuithouding een positieve voorspeller is van de prestatie op proef 4 is mogelijks omdat in deze proef een pop moet opgehaald worden op de bodem en vervoerd worden. Voornamelijk krachtrainingen zijn dus belangrijk om goed te presteren op proef 4. Er wordt geen Multipele Regressie uitgevoerd aangezien Sit-ups de enige significante voorspeller is van de prestatie op proef 4. 3.2


Eerst worden fysieke fitheidsfactoren individueel bekeken als voorspellers voor de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. Er zijn verschillende fysieke fitheidsfactoren die voorspellers zijn van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. De vijfde alternatieve hypothese kan enkel aanvaard worden voor de antropometrische metingen, de motorische testen en de uithoudingstest. Want dit zijn voorspellers van de prestatie op de

75


geïntegreerde reddingsproef. De vijfde alternatieve kan verworpen worden voor de variabelen geslacht en regelmatig zwemmen aangezien dit geen voorspellers zijn van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. Grotere personen presteren beter op de geïntegreerde reddingsproef. Daarnaast heeft lichaamslengte de grootste invloed op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. Ook bij de 200 meter weerstandsproef van de geïsoleerde functionele reddingsproeven heeft dit de grootse invloed op de prestatie. Beter glijden door het water kan wederom een mogelijke verklaring zijn omdat ook bij deze reddingsproef proefpersonen eerst 100 meter moeten zwemmen. De geïntegreerde reddingsproef bestaat uit een zwemtest die moet uitgevoerd worden in een korte tijdsperiode met een hoge intensiteit. Een goed aëroob uithoudingsvermogen zorgt ervoor dat personen niet vroegtijdig vermoeid zijn bij het uitvoeren van deze reddingsproef (Prieto-Saborit, et al., 2010). Daarnaast is krachtuithouding ook een belangrijke fitheidsfactor bij het uitvoeren van deze test. Ook in de literatuur toont men aan dat redders krachtgerelateerde taken moeten uitvoeren (Reilly et al., 2006b). Net zoals bij de popduikproef van de geïsoleerde functionele reddingsproeven moet bij deze reddingsproef een pop opgehaald worden op de bodem en vervolgens vervoerd worden. Bovendien moet men een drenkeling vervoeren met behulp van een reddingsgordel. Voldoende krachtuithouding in de bovenste ledematen is een vereiste om de drenkeling naar de overkant van het zwembad te brengen. Ook Reilly en collega’s (2006b) concluderen dat kracht in de bovenste ledematen een belangrijke fysieke fitheidsfactor is bij strandredders. Wanneer alle significante voorspellers in één analyse worden opgenomen hebben huidplooimeting ter hoogte van de triceps, som huidplooien, krachtuithouding en maximale hartfrequentie een significante invloed op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. De som van de huidplooien heeft de grootste invloed op de prestatie van de geïntegreerde reddingsproef. Dit resultaat is verrassend aangezien de som van de huidplooien een positieve voorspeller is in de Lineaire Regressie en een negatieve voorspeller in de Multipele Regressie. Een mogelijke verklaring hiervoor is omdat er in dit onderzoek geen rekening werd gehouden met de multicollineariteit. Daarnaast moeten er minstens vijfmaal zoveel proefpersonen zijn als opgenomen variabelen. Ook dit werd in huidig onderzoek niet gerespecteerd.

76


4

STERKTES EN BEPERKINGEN VAN HUIDIG ONDERZOEK EN RICHTLIJNEN VOOR VERDER ONDERZOEK

Dit onderzoek was een vernieuwend onderzoek. Het is het eerste onderzoek dat de fysieke fitheid bij Hoger Redders onderzocht heeft. Daarnaast werd er in voorgaande studies geen onderzoek gedaan bij Hoger Redders maar telkens bij strandredders. Bovendien werden de fysieke fitheidstesten van de Eurofit Testbatterij en de zwemtesten telkens door dezelfde testleider afgenomen. Eén testleider was verantwoordelijk voor de tijdsopnames en meetresultaten en de andere hield zich bezig met het noteren van de resultaten. Om de kwalitatieve beoordeling te verzekeren werden de zwemtesten vastgelegd op tape om deze indien nodig te herbekijken. Hoewel dit onderzoek vernieuwend was, zijn er toch enkele beperkingen die in acht moeten genomen worden. Deze worden, samen met enkele richtlijnen voor toekomstig onderzoek, hieronder toegelicht. Eerst en vooral waren er slechts 27 proefpersonen, wat de generaliseerbaarheid van de resultaten beperkt maakt. Verder onderzoek dient dit dus uit te breiden door meer proefpersonen in het onderzoek op te nemen. Voor een Multipele Regressie betekent dit minstens 100 proefpersonen. Bovendien moet men ook rekening houden dat er in een Multipele Regressie minstens vijfmaal zoveel proefpersonen als opgenomen variabelen moeten zijn. Hieruit kunnen we concluderen dat in huidig onderzoek er te weinig proefpersonen waren om een Multipele Regressie met zoveel predictoren uit te voeren. Daarnaast is de kans groter dat er meer significante resultaten gevonden worden bij een grotere proefgroep. Bij een Multipele Regressie worden er meerdere onafhankelijke variabelen in één analyse opgenomen en kijkt men of deze variabelen gezamenlijk een invloed hebben op de afhankelijke variabele. Bij een Lineaire Regressie wordt enkel de invloed van de afzonderlijke onafhankelijke variabele op de afhankelijke variabele bekeken. Het is dus belangrijk om naast een Lineaire Regressie ook een Multipele Regressie uit te voeren. Er werd in huidig onderzoek geen rekening gehouden met het zwemniveau. Er hebben waterpolospelers deelgenomen aan het onderzoek maar ook personen die bijna nooit gaan zwemmen in hun vrije tijd. Daardoor is het mogelijk dat de resultaten een vertekend beeld geven omdat er veel variatie ontstaat tussen de prestaties op de reddingsproeven. Het zou

77


naar de toekomst toe handig zijn om enkel proefpersonen in het onderzoek op te nemen met hetzelfde zwemniveau. Een andere mogelijkheid is nagaan of het zwemniveau een voorspeller is voor de prestatie op de reddingsproef. Daarnaast kan men nog andere predictoren opnemen, zoals bijvoorbeeld ervaring. Uit de literatuurstudie bleek dat er vaak een taakanalyse uitgevoerd wordt bij beroepen waar fysieke fitheid een prestatiebepalende factor is. Uit de studie van de meest recente literatuur werd een taakanalyse bij strandredders uitgevoerd door Reilly en collega’s (2006a, 2006b). Deze taakanalyse was echter niet volledig aangezien de hoofdtaken van een redder en de prestatienormen niet waren weergegeven. Ook in huidig onderzoek is er geen taakanalyse uitgevoerd bij Hoger Redders. De fysiek veeleisende taken zijn niet geïdentificeerd, enkel de fysieke fitheidscomponenten zijn vastgesteld. Ten gevolge daarvan

kunnen

we

niet

besluiten

of

de

geïntegreerde

reddingsproef

een

beroepsgerelateerde fitheidstest is die de fysiek veeleisende taken van een Hoger Redder weerspiegelt. In verder onderzoek moet men rekening houden met de eerste stappen bij een taakanalyse, deze zijn cruciaal. Daarom is het voor verder onderzoek aangewezen eerst de fysiek veeleisende taken te identificeren bij Hoger Redders. Vervolgens de fysieke fitheidscomponenten te kwantificeren. Daarna kijken of er een verband bestaat tussen de fysiek veeleisende taken en de beroepsgerelateerde fitheidstest. En als laatste prestatienormen bepalen op basis van het absoluut criterium. Het absoluut criterium zegt iets meer over het criterium waaraan Hoger Redders moeten voldoen om bepaalde taken met de nodige veiligheid uit te voeren (Chahal et al., 1992; Rayson, 2000).

78


5

CONCLUSIES

Uit huidig onderzoek kunnen we concluderen dat fysieke fitheid een invloed heeft op de reddingsproef Hoger Redder. Zowel in de geïsoleerde functionele reddingsproef als in de geïntegreerde reddingsproef zijn verschillende fysieke fitheidsfactoren voorspellers van de prestatie. We kunnen besluiten dat naast een maximaal aëroob uithoudingsvermogen, ook krachtuithouding van belang is bij de onderwater- en rugproef, de weerstandsproef en de geïntegreerde reddingsproef. Ook bij de popduikproef is krachtuithouding van belang. Voornamelijk uithoudings- en krachttrainingen zijn dus belangrijk om goed te presteren op de reddingsproef Hoger Redder. Daarnaast zijn lichaamslengte en huidplooimetingen ook voorspellers van de prestatie op de onderwater- en rugproef, de weerstandsproef en de geïntegreerde reddingsproef. Ook lichaamsgewicht is een voorspeller van de prestatie op de geïntegreerde reddingsproef. Bij de onderwater- en rugproef van de geïsoleerde functionele reddingsproeven wordt alsook aangetoond dat explosieve kracht, snelheid en wendbaarheid een invloed hebben op de prestatie. Daarnaast is snelheid van de bovenste ledematen een belangrijke voorspeller van de prestatie op de bevrijdings- en vervoersproef van de geïsoleerde functionele reddingsproeven. Aangezien fysieke fitheid een prestatiebepalende factor is bij Hoger Redders is het belangrijk een taakanalyse uit te voeren alvorens prestatienormen te bepalen. Daarnaast moeten prestatienormen geslachts- en leeftijdsvrij zijn.

79


REFERENTIELIJST

Amusa, L.O. & Toriola, A.L. (2003). Leg power and physical performance measures of top national track athletes. Journal of Exercise Science and Fitness, 1 (1), 61-67. Arnason, A., Sigurdsson, S.B., Gudmundsson, A., Holme, I., Engebretsen, L., Bahr R. (2004). Physical Fitness, Injuries, and Team Performance in Soccer. American College of Sports Medicine, 278-285. Bilzon, J.L.J., Allsopp, A.J. & Tipton, M.J. (2001). Assessment of physical fitness for occupations encompassing load-carriage tasks. Occupational Medicine, 51(5), 357-361. Blair, S.N., Cheng, Y. & Holder, J.S. (2001). Is physical activity or physical fitness more important in defining health benefits? Medicine & Science in Sports & Exercise, S379S399. Boddington, M.K., Lambert, M.I. & Waldeck, M.R. (2004). Validity of a 5-meter multiple shuttle run test for assessing fitness of women field hockey players. Journal of Strength and Conditioning Research, 18(1), 97–100. Bonneau, J. & Brown, J. (1995). Physical ability, Fitness and Police Work. Journal of Clinical Forensic Medicine, 2, 157-164. Bouchard, C., Blair, S.N., & Haskell, W.L. (2007). Physical activity and health. 2e ed. 322. Champaign, Human Kinetics Books. Bourgois, J. & Vrijens, J. (2011). Basis voor verantwoord trainen. 99, 155-160, 240, 267. Gent, Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding. Brunet, M., Chaput, J.P. & Tremblay, A. (2007). The association between low physical fitness and high body mass index or waist circumference is increasing with age in children: the ‘Québec en Forme’ Project. International Journal of Obesity, 31, 637-643. Castro-Pinero, J., Artero, E.G., Espana-Romero, V., Ortega, F.B., Sjöstroöm, M., Suni, J., Ruiz, J.R. Criterion-related validity of field-based fitness tests in youth: a systematic review. (2010). Sports Medicine, 44, 934-943.

IX


Chahal, P., Lee, S.W., Oseen, M., Singh, M. & Wheeler, G. (1992). Physical fitness and work performance standards: A proposed approach. International Journal of Industrial Ergonomics. 9, 127-135. Constable, S. & Palmer B. (2000). The Process of Physical Fitness Standards Development. Human Systems Information Analysis Center, 1-258. Council of Europe. (1988). Eurofit: handbook for the EUROFIT tests of physical fitness. 25-58. Rome, Secretariat of the Committee for the Development of Sport within the Council of Europe. Franklin, B.A., Whaley, M.H., Howley, E.T. & Balady, G.J. (2000). ACSM’s Guidelines for exercise testing and prescription. Lippincott Williams & Wilkins, 71-76, 229. Freedson, P.S., Cureton, K.J. & Heath, G.W. (2000). Status of Field-Based Fitness Testing in Children and Youth. Preventive Medicine, 31, S77-S85. Geladas, N. D., Nassis, G. P., & Pavlicevic, S. (2005). Somatic and physical traits affecting sprint swimming performance in young swimmers. Sports Medicine, 26(2), 13944. Idris, A.H., Berg, R.A., Bierens, J., Bossaert, L., Branche, C.M., Gabrielli, A., Graves, S.A., Handley, A.J., Hoelle, R., Morley, P.T., Papa, L., Pepe, P.E., Quan, L., Szpilman, D., Wigginton, J.G., Modell, J.H. (2003). Recommended Guidelines for Uniform Reporting of Data From Drowning. The “Utstein Style”. Circulation, 108, 2565-2574. Keane, A., Scott, M.A., Dugdill, L. & Reilly, T. (2010).

Fitness Test Profiles as

Determined by the Eurofit Test Battery in Elite Female Gaelic Football Players. Journal of Strength and Conditioning Research, 24(6), 1502-1506. Layon, A.J. & Modell, J.H. (2009). Drowning.

The American Society of

Anesthesiologists, 110(6), 1390-1401. Malmberg, J.J., Miilunpalo, S.I., Vuori, I.M., Pasanen, M.E., Oja, P., Haapanen-Niemi, N.A. (2002). A Health-Related Fitness and Functional Performance Test Battery for Middle-Aged and Older Adults: Feasibility and Health-Related Content Validity. Arch Phys Med Rehabil, 83, 666-677.

X


Michaelides, M.A., Parpa, K.M., Thompson, J. & Brown, B. (2008). Predicting Performance on a Firefighter’s Ability Test From Fitness Parameters. American Alliance for Health, Physical Education, Recreation and Dance, 79(4), 469-475. Mikkelsson, L., Kaprio, J., Kautiainen, H., Kujala, U., Mikkelsson, M., Nupponen, H. (2006). School Fitness Tests as Predictors of Adult Health-Related Fitness. American Journal of Human Biology, 18, 342-349. Ortega, F.B., Ruiz, J.R., Mesa, J.L., Gutiérrez, A. & Sjöström, M. (2007). Cardiovascular Fitness in Adolescents: The Influence of Sexual Maturation Status - The AVENA and EYHS Studies. American Journal of Human Biology, 19, 801-808. Ortega, F.B., Ruiz, J.R., Castillo, M.J. & Sjöström, M. (2008). Physical fitness in childhood and adolescence: a powerful marker of health. International Journal of Obesity, 32, 1-11. Ortega, F.B., Artero, E.G., Ruiz, J.R., Espana-Romero, V., Jiménez-Pavon, D., VincenteRodriquez, G., Moreno, L.A., Manios, Y., Béghin, L., Ottevaere, C., Ciarapica, D., Sarri, K., Dietrich, S., Blair, S.N., Kerstig, M., Molnar, D., Gonzalez-Gross, M., Gutiérrez, A., Sjöström, M., Castillo, M.J. (2011). Physical fitness levels among European adolescents: the HELENA study. Sports Medicine, 45, 20-29. Page, J., Bates, V., Long, G., Dawes, P. & Tipton, M. (2011). Beach lifeguards: visual search patterns, detection rates and the influence of experience. Journal of the College of Optometrists, 31, 216-224. Papa, L., Hoelle, R. & Idris, A. (2005). Systematic review of definitions for drowning incidents. Rescuscitation, 65(3), 255-264. Payne, W. & Harvey, J. (2010). A framework for the design and development of physical employment tests and standards. Ergnonomics, 53(7), 858-871. Pearson, D.T., Naughton, G.A. & Torode, M. (2006). Predictability of physiological testing and the role of maturation in talent identification for adolescent team sports. Journal of Science and Medicine in Sport, 9, 277-287. Pina, I.L., Balady, G.J., Hanson, P., Labovitz, A.J., Madonna, D.W., Myers, J. (1995). Guidelines for Clinical Exercise Testing Laboratories. Circulation, 91, 912-921.

XI


Pohjonen, T. (2001). Age-Related Physical Fitness and the Predictive Values of Fitness Tests for Work Ability in Home Care Work. American College of Occupational and Environmental Medicine, 43(8), 723-730. Prieto-Saborit, J.A.P., Soto, M.D.V., Diez, V.G., Sanclement, M.A.M., Hernadez, P.N., Rodriquez, J.E., Rodriguez, L.S. (2010). Physiological response of beach lifeguards in a rescue simulation with surf. Ergonomics, 53(9), 1140-1150. Quan, L., Pilkey, D., Gomez, A., & Bennett, E. (2011). Analysis of paediatric drowning deaths in Washington State using the child death review (CDR) for surveillance: what CDR does and does not tell us about lethal drowning injury. Injury Prevention, 17, i28i33. Rampinini, E., Bishop, D., Marcora, S.M., Bravo, D.F., Sassi, R., Impellizzeri, F.M. (2007). Validity of Simple Field Tests as Indicators of Match-Related Physical Performance in Top-Level Professional Soccer Players. Sports Medicine, 28, 228-235. Rayson, M.P. (2000). Fitness for work: the need for conducting a job analysis. Occupational Medicine, 50(6), 434-436. Reilly, T., Wooler, A. & Tipton, M. (2006a). Occupational fitness standards for beach lifeguards. Phase 1: the physiological demands of beach lifeguarding. Occupational Medicine, 56, 6-1. Reilly, T., Iggleden, C., Gennser, M. & Tipton, M. (2006b). Occupational fitness standards for beach lifeguards. Phase 2: the development of an easily administered fitness test. Occupational Medicine, 56, 12-7. Ruiz, J.R., Ortega, F.B., Guttierrez, A., Meusel, D., Sjöström, M., Castillo, M.J. (2006). Health-related fitness assessment in childhood and adolescence: a European approach based on the AVENA, EYHS and HELENA studies. Public Health, 14, 269-277. Ruiz, J.R., Castro-Pinero, J., Artero, E.G., Orgeta, F.B., Sjöström, M., Suni, J., Castillo, M.J. (2009). Predictive Validity of Health-Related Fitness in Youth: A Systematic Review. Sports Medicine. 43, 909-923. Salomez, F., & Vincent, J-L. (2004). Drowning: a review of epidemiology, pathophysiology, treatment and prevention. Resuscitation, 63(3), 261–8.

XII


Scanlan, A.T. & Dascombe, B.J. (2011). The anthropometric and performance characteristics of high-performance junior life savers. Serbian Journal of Sports Sciences, 5(2), 61-66. Sharkey, B.J., Davis, P.O. (2008). Hard work: Defining physical work performance requirements. 14-15. Champaign, Human Kinetics. Sinclair, W.H., Kerr, R.M., Spinks, W.L. & Leicht, A.S. (2009). Blood lactate, heart rate and rating of perceived exertion responses of elite surf lifesavers tot high-performance competition. Journal of Science and Medicine in Sport, 12, 101-106 Sothmann, M.S., Gebhardt, D.L., Baker, T.A., Kastello, G.M. & Sheppard, V.A. (2004). Peformance requirements of physically strenuous occupations: validating minimum standards for muscular strength and endurance. Ergonomics, 47 (8), 864-875. St Clair Gibson A., Broomhead S., Lambert M.I. & Hawley J.A. (1998). Prediction of maximal oxygen uptake from a 20 m shuttle run as measured directly in runners and squash players. Journal of Sports Sciences, 16, 331-335. Stewart, I.B., McDonald, M.D., Hunt, A.P. & Parker, T.W. (2008). Physical capacity of rescue personnel in the mining industry. Journal of Occupational Medicine and Toxicology, 3(22). Suni, J.H., Oja, P., Laukkanen, R.T., Miilunpalo, S.I., Pasanen, M.E., Vuori, I.M., Vartiainen, T.M., Bös, K. (1996). Health-related fitness test battery for adults: aspects of reliability. Arch Phys Med Rehabil, 77, 399-405. Tipton, M., Reilly, T., Iggleden, C. & Rees, A. (2002). Fitness and medical standards for beach lifeguards: Draft final report. Portsmouth, UK: Department of Sport and Exercise Science, Institute of Biomedical & Biomolecular Sciences, University of Portsmouth. Tipton, M.J., Milligan, G.S., Reilly, T.J. (2012). Physiological employment standards. I. Occuptional fitness standards: objectively subjectively? European Journal of Applied Physiology. Vanhees, L., Lefevre, J., Philippaerts, R., Martens, M., Huygens, W., Troosters, T., Beunen, G. (2005). How to assess physical activity? How to assess physical fitness? European Journal of Cardiovascular Prevention & Rehabilation, 12(2), 102-114.

XIII


Welk, G.J., Going, S.B., Morrow, J.R. & Meredith, M.D. (2011). Development of New Criterion-Referenced Fitness Standards in the FITNESSGRAM® Program. American Journal of Preventive Medicine, 41(4S2), S63-S67. Zhu, W., Mahar, M.T., Welk, G.J., Going, S.B. & Cureton, K.J. (2011). Approaches for Development of Criterion-Referenced Standards in Health-Related Youth Fitness Tests. American

Journal

of

Preventive

XIV

Medicine,

41(4S2),

S68-S76.


BIJLAGEN 1

LIJST MET GEBRUIKTE AFKORTINGEN

Afkorting

Uitleg

BAH

Bent Arm Hang

ESHR

Endurance Shuttle Run

FBA

Flamingo Balance

HGR

Hand Grip

MaxHF

Maximale hartfrequentie

PLT

Plate Tapping

SAR

Sit-and-Reach

SBJ

Standing Broad Jump

SHR

Shuttle Run

SUP

Sit-ups

VO2max

Maximale zuurstofopname

XV


2

FLYERS

XVI


XVII


3

INFORMED CONSENT

TITEL VAN DE STUDIE STUDIE NAAR DE INVLOED VAN DE FYSIEKE FITHEID EN GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN OP HET UITVOEREN VAN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF BIJ HOGER REDDERS.

DOEL VAN DE STUDIE DESCRIPTIEVE EN OBSERVATIONELE STUDIE NAAR DE INVLOED VAN FYSIEKE FITHEID EN PRESTATIE OP GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN OP DE PRESTATIE VAN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER.

BESCHRIJVING VAN DE STUDIE IN HET VOORGESTELDE ONDERZOEK WILLEN WIJ HET FYSIEK PROFIEL VAN DE HOGER REDDERS IN KAART BRENGEN AAN DE HAND VAN DE FYSIEKE BASISEIGENSCHAPPEN (ANTROPOMETRIE, UITHOUDING, KRACHT, SNELHEID, LENIGHEID EN COÖRDINATIE) EN AAN DE HAND VAN GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN. DAARNAAST WORDT OOK DE INVLOED VAN DE FYSIEKE FITHEID EN DE PRESTATIE OP DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN OP DE PRESTATIE VAN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER NAGEGAAN.

DE ONDERZOEKSPOPULATIE ZIJN VOLWASSEN PROEFPERSONEN DIE IN HET BEZIT ZIJN VAN EEN GEACTUALISEERD HOGER REDDERSBREVET. IN DIT ONDERZOEK WORDT TIJDENS HET EERSTE MEETMOMENT HET FYSIEK PROFIEL VAN DE PROEFPERSONEN BEPAALD. HIERTOE WORDT DE EUROFIT-TESTBATTERIJ(*) AFGENOMEN. DEZE TESTBATTERIJ MEET 10 ONAFHANKELIJKE COMPONENTEN DIE SAMEN DE ALGEMENE FITHEID BEPALEN. AAN DE HAND VAN EEN VRAGENLIJST WORDEN DE PROEFPERSONEN BEVRAAGD OMTRENT HUN (MOGELIJKSE) BEROEPSERVARING ALS HOGER REDDER. TIJDENS HET TWEEDE MEETMOMENT WORDT DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER AFGENOMEN. DEZE PROEF MOET ZO SNEL MOGELIJK EN VOLGEND DE VEREISTE CRITERIA AFGELEGD WORDEN. TIJDENS HET DERDE MEETMOMENT ZWEMPROEVEN AFGENOMEN.

WORDEN

GEÏSOLEERDE

FUNCTIONELE

DE EUROFIT TESTEN VINDEN PLAATS IN HET PRACTICUMLOKAAL, WATERSPORTLAAN 2, 9000 GENT. DE REDDINGSPROEF EN DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN VINDEN PLAATS IN HET ZWEMBAD GUSB, WATERSPORTLAAN 3, 9000 GENT. DE DEELNAME AAN DEZE STUDIE VINDT PLAATS OP VRIJWILLIGE BASIS. (*)COUNCIL OF EUROPE (1995), EUROFIT FOR ADULTS, ASSESMENT OF HEALTH RELATED FITNESS. EDITIONS OF THE COUNCIL OF EUROPE, STRASSBOURG.

XVIII

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder MEETMOMENT 1

MEETMOMENT 2

MEETMOMENT 3

- EUROFIT TESTBATTERIJ - VRAGENLIJST OMTRENT BEROEPSERVARING ALS HOGER REDDER

- GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER

- GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN

WAT WORDT VERWACHT VAN DE PROEFPERSOON?

VOOR HET WELSLAGEN VAN DE STUDIE, IS HET UITERMATE BELANGRIJK DAT U VOLLEDIG MEEWERKT MET DE ARTS EN DAT U ZIJN/HAAR INSTRUCTIES NAUWLETTEND OPVOLGT. BOVENDIEN MOET U ONDERSTAANDE ITEMS RESPECTEREN: HET UITOEFENEN VAN DE EUROFIT BATTERIJ EN DE TOESTEMMING VAN HET AFNEMEN VAN GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER.

DEELNAME EN BEËINDIGING DE DEELNAME AAN DEZE STUDIE VINDT PLAATS OP VRIJWILLIGE BASIS. U KAN WEIGEREN OM DEEL TE NEMEN AAN DE STUDIE, EN U KUNT ZICH OP ELK OGENBLIK TERUGTREKKEN UIT DE STUDIE ZONDER DAT U HIERVOOR EEN REDEN MOET OPGEVEN EN ZONDER DAT DIT OP ENIGERLEI WIJZE EEN INVLOED ZAL HEBBEN OP UW VERDERE RELATIE EN/OF BEHANDELING MET DE ONDERZOEKER OF DE BEHANDELENDE ARTS. UW DEELNAME AAN DEZE STUDIE ZAL WORDEN BEËINDIGD ALS DE ARTS MEENT DAT DIT IN UW BELANG IS. U KUNT OOK VOORTIJDIG UIT DE STUDIE WORDEN TERUGGETROKKEN ALS U DE IN DEZE INFORMATIEBRIEF BESCHREVEN PROCEDURES NIET GOED OPVOLGT OF U DE BESCHREVEN ITEMS NIET RESPECTEERT. ALS U DEELNEEMT, WORDT U GEVRAAGD HET TOESTEMMINGSFORMULIER TE TEKENEN. ALS U DE STUDIE VOORTIJDIG VERLAAT, ZAL U WORDEN GEVRAAGD OM NAAR HET STUDIECENTRUM TE KOMEN VOOR EEN LAATSTE EVALUATIE.

PROCEDURES PROCEDURES FYSIEKE FITHEID VAN DE HOGER REDDER BEPALEN PRESTATIE OP GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN OP DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER. FLOWCHART EERSTE MEETMOMENT: 1) MOGELIJKHEID TOT STELLEN VAN VRAGEN 2) ONDERTEKENEN VAN TOESTEMMINGSFORMULIER 3) EUROFIT BATTERIJ 4) AFNAME VRAGENLIJST OMTRENT BEROEPSERVARING ALS HOGER REDDER TWEEDE MEETMOMENT GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF HOGER REDDER DERDE MEETMOMENT GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN FEEDBACK AAN DE PROEFPERSONEN: DE RESULTATEN VAN DE EUROFIT TESTBATTERIJ (INDICATOR VAN DE FYSIEKE FITHEID), DE PRESTATIE OP DE REDDINGSPROEF EN DE PRESTATIE OP DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE

XIX

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder ZWEMPROEF WORDEN AAN DE PROEFPERSOON GECOMMUNICEERD

RISICO’S EN VOORDELEN VERMOEDELIJK GEEN ENKEL RISICO. U HEBT HET RECHT OP ELK OGENBLIK VRAGEN TE STELLEN OVER DE MOGELIJKE EN/OF GEKENDE RISICO’S VAN DEZE STUDIE. ALS ER IN HET VERLOOP VAN DE STUDIE GEGEVENS AAN HET LICHT KOMEN DIE EEN INVLOED ZOUDEN KUNNEN HEBBEN OP UW BEREIDHEID OM TE BLIJVEN DEELNEMEN AAN DEZE STUDIE, ZULT U DAARVAN OP DE HOOGTE WORDEN GEBRACHT. MOCHT U DOOR UW DEELNAME TOCH ENIG NADEEL ONDERVINDEN, ZAL U EEN GEPASTE BEHANDELING KRIJGEN.

DEZE STUDIE WERD GOEDGEKEURD DOOR EEN ONAFHANKELIJKE COMMISSIE VOOR MEDISCHE ETHIEK VERBONDEN AAN DIT ZIEKENHUIS EN WORDT UITGEVOERD VOLGENS DE RICHTLIJNEN VOOR DE GOEDE KLINISCHE PRAKTIJK (ICH/GCP) EN DE VERKLARING VAN HELSINKI OPGESTELD TER BESCHERMING VAN MENSEN DEELNEMEND AAN KLINISCHE STUDIES. IN GEEN GEVAL DIENT U DE GOEDKEURING DOOR DE COMMISSIE VOOR MEDISCHE ETHIEK TE BESCHOUWEN ALS EEN AANZET TOT DEELNAME AAN DEZE STUDIE.

KOSTEN UW DEELNAME AAN DEZE STUDIE BRENGT GEEN EXTRA KOSTEN MEE VOOR U.

VERGOEDING ER IS GEEN VERGOEDING VOORZIEN. DE RESULTATEN VAN DE EUROFIT TESTBATTERIJ (INDICATOR VAN DE FYSIEKE FITHEID), DE PRESTATIE OP DE REDDINGSPROEF EN DE PRESTATIE OP DE GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE ZWEMPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE ZWEMPROEF WORDEN AAN DE PROEFPERSOON GECOMMUNICEERD

VERTROUWELIJKHEID IN OVEREENSTEMMING MET DE BELGISCHE WET VAN 8 DECEMBER 1992 EN DE BELGISCHE WET VAN 22 AUGUSTUS 2002, ZAL U PERSOONLIJKE LEVENSSFEER WORDEN GERESPECTEERD EN ZAL U TOEGANG KRIJGEN TOT DE VERZAMELDE GEGEVENS. ELK ONJUIST GEGEVEN KAN OP UW VERZOEK VERBETERD WORDEN. VERTEGENWOORDIGERS VAN DE OPDRACHTGEVER, AUDITOREN, DE COMMISSIE VOOR MEDISCHE ETHIEK EN DE BEVOEGDE OVERHEDEN HEBBEN RECHTSTREEKS TOEGANG TOT UW MEDISCHE DOSSIERS OM DE PROCEDURES VAN DE STUDIE EN/OF DE GEGEVENS TE CONTROLEREN, ZONDER DE VERTROUWELIJKHEID TE SCHENDEN. DIT KAN ENKEL BINNEN DE GRENZEN DIE DOOR DE BETREFFENDE WETTEN ZIJN TOEGESTAAN. DOOR HET TOESTEMMINGSFORMULIER, NA VOORAFGAANDE UITLEG, TE ONDERTEKENEN STEMT U IN MET DEZE TOEGANG. ALS U AKKOORD GAAT OM AAN DEZE STUDIE DEEL TE NEMEN, ZULLEN UW PERSOONLIJKE EN FYSIOLOGISCHE GEGEVENS TIJDENS DEZE STUDIE WORDEN VERZAMELD EN GECODEERD (HIERBIJ KAN MEN UW GEGEVENS NOG TERUG KOPPELEN NAAR UW PERSOONLIJK DOSSIER). VERSLAGEN WAARIN U WORDT GEÏDENTIFICEERD, ZULLEN NIET OPENLIJK BESCHIKBAAR ZIJN. ALS DE RESULTATEN VAN DE STUDIE WORDEN GEPUBLICEERD, ZAL UW IDENTITEIT VERTROUWELIJKE INFORMATIE BLIJVEN.

LETSELS TEN GEVOLGE VAN DEELNAME AAN DE STUDIE:

XX

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder DE ONDERZOEKER VOORZIET IN EEN VERGOEDING EN/OF MEDISCHE BEHANDELING IN HET GEVAL VAN SCHADE EN/OF LETSEL TENGEVOLGE VAN DEELNAME AAN DE KLINISCHE STUDIE. VOOR DIT DOELEINDE IS EEN VERZEKERING AFGESLOTEN MET FOUTLOZE AANSPRAKELIJKHEID CONFORM DE WET INZAKE EXPERIMENTEN OP DE MENSELIJKE PERSOON VAN 7 MEI 2004. OP DAT OGENBLIK KUNNEN UW GEGEVENS DOORGEGEVEN WORDEN AAN DE VERZEKERAAR.

CONTACTPERSOON: ALS ER LETSEL OPTREEDT TENGEVOLGE VAN DE STUDIE, PROF. DR. LUC HERREGODS HOOFDDOCENT VAKGROEP ANESTHESIOLOGIE FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN UNIVERSITEIT GENT 09/332 35 20 OF ALS U AANVULLENDE INFORMATIE WENST OVER DE STUDIE OF OVER UW RECHTEN EN PLICHTEN, KUNT U IN DE LOOP VAN DE STUDIE OP ELK OGENBLIK CONTACT OPNEMEN MET: PROF. DR. JAN BOURGOIS HOOFDDOCENT VAKGROEP BEWEGINGS- EN SPORTWETENSCHAPPEN FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN UNIVERSITEIT GENT 09/264 62 97 OF DR. I. TALLIR VAKGROEP BEWEGINGS- EN SPORTWETENSCHAPPEN FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN UNIVERSITEIT GENT 09/264 94 21

XXI


TOESTEMMINGSFORMULIER IK, _________________________________________ HEB HET DOCUMENT “INFORMATIEBRIEF VOOR DE DEELNEMERS AAN PROEVEN” MET ALS VOETTEKST “INFORMED CONSENT DD. 30/10/2012 PAGINA 1 TOT EN MET 4 GELEZEN EN ER EEN KOPIJ VAN GEKREGEN. IK STEM IN MET DE INHOUD VAN HET DOCUMENT EN STEM OOK IN DEEL TE NEMEN AAN DEZE STUDIE. IK HEB EEN KOPIJ GEKREGEN VAN DIT ONDERTEKENDE EN GEDATEERDE FORMULIER VOOR “TOESTEMMINGSFORMULIER”. IK HEB UITLEG GEKREGEN OVER DE AARD, HET DOEL, DE DUUR, EN DE TE VOORZIENE EFFECTEN VAN DE STUDIE EN OVER WAT MEN VAN MIJ VERWACHT. IK HEB UITLEG GEKREGEN OVER DE MOGELIJKE RISICO’S EN VOORDELEN VAN DE STUDIE. MEN HEEFT ME DE GELEGENHEID EN VOLDOENDE TIJD GEGEVEN OM VRAGEN TE STELLEN OVER DE STUDIE, EN IK HEB OP AL MIJN VRAGEN EEN BEVREDIGEND ANTWOORD GEKREGEN, OOK OP MEDISCHE VRAGEN. IK STEM ERMEE IN OM VOLLEDIG SAMEN TE WERKEN MET DE TOEZIENDE ARTS EN ONDERZOEKER. IK ZAL HEM/HAAR OP DE HOOGTE BRENGEN ALS IK ONVERWACHTE OF ONGEBRUIKELIJKE SYMPTOMEN ERVAAR. MEN HEEFT MIJ INGELICHT OVER HET BESTAAN VAN EEN VERZEKERINGSPOLIS IN GEVAL ER LETSEL ZOU ONTSTAAN DAT AAN DE STUDIEPROCEDURES IS TOE TE SCHRIJVEN. IK BEN ME ERVAN BEWUST DAT DEZE STUDIE WERD GOEDGEKEURD DOOR EEN ONAFHANKELIJKE COMMISSIE VOOR MEDISCHE ETHIEK VERBONDEN AAN HET UZ GENT EN DAT DEZE STUDIE ZAL UITGEVOERD WORDEN VOLGENS DE RICHTLIJNEN VOOR DE GOEDE KLINISCHE PRAKTIJK (ICH/GCP) EN DE VERKLARING VAN HELSINKI, OPGESTELD TER BESCHERMING VAN MENSEN DEELNEMEND AAN EXPERIMENTEN. DEZE GOEDKEURING WAS IN GEEN GEVAL DE AANZET OM TE BESLISSEN OM DEEL TE NEMEN AAN DEZE STUDIE. IK MAG ME OP ELK OGENBLIK UIT DE STUDIE TERUGTREKKEN ZONDER EEN REDEN VOOR DEZE BESLISSING OP TE GEVEN EN ZONDER DAT DIT OP ENIGERLEI WIJZE EEN INVLOED ZAL HEBBEN OP MIJN VERDERE RELATIE MET DE ARTS EN DE ONDERZOEKER. MEN HEEFT MIJ INGELICHT DAT ZOWEL PERSOONLIJKE GEGEVENS ALS GEGEVENS AANGAANDE MIJN FYSISCHE CONDITIE WORDEN VERWERKT EN BEWAARD GEDURENDE MINSTENS 20 JAAR. IK STEM HIERMEE IN EN BEN OP DE HOOGTE DAT IK RECHT HEB OP TOEGANG EN OP VERBETERING VAN DEZE GEGEVENS. AANGEZIEN DEZE GEGEVENS VERWERKT WORDEN IN HET KADER VAN MEDISCH-WETENSCHAPPELIJKE DOELEINDEN, BEGRIJP IK DAT DE TOEGANG TOT MIJN GEGEVENS KAN UITGESTELD WORDEN TOT NA BEËINDIGING VAN HET ONDERZOEK. INDIEN IK TOEGANG WIL TOT MIJN GEGEVENS, ZAL IK MIJ RICHTEN TOT DE TOEZIENDE ARTS DIE VERANTWOORDELIJK IS VOOR DE VERWERKING.

IK BEGRIJP DAT AUDITORS, VERTEGENWOORDIGERS VAN DE OPDRACHTGEVER, DE COMMISSIE VOOR MEDISCHE ETHIEK OF BEVOEGDE OVERHEDEN, MIJN GEGEVENS MOGELIJK WILLEN INSPECTEREN OM DE VERZAMELDE INFORMATIE TE CONTROLEREN. DOOR DIT DOCUMENT TE ONDERTEKENEN, GEEF IK TOESTEMMING VOOR DEZE CONTROLE. BOVENDIEN BEN IK OP DE HOOGTE DAT BEPAALDE GEGEVENS DOORGEGEVEN WORDEN AAN DE OPDRACHTGEVER. IK GEEF HIERVOOR MIJN TOESTEMMING, ZELFS INDIEN DIT BETEKENT DAT MIJN GEGEVENS DOORGEGEVEN WORDEN AAN EEN LAND BUITEN DE EUROPESE UNIE. TEN ALLE TIJDEN ZAL MIJN PRIVACY GERESPECTEERD WORDEN.

XXII

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder MIJN INDIVIDUELE ONDERZOEKSRESULTATEN ZULLEN NIET AAN DERDEN (BIJV WERKGEVER, BLOSO,…) GECOMMUNICEERD WORDEN.

IK BEN BEREID OP VRIJWILLIGE BASIS DEEL TE NEMEN AAN DEZE STUDIE.

NAAM VAN DE VRIJWILLIGER:

_________________________________________

DATUM:

_________________________________________

HANDTEKENING:

IK BEVESTIG DAT IK DE AARD, HET DOEL, EN DE TE VOORZIENE EFFECTEN VAN DE STUDIE HEB UITGELEGD AAN DE BOVENVERMELDE VRIJWILLIGER.

DE VRIJWILLIGER STEMDE TOE OM DEEL TE NEMEN DOOR ZIJN/HAAR PERSOONLIJK GEDATEERDE HANDTEKENING TE PLAATSEN.

NAAM VAN DE PERSOON DIE VOORAFGAANDE UITLEG HEEFT GEGEVEN:

_________________________________________

DATUM:

_________________________________________

HANDTEKENING:

XXIII


4

VRAGENLIJST

Binnen het onderzoek “Studie naar de invloed van de fysieke fitheid en geïsoleerde functionele zwemproeven op het uitvoeren van de geïntegreerde reddingsproef bij hoger redders” wordt met deze vragenlijst gepeild naar de (beroeps)ervaring van de hoger redders die deelnemen aan het onderzoek. Ik ga akkoord dat mijn gegevens anoniem verwerkt en gebruikt zullen worden uitsluitend in het dader van dit onderzoek conform de wetgeving op het privacybeleid. Zij worden nooit aan derden doorgegeven. Handtekening Algemene informatie 1 Naam / Voornaam 2 Geboortedatum 3 Geslacht 4 Email adres 5 Telefoonnummer 6 Hebt u een fysische of psychische belemmering die u verhindert deel te nemen aan het onderzoek?

.. / .. / …. Man / vrouw

Ja / neen Indien ja, gelieve dit te melden aan de onderzoekers.

Beroepservaring Hoger redder 1 Wanneer behaalde u het hoger Jaar: ……. reddersdiploma? 2

Ik ben beroepsredder (hoger redder).

o Ja o Nee

Indien u beroepsredder (hoger redder) bent: Hoeveel jaar bent u Ik ben reeds … jaren actief als hoger redder. reeds actief als hoger redder? (Duidelijk vermelden vanaf het jaar dat u het diploma behaalde) OF OF Indien u niet als beroepsredder- Ik volgde mijn laatste bijscholing hoger redder zwembadredder actief bent: op …/…/…. . - Wanneer volgde u de laatste bijscholing hoger redder? Ik was tijdens het jaar 2012 … dagen actief - Kan u aangeven hoeveel als hoger redder. dagen u actief was tijdens het jaar 2012? 3

Hoeveel maanden bent u actief als o 10-12 maanden (… actieve dagen per hoger redder? Duid ook aan hoeveel maand)

XXIV


dagen een actieve maand gemiddeld o telt. o o o o o

4

5

6

7

8-9 maanden (…actieve dagen per maand) 6-7 maanden (…actieve dagen per maand) 4-5 maanden (…actieve dagen per maand) 2-3 maanden (…actieve dagen per maand) 1 maand (…actieve dagen per maand) 0 maanden (0 actieve dagen: ik bezit het diploma maar ben niet actief als hoger redder) Slecht Onvoldoende Voldoende Goed Ja* Nee

eigen o o o o Gaat u op regelmatige basis o zwemmen i.f.v. het onderhouden van o de fysieke fitheid om de normen van de zwemproeven te blijven halen? o *Indien ja: kan u aangeven hoeveel uur per week u hier gemiddeld aan besteed (enkel zwemmen): gemiddeld … u/week Gemiddeld hoeveel uur per week o Gemiddeld … u/week (sport: …..) beoefent u andere sporten dan o Gemiddeld … u/week (sport: …..) degene in de rubriek hierboven? o Gemiddeld … u/week (sport: …..) o Gemiddeld … u/week (sport: …..) o Gemiddeld … u/week (sport: …..) Hebt u reeds ervaring met de o Ja* reddingsgordel? o Nee Hoe schat u reddingsprestatie in?

uw

o *Indien ja: in welke context? (Bijvoorbeeld: reddingsclub):................................................

XXV


5

SCOREFORMULIER EUROFIT TESTBATTERIJ

XXVI


6

EXAMENREGLEMENT

GEÏSOLEERDE

FUNCTIONELE

REDDINGSPROEVEN MODULE REDDING NIVEAU 2 HOGER REDDER Proef 1: Onder water zwemmen en op de rug zwemmen: in badpak Te water gaan met een startduik en 25 meter onder water zwemmen, bovenkomen nadat de muur aan de overzijde is geraakt en dadelijk starten met het op de rug zwemmen, 50 meter (2 lengten) met polsen uit het water. (Keerpunt op de buik is niet toegelaten). De gehele proef moet worden afgelegd in maximaal 1 minuut en 45 seconden (uitsluitend). - tot 1.15 minuten = 10 punten. - van 1.16 tot 1.25 minuten = 8 punten. - van 1.26 tot 1.35 minuten = 6 punten. - van 1.36 tot 1.45 minuten = 5 punten. - boven 1 minuut en 45 seconden = uitsluitend. De kandidaat die tijdens het onderwater zwemmen met een deel van het lichaam het wateroppervlak voor minder dan 5m doorbreekt maar niet bovenkomt, krijgt maximaal de helft van de punten. Uitsluitend: komen ademen of over meer dan 5m het wateroppervlak doorbreken. Proef 2: Weerstandsproef: in badpak Te water gaan vanaf de zwembadrand met een startduik en 200 meter zwemmen (crawl en/of schoolslag) met de ogen boven water en naar voor kijkend in maximaal 4 minuten en 15 seconden. De officiële keerpunten crawl en schoolslag zijn toegelaten. - tot 3 minuten 15 seconden = 10 punten. - van 3.16 tot 3.30 minuten = 8 punten. - van 3.31 tot 3.45 minuten = 7 punten. - van 3.46 tot 4.00 minuten = 6 punten. - van 4.01 tot 4.15 minuten = 5 punten. - boven 4 minuten 15 seconden = uitsluitend. Proef 3: Bevrijdings- en vervoerproef: gekleed - Zich langs de ondiepe kant van het zwembad in het water begeven. Het jurylid op de voorgeschreven wijze naderen en vastgrijpen (1 punten). - Zich bevrijden uit vier grepen (twee voor en twee achter) en in één tijd na de bevrijding uit de laatste greep starten met het vervoeren (8 punten). - De drenkeling over een afstand van minimum 20 meter vervoeren en daarbij minstens vier verschillende vervoersgrepen toepassen. De wisseling van greep heeft plaats na ongeveer 5 meter op het teken van de jury. Het onrustig worden en het onder water gaan van het aangezicht, kunnen tekens zijn (8 punten). - Het water verlaten en gedurende minimum 2 minuten een volledige reanimatie uitvoeren op een reanimatiepop. Een partner wordt in stabiele zijligging geplaatst. (3 punten). Op het totaal van deze vier onderdelen moet de kandidaat minimum 50 % van de punten behalen, zoniet wordt hij uitgesloten. Hij/zij wordt eveneens uitgesloten: - Indien hij/zij opgeeft. Het mislukken in één bevrijdingsgreep geldt niet als uitsluitend. - Indien hij/zij de drenkeling loslaat gedurende meer dan 10 seconden of indien hij na het loslaten van de drenkeling de zwembadrand raakt. - Indien hij/zij in ondiep water rechtstaat of indien hij/zij opzettelijk driemaal de bodem van het zwembad benut en zich hierop afstoot. Proef 4: Popduikproef: gekleed - In het water springen met een reddersprong (2 punten). - Naar de pop toe zwemmen (ogen boven water) en met een eendenduik naar de

XXVII


bodem duiken (3 punten). - In één tijd de pop boven halen met behulp van de schouder- of okselgreep. De pop vervoeren met behulp van de hoofdgreep over een afstand van minimum 10 meter (5 punten). Op het totaal van de drie onderdelen moet de kandidaat minimum 50 % van de punten behalen, zoniet wordt hij uitgesloten. De vervoerpop wordt op een minimum diepte van 3 meter op de bodem neergelegd. Het gewicht van de pop is 6 kg tot aan de oren uit het water geheven. De holten in het hoofd moeten gedicht worden. De kandidaat wordt uitgesloten als hij: - de pop niet bovenkrijgt na de eerste eendenduik; (De plaats waar de pop zich bevindt, wordt aan het oppervlak niet aangeduid, maar ze wordt wel in aanwezigheid van de kandidaat in het water gelaten.) - meer dan 3 meter schuin opwaarts zwemt onder water; - de pop minder dan 10 meter vervoert (dit punt wordt vooraf bepaald); - de pop meer dan 1 meter met één hand vervoert; - na het bovenkomen de pop of zijn eigen aangezicht voor meer dan 2 meter onderdompelt gedurende het volledige vervoeren; - de volledige proef niet aflegt in een tijdspanne van 2 minuten.

XXVIII


7

EXAMENREGLEMENT GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF

Reddingsproef HR

1.

2.

3.

deel

toelichting

fout (duidelijk)

beoordeling

redderssprong en 100m zwemmen (waarvan laatste 25m met reddingsgordel)

ogen boven water en naar voor kijkend (uitzondering keerpunten) toegelaten: wisselen van zwemslag waden met reddingsgordel

redderssprong: ogen volledig onder water

+ 10 ”

redgordel vastklikken en slachtoffer (SO) 25m vervoeren

SO vastklikken: ter plaatse zwemmend, zonder de zwembadkant of voetsteun te raken SO vervoeren tot aantikken ondiepe kant toegelaten: hoofd redder onder water wisselen v zwemslag waden

SO vastklikken: de kant of voetsteun raken

naar diep gedeelte zwemmen, vervoerspop opduiken en 25m vervoeren

vervoerspop opduiken (met oksel- of schoudergreep)

+ 10 “ 100m: na elke pers verwittiging ogen meermaals onder water of niet naar voor kijken

pop opduiken: hoofd vasthouden of éénhandige greep vervoeren/ waden: pop vervoeren: aangezicht vervoerspop neus van de pop (minstens neus) boven water toegelaten: onder water >2m hoofd redder onder water (onafgebroken of na redgordel wisselen v zwemslag en vervoersgreep optelling) waden zwemgedeelte >4’24” ondiepe kant aantikken met pop in handen incl straftijden (= tijdstop)

XXIX

+ 10 “

+ 10 “ + 10 “ uitgesloten


8

CORRELATIE TUSSEN DE FYSIEKE FITHEID, GESLACHT, REGELMATIG ZWEMMEN EN DE

N = 27

1.

1.

Proef 1

1

2.

Proef 2

.698

1

3.

Proef 3

-.258

-.223

1

4.

Proef 4

-.176

-.318

-.104

1

5.

Tijd geïntegreerde

.733

.952

-.276

-.311

1

-.470

-.627

.206

.329

-.652

reddingsproef 6.

Lichaamslengte

2.

3.

4.

*

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

1

*

7.

Lichaamsgewicht

-.034

-.277

-.032

.298

-.554

.637 *

1

8.

BMI

.307

.17

-.22

.143

.004

.052

.800 *

1

9.

Vet%

.414

.463

-.235

-.1

.287

-.510

.074

.493

1

10. Huidplooi biceps

.447

.464

-.211

-.084

.209

-.384

.234

.583

.873 *

1

11. Huidplooi triceps

.397

.503

-.342

.184

.484

-.508

-.212

.124

.713 *

.618 *

1

.488

.488

-.2

-.017

-.289

-.197

.411

.685 *

.646 *

.684 *

.293

1

.364

.418

-.104

.153

.403

-.154

.547

.829 *

.633 *

.691 *

.368

.794 *

1

14. Huidplooi kuit

.426

.428

-.14

-.187

.286

-.509

-.178

.147

.768 *

.739 *

.685 *

.375

.37

1

15. Som huidplooien

.533

.585

-.263

.032

.434

-.455

.155

.548

.901 *

.903 *

.779 *

.759 *

.776 *

.799 *

12. Huidplooi suprailiacair 13. Huidplooi subscapulair

15.

1

* r > .60

GEÏSOLEERDE FUNCTIONELE REDDINGSPROEVEN EN DE GEÏNTEGREERDE REDDINGSPROEF

XXX

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder N = 27

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16. FBA

-.012

.042

.289

.004

.14

.259

.312

.196

-.221

-.2

-.257

.054

.261

-.258

-.11

17. PLT

.03

.206

.387

-.125

.205

-.195

-.066

.056

.173

.117

.245

.091

0.206

.102

.2

18. SAR

.084

.085

-.175

.051

.12

-.457

-.229

.078

.26

.15

.29

-.061

-.095

.001

.082

19. SBJ

-.427

-.352

.013

.201

-.209

.471

.014

-.329

-.739 *

-.733 *

-.533

-.462

-.548

-.684 *

-.735 *

20. HGR

-.14

-.26

-.14

.185

-.307

.670 *

.721 *

.423

-.385

-.147

-.400

.043

.158

-.368

-.207

21. SUP

-.538

-.560

.121

.409

-.526

.501

-.047

-.434

-.672 *

-.591

-.333

-.560

-.474

-.548

-.611 *

22. BAH

-.127

-.23

-.108

.105

-.032

.195

.043

-.097

-.549

-.497

-.299

-.371

-.294

-.355

-.440

23. SHR

.535

.326

.139

.072

.393

.018

.392

.465

.334

.430

.2

.442

.518

.158

.422

24. ESHR

-.604 *

-.572

-.136

.198

-.465

.371

-.133

-.418

-.717 *

-.753 *

-.479

-.600

-.575

-.730 *

-.777 *

25. MaxHF

-.436

-.397

.1

-.078

-.527

.034

-.477

-.603 *

-.344

-.446

-.13

-.559

-.677 *

-.339

-.520

26. VO2max

-.576

-.567

-.148

.231

-.441

.356

-.102

-.364

-.704 *

-.740 *

-.481

-.580

-.538

-.766 *

-.771 *

27. Geslacht

-.239

-.396

.052

.148

-.317

.680 *

.519

.149

-.738 *

-.576

-.718 *

-.197

-.131

-.750 *

-.614 *

.048

-.308

-.14

.388

-.274

.305

.499

.439

.08

.115

.049

.171

.266

.043

.154

28. Regelmatig zwemmen r >.60

XXXI


N = 27

16.

16. FBA

1

17. PLT

.292

1

18. SAR

-.539

.071

1

19. SBJ

.021

-.379

-.006

1

20. HGR

.0291

-.198

-.338

.419

1

21. SUP

-.203

-.248

-.137

.563

.249

1

22. BAH

.057

-.111

.082

.547

.276

.245

1

23. SHR

.424

.449

-.193

-.496

.133

-.442

-.428

1

24. ESHR

-.141

-.32

.135

.681 *

.231

.696 *

.523

-.600

1

25. MaxHF

-.324

-.065

.309

.384

-.223

.436

-.01

-.438

.581

1

26. VO2max

-.138

-.317

.188

.675 *

.244

.695 *

.501

-.559

.993 *

.568

1

27. Geslacht

.507

-.194

-.356

.608 *

.769 *

.371

.426

.035

.487

0

.505

1

.011

-.235

.071

-.078

.397

.065

.237

.046

.087

-.312

.103

.213

28. Regelmatig zwemmen

17.

18.

19.

20.

21.

r > .60

XXXII

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

1


9

SPREIDINGSDIAGRAMMEN ONAFHANKELIJKE VARIABELEN

XXXIII


XXXIV


XXXV


XXXVI

Invloed van fysieke fitheid op de reddingsproef Hoger Redder

Recommend Documents