Introductie tot Supply Chain Control Towers en doorkijk naar potentiële ontwikkelingen voor POM WestVlaanderen en Greenport Venlo Innovation Center
““Coming together is a beginning. Keeping together is progress. Working together is success.”" Henry Ford
RebelGroup 06 juli 2014
1
1. Supply Chain Control Towers als samenwerkingsstimulatoren Ongeveer 20 à 30 percent van de vrachtwagens die ons logistieke landschap doorkruisen zijn leeg. De overige gevulde vrachtwagens kennen bovendien maar een beladingsgraad 60 à 70 percent. Het “verplaatsen van lucht” is kostelijk en inefficiënt. Bovendien levert het ook een onnodige belasting van het milieu op. Deze argumenten overtuigen verladers om hun goederentransport zo optimaal als mogelijk in te plannen. De vrijheidsgraden in deze planning wordt echter wel beperkt door het kader waarin de operaties zich bevinden, zoals product-specifieke eigenschappen (bv de bederfbaarheid van het product) of de logistieke setting (bv Just-In-Time Delivery). Deze maken het moeilijk om de gemiddelde beladingsgraad substantieel te verhogen. Tenzij wanneer men samenwerkt en stromen kan bundelen en/of de logistieke keten kan “ontspannen”. Deze ruimte voor optimalisatie verklaart dan ook het ontspruiten van diverse Supply Chain Control Towers in het logistieke landschap. Een Control Tower is, tenminste in logistieke context, een platform dat visibiliteit in inbound- en outboundstromen aanbiedt. Op die manier kunnen de verschillende stromen door coördinatie optimaal afgestemd worden. Een concept dat sterk te vergelijken is met een controletoren in de luchtvaart, die de bewegingen van het vliegverkeer coördineert. Op basis van een gecentraliseerde visie laat het platform toe dat fysieke goederenstromen, informatiestromen en financiële stromen gebundeld worden, met een positieve impact op efficiëntie en ecologie. Deze efficiëntie wordt op een eerste niveau gecreëerd door het op het optimaal benutten van middelen en het efficiënt plannen van goederenstromen. Toch rijken de kansen van bundelen van goederenstromen verder. Het bundelen van stromen verhoogt immers ook de te transporteren volumes wat in enkele gevallen ook toelaat een modal shift te bewerkstelligen, gezien de te transporteren volumes op deze manier sneller de kritische massa behalen om transportmodi naast trucks rendabel te maken. In dit document zoomen we kort even in op het concept Control Tower: de belangrijke bouwstenen en succesfactoren, mogelijke verschijnvormen van het concepten en diens uitdagingen en specificiteit. Vervolgens lichten we toe waar wij mogelijkheden voor de regio West-Vlaanderen – Venlo zien en hoe men deze kansen kan concretiseren.
2
2. Belangrijke ingrediënten voor een slagkrachtige Control Tower 2.1. Overstijgen van technologie Hoewel de basis van een Control Tower de verzameling en verwerking van informatie is, volstaat een adequate technologie of software zeker niet om deze rol op te nemen. Integendeel. Een Supply Chain Control Tower wordt immers gebouwd door deskundig personeel en unieke business processen die de samenwerking met partners mogelijk maakt. Deze 3 bouwstenen van een Control Tower (mensen, processen en technologie) worden vaak voorgesteld in een driehoeksrelatie.
(Bron: RebelGroup 2014, o.b.v. Capgemini) Een Control Tower werkt enkel indien deze 3 bouwstenen kwaliteitsvol aanwezig zijn én indien ze goed op elkaar zijn afgestemd. 2.2. Neutraliteit als spil Welke fysieke verwezenlijking een controletoren moet aannemen, is nog ambigu. Een Control Tower kan men zien als een afdeling, een bedrijf, een systeem, een filosofie en wellicht nog veel meer. Wel is het zeker dat de organisatie een zekere neutraliteit moet kunnen garanderen indien de Control Tower haar rol adequaat wil uitvoeren. Gezien samenwerkingsverbanden een hoge mate van vertrouwen vereisen en de Control Tower een sterke impact heeft in de logistieke keten van de partners en dus de kwaliteit van dienstverlening, is het dus eerder onwaarschijnlijk dat één van de direct betrokken partners de rol op zich zal nemen.
3
3. Mogelijke varianten van de Supply Chain Control Tower Hoewel men de Supply Chain Control Tower conceptueel sterk kan kaderen, merkt men in de verschijningsvorm toch vele verschillen onder de bestaande voorbeelden vandaag. Een mogelijke classificatie is de graad van implementatie1. Dit leidt tot volgende onderverdeling:
Interne Control Tower; Verticale Control Tower; Horizontale Control Tower; Cross chain Control Tower (4C)
De graad van implementatie wordt bepaald door de relatie tussen de partners die transparantie in hun inbound- en outboundstromen aanbieden aan de Control Tower. Men kan dan, over het algemeen, stellen dat de interne Control Tower de meest toegankelijke implementatie is, aangezien de partners (in dit geval verschillende departementen) reeds een relatie hebben opgebouwd. Bovendien deelt men reeds processen en informatie. Toch verschiet men vaak van de drempels inzake transparantie die intern bestaan. Verder in het hoofdstuk gaan we naar meer uitdagende en complexe varianten, doch met grote kansen op vlak van optimalisatie. 3.1.1.
Interne Control Tower
De interne Control Tower heeft als doel de muren in de organisatie te doorbreken en zo operationele interne processen te verbeteren. De interne Control Tower zal door middel van het creëren van één realiteit leiden naar interne optimalisatie. Dit type Control Tower wordt voornamelijk geïmplementeerd in grootschalige organisaties, waarbij de verschillende departementen vaak hun eigen doelstellingen en operaties organiseren. Vaak kent de organisatie ook distributiehubs die geografisch verspreid zijn. De interne Control Tower is vaak meer toegankelijk dan de varianten die verder in dit hoofdstuk besproken zullen worden. Toch kan ook de implementatie van dit systeem reeds uitdagingen ondervinden, zoals het gelijkstellen van bestaande processen en de connectie met andere
1
Deze classificatie werd overgenomen van Dinalog & CapeGroep, 2013
4
systemen.
Voorbeeld van een interne Control Tower Aviko, een Nederlandse aardappelverwerker, beschikt over fabrieken in 6 verschillende Europese landen en verschillende magazijnen verspreid over het continent. Een kleine 10 jaar geleden ontdekte men dat lokale planning leidt naar lokale optimalisatie, terwijl gecentraliseerde planning leidt naar optimalisatie op organisatieniveau. Voor Aviko is het voornamelijk efficiëntie gecreëerd door het optimaliseren van beleveringsroutes dat het verschil maakt. Bron: Marcel te Lindert, Supply Chain Movement, 2013
3.1.2.
Verticale Control Tower
Bij de implementatie van een verticale Control Tower streeft men naar een optimalisatie van het transport binnen de productieketen. Het uitwisselen van informatie binnen een leveranciers-klantenrelatie maakt immers het afstemmen van inkomende en uitgaande goederenstromen mogelijk. Het bewerkstelligen van een verticale Control Tower in een logistieke keten vergt wel de bereidwilligheid van de partners inzake transparantie. De samenwerking vereist inzicht van beide netwerken.
Voorbeeld van een verticale Control Tower Agilent Technologies, een hoogtechnologische-meetinstrumenten-producent, werkt met meer dan 1.100 belangrijke leveranciers en onderaannemers wereldwijd. Deze verschillende partijen in de keten hebben elk een belangrijke toegevoegde waarde op een uitgerekend moment in het productieproces. Het logistieke proces dat dit wereldwijd verspreid productieproces mogelijk maakt dient dus erg robuust te zijn. Door de economisch onzekere tijden in 2009, kreeg de keten voorraadproblemen, waardoor het hele ketenproces in het nauw werd gedreven. Dit overtuigde Agilent Technologies een verticale Control Tower op te zetten. Voor de keten is vooral het creëren van inzicht in elkaars voorraad cruciaal om productie op elkaar af te stemmen. Bron: James A. Cooke, Supply Chain Quarterly, 2013
3.1.3. Horizontale Control Tower Vergelijkbare ketens hebben vaak een congruent logistiek patroon waardoor de kansen voor het maximaliseren van de beladingsgraad hoog zijn. Horizontale Control Towers, met een zicht op
5
de in- en outboundstromen van deze vergelijkbare ketens, zijn dan ook vaak effectief en leiden naar optimalisatie op sectorniveau. Vertrouwen is in deze samenwerking wel erg van belang. Werken met vergelijkbare ketens betekent immers vaak werken met concurrerende ketens, die vaak erg veel belang hechten aan de vertrouwensgevoeligheid van zulke logistieke informatie. De neutrale rol en betrouwde rol van de horizontale controletoren is dan ook van cruciaal belang voor een goede en duurzame werking. Ook de IT-systemen van de samenwerkende partners dient matuur te zijn om privacy te verzekeren. Een ander cruciaal elementen van de horizontale samenwerking is het sterk uitwerken van spelregels. Belangrijk is dat men formeel de mechanismes die instaan voor het rechtvaardig verdelen van de kostenvoordelen bepaalt en opvolgt. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar het aantal logische argumenten, zijn vaak een veelvoud van het aantal betrokken partners. Bij een samenwerking tussen twee partners, zou men er al snel vanuit kunnen gaan dat beide partners 50% van het voordeel krijgen. Het voordeel verdwijnt immers als één van de twee partners de samenwerking beëindigd. Maar is dit mechanisme ook nog eerlijk als één van de partners 80% van het volume levert en de andere maar 20%? Om dit op een onderbouwde en billijke manier te kunnen ondervangen, kan een eenvoudige verdeelsleutel à rato van het ingebrachte volume worden gehanteerd. Deze volumegebaseerde verdeelsleutel kan dan gebruikt worden om de geconsolideerde winsten, net door de horizontale samenwerking, te verdelen onder de samenwerkende partijen, op een billijke wijze.
Voorbeeld van een horizontale Control Tower: Reo-Venlo shuttle De REO-Venlo shuttle is een innovatief project waarmee een dagelijkse, klokvaste verbinding voor het gezamenlijk transport van verse groenten en fruit tussen de REO Veiling en Fresh Park Venlo in Nederland mogelijk wordt gemaakt. De shuttle is ontstaan uit een uniek samenwerkingsverband tussen de REO Veiling, Franken Transport en de Venlose traders Frankort & Koning, Weyers en Staay-Van Rijn. Dankzij de shuttle kunnen West-Vlaamse producten niet enkel goedkoper, maar ook efficiënter en duurzamer getransporteerd worden. De shuttle werd gerealiseerd onder begeleiding van de POM West-Vlaanderen en het Innovatiecentrum Greenport Venlo.
3.1.4. Cross chain Control Tower (4C) De cross chain controletoren heeft, zoals de horizontale Control Tower, ook inzicht in de in- en outboundstromen van verschillende ketens. Bij een 4C gaat men echter niet enkel vergelijkbare ketens onder de loep nemen, maar bundelt men verschillende schakels uit verschillende
6
ketens. Het uiteindelijke doel van 4C is het creëren van schaalvoordelen door samenwerking binnen en tussen ketens. De meerwaarde van een cross chain Control Tower zit in de verzameling van heel verschillende stromen, wat de kans op het vinden van complementaire logistieke stromen vergroot. Transportstromen zijn complementair indien ze gelijkaardig of net invers zijn. Gelijkaardige stromen laten bundeling toe; inverse stromen zorgen voor bezetting van retourstromen. Gezien een cross chain Control Tower een breed netwerk heeft, is de kans op complementaire en dus kansrijke goederenstromen groter in vergelijking met de varianten van de controletoren besproken hierboven. Men kan dus stellen dat een 4C het ultieme model van een control tower impliceert, waarbij de regierol optimaal kan ingezet worden. Een invulling van de regisseursrol kent dan ook alvast volgende voordelen (gebaseerd op Dinalog, 2011): • • • • •
een beter overzicht, betere afstemming en bundeling van activiteiten; besparingen in supply chain kosten door combineren van lading; een lagere druk op het milieu; nieuwe bedrijvigheid met meer werkgelegenheid; nieuwe kennis die ook toepasbaar is in andere supply chains; een grotere aantrekkingskracht voor buitenlandse bedrijven.
Voorbeeld van een 4C Momenteel loopt een project, gestimuleerd door de POM Vlaams-Brabant, waarbij verschillende verladers met een hoog aandeel parcel- en palletstromen binnen Europa op zoek zijn naar bundeling en optimalisatie. Een eerste efficiëntieslag zou het beperken van de waaier van leveranciers inzake expresszendingen zijn. Op termijn zullen verladers samen met een geschikte partner logistieke dienstverlener naar een concrete oplossing zoeken om de processen van de verschillende verladers en van de logistieke dienstverlener op elkaar af te stemmen en zo een meer efficiënt en geïntegreerd proces op te zetten. – Bron: RebelGroup, 2014
Samenwerking van verladers, logistiek dienstverleners, logistieke support dienstverleners en kennisinstellingen is nodig om de concepten en technieken voor het Cross Chain Control Center te ontwikkelen en het 4-C vorm te geven. De definitie van samenwerking impliceert hier dus wel degelijk het bestaan van langere-termijn-partnerships. Hierdoor verandert wel degelijk een klanten-leveranciersrelatie. Doel is inzicht te creëren in de processen en diens beperkingen achter de diensten van zowel klant als leverancier, waardoor efficiëntiekansen inzichtelijk worden.
7
3.1.5.
Overzicht
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende varianten van een Supply Chain Control Tower.
(Bron: RebelGroup, 2014 o.b.v. CapeGroup)
8
4. Inzichten vanuit “veilingsbril” inzake mogelijke Control Towers met het oog op huidige acties POM – GVIC. 4.1. Specifieke inzichten voor veilingen (VRM en REO) • •
De reeds opgezette samenwerkingsverbanden, REO-shuttle en sierteeltshuttle, zijn allemaal onder te brengen op niveau “horizontale control towers”; Veiling Roeselare en Veiling Rhein-Maas worden als een “neutrale” partij ervaren door de verschillende spelers; o Zowel voor de verladers (in dit geval producenten / eigenaren van groenten en sierteel); o Als door de verschillende logistieke dienstverleners (met name de transporteurs) 4.2. Mogelijke positionering en rol veilingen (VRM en REO)
•
Een veiling is van nature een distributie- en consolidatiepunt, maar kan hier een stap verder in gaan door pro-actief: o transportcorridors (naar de belangrijkste afzetgebieden van de veiling) op te zetten door: Samenwerking te initiëren, faciliteren en uit te werken tussen verschillende telers; Zoeken van logistieke dienstverleners(s) die vanuit een community-concept open en transparant wil werken; o Logistiek concept(en) uit te werken die de problematiek van retourstromen (CC denen en veilingkarren) ondervangen, net omdat de veiling: Een neutrale partij is en kan zijn die dit verder helpt te professionaliseren; schaalvoordelen kan genereren ten opzichte van individuele teler (community-effect); o een publiek samenwerkingsverband met type POM of GVIC op te starten en uit te werken: Provinciale / regionale ontwikkelingsmaatschappijen kunnen maximaal de neutraliteit te kunnen borgen; POM en GVIC hebben alle tools ter beschikking om, samen met de veiling, horizontale control towers uit te werken, namelijk: Freight flow mapping / Data mapping tool; Rekenmodel gebaseerd op Totale Logistieke Kostencalculator (TLK); Non-Disclosure Agreement (NDA’s); Memorandum of Understanding (MoU). o Een eenvoudig “gain sharing”-model opzetten, beheren en uitvoeren: Praktijkvoorbeeld is het “consolidatiepotje” uit REO-shuttle; o verrekeningen op week/maandbasis;
9
•
data mbt volumes zijn direct in het bezit van de veiling; veiling biedt schaalvoordelen om uit te breiden naar andere (bijkomende) telers. Versterken en verankeren van slagkracht veiling naar telers toe (lange termijn verankering – win-win voor zowel veiling als telers).
10
