INTERBESTUURLIJKE SAMENWERKING IN VLAANDEREN

K.U.Leuven – Instituut voor de Overheid Universiteit Antwerpen Universiteit Gent Hogeschool Gent www.steunpuntbov.be

INTERBESTUURLIJKE SAMENWERKING IN VLAANDEREN Ellen Wayenberg & Filip De Rynck

Spoor Bestuurlijke relaties

2

FOCUS VAN DE STUDIEDAG • De wereld van de interbestuurlijke samenwerking (IBS) in Vlaanderen verder verkennen –IBS wel gekend doch gebrek aan systematische kennis –IBS als een aparte bestuurlijke wereld met eigen dynamiek/ritme en impact op de werking van de Vlaamse besturen


3

PROGRAMMA STUDIEDAG • Toelichting bevindingen uit onderzoek • Workshops –W 1: Onder welke vorm werkt een bestuur best samen met andere besturen? –W 2: Welke interne gevolgen heeft IBS voor de erbij betrokken besturen? –W 3: Wat is de rol van de Vlaamse, provinciale en lokale besturen bij IBS? –W 4: Welke toekomstscenario’s zijn mogelijk en wenselijk voor IBS? Spoor Bestuurlijke relaties

4

ONDERZOEK IBS IN VLAANDEREN • Er is sprake van IBS indien –zich tussen minstens twee besturen van verschillende bestuursniveaus –tweerichtingsverkeer afspeelt dat gericht is op overleg, coördinatie of collaboratie en –dat veelal vorm krijgt in een organisatieverband met gemandateerden van verschillende niveaus (ambtenaren en/of politici)


5

ONDERZOEK IBS IN VLAANDEREN • Kwantitatieve analyse –bevraging van vijf Vlaamse provincies –IBS –verbanden en hun basiskenmerken

• Kwalitatieve analyse –9 regiospecifieke focusgroepen • de Westhoek, het Leuvense, het Gentse –3 niveauspecifieke focusgroepen • het Vlaamse, provinciale, lokale niveau


6

Provinciale verschillen in aantal IBS Relatief aandeel van elke provincie in totaal aantal IBS -verbanden 35 30 25 20

32 23

15

%

22

10

14

5

9

0 Limburg

VlaamsBrabant

WestOostVlaanderen Vlaanderen

Antwerpen


7

Provinciale verschillen in aantal IBS • Oost-Vlaanderen en Antwerpen als provincies met laagste aantal IBS: speelt aanwezigheid grootstad een rol? • Kwalitatief onderzoek: –Westhoek: dicht netwerk tussen provincie en (kleine) gemeenten –Leuvense: stad gaat solo, provincie zoekt elders IBS –kansen –Gentse: cesuur stad-rand t.o.v. provincie Spoor Bestuurlijke relaties

8

Betrokken partijen bij IBS Totaal aantal IBS -verbanden uitgesplitst naar betrokken besturen 70 60 50

59

40 % 30

33

20 10

3

5

Vlaams-provincie

Onbekend

0 Provincie-lokaal

Vlaams-provincielokaal


9

Betrokken partijen bij IBS • Bijna dubbel zoveel provinciaal-lokale dan Vlaams-provinciaal-lokale IBS –Kwalitatief onderzoek • P-L dominant in ‘zachtere’ sectoren • V-P-L dominant in ‘hardere’ sectoren

• Meer IBS –verbanden met dan zonder private actoren –Veeleer non-for-profit dan profit actoren


10

Finaliteit van IBS Totaal aantal IBS -verbanden uitgesplitst naar finaliteit

13%

23%

15%

Overleg Coördinatie Collaboratie Onbepaald

49%


11

Finaliteit van IBS • Bijna de helft van alle IBS –verbanden gericht op collaboratie: bij ‘zwaardere’ finaliteit ook zwaardere vorm? • Meest voorkomende vormen: feitelijk organisatieverband, samenwerkingsovereenkomst, VZW • Kwalitatief onderzoek – vaak geen afwegingstraject m.b.t. vorm


12

Formeel-juridische vorm van IBS Totaal aantal IBS -verbanden uitgesplitst naar vorm 40 35

36

30 25 25 20

%

22

15

17

10 5 0 Feitelijk organisatieverband

Samenwerkingsovereenkomst

VZW

Andere


13

Omkadering en initiatiefnemer van IBS Totaal aantal IBS -verbanden uitgesplitst naar omkadering 60 50 49 40 37

30

%

20

10 0 Geen kader

Vlaams kader

4

7

Provinciaal/lokaal

Andere


14

Omkadering en initiatiefnemer van IBS • Meer IBS –verbanden die functioneren volgens een Vlaams dan volgens een provinciaal/lokaal kader: neemt Vlaamse overheid ook meer initiatief? • Provincie het meest als initiatiefnemer • Kwalitatief onderzoek –initiatief nemen niet altijd makkelijk en mogelijk –(andere) omkadering voor IBS Spoor Bestuurlijke relaties

15

INTERBESTUURLIJKE SAMENWERKING 15 Aanbevelingen en Voorstellen


16

IBS naar aard van de actoren • Gemeentelijk – provinciaal binnen de eigen autonome sfeer • Drie bestuursniveaus overwegend binnen Vlaamse regelgeving – Met actor – participatie van Vlaamse overheid – Vlaamse overheid alleen in een kaderstellende rol


17

IBS naar soorten vormen

• Generieke vormen (vzw) • Sectorspecifieke vormen (Vlaamse regelgeving) • Veel vormen zijn feitelijke samenwerking !


18

IBS niet te isoleren van • Doorwerking en effect van decreet intergemeentelijke samenwerking • Gemeentedecreet en provinciedecreet: voor IBS in autonome lokale – provinciale belangensfeer • Kerntakendebat (?) voor de rolverdeling • BBB voor de Vlaamse kaders en actorparticipatie


19

Rijkdom en reductie • Functies van IBS: breed versus potentieel reducerend effect van decreet • Ofwel zeer ruim decreet maar dan is de vraag of dit juridisch zinvol is • Vooral: geen eensgezindheid in het veld, meer vragen dan antwoorden • Betekent echter niet dat er regelgevend niets kan / moet verbeteren !


20

1. Samenwerkingsovereenkomst • Object: overeenkomsten als basis voor IBS • Uitwerken van modellen voor interbestuurlijke samenwerkingsovereenkomsten • Geen decreet voor nodig • Voorzien van vormen van arbitrage


21

2. Relatie met deelnemende besturen • Terugkoppeling: problematisch, zowel ambtelijk als politiek, vooral op overkoepelend niveau • Vlaamse overheid: ambtelijke zaak • Op decentraal niveau: gemengd • Koppeling instrumentarium PD en GD aan IBS: – Voorbereidingstraject – Overzicht en opvolging – Terugkoppeling en controle – Overeenkomst op niveau organisatie Spoor Bestuurlijke relaties

22

3. Gemeenten – provincie • Eén provincie en één gemeente in een zuiver publieke IBS: wenselijke vorm • Evaluatie van decreet IGS: – Ontsnappingsroutes – Heropbloei van de vzw’s

• Art 188 (PD) en 295 (GD): welke ruimte, mits eventueel verruimde interpretatie ? • Vorm voor 50/50 in PD en GD te voorzien


23

4. Drie bestuursniveaus en Vlaamse overheid als actor • IBS als alternatief voor manke kerntakenverdeling: niet aangewezen • Toetsingskader op Vlaams niveau: – drempels tegen sectorale versnippering – gestructureerd overleg

• Koppeling tussen IBS en BBB: – deelname van provincies en gemeenten in agentschappen – ruimte voor agenten in IBS: deel van beheersovereenkomsten


24

5. Vlaanderen als kadersteller • Is een regelgevend kader nodig ? – eerder kiezen voor prestatiegerichtheid – lokale vorm aan lokale actoren overlaten

• Als een regelgevend kader nodig is: maximale vrijheidsgraden voor organisatie op maat van lokale dynamiek • Regierol: provincies cq gemeenten


25

Contactinfo

Algemeen secretariaat Steunpunt beleidsrelevant onderzoek BESTUURLIJKE ORGANISATIE VLAANDEREN E. Van Evenstraat 2 C - B-3000 Leuven Tel: 0032 16 32 36 10 - Fax: 0032 16 32 36 11

[email protected] www.steunpuntbov.be


26

INTERBESTUURLIJKE SAMENWERKING IN VLAANDEREN

Recommend Documents