Integrale jeugdhulp in vogelvlucht “Integrale jeugdhulp wil de kanteling realiseren van een aanbodsgestuurde naar een vraaggerichte hulpverlening.” Klinkt trendy en verdienstelijk – maar waar halen de beleidsmakers het idee vandaan dat degenen die het in de praktijk moeten doen niet ook vandaag al vraaggericht werken? Aan de vooravond van de invoering van IJH in heel Vlaanderen lijkt het zaak om opnieuw scherp te stellen waarom de integrale jeugdhulp er is, wat ze doet en wat niet, wat voorafging en wat volgt. Niemand twijfelt eraan dat de competenties van
wel Vlaams Fonds als Bijzondere Jeugdbijstand
de individuele hulpverlener bepalend zijn voor
zouden aan meewerken, eenvoudigweg uit.
de mate waarin de hulpverlening werkelijk aan-
“Dubbele subsidiëring” mag niet. Het is ofwel
sluit bij de vraag en de behoefte van de cliënt.
een gedragsstoornis, ofwel een problematische
Tegelijk weet iedere hulpverlener dat zijn opties
opvoedingssituatie. Dat beide kunnen samen-
begrensd worden door de organisatiestructuren
gaan, is wettelijk niet voorzien.
waarvan hij deel uitmaakt en het wettelijk kader waar hij niet buiten kan. Precies op die domei-
En zo wordt het kind dus van het kastje naar de
nen opereert de integrale jeugdhulp. Ze wijst op
muur gestuurd… ofwel wordt de diagnose “ge-
eigenaardigheden in het Vlaamse jeugdhulpbe-
stroomlijnd” in functie van de toegangscriteria
leid die de kwaliteit van het eindproduct hypo-
van de sector waartoe men zich wendt. Louter
thekeren en reikt alternatieven aan die de mo-
een kwestie van goedbedoelde pragmatiek is
gelijkheden van het werkveld beter tot hun
dat dan, van creatief omgaan met regels die de
recht laten komen.
werkelijkheid miskennen. Het kind moet érgens geholpen worden en liefst snel, dus wat voor de
Sectorale kastjes en muren
beoogde sector een breekpunt kan zijn, wordt uit het aanmeldingsprobleem geweerd of er
Eigenaardigheden? Neem nu het voorbeeld van
althans sterk in onderbelicht. En eens de sec-
het gedragsgestoorde kind in een problemati-
torale toegangsdeur voorbij mag men hopen dat
sche opvoedingssituatie. Gezien de gedrags-
de hulpverleners toch ook de ongeschreven
stoornis – “individueel probleem” – kan hulp via
moeilijkheden zullen aanpakken.
het Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap sterk aangewezen
Het is duidelijk dat problemen als deze niet hun
zijn. Maar helaas beweegt de problematische
oorsprong vinden in foute intenties of manke
opvoedingssituatie – “gezinsprobleem” – het
competenties van individuele hulpverleners en
Vlaams Fonds veeleer tot een doorverwijzing:
voorzieningen. Het zijn structurele problemen,
het kind kan wellicht bij de Bijzondere Jeugdbij-
artefacten van de manier waarop de Vlaamse
stand terecht. Bij de Bijzondere Jeugdbijstand
jeugdhulp vandaag juridisch en beleidsmatig in
blijkt echter de gedragsstoornis dan weer reden
elkaar zit, in de eerste plaats op het intersecto-
om de boot af te houden: kan het Vlaams Fonds
rale plan. Terwijl de interne werking van de
het kind niet helpen? Vicieus. En tot overmaat
afzonderlijke sectoren doorgaans gehoorzaamt
van ramp sluit de regelgeving een gecombi-
aan duidelijke regels, vallen de overleg- en
neerd aanbod “op maat”, waar in dit geval zo-
besluitvormingsstructuren over de sectoren
1
heen eerder mager uit. De respectieve kastjes
blad, in één intersectorale taal zeg maar, waar-
zijn mooi afgewerkt, maar wat er moet gebeu-
door de vergelijkbaarheid van al dat aanbod –
ren met wie of wat tussen de kastjes in valt, of
of gewoon al de onderlinge kennis over dat
zelfs in meerdere kastjes tegelijk, is zowel op de
aanbod – substantieel toenam. Tegelijk deelden
werkvloer als op de verschillende beleidsniveaus
de voorzieningen hun aanbod op in modules, in
een stuk twijfelachtiger.
welomlijnde “pakketten” van hulp die wars van de sectorale grenzen met elkaar kunnen ge-
Wat voorafging:
combineerd worden tot een aanbod dat zo goed
van projecten naar decreten
mogelijk beantwoordt aan de particuliere vraag van de particuliere cliënt. Er werd gewerkt met
Aan de vaststelling dat de intersectorale be-
intersectorale vormen van hulpcoördinatie en
leidsstructuren onvoldoende zijn ontwikkeld,
trajectbegeleiding en – uiterst beperkt – met
verbond een zo goed als eensgezind Vlaams
een intersectoraal toegankelijke bemiddelings-
Parlement in 1999 dé aanbeveling waaruit na-
commissie als laatste kans om de jeugdrecht-
derhand de integrale jeugdhulp is ontstaan. In
bank te vermijden. In iedere pilootregio ten
de Maatschappelijke Beleidsnota Bijzondere
slotte leidden diverse intersectorale adviesgroe-
1
Jeugdzorg stelde het parlement een projectfase
pen en een overkoepelende regionale stuur-
voorop waarin pilootregio’s een aantal heel
groep alle projecten in goede banen.
nieuwe, op intersectorale leest geschoeide werkingsprincipes, overlegplatformen en beslis-
Een eerste grote terugkoppelingsronde van
singsorganen zouden kunnen “testen”. Later
werkveld naar beleid kwam er in het najaar van
konden de beproefde concepten dan bottom-up
2003. Via verschillende thematische werkgroe-
worden bijgestuurd, in decreten verankerd en in
pen werden de ervaringen van de drie pilootre-
heel Vlaanderen geïmplementeerd.
gio’s samengebracht in een centrale commissie van leidinggevende ambtenaren en experts uit
Het is die grootscheepse projectfase die we de
het werkveld. Die commissie legde eind 2003
voorbije jaren “de integrale jeugdhulp” hebben
haar eindadviezen voor aan de ministers van
genoemd. Van begin 2002 tot medio 2004 ex-
welzijn en onderwijs. De twee voorstellen van
perimenteerden de jeugdhulpvoorzieningen in
decreet die op basis van die eindadviezen tot
de regio Gent-Eeklo, de grootstad Antwerpen en
stand kwamen, werden begin mei 2004 door het
de provincie Limburg met allerlei vormen van
Vlaams Parlement goedgekeurd.
intersectorale samenwerking. Over de grenzen van zes jeugdhulpsectoren heen werden regionale netwerken opgericht voor algemene jeugdhulp en crisisjeugdhulp. De sectorale toegangspoorten tot de meer ingrijpende jeugdhulp – denk terug aan het voorbeeld – ruimden tijdelijk veld voor één intersectorale toegangspoort. Alle voorzieningen in de regio’s beschreven hun aanbod aan de hand van één en hetzelfde werk1
Maatschappelijke Beleidsnota Bijzondere Jeugdzorg, Parl.
St. Vl. Parl. 1998-1999, nr. 1354.
2
De IJH-decreten samengevat2
bevorderen. Daartoe wil ze een brede waaier van hulpverleningsmogelijkheden kunnen aanbieden die het resultaat is van intersectorale
Twee decreten die elkaar aanvullen. Het “kader3
decreet” reikt een kader aan voor de verre-
samenwerking en afstemming. IJH respecteert
gaande intersectorale samenwerking en af-
daarbij te allen tijde het Internationaal Verdrag
stemming waar IJH voor staat. Het legt doel en
inzake de Rechten van het Kind.
werkingsprincipes van de integrale jeugdhulp “Welke jeugdhulp maakt deel uit van IJH?”
vast, bepaalt welke sectoren er van bij de start aan participeren, stelt een aantal concrete vormen van samenwerking en afstemming in het
Het jeugdhulpaanbod van de volgende “secto-
vooruitzicht en installeert een intersectorale
ren” maakt van bij de start deel uit van IJH:5 o
Algemeen Welzijnswerk
o
Bijzondere Jeugdbijstand
Het “decreet rechtspositie” van zijn kant komt
o
Centra voor Integrale Gezinszorg
voort uit de vaststelling dat in het verkokerde
o
Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg
jeugdhulplandschap van vandaag ook de
o
Centra voor Leerlingenbegeleiding
rechtspositie van de minderjarige cliënt van
o
Kind en Gezin
sector tot sector verschilt. Daarom formuleert
o
Vlaams Fonds voor Sociale Integrale voor
beleidsstructuur. 4
Personen met een Handicap
het decreet op een eenduidige en transparante manier de rechten van iedere minderjarige in de integrale jeugdhulp. Hieronder een korte sa-
“Volgens welke algemene principes
menvatting van beide decreten, in handige
werkt IJH?”
vraag- en antwoordverpakking. De volgende werkingsprincipes worden steeds in Het kaderdecreet
acht genomen: o
Toegankelijkheid – De jeugdhulp is maximaal bekend, bereikbaar, beschikbaar, be-
“Wat is het doel van de integrale jeugdhulp?”
grijpbaar en betaalbaar. IJH wil de ontplooiingskansen van minderjari-
o
Vraaggerichtheid – De jeugdhulp vertrekt
gen, hun ouders en personen uit hun leefomge-
van en sluit aan bij de vraag en de be-
ving vrijwaren en hun welzijn en gezondheid
hoefte van de cliënt. o
2
Wat volgt is een beknopte samenvatting. Dat houdt
Subsidiariteit – Wanneer zich op het vlak van hulpverlening gelijkwaardige alterna-
onvermijdelijk een vereenvoudiging in. De volledige de-
tieven voordoen, geniet het minst ingrij-
cretale teksten, mét uitgebreide toelichting, zijn makkelijk
pende alternatief de voorkeur.
terug te vinden op www.jeugdhulp.be. Voor een gedetailleerde juridische analyse van beide stukken wordt verwe-
o
Cliëntparticipatie – De cliënt is een vol-
zen naar het themanummer over IJH van het Tijdschrift
waardige partner in de jeugdhulp en in de
voor Jeugdrecht en Kinderrechten dat eind oktober 2004
dialoog daarover.
verschijnt. 3
Decreet van 7 mei 2004 betreffende de integrale jeugd5
hulp, Parl. St. Vl. Parl. 2003-2004, nr. 2056. 4
Een precisering van dit “toepassingsgebied” van de
integrale jeugdhulp is terug te vinden in het eerste uitvoe-
Decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van
de minderjarige in de integrale jeugdhulp, Parl. St. Vl.
ringsbesluit bij het kaderdecreet, gedateerd 11 juni 2004
Parl. 2003-2004, nr. 2063.
en ook weer te downloaden op www.jeugdhulp.be.
3
o
o
Acceptatie – Jeugdhulp wordt enkel ver-
op in modules. Een module is dan een
leend wanneer de cliënt daarmee instemt,
“eenheid van hulp” die afzonderlijk kan
tenzij de jeugdrechter daar anders over
worden ingezet. Modules kunnen ook vrij
denkt.
gecombineerd worden tot een hulppro-
Emancipatie – De jeugdhulp is erop gericht
gramma dat zo goed mogelijk aansluit bij
de mogelijkheden van de cliënt om zelf-
de vraag en de behoefte van de cliënt. Mo-
standig te handelen te vergroten.
dulering maakt het aanbod doorzichtiger, flexibeler inzetbaar en intersectoraal verge-
“Hoe zit het met samenwerking en afstemming
lijkbaar. Doorzichtigheid en flexibiliteit hel-
op beleidsvlak?”
pen de cliënt rechtstreeks vooruit en bevorderen ook de samenwerking tussen hulp-
o
Op Vlaams niveau komt er een Adviesraad
aanbieders. De intersectorale vergelijkbaar-
IJH en een Managementcomité IJH. Het
heid van het aanbod geeft het beleid de
Managementcomité verenigt de leidingge-
mogelijkheid om over de sectoren heen te
vende ambtenaren van de deelnemende
bekijken waar zich tekorten en overlappin-
sectoren. In de Adviesraad IJH zetelen
gen voordoen.
vertegenwoordigers van het werkveld, van
o
o
Onderscheid tussen rechtstreeks toeganke-
minderjarigen en van ouders. Beide orga-
lijke hulp (RTH) en niet-rechtstreeks toe-
nen adviseren de Vlaamse Regering inzake
gankelijke hulp (NRTH) – De toegang tot
haar verder beleid rond IJH.
hulp die sterk ingrijpt op de leefsituatie van
Voor iedere IJH-regio komt er een Regio-
de cliënt wordt geregeld door één intersec-
nale Stuurgroep en een beleidsmedewer-
torale, aanbodsonafhankelijke instantie. Die
ker. De Stuurgroep bestaat uit vertegen-
toegangspoort waakt erover dat hulp met
woordigers van de hulpaanbieders, van
grote impact enkel wordt ingezet wanneer
minderjarigen en van ouders en stuurt het
dat echt nodig is. Om te bepalen of een
regionale proces. Ze wordt voorgezeten
module rechtstreeks of niet-rechtstreeks
door een regionale beleidsmedewerker.
toegankelijk is, houdt het beleid rekening
Deze Vlaamse ambtenaar is de gangmaker
met de duur, de frequentie en de intensiteit
voor alles wat in zijn regio in het kader van
van de hulp en met nog andere kenmerken
IJH moet gebeuren. Er zijn zes IJH-regio’s:
van de hulpverlening.
Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant,
o
Netwerken RTH en Crisishulp – Alle aanbie-
Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en
ders van rechtstreeks toegankelijke hulp en
Brussel-Hoofdstad.
van crisishulp organiseren zich in regionale netwerken. Het werkgebied van zo’n net-
“Concreet, welke nieuwe vormen van samen-
werk valt samen met een IJH-regio of vormt
werking en afstemming komen er voor het
er een deel van. De netwerken garanderen
werkveld aan?”
een zo vlot mogelijk toegang tot en opstart van de hulp die het meest aansluit bij de
o
Modulering – Alle jeugdhulpaanbieders be-
vraag en de behoefte van de cliënt.
schrijven hun aanbod aan de hand van één
o
Toegangspoort – Over de sectorale grenzen
en hetzelfde, intersectoraal bruikbare be-
heen regelt één onafhankelijke toegangs-
grippenkader. Tegelijk delen ze hun aanbod
poort de toegang tot de NRTH. Ze doet dat
4
in twee stappen. Eerst gaat ze na welke
Over de casussen heen verzamelen de
soorten hulp, gezien het probleem, het
jeugdhulpaanbieders, toegangspoorten en
meest geschikt is (indicatiestelling), daarna
trajectbegeleiders ook beleidsrelevante in-
pas beslist ze welke hulpaanbieders die ge-
formatie aan de hand van een intersectoraal
indiceerde hulp ook daadwerkelijk zullen
bruikbaar registratiesysteem dat toelaat het
aanbieden (toewijzing). Die tweeledige
IJH-aanbod als geheel vraaggericht bij te
werkwijze levert het beleid afzonderlijke
sturen.
informatie op over de hulpvragen (indicatieHet decreet rechtspositie
stelling) en over de mate waarin die hulpvragen daadwerkelijk kunnen worden be-
o
antwoord (toewijzing).
“Over welke rechten van de minderjarige gaat
Trajectbegeleiding – Over de verschillende
het hier?
sectoren heen ondersteunt en bevordert de trajectbegeleider het hulpverleningstraject
o
van de cliënt. Hij doet dat in overleg met de
heeft recht op integrale jeugdhulp, binnen
cliënt, de betrokken hulpaanbieders en
de grenzen van wat beschikbaar is.
eventueel met de toegangspoort. o
o
Recht op instemming en vrije keuze – Ie-
Gerechtelijke Jeugdhulp – Ook in verband
dere minderjarige heeft het recht om geïn-
met een intersectorale herziening van de
formeerd vrij in te stemmen met buitenge-
gerechtelijke jeugdhulp werd de voorbije
rechtelijke jeugdhulp of om deze juist te
jaren behoorlijk wat conceptueel werk gele-
weigeren, en om te kiezen welke hulpaan-
verd. Omwille van de ethische, juridische en
bieder hem bepaalde hulp zal verlenen.
politieke complexiteit van dit thema konden
o
Recht op informatie en communicatie –
die concepten echter niet of nauwelijks in
Iedere minderjarige heeft recht op duidelij-
pilootprojecten worden vertaald. Conse-
ke informatie en communicatie over de
quent voorziet het decreet voorlopig enkel
hulpverlening.
dat het conceptueel materiaal verder zal
o
Recht op jeugdhulp – Iedere minderjarige
o
Recht op respect voor het gezinsleven –
worden afgetoetst bij de belangrijkste part-
Geen enkele minderjarige kan tegen zijn wil
ners: jeugdmagistraten, comités voor bij-
van zijn ouders worden gescheiden, tenzij
zondere jeugdzorg, vertrouwenscentra kin-
de jeugdrechter dat oplegt. Iedere minder-
dermishandeling, enz. Op basis van dat
jarige heeft recht op regelmatig persoonlijk
overleg wordt een rapport aangemaakt dat
en rechtstreeks contact met de ouder of op-
medio volgend jaar in het Vlaams Parlement
voedingsverantwoordelijke waarvan hij door
wordt verwacht.
de hulpverlening gescheiden is, tenzij dat
Gegevensverwerking en registratie – Jeug-
niet in het belang is van de minderjarige of
hulpaanbieders, toegangspoorten en tra-
tenzij de jeugdrechter dat verbiedt.
jectbegeleiders mogen dossiergegevens
o
Recht op inspraak en participatie – Iedere
uitwisselen voor zover dat noodzakelijk is
minderjarige heeft recht op participatie bij
voor het goede verloop van de hulpverle-
de totstandkoming van de hem verleende
ning en wanneer dat in het belang is van de
hulp. Hij mag vrij zijn mening uiten over de
cliënt. Gegevensuitwisseling gebeurt zo veel
hulpverlening en heeft er recht op dat aan
mogelijk met instemming van de cliënt.
zijn mening passend gevolg wordt gegeven.
5
o
Hij heeft ook recht op periodieke evaluatie
bevorderen steeds de opvoeding. Lijfstraf-
en heeft het recht om aan die evaluatie te
fen, geestelijk geweld, onthouding van
participeren. In het verlengde daarvan zijn
maaltijden en bezoekverbod zijn verboden.
er minimale eisen aangaande de inspraak-
Het huishoudelijk reglement van de hulp-
regeling waarover iedere jeugdhulpaanbie-
aanbieders moet duidelijke informatie be-
der moet beschikken.
vatten over het hieromtrent gevoerde be-
Rechten in verband met het dossier – Ie-
leid.
dere minderjarige heeft recht op een zorg-
o
o
Klachtrecht – Iedere minderjarige heeft het
vuldig bijgehouden en veilig bewaard dos-
recht om bij een jeugdhulpaanbieder, toe-
sier. De toegang daartoe wordt geregeld op
gangspoort of trajectbegeleider klachten te
een intersectoraal uniforme manier, die re-
formuleren over de jeugdhulp, de leefom-
kening houdt met mogelijke belangencon-
standigheden in (semi-) residentiële voor-
flicten tussen de minderjarige, zijn ouders
zieningen of de niet-naleving van de rech-
en/of opvoedingsverantwoordelijken.
ten opgesomd in dit decreet.
Recht op bijstand – Iedere minderjarige kan zich in alle contacten met de jeugdhulp la-
“Gelden deze rechten overal in de integrale
ten bijstaan door een door hem aangeduid
jeugdhulp?”
persoon. Wanneer de minderjarige die persoon niet zelf kan aanwijzen en wanneer de
Inderdaad, het zijn de rechten van iedere min-
minderjarige en zijn ouders en/of opvoe-
derjarige ten aanzien van alle jeugdhulpaanbie-
dingsverantwoordelijken tegenstrijdige be-
ders, toegangspoorten en trajectbegeleiders
langen hebben, kan de betrokken jeugd-
binnen IJH.
hulpaanbieder of de toegangspoort deze Wat volgt: van decreten naar praktijk
persoon aanwijzen. o
o
o
Recht op privacy – Iedere minderjarige heeft recht op respect voor zijn persoonlijke
De voorgeschiedenis van de decreten is ge-
levenssfeer, met inbegrip van een respect-
schetst, de inhoud ervan overlopen. Door zo’n
volle omgang met zijn politieke, filosofische,
langgerekt en ambitieus beleidsproces tegen
ideologische en religieuze overtuiging en
hoge snelheid te overvliegen, kan nu echter de
zijn seksuele geaardheid. Hij heeft het recht
indruk zijn ontstaan als zou alles tot dusver van
bezoek te ontvangen en om te gaan met
een leien dakje zijn gelopen. Wie van nabij be-
personen van zijn keuze.
trokken is, weet wel beter. Zeker, de basiscon-
Recht op een vrij besteedbaar bedrag –
cepten hebben de projectfase stuk voor stuk
Iedere minderjarige die verblijft in een resi-
met glans doorstaan. Maar hoe zou je dan ook
dentiële jeugdhulpvoorziening heeft recht
tegen het idee van een vraaggerichte jeugdhulp
op een vrij besteedbaar bedrag, ten laste
kunnen zijn, of tegen gelijke cliëntenrechten in
van de Vlaamse overheid.
alle sectoren, of tegen netwerken over de sec-
Recht op een menswaardige behandeling –
toren heen? Zolang ze abstract genoeg blijven,
Geen enkele minderjarige kan worden on-
worden zulke oplossingsvoorstellen steevast
derworpen aan onmenselijke of onterende
enthousiast onthaald. Naarmate ze concreter
behandeling of bestraffing. Sancties zijn
worden ingevuld, nemen onzekerheid en one-
proportioneel met de ernst van de feiten en
nigheid toe, gaat immers duidelijker blijken dat
6
de integrale jeugdhulp er niet zal komen zonder
van IJH mag verwachten. Dit jaar nog worden
aanzienlijke veranderingen in de dagdagelijkse
de Adviesraad en het Managementcomité geïn-
praktijk van individuele hulpverleners en voor-
stalleerd, op 1 januari 2005 gaat per regio een
zieningen – en overigens net zo goed in de
Regionale Stuurgroep aan de slag. Tegelijk
huishouding van de overheid.
schiet het moduleringsproces uit de startblokken en begint de voorbereiding van de regionale
Niet toevallig dan ook dat met name het kader-
netwerken. Naar verwachting zal tegen eind
decreet genoegen neemt met vrij algemene
2005 de modulering voltooid zijn, tegen medio
bepalingen. Zo schetst het weliswaar een inter-
2006 de netwerken operationeel. En van dan af
sectorale toegangspoort en intersectorale tra-
kunnen de regio’s zich voorbereiden op de
jectbegeleiding, maar de vraag hoe die nieuwig-
komst van trajectbegeleiding en toegangspoort
heden heel precies zullen werken, schuift het
op 1 januari 2008.
decreet vooruit naar de uitvoeringsbesluiten, Een integratiecontract voor de jeugdhulp?
wat de gelegenheid creëert de discussie verder te voeren. Het hele idee van een integrale gerechtelijke jeugdhulp wordt zelfs doorverwezen
Met de goedkeuring van de decreten is de inte-
naar een derde, nog te ontwikkelen IJH-decreet.
grale jeugdhulp haar projectjaren voorgoed
Als tussenstap daar naartoe verwacht het
ontgroeid. De krijtlijnen voor de toekomst zijn
Vlaams Parlement zoals gezegd tegen medio
getrokken. De Vlaamse jeugdhulp heeft een
2005 een uitgebreid rapport.
integratiecontract gesloten met zichzelf. De sectoren verbinden zich ertoe de koppen bij
In voorbereiding op de uitvoeringsbesluiten en
elkaar te steken, elkaars taal te leren spreken,
het rapport aan het parlement vond op het ein-
meer dan ooit de krachten te bundelen. Inzet is
de van de projectfase nog een tweede terug-
het welzijn van kinderen en jongeren, hun ou-
koppelingsronde plaats. Afgebakend door de pas
ders en opvoedingsverantwoordelijken, hun
goedgekeurde decreten, brachten de pilootre-
leefomgeving. En zélfs tijdens de verhitste dis-
gio’s hun verder uitgewerkte, concretere aanbe-
cussie blijft iedereen het er roerend over eens
velingen opnieuw samen in centrale thematische
dat die inzet het onbehaaglijke van verandering
werkgroepen. Het resultaat daarvan werd medio
meer dan waard is.
september door de centrale commissie besproMeer info?
ken en geconsolideerd als vertrekpunt voor verder overleg, in de eerste plaats over de wijze waarop de operationalisering ervan de volgende
Team Beleidsondersteuning IJH
jaren best verloopt.
www.vlaanderen.be/jeugdhulp Tel. 02 553 13 87
Zullen er de volgende maanden en jaren dus nog tal van discussies worden verdergezet, dan geven de nieuwe decreten toch al een goed beeld van wat het werkveld de komende tijd
7
