Internationaliseringsdesk regio Zwolle Rapportage over de mogelijke behoefte aan een internationaliseringsdesk/Duitslanddesk voor de regio Zwolle
Lectoraat International Business Kenniscentrum Strategisch Ondernemerschap Juni 2014
Inhoudsopgave 1. Inleiding
3
2. Deelnemende bedrijven 2.1 Bedrijfsgrootte en sector 2.2 Internationaal opereren
4
3. Hoe goed zijn de bedrijven op de hoogte van de belangrijke uitdagingen 3.1 Duitsland 3.2 Internationaal
5
4. Inwinnen van adviezen
6
5. Voor welke uitdagingen zijn concrete adviezen zinvol/noodzakelijk 5.1 Mogelijke uitdagingen 5.2 Mogelijke problemen 5.3 Vragen om adviezen en tevredenheid over deze adviezen
7
6. Contact met externe professionele partijen 6.1 Contact met externe partijen 6.2 Mogelijke verbeterpunten 6.3 Aanbod regionale externe partijen
9
7. Centraal onafhankelijk punt regio Zwolle voor internationaliseringsvraagstukken 7.1 Mening bedrijven 7.1.1 Duitslanddesk 7.1.2 Internationaliseringsdesk 7.2 Slotvraag
10
8. Kort overzicht resultaten
11
9. Resultaten onderzoek internationalisering bedrijven Oost-Nederland
12
2
1. Inleiding De regio Zwolle kan worden gezien als een ondernemende regio. Het is de sterkste economische regio van Nederland maar behoort desondanks niet tot de meest internationale regio. Uit een eerder onderzoek van het Lectoraat International Business, naar de exportrelatie tussen Zwolle en Duitsland, kwamen een aantal belemmeringen aan het licht die de exportrelatie niet bevorderen. Zo zouden de verschillen tussen markt en cultuur als een drempel gezien worden en gaven ondernemers aan, één centraal punt te missen waar zij terecht zouden kunnen voor vragen en adviezen. Mede door de resultaten van eerdergenoemd onderzoek is besloten te onderzoeken in hoeverre de komst van een centraal loket voor internationaliseringsvraagstukken/Duitslanddesk een toevoeging kan zijn voor bedrijven in de regio Zwolle, die internationaal zaken doen of overwegen dit doen. Om dit te onderzoeken is een vragenlijst uitgezet onder 498 bedrijven met de vraag of ze mee zouden willen werken aan het onderzoek naar de mogelijke behoefte van een internationaliseringsdesk/Duitslandesk. Bij het selecteren van de bedrijven werd er gezocht naar MKB’s uit de regio Zwolle die (mogelijk) internationaal actief zijn. Uiteindelijk leverde dit 50 afgeronde enquêtes op. Niet afgeronde enquêtes zijn uiteindelijk niet meegenomen in de resultaten.
3
2. Deelnemende bedrijven De bedrijfsgrootte en sector van de deelnemende bedrijven zijn hieronder te bevinden, evenals een antwoord op de vraag of ze internationaal opereren. 2.1 Bedrijfsgrootte en sector Meer dan de helft van de deelnemers (66%) heeft 1 tot 9 medewerkers en van de deelnemende bedrijven is 34% actief in de industriesector. Bedrijfsgrootte
Percentage
1-9 medewerkers
66%
10-49 medewerkers
16%
50-99 medewerkers
10%
100+ medewerkers
8%
Sector
Percentage
Agro en food
12%
Industrie
34%
Energie
0%
Water
2%
Transport en logistiek
12%
Bouwnijverheid
2%
Zakelijke en persoonlijke dienstverlening
14%
Zorg
0%
Creatieve industrie
4%
Onderwijs en onderzoek
0%
Anders, namelijk
20%
2.2 Internationaal opereren Van alle deelnemende bedrijven opereert 18% niet internationaal. 78% van de bedrijven opereert in Duitsland en in andere landen terwijl 4% internationaal opereert, maar niet in Duitsland. Geen enkel bedrijf gaf aan alleen in Duitsland te opereren.
4
3. Hoe goed zijn de bedrijven op de hoogte van de belangrijke uitdagingen 3.1 Duitsland Van de bedrijven die in Duitsland zakendoen acht iets minder dan de helft (42%) zich goed op de hoogte van alle uitdagingen, 12% acht zichzelf zelfs zeer goed op de hoogte. 10% van de deelnemers acht zichzelf slecht op de hoogte, 4% zelfs zeer slecht. De overige 32% denkt een redelijk overzicht te hebben van de uitdagingen. Antwoordmogelijkheid
Percentage
Zeer slecht
4%
Slecht
10%
Redelijk
32%
Goed
42%
Zeer goed
12%
3.2 Internationaal Ook met betrekking tot het internationaal zakendoen vindt iets minder dan de helft (40%) dat het bedrijf goed op de hoogte is van de uitdagingen. Slechts 12% acht zichzelf slecht/zeer slecht op de hoogte. Antwoordmogelijkheid
Percentage
Zeer slecht
6%
Slecht
6%
Redelijk
36%
Goed
40%
Zeer goed
12%
5
4. Inwinnen van adviezen Iets minder dan de helft van de deelnemende bedrijven (46%) gaf aan voor, tijdens of na het betreden van de Duitse/buitenlandse markt wel eens advies/informatie te hebben ingewonnen.
Vervolgens werd deze groep van 46% gevraagd waar ze dan wel eens aangeklopt hebben voor adviezen/informatie. De deelnemende bedrijven konden meerdere opties aankruisen, wat leidde tot de onderstaande resultaten in de tabel.
Antwoordmogelijkheid
Percentage
Overheidsinstanties
61%
Samenwerkingspartners / andere ondernemers in de zelfde sector of fase 52% van internationalisering Professionele adviesbureaus/Duitslanddesks
22%
Persoonlijke relaties
57%
Ergens anders
17%
Uit de antwoorden op deze vraag blijkt dat er bij overheidsinstanties, samenwerkingspartners en persoonlijke relaties het meest wordt aangeklopt voor vragen en adviezen.
6
5. Voor welke uitdagingen zijn concrete adviezen zinvol/noodzakelijk? 5.1 Mogelijke uitdagingen De deelnemende bedrijven kregen een aantal mogelijke uitdagingen te zien met de vraag of ze hiervoor advies niet nodig, zinvol of noodzakelijk achten. De resultaten zijn met behulp van percentages verwerkt in de onderstaande tabel. Per uitdaging is het meest gekozen antwoord dikgedrukt weergeven.
Uitdaging Analyseren van de kansen van het bedrijf Toegang tot algemene marktinformatie (juridisch, fiscaal, cultureel etc.) Toegang tot financiële middelen Vinden van nieuwe zakelijke partners (klanten, leveranciers, partners etc.) Vergroten van inhoudelijke kennis Emotionele steun
Niet nodig 44%
Zinvol 42%
Noodzakelijk 14%
38%
38%
24%
64%
28%
8%
30%
52%
18%
42%
50%
8%
90%
8%
2%
Alleen bij het vinden van nieuwe zakelijke partners en het vergroten van inhoudelijke kennis wordt door de helft of iets meer dan de helft van de deelnemende bedrijven informatie of adviezen als zinvol beschouwd. Het analyseren van de kansen van het bedrijf wordt door iets minder dan de helft als zinvol geacht (42%) Voor toegang tot financiële middelen en vooral voor emotionele steun is volgens de meerderheid echter geen hulp nodig.
5.2 Mogelijke problemen Vervolgens werden een aantal mogelijke problemen opgesomd en gevraagd of de bedrijven hier wel eens mee te maken gehad hebben. Dat leverde de onderstaande tabel op. De resultaten zijn wederom in percentages weergeven en met het meest gekozen antwoord dikgedrukt. Probleem
Problemen
Juridische regelgeving Infrastructuur Politiek Cultuur Taal Weerstand lokale bedrijfsleven
26%
Geen problemen 74%
6% 2% 10% 16% 16%
94% 98% 90% 84% 84%
7
Technische barrières Toegang tot financiële middelen
20%
80%
18%
82%
5.3 Vragen om adviezen en tevredenheid over deze adviezen Ook werd er gevraagd of de bedrijven voor bovenstaande of vergelijkbare uitdagingen wel eens om hulp of advies gevraagd heeft. Slechts 28% heeft dit in het verleden wel eens gedaan. Ten slotte werd er aan deze groep van 28% gevraagd hoe tevreden ze waren met de verkregen adviezen. Dit leverde de volgende resultaten op: Antwoordmogelijkheid
Percentage
Zeer ontevreden
7%
Ontevreden
7%
Neutraal
29%
Tevreden
57%
Zeer tevreden
0%
Meer dan de helft van de bedrijven blijkt dus tevreden te zijn met de verkregen adviezen tot dusver.
8
6. Contact met externe professionele partijen (adviesbureaus, banken etc.) 6.1 Contact met externe partijen Van de deelnemende bedrijven geeft meer dan de helft (58%) aan nooit contact te hebben met een externe professionele partij. 38% zegt af en toe contact te hebben met een externe partij, tegenover 4% die eenmalig contact heeft gehad.
6.2 Mogelijke verbeterpunten Vervolgens kregen de bedrijven een aantal suggesties van dingen die bij externe partijen verbeterd kunnen worden. Dit leverde de volgende resultaten op: Verbeterpunt De adviezen waren gestandaardiseerd en niet concreet genoeg. Te weinig gelegenheid voor vragen. Informatie ontbreekt over waar het bedrijft het beste terecht kan voor concreet advies. Beschreven situaties worden niet goed genoeg beschreven. Het is niet duidelijk waar de externe partij het bedrijf wel en niet mee kan helpen. Anders, namelijk Niets/geen mening
Percentage 12% 4% 18% 6% 12% 10% 62%
Bij de optie anders namelijk, werd door meerdere bedrijven aangegeven dat de echte technische kennis vaak ontbreekt bij de externe partijen. Ook werd er aangegeven dat de pr/promotie nog wel eens te wensen overlaat en dat de kosten eigenlijk wel omlaag zouden mogen.
6.3 Aanbod regionale externe partijen Ten slotte werd de bedrijven gevraagd of ze vinden dat er genoeg aanbod is van regionale externe partijen. Het onderscheid werd wederom gemaakt tussen externe partijen met de focus op Duitsland en partijen met de focus op het internationaal zakendoen.
Duitsland 70% vindt dat er genoeg regionale externe partijen zijn met de focus op het zakendoen in Duitsland. De overige 30% is het daarmee oneens
Internationaal Ook de externe partijen met de focus op het internationaal zakendoen is volgens het grootste gedeelte van de deelnemenede bedrijven (72%) voldoende gevestigd binnen de regio. 28% vindt het aanbod niet voldoende.
9
7. Centraal onafhankelijk punt in de regio Zwolle voor internationaliseringsvraagstukken 7.1 Mening bedrijven De deelnemende bedrijven werden gevraagd hoe ze erover zouden denken wanneer er één onafhankelijk centraal punt in de regio Zwolle zou komen voor internationaliseringsvraagstukken en alle vragen en adviezen rondom het internationaal/in Duitsland zakendoen.
7.1.1 Duitslanddesk Iets meer dan de helft (56%) zou de komst van Duitslanddesk voor de regio Zwolle een goed idee vinden. Duitslanddesk
Percentage
Geen mening
20%
Zeer slecht
2%
Slecht
0%
Redelijk
18%
Goed
56%
Zeer goed
4%
7.1.2 Internationaliseringsdesk Ook een internationaliseringsdesk voor de regio Zwolle is volgens 62% een goed idee.
Antwoordmogelijkheid
Percentage
Geen mening
16%
Zeer slecht
0%
Slecht
2%
Redelijk
12%
Goed
62%
Zeer goed
8%
Zowel een Duitslanddesk als een internationaliseringsdesk zou volgens de bedrijven een goed idee zijn. Een internationaliseringsdesk scoort iets beter dan een Duitslanddesk (62% tegenover 56%)
7.2 Slotvraag Als slotvraag werd gevraagd of de bedrijven eerder om hulp of adviezen zullen vragen wanneer er één centraal onafhankelijk loket zou zijn. Voor zowel een Duitslanddesk als voor een internationaliseringsdesk voor de regio Zwolle geeft 60% aan eerder om adviezen te zullen vragen.
10
8. Kort overzicht resultaten -
Van de deelnemende bedrijven acht iets minder dan de helft (42%) zichzelf goed op de hoogte van alle uitdagingen die bij het zakendoen in Duitsland komen kijken. 32% denkt redelijk op de hoogte zijn.
-
Ook met betrekking tot het internationaal zakendoen vindt iets minder dan de helft (40%) dat het bedrijf goed op de hoogte is van de uitdagingen. 36% denkt redelijk op de hoogte te zijn.
-
46% van de bedrijven heeft voor, tijdens of na het betreden van de Duitse en/of buitenlandse markt wel eens advies/informatie ingewonnen. Deze groep won het vaakst informatie in bij overheidsinstanties (61%), samenwerkingspartners (52%) en persoonlijke relaties (57%). Bij professionele adviesbureaus of Duitslanddesks werd slechts door 22% wel eens aangeklopt.
-
De bedrijven achten hulp zinvol bij het vinden van nieuwe zakelijke partners (52%) en het vergroten van inhoudelijke kennis (50%) Het analyseren van de kansen van het bedrijf wordt door iets minder dan de helft als zinvol geacht (42%)
-
Slechts 28% van de bedrijven gaf aan wel eens advies te hebben gevraagd met betrekking tot de volgende problemen: juridische regelgeving, infrastructuur, politiek, cultuur, taal, weerstand van het lokale bedrijfsleven, technische barrières en of toegang tot financiële middelen. 57% van deze groep bedrijven was vervolgens tevreden met de verkregen adviezen.
-
Meer dan de helft van de deelnemende bedrijven (58%) heeft nooit contact met een externe professionele partij. 38% heeft af en toe contact en 4% heeft slechts eenmalig contact gehad met een externe professionele partij.
-
Na het geven van een aantal suggesties wat betreft verbeterpunten voor de huidige externe professionele partijen sprong er niet 1 verbeterpunt duidelijk bovenuit. Wel gaven meerdere bedrijven bij de optie anders namelijk aan dat de technische kennis bij de externe partijen nog te vaak ontbreekt.
-
De bedrijven zijn tevreden over het aanbod van internationaliseringsdesks (72%) en Duitslanddesks (70%) in de regio.
-
Een mogelijke komst van een regionaal en onafhankelijk Duitslanddesk wordt door 56% gezien als een goed idee. 60% zal hierdoor eerder om adviezen vragen.
-
De komst van een regionaal en onafhankelijk internationaliseringsdesk is volgens 62% een goed idee. Ook bij deze mogelijke komst geeft 60% aan eerder om adviezen te zullen vragen.
11
9. Resultaten onderzoek internationalisering bedrijven Oost-Nederland Uit een kwalitatief aanvullend onderzoek van het Lectoraat International Business Windesheim, naar de internationalisering van bedrijven in Oost-Nederland (inclusief Gelderland en Overijsel), kwamen er een aantal punten aan het licht die mogelijk relevant zijn om mee te nemen in deze rapportage. Door middel van diepte-interviews met 27 bedrijven uit Oost-Nederland werd er informatie verkregen over staat van internationalisering binnen de bedrijven. Een overzicht van relevante resultaten uit dit onderzoek wordt hieronder weergeven. -
Het grootste deel van de marktkennis wordt volgens de bedrijven opgedaan door middel van externe partijen. Eigen contacten of zelf ervaring opdoen zijn andere opties om marktkennis op te doen.
-
Externe partijen moeten hun diensten meer promoten richting de bedrijven met de intentie om internationaal zaken te doen. De kleinere bedrijven hebben geen goed beeld van de beschikbare externe partijen. Deze bedrijven geven aan dat relevante informatie over de externe partijen moeilijk te vinden is en daardoor niet verwerkt kan worden in de internationale activiteiten.
-
De grotere bedrijven hebben een beter overzicht van het aanbod van externe partijen en weten welke bruikbaar zijn en welke niet.
-
De bedrijven bezoeken veelal beurzen om daar concurrenten, handelsagenten en/of dealers te treffen. Ook zien de bedrijven het als een manier om informatie te verkrijgen over belangrijke recente ontwikkelingen. Hierdoor kunnen nieuwe contacten ontstaan.
Contact Hogeschool Windesheim Kenniscentrum Strategisch Ondernemerschap Lectoraat International Business, Dr. Huub Ruël, lector International Business Domein Business Media & Recht Gebouw X – kamer 7.78 T: +31 (0) 88 469 81 70 Mob: 06 230 27 867 Campus 2-6 Postbus 10090 Zwolle Contact email:
[email protected] Of:
[email protected] Dit is onderzoek uit uitgevoerd door Steffen Muizelaar, medewerker onderzoek Lectoraat International Business.
12
