Interview 5-5-2009 met een gehuwde vrouw met 5 kinderen: Int: Hoe gaat het met je? A: Ja, een beetje druk, tijd voor de kinderen, ik heb vijf dochters. Ja, eh, ja eh, mijn oudste dochter is bijna 8, ik heb eentje van 16 nog, en ik heb een derde van 11 en een tweeling. Int: Oh een tweeling van 7 oh leuk! Ja … het gaat heel goed met de gezondheid. Het ging heel goed Ik heb m‟n bekken instabiliteit En ik had op m‟n rug geslapen „s nachts, en ik kwam mijn bed niet uit, 5 maanden lang. Ik kreeg een hele goeie … toen ik dat liet gaan toen eten maakten mijn kinderen, douchen, ze komen bij mij douchen. Ik heb geen familie hier. Int: Nee? A: Ja, mijn kinderen waren nog klein, de oudste was 10, en ik bleef alleen hier. Alleen … (naam) was hier en …(naam) en zijn hier geweest, en zij vinden de situatie niet goed van mij. Als zij mij gehoord had voor eh moest ik een … gaan voor een echo, dat ik tweeling … Zij heeft mij heel veel geholpen. Die mevrouw dus. Ja ik kreeg niet … mee. Vanaf die tijd ik moest altijd veel leren. Lastig met school, nu bijna 5,5 jaar. Als ik doe beetje veel lopen, of boodschappen, of wandelen, dan moet ik een week blijven doen. Echt. Int: ja, ja. A: of mee naar … of benauwd, moet ik twee keer naar … ik moet echt veel leren Int: ja.. A: … in de voeten, onder de voeten. Nu heb ik ook hier pijn, door die slechte bekken. Int: Een zeurende pijn? A: ohh, kijk als ik slaap, kan ik me niet eens omdraaien, de andere kant, het doet me echt pijn. Soms ik moet van paniek, ik moet me echt oppassen. Ja weet je wel.. kijk 5 dochters thuis, man altijd ziek, altijd benauwd heeft echt astma. We hebben nu hulp gevraagd bij sociale dienst en die mensen ook mij geholpen omdat eh ik ben bij .. 6 dagen geweest?, en ik krijg ook hulp door veel … Die mensen komen hier kijken om situatie, we hebben heel klein kamertje zo, vier kamers met vijf dochter. Schouwstraat? Kleine slaapkamer voor mijn man. Wij vroeger woonden in een flat. Toen wij hebben twee kamers, wij hebben ook slaapkamer bij de douche. Dit probleem wij hebben niet. Toen wij in die flat gingen wonen. Als je mijn man.. eh.. Ook wij hebben groot balkon aan de andere kant. In mijn slaapkamer je hebt ook een groot raam. Int: Ja. A: dit probleem wij hebben niet. Alleen room voor kinderen wij hebben niet. Toen we hier gingen wonen, we kregen nieuwe problemen met mijn man. Int: Ja, dat komt er nog eens bij dan. A: Mijn man heeft … van het gestoom van douche en hij heeft astma.
Int: ja, en dat helpt hem? A: ja. En dat .. ook van bed gelijk, omdat douche bij slaapkamer. Nu wij hebben douche onder. Badkamer is boven. En die trap die is zo. Bijna ieder jaar we hebben dat probleem. Altijd mijn man op de trap gevallen. Anders iemand hem naar beneden brengen als niet gaat hem vanzelf vallen. En kijk, je komt zo, .. hier, altijd in woonkamer. Maar mijn man wil echt bij het raam slapen, ik wil niet hier slapen, ik heb, naar mijn kamer. Ik blijf bij hem hier een paar tijd en dan ik ga naar boven slapen. Want de kinderen komen ook vanochtend hier mij storen, ik wil echt beetje rust hebben. Dat is mijn leven. Int: Ik volg je. Je geeft aan dat hier meer benauwdheidklachten zijn dan in de flat? A: ja ik zeg heel makkelijk … ik dacht … toen in de flat wij woonde in de stad Mijn dochters zijn zat binnen, ik dacht ik ben blij we hebben voor achter, en toen kreeg ik allemaal problemen van mijn man, en dat is belangrijk ook, mijn man is belangrijk. Als mijn man niet goed woont … zij weten onze problemen weet je wel, zij (dochters) voelen van hun vader, als moeder vader niet goed, niet zo goed gezondheid, ja, als gezin niet zo. Mijn dochters eh reactie komt, die reactie van mijn man elke nacht elke dag hetzelfde probleem. De straat, het douchen, weetje als ik een keer goed slaap. Ik word wakker, ik niet eh ik schreeuwen omdat ik wil ook een beetje rust. .. moet ik opsparen of mijn kinderen naar school brengen ja.. Kind: wij zijn een beetje moeilijk A: ik en mijn dochter eergister wij zijn uitgenodigd bij een geboorte.. eh Kind: een geboortefeest Int: oh leuk A: die mevrouw heeft ook kleinkinderen, heel veel twee meisje en 1 zoon. Int: oh oké, ja. A: die vriendin op school bij mij ook Marokkaanse heel groot familie allemaal meisje, heel groot meisje, zo mooi meisje, lang haar. Prachtig Int: leuk. Kind: het babyfeest Int: ja, want hoe gaat dat, zo’n babyfeest? Want je komt dan met zijn allen op visite? A: je komt dan op visite, en na 20 dagen, 21 dagen ze offeren een schaap
Int: oh na 21 dagen A: nee, dat maakt niet uit. Sommige mensen doen al na 8 dagen. En ze roepen dan voor het eten en ze maken muziek en koekjes, thee, drinken, cola, geen wijn, en het vlees van het schaap koken met iets anders, kip of loempia of … Int: Ja, en wie maakt al dat eten? De moeder die pas bevallen is? A: nee, zij heeft een moeder, die vrouw en die maakt ook dingen erbij, dat is heel makkelijk, die helpt en alles doen, ook de vriendinnen komen ook koken, dichtbije. Buren of vriendinnetjes. En de andere mensen die blijven gewoon zitten.
Int: Leuk. Ik wil u ook nog even bedanken. Meneer, ik wil u ook nog even bedanken voor de gastvrijheid. Antwoord echtgenoot: Ja tuurlijk, ja. Int: Ja, hartelijk dank A: Wij zijn ook blij dat u kon komen, dat u een beetje hoort wat wij voelen, ons probleem enzo Int: Ja, precies. Maar ik vind dat u wel goed Nederlands praat, hoor A: Ja, ik hoop nog meer woorden te leren. Kind: ja, meer Nederlands leren. Ze kan niet zo goed nederlands praten Int: nee, heel goed vind ik juist! Nederlands is gewoon een hele moeilijke taal! A: Ja, ik heb bijna nooit gehoord die taal, toen ik in Marokko zat. Int: Want vertel eens, je bent in Marokko geboren? A: In Casablanca. Int: Ja, en wanneer ben je naar Nederland gekomen? A: Ja, in 1991 toen ik hier kwam. Int: Toen had je nog geen kinderen? A: Jawel, ik had al de oudste dochter. Int: Toen had je al 1 kind? A: Nog zwanger was ik. Int: En je kwam met je man naar Nederland? A: Mijn man, hij was hier eerder. 1971 hij. Int: Oh, A: En ik ben met hem getrouwd en ik kwam achter hem aan. Int: Toen je eenmaal in Nederland was, toen sprak je nog geen Nederlands? A: Ik sprak Frans. Int: Ja? A: Ik heb gestudeerd in Marokko. Ik heb de Arabische taal gestudeerd en ook Frans. Int: Vandaar dat je ook de Nederlandse taal weer snel opgepakt hebt? A: Ja. Ik was op school 3 jaar, 1 jaar, 2 jaar terug, heel vroeg, toen ik hier, mijn dochters nog klein, en eh, dat heb ik gestopt en twee talen 3 en twee talen 4, dat heb ik ook gestopt, ik heb het druk, ik heb het echt druk. Door mijn man, dus ik moet, ik wil ook overdag slapen, ik kan me niet concentreren, vaak is spanning met hem, „s nachts. Nu kom ik nu, ik vergeet die afspraak, echt waar, ik vergeet dat ik om 10 uur met reageren. Int: Ja, dat vind ik niet zo erg hoor, want ik dacht weetje, als het niet uit komt. A: Nee, sorry
Int: Ja A: Ja maar gelukkig, ik houd van mijn kinderen. Gelukkig wel. Int: Ja, dat zie je, dat vind ik leuk. A: Ik volg een maand een project, elke week komt er iemand bij mij, praten, papieren invullen. Ook die hulp krijg ik van sociale dienst Int: Eén keer in de week formulieren invullen? A: Ja maar ook gewoon praten. Int: Is dit vanuit de sociale dienst? A: Van maatschappelijk werk, maat project. Int: Is dat van de gemeente? A: Ja, helpen met www aanvraag, die mensen komen hier kijken onze situatie. Naar huisarts vragen. Praten met haar. Drie week geleden hart controle Int: Hij heeft een ECG film gemaakt, een hartfilm? A: Ja, en moet nog een keer terug en andere dingen een klein gaatje maken in de zij Via het ziekenhuis. Kijken voor adem. Int: Maar wat je eigenlijk wilt is een ander huis? Het levert benauwdheids klachten op? A: Ja we krijgen ander huis zoeken, zelf zoeken dat is het probleem, ik heb geen kracht om dat te doen, ook geen tijd. Ik ben bij woning geweest vragen. Eerst drie maanden zelf zoeken, dat gaat niet. Ik heb ook mijn bekken problemen. Ik kan niet lopen. Hij heeft benauwd, het is echt zwaar. Me dochter doet werk voor mij, maar moet ook naar school. Int: Uw man woont hier sinds 1971 zeg je, toen werkte hij nog, en is hij niet meer in staat om te werken? A: Nee heeft AOW, man is 68, Int: Hoe oud ben jij dan als ik vragen mag A: 50 jaar. Int: Wat voor uitkering heb je nu dan? A: We hebben AOW, kleine uitkering is niet genoeg voor kinderen Int: Met 5 opgroeiende kinderen A: Man is niet op school geweest ik wel hij kan niet lezen. Ik krijg huursubsidie op mijn bankrekening. Maar me man kreeg het ook. Nu moet ik drie jaar terugbetalen. 7000 euro Ik word echt gek, door stressen ik weet niet wat ik wil
Int: Hoe moet je die 7000 euro dan terugbetalen? A: Ja door uitkering. Binnen 2jaar alles terug hele bedrag, kinderbijslag.. echt zonde. Geen cent thuis die uitkering. Mijn dochter geen schoenen ik kan geen schoenen geven. Int: Moet jij van 220 euro rondkomen? A: Ik moet 220 betalen van mijn kinderbijslag van mijn dochter.. Int: De kinderbijslag die jij normaal gebruikt voor kleding en schoenen? A: Ja ik wil mooie kleren kopen voor me dochter maar heb helemaal niks.. mijn dochtertje heeft niks. geen geld niks. belasting hun schuld ik 3jaar geld gekregen hun schuld.. Int: Dus jij kreeg geld van de belasting en jij denkt: ik krijg dat, dus ik heb er recht op. A: Ja.. Het is ons geld. Wij hebben in een groot probleem het probleem komt bij ons. Zonder dat ik het kom zoeken. Int: Ik zal het even samenvatten. Jij krijgt zorg toeslag daar bleek je achteraf geen recht op te hebben. Jij denkt; je krijgt het dus we kunnen het opmaken. Want je ontvangt het van de belasting? A: Het stond op mijn mans naam en op mijn naam hij heb niks gedaan zegt ie.. Maar we zijn man en vrouw. En hij altijd ziek enzo Maar toch hebben we het beiden gekregen. Int: Jullie hebben beiden de zorgtoeslag gekregen? A: Ja ja. Nu na 3 jaar moeten we alles terugbetalen. Ja mevrouw dit dat ik weet van niks. Ik vind het zonde Die afschriften heb ik gedaan Ik heb die 220 gestopt Int: wie is vertsa? Een advocaat? A:Ja een gewone. Ik heb gelukkig wel antwoord gekregen, ik heb brief gestuurd, een kopie sturen met alles hulp enzo gestuurd ik nu wachten op. Ik nog niks gehoord. Int: Je zegt dat je nu met 200 euro te betalen? A: Ik kan niet. Int: je hebt een kleine AOW en aanvullende bijstand? Daar moet je ook nog die 220 euro van betalen Alles gaat natuurlijk door; de huur, gas water en licht. A: Ja, daardoor blijft er eigenlijk niks over van het eten.. Ik kan helemaal niks eten.. helemaal niks.. 16euro van tafel ik ook leren van me dochter. Alles leren. Dit vind ik niet mooi.. dit wil ik, dat wil ik.. maar het kan niet. Telefoon internet. Int: Ja, dat is belangrijk als je kind opgroeit A: Dit jaar is echt vreselijk. Heb niks. Pakket van voedselbank. Daar ben ik blij mee
Int: Je bent een beetje aan het inlopen Je krijgt nu een voedselpakket. Dat helpt jou Als ik jou goed begrijp dan word je wel geholpen door de sociale dienst En de problemen zijn ontstaan door de belasting? A: Ja. Meer kan ik niet doen. Ja belasting hun gezegd mevrouw klein bedragje meer kan ik niet doen. Als jullie niks betalen alle spullen weg ik word bang. Int: Daar gingen ze mee dreigen? A: Ik kan niet, ik kan niet. Ik vind niet dat iemand aan mijn spullen kan komen. Rechtszaak ik bang Int: Toen je man nog niet met pensioen was? A: Ja,vroeger, maar hij werd heel snel ziek.. hij werd erg ziek, astma en toen naar het Gak Int: Toen hij bij het Gak liep ontstonden er toen financiële problemen? A: We hadden natuurlijk nog financiële problemen. Kinderen nog klein. We hadden eten en drinken, het ging, gewoon alles kost geld. Int: Toen ging het nog allemaal wel? A: Ja ging toen nog wel. Maar wel moeilijk. Int: Heb jij nog gewerkt.? A: Niet lang, maar na 6 maanden ben ik bevallen en kreeg ik bekkeninstabiliteit. Int: Toen zat je nog op de flat? En kreeg je toen de tweeling? A: Ja, ja. En daarna werd alles te duur 3 kinderen beetje maakt niet uit Int: Want je zegt dat je 250 euro kwijt bent aan gas water en licht.? A: Wij betalen 160 euro Int: 160 euro is voor een gezin normaal. Ik hoefde in de flat alleen 82 te betalen, maar nu 160.Het water is niet zo hoog, die is klein. Int: Je bent heel zuinig met alles, kan ook niet anders, want het is een heel laag bedrag A: Ja, alle lampen uit, alleen wie in kamer is, mag lamp aan. Niet vaak douchen, misschien maar twee keer in de week. Int: Ja, dat heb ik ook met mijn dochters.. je hebt er geen controle op he ?! A: Nee, ik word gek, ze blijven onder de douche, ik en mijn man douche weinig. Ik ben met 1 minuut klaar met douchen, maar de meisjes willen niet luisteren. Spelen, en de kraan loopt. Ik roepen klaaaar, als ik niet roep blijven ze de hele nacht daar. Int: Die voedselbank waar je naar toe gaat daar mag je drie maanden gebruik van maken klopt dat? A: Als je kaart vol, kan je andere kaart bestellen als de situatie niet is verbeterd. Als ik werken, ik heb geld, ik niet meer naar voedselbank. Kinderen moeten ook eten. Ik koop geen snoep voor mijn kinderen, chocola, chips extra dingen. Belangrijke dingen zoals brood, melk beleg al die belangrijk boodschappen toiletpapier, shampoo, die is belangrijk boodschappen. Die andere dingen.
Int: Die dingen kun je niet kopen, daar bezuinig je op? A: Ik kijk in het pakket, wat in het pakket, ik koop niks. Ik krijg 78 euro per week, dan hele boodschap 50 ik dus voedselbank. Ik kan niet alles kopen. Maar als ik nu zie wat in het pakket zit ik dat niet kopen, bijvoorbeeld limonade. Ik genoeg per week, 1 pakket of twee pakketten zit rijst of macaroni potje van tomaten of hagelslag, boter of kaas. Int: Want je zegt dat je ongeveer 50 euro per week uitgeeft aan eten? A: 45 of 50, als het geld komt van mijn man, heeft auto moeten benzine. Doe het geld verdelen, nooit bij mensen lenen. De voedselbank is echt prima. Int: Vind je het vervelend om naar de voedselbank te moeten? A: Eerst wel, beetje schamen, ik durf niet, maar ja, ik dacht waarom niet, waarom niet, ik krijg hulp van die. Maar is beter voor de familie. Ik zorg voor de kinderen. Int: De dames van maatwerk spreken dus alles met jou door? A: Vrijwilligers werk, en hebben het over je woonsituatie ook over je financiële situatie? Ja. Int: Hoe je dat het beste kan aanpakken? A: Ja,ik was blind voor alles..problemen problemen bekken instabiliteit, kleine kinderen, Maar nu met maatproject is anders. Int: Ga je ook echt naar oplossingen leren kijken? En hoe kom je aan dat maatproject? A: Sociale dienst Int: En je hebt het gevoel dat zij echt wat met jou doen? En niet alleen maar aanhoren? A: Ik heb altijd gezegd wil wat licht in mijn huis, licht in mijn kamer. Ik kan niet lang staan, dat is een probleem. Na drie jaar ik was zo, nu 1 keertje zij zorgen voor mij. Gelukkig hebben die mensen mij geholpen. Die lampjes heb ik gekocht bij Koninginnedag 5 euro per stuk, koffiezetapparaat voor 1 euro gekocht. Ik ben blij, mijn man gelooft niet, ik zeg echt waar: 5 euro per stuk Int: En wie heeft ze opgehangen? A: Mijn man en zijn vriend. Int: Wat geweldig, het was van de week Koninginnedag en nu hangen ze al A: Ja, ik ben blij Int: Echt heel smaakvol. A: Kastje ook nieuw 25 euro. Ik bij Leen Bakker kijken, ik wil graag mooie dingen kopen, maar kan niet. Wil nieuwe bank kijken, prijs niet duur, maar voor mij wel te duur. Maar gelukkig ben ik blij met die tafel en die lampjes Int: Ik kom voor mijn werk bij Marokkaanse gezinnen en wat mij altijd zo opvalt, is dat ze zo schoon zijn. A: Marokkaanse vrouwen zijn schoon, in huis altijd schoon. Ja, wij bidden 5 keer op een dag, omdat wij bidden, mag niet schoenen naar binnen als iemand komt, moeten wij dweilen, met heet water. Goed stofzuigen en goed dweilen elke dag. Schoenen moeten uit, misschien poep onder; is bacteriën. We leggen een deken op de grond, voor het bidden en die moeten we ook elke keer weer wassen. De bidden wordt niet geaccepteerd als het niet schoon is. Je moet ook 5 keer handen wassen in huis, en handen.
Allemaal bidden, allemaal tegelijk en nog een keer en nog een keer. De deken moet goed schoon. Ik wacht tot mijn dochter schoon kom naar binnen, niet vies, ook in Marokko ik elke dag dweilen. Weinig honden op straat, maar toch elke dag dweilen. Elke ochtend weer alles goed schoon. Int: Nederlandse vrouwen waren vroeger schoon, tegenwoordig niet meer. A: Mensen werken, werken de hele dag, niet schoonmaken, mijn moeder ook de hele dag echt schoon, Maar mijn zus werken en nu twee keer in de week. Ze heeft geen tijd. Int: Maar je hebt hier geen familie wonen, geen zussen geen broers? A: Nee jammer niet. Helemaal niemand, niemand Int: Heb je je moeder nog? A: Ja, mijn moeder nog in Marokko, ziek echt ziek. Int: Wordt zij verzorgd door andere familie? A: Ik heb broer en zus, omstebeurt verzorgen zij haar. Ze laten haar niet alleen. Nu bij mijn zus, daar kunnen ze zorgen dag en nacht. Int: Toen jij pas in Nederland was, hoe heb je dat ervaren? A: Heb ook gestudeerd en gewerkt. Ik kreeg dochter met keizersnee, dat was echt pijnlijk, alleen mijn man kon bij mij.Mensen praten andere taal, ik hun niet verstaan. Ik weet niet wat die mensen zeggen, was moeilijk maar gelukkig de dokters en zusters beetje Frans praten. Erg moeilijk, alleen niemand komen feliciteren, alleen mijn man, maar ook boodschappen doen. Heb het erg moeilijk gehad negentien jaar geleden. Ik was getrouwd, had kindje en, in onze cultuur, je mag niet scheiden van man, wordt een beetje ingewikkeld, kinderen bij hun vader blijven. Wij gingen naar Marokko op vakantie. Een jaar later gingen wij naar Marokko terug met baby, ik ging niet terug met mijn man is moeilijk. Hij wil niet dat zijn dochter en ik te ver weg waren. Marokko alleen bomen geen huizen. Mijn moeder zegt, waar je man woont, is je thuis. Ik blijf 6 maanden in Marokko, daarna weer terug naar Nederland. Ik heb mijn rijbewijs gehaald, in ‟91, ik blijven 6 maanden in Marokko, en mijn man kwam ook terug naar Marokko,. En ik was beetje begonnen met wennen, en ik ook naar buurthuis geweest. Na drie maanden ofzo, naar hoge school gaan, ik leer andere mensen kennen, andere vrouwen, heb vriendin gehad, op school. Zij had dochter ik ook. Ik zat met bekkeninstabiliteit, en zat kinderen naar school halen en brengen. En na paar jaar gewend aan hier. Vindt u het prima wat ik u vertel? Int: Ja ik vind het fantastisch, ik begrijp het heel goed, omdat ik me ook probeer voor te stellen hoe het was, en ik vind dat je dat heel goed kan vertellen. Je komt zwanger aan in Nederland, je verstaat de taal niet, je moet bevallen via een keizersnee, wat overkomt je, iemand aait je is over je hoofd, je moet je eenzaam hebben gevoeld. En dan ga je ook nog eens je rijbewijs halen. A: Ik ben best gelukkig getrouwd met mijn man, Als je bent 30jaar je weten wat ie doet, als probleem komt moet ie zelf een oplossing zoeken. het leven moet door, Mijn idee, niet ergens anders wonen dan mijn man. Als kind ik opgroeien zonder vader. Mijn vader toen ik 14 opnieuw getrouwd, hij naar die vrouw en wij bleven bij moeder. En mijn moeder was vanaf toen tot nu sterk. Ik wil niet dat mijn dochters dat ook meemaken als ik. Ik zat bij het raam te wachtte en te wachtte maar hij kwam niet. Ik was 14, 15, ik wil dat niet aan mijn dochter voelen. Ik heb ook wel problemen met mijn man, ik veel problemen.
Ik ben 50 hij is 78 toch een verschil.. Maar ik blijf met mijn kinderen, ik ga niet weg, .wil mijn dochters zich vasthouden aan hun vader. Int: Dan geef je ook het goede voorbeeld, er mogen dan problemen zijn, maar die gaan we niet uit de weg, maar daar gaan we gewoon doorheen. A: Mijn moeder heeft gezegd, blijf bij je man, totdat kinderen gaan opgroeien, heeft geen verantwoordelijkheid gevoel, De laatste jaren hij wordt altijd ziek, hij veranderd, hij wordt beetje makkelijke man, hij kan niet alleen wonen. Ik help hem, douchen, eten. Hij weet, ik voor hem zorg. Ik alle slechte dingen, k heb hem vergeven. Ik heb 5 meisjes, moeilijke tijd Int: Mooi dat je dat zo zegt, ik ben zelf ook gelovig, mijn geloof zegt dat wij moeten vergeven en vooruit moeten kijken. A: Mijn instelling is niet hallo dag, maar ik ben getrouwd. Als je bent getrouwd met je man, ook man moet bedenken leef ik geef ik wat goed en wat slecht. Int: In voorspoed en tegenspoed? A: 1 dag goed, 1 dag slecht, ik heb ook aan mijn dochters geleerd, als je gaat trouwen niet voor 1maand of 1 jaar, slechte maanden komen. Ik doe ook soms slechte dingen, hij doet dat ook. Maar moeten samen verder. Ik heb ook een goede moeder, nooit naar school, niet kunnen lezen maar echt gelukkig vrouw, Niemand gescheiden in onze familie. Ik heb drie oudere zussen dan mij, die ook problemen, maar problemen kan je oplossen. Niet gescheiden. Alleen mijn vader heeft dat gedaan. Int: Hoe heeft jou moeder dat ondergaan, toen je vader wegging? A: Ja verdrietig natuurlijk, mijn moeder heeft met mijn vader was heel rijk, sparen. Laat mijn moeder achter, haat in hart van mijn moeder. We begonnen met nul, maar daarna waren we echt heel heel rijk. Sparen voor mijn moeder, was een sociaal man. Mijn vader gaf geld voor anderhalf jaar, mijn moeder krijgt hart kloppen. Int: Ging je moeder je vader haten? A: Ik weet niet precies wat gezegd, weet niet mijn moeder beetje kapot. Echt kapot. Ik hou van mijn vader, maar geen respect. Int: Was het niet gebruikelijk dan dat jullie bij je vader gingen wonen A: Wij blijven in het huis, vader ging ander huis. Hij blijft geld geven aan ons. Maar hij ging weg. Hij was er niet. Ik heb altijd gezegd tegen mijn dochters, ik blijf bij jullie vader. Mijn dochters nu houden van hun vader. Echt heel veel. Ik ben blij. Veel met hun vader, ik niet makkelijk ik streng. Meisje blijft maagd totdat ze gaat trouwen, niet naar bioscoop. Ik ben open van het leven, maar toch moet van geloof. Van ons geloof. Ook respect voor ander geloof, maar ook mijn geloof. Ik ken ook mensen die geloof van die, ik vind dat prima. Ik respect iedereen. Iedereen geloofd in iets. Eigen geloof nummer 1. We kunnen niet allemaal perfect, allemaal doen fout. Ik heb ook mijn dochters geleerd. Roken is slecht, met man trouwen ook blijven. Ik kijk van andere kant, wat God zeggen is beter voor mij. Sommige vriendinnen goed, maar niet altijd goed. Maakt niet uit Nederlands meisje, Turks, Marokkaans, maar wil wel weten
Interview zaterdag 23 mei om 11:00 uur met alleenstaande man: Int: U mag gewoon roken hoor! CL:Fijn dank u! Int: Daar heb ik geen problemen mee. CL: Heerlijk, want ik ben een roker hoor. Het is toch wat. Ik zal je vertellen dat ik naar Amsterdam moest. En ken je dat op een perron? Je ziet de trein niet, want je moet bij zo'n paaltje staan te roken. Int: Ja, ik zie dat u de krant leest op een standaard. Heeft u daar een reden voor? Cl: Nee, maar dat vind ik makkelijk zo, anders moet ik zo hem zo lang houden. Ik heb hem eens een keer gekocht op een rommelmarkt. En dat is handig voor een puzzel ook. En dan zit je zo; en dan heb ik hem lekker voor mijn neus. Een gewone standaard joh. Int: Ik stel het op prijs dat ik een interview met u mag houden Cl: Ja, die, die dame van de voedselbank die vroeg me dat. Ze belde mij ervoor. Kijk, die voedselbank vind ik gewoon een hele praktische instelling. En ik denk “ik moet wat terug doen ook”. Enne dat was in eerste instantie en toen belde ze me een paar dagen later want er was eerst een oudere mevrouw geloof ik en die was ziek geworden. Int: Ja, die mevrouw was 82. Cl: En toen ben ik woensdag geweest en toen kwam ze gelijk naar met toe en toen vroeg ze me: “Wil je het nog doen?”, en ik zij “Tuurlijk” Int: Ja, ja, dat vond ik ook we bijzonder hoor, als je dan 82 bent en je dan nog de gang naar de voedselbank zelf moet maken. Cl: ja je moet 100 keer per maand eten besef ik Int: Ja Ck: Ik moet eerlijk zeggen: Ik heb altijd een goed leven gehad en nu wat betreft die toestanden: Ik vind het niet erg, ik ben zeeman he, met windkracht 10 of 12 naar buiten, ik bedoel daar draai ik mijn hand niet voor om, maar die papieren dat schuif ik weg, dat schuif ik gewoon weg. En dan, dan kom je in de AOW terecht en dan ga je een smak met geld opmaken. En danne, danne kommen de deurwaarders op je af en als die wolven eenmaal achter je aanzitten ben je verkocht, dan ben je verkocht. Want ze hebben er maling aan of je het niet kan betalen en de kosten erop, nou je komt er niet uit, je komt er niet meer uit. Nou toen dreigden ze mij ook met eruit te zetten en toen ben ik eerst naar de stadsbank gegaan ja. Ik bedoel die hebben me best wel geholpen. Int: Ja, want vertelt u het eens vanaf het begin? U bent gaan varen en uit wat voor gezin komt u? Cl: Mijn vader had een vrachtwagenbedrijf en ze komen eigenlijk oorspronkelijk uit Eemdijk vandaan, uit de polder en toen zijn ze in Hilversum komen wonen en in 1940 ben ik toen geboren. Wel in de oorlog, maar ik heb een goeie jeugd gehad hoor. Ik, we waren met z'n zevenen. Nog 2 broers en 4 zusters en ja, er zijn er inmiddels al heel wat overleden hoor! En ja....ik weet het niet. Ik wilde altijd al varen, maar mijn moeder was er zo op tegen want ik had 2 opa's, die zijn alle twee verdronken en daarom zag mijn moeder dat niet zitten. Ik moet het haast wel van mijn opa's gehad hebben maar ik heb ze nooit gekend. Niemand in de familie taande ernaar, alleen ik. Nou toen heb ik de lagere school afgemaakt en ben later nog
een tijdje op de mulo geweest. Dat beviel niet en toen ben ik nog naar een andere school toegegaan, een jaar maar... varen-varen-varen. En toen op een gegeven moment toen voelde ik dat er een beslissing werd genomen. Toen had je nog die oude huisjes en toen kon ik met m'n oor luisteren en ik hoorde mijn vader tegen mijn moeder zeggen: “Laat hem nou maar 1 reisje maken en dan komt hij met hangende pootjes terug en dan zijn wij van het gezeur af...” Int: ja? Cl: Ja, 40 jaar later! Ja, dat kun je aan me zien. Het is een heel ander leven, een heel ander leven als aan de wal. Ja. Int: Ja, en keihard werken.. Cl: ja Int: en zeker 7 dagen per week! Cl: Op booreilanden 12 uur per dag, 7 dagen per week achter elkaar. Zomer, Kerstfeest het maakt niet uit. Weer of geen weer, 12 uur per dag. Ja en aan boord van schepen ook goed, want ik heb nog een tijdje op de visserij gevaren en op sleepboten, dat gaat gewoon 24 uur per dag. En het was echt niet abnormaal als je gewoon 60, 70 uur op je benen stond. Wilt u nog koffie? Wat wilt u erin? Int: Ik ben gewoon jij hoor en ik hoef er niets in. Dan zeg ik tegen u ook jij Cl: Goed! Haha Int: En hoe kwam je dan aan al die banen? Ging dat met mond-op-mond reclame, of stapte je gewoon van de ene boot over op de andere? Cl: Nee , nee, nee, ik was altijd al van, ja, hoe zal ik het zeggen, ik hield niet van die lijndienst varen. Dat was net een pontje, nee. Als je ergens nooit geweest was, dan ging je er naar toe, maar na 2, 3 keer had ik het al weer gezien. Ik vond het wel wat op de grote vaart. Je wist nooit waar je heen ging, je wist nooit wanneer je thuis kwam en hoe lang het duurde. Ja en als ik nou maar mijn eigens goeie papieren had. Ja, je bent een bevaren zeeman, ik bedoel, nou dan stonden ze met open armen op je te wachten hoor. En als ik eens een weekje thuis geweest was dan was ik het al weer zat. Dan ging ik naar Amsterdam en kwam ik terug met een schip. Altijd, nooit geen problemen, nee hoor. Ja je moet natuurlijk goeie conduite hebben, je moet de goede papieren hebben. Int: En hoe kom je dan aan die papieren? Cl:Ja, die krijg je in de loop der jaren. Dat is een soort, ja hoe noem je dat, uitschrift, want je gaat van maatschappij naar maatschappij. Dat krijg je mee als je naar een andere maatschappij gaat. Want als je daar komt, dan vragen ze “waar kom je vandaan?”, Trouwens, dat zien ze in je monsterboekje ook. De schepen staan erin, de maatschappijen staan erin, dat was nooit een probleem hoor. Toen was ik goh, in 1965 ja, toen was ik 25. Toen was ik nog de jongste van de koopvaardij. Int: En als je dan terugging, ging je dan naar huis? Cl: Ja, naar mijn ouders he, naar mijn ouders. Ik woonde bij mij ouders, hier onder de tunnel door. Ja, vlakbij.
Int: En is het ooit nog eens gelukt ergens een vrouw...? Cl: Ja,ja, ik ben getrouwd geweest ook. Mijn vrouw woont nu in het huis waar ik geboren ben. Ja, op die plek. En k heb een dochter en twee kleinkinderen. Maar tijdens het varen had ik er geen invloed op. Ik heb teveel ellende gezien.Dat vond ik niks. Aan de andere kant van de wereld als ze een brief kregen Nee, dat vond ik niks. Ja van een scheiding en kinderen en toestanden...Vul maar in. Nou, endat was paniek hoor. En terug kon je niet, zoals nu. Dat kon niet. Daarom heb ik vaak reizen gemaakt van 2-2.5 jaar. Toen hadden we net, .. bij de VNS toen zat je ook altijd in het verre oosten, dan maakte je die toer, en op een gegeven moment dan ging je weer terug op Holland aan. En die reizen duurden 5 – 6 maanden. Int: Ja, Cl: Fluitje van een cent. En ja, dan kwam er een ander schip vanuit Holland aan, die begon dan met die toer, en wij gingen dan weer met een lading naar Nederland. En dan gebeurde het wel zo, ja, of soms ook niet, maar vaak wel, regelmatig dat een stuurman of zo of wie dat ook was, op jouw schip kwam, in overleg met je eigen stuurman natuurlijk. Is er iemand overgestapt aan land? Er moet iemand naar huis toe. Enja dan kwam er iemand die vroeg: “Is er iemand die over wil stappen?” En dan ging ik wel. En op een gegeven moment wisten ze het wel, dan vroegen ze het niet eens meer, dan ging ik wel. En je verdiende goed ook, want de zevende maand dan kreeg je 5% extra lange reistoeslag en de 13e maand kreeg je 10% over alles wat je had en de negentiende maand kreeg je 20% over je verlofdagen, over je gage en alles wat je had ging omhoog. Maar ze wilden je dan wel naar huis toe hebben, want dan werd je te duur. En op een vliegtuig zetten was er niet bij toen, dat was er toen niet. Maar.. ik heb het altijd perfect gehad naar mijn zin, ja hoor. Echt. En na een weekje aan de wal, ja dan moest ik echt weer., dan werd ik onrustig. Int: En op een gegeven moment ben je er dan toch mee gestopt? Cl: Ik ben er in 1970 mee gestopt. Dat was eigenlijk ook, toeval niet hoor. Ik maakte een kustreis, dat is een reis vanuit Rotterdam of Amsterdam. Die duurt meestal 2 weken of 15 dagen Hamburg, Bremen, Antwerpen. Dat noemen ze een kustreis. Als je normaal een Hollandse bemanning bij je hebt, dan weet je dat, je ken die mensen enzo. Maar toen begon het al met Spanjolen en Portugezen. Geen kwaad woord over die jongens. Het waren goede zeelui. Geen kwaad woord. Was goed, was goed. Maar toen kreeg je die west-Afrikaanse negers uit Fika. Ik heb niks tegen rassen hoor, begrijp me niet verkeerd. Die noemden we crew-boys, crew-boys heetten ze. Als je op de West-Afrikaanse kust voer, dan deed je Fika aan en dan kreeg je een man of 45-50 aan boord, bootwerkers want je had geen havens, dus we gingen voor anker voor de kust en dan kwamen ze met die bootjes de lading halen. Er waren geen havens, dus die kwamen de lading halen. Die bootwerkers kosten een schijntje dus die monsterden ze aan maar dat was natuurlijk heel andere koek he. Die jongens wilden best hoor. Ik begrijp best dat ze het voor het geld deden natuurlijk, want ze hadden niets. Maar dat kan niet en alles dat kwam op deze jongen zijn schouders terecht he, want ik ben bootsman. Enne nou ja, toen waren we in Hamburg enne, tranen in min ogen, letterlijk gezegd tranen in mijn ogen. Ik heb toen mijn koffertje gepakt, ben naar boven gegaan naar de stuurman en heb gezegd:” Bekijk het maar, ik ga naar huis toe”. Ja, nou toen eh, was gevoelig, want ja, je deserteert he. Ja, denk om je papieren. Als je van een schip wegloopt dan deserteer je. Dan komen er ook aantekeningen en zo, maar zover was ik al hoor. “Doe dat nou niet joh, denk aan je papieren”, Ja nou, maar ja ze hadden het zelf ook wel gezien natuurlijk. Dat ging zo niet, maar weet je wat? De tweede en derde stuurman kwamen erbij en hielpen je en handje weet je wat we brengen dit naar Rotterdam enne, dit gaat zo niet. Ik zeg, nou OK, dan blijf ik.
Nou ok, we hebben hem weer naar Rotterdam gekregen dat schip en dan kom je bij de OK en die vroegen “Wat is dat nou?”. Nou zeg ik, dit en dit.. en dat gaat niet, dat gaat niet. Ja, we kenne het en we weten het. Want we hebben hier een rapport van kapitein die-en-die en van stuurman … enz. Die zitten ook met de handen in het haar. Maar hij zegt: “Weet je wat, ga eerst eens een lekker poosie met verlof”. En ik had nog zo'n hoop verlof, ik geloof wel 230-240 dagen Int: Dat is bijna een jaar. Cl:Ok, laat ik dat maar doen. Ik was geloof ik een week aan de wal, en ga een biertje drinken en wie kom ik daar een tegen? Ook een maatje waar ik mee gevaren had. En bruin dat-ie was en het was ook geloof ik deze tijd van het jaar. Ik zeg wat doe je tegenwoordig? Hij zat op boorschepen in de Perzische golf. Hij zegt: “En morgen ga ik naar Maassluis en jij gaat mee, want ze schreeuwen daar om bootslui” Hij zegt: “Drie keer zoveel Amerikaanse dollars als Hollandse guldens en al je bemanning is daar, al je matrozen lopen daar. Ik zeg “ja, je meent het.” hij zegt: “ Ja dat meen ik” Hij zegt: “Ik doe het ook” zegt-ie. “Laat ze doodvallen met al hun regeltjes en beperkingen” En eten, zegt hij “Het is net een luxe restaurant. Nou, aan boord van schepen kreeg je wel goed eten, maar.. Int: Maar was het dan wel verstandig dan, om al die west-Afrikanen aan te nemen? Cl:Ja, dat zei de directeur van de rederij ook, maar ja het was goedkoop he”. Goedkoop varen natuurlijk. Maar de mensen van de werkvloer die weten wel beter. Kijk als je als matroos vaart, of als bootsman of schipper, dan moet je kunnen knopen, splitsen enzo en je moet een schip kunnen onderhouden en als jij zo'n bekwame jongen bij je hebt, dan hoef je heus niet al het werk te controleren. Tuurlijk doe je dat wel eens maar het hoeft natuurlijk niet. Dan hoef je niet te vertellen hoe-ie iets moet doen. Nee, dat weet-ie. Maar dat was het dus niet bij die jongens. Dat konden we niet, dat ging niet. Nou, ik ging er naartoe, ik ben nog nooit ergens zo ontvangen. Hij had natuurlijk wel gebeld, die duvel. Int: En hoeveel dagen verlof had je toen genomen? Cl:Ik was geloof ik net een week thuis. Toen duurde het nog een dag of 4 en toen gingen we naar de Perzische Golf. Toen gingen we naar Teheran toe en met helikopters naar die schepen toe. Maar eerst in Maassluis: ik moest eerst gekeurd worden enzo enne..”Als het te lang duurt gaan we lunchen en nemen we bolletjes mee..” Ik denk “wat krijgen we nou”. Nou zo lang duurde het niet. We hebben wel nog gegeten. Toen moest ik tekenen en was ik een nieuwe collega. Ik was ook aangenomen als bootsman, maar dat heette niet zo. Dat heette deckchief. Ja, als het bessie maar een naam heb.. Ik moest nog even wachten maar de tickets lagen al klaar op Schiphol. En oh ja, hij geeft mij zo 400 Hollandse guldens; alleen voor het komen van die ene dag! Ik denk nou breekt m'n klomp. Int: Dat zijn enorme bedragen Cl:toen wel, in 1970. Nou, we zijn naar Teheran gevlogen, we zijn in een helikopter gestapt en naar het schip gevlogen. En wonder boven wonder was daar de helft van mijn eigen mensen! Mijn eigen matrozen!. Nou dat was een feest van herkenning natuurlijk. Int:Ja, door al die jaren zal je wel een hoop mensen kennen. Cl:Tuurlijk. En als ze weten wie je bent, en je optreedt, rechtvaardig en ze weten dat je het beter weet, en dat je het kent dan hoef je heel de macht achter je niet te gebruiken. Dat heb ik nooit gedaan. Ik dacht altijd :” Als ik die macht ga gebruiken die ik heb, zoals ontslag geven, dan kan ik niet meer met ze werken zoals ik het nu heb” Dat gevoel heb ik, anders deugde ik niet meer voor het werk, dan kan ik ze niet meer naar m'n hand zetten. En zo is het gebeurd.
Ik heb nooit iemand ontslag gegeven. Ja, wel eens een schop onder hun kont. Ik zei dan: je kunt kiezen, je koffers pakken, of je komt nu met mij mee.Dat maakt indruk, dat maakt indruk. Int:En zeker ook hard meewerken.. Cl:Natuurlijk, ik was er altijd. En als ik een keer geen zin had nou danne...Ik hield wel alles in de gaten: De bevoorrading, en de touwen, daar zit staaldraad in, weet je. Om zes uur ging ik dan naar de brug, een bakkie doen en dan bespreek je de werkzaamheden. Dat is meestal een week, anderhalve week. En dan vroegen ze wat en dan zei ik: Heb ik al gedaan!. En dan meestal vroegen ze niets meer. Ja maar da was op een boorschip. Op een booreiland was het anders. Daar deed je onderhoud van schilderen enzo en reparatie van kapotte dingen. Int: Was er niet ook veel verveling. Want je was met meestal mannen op een klein oppervlak en je moest toch 12 dagen op en 12 dagen af? Cl:Nee, je ging 12 uur op en 12 uur af. En sommigen deden nou ja sommigen, een week op en een week af. Ik deed altijd 2 weken op en 2 weken af, dat vond ik beter want dan was ik langer thuis. En toen was ik getrouwd. En ik had nog reistijd en ik had totaal 2 weken dus dat vond ik helemaal niet erg. Er waren ook jongens die vonden een week al vreselijk lang. Ik heb daarna nog 19 maanden in Arabië gezeten en nog 6 maanden in de woestijn. Ja, dat vond ik schitterend. En als je daar kwam, dan werd er van je verwacht dat je 3 maanden de woestijn in ging, want ze konden er niemand voor vinden. Ja, wel 2 weken op en een week af. Nou ik dacht bij mezelf: dan ga ik toch gewoon de woestijn in. Nou dat beviel me best, dat beviel best. Dan zal je wel zeggen. “hoe kan dat nou, van het water in het zand”, maar oh die eenzaamheid. 's nachts die sterrenhemel. Sprookjesachtig..Toen zaten die 3 maanden erop en zeiden ze “wil je nog een reisje maken?”. Ik zei: je hoeft je niet in bochten te wringen, ik ga wel. Ik moet er nog bijvertellen, het was double-pay. Het was toen die tijd al. Het was in 1972 voor dezelfde maatschappij. En als je me dan vroeg, om naar een booreiland te gaan in Iran, in de Perzische golf, nou dan ging ik wel. Ik was toen niet meer getrouwd en als je je 2 jarig contract uitdiende kreeg je wel 10.000 dollar bonus. Dat was 5000 per jaar bonus gewoon. In de woestijn destijds was het al double-pay, dus ik had zo'n 1600 dollar per maand zo'n beetje en daar werkte ik 3 weken voor. Dus dat was een berg geld en de dollar stond toen nog op 3,85 (gulden). Ja, dat was een berg geld. En in die tussentijd was ik tourpusher, dus ik had alles voor het zeggen. Bij het boren gingen we niet eens diep. Een meter of 30-40. Het kwam er niet eens uit. Je moest het oppompen. Dus we zetten er een afsluiter op en keken op de kaart, ok, die pakken we en een kilometer of wat verderop pakken we er weer een. Voorraden en voedsel e.d. Kwam met helikopters. En toen na 16 maanden moest ik gekeurd worden bij zo'n Amerikaanse arts en eigenlijk, je had me voor aan arabier kunnen aanzien, zo bruin was ik. Toen werd ik onderzocht en bleek mijn lever opgezwollen. En toen mocht ik niet meer, toen mocht ik niet meer. En ze zeiden als je ermee doorgaat kan het wel eens verkeerd aflopen met die lever. Toen heb ik mijn tijd uitgezeten op een booreiland. Ik had een 2-jarig contract in Bahrein. Ik woonde in Bahrein. Dan gingen we met het vliegtuig naar Bedalli en van Bedalli weer met een helikopter naar het booreiland, of naar een boorlocatie in de woestijn. Dat werd met grote helikopters gedaan, zo heb ik mijn tijd uitgediend, zodoende. En toen ben ik weer op de Noordzee terechtgekomen. Van de Noordzee naar Brazilië, naar de kust van Portugal, Noorwegen...
Int: Wat me opvalt, is waar je kwam had je vrij snel een leidinggevende positie. Cl: Ja, ja, nou, vrij snel. Ik ging er heen als leidinggevende. Ik had die rang, ik had die rang en trouwens, die booreilanden dat is net het vreemdelingenlegioen, daar spreken ze alle talen, maar de voertaal is Engels. De ene keer had je Engelsen, Schotten, Amerikanen bij je en de andere keer, ja zoals in de Perzische golf, die Arabisch staten zeiden: “Dat lagere personeel moet van ons komen”. Daar had je ook nog niet zo veel aan, want je moest ze alles leren. En je moest dus veel zelf doen en als je werken moest en je was niet lekker, en als die boor eruit moest en je zat op een kilometer of 3 diep, dan ben je een uur of 10 bezig he, dat duurde wel even. Alleen ze moesten 4-5 keer per dag bidden he. Die Amerikanen, die vonden dat maar niks, maar wij wel. Want wij hadden dan ook vrijaf toch? Wij zeiden “maak maar een goed gesprek met Allah jongen, dat is goed voor je” en wij gingen lekker roken en koffie drinken, ja toch? En dat moest echt zo, en wat dan moet dan moet het, toch? Int: Met alle nationaliteiten heb je gewerkt? Cl: Alles Int: Je wordt daardoor zo flexibel als wat. Cl: Tuurlijk, mensen zijn mensen en wat voor kleur ze hebben of wat voor taal ze spreken, dat maakt geen moer uit. En of die nou git-en-git zwart is...als hij op zijn kop valt zegt ie ook AU!. Nee hoor, het maakte me helemaal niets uit. Int: en als je dan leiding moest geven, wat voor taal sprak je dan? Cl: Engels, Engels, de voertaal was Engels. Int: Volgens mij heb je echt wel een gevoel voor talen. Cl:Ja, in Bahrein heb ik ook nog een cursus Arabisch gedaan. En dat ging aardig goed hoor!. Ik sprak dat dan ook met de mensen he. Toen ik begin jaren 60 die spanjolen aan boord kreeg moesten die geen Nederlands leren, nee, ik leerde hun taal Ik deed niet alles op zijn Hollands, nee, ik leerde het. Ik vond dat prachtig. Ik werkte met ze, ik liep wacht met ze, en natuurlijke schoten ze wel eens in de lach. En ik leerde ze weer Hollands. Int: Het lijkt me een verrijking om die taal te leren. Cl: Ja, als je ergens te wereld aan de wal gaat, tweederde van de wereld spreekt Spaans. Ik mocht zelf ook graag op Mallorca komen, je kent dat wel, m'n kinderen mee enzo. En moet die mensen eens zien kijken als je hun taal spreekt. Nee hoor, dat stomme gedoe van laat ze maar Hollands leren, nee dat werkt niet. Int: Wat een mooi uitgangspunt. Cl: Ik vond het schitterend. Ik heb er ook altijd baat bij gehad, echt waar. Int: En dan, komt er een dag dat je besluit om te stoppen. Cl: Nou kijk ik besloot dat zelf niet, maar als je arbeidsongeschikt wordt dan moet je. Ik kreeg wat aan mijn schouder, er zit een gouden plaatje in.
Int: was het gebroken of zo? Cl: nee het was versleten. Maar toen is er iets fout gegaan, het is verkeerd aan elkaar gegroeid, en nu krijg ik mijn arm niet verder als zo. Eerst kreeg ik therapie op therapie. Die therapeut zat eerst hier op het hoekje. Ik ben er heel wat geweest, maar die kreeg het ook niet los. Het deed wel zeer he. Toen ben ik naar het ziekenhuis gegaan en daar kwam dokter Hermans. Die orthopedisch chirurg die me geholpen had, die zei: “dit gaat niet, het is aan elkaar gegroeid, maar daar weten we wel wat op: onder narcose, dan maken we het wel los”. Toen hebben ze me geholpen en, ik kan wel veel hebben, maar wat hebben ze me toen volgepropt met pijnstillers. Wat een pijn zeg! En dat is nooit meer goed gekomen, tenminste niet voor mijn werk. Dat was in 1990 dat op die booreilanden ook weer door die Nederlandse regeltjes en wetgeving, mijn-inspectie e.d. Die Amerikanen begonnen daar zo langzamerhand van te balen, wij allemaal trouwens. Ze zeiden: “ Die jojo's hebben er geen bal verstand van, maar ze maken de dienst uit. Normaliter deden we over een gat van 4 kilometer, 4000 meter, 90-100-110 dagen, meer niet en door al die gekke regeltjes waren we potverdorie zo'n 120-150 dagen bezig!.Alleen maar om niks. Ze vonden het maar lastig al ik er wat van zei. En op een gegeven moment moest ik eens op kantoor komen toen liep ik al in de ziektewet. Ze zeiden dat ze me geen andere functie konden geven want ja, het is werken op zo'n booreiland. En hoe ze het gedaan hebben weet ik niet, maar binnen 2 weken was ik 100% afgekeurd. Dat kwam ze goed uit. Ik kwam bij de keuringsarts en die zij meneer ….., hoe die dat wist geen idee, maar het viel me wel op zo van: “Oh, dat is die”. Ik ging daar niet mee akkoord. Toen heb ik nog wel een jaar lopen duvelen met die schouder. Ik kon niets. Int: Maar wat doet dat je met je, na zoveel jaren hard werken? Cl: Nou, een hele hoop, een hele hoop Int: Ja, want het lijkt me niets als je 100% afgekeurd word. Cl: Ja,ja aan de ene kan wel maar aan de andere kant weet je dat je het niet meer kan. Kijk, zou ik ontslag krijgen zomaar, dan weet je het niet, maar nu weet je dat je het niet meer kan. Kijk ik wist ook dat ik het niet meer kon. En half werk dat kan je daar niet doen. Maar toen kwam ik weer bij de therapeut, die had een sportschool/trainingscentrum hier in het zwembad Hilversum zitten en die zei: Je komt maar eens een keer trainen. Het wordt betaald door het ziekenfonds zegt-ie, het kost je niks. Toen ging het wonder boven wonder hoe langer hoe beter. Want die jongens daar in de sportschool daar zeiden is, je moet gewoon eens aan de schutting gaan hangen. En ik denk: “ proberen en proberen” en die linkerarm, kijken wat die doet. Zet je tanden maar op elkaar. En dat heb ik gedaan en kijk eens..... Int: Ongelooflijk Cl: En dan hing ik wel eens aan de schutting, en de buurvrouwen e.d. zeiden: “moet je een touwtje hebben?”. Ik dacht: “Je ken me wat” want ik ging weer. Toen ben ik in auto's gaan handelen. Int: In auto's gaan handelen? Cl: Ja, met van die grote amerikanen. Daar hield ik altijd al van. Het begon met een hobby. Op een gegeven moment had ik een hele garage vol. Ja, ik werkte met die amerikanen en in mijn vrije tijd sleutelde ik ook wel veel als ik thuis was. Ja en voor die amerikanen was het het mekka met die Amerikaanse auto's. En als ik iets niet had van handboeken ofzo, dan vroeg ik het aan ze en ze namen dan voor me mee wat je hier niet kon krijgen. Je moest wel Engels kunnen lezen en schrijven. Ook technisch Engels.
Int: Lijkt me een kunst apart. Cl: Ja, en in inches werken en gallons. Toen was alles nog inches enzo, nu is het allemaal metrisch. Ja en zo'n hobby begint met een schuurtje, maar dat wordt al gauw te klein. toen werd het een hele garage met alles erop en eraan. Int: Was je toen nog getrouwd? Cl: Ja, toen was ik nog getrouwd. En ik had een eenmanszaak met een brug en alles erbij, maar we hadden 2 man extra. En ik had nog een familielid die werkte bij BMW en als die een centje wou bijverdienen dan kwam hij bij mij sleutelen. Ja, we hadden werk zat. Spuiten, restaureren. Maar op een gegeven moment ging dat ook niet meer, toen ben ik gaan schilderen, daar ben ik voor opgeleid. En dat doe ik nog...nou nog, nu niet meer, omdat dat niet meer mag, maar tot op verleden jaar.. elke dag op pad hoor. M'n kar staat er nog. Die gereedschapskar. En met een maatje, ongeveer net zo oud als mij verzette we bergen werk. Int: Ondernemend hoor. Altijd heb je wel een gat in de markt ergens gezien. Cl: Ik kan niet thuiszitten, en ik kan goed timmeren. Int: Toen werd je 65 en toen kwam je in aanmerking voor een AOW uitkering? En omdat je zegt dat je je eigenlijk nooit met papieren hebt bemoeid, kwamen toen de eerste problemen toen je 65 werd? Cl: Ja, m'n salaris werd altijd op de bank gestort. Dat was voldoende en al het gas, water en licht enzo had ik altijd automatisch. Ja, en ik had toen zo'n beetje 1900 euro en ik ging terug naar zo'n beetje 1000. En ik moet zeggen ik lust graag een biertje en dan is het: “ik heb niet zoveel geld” ach, zeg ik dan kom maar hier joh. Maakt toch niets uit. En eerst hou je dat vol, maar van 1000 euro gaat het snel. Toen kwam ik in de problemen. Toen ging het hoe langer hoe harder he. Ik dacht: “ ach dat komt wel..” en dan ga je het ene gat met het andere stoppen. En dan zegt het een keertje boem! En dat is met me gebeurd, zodoende. Ik ben nu bij de rechter geweest bij die... hoe heet dat? ...schuldhulpverlening. Int: U bent net bij de rechter geweest. Is het sanering? Zit u in de WSNP? Cl: Ja Int: Toen die problemen allemaal begonnen heb je toen hulp gezocht? Cl: nee, nee, dat klinkt een beetje eigenwijs maar ik vond: je bent in de problemen gekomen, nu zie je maar dat je eruit komt ook. Int: Dat was je instelling? Cl: Ja, dat is mijn instelling. Int: Dat klinkt me niet onbekend hoor. En daarom vind ik het zo interessant om te horen wat voor leven jij hebt geleid. Ik kan het indenken. Cl: Nee, ik had m'n hele leven nooit om hulp gevraagd, maar op een gegeven moment was het van: donderdag, dan moet je eruit ( uit huis). Wat uiteindelijk niet eens doorging, want die deurwaarders he, die kolereleiers, het is zonde dat ik het zeg, die dreigen alleen maar en ze doen het niet. Toen ben ik dus een keertje bij een maatschappelijk werkster geweest en die zei: “je moet naar de stadsbank, want ze zetten je eruit hoor!”
Int: En hoe kwam jij dan bij die maatschappelijk werker terecht? Cl: Ik had een taakstraf gekregen, want ik zat beschonken achter het stuur. En dan kom je bij de reclassering terecht, en ik moest 6 uur taakstraf doen. En die wilde me niet zo hebben, dus die vroegen me wat ik kon, dus ik zeg “schilderen enzo, laat mij m'n gang maar gaan”. Toen kwam ik op een klus hierzo op het ROC van Hilversum. Dan kom je in gesprek met zo iemand van de reclassering en die vraagt of je in de problemen zit of zo, en ik vroeg me af moet ik dat dan vertellen? Die persoon zei “als je er niets aan doet wordt het alleen maar erger, dus doe er wat aan” Dus zo is het gelopen, want het was voor mij ook zo'n drempel. Nou, toen kwam ik bij die dames terecht en dat viel me eerlijk gezegd reuze mee. Die hadden alle begrip voor je. Ik was daar natuurlijk niet de enige, maar ze stellen je op je gemak, en helemaal niet van” Heu... dit en dat”. Die dames begonnen gelijk met regelen bij die stadsbank. Int: Wat deed die stadsbank dan? Cl: Die gingen gelijk bellen met de schuldeisers, die zetten alles op papier en spreken met iedereen een regeling af. En die betalen dan ook alles want je krijgt geen geld meer. Ik heb een tijd van 30 euro in de week moeten leven. Int: Dus alles ging naar de stadsbank, je uitkering, je pensioen. Cl: Alles, alles ging naar de stadsbank. Ik heb daarom van die 30 euro in de week moeten leven want bepaalde schuldeisers namen geen genoegen met een mindere afbetaling. Maar goed, het lukte. Ik hield ook wel van vissen, dus ik ving vorentjes en bakte ze en zette ze in het zuur. Ik ben er nooit ziek van geworden en ik ben er nog steeds. Ik ben 1 meter 90 en ziek, dat weet ik niet wat dat is. Ja, en toen ging het nog niet goed, want schuldeisers die willen bloed op tafel zien. Ze hebben toen allemaal papieren voor me ingevuld. Dat was wel goed want dat had ik alleen niet gered. En ik had huurschuld ook, dus die woningbouwvereniging die had een deurwaarder die wilde me eruit zetten. Ik had toen al die papieren aangevraagd en alles wordt dan stilgezet. Dus die woningbouwvereniging kon mij er niet meer uitzetten en moest een regeling maken. Ik had al gedacht: “Ze krijgen me hier niet zomaar uit, ze zullen dan de politie erbij moeten halen”. Maar achteraf ben ik blij dat het niet zo gegaan is. Want wat zijn de gevolgen als je op straat staat? Waar moet je heen? En al je spullen? Al mijn gereedschap? Voor een ander is dan misschien niet belangrijk, maar ik ben daar gek mee. Het is van mij, ik heb het allemaal betaald. Ik heb hier alles zelf opgeknapt. Zelf vloeren erin gelegd, alles. Hier woon ik. Int: Want toen je bij die rechter kwam, kreeg je toen ook nog een gesprek? Cl: Ja, hij wist dat ik zeeman was, want je moest eerst je hele verhaal opschrijven en opsturen. Ik zei tegen hem: “ Stuur me maar 3 maanden de zee op en dat komt dik voor elkaar, maar die papieren man, daar loop ik voor weg.” Het wordt hoe langer hoe meer. Ik heb geen hoogte of dieptevrees, geen fobieën, maar van die papieren krijg ik het benauwd. Nou goed, je krijgt dus een postverbod. Al mijn post gaat naar mijnheer …… in …... Dat is mijn curator. En ze doen dat om te kijken of je geen nieuwe schulden maakt. Dat zei die rechter ook, dat het zo moet en ja, als je gewoon aardig en menselijk tegen me doet, dan heb je me mee. Als je een grote bek tegen me opzet, dan ben ik niet aardig, dan moet je maar eens laten zien wie je bent. Ik wil ook graag dat het goed afloopt, want ik heb dit ook niet expres zo laten lopen, zo van: “nou, ik zie wel waar het schip strand”. Dat heb ik die rechter ook verteld. Dus die rechter zei: “U hebt zeker uw lesje wel geleerd”. Nou eerwaarde, dat heb ik zeker, heb ik hem geantwoord. “En u doet het niet meer zeker..” “Wat bedoelt u? Schulden maken?” vroeg ik. Nee natuurlijk niet.
“Nou zei hij” we hebben zeker wel indruk gemaakt, want meestal duurt zo'n antwoord een week. Zeker zei ik. Ik kreeg toen 40 euro per week. En die rechter heeft ervoor gezorgd dat het 50 euro werd. Dus ik voel me een rijk mens. Int: Kun je dan genoeg doen van die 50 euro? Cl: Met de voedselbank erbij gaat dat wel ja. Ik ben een hobbykok, ik ken goed koken. Int: Kan je dat ook al goed, is er nog wel iets wat je niet goed kan? Cl: Niet veel, Niet veel. Tja als ik op die booreilanden zat en alles ging goed, dan was je 12 uur af en had je alle tijd. Dan ging ik naar de keuken. Daar had je koks van alle nationaliteiten, en ik ging daar dan met die koks ouwehoeren. Als dan die containers aan boord kwamen voor die koks, dan regelde ik even 4-5 man om die containers te lossen van die koks. Als je 12 uur af was, dat had je toch niets te doen, want je had geen TV, dus dan ging ik 's avonds bij die kok leren bakken. Dat was toch zo leuk. Brood bakken, taart bakken, man.. Elke keer anders, want er was een Duitse kok, een Spaanse kok, en weetikveel. En ik had ook op Duitse schepen gevaren dus dat maakte me niets uit. Int: Dus iedereen had zijn eigen invloed? Cl: nee, nee er was een vast programma want die Amerikanen hebben ook allemaal hun eetgewoonten. En dan hadden ze iets nieuws gemaakt en dan vroegen ze: “Chief, heb je even tijd?” en dan moest ik proeven. Toen was er ook eens een Poolse kok, die maakte zo'n pan met van die noedels erin. Toen heb ik toch maar gezegd dat ze niet te vreten waren. Je moet het eerlijk zeggen toch? Dus die pool bleef met zijn noedels zitten. Maar er waren er ook die hele lekkere dingen maakten en ik schreef dat dan gelijk op om te bewaren voor thuis. En ik gebruik het nog. Verleden week zaterdag kwamen mijn dochter en schoonzoon en dan moet ik iets lekkers maken voor ze. Ja, vind ik leuk. En ik doe ook af en toe nog wel eens een klusje hoor, om wat bij te verdienen. Daar ben ik eerlijk in. Laatst vroeg die meneer ( curator) dat ook en ik zei: “ Ja, ik heb wel eens een klussie”. Hij zei dat hij dat niet gehoord had en niet wilde weten ook. Int: Mooi hoor! Cl: Ja, je moet wel eerlijk zijn. Ik heb tenslotte 3 jaar met die mensen te maken, dan ga ik er niet om liegen. Int: En wie heeft jou verwezen naar de voedselbank? Cl: De stadsbank. Want eerst kreeg ik 40 euro ,en toen moest ik terug naar 30. Toen zei ik: “hoelang geven jullie me nog?” Ik heb thuis al een mooie strik gemaakt, want dat ken ik goed. Maar vandaag of morgen zeg ik Ajuu maar ik neem er een paar mee hoor. Toen stelden ze voor: de voedselbank. Maar dat is ook een drempel. Ik ben toch gegaan en ze zijn er heel aardig. En je krijgt veel hoor. Ik krijg steeds een tas vol hoor. Moet je nog dat? En moet je nog wat? En heb je dit nog genoeg? Wat me wel opvalt: het wordt hoe langer hoe drukker daar. Int: Echt waar? Cl: jazeker . Soms krijg ik ook wel iets dat ik niet gebruik en dat geef ik dan weg. Ik gooi niets weg.
Int: Want je kreeg dan die verwijzing naar de voedselbank en 30 euro, inmiddels 50 euro. Dat lijkt me toch niet veel. Cl: Nou, dat ik vond dat ook moeilijk want ik rook ook he. Liever geen eten, maar wel roken. Int: Dat lijkt me vermoeiend, als je eens een keertje krap moet leven, dat red iedereen wel. Maar als je week in week uit het krap hebt dat is toch wat anders. Cl: Nou dat is zo, maar zolang als ik rook, red ik het. Kijk ik heb 2x geprobeerd om te stoppen, maar de 1e keer eindigde dat zowat in een echtscheiding en toen kreeg ik nog een longontsteking ook. De medicijnen hielpen niet en ik moest naar het ziekenhuis. Toen ik weer opgeknapt was ben ik weer aan het werk gegaan, maar een slecht humeur dat ik had!. Niets was goed, en snoepen! Als ik in de spiegel keek dan had ik gewoon een hekel aan mezelf. Ik was wel 10 kilo aangekomen. Op een gegeven moment waren ze me zo zat dat ze sigaretten voor me zijn wezen kopen: Bastos met een aansteker en ik ben weer gaan roken en ik werd een compleet ander mens. Een tweede keer zou het zijn op advies van de dokter. Toen ik daar kwam toen zei ik: “man, je rookt toch zelf ook sigaartjes”. Ja, zei hij maar die rook ik niet over mijn longen. Ach.. sodemieter toch op man, zei ik. Ik zou het moeten proberen met nicotinepleisters. Ik zeg oke, geef op die dingen. Hij die pleisters voorgeschreven. Moest ik elke dag ergens anders plakken en ze werden steeds kleiner. Na de eerste dag haal ik dat ding eraf en allemaal blaartjes, de tweede dag was het nog erger, maar ik denk: wie mooi wil zijn moet pijn lijden. Blijk ik allergisch te zijn voor pleisters. Nou, zei ik dat is dan een teken van hogerhand, ik begin dus maar weer. Ik rook dus maar weer gewoon en ik weet dat het slecht is, maar een jaartje meer of minder maakt ook niet meer uit. Int: Was je al alleen, gescheiden, toen je 65 werd? Want je zei dat je vrouw altijd alle papieren deed? Cl: Ja, ja ik ben in 1991 al gescheiden, maar we zijn wel altijd goed bevriend gebleven hoor. En we hebben 1 dochter, die mocht er niet de dupe van worden. Kijk maar eens om je heen, er is zelfs moord en doodslag. Onze dochter is ook niet de ene week hier, de andere week daar geweest. Ik heb daarna nog een vriendin gehad, die is 4 jaar geleden plotseling overleden. Als mijn dochter bij ons was gingen ze altijd samen boodschappen doen enzo. Dat was erg goed. Int: Woont je dochter hier nog in de buurt? Cl: Nee, die woont in Almere, daar kon ze een huis kopen. Dat kon hier niet. Int: En een kleinkind heb je tegenwoordig. Cl: Nee, 2 heb ik er al. (loopt naar een fotolijstje) Kijk, hier zie je ze. Opa baasje ben ik voor ze. Wil je nog koffie? Int: Ja graag Cl: En m'n kleinzoon helpt graag in de keuken. Ik heb ook een schort voor hem gekocht. We doen dan de keukendeur dicht en dan laat ik hem eitjes bakken, of puddinkjes maken. Mijn kleindochter kan er nog niet bij. Die zet ik gewoon op het aanrecht. Int: Wat maak je dan graag? Cl: Mijn schoonzoon en ex-vouw vinden scottish pie erg lekker, dat is gehakt met doperwtjes en boontjes door elkaar. Dan doe je champignons erbij en maak je aardappelpuree. Dat gaat er bovenop. Dat gratineer je in de oven en je hebt een complete gezonde maaltijd.
Interview 22 mei 2009 om 11:00 met echtpaar: Int: Kunnen jullie iets van jezelf vertellen? Vr: Wij zijn bijna altijd ondernemer geweest, bijna 40 jaar keihard gewerkt, waarvan bijna 35 jaar, misschien meer, eigen ondernemer geweest. Nadat we een jaar of 17 in loondienst geweest zijn, hebben we de zaak gepacht, gekocht en verkocht en gedaan en eh nou sinds 2 jaar hadden we een heel leuk zaakje in Breukelen, een koffieshop, of een lunchroom of hoe je je maar zou noemen, enne maar we waren zo gek op die locatie dat we dus eigenlijk eh en we er dus zo gek op waren dat we er dus eigenlijk ingepakt zijn door te veel bureaucratie en mijn man was toen al ziek, maar niet zo erg en hij wist niet dat het in 2 jaar zo ver achteruit ging dus hij wegviel in dat zaakje, waarvan de winst heel erg moeilijk waren en het was een huur van 4750 euro in de maand buiten de kosten om van de bediening enne, Int: 4750 euro per maand? Vr: Ja, maar ja, dus het was zo'n goeie locatie en 's zomers ging het ook wel, we hoopten altijd dat het een goeie zomer werd maar we hadden moeite met de huurbaas, want we pakten die zaak en alles was stuk en hij wilde er niets aan doen en wij hadden er geen geld voor en toen zijn we dus eigenlijk, ja god omdat hij zo ziek was en alleen thuis was en ik denk alleen aan m'n zoon, 20 hele dagen van huis, 10 tot 8 en 's zomers wat langer natuurlijk, soms van 10 tot 10 of nog langer. We kregen toch problemen met de huurbaas. We zijn toen voor de rechter geweest want we hadden 3 maanden achterstand van de huur en toen hebben we dus zelf besloten om te stoppen, in april was dat. He was niet makkelijk om die stap te nemen maar ja, wij zijn 56 jaar en hij krijgt een levertransplantatie, dus voordat hij in het arbeidsproces weer terug komt, dan ben je 4 jaar verder. Dus ja, wat moest ik , ik kon niet weer een nieuwe zaak beginnen zoals ik al die jaren had gedaan. Met zijn ziekte is dat echt niet meer te doen, dus wat moesten we. We stonden echt met ons rug tegen de muur. En niemand neemt het ons gelukkig kwalijk, dat merk ik wel. Ik zie nu dat het de laatste 2 maanden heel erg moeilijk is en we zitten in de bijstand, dus hoe moeten we dat doen van een uitkering. Er is ook niks hé, we zijn dus helemaal terug bij “af”. Int: Dus na zoveel jaar hard werken als eigen ondernemer kun je nog geen lening krijgen? Vr: Nou, er is wel een soort uitkering voor wie eigen ondernemer is, als je 3 jaar geen winst maakt. Die is er dus wel, maar er gaat zoveel van af dat je bijna op bijstandsniveau uitkomt. Het kan misschien 100 euro schelen. We weten nog niet of het voor ons kan, maar in principe zijn ze daar nog mee bezig, om voor ons de beste weg te vinden. En ik wil natuurlijk nog wel wat werken, ik kan niet zomaar stilzitten thuis, hoewel ik natuurlijk ook wel een baan moet hebben van 38 uur. Dat maakt dus niets uit, alles gaat eraf, of ik nu 35 of 45 uur werk. Je hebt nooit meer dan 800 euro, per persoon zo'n 405. Maar goed, als ik het leuk vind. We zijn gewoon bezig om van alles en nog wat op de rit te zetten. Int: Maar je bent zo ondernemend geweest, 40 jaar dag en nacht gewerkt, daarvoor ook al in loondienst? Vr: Ja, dat is heel heftig. Dit is een jaar geweest, want weet je, eerst probeer je van allerlei dingen, maar op een gegeven moment kan het gewoon niet meer. Hij viel helemaal weg en kon niets.
Int: Maar op een gegeven moment kom je bij een rechter, na 3 maanden huurachterstand. Dat vind ik overigens ook snel al na 3 maanden achterstand. Vr: Ja, dat is snel, maar hij wilde ons eruit hebben, zie je het was die 4750 euro, het was, hij had er andere bedoelingen mee. Hij wilde het pand verkopen. Maar de koper wil het graag leeg hebben. En hij had een andere koper en zo was hij maar bezig, bezig. Wij hadden al die jaren toch al huur betaald. Het is erg zonde, dat in Breukelen, waar ik vandaan kom is zo'n leuk zaakje, ik ben er gisteren nog even geweest, ik dacht dat het me niets deed, maar ik het deed me nog wel veel. En hij was dus zo aan het klooien dat wij gewoon op en moe en op waren. En als we het nu weer zouden inhalen, dat zou kunnen weet je, met zo'n zomer, en ik me helemaal een slag in de rondte zou werken, Dan zou het kunnen tot oktober. Maar we hebben besloten dat niet te wagen. We wisten mensen die de boel over konden nemen. Je zit aan zo'n plein dat je het kan zonder tegenslagen. Wij hebben zo veel tegenslagen gehad, dat het eigenlijk niet meer kon. Int: En ging die rechter een beetje mee in jullie plannen? Vr: Ja, zeker wel, want het lag eigenlijk nog iets anders, want in het pand erboven woonde nog iemand en de totale huur was eigenlijk 7000 euro. Maar omdat hij zelf de bovenverdieping ging innen was de huur voor ons 4750. Die rechter was een vrouw, en dacht erg mee. Wij stonden al bekend als een onregelmatige betaler. De ene keer betaalden we op de 9e, de andere keer op de 19e. En omdat de rechter dat ziet adviseerde hij je dus wel om te stoppen. Hij geeft je wel even de tijd, maar wij hebben toch besloten te stoppen. Int: En hoe is het met jullie zoon verder gegaan? Vr: Hij is helemaal in de sport gegaan, hij werkt nu in een sportzaak. Daar heeft hij het gelukkig enorm naar zijn zin. Int: En je bent bij de sociale dienst gekomen in Hilversum? Vr: Nee, in Woerden. Int: In Woerden? Vr: Ja, dat vond hij ook zo gek, want Loenen en Breukelen vallen onder Woerden. Maar ze hebben ons bij de voedselbank in Hilversum neergezet. Het kost nog best moeite om er naar toe te gaan, want je hebt niets gestolen, bent niet aan de drank of drugs of crimineel en iedereen kan het zien. Je moet ook op afspraak komen tussen 4 en half 5 met een tas. Ja dat kost best veel moeite. En de mensen die dat allemaal leveren die zijn zo goed. En de mensen die buiten allemaal om je heen staan die zijn allemaal ook zoo aardig. Ze praten allemaal net zo makkelijk over hun schuldsanering en de ene heeft 40 euro in de week en de andere heeft 60 euro wij moeten er nog erg aan wennen. We zijn dit niet gewend, we zijn 45 jaar getrouwd en bijna vanaf ons 15e gewerkt en dit nooit meegemaakt. Dat is dus moeilijk, maar ik doe het maar, we doen het maar want je eet er heel veel van op, het is echt heel goed te doen. Int: Ja, ik ben zelf een kijkje wezen nemen want ik dacht dat er veel over de datum zou zijn, maar dat was er helemaal niet. Vr: Nee, dat mag helemaal niet, het mag tot maximaal 3 dagen ervoor. Ze schrijven er ook van alles op, zoals de geboortedatum van de kinderen zodat ze een cadeautje kunnen geven. Ik vind het echt zo'n goed werk! Het is echt prima. Een supergoede instelling. Maar het voelt gewoon voor je zelf eh...ik dat nou ja, ik ga er wel heen, maar.........
Int: En moet je nog terug naar de sociale dienst? Vr: Ja, we zijn nu 9 weken verder maar het is allemaal nog niet rond. Er zijn ook nog geen centjes gekomen, dus eigenlijk moet ik vandaag ook even weer bellen. En er is 1 mevrouw die is al 9 weken met vakantie, dus ik denk dat daar wat mee is. Want ja, de curator belt, of in dit geval de consumenten medewerkster en Monique van de sociale dienst belt constant. Int: Die Monique, is dat een case-manager of een klant-manager? Vr: Nee, die is gewoon een maatschappelijk werkster. Int: En je kreeg “geen gehoor?”, ze is op vakantie, ze is weg? Vr: Maar op een gegeven moment kregen we een meneer toegewezen die was 1 dag in dienst en die zou ons terug gaan bellen en staat ons dan te woord. Alles zou rond zijn, we zouden uitgenodigd worden ook voor een gesprek. We kregen er een brief van thuis dus alles zit goed. Er zou ook een voorschot komen, maar nou moet er ineens weer een afschrift komen, van dat het op naam staat. Int: Want hoe doe je dat dan al 9 weken zonder geld? Vr: Ja iedereen helpt ons, kijk de auto staat op mijn zoons naam en hij betaald de benzine. En het is eigenlijk best een sport weet je. En ik kan tenminste rustig thuis zitten, dat is voor mij al heel veel waard. Int: Dat is knap, want je man is ziek, dat kun je zien. Vr Mijn man heeft dat erfelijk, zijn vader had het ook, maar is er niet aan overleden, maar aan een hartstilstand. Int: Eerst werk je samen heel hard, en dan ineens is dat allemaal afgelopen. Man: Ik heb al driekwart jaar thuis gezeten. Vr: Het gaat wel stap voor stap hé. We wisten 2 jaar geleden niet dat het zo zou lopen. Toen kon hij nog gewoon autorijden, sjouwen noem maar op. We wisten het echt niet, want zijn leverwaarden waren goed, zijn bloedwaarden waren goed dus wij dachten als je goed blijft eten, dan blijft het zo. We zagen ook mijn zwager nog die kreeg er kanker bij, daar was een uitzaaiing. Ja, dat heeft hij gelukkig niet, dus er is nog hoop. Maar we wisten niet dat het zo zorgelijk zou zijn. Int: Wie heeft jou verwezen naar het maatschappelijk werk? Vr: De huisarts. Int: En heb je daar een goed contact mee ( met de maatschappelijk werker)? Vr: Ja, en voor hem ook wel alleen ze rekent nog veel, want ik wil bijvoorbeeld nog graag mijn verzekering op orde hebben. Maar de kleinste dingen weet je. Ik heb bijvoorbeeld nog nooit huursubsidie gehad. En ik schrok, want de huurgrens ging omhoog en ik dacht: vallen wij ineens in de vrije sector? Dan moet je verplicht verhuizen en dat zag ik helemaal niet zitten. Kijk de curator kan het je zo opleggen bij een huur van zo'n 700 euro. Die huisarts doet daar niets meer mee, dus die heeft ons verwezen naar een maatschappelijk werkster. En 1x per week dat betekent heel veel voor ons.
Int: Ja, en ze pakt ook heel goed door, regelt ze het ook?. Vr: Ja, zeker want ik kwam woensdag ook weer helemaal blij thuis, want ze zei meteen, niet alleen dat gaat omhoog, maar de huurgrens gaat ook omhoog, dus we blijven er gewoon in. En het gaat tegenwoordig allemaal via de belastingen, dus ze zoekt dat dan ook even voor me uit. En dat vind ik erg fijn, want we hebben al zoveel aan ons hoofd. Ze heeft ook alle verzekeringen gebeld enzo. Int: Dus over haar ben je wel tevreden. Vr: Ja, ja, ja, ik heb mezelf erin berust dat het zo loopt. Ik moet me er maar aan overgeven Int: En als je nou naar de sociale dienst kijkt, wat zou je nou graag willen dat ze voor je zou regelen, los van je uitkering natuurlijk? Gewoon, hoe zou jij benaderd willen worden? Vr: Ik wacht echt tot ik op gesprek mag komen. Ik wil graag weten wat de gemeente allemaal voor je kunt doen, dus dat ik dat te horen krijg gewoon.. Nou zijn ze daar ook al mee bezig en het is nog wel te kort en zo, ik wacht het gewoon nog even af. Int: Je zou dus eigenlijk meer duidelijkheid willen hebben? Vr: Ja, ik wil heel graag meer duidelijkheid. Int: Ja bij het aanvragen van een uitkering had je die eigenlijk al moeten ontvangen, want daar staat 8 weken voor. Vr: Ja het is te laat, zo voelt het ook. Int: En je dochter, woont die in de buurt? Vr: Ja, die woont in Breukelen. Die is 30 dus. Int: En die heeft geen gezondheidsklachten? Vr: nee dat heeft ze niet. Int aan man: Stond je vanwege je ziekte nooit onder controle? Man: Ja, al 10 jaar, eigenlijk sinds '89 Int: En dan is de ziekte er eigenlijk de oorzaak van dat het allemaal... Eerst heb je een zaak, moet je hard werken, valt je man af, en dan red je het nog niet. . Vr: Nee, en ik kon niet eens weg, een vriend moest de inkoop doen. En dat was veel te duur. Soms liep iets zo hard, dan moest je weer iemand inhuren of een vriend vragen of... Nee, ik had het best kunnen redden als het niet zo duur was geweest. Int: Het werken was dus voortdurend onder hoogspanning, van 9 to 9. vr: Ja, en die stress. Die is allemaal weg. De keuken doen, de strijk en file rijden, weet je dat hoef ik allemaal niet meer. Dat vind ik wel heerlijk. Int: Ja, want zo'n leven heb je wel 40 jaar geleid. Vr: Ja, maar dat kon ik wel weet je, want ik ben een werker.
Int: Ik vind het bijzonder dat jullie zo openhartig zijn geweest. Vr: Weet je, als het 10 jaar geleden gebeurd was, en hij was nog goed, dan had ik misschien schaamte gehad, maar nu hebben we er echt alles aan gedaan. En het is hier een dorp, maar buren, klanten, vrienden, collega's iedereen toont er begrip voor. En ik heb voorlopig niemand opgelicht; ik heb mijn mensen, mijn medewerkers betaald, de leveranciers zijn betaald. Ik heb alleen maar ingeleverd van mezelf privé. Het is stom dat we die huur nooit hebben betaald, maar op een gegeven moment kan je gewoon niet verder. Int: Nee, maar je kunt iedereen recht in de ogen kijken. Vr: Ja, we hadden nog een vriend die was advocaat, die heeft nog eerst geprobeerd om schuldsanering te doen. Dan moet je wel de omzet voor 5 jaar geven, dat had ik eigenlijk liever gehad, dan failliet te gaan. Maar deze advocaat die we nu hebben gaat alsnog proberen om schuldsanering aan te vragen. We worden echt goed geholpen, iedereen werkt mee en dat kun je van die curator ook zeggen. Maar we moesten deze stap wel nemen want we konden geen loonbelasting meer betalen, geen BTW, we konden gewoon niet meer. Op een gegeven moment is het klaar. Ja, ik weet niet waardoor het dan toch is gelopen zoals het is, wan weet je, vroeger schaamde je je er dood voor. Vrienden wilden ons ook wel helpen met die huur. Toen zijn we rond de tafel gaan zitten, maar we zeiden: Misschien zitten we in oktober dan wel weer, en jij houd dit niet vol, dat zagen ze ook. Ik ben wel heel sterk hoor, maar hier ging het niet meer. Toen hij in het ziekenhuis lag, kon ik niet eens op bezoek. Nee, het was: of een kind ging, of een vriend ging. En ik had 1 dag vrij, dat was woensdag, dan stond mijn dochter er, maar er was zoveel te doen, dan stond ik er nog.
Interview – vrijdag 22 mei – 16.00 met alleenstaande vrouw: Int: Fijn dat u wilt meewerken aan een interview A: Armoe bestaat niet, schuld ook niet er is alleen maar eeh, kijk om je heen denk ik dan je moet het toch zien, in elke familie komt het voor. niemand is er trots op om in de schuld te komen of bij de voedselbank of de stadsbank of wat dan ook. Ik heb vroeger nooit geleend eigenlijk. Ik heb altijd geleerd van me ouders eerst te sparen en dan pas te kopen. Ik weet nog goed in me eerste huwelijk daar had ik een lening bij een volkspubliek bank, en daar had ik geloof ik 1500 gulden geleend ofzo. Daar heb ik toen mijn hele bovenwoning bij mijn ouders mee ingericht. Ik heb toen ook nog eens een brief gekregen wegens goed gedrag dat ik alles netjes elke week had afbetaald. Ik moet hem ergens nog hebben maar waar weet ik niet. Ja, nu de omstandigheden is eigenlijk een foute zet dat je denkt „nou laat ik ook eens iets proberen‟. En toen heb ik dus eigenlijk een risico gelopen en heeft het verdriet gedaan met me ex-man. En een lening gesloten en eigenlijk voor een bedrijf, dat lukte niet dus toen op een doorlooptarief nog meer leningen en nog meer, wat de bank ons eigenlijk niet mocht geven bleek achteraf. Toen is me man naar Turkije gegaan, waar het bedrijf staat, om te proberen om het bedrijf weer op poten te krijgen, dat lukte niet. Ik bleef hier achter met alleen mijn inkomsten maar moest wel elke maand een bedrag aan de bank betalen, dat ging niet. Dus ik heb 2 handen alleen ingeklapt om de bank te betalen. Toen hij terug kwam toen hebben we dat een klein beetje kunnen inlopen, maar dat ging ook niet goed. toen is het eigenlijk van kwaad tot erger zelfs het huwelijk is kapot gegaan, terwijl we best een heel goed huwelijk hadden. We begrepen elkaar heel goed, met de schulden etc. Ja, ik had op een gegevenmoment veel verdriet maar toen heb ik ook gezegd dat ik het niet meer kan, ik wil alleen zijn, als ik alleen ben dan kan ik beter vechten. Want dan hoef ik niemand op sleeptouw te nemen en aan niemand verantwoording af te leggen. Als ik alleen droog brood wil eten dan eet ik droog brood en als ik alleen rijst wil eten dan eet ik gewoon alleen rijst. Toen wist ik ook nog niet van de voedselbank, dat heb ik later gehoord van een oppas medewerkster in Hilversum die door de jaren heen al een beetje in de familie was door me kinderen. Ik heb haar toen benaderd van „he, is er in Hilversum een voedselbank‟. En toen kreeg ik te horen dat die er inderdaad was. En eerst had ik zoiets van „ooh fijn‟, maar toen ik er uiteindelijk heen moest had ik zoiets van, het was toen nog in een oude schuur, ooh ik ga niet naar binnen, in durf niet. Straks kom ik bekende tegen of mensen zien mij naar buiten komen. Ik ben uiteindelijk toch wel naar binnen gegaan, want ja. Ik zette me trots op zei en dacht, ik doe het maar want ja, je moet toch eten hebben. Ik ben door de vrijwilligers heel fijn ontvangen en ze vroegen ook van „bent u hier voor de eerste keer?‟ ik kreeg allemaal extra dingetjes en ik was op een scootmobiel en ben op de terug weg naar huis gegaan, zingen ook en de tranen liepen over mijn wangen, want ik was zo blij. Ik loop nu al een tijdje bij de voedselbank en ik zie mijn inkomsten invalide uitkering, denk ik ook dat altijd blijf lopen, want het is voor mij niet echt altijd een vooruitgang om voor werk of wat dan ook dus.. ik ben wel heel blij dat ze er zijn, aan de andere kant heb ik wel zoiets van het had ook niet zo móeten zijn. Ze zeggen: „Nederland is een rijk land‟, maar waar is die rijkdom dan? Int: Kun je iets vertellen uit wat voor gezin je komt, hoeveel kinderen? A: Ik kom uit een gezin, mijn moeder is eerder gehuwd geweest daarvan heb ik een zus die 18 jaar ouders is als ik. Ik heb een broertje die 2 jaar jonger is dan ik. Me vader is bouwvakker en me moeder huisvrouw. Wij hadden het ja, redelijk goed wel. In die tijd waren er veel grote gezinnen, ook in mijn familie en wij hadden het redelijk goed.
Mijn moeder werkte af en toe ook wel in vijf werk huisjes (term van vroeger), ook bij een dokter heeft ze een tijdje gewerkt enne ja, gewoon een vrij normaal gezin. In een huurhuisje en een aantal huisdieren. Honden, daar ging uiteindelijk me vader mee naar de training, luxe honden training toen. We hadden een vogeltje en poesjes. Hmm ja, broertjes en zusjes hadden ook nog wel de nodige ruzietjes, maar ook wel de nodige broer en zus liefde. Dat was heel gezellig. Int: Toen leerde je je eerste man kennen? A: Ja, al vrij jong, leerde ik me eerste man kennen. Daar heb ik 2 dochters van, wat ook het enige goede wat ik daaraan heb. Int: Hoe oud was je? A: Ik was heel jong, ik was 16 toen ik trouwde en 19 toen ik scheidde. En nee, ja ik kwam toen die tijd ook in de bijstand. Enne ja, ik ben altijd wel gewend om met weinig rond te komen. ik heb toentertijd nooit geen armoe gehad. ik wist van niets iets te maken, ik was toen nog in zoverre gezond. Tijdens de scheiding heb ik een motor ongeluk gehad en toen is me rechterbeen verbrijzeld geweest. Dat hebben ze wel weer helemaal opgelapt, maar later merkte ik dat ik in me rechter arm en rechter been posttraumatische spierdystrofie had. Maar als je je arm niet meer kan gebruiken dan gaat er weinig op van niets iets te maken, dat ja.. vroeger ging dat nog wel. De kinderen scheuren iets, daar doe je dan een bloemetje of een poppetje overheen.. en in huis wist ik meestal wel alles op te lappen. Nou me vader was timmerman/meubelmaker geweest, daar had ik ook wel het een en andere geleerd. Maar dat ging toen wel op maar later niet, toen ben ik daarna 2 keer hertrouwd geweest. Waarmee ik met me laatste man eigenlijk voor het eerst een eigen bedrijfje begon. Ik dacht ja laten we het proberen, onze oude dag, misschien een bedrijfje. Ik had toen ook een hele zieke schoonmoeder, wat heel veel geld koste. … want wij verdiende nauwelijks geld, dat ging niet. vandaar dat we zoiets hadden van we beginnen daar een bedrijfje. Dan kunnen de zwagers daar werken en een gewoon inkomen verdienen. Maar dat liep helemaal fout, dus dat was het begin van alle ellende. Int: Wat voor bedrijf was dat? A: Een auto-poetsbedrijf met daarbij een snackbar, zodat ze daar even een hapje en een drankje konden doen. Het was in een afgelegen gebied. Mijn man had zoiets van nou als ze daar toch komen om hun auto te laten maken of poetsen kunnen ze gelijk een hapje of een drankje nemen. Er zat ook een groot veld bij, waar op schapen feesten schapen gestald konden worden. De familie was daar niet zo eeh, bezig ermee als wij. Wij hadden zoiets van nou ze krijgen netjes hun salaris, kunnen netjes leven. Eigenlijk met het oog op me moeder zodat ze haar medicijnen konden betalen en de bank betalen. Wij hoeven er nog geen dienst uit te maken, dat komt straks wel. Maar zou gauw ik en me man weer in Nederland was liep het helemaal in de war, of de huur werd niet betaald of de grond dingen werden niet goed geregeld. Int: Hij moest er dus bij blijven? A: Ja hij is toen ook voor vijf maanden terug gegaan om de boel weer op poten te zetten, dat lukte, maar zodra hij weer terug was had ik zoiets, ik ga niet nog een lening op een lening zetten, want er komt voorlopig niets hier en wij zitten hier droog brood te eten en hun leven daar eeh ja.. als god in frankrijk. Ja! Wij konden net een ticket betalen, er heen te gaan om de boel te regelen, dan moest „ie terug en dan had hij wel eens dat ticket verkocht daar aan een ander, en dan moest ik maar weer voor elkaar zien te krijgen om hem hier te krijgen, want hier werkte hij ook.
Hij nam wel eens 5 maanden verlof, maar ja dat is wel 5 maanden salaris kwijt. Ja, dat was echt heel moeilijk. Door die spanning en die dingen zijn we uiteindelijk uit elkaar gegroeid. En ja ik heb op een geven moment zelf gezegd, tot hier en niet verder. Hij heeft nog wel geprobeerd om te helpen, met boodschappen en andere dingen en ja. op een gegeven moment ging het gewoon niet meer. En ja nu.. Int: Gingen jullie scheiden? A: Ja toen gingen we scheiden. Int: Moesten jullie ieder de helft v/d schulden meenemen? A: Wij moesten elk opnieuw aanvragen bij de stadsbank. Hij was vooral met de bank uit hoofden aansprakelijk en ik ook, dus dat werd niet gedeeld. Terwijl hij dus gezegd had, „ik neem alle schulden op me‟ want ik kan werken en ik kan dat inlossen. Wel niet één-twee-drie, maar wel in de loop van de tijd. Mits een rentestop. Maar die kans heeft hij niet gekregen. Dat mocht niet. En ja, toen zijn we allebei apart naar de stadsbank gegaan. Bij mij g ing dat goed, maar bij hem was het elke keer niet goed dus heb ik hem geholpen met papieren. Int: En de stadsbank? A: Nou, de stadsbank vangt het dan op en die gaat in conclaaf met de schuldeiser en proberen een compromis. Mocht dat niet lukken, moet je naar de rechter en kom je in de schuldensanering. Bij mij is dat goed gegaan, ik zit nu ook in de schuldsanering. Bij mijn ex man is dat niet zo ver gekomen want er was elke keer wat anders. Of degene waarmee hij moest praten kon die dag niet of hij moest weer een papiertje of kopietje of wat dan ook regelen. Toen heeft hij het in z‟n bol gekregen, hij wist niet meer wat hij moest doen, hij is z‟n woning kwijt geraakt. Hij is nog wel een keer terug gegaan naar Turkije, in de hoop dat hij daar wat kon doen, z‟n werk hier, alles was hij kwijt. En, de stadsbank had zoiets van nou moet je (niet) doen. Je hebt geen werk en geen huis. Toen ben ik nog met hem mee geweest, „jullie hebben hem niet geholpen, dit komt door jullie‟. Hij woont in Turkije maar wil heel graag terug naar Nederland, maar het is niet te doen. En ja ik leef hier me leven en hij leeft daar z‟n leven en ik heb gezegd „ik hoop dat het goed gaat en je er bovenop komt‟. Maar hij wil terug, maar ja hij zit wel weer in torens van schuld en of ze hem nu wel oppakken en helpen, is nog maar de vraag! Int: Maar jij zit nu in een saneringstraject? A: Ja, ik zit nu in de sanering. En dat was in eerste instantie voor twee jaar, maar mijn bewindvoerder zei: „ik probeer het in 1 jaar, het klinkt raar maar er is bij jou niets te halen‟. Er was toen die tijd net een rechtszaak en er was een wisseling van de ene bewindvoedster naar de andere dus toen kreeg ik van „nog langer‟. Als het goed is ben ik er bijna vanaf, in september als het goed is, want de rechter had gezegd van „twee jaar‟. Maar nu was de commissaris van de rechter had de sleutels in handen en ik moest ineens herkeurd worden. Maar UWV zegt „je hoeft niet herkeurd te worden, je bent 100% afgekeurd‟. Maar nu zijn ze daar mee bezig of dat via de rechter kan, maar ik heb zoiets van „mensen waar zijn jullie mee bezig‟. Het begon met alimentatie vragen, ik vroeg me af hoe ik er aan kon komen van een man die hier niet werkt en woont? Ook al zou die hier werken en wonen, hij heb dat niet. dus ik kan het ook niet vragen. Toen begon ze op gegeven moment: “ kan je nog gekeurd worden”? Dus ik alle papieren opgestuurd dat ik afgekeurd was en dat ging toentertijd heeft eeh, is er beslist dat als je over een bepaalde leeftijd was je niet herkeurd hoefde te worden. En ja, wat ze daar verder mee doen weet ik niet, ik heb ook verder niets meer van gehoord dus ik weet het niet. Als het goed is ben ik er in september vanaf. Anders moet ik nog een jaar, maar drie jaar hoeft eigenlijk niet. de rechter heeft toen gezegd van „twee jaar‟.
En ja toen ben ik dan op een gegevenmoment via via bij de voedselbank gekomen en dat is toch wel een steun voor me. En ja, nu dan met de stadsbank en de bewindvoerder en de voedselbank red ik het op dit moment. Int: En hoe vind je dat je door de stadsbank bent geholpen? A: Nou, niet echt goed want ze hadden mij veel eerder naar die rechter kunnen sturen. Want, ik heb later gehoord dat als je drie maanden bij de stadsbank bent dat ze dan al een aanvraag moeten doen voor de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. Dat hebben ze niet gedaan, want ik was een jaar of anderhalf jaar voor hun. En toen heb ik zelf gezegd van, „ik wil naar die rechter toe, want dit heb geen nut. Ik kom niet verder‟. En ja, wat ik dus net al zei, mijn ex-man hebben ze al helemaal niet goed geholpen. Die is echt van het kastje naar de muur gestuurd. Int: Kreeg je een vast contactpersoon bij de stadsbank? A: Ja, maar die is inmiddels ook weg,ik had op een gegevenmoment een vaste en dat was echt een topmens, die regelde echt heel veel dingen voor me! Ook samen met mij natuurlijk.. en toen kreeg ik later iemand die had zoiets van, ja maar dat moet je allemaal zelf doen. ik dacht echt hoo, wacht even.. ik was echt zo hoteldebotel want je zat zo met papieren in je hoofd. Ik kon op een gegevenmoment niet eens een boodschappen briefje meer schrijven, want als ik iets van papier.. ik las me brieven wel, dat heb ik gelukkig altijd gedaan. Want ik hoor wel eens van mensen dat ze een brief gelijk weggooien of wegstoppen of wat dan ook. Dat heb ik nooit gedaan, ik heb altijd me post geopend. In het begin ook steeds geprobeerd, als ik weer een beetje geld had betaalde ik weer een van mijn schuldeisers of dingen.. En dat is niet vol te houden, want ik was, toen me schuld begon, 78 kilo en toen was ik op een gegevenmoment door alle spanningen en problemen.. ik kwam de eerste keer bij de voedselbank en ik was 54 kilo. Ik was vel over bot, ik had spanning maar ik at niet en er was geen vooruitgang. Ik ben toen naar me huisarts geweest, die heeft me geholpen en nam me onder behandeling, maar ik kwam niet aan. En toen kreeg ik een tip. Eigenlijk een hele slechte tip, van een vrouwtje die zei: „je moet slagroom eten‟. Dus ik heb overal slagroom op gedaan, en ik ben ook aangekomen. Maar, nu is mijn cholesterol veel te hoog. Dus nu moet ik weer cholesteroltabletten me leven lang gebruiken. En, ja antidepressiva neem ik nu ook, want depressief wordt je wel van die dingen. Verder had ik nog andere medicijnen maar daar ben ik stapje voor stapje vanaf gegaan. Veel pijnstillers natuurlijk, vanwege me ziekte. Int: En die depressie is echt gekomen doordat .. A: Ja, het is begonnen toen ik in de schuld kwam.. naa, we zaten nog niet echt in de schuld het was meer voordat we in de schuld kwamen, maar je weet op een gegeven moment niet hoe je eruit moet komen! Me man ging dan wel extra werken en die werkte onderhand dag en nacht. Het poetsbedrijf was altijd wel waar auto‟s werden gebracht. Maar ja, hij kwam thuis om wat te eten en dat maakte hij dan ook nog vaak zelf, omdat ik dat met me arm niet kon. Hij maakte eten voor ons klaar en dan ging die weer naar het werk en dan kwam die ‟s avonds thuis, ging die slapen en werd hij ‟s ochtends wakker. Maar dat was gewoon niet voldoende. We moesten elke maand 1000 euro aan de bank betalen plus die twee leningen die ik apart had genomen; dat was een klein zakje maargoed dat moest ook nog betaald worden. Hij had inmiddels een hele hoge mobiele telefoonrekening bij drie mobiels. Want hij moest steeds in contact blijven met Turkije. En op een gegevenmoment was het zo dat hij in Turkije was en dan werd hij gebeld door zijn baas hier naar Turkije, maar dat moest hij ook zelf betalen. Dus dat is torenhoog geworden. Verder hadden we eigenlijk helemaal geen andere dingen. Niet van kopen of wat dan ook.
Sommige mensen hadden het van de Wehkamp of Neckermann, maar dat deed ik nooit. Als ik wat nodig had dan kocht ik het als we het hadden en anders deden we het niet. Het is puur door die leningen eigenlijk gekomen. En ja, dan wordt je wel depressief. Int: Je praat met genegenheid over hem? A: Ik ben wel heel boos geweest, maar ik toen ik zag hoe hij eronder leed, want op een gegeven moment ook kon hij mij niet meer aan kijken! Ik ben er nog vol van. Hij kon het niet aan dat hij mij zoveel verdriet had gedaan. En niet bewust, want hij had eigenlijk zoiets van we gaan iets opbouwen, want hij werkt als een paard. Toen zei ik ook van als dit lukt, dan straks je ouwe dag.. zit jij met je sigaartje lekker in een stoel, glaasje whisky erbij.. een beetje fantasie eigenlijk. En ja jij hoeft dan ook niets, we hebben hulp voor jou; en echt allemaal. Ik zag op een gegevenmoment hoe hij er onder leed en hoe hij zo zijn best deed om ons eruit te trekken, maar ik zag ook hoe hij zich schuldig voelde van.. ja, hij nam eigenlijk alle schuld op zich. Toen ik na een tijdje nog 54 / 55 kilo woog had hij zoiets van ja, wat heb ik met je gedaan. Je was altijd zo‟n sterke vrouw, dus ik zag op een gegeven moment eigenlijk via zijn ogen. Dus ik had zoiets van ja ik ben wel boos en verdrietig, maar het heeft verder geen nut. Het draagt helemaal niet. Ik weet hoe goed en hoe lief hij voor mijn familie geweest is. Als hij bijvoorbeeld een extra auto had gepoetst dan bleef hij erna thuis, want hij wist dat hij mij ermee blij kon maken. Of het was van: “ kom we gaan een nieuwe broek of jurk kopen”. Niets was goed genoeg voor me, alles deed hij voor mij. Niet alleen voor mij maar ook voor de familie. Voor mijn kinderen, voor me kleinkinderen. Hij had zelf geen kinderen, dus dat was echt eeh.. Int: Hij kreeg er soort van een familie bij toen hij met jou…. A: Ja, nouuuu.. hij had wel geholpen, zelfs geld geleend. Hij heeft ze geld gegeven, geld geleend.. en toen wij eigenlijk in de problemen kwamen werd ik wel geholpen, maar hij niet want hij was de boosdoener. En destemeer zij hem gingen haten van boosheid destemeer zette ik me er tegen af, want hij kon zijn ogen niet open doen om te zien voor wie of wat hij deed? En ja nu ook, nu denk ik van oké, uiteindelijk heb ik zelf ook getekend voor die lening en ik heb zelf ook het risico gelopen. Ik was geen klein kind meer. Ik ben niet gedwongen. Int: Mag ik vragen wat jou weekbedrag is waar je rond van moet komen? A: Ik heb via de stadsbank 45 euro per week. „dat is echt heeeel weinig‟ daar moet je eigenlijk alles van doen. Ik heb een hondje, ik heb 3 poezen. En ja, tuurlijk je bent oma en overgrootoma, 4 kinderen.. ik bedoel is er eens een verjaardag, nou dan zeggen ze wel eens „oma, hoeft niet hoor‟. Nou dat doet pijn, want dan denk je van ja ik wil het toch doen. En dan sluit je je eigen echt op en dan denk ik je zal wat krijgen. En dat is met die kleine precies hetzelfde. Int: Maar je bent dus niet via de stadsbank bij de voedselbank terecht gekomen? A: Nee, die hebben mij er nooit over verteld. eigenlijk eeh, dat is heel vervelend. Ik zat bij de stadsbank en een tafeltje achter mij hoorde ik iemand over de voedsel bank.. dus ik dacht de voedselbank, de voedselbank.. zit dat dan ook hier? Toen heb ik via, ja de naam mag ik niet noemen natuurlijk, maar die ophaalmedewerkster die ik dus kende. Ik heb toen aan haar gevraagd van eeh, weet jij iets? En die wist dat. Int: Is zij een maatschappelijk werkster? A: Nee, ze is ophaalmedewerkster hier in Hilversum. Ze zit eigenlijk overal, je hoeft de krant maar open te slaan of je ziet d‟r. Ze heeft toentertijd ook een maatschappelijk werkster gewezen, want ze zegt „jij moet naar een maatschappelijk werkster, je moet geholpen worden‟.
Ik wist wel wat ik moest doen, maar ik had gewoon iemand nodig die me even een schop onder me kont gaf. Me kleindochter, die nu 20 is, heeft mij ook enorm geholpen. Op een gegeven moment was het van „oma, kom op! Je hebt mij ook altijd geholpen, mijn leven lang en je gaf troost. En ze zei: dan ga je dat doen, dan ga je dat doen en dan ga je dat doen. Je weet wat je moet doen, maar je komt er niet toe. Ik zei „nee‟, ik denk dat ik moet doen maar ik zit vast. Ze heeft me toen ook opnieuw naar de huisarts gestuurd, want de medicijnen waren allemaal door elkaar. Ik wist niet meer hoe of wat en die heeft gezegd.. de huisdokter, de stadsbank en naja noem maar op .. Ik ben verschillende keren geweest tot ik op een gegevenmoment zoiets had van: nou nu gaat het goed. Ik zit op de rails en het treintje rijd. Int: En als je dan klaar bent met de sanering, val je dan terug op je WAO uitkering? A: Ja, maar dat heb ik nu ook, dat gaat helemaal naar de stadsbank en hun betalen de vaste lasten, en geven dan geld voor een week aan mij. Maar ik heb al uitgerekend dat als ik van die sanering af ben dan ga ik niets meer omhoog of omlaag, ik hou dezelfde inkomsten. Maar ik wil dat van me stadsbank afhouden, want ik heb uitgerekend dat elke cheque die je betaald, betaal je 1 euro of 2 euro meer. En als je dat automatisch doet dan hoeft dat niet. dus daar zit ik al mee in me hoofd, dat als ik klaar ben met de sanering dan wil ik de stadsbank stoppen, want dan ga ik doen wat ik vroeger ook altijd deed. Alle rekeningen gingen automatisch, en wat ik overhield daar leefde ik van. En ja, ik kwam vroeger niet in de schuld, want ik had vaste lasten, dat ging maandelijks eraf. En wat ik overhad, daar moest ik het gewoon van doen. En dat is straks weer de bedoeling. Gelukkig dat hier de voedselbank zit, want die had ik toen dus niet. Maar nu wel en dan kan je toch nog een beetje meer lucht happen. Int: Regelt de stadsbank ook automatisch de huur, gas en licht? A: Ja, maar dat deed ik voorheen ook automatisch dus het komt een beetje op het zelfde neer. In het begin had ik echt zoiets van „oh, gelukkig. Ik ben van die druk af‟. Er zat echt zo‟n windhoos boven me, maar het was een soort beschermengel, zo noem ik het maar. De deurwaarder kon niet meer komen, niemand kan je spulletjes pakken, waar ik altijd een soort hard voor gevochten heb. Het was echt een beetje een openbaring. Maar nu, ik zie het niet echt als vervelend. Ik ben er op zich wel blij mee, maar aan de andere kant heb ik ook zoiets van naja, ik ben er in september vanaf. Maar er zijn van die mensen die dan zeggen, „jaa maar dan blijf je vijf jaar in eeh,‟ ja ik weet niet hoe dat heet, je kan dan in ieder geval 5 jaar geen lening afsluiten. Maar dan heb ik zoiets van, waarom heb ik een lening nodig? Het is twee keer in me leven gebeurd. Ik zeg ik hoef geen lening, want ik heb altijd geleerd van eerst sparen dan kopen. En verder. Int: Het was puur om een bedrijf op te zetten.. A: Dat is het puur geweest, en dat is. ja hoe zal ik het zeggen, ik heb 1 keer een risico geprobeerd. Ik was altijd heeeel erg voorzichtig, dit durfde ik niet en dat durfde ik niet..bij dat soort dingen had ik altijd van nou, doe maar niet hoor. ik was niet echt een bangerd.. maar later had ik zoiets van nou ik kan er meerdere mee helpen. Me schoonmoeder, me zwagers en voor onze oude dag. dus nou ik dacht, dat moet goed gaan, maar dat ging het dus niet. Int: En je huidige bewindvoerder is ze ook een betrokken vrouw of man? A: Ik heb haar nog nooit gezien, ik heb mijn eerste bewindvoerder 1 keer gezien. Dat was een papieren overleg en moest ik een contract tekenen. We hebben nog wat heen en weer gepraat en daarna, ja ik kon haar bellen. Er was toen ook een postlokale dienst en nu is die er niet meer. En de huidige bewindvoerder, ja, het enige contact is dat ik stuur om de 2 maanden kopietjes van de belangrijke dingen.
En als ik vragen heb dan kan ik opbellen, maar ik heb eigenlijk geen vragen, want het gaat goed. ik zing het wel uit tot september. En dan krijg ik een papier van goedgedrag zal ik zo maar zeggen, dat je blanco ben. Dan is alles klaar. Int: Niet iedereen houd het vol. A: Ja, maar ik denk dat dat toch andere dingen zijn. Het ligt er ook aan van hoe kom je in de schuld? Het zijn ook mensen die verslaafd zijn of die gokken of die weet ik veel allemaal, alcoholisten ofzo. Je ziet heel veel mensen bij de voedselbank waarvan ik denk van die mensen vallen steeds terug. Ik had ook op gegevenmoment een vrouw die was ook bij de stadsbank .. X.. ze heeft geen computer, haar geld is op, dan denk ik waar ben je mee bezig! dan blijf je in het circuit. Zo zijn er ook mensen die onderling schulden maken of hoe ze het voor elkaar krijgen weet ik niet. Die bewindvoerder zei ook, je mag geen nieuwe schuld maken; ik begon te lachen, je denkt toch niet dat ik gek ben! Ik zeg ik ben blij dat ik bij die rechter ben geweest, dat hij me helpt! Dan ga je toch niet het risico nemen om iets te lenen of wat dan ook, dat is zelfs al als je je prullenbak aan de rand van de weg legt, en je een bekeuring krijgt. Zelfs dan kunnen ze je er al uit gooien ( uit de WSNP). Ik ben echt heel voorzichtig met dat soort dingen. Ik heb geen auto of dat soort dingen, maar je kan overal een bekeuring voor krijgen. Maar dat mag absoluut niet. Int: Hoe kan het dan van die mevrouw, waar je over vertelde.. al je geld gaat toch naar de stadsbank? Stel nou dat je 700 euro krijgt van de gemeente, dan gaat dat toch ook naar de stadsbank? A: Nee, als je bijzondere bijstand krijgt komt dat op je eigen rekening. Want dat heb ik ook gehad in het begin. Want ik ben incontinent. Ik wist niet dat je daar iets voor kreeg, maar toen zei een kennis tegen mij van: „meissie, je kan beddengoed krijgen en een matras en dat soort dingen. Dat kan je aanvragen en dan krijg je dat op je rekening gestort en dan moet je dan die spullen voor kopen. In 1 keer of in 2en of wat dan ook. En tegelijkertijd moet je dat overleggen. En je kan ook bijv. als je zelf of met je kleinkinderen gaat sporten, dat moet je de bonnetjes allemaal bewaren en dan krijg je gedeelte van je telefoon en internet, iets van 140 euro per jaar, terug. Je moet het wel steeds aanvragen, maar dat krijg je op je eigen rekening. Dat hoef je niet aan andere te geven, dat mag je zelf houden. Dus heel af en toe, als je iets extra‟s hebt, bijv als je wasmachine kapot gaat dan kan ik een bepaald bedrag per jaar aanvragen. Je kan het opsparen of opmaken. En dan vraag je bij de winkel een forma nota? Dat lever je in bij de sociale dienst en dan zeggen ze ja of nee. Meestal zeggen ze ja, want je hebt het toch nodig. Int: Hoe word je geholpen bij de sociale dienst? A: Dat is wisselend, er zijn verschillende werknemers daar en omdat ik niet van de sociale dienst ben heb ik ook geen vast persoon. En nou tot nu toe ben ik wel netjes geholpen. 1 keer niet, toen was het daar echt een rommeltje. Maar toen kwam er een vrouw die mij wel kende van de vorige keer en zei: „oh mevrouw het zit zo en zo‟. Voor de rest ben ik altijd wel goed geholpen. En ja je moet heel veel zelf uitzoeken, want ze komen niet bij je thuis om te zeggen van „mevrouw, je kunt dat en dat aanvragen‟. Wat ik in het begin ook bij de voedselbank had, was dat mensen zeiden tegen mij van „je moet dit aan vragen en je moet dit even uitzoeken‟. En dan was ik een soort van sociaal denken en zo hoor je ook weer dingen van andere. Maar ik was al wat verder dan de andere. Zo ook die mevrouw met die computer, die had ik haar ook tips gegeven, je kan dit en dit aanvragen. Maar toen zei ze van …X.. en toen zei ik „maar ik wil dit helemaal niet horen, want je maakt mij medeplichtig. Ik weet het niet en ik wil het niet eens‟.
Int: Je krijgt een standaard bedrag per jaar wat je dan op mag maken..? A: Ja, bijvoorbeeld als je radio of tv kapot is of je wasmachine. Normaal gesproken voor een droger of wasmachine dan niet maar in mijn geval zou dat misschien een uitzondering zijn, omdat ik mijn arm niet kan gebruiken. Magnetron, als je meubels kapot zijn, er is overal wel een pot voor. Dat ik incontinent ben of extra ziekte uitgave is ook weer. Ik zat bij Agis dat was honderd zoveel en dat was gewoon Agis. En nu ben ik gewoon bij Agis en de tandarts en ik betaal minder dan voorheen! En de tandarts moest erbij. Want ze zei dat als ik een rekening kreeg van de tandarts, die hoger is dan dat het ziekenfonds betaald moet ik het zelf betalen. Maar als ik er een verzekering voor heb, dan betaalt die een gedeelte en als je er dan even er boven komt dan kan je het wel van de sociale dienst krijgen. Int: Noemen ze dat langdurigheids toeslag? A: Langdurigheids toeslag krijg ik ook, omdat ik langdurig met weinig geld rond moet komen. daar is het eigenlijk voor. er was nog iets, eeh, dat had ik twee jaar geleden. Omdat ik toen dat had met me arm, stookte ik het meestal warmer. Dus toen kwam mijn gas en licht rekening hoger en toen kon ik daar via me huisdokter die zei dat ik dat bij de sociale dienst ook weer kon terug vragen. Op het laatste moment bleek dat die maatschappij een fout had gemaakt dus toen bleek dat het niet zo hoog was. Twee keer in de week heb ik thuiszorg, die komt stofzuigen, ramenlappen. Ik noem het altijd rommelen. Ik ruim ook wat dingetjes op, ik vul me wasmachine, droger, afwasmachine. Dat gaat allemaal wel. Ik moet dan wel oppassen dat ik me linker arm niet overbelast, want ik kom dan wel eens bij de dokter met „oh ik heb zo‟n last van me arm‟. En dan zegtie je hebt een tennisarm. Dan moest ik hem een paar weken in een mitella dragen, dan zei die: „dat kan helemaal niet want je kan je rechterarm ook niet gebruiken!‟ Daar moet ik wel voor uitkijken, maar ja ik rommel de hele dag een beetje aan. Int: Ja, en ik zie nou eeh. Dit is je kleinzoon he (ja), en dit je achterkleinzoon dus je bent wel een soort eeh, iedereen komt hier lekker binnenvallen? A: Ja nou, hij komt wel eens hier, dan pik ik hem gewoon van z‟n moeder, dat vind ik heerlijk. Hij helpt altijd. Dan gaat hij wel eens stofzuigen en met een verjaardag, die ik laatst had, dan helpt hij ook iedereen wel. Er zullen dagen zijn dat ik bijna niemand zie, want ja hij gaat ook niet elke dag naar oma, dan is hij lekker met z‟n vrienden. Ik heb tijden dat ik helemaal niemand zie, het is wisselend. Ze denken ook wel eens van ja, we doen het maar niet, want mama heeft het niet. Vrienden of vriendinnen heb ik eigenlijk niet, die ben ik kwijtgeraakt in de loop van de jaren. Ik probeer ook altijd wel op verjaardagen te komen of gewoon daar heen te gaan en een kleinigheidje te doen, maar ze kwamen niet hier, omdat ze dan dachten dat ze me overbelasten of wat dan ook. Sommige hadden zoiets van eigenschuld dikke bult. Int: Ja dat is dan wel jammer hé, het heeft uiteindelijk heel veel gevolgen. A: Ja dat heb ik zeker. Ja, ik ben toch wel blij want ik put steeds weer moed uit verschillende dingen dat ik het toch weer elke keer doorsta. Ik ben toch altijd wel positief gebleven. En dat heb ik ook door andere ook wel opnieuw opgepakt, want ik ben wel altijd een positieveling geweest en opgewekt enzo. Van een klein bloemetje kan ik echt enorm genieten. De krokussen komen uit de grond dan ga ik eerst iedereen even bellen of als er sneeuwklokjes vielen „oh het sneeuwt!‟. Dat heb ik gelukkig in me en hoe ik er aan kom weet ik niet of ik het nou van me ouders heb of van mezelf dat weet ik niet. Ik ben wel … maar ik kan toch wel ook die dingen zien! Dat is een beetje dubbel zo. En dat heb ik nu bijvoorbeeld met die kleine.
Dan loop ik bijvoorbeeld een stukje de straat in en dan ziet hij een bloemetje en een vlindertje en het is mooi om dat ook een keer door de ogen van een kind te zien. Daarom ben ik ook zo dankbaar dat ik een jonge moeder ben geweest en een jonge oma en een jonge overgrootmoeder want je kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen houden je overeind. Dat is meer waard dan je man en alle rijkdommen op de wereld! Nou ik heb alles wat er in me tuin staat mee genomen uit me vorige woning. Dat was in de winter, in december. Dat was een perenboom, een kersenboom, aalbessen, bloemen, bollen.. alles heb ik uit me vorige woning. Ik wist dat alles plat ging, dus ik dacht ik stop alles vol met krokussen, frisia‟s en weet ik veel allemaal wel niet. Dat heb me man toen, toen we nog samen waren, me helpen met over verhuizen. Hij heeft alles zo maar eventjes in de grond gezet van laat het maar. Toen hebben we een jaar erop alles neergezet zoals we wilde, zelfs de grootste boom hier heeft hij voor mij verhuisd hierheen. Ik had zoiets van „dat is van mij‟ enne ik denk ik neem het mee! Jaa, in een paar jaar is dat hier echt goed gegroeid! Int: En je hebt hier nu wel kunnen wennen? A: Eeh, ja sommige mensen wel, sommige mensen niet. Je merkt hoe mensen er over praten, er zijn wat eigenaardige dingen. Zoals de mensen aan de overkant die hebben alles dicht, dicht, dicht. Maar normaal wordt het zomer, gaan de bomen in de bloei staan en de blaadjes eraan. En dan zie ik een bord. Dat had ik in me vorige woning ook. Dan keek ik tegen een school aan. Toen ik hier pas kwam wonen had ik echt zoiets van: ik word gek van die muur! Had ik in me tuin ontzettend grote bomen en bloemen en dingen. Dat nam het zicht van de buren in. Toen had ik een eigen bos, dat heb ik nu weer. Ja je moet toch je eigen wereldje creëren. En de mensen mogen in mijn wereldje komen, die mogen er van meegenieten, willen ze niet dan blijven ze buiten. En ik kom ook wel uit dat wereldje, want ik ga er ook wel eens op uit. Waarom zou ik naar het dorp gaan, ik heb geen geld?! Wat moet ik daar doen? Je ziet daar leuke dingen of je wilt een keer iets voor je kleinkinderen of voor je hondje of voor je kat, maar dat kan niet, want je hebt het niet. Zo is het met kleding ook; ik ga vaak ook een winkel niet in, want ik kan er toch niet in lopen. Dan had ik nog het nadeel dat ik maar 54 woog, ik had maatje 34. Al me kleding had ik weggegeven of weg gedaan, want ik paste het toch niet meer. Op een gegeven moment was ik weer dik geworden en woog ik 82, dus had ik weer grote kleding nodig. Nu weeg ik gelukkig weer 64 dus. Ik ben weer heel erg afgevallen. Ja, je moet wel steeds weer nieuwe kleding, maar hoe kom ik er aan? Gelukkig ben ik pas jarig geweest en zeiden me dochters: „mam, we nemen je mee naar het dorp, dan krijg je nieuwe kleren‟. Zo vang je dat dan weer op.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen op de basisschool. Mevrouw sprak gebrekkig Nederlands. De dochter van 12 jaar was echter nodig bij het wederzijds vertalen. Bepaalde vragen heb ik daarom niet gesteld. Bijvoorbeeld doorvragen over de echtscheiding. Mevrouw haar non verbale uitdrukkingen zijn uiteraard niet te horen op het opneemapparaat. Mevrouw liet bijvoorbeeld door bewegingen zien dat haar man aan de alcohol was. Zij maakte deze beweging zo, dat haar dochter dit niet zag. Mevrouw wilde bewust haar dochter sparen. Deze constatering is speculatief. Mevrouw en ik zaten op een tweezitsbank. Haar dochter zat op de leuning. In het begin vond zij het vertalen nog wel interessant, maar na een tijdje zag ik haar aandacht verslappen. Het zoontje van 5 zat t.v. te kijken en een dochter zat spelletjes te doen op de computer. Ik kreeg de indruk dat iedereen zich op zijn gemak voelde. Ik stelde mijzelf voor, en gaf aan dat ik het op prijs stelde dat ik mevrouw mocht interviewen. Ik sprak mevrouw bewust aan met jij, dit om minder afstand te creëren. Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. A: Ik Nederlands, die grote problemen, ik ben school, lezen en die schrijven, die school begrijpen, die thuis, ik voedselbank, problemen met nieuwe kaart, ik telefoon contact nemen, nee mevrouw, die vrouw contact opnemen,die problemen, alles die brieven, internet, Sociale dienst, ik contact opnemen, nee mevrouw even wachten mevrouw, volgende week mevrouw, die donderdag die voedselbank in die pakket, die mevrouw Anne Marie, goed vrouw, die Maatschappelijk werk zal contact opnemen, die mevrouw die helpen, even wachten mevrouw, die Sociale dienst, nee mevrouw, even wachten. Gisteren die mevrouw contact opnemen, even wachten (zoekt ) deze mevrouw, Volgende week maandag 2 uur zij thuiskomen, (zijn)Ja, maatschappelijk werker, van school, contact opnemen, die school, kinderen Voedselbank contact opnemen, sorry mevrouw, vanmiddag ook niet contact opnemen, morgen, drie keer, dinsdag donderdag, vrijdagmorgen, maandag en donderdag. Ik thuis ook niet telefoon, ik mobiel, ik geen geld voor mobiel, Die kinderen goed Nederlands. Int: Hoe lang woon je in Nederland? 13 jaar met Turkisch meneer, In Turkije getrouwd. Toen ging alles nog goed. Kinderen niet problemen. Man problemen. ( man altijd problemen) Kinderen eten praten, Ik hoofd teruggeven.
Int: Kwamen toen de financiële problemen? A; Financiële problemen begonnen Kleine problemen, werken, deze keer zitten, Kleine problemen, sinds drie jaar, grote problemen die alles afgesloten, deurwaarder, deze man contact opnemen, ik Turkisch praten. Int: Hoe lang ben je al alleen. A: Drie jaar alleen, drie jaren goed Een week, huilen, ikke contact opnemen, nee mevrouw, even wachten mevrouw. Int: Kreeg jij geld van de gemeente? Kind: Stadsbank. Alle geld en uitkering gaan naar de stadsbank. Wij krijgen 60 euro per week van de stadsbank. A: Niet eten, donderdag naar voedselbank. Eten, drinken, we krijgen geen eten om mee naar school mee te nemen. Macaroni eten, altijd macaroni eten, kinderen dik, niet kiwi eten. Kind: Omdat we heel veel schulden hadden, wat mijn vader had gedaan. Toen moesten wij naar de stadsbank. Int: Hoe lang gaat dat nog duren? A: Tot 2011. Kind: Mijn vader hoeft de schulden niet te betalen. Niet werken, niet contact opnemen, Mijn moeder zegt dat het niet echt sneller gaat. Ik ben een soort tolk van mijn moeder. Als we kinderbijslag krijgen, dan gaan we naar de stad en dan kopen we kleren. Iedere drie maanden, vier kinderen. Alles alles, die haren, die nieuwe school, die boeken, ik ga naar de middelbare school. Die schoolboeken zijn gratis, maar een schoolfonds moet je betalen. Eerst was er een mevrouw die hielp ons eerst, van maatschappelijk werk. Zij kwam iedere vrijdag naar brieven kijken, Er is ons verteld dat wij iemand anders zouden krijgen, Int: Wordt je ook geacht om te werken? A: Ikke bezig, ik ben afgekeurd, ik niet werken, die problemen die hoofd teruggeven, die sociale dienst contact opnemen. Ik psychiater in Utrecht? Mevrouw (interculturele psychiater) Ik even wachten mevrouw, ik dokter, allemaal vlekken, ja dokter ik niet werken, ze was al eerder afgekeurd. Ik ben in 1996 geboren, in 1995 naar Nederland Kind: We moesten in 1999 uit huis omdat we de huur niet hadden betaald, dat had mijn vader gedaan. A: Mevrouw, 1996 grote school, twee kinderen, ik mooie vrouw, ex man mooi, geen problemen, 1999 geboren, grote problemen, ik niet werken, werken, drie uur die avond, meneer mevrouw, die collega de vriendin de vriend..alles goed. Toen begon problemen, eerst klein probleem Grote problemen, geen geld, gemeente, werken. Ik drie jaar stadsbank, ik problemen, mevrouw helpen. 1week 60, 80 euro. Ik heb vier kinderen, eten drinken is niet genoeg.
Int: Hoe kwam het dat je man niet meer ging werken? Kind: Waar mijn vader werkte was geen werk meer. Hij vond daar geen werk. A: ex-man weg. Deurwaarder, deurwaarder. Sociale dienst contact opnemen. Even wachtten..telefoon contact nemen Drie maanden 1x contact opnemen, problemen, Niet praten, niet eten, niet contact opnemen. Int: Denk je als hij (ex man) snel weer werk had gevonden, dat er daardoor minder problemen kwamen? A: Niet problemen, man goed werken, avond 8 uur. Niet problemen. Int: Is het hebben van werk heel belangrijk voor jouw man? (cultuur) A: Ja, geld, die school al die geld. Man niet werken, vrouw niet werken, geen geld. Altijd problemen, in Nederland controle sociale dienst niet helpen. Even wachtte meneer… Kind: Vader had aangegeven dat hij geen werk kon vinden. Sociale dienst zei komt morgen, komen geen steek vooruit Normaal de sociale dienst alstublieft meneer die formulier, goed meneer. Problemen brief komen, u wilt werken contact opnemen, volgende week, volgende maand, even wachtte even wachtte Waarom wachtte? Ik heb vier kinderen, groot probleem, even wachtten, alstublieft meneer. Niet klein uur werken niet 3 uur, 2 uur werken ook niet,even wachtte meneer. Kind: Toen we uit huis moesten, zeiden ze dat mijn moeder niet hoefde te werken door alle problemen. Geen geld komen, bank komen, sociale dienst helpen Int: Heeft de Sociale Dienst jullie geholpen met meubels? Kind: Om een bank te kopen. Na drie jaar sociale dienst geld komen, formulier. Toen we problemen hadden was ons huis niet zo mooi. A: Die brief komen, van die deurwaarder, ik niet begrijpen. Waarom deurwaarder, waarom elektriciteit en water? Deze die contact nemen die mevrouw, mevrouw volgende week, niet volgende week, u telefoon- contact nemen? Ja goed mevrouw alstublieft, niet problemen ik deurwaarder ik niet geen geld. Bij de sociale dienst, bij die bank. Ja mevrouw Nederlands spreken, praten Nederlands, Nederlands groot Nederlands spreken niet rustig ik niet begrijpen. Int: Precies, te snel en te lange zinnen A: Volgende week die maandag komen, ja goed 1 uur? Nee 1 uur en half komen. Om twee uur helpen met praten. Die mevrouw met school contact opnemen, sociale dienst contact nemen, Ja mevrouw goed. Ik niet problemen, die helpen Int: Dus bij de sociale dienst helpen ze jou nu goed? A: Een beetje helpen, ja, telefonisch contact opnemen, mevrouw niet vanmiddag, maar morgen.
9 uur 12 uur kinderen op school , oh sorry mevrouw wacht, die telefoonnummer opschrijven, alstublieft, alstublieft. Die probleme alstublieft. Nee, sorry mevrouw ik ben vrij, ziek, die een hele week. Ik dat niet begrijpen, ik dat niet begrijpen. Int: Je kunt niet volgen dat de casamanager de ene keer vrij is en de volgende keer ziek? A: Ja, ik niet begrijpen. Int: Je gaat nu naar school, om het Nederlands beter te leren spreken, is dan de bedoeling dat jij misschien weer gaat werken? A: Nee, niet werken. Ik ben moe bank, ik ben bezig ik ben niet daar. Ik ben niet werken. Ik ben telefoon contact opnemen. Alstublieft kan niet werken. Int: Maar je volgt nu Nederlandse les, je wilt graag Nederlands leren lezen en begrijpen zodat je brieven…kan begrijpen? A: Ja, ik niet begrijpen. Ik begrijpen, niks helemaal niks van brieven. Die deurwaarder, die Nederlands ik niet begrijpen Deze deurwaarder niet normaal brief, niet normaal brief. Die kinderen op school die brieven die boek die halen, kinderen helpen goed. Ik ben weg, die deurwaarder komt. Niet problemen, geen geld, kleine kleine kleine, nee niet kleine, grote…(kinderen) Grote eten, drinken grote. Int: Zij gaat straks naar de middelbare school, welke school gaat ze? A: (naam van school) juf goed, die meester goed. Goed voor kinderen. Ik ben contact opnemen ik praten die juffen die controle Mevrouw goed? Niet helpen. Nederland die kinderen ook niet helpen mevrouw Ik boek goed lezen, ik niet begrijpen, Ik afspraak maken, die praten,wel of niet Nederlands praten, Turkisch praten,die school die Nederlands geven. Ik wil Turkisch praten Int: Want wat ik vroeg, jij gaat straks naar de middelbare school en wat bedoelde je moeder, dat je juf wilde dat jullie meer Nederlands praten? A: Nee, thuis moeten we gewoon normaal Turks praten en school gewoon Nederlands. Int: Om straks je rooster te kunnen inzien heb je internet nodig.. Kind: We hebben geen internet Eigenlijk moet ik ook een eigen computer op mijn kamer om op internet op de site van bijvoorbeeld Engels wachtwoord intikken Int: Kun je dit bespreken met de stadsbank? A: Ja,die stadsbank, die contact opnemen, die praatte,die Nederlandse telefoon. 1maand die maximum die kleine, die geld die deurwaarder Kind: Omdat we klein geld krijgen elke week, kunnen we geen internet laten openen, anders hebben we niks om te eten.
Int: Zou je dit bij de stadbank moeten melden, dat je internet nodig hebt? Kind: Dat hebben we gister gedaan, maar ze zeggen nee. Tijdsduur De sociale dienst, goed internet die geld, maar je moet met 5 euro maximaal een abonnement hebben, maar daar heb je niks aan. Want je hebt geen abonnement van 5 euro Int: Maar jij kunt straks alleen op internet je rooster inzien, dat wordt dan echt een probleem. Kind: Als ik een werkstuk heb, dat had ik dit jaar ook, en we hebben geen internet weet ik nog niet hoe ik dat ga oplossen. Ik krijg zo’n boekje, waar mijn rooster erin zit en daar moet ik gaan kijken waar bijvoorbeeld maandag ik op de middelbare school zit. En dan moet ik zondag of zaterdag gaan oefenen en dan moet ik ook andere dingen schrijven maar dat kan ik niet. A: 1 zaterdag 1 zondag die schoonbroertje, die internet werken ook niet. Int: Je gaat af en toe daarom naar familie? Kind: ja maar we kunnen daar ook niet elke dag naar toe, en we hadden een afspraak bij de sociale dienst. Daar was een man, en die had ik ook verteld dat ik internet moest en een eigen computer voor boven, toen zij die ik kan 700 euro aan jullie geven, en dan heb je over een week of drie, want als zij die 700 euro gaan sturen, dat het dan bij onze schuld gaat komen, de stadsbank. En dat vond ik juist heel raar. Int: Hebben ze dat bij de sociale dienst gezegd? Kind: Ik heb verteld dus dat ik internet moest, en toen kwam de vriendin van mijn moeder ook en zei ook dat we 700 euro zou geven dat het bij onze schuld zou komen. Int: Iemand van de sociale dienst heeft tegen jou gezegd: ik wil jullie wel helpen maar dan geef ik geld? Kind: Ja, 700 euro en dan kan je kiezen of je daar kleren van kopen, of computeren, en toen drie weken later dat het zo was. Int: Wordt je goed geholpen door de sociale dienst van Hilversum? A: Niet, nee de praatte, maar niet helpen. De sociale dienst contact opnemen, die afspraak maken die praatte die computer die openen die helpen mevrouw. Oh ja, mevrouw dat is brief komen, sociale dienst geld. Niet contact nemen, niet helpen. Wachtte mevrouw, ik wachtte maar die kinderen naar school, probleem die kinderen die school. School: computer goed begrijpen. Int: Heb jij ooit weleens een tolk gehad bij de sociale dienst? A: Nee geen tolk, goed mevrouw Nederlands praten, waarom tolk u goed praten. Vier kinderen jongetje drie meisje. Ook niet. Niet praten, die Nederlands, mijn dochter die tolken. Int: Werkt daar niemand van Turkse afkomst? Kind: Een meneer of mevrouw van Turkse nationaliteit mag mijn moeder niet helpen. A: Sociale dienst niet goed helpen. Nederlands vragen, ik niet goed begrijpen.
