Instructieboek voor de Zeekadet Zeekadetkorps Willem Ruys 17-Okt-2011

Instructieboek voor de Zeekadet Zeekadetkorps Willem Ruys 17-Okt-2011

INHOUD 1

2

3

4

Het instructieboek _____________________________________________________ 20 1.1

Inleiding ________________________________________________________________ 20

1.1

Wat wordt er verwacht van een Zeekadet ? ___________________________________ 21

1.2

De opleidingen ___________________________________________________________ 23

Opleiding Zeekadet der derde klasse _______________________________________ 50 2.1

Inhoud van de opleiding ___________________________________________________ 50

2.2

Het Zeekadetkorps _______________________________________________________ 50

2.3

De inwendige dienst ______________________________________________________ 54

2.4

Rangen en standen _______________________________________________________ 61

2.5

Scheepsbeveiliging _______________________________________________________ 66

2.6

Onderhoud en Hygiëne ____________________________________________________ 71

2.7

Schiemannen ____________________________________________________________ 74

2.8

Benamingen en uitdrukkingen ______________________________________________ 77

2.9

Roeien en wrikken ________________________________________________________ 81

2.10

Exercitie ________________________________________________________________ 86

CWO Kielboot 1 _______________________________________________________ 100 3.1

Inhoud van de opleiding __________________________________________________ 100

3.2

Wat moet je weten ? _____________________________________________________ 100

Sloepgast der tweede klasse ____________________________________________ 150 4.1


4.2

Roeien ________________________________________________________________ 150

4.3

Onderdelen Beenhakkervlet _______________________________________________ 151

4.4

Schiemannen ___________________________________________________________ 152

Inhoudsopgave

~1~


5

6

7

8

Zeekadet der tweede klasse ____________________________________________ 200 5.1


5.2

Scheepsonderhoud ______________________________________________________ 200

5.3

Benamingen en uitdrukkingen _____________________________________________ 208

5.4

Meren en ankeren _______________________________________________________ 209

5.5

Sloep hijsen en strijken ___________________________________________________ 214

5.6

Schiemannen ___________________________________________________________ 216

5.7

Brandbestrijding ________________________________________________________ 219

5.8

EHBO __________________________________________________________________ 225

5.9

Navigatie ______________________________________________________________ 227

5.10

Technische dienst ________________________________________________________ 234

5.11

Logistieke dienst ________________________________________________________ 239

CWO Kielboot 2 ______________________________________________________ 250 6.1


6.2

Wat moet je weten ? _____________________________________________________ 250

Sloepgast Der Eerste klasse _____________________________________________ 300 7.1


7.2

Reglementen, seinen, dagtekens en lichten ___________________________________ 300

7.3

De buitenboordmotor en schroef ___________________________________________ 300

7.4

Vaarklaar maken motorboot _______________________________________________ 303

7.5

Takelingen en oogsplits ___________________________________________________ 304

Hofmeester Der Tweede klasse __________________________________________ 350 8.1

9


Machinist Der Tweede klasse ___________________________________________ 400 9.1


Inhoudsopgave

~2~


10

Zeekadet der eerste klasse ____________________________________________ 450

10.1


10.2

Navigatie ______________________________________________________________ 450

10.3

Blokken, takels en ankers _________________________________________________ 457

10.4

Schiemannen ___________________________________________________________ 461

10.5

De brandbestrijding ______________________________________________________ 463

10.6

Gewondenvervoer _______________________________________________________ 481

10.7

Het schip verlaten _______________________________________________________ 486

11

Meestersloepgast / kielboot 3 _________________________________________ 500

11.1


11.2

De WR1 sloep ___________________________________________________________ 500

11.3

Praktijk zeilen in WR1 ____________________________________________________ 501

11.4

CWO Kielboot 3 _________________________________________________________ 501

12 12.1

13 13.1

Hofmeester Der eerste klasse __________________________________________ 550 Inhoud van de opleiding __________________________________________________ 550

Machinist Der eerste klasse ___________________________________________ 600 Inhoud van de opleiding __________________________________________________ 600

Inhoudsopgave

~3~


Inhoudsopgave

~4~


1 HET INSTRUCTIEBOEK 1.1 Inleiding Dit is het instructieboek voor de Zeekadetten van het Zeekadetkorps Willem Ruys. Het vormt de basis van de diverse opleidingen die een Zeekadet kan volgen gedurende de tijd dat hij/zij deel uit maakt van de bemanning. Elke Zeekadet begint als passagier aan boord van onze schepen en zal na het volgen van de opleidingen steeds meer kunnen en mogen. Het wordt steeds leuker en spannender. Wellicht komt er een moment dat je zelfs de Pax mag varen, of kan koken voor de hele bemanning of in de machinekamer alle motoren soepel kan laten draaien. Naast dit boek zullen er aanvullende boeken worden gebruikt voor bepaalde onderwerpen, zoals het zeilboek van Peter Hoefnagels. Vanaf hoofdstuk 2 komen de diverse opleidingen aan bod. Bij elke opleiding zal ook een leeswijzer gegeven worden zodat duidelijk is wat voor die opleiding belangrijk is, welke boeken er nog meer bestudeerd moeten worden en wat er getoetst gaat worden. Elk opleidingshoofdstuk begint met een nieuw 50-tal omdat we niet het hele boek opnieuw hoeven te maken als er iets in een hoofdstuk wijzigt.

Het instructieboek

~ 20 ~


1.1 Wat wordt er verwacht van een Zeekadet ? Hoe hoger de rang van de Zeekadet hoe meer er van hem/haar verwacht wordt. Wat er verwacht wordt staat hieronder. Zoals je ziet gaan we steeds een stapje verder en bij elke stap hoort een opleiding die je kunt volgen. Als je Zeekadet der tweede klasse bent kan je een dienstvak (Nautische Dienst, Technische Dienst, Logistieke Dienst) kiezen. Dan ga je binnen je dienstvlak verder met de opleidingen. De enige uitzondering is dat iedereen wel Kielboot 2 moet doen. De reden hiervoor is dat iedereen in een vlet moet kunnen zeilen want dat gebeurd tijdens kampen veel.

Rang/stand

Veiligheid

Programma

Nautisch

Dienstvak

Aspirant (10 jaar)

Kunnen zwemmen.

-

Onder begeleiding passagier aan boord.

-

Zeekadet 3

Zichzelf in veiligheid kunnen brengen.

Onder begeleiding uitvoeren van standaard taken.

Zelfstandig passagier aan boord van de schepen.

-

(11 jaar)

Zelfstandig bemanningslid roeivlet. Zeekadet 2 (13 jaar)

Onder begeleiding handblusser kunnen bedienen.

Onder begeleiding leiding geven bij uitvoering van standaard taak.

Onder begeleiding commandant van een roeivlet.

Mee kunnen helpen met hijsen van vlet of MOB.

Zelfstandig kunnen uitvoeren van standaard taken.

Zelfstandig bemanningslid zeilvlet.

Basiskennis van de verschillende diensten.

Onder begeleiding roerganger zeilvlet.

Onder begeleiding onderhoud kunnen plegen.

Het instructieboek

~ 21 ~

-


Rang/stand

Veiligheid

Programma

Nautisch

Dienstvak

Zeekadet 1

Onder begeleiding lid brandpiket.

Zelfstandig leiding geven aan uitvoering standaard taken.

Onder begeleiding lid meerploeg Pax.

ND: Onder begeleiding kleine reparaties KVM en touwwerk.

Zelfstandig commandant roeien zeilvlet in makkelijke omstandigheden.

ND: Onder begeleiding roerganger MOB.

(15 jaar)

TD: Onder begeleiding bediening MK. LD: Onder begeleiding Toko en bereiding maaltijden.

KWMR

Zelfstandig lid brandpiket.

(17 jaar)

Zelfstandig leiding geven aan bak bij standaard en niet standaard taken.

Zelfstandig lid meerploeg Pax.

ND: Zelfstandig commandant roeien zeilvlet in moeilijke omstandigheden. ND: Onder begeleiding commandant WR1. ND: Onder begeleiding commandant MOB. TD: Zelfstandig bediening MK. TD: Onder begeleiding vastgestelde kleine reparaties MK. LD: Zelfstandig Toko en bereiding vastgestelde maaltijden. LD: Onder begeleiding kamp voorbereiding.

BTSM (20 jaar)

Onder begeleiding leider brandpiket / verlaatrol.

Zelfstandig leiding geven aan meerdere bakken bij uitvoering voor gedefinieerd programma.

Zelfstandig aandragen van nieuwe programma onderdelen.

Onder begeleiding coördinatie van specifieke taak binnen dienst. ND: Zelfstandig commandant MOB. TD: Zelfstandig vastgestelde kleine reparaties MK. LD: Zelfstandig voorbereiding menu kamp.

SPR (23 jaar)

Zelfstandig leider brandpiket / verlaatrol.

Zelfstandig leiding geven aan korpsmiddag.

Onder begeleiding coördinatie van specifieke taak binnen dienst. ND: Onder begeleiding gezagvoerder Pax. TD: Zelfstandig machinist Pax. LD: EHBO-er.

Het instructieboek

~ 22 ~


1.2 De opleidingen Als een Zeekadet lid wordt dan begint hij/zij als aspirant in de Nautische Dienst. Jaar

Iedereen

Nautisch

Technisch

Logistiek

Rang/stand na opleiding

0–1

Zeekadet 3

-

-

-

Zeekadet 3

1-2

Kielboot 1 + Sloepgast 2

-

-

2-3

Zeekadet 2

-

-

-

Brevet na opleiding

kielboot 1 + Sloepgast 2 Zeekadet 2

Na het bereiken van de stand Zeekadet 2 kan de Zeekadet een dienstvak kiezen. Hij/zij zal dan de opleidingen volgen van het dienstvak. Jaar

Algemeen

Nautisch

Technisch

Logistiek

3-4

Kielboot 2

Sloepgast 1

Machinist 2

Hofmeester 2

Rang/stand na opleiding

Brevet na opleiding Kielboot 2 + Sloepgast 1, Machinist 2 of Hofmeester 2

4-5

Zeekadet 1

5-6

6 -7

-

-

-

Meestersloepgast + kielboot 3

Machinist 1

Hofmeester 1

Onderofficieren training

Het instructieboek

Zeekadet 1 Meestersloepgast + Kielboot 3, of Machinist 1 of Hofmeester 1 Kwartiermeester

~ 23 ~


Aantekeningen

Het instructieboek

~ 24 ~


2 OPLEIDING ZEEKADET DER DERDE KLASSE 2.1 Inhoud van de opleiding De opleiding Zeekadet de Derde Klasse is de eerste opleiding die een Zeekadet gaat volgen binnen het Zeekadetkorps. Deze opleiding is nodig voor het behalen van de stand Zeekadet der Derde Klasse. Na deze opleiding moet je het volgende kunnen: 1. Belangrijke zaken en begrippen weten van het Zeekadetkorps. 2. Weten wie wat aan boord doet. 3. Je weg weten aan boord van de schepen. 4. Weten wat je moet doen bij de verlaatrol. 5. Weten hoe je het schip ordelijk en netjes houdt. 6. Een aantal basis knopen en steken kennen. 7. Kunnen roeien. 8. Aan exercitie/baksgewijs kunnen deelnemen.

2.2 Het Zeekadetkorps 2.2.1 Het Zeekadetkorps Nederland Lees de paragraaf goed door en leer de korpsen uit je hoofd.

In navolging van het Engelse Zeekadetkorps startte op 18 februari 1949 te Gouda het zeekadetkorps in Nederland. Grondlegger is Kapitein Luitenant ter zee A.Kroeze, destijds hoofd van marinevoorlichtingsdienst, tezamen met de redersverenigingen. De doelstelling van het Zeekadetkorps is in de statuten als volgt omschreven: "De vereniging heeft ten doel bij de Nederlandse jeugd belangstelling te wekken en te onderhouden voor de scheepvaart alsmede het verrichten van al hetgeen met vorenstaande in de ruimste zin verband houdt of daarmee bevorderlijk kan zijn." Als je zeekadet bent, leer je de basiskennis van het scheepsleven. Je wordt in de gelegenheid gesteld te trainen in zelfvertrouwen, verantwoordelijkheid, kameraadschap en leiderschap.

Opleiding Zeekadet der derde klasse

~ 50 ~


In de volgende plaatsen zijn op dit moment Zeekadetkorpsen: 1. Gouda

6. IJmuiden

11. Vlaardingen

16. Delfzijl

2. Maassluis

7. Den Haag

12. Alkmaar

17. Lemmer

3. Amsterdam

8. Rotterdam

13. Heerhugowaard

18. Harlingen

4. Schiedam

9. Den Helder

14. Hellevoetsluis

19. Moerdijk

5. Arnhem

10. Vlissingen

15. Waalwijk


~ 51 ~


2.2.2 Het Zeekadetkorps Willem Ruys Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wanneer het korps is opgericht en naar wie het korps is genoemd.

Zeekadetkorps Arnhem is in 1951 opgericht op initiatief van de heer van Schiebergen, de commandant van het zeekamp van het jeugdzeeverbond. Deze kampen werden gesteund door de Koninklijke Marine en de Nederlandse Reedersvereniging en de zeekadetten uit Engeland, België en Zweden waren op de kampen aanwezig. Tijdens het kamp van 1949 aan boord van de Hr. Ms. Cornelis Drebbel kreeg hij van overste Kroon de vraag om een korps op te richten. Schiebergen ging in Arnhem op zoek naar een commandant en vond de koopvaardijman Frans Blankert die de eerste commandant van zeekadetkorps Arnhem werd. Uit de vroegere kampen werden 15 aspiranten aangetrokken. Vervolgens moest er een naam voor het zeekadetkorps Arnhem bedacht worden. De heer Schiebergen bedacht de naam "Willem Ruys", oud directeur van de Rotterdamse Lloyd. Willem Ruys was een aardige man en Schiebergen had hem leren kennen toen ze samen door de Duitsers tijdens de tweede wereld oorlog in de gevangenis in Scheveningen waren gezet. Willem Ruys is later door de Duitse bezetter als represaille gefusilleerd. De eerste sloepen werden betaald door het geld van de Lloyd en de sloepen werden ondergebracht in een keet aan de overkant van de Rijn. Snel daarna kwamen kleermakers van de Koninklijke Marine voor uniformen. De installatie vond plaats op Deelen. Daar werden de mutsen door mevrouw Ruys en de vrouw van de toenmalige minister van defensie, Ir, Staf, aan de kadetten uitgereikt. Vanaf 2006 zijn wij de WR vlag gaan voeren. Deze vlag was de eerste vlag van de rederij van Willem Ruys Jan Daniëlzoon, de overgrootvader van Willem Ruys. Zijn eerste schip was de Cornelus Wernard Eduard dat op 7 september 1839 te water gelaten werd. Haar eerste reis was naar Batavia. Later is de rederij hernoemd in W. Ruys & Zonen en is toen opgegaan in de Rotterdamse Lloyd, dat uiteindelijk ook “Koninklijk” werd. Dit is de rederij geweest waar de ‘onze’ Willem Ruys uiteindelijk directeur van werd.


~ 52 ~


2.2.3 Internationale Zeekadetkorpsorganisaties Lees de paragraaf goed door en leer de landen uit je hoofd.

Sinds 1994 bestaat een internationale organisatie: The International Sea Cadet Association (ISCA). Deze organisatie zorgt voor het volgende: ·

Het bevorderen van het „zeekadet‟-idee in de wereld door aansluiting van zoveel mogelijk zeekadetkorpsen bij de International Sea Cadet Association.

·

Het bevorderen van de samenwerking tussen de zeekadetkorpsen die lid zijn van de ISCA, bijvoorbeeld op het gebied van opleidingen.

Elk jaar zijn er internationale uitwisselingen van zeekadetdelegaties. Delegaties uit Nederland, Canada, de Verenigde Staten, Engeland, Zweden en België bezoeken elkaars zomerkampen. Voor deze uitwisselingen bestaat veel belangstelling. De kosten van de reis worden zo laag mogelijk gehouden. Er komen steeds meer landen bij: Duitsland, Bermuda, Japan en Zuid-Afrika maken ook deel uit van de kring. De uitwisselingen met Japan en Zuid-Afrika zijn interessant, maar ook heel kostbaar. Het Zeekadetkorps Nederland probeert altijd middelen te vinden om ook een bezoek aan de zomerkampen van die landen mogelijk te maken. Er hebben zich al nieuwe landen aangemeld: Australië, ZuidKorea, Nieuw-Zeeland en Zimbabwe. Je ziet dat je de zeekadetten over de hele wereld vindt. Dat is niet zo gek, de zeeën en oceanen strekken zich immers over de hele wereld uit.


~ 53 ~


2.3 De inwendige dienst 2.3.1 De inwendige dienst Lees de paragraaf goed door en leer de begrippen uit je hoofd. Maak samen met de instructeur een overzicht van hoe dit bij ons korps zit en leer dit ook uit je hoofd.

Met de Inwendige Dienst bedoelen we de organisatie binnen het Zeekadetkorps. Dat zijn de verschillende besturen, de korpsleiding, het huishoudelijk reglement, de statuten, de veiligheidsregels, de gedragsregels en de rechten, plichten en taken van de leden van het Zeekadetkorps. Begrippen die je veel tegenkomt zijn: ·

Bemanning - alle opvarenden

·

Manschappen - alle zeekadetten beneden de rang van onderofficier

·

Equipage - alle aan boord dienenden beneden de rang van officier

·

Etat-majoor - alle officieren aan boord behalve de commandant

·

Provoost - de onderofficier van het benedenschip

·

Bak - een groep zeekadetten

·

Baksmeester - degene die de leiding heeft over een bak

·

Vice-baksmeester - degene die de baksmeester vervangt wanneer deze er niet is.

2.3.2 De organisatie Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat de Chef d ’Equipage is, Eerste Officier en Commandant is.

Als je met de zeekadet-opleiding klaar bent, kun je onderofficier worden bij het zeekadetkorps. De zeekadet der eerste klasse kan dan de opleiding tot jeugdleider volgen. De zeekadet der eerste klasse kan eerst (voor een periode van maximaal 1 jaar) bevorderd worden tot Dienst Doend Kwartiermeester (DDK) voordat hij of zij definitief wordt bevorderd. De kwartiermeester is een aspirant-jeugdleider. Meestal krijgt de kwartiermeester een groep (bak) zeekadetten waarvoor hij of zij de zorg draagt (baksmeester). De kwartiermeester kan vervolgens bootsman worden. Dan is hij een volwaardig jeugdleider. De meer ervaren jeugdleider heeft de rang van schipper. Een van de taken van schipper is het opleiden en begeleiden van (aspirant)jeugdleiders. De Chef d ‘Equipage is de hoogste onderofficier van de dekdienst. Hij is de chef van de equipage (= alle onderofficieren, zeekadetten en aspirant-zeekadetten). De officieren zorgen voor de organisatie aan boord. Iedere officier doet dat voor zijn eigen dienstvak. De Eerste Officier is de plaatsvervangend commandant en heeft de dagelijkse leiding over de uitvoering van de activiteiten aan boord.


~ 54 ~


In volgorde van rang wordt de Eerste Officier opgevolgd door de Tweede Officier en de Derde Officier. De commandant, de hoogste officier, coördineert alle activiteiten. De burger-instructeurs helpen de Commandant en de officieren bij het uitvoeren van de activiteiten aan boord. Meestal zijn zij belast met onderhoudswerkzaamheden of het geven van lessen.

2.3.3 Het bestuur Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Elk zeekadetkorps heeft zijn eigen (plaatselijke) bestuur. Daarnaast is er een hoofdbestuur (landelijk) dat de korpsen over heel Nederland bestuurt. Het bestuur van het plaatselijke zeekadetkorps regelt de organisatie rondom het scheepsgebeuren. Het plaatselijk bestuur heeft altijd een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. Dat bestuur houdt contact met de gemeente en het bedrijfsleven en met het hoofdbestuur. Het zorgt voor de plaatselijke reclame en ondersteunt het algemeen korpsbelang. Het hoofdbestuur van het Zeekadetkorps Nederland regelt de organisatie op landelijk niveau. Het hoofdbestuur heeft een voorzitter, een secretaris en een penningmeester voor de dagelijkse gang van zaken. De leden ervan zijn vertegenwoordigers van bepaalde bedrijfstakken , zoals de Koninklijke Marine, Rijkswaterstaat en de Redersvereniging. De Algemene Raad (A.R.) is het hoogste orgaan. Hij bestaat uit de dagelijkse leiding van het hoofdbestuur en alle plaatselijke voorzitters en commandanten.

2.3.4 Voorschriften en bepalingen Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Als mensen samenwerken zijn er regels. Er zijn regels in het verkeer, op school en ook bij het zeekadetkorps. Die regels staan in het orderboek commandant, de statuten en het huishoudelijk reglement. Als je zeekadet bent, hoef je al die regels niet uit het hoofd te leren. Je moet wel weten dat ze bestaan, en waar je ze terug kunt vinden. Het Orderboek Commandant In het orderboek commandant staan de regels die voor het plaatselijke korps gelden: a. gedragsregels b. richtlijnen ter vergroting van de veiligheid c. taakomschrijvingen van de verschillende functies zoals die van de commandant,d e Eerste Officier, het Hoofd Technische Dienst, de Chef d'Equipage, de baksmeester en de provoost d. Plaatselijke richtlijnen en voorschriften.


~ 55 ~


De statuten van het plaatselijk korps In de statuten van het plaatselijke korps staan de doelstelling van het korps en de wijze waarop het bestuur is georganiseerd. De plaatselijke statuten mogen niet in strijd zijn met de statuten van het Zeekadetkorps Nederland. De statuten van Zeekadetkorps Nederland In de statuten van het Zeekadetkorps Nederland staan de doelstelling, de wijze van toelating en ontbinding van zeekadetkorpsen en de manier waarop het bestuur is samengesteld. Het Huishoudelijk Reglement van Zeekadetkorps Nederland In het Huishoudelijk Reglement van het Zeekadetkorps Nederland staat alles over de toelating, bevordering, benoeming, schorsing en het ontslag van zeekadetten en (onder)officieren. Ook de brevetten en het uniform worden hierin beschreven. De Dagelijkse Orders De dagelijkse orders worden op korpszaterdagen en tijdens kampen dagelijks via het mededelingenbord bekend gemaakt. Het zijn de mededelingen over: · het dagprogramma · het lesprogramma · de wachtindeling · de werkzaamheden · bijzonderheden.

2.3.5 Enige algemene regels Lees de paragraaf goed door en leer de begrippen uit je hoofd.

Naast de geschreven regels zijn er natuurlijk ook ongeschreven regels. Dit zijn regels die zo logisch zijn, dat je die niet hoeft op te schrijven. Elke zeekadet kent ze. Een paar voorbeelden: · De zeekadet mag niets doen dat de naam van het zeekadetkorps kan schaden. · Zeekadetten moeten goed voor hun spullen zorgen. Rangorde Bij het Zeekadetkorps proberen we zo goed mogelijk een scheepsdienst te draaien. Binnen een scheepsdienst geldt een rangorde: iemand met een hogere rang kan iemand met een lagere rang een opdracht geven.


~ 56 ~


Luisteren Je moet aan boord goed luisteren en op de juiste manier de opgedragen taken uitvoeren. Tijdens een afmeermanoeuvre mag bijvoorbeeld geen discussie ontstaan. De discussie leidt de aandacht van de manoeuvre af, en dat is gevaarlijk. De problemen kunnen later worden besproken, wanneer het schip is afgemeerd en iedereen klaar is met werken. Uniform Je herkent de zeekadet aan het uniform. Elke zeekadet weet dat het uniform netjes moet zijn en dat de uitmonsteringen op een juiste manier moeten zijn aangebracht. Het uniform is het visitekaartje van het zeekadetkorps en geeft duidelijk aan dat het gaat om een maritieme vereniging. Zorg altijd voor een net uniform. Bij activiteiten buiten het zeekadetkorps mag je het uniform alleen dragen als de commandant daar toestemming voor geeft. Afwezigheid Als je niet aanwezig kunt zijn bij korpsactiviteiten moet je je op tijd afmelden. Dan ka n daar bij de indeling van de werkzaamheden en met de lessen rekening mee worden gehouden. Bovendien kan de scheepsleiding geen verantwoordelijkheid dragen voor een zeekadet die zonderkennisgeving afwezig is. Beloningen Goede prestaties of initiatieven kunnen worden beloond met bijvoorbeeld versnelde bevordering. Als een disciplinaire maatregel nodig is, kan de commandant, na overleg met de officieren, een straf opleggen. Een zeekadet kan naar huis worden gestuurd, zijn bevordering kan worden uitgesteld of hij mag niet aan een kamp deelnemen. In het ernstigste geval kan een voorstel tot schorsing of ontslag worden aangevraagd.

2.3.6 Omschrijving van functies en taken Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Om te zorgen dat iedereen aan boord weet wat hij of zij moet doen, heeft de Commandant voor de verschillende functies de taken omschreven. Die staan in het Orderboek Commandant. Natuurlijk is het niet mogelijk om op papier te regelen wat er in werkelijkheid allemaal moet gebeuren. Je zult moeten leren om met mensen, met allemaal verschillende gedachten en belangen, samen te werken om zo gezamenlijk een bepaald doel te bereiken. Juist aan boord van een schip, waarbij je niet om elkaar heen kan, is dit onontbeerlijk. Er zijn taakomschrijvingen voor de Eerste Officier, de Chef d'Equipage, het Hoofd Technische Dienst, het Hoofd Logistieke Dienst, de verbindingsofficier en de kabelgast. Er staat ook in wat de commandant zelf moet doen. Ook voor de zeekadetten zijn er taakomschrijvingen per dienstvak: machinist van de wacht, hofmeester van de wacht, seiner van de wacht en leerling van de wacht.


~ 57 ~


2.3.7 De scheepsbel Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Vroeger waren aan boord van schepen nog geen uurwerken. De tijd werd toen aangegeven met het slaan van glazen op de scheepsbel. Men had daarvoor een zandloper die om het half uur werd omgedraaid. Dit was de taak van de leerling van de wacht. Hij moest evenveel glazen slaan als het aantal malen dat hij de zandloper had omgedraaid tijdens zijn wacht. De traditie van glazen slaan wordt bij het zeekadetkorps in ere gehouden. Er worden glazen geslagen van overal tot zonsondergang. 08.30, 12.30, 16.30 : één glas (•) 09.00, 13.00, 17.00 : twee glazen (••) 09.30, 13.30, 17.30 : drie glazen (•• •) 10.00, 14.00, 18.00 : vier glazen (•• •• •) 11.00, 15.00, 19.00 : zes glazen (•• •• ••) 11.30, 15.30, 19.30 : zeven glazen (•• •• •• •) 12.00, 16.00, 20.00 : acht glazen (•• •• •• ••) Op de scheepsbel kan een alarmsignaal worden gegeven. Dit signaal heet KOK, SCHEP OP. Dit klinkt op de bel: TING, TING TING; dus (• ••).


~ 58 ~


2.3.8 Eerbewijzen Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst. Je moet wel op de juiste manier kunnen groeten.

De groet De groet gaat als volgt: ·

Breng de rechterhand met een korte vlugge beweging naar de onderkant van het hoofddeksel, vlak achter het rechteroog, voor het rechter oor.

·

Houd duim en vingers aaneengesloten, de handpalm naar beneden, de pols gestrekt, de elleboog wijst naar rechts.

·

Houd de linkerarm langs het linker dijbeen, met de middelvinger van de linkerhand op de naad van de broek.

·

Kijk degene die je groet met opgeheven hoofd aan.

·

Sta in de houding als je de groet brengt (front maken).

·

Als je geen muts of pet draagt, maak dan alleen front en kijk je de meerdere aan.

·

Als beide handen bezet zijn, maak dan alleen front; je hoeft niet te groeten.

·

Draag je iets in de rechterhand, neem dat dan bij het groeten in de linkerhand.


~ 59 ~


De groet wordt gebracht in de volgende gevallen: - Als je aan boord komt maak je front naar de vlag en breng je de groet. - Als de natievlag gehesen of neergehaald wordt. - Voor Hare Majesteit de Koningin en de leden van het vorstenhuis, - Voor militaire vaandels en bij begrafenissen. - Tijdens het spelen van het volkslied door een zichtbaar muziekkorps.

Bij vlaggenparades en het spelen van het volkslied brengen alleen officieren en onderofficieren de groet.

De leerling van de wacht brengt de groet aan: - in uniform geklede officieren en onderofficieren (vanaf bootsman) van het zeekadetkorps. - leden van het plaatselijk bestuur en leden van het hoofdbestuur. - burger-instructeurs van het eigen korps.

Andere eerbewijzen Een apart eerbewijs krijgen commandanten, de leden van het hoofdbestuur en de plaatselijke voorzitter, wanneer zij aan boord komen. Bij het aan boord komen roept de onderofficier van dienst, of bij diens afwezigheid door de leerling van de wacht: "Stilte aan dek, front maken naar de valreep". Daarna wordt de order, "Doorgaan" gegeven. Als de commandant tijdens een officiële inspectie een verblijf binnenkomt, roept degene die de commandant het eerst ziet: "Orde". Iedereen staat dan op en gaat in de houding staan (front maken). Is de commandant eenmaal binnen dan wordt de order: "Doorgaan" gegeven. Tijdens een les blijven de zeekadetten zitten, de les gaat gewoon door.


~ 60 ~


2.4 Rangen en standen 2.4.1 Rangen en standen bij het Zeekadetkorps Lees de paragraaf goed door. Leer de rangen, standen en onderscheidingstekens uit je hoofd. Vul ook het loopbriefje WIE IS WAT in.

Officieren Nr. Rang met 1 Zeekadetofficier der 1e klasse 2 Zeekadetofficier der 2e klasse Oudste Categorie 3 Zeekadetofficier der 2e klasse 4 Zeekadetofficier der 3e klasse

Onderscheidingsteken

Afkorting

Aanspreken

2½ gouden galons 2 gouden galons

ZKOFF1 ZKOFF2OC

Commandant Meneer

1½ gouden galon 1 gouden galon

ZKOFF2 ZKOFF3

Meneer Meneer

Rang


Afkorting

Aanspreken

Opperschipper Schipper Bootsman Kwartiermeester

½ gouden galon 4 gouden chevrons 3 gouden chevrons 2 gouden chevrons

OPPSPR SPR BTSM KWMR

Schipper Schipper Bootsman Kwartiermeester

Stand


Afkorting

Aanspreken

Zeekadet der 1e klasse Zeekadet der 2e klasse Zeekadet der 3e klasse Aspirant zeekadet

1 gouden chevron ½ gouden chevron (geen) (geen)

ZK1 ZK2 ZK3 ASPZK

(naam) (naam) (naam) (naam)

Onderofficieren Nr. met 5 6 7 8

Zeekadetten Nr. met 9 10 11 12

Alle leden van het zeekadetkorps hebben een rang of een stand met de bijbehorende onderscheidingstekens. Daardoor weet je met wie je te maken hebt. Officieren en onderofficieren hebben een rang, zeekadetten hebben een stand. De rang-onderscheidingstekens van officieren heten galons, die van onderofficieren en zeekadetten heten chevrons. Commandanten van andere zeekadetkorpsen worden aangesproken met meneer of mevrouw, dus niet met commandant.


~ 61 ~


De Eerste Officier is de plaatsvervangend commandant. De Eerste Officier heeft de dagelijkse leiding over de uitvoering van de activiteiten aan boord. De Chef d'Equipage is de hoogste onderofficier van de dekdienst en staat aan het hoofd van de equipage (= alle onderofficieren, zeekadetten en aspirant zeekadetten). De baksmeester staat aan het hoofd van een bak. Dit is meestal een kwartiermeester of een Dienstdoend Kwartiermeester (DDK). De plaatsvervanger van de baksmeester heet vice-baksmeester. De zeekadet der eerste klasse kan eerst, voor een periode van maximaal een jaar, worden bevorderd tot Dienstdoend Kwartiermeester voordat hij/zij definitief wordt bevorderd tot kwartiermeester.

2.4.2 Rangen en standen bij het Zeekadetkorps Lees de paragraaf goed door. Leer de diensten uit je hoofd.

Bij het Zeekadetkorps bestaan de volgende dienstvakken: - Nautische Dienst (ND), ook wel Dekdienst genoemd - Technische Dienst (TD). - Logistieke Dienst (LD), ook wel Civiele Dienst genoemd. - Verbindingsdienst (VBD). Deze bestaat niet binnen ons korps.

2.4.1 Brevetten Lees de paragraaf goed door. Leer de brevetten uit je hoofd.

Zeekadetten vanaf Zeekadet de der klasse kunnen in elk dienstvak de volgende brevetten halen: Nautische Dienst : - Sloepgast 2 - Sloepgast 1 - Meestersloepgast Technische Dienst: - Machinist 2 - Machinist 1 Logistieke Dienst: - Hofmeester 2 - Hofmeester 1 De VBD brevetten komen bij ons korps niet voor.


~ 62 ~


De volgende brevetten kunnen door iedereen in een bepaald dienstvak worden verworven. Het brevet EHBO wordt uitgereikt na het behalen van het officiële (jeugd)diploma. Het brevet Scheepsbeveiliger kan worden behaald door het met goed gevolg afronden van deze opleiding. Het hoofdbestuur kan aan plaatselijke korpsen toestemming geven voor het dragen van andere brevetten. Op het uniform mogen niet meer dan twee brevetten worden gedragen.

2.4.1 Overige uitmonsteringen Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Onderscheidings- of herinneringsspeldjes (batons of bintangs) worden toegekend bij speciale gebeurtenissen zoals jubilea of bij een 5-10-15-20-jarig lidmaatschap. De speldjes worden gedragen op de linkerborst ter hoogte van de oksel.

Op het korpsembleem, dat op de linkermouw wordt gedragen, staat het logo van het Zeekadetkorps Nederland afgebeeld. Hieronder wordt de naam van het plaatselijke korps vermeld.

Zeekadetten die aan een uitwisseling met het Canadese zeekadetkorps hebben deelgenomen, mogen de uitwisselingsbadge op de rechtermouw dragen.


~ 63 ~


2.4.1 Uniform Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Het uniform mag alleen tijdens korpsactiviteiten en bij het reizen van en naar de korpslocatie worden gedragen. De Commandant kan toestemming geven het uniform ook bij andere gelegenheden te dragen. Het tenue van zeekadetten heet een buis (of baaien hemd). De blauw-witte kraag die zeekadetten op het uniform dragen, heet kraag of braniekraag. De drie witte strepen op de kraag symboliseren de drie zeeslagen die Admiraal Michiel de Ruyter heeft gewonnen. Het T-shirt met de blauwe randjes heet een (sport)witje. De rouwdas bij het uniform van de zeekadetten is een eerbetoon aan Admiraal Michiel Adriaanszn. de Ruyter en is na zijn dood in 1676 ingevoerd. Het daags tenue of daags blauw wordt gedragen tijdens baksgewijs en diverse wachtfuncties. Het daags blauw dient er altijd netjes uit te zien (schoon, kreukvrij, vouw in de broek, gepoetste schoenen, schoon wit petkapje). Het ceremonieel tenue bestaat uit het daags blauw met - indien van toepassing - bruine handschoenen en de witte kraag. Het ceremonieel tenue wordt gedragen bij officiële ontvangsten en festiviteiten, door valreepsgasten en tijdens het landelijk baksgewijs. Op alle kleding en uniformstukken moet duidelijk je naam of zeekadetnummer zijn aangebracht (geborduurd). De eerder genoemde uitmonsteringen worden op onderstaande wijze op het uniform aangebracht.


~ 64 ~


De pet-emblemen zijn met een lint op de pet bevestigd. Het petlint van de officieren heet Etatmajorband. Het afgebeelde scheepje is een koggeschip.

Zeekadetten zijn op marineterrein verplicht hun muts of pet te dragen, ook als ze in werktenue zijn. Het is niet toegestaan om in werktenue van het terrein af te gaan. Ook niet om even een boodschap te doen.


~ 65 ~


2.5 Scheepsbeveiliging 2.5.1 Algemene veiligheid Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Iedere zeekadet moet bijdragen aan de veiligheid en het behoud van de eigendommen van de zeekadet en het korps. De Commandant geeft richtlijnen hoe in geval van nood het schip zo snel mogelijk moet worden verlaten. Deze richtlijnen staan beschreven in de verlaatrol. Ook bij brand moet iedereen weten wat er van hem wordt verwacht. Regelmatig wordt er geoefend. In het brandpiket staan de taken van de brandbestrijdingsploeg omschreven. Het zeekadetkorps kent het onderdeel scheepsbeveiliging. Het doel van de ScheepsBeveiligingsDienst (S.B.D.) is: onder alle omstandigheden (dus op zee en in de haven) het schip en de opvarenden beveiligen tegen schade en het schip zo lang mogelijk behouden. Ook bij de plaatselijke zeekadetkorpsen is een scheepsbeveiligingsorganisatie noodzakelijk. Als een schip ligt afgemeerd, is er, net als bij een varend schip, ook kans op brand en schade. Op het water is de bemanning helemaal op zichzelf aangewezen. Als er brand is, kan niet even de brandweer worden gebeld. Iedere zeekadet moet daarom zijn schip en de voorschriften over het voorkomen en blussen van brand kennen.

2.5.1 Veiligheidseisen Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen en je moet leren waarom orde en netheid belangrijk is.

Iedere zeekadet heeft de taak schade te voorkomen. Daarom moet iedere opvarende: •

kennis hebben van het schip en de veiligheidsvoorschriften.

•

voortdurend rekening houden met de veiligheidsvoorschriften, speciaal wat betreft de sluittoestand, het brandgevaar, open kasten, losse kleding en hygiëne.

•

aandacht hebben voor de stand van de waterdichte deuren en de gereedheid van SBD-materiaal (zoals de verzegeling van de brandblusapparaten) en deze controleren.

•

de indeling van het brandpiket weten en zijn taak kennen bij een SBD-alarm.

•

regelmatig deelnemen aan oefeningen.

Schade kan worden beperkt door: •

een snelle en duidelijke melding van de schade.

•

directe actie op schade door brandbestrijding en een snelle dichting van gaten.

•

het verlenen van eerste hulp aan eventuele slachtoffers.


~ 66 ~


Jonge zeekadetten die nog geen les hebben gehad in het omgaan met blusmateriaal, mogen geen onnodige risico's nemen. Zij dienen bij het ontdekken van brand zo snel mogelijk oudere zeekadetten of kaderleden te waarschuwen en zelf zo snel mogelijk van boord te gaan. Orde en netheid zijn belangrijk voor een goede veiligheid. Berg materialen op in kasten of laden en maak er een gewoonte van niets te laten slingeren. Geef alle gebruiksvoorwerpen een vaste plaats. Een schip kan tijdens het varen onverwachte bewegingen maken. Zorg daarom dat alle kastdeuren goed gesloten zijn en alles 'zeevast' is opgeborgen. Je kunt over losse voorwerpen struikelen of met de vingers tussen openen dichtslaande (kast)deuren terechtkomen. Door losse voorwerpen kunnen ook lenspompen verstopt raken.

2.5.1 Brandalarm Lees de paragraaf goed door. Vraag aan de instructeur wat je moet doen aan boord van onze schepen.

Bij het brandalarmsignaal moet iedereen zo snel mogelijk het schip verlaten. Je moet dus op de hoogte zijn van alle vluchtwegen aan boord. Als het schip in de haven ligt afgemeerd, moet de bemanning zo snel mogelijk aantreden op de wal. Op het water moet iedereen zich met zwemvest zo snel mogelijk naar de sloep of het vlot (dinghy) begeven waarbij hij of zij is ingedeeld. Bij het verlaten van het schip moet je altijd rustig blijven en vooral niet in paniek raken of paniek veroorzaken. Alle waterdichte deuren en geopende patrijspoorten die je tegenkomt, moet je sluiten als de situatie dit toelaat. De zuurstoftoevoer (de lucht) wordt dan gestopt waardoor de brand zich niet kan verspreiden. Bij het verlaten van de hutten mag je geen (licht)schakelaars bedienen, omdat er in de schakelaar kleine vonkjes kunnen ontstaan. Die kunnen een explosie veroorzaken als er een gaslek is. Ook moet je zoveel mogelijk het contact met de wanden vermijden, omdat deze zeer heet kunnen zijn door brand in het aangrenzende vertrek. Bijzonderheden over gewonden of brandhaarden moeten worden gemeld bij de officier- of onderofficier van de wacht, zodat er direct actie kan worden ondernomen.

2.5.1 Indeling van het schip Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst. Vul het loopbriefje INDELING SCHIP in.

Je moet het korpsschip goed leren kennen. De weg in een schip leer je alleen door van voor naar achter en van boven naar onder alle compartimenten van het schip te doorlopen. Het is noodzakelijk dat je weet waarvoor alle compartimenten dienen. Iedereen moet ook in het donker de weg in het schip kunnen vinden. Als er brand is, kan namelijk de verlichting uitvallen.


~ 67 ~


2.5.2 Brandbeveiliging Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen en leer de ontstekingsbronnen uit je hoofd.

Bij brandbestrijding wordt onderscheid gemaakt tussen het voorkomen van een brand (preventie) en het bestrijden van een brand (repressie). Het voorkomen van brand is de plicht van iedereen aan boord. Let op mogelijke gevaarlijke situaties, zoals smeulende peuken in een prullenbak. Ook tijdens het uitvoeren van werkzaamheden moeten de nodige voorzorgen in acht worden genomen. De meest bekende ontstekingsbronnen zijn: - illegaal roken - elektrische installaties - ketel- of kombuisvuren - machines en motoren - lassen of snijbranden - zelfontbranding.

Rookverbod Aan boord mag alleen worden gerookt in verblijven waar dit duidelijk staat aangegeven. Op de overige plaatsen is het ten strengste verboden om te roken. Tijdens het bunkeren van brandstof geldt een algeheel rookverbod en een verbod op open vuur op het hele schip, dus ook aan dek en in de dagverblijven. Het rookverbod wordt via de scheepsomroep bekend gemaakt. Daarnaast wordt de seinvlag 'B' in de voormast gehesen. Deze vlag is rood met een driehoekige uitsnede.


~ 68 ~


2.5.3 Persoonlijke veiligheid aan boord Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen en leer uit je hoofd wat je in elke situatie (niet) moet doen.

De commandant is verantwoordelijk voor een veilige bedrijfsvoering aan boord. Maar iedere opvarende is natuurlijk verplicht zo veilig mogelijk te werken en in voorkomende gevallen zijn meerderen te waarschuwen bij onveilige situaties.

Het meren en ontmeren Er staan zeer grote krachten op de trossen. Blijf daarom uit de buurt van lopende en stijf staande trossen. Ga nooit in een slag van een tros staan.

Het laden en lossen Blijf bij het laden en lossen uit de buurt van het hijswerktuig. Loop nooit onder een hangende last door!

Werken op hoogten of buitenboord Draag altijd een veiligheidsgordel, ook als de werkzaamheden van korte duur zijn. Maak gereedschap vast met een stukje touw zodat het niet naar beneden kan vallen.

Werken met (elektrisch) gereedschap Draag een veiligheidsbril en eventueel werkhandschoenen. Draag geen loshangende kleding; hemd in de broek, manchetten gesloten. Zorg dat het te bewerken materiaal goed vast staat. Voorkom contact tussen water en elektrische apparaten.

Persoonlijke beschermingsmiddelen - Veilig en goed schoeisel (veiligheidsschoenen) - Veiligheidsbril - Werkhandschoenen - Oordopjes of oorkappen - Beschermende kleding, bijvoorbeeld het werkpak of een overal

Draag deze beschermingsmiddelen ook als ze een licht ongemak veroorzaken.


~ 69 ~


Zwem- of reddingsvest Ieder bemanningslid van een schip heeft een eigen reddingsvest. Het reddingsvest moet op een goed bereikbare plaats, bij voorkeur in de hut of slaapplaats, opgeborgen worden. Bij calamiteiten of tijdens oefeningen moet iedereen zijn eigen reddingsvest gebruiken. Bij activiteiten op het water moeten altijd reddingsvesten in de (zeil)boten aanwezig zijn. De sloepcommandant of de leiding bij een zeilwedstrijd bepaalt of de bemanning het vest moet dragen.

Reddingsboei Tijdens het varen hangt een aantal reddingsboeien verdeeld over het schip. Minimaal twee van deze reddingsboeien zijn voorzien van een lange drijvende lijn en licht.

Aan weeromstandigheden aanpassen Pas je aan de weersomstandigheden aan. Dat voorkomt dat je onderkoelt raakt, of hittestuwing krijgt, en daarmee je niet alleen jezelf maar ook de overige bemanningsleden in de problemen kan helpen. Enkele tips: •

WARM WEER: draag kleding die je tegen de zon beschermen (pet, T-shirt met lange mouwen), drink genoeg en gebruik zonnebrand.

•

REGEN: draag een regen- of zeilpak. Zorg ook dat je reserve kleding bij je hebt.

•

KOUD WEER: draag kleding in meerdere laagjes zodat je geïsoleerd blijft. Je verliest veel warmte via je hoofd dus draag bij erg koud weer een muts.


~ 70 ~


2.6 Onderhoud en Hygiëne 2.6.1 Persoonlijke hygiëne Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Zorg goed voor jezelf en houdt jezelf schoon en netjes. •

Poets minimaal 2 keer per dag je tanden.

•

Was of douche jezelf elke dag.

•

Verschoon je ondergoed en overige kleren regelmatig.

2.6.2 Hygiëne aan boord Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Hygiëne aan boord is erg belangrijk want we leven met veel mensen aan boord op een beperkte ruimte. Daarnaast is hygiëne belangrijk om te voorkomen dat er ratten of muizen aan boord komen. Enkele tips: •

Bewaar natte kleding niet in je kluis of hut. Hang het uit in de natte groep en neem het mee als je naar huis gaat.

•

Bewaar vieze kleding niet in je kluis of hut. Bewaar het in een tas en neem het mee als je naar huis gaat (of laat het wassen tijdens het kamp).

•

Zet natte schoenen in de machinekamer te drogen en neem ze mee als je naar huis gaat.

•

Bewaar geen eten in je kluis of hut. Dat trekt ratten en muizen aan.

•

Ruim etensresten meteen op. Die trekken ratten en muizen aan.

•

Was gebruikt bestek meteen af zodat de etensresten weg zijn.

•

Laat volle vuilniszakken niet aan boord staan maar voer ze zo snel mogelijk af.


~ 71 ~


2.6.3 Dekwassen Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Het dekwassen is het schoonmaken van alles wat op het dek staat zoals: het dekhuis, de schoorsteen, de machinekamer-koekoek en uiteraard het dek zelf. Het houten dek wordt gesopt met harde bezems. De dekhuizen en stalen dekken niet omdat de harde bezems de verf beschadigen. Gebruik daarom luiwagens. Werk bij het soppen van verticale gedeeltes altijd van beneden naar boven. Zo krijg je geen vuile strepen op het schoongemaakte gedeelte. Het dekwassen gaat als volgt: 1. Controleer of alle deuren, luiken en patrijspoorten dicht zijn. 2. Spuit het schoon te maken gedeelte nat om het vuil los te weken. 3. Sop het vervolgens met een harde bezem/luiwagen. 4. Spuit het hierna weer af om het vuil en sop te verwijderen. 5. Zet het water af als het dekwassen klaar is, trek het dek droog en ruim de spullen op. 6. Zeem, indien nodig, ook de ruiten van de brug.

Enkele praktische tips: - Kijk uit met water spuiten. - Let er op dat je geen elektriciteit kunt natspuiten. - Loop voorzichtig op het gladde dek. - Werk naar het laagste punt van het schip toe. - Zorg voor voldoende sop, emmers, luiwagens en harde bezems. - Laat de dekwasslang 's winters goed leeg lopen. - Berg het dekwasmateriaal zo droog mogelijk op.


~ 72 ~


2.6.4 Schoonmaken van hutten en verblijven Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Schoonmaken van verblijven waar mensen leven is noodzakelijk voor de hygiëne. Als je niet schoonmaakt, hopen vuil en stof zich op en vormen een broedplaats voor bacteriën en ongedierte. Hierdoor ontstaan vaak ziektes en allergieën. Daarom is het belangrijk de hutten en verblijven goed schoon te houden. Helemaal belangrijk is dat tijdens kampen. Ook uit veiligheidsoverwegingen is opruimen noodzakelijk. De belangrijkste punten bij het schoonmaken: - Kasten en laden moeten schoon zijn. - Stof op en onder kasten en stof onder kooien moet worden verwijderd. - Leeg de prullenbak iedere zaterdag. - De vloer moet iedere zaterdag worden aangeveegd. - De vloer moet minstens twee keer per maand worden gedweild. - Bewaar geen etenswaren in kasten. - Sop, indien nodig, ook wanden af. - Maak bij kampen de kooien netjes op en bewaar in elke kooi een zwemvest.

2.6.5 Het schoonmaken van de toiletten Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Toiletten moet je reinigen met warm water en sop. Neem eerst de wanden van het toilet af met een sopdoekje. Daarna maak je ze droog met het uitgewrongen sopdoekje. Vervolgens moet je de buitenkant van de toiletpot afsoppen. Maak de binnenkant van de toiletpot schoon met de toiletborstel. Neem nu de vlonder uit het toilet en dweil de vloer. Giet als laatste een scheut chloor of bleekmiddel in de toiletpot. Pas op dat chloor of bleekmiddel niet in aanraking komt met andere schoonmaakmiddelen. Er kan dan namelijk chloorgas ontstaan. Let erop dat schoonmaakspullen voor de toiletten niet worden gebruikt op plaatsen waar men eten klaarmaakt of de afwas doet.

2.6.6 Het schoonmaken van de toiletten Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

De wasplaatsen moet je schoonmaken met warm water en sop. Eerst moet je de wanden afnemen, daarna de wasbakken schoonmaken. Dat doe je met schuurmiddel en een schuursponsje. Het schuurmiddel goed wegspoelen met water en de wasbak droogmaken. De kalkaanslag bij de kranen en afvoer verwijderen. Als laatste de vloer van de wasplaats en de douche schrobben en dweilen. Na afloop moet je de schoonmaakspullen goed opruimen. Goed opletten dat de spullen niet vuil en nat in een hoek worden neergelegd, omdat ze dan gaan stinken en schimmelen. Je moet de emmers droogmaken, en de dweilen uitspoelen en ophangen.


~ 73 ~


2.7 Schiemannen 2.7.1 Knoop of steek ? Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Iedereen weet eigenlijk wel wat een knoop is, die maak je al van jongs af aan. Je hebt vast wel eens een stukje lijn (touw noemde je dat) ergens aan vastgemaakt en daarvoor een bepaalde knoop gebruikt. Als het misgaat met je schoenveters krijg je ook een knoop, in dat geval eentje die je niet wilt. In het vak schiemannen zullen we iets voorzichtiger omgaan met alles een knoop te noemen. We noemen het voortaan alleen een knoop als het: 1. blijvend is, dus niet voor eventjes en 2. een verdikking geeft in een lijn. Dit houdt dus automatisch in dat de knoop die je in je schoenveters legt geen knoop is, je trekt immers ‘s avonds je schoenen weer uit en een echte verdikking van je veter is er ook niet. Wat leg je daar dan wel in ? Steken In je schoenveters leg je eigenlijk een steek. Iedereen kent verschillende steken, zonder te weten dat dat er een is. Net als bij de knopen geven we ook de definitie van een steek. Het is pas een steek als: 1. het tijdelijk is, 2. het ergens omheen gelegd wordt. Naarmate je verder komt in het schiemannen leer je vanzelf het onderscheid wel maken.

2.7.2 Knopen en steken Leer de knopen en steken. Je moet ze kennen en weten waar ze voor gebruikt worden. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje laten aftekenen.

Halve steek (halve knoop) Deze knoop wordt vaak gebruikt als borg voor andere knopen. Hij wordt ook gebruikt als tijdelijke verdikking van het touw. Door zeilers wordt deze als steek ook gebruikt om een opgestoken lijn op te hangen.


~ 74 ~


Achtknoop De achtknoop wordt gebruikt als tijdelijke verdikking van een touw om uitscheren van dat touw door een blok of katrol te voorkomen. In de zeilvlet aan het uiteinde van de schoten.

Platte knoop (dubbele reefsteek) De platte knoop wordt gebruikt om twee einden van gelijke dikte met elkaar te verbinden. De naast elkaar liggende einden moeten aan dezelfde zijde van de bocht uitkomen. Is dit niet het geval dan is er sprake van een boerenknoop of oud wijf.

Paalsteek De paalsteek vormt een oog dat niet kan slippen of dichtknijpen. De paalsteek wordt veel gelegd in de einden van verhaaltrossen om ze gemakkelijker om een paal te kunnen leggen. Het losse eindje moet aan de buitenkant zitten. Deze steek is één van sterkste en betrouwbaarste steken.

Schootsteek De schootsteek wordt gebruikt om twee einden van ongelijke dikte aan elkaar te kunnen knopen. Het oog wordt gemaakt door het dikste eind. De schootsteek wordt gebruikt bij het aanslaan van vlaggen.


~ 75 ~


Lijn opschieten Lijnen moeten opgeschoten en opgehangen worden zodat het touwwerk schoon en droog blijft. De lijn wordt opgeschoten in de richting waarop het touw is geschoten (meestal rechtsom). Sla na de laatste steek het uiteinde twee keer om de tros en haal het door de lus. Stroop de twee rondtornen (slagen) omhoog en hang de lijn op met een halve steek.


~ 76 ~


2.8 Benamingen en uitdrukkingen 2.8.1 Algemene benamingen en uitdrukkingen Leer de begrippen uit je hoofd.

Sommige benamingen en uitdrukkingen zijn van belang voor het werken aan boord. Soms hebben ze alleen een historische waarde. Als je de uitdrukkingen kent, voel je je snel thuis aan boord en kun je instructies beter uitvoeren. Aanvaringsschot Aftrap Alle Hens Allemanseindje Anker Bak Bakboord Baksgewijs Baksmeester Bemanning Boeg Boerennacht Bolder

Boordlichten Bootsmansfluit Brug Brugvleugel Bun Bunkeren Chef d'Equipage Chevron Commandant Eerste Officier


Voorste waterdichte schot, om het vollopen van het schip bij aanvaringen tegen te gaan. Einde Iedereen aan boord. Eindje touw aan de klepel van de scheepsbel. Instrument om een schip vast te haken aan de waterbodem. Ook wel: spijker genoemd. 1. Voorste gedeelte van het dek waar het meer- en ankergerei staat. 2. Groep zeekadetten. Linkerzijde van het schip. Van achter naar voor gezien. Appél voor de bemanning. De baksmeesters controleren hun baksvolk en rapporteren aan de Chef d'Equipage. Staat aan het hoofd van een bak. Alle opvarenden van het schip. De zijkant van de voorzijde van het schip. Een nachtrust zonder wacht. Stalen koker op het dek om trossen op te beleggen.

Rood en groen navigatielicht aan respectievelijk bakboord en stuurboord. Een fluit voor het geven van orders, eerbewijzen en attentieseinen. Plaats van waaruit genavigeerd en gestuurd wordt. Ook wel: stuurhut of stuurhuis. (Open) dek aan weerszijden van de brug. Houten of stalen bak met gaten onderin. Gasflessen kunnen hierin met voldoende ventilatie worden opgeborgen. Laden van water en brandstof. Oudste onderofficier, die belast is met het toezicht op en het behartigen van de belangen van onderofficieren en zeekadetten. Onderscheidingsteken (schuine strepen) op de mouw. Gezagvoerder van een marineschip. Leider van bijvoorbeeld een korps zeekadetten. Afkorting: CDT. Bij koopvaardij: Kapitein. Plaatsvervangend commandant. Afkorting: EO.

~ 77 ~


Etat-Major Equipage Galon Gangboord Glazen slaan Gouden Bal Hofmeester Hr.Ms. Kabelgat Kabelgast Kiel Kikker Kluisgat Koekoek Koggeschip

Kombuis Kooi Kooien af Koopvaardij Laadboom Leerling Logboek Longroom Luchtkoker Luiken Mangat Neptunus Manschappen Muts Ms. Of MS Ouwe Passagieren Patrijspoort Pendek Pet


Alle officieren behalve de commandant. Alle opvarenden behalve de officieren. Lint van de rangonderscheidingen van officieren. Smal pad in de volle lengte van het schip. Het luiden van de scheepsbel om het half uur. Verblijf voor onderofficieren. Zeekadet die de bediening van de maaltijden verzorgt. Afkorting van Harer Majesteits. Staat voor de naam van marineschepen. Bergplaats voor trossen, verf en andere onderhoudsmaterialen. Beheerder van het kabelgat. De eerste horizontale plaat die bij de bouw van het schip geplaatst wordt. Haak om touw op vast te zetten. Opening in de boeg waaruit het anker hangt. Openklapbaar glazen bovenluik van een verblijf. Een zeilend koopvaardijschip dat van ongeveer het jaar 800 tot het jaar 1600 voorkwam in Holland en Duitsland. Het koggeschip is het symbool van het Zeekadetkorps Nederland.

Scheepskeuken. Bed. Bedtijd. Handelsscheepvaart met vracht- of passagiersschepen. Ronde mast voor het laden en lossen van een schip. Zeekadet die ter beschikking staat van de onderofficier van de wacht. Boek voor aantekeningen van navigatiegegevens en gebeurtenissen. Ook wel: Scheepsjournaal. Verblijf voor officieren. Ventilatiekoker vanuit het benedenschip naar het boven dek. Platen die het ruim afdekken. Opening om in een ketel, tank, bergplaats, en dergelijke te komen. Heerser der wereldzeeën. Alle zeekadetten beneden de rang van onderofficier. Hoofddeksel van de zeekadetten en kwartiermeesters. Afkorting van "Motorschip" Inofficiële benaming voor Commandant of kapitein. Uitgaan voor ontspanning. Ronde opening in de scheepshuid voor licht en ventilatie in verblijven. Onderbroek (Maleis). Hoofddeksel van officieren en onderofficieren.

~ 78 ~


Pikheet Porren Puts Radar Rederij Reling Roef Roer

Ruim S.B.D .

Schiemannen Schoorsteen Stootwil Stuurboord Stoker Strijken

Tamp Tjet Toko Uitkijk

Valreep Vastwerken Verhalen Verschansing Vetput Vlaggenparade Vlet Waterlijn WR-1 ZKK


Pauze. De breeuwers hadden vroeger een pauze totdat het pek gesmolten was. Wakker maken. Emmer aan een touw voor water van buitenboord. Systeem waarmee de aanwezigheid en plaats van objecten worden aangetoond door uitzending en terugkaatsing van radiogolven. Een bedrijf dat vracht- of passagiersschepen laat varen. Open hekwerk aan de rand van het dek. Woonverblijf op een binnenvaartschip. Stuurwiel op de brug of het roerblad aan de achterzijde van het schip.

Gedeelte van het schip waarin de lading geplaatst kan worden. Afkorting van ScheepsBeveilingings Dienst. Dienst die onder alle omstandigheden de opvarenden beveiligt tegen schade en brand en het schip zolang mogelijk probeert te behouden. Het verrichten van werkzaamheden met touwwerk, zoals knopen en splitsen. Uitlaatpijp van de uitlaatgassen van de scheepsmotoren. Ook wel: pijp. Stootkussen om schade aan het schip te voorkomen. Rechterzijde van het schip van achter naar voren gezien. Oude benaming voor machinist. 1. Neerhalen van bijvoorbeeld de zeilen 2. Roeicommando voor achteruit roeien. 3. Neerhalen van de natievlag bij overgave van een oorlogsschip. Eind of begin van touw. Verf (Tjetten = verven in het Maleis). Winkel (Maleis). Lid van de bemanning met als taak het overige scheepvaartverkeer of obstakels in de vaarweg in de gaten te houden. Ook kijkt hij uit of er eventueel een man overboord is, en let op drenkelingen in het algemeen of op andere gevaren. Loopplank. Einde van de werkzaamheden. Verplaatsen van een schip in een haven of langs de kade. Dichte reling rondom het dek. Machinekamer. Ceremonieel hijsen van de vlag. Type (zeil)boot. Bijvoorbeeld: Beenhakkervlet, Lelievlet. Lijn tot waar het water komt op de romp van het schip. Zeilsloep van de Koninklijke Marine. Afkorting van Zeekadetkorps.

~ 79 ~


2.8.2 Enkele benamingen Beenhakkervlet Leer de begrippen uit je hoofd.

3

4

6

4 2

1

5

7 8 No 1 2 3 4

Onderdeel Voordek Achterdek Mast Doften


No 5 6 7 8

~ 80 ~

Onderdeel Dolboord Dolpot Dol Roeiriemen


2.9 Roeien en wrikken 2.9.1 Benamingen bij roeien en wrikken Leer de begrippen uit je hoofd.

Hozen Slagroeiers Sloepcommandant

Het verwijderen van water uit de vlet met een hoosvat, emmer of blikje. Roeiers die op de achterste doft zitten, dus het dichtst bij de roerganger. Gezagvoerder van een sloep of vlet.

2.9.2 Het roeiklaar maken van de vlet Lees de paragraaf goed door. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje ROEIEN laten aftekenen.

De sloepcommandant geeft opdracht de riemen, dollen, doften, vlonders en het roer naar de vlet te brengen. Vervolgens: 1. De vlet eerst zo goed mogelijk leeghozen en opruimen. 2. Als de vlet leeg en opgeruimd is, de vlonders, doften en het roer plaatsten. Het roer aan de vlet borgen met een borgeindje. 3. De riemen komen met de bladen naar voren gericht op de doften te liggen, zoveel mogelijk tegen het dolboord aan. De riemen liggen zodanig, dat de binneneinden -ook die van de kortste riemengelijk komen te liggen. Het blad van de buitenste riem gedeeltelijk op de meer naar binnen liggende, enzovoort. De kortste riem aan de binnenkant. 4. De dollen komen op de doften te liggen, vlak naast de dolpot. Plaats de dollen pas in de dolpot als alle roeiers zitten en de sloepcommandant het commando daartoe geeft. 5. Komt er een pikhaak in de boot dan ligt deze naast de riemen, tegen het boord dat is afgekeerd van de zijde waarover de vlet ligt afgemeerd. De punt naar voren en de druif gelijk met de binneneinden van de riemen. De roeiers betreden nu één voor één rustig de vlet. In principe nemen de twee grootsten plaats op de achterste doft om als slagroeiers te roeien. De andere roeiers nemen in afnemende grootte plaats op de middelste en voorste doft, tenzij de sloepcommandant anders bepaalt. De roeiers zitten met hun gezicht naar de roerganger toe, handen op de knieën en de ellebogen tegen het lichaam.


~ 81 ~


2.9.3 Het afmeren van de vlet Lees de paragraaf goed door. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje ROEIEN laten aftekenen.

Je moet nooit met te veel vaart langs een aanlegplaats aankomen. Maar ook weer niet met veel te weinig vaart. Kom bij voorkeur langszij met de kop in de wind. Geef op tijd de orders: Op ... RIEMEN, Riemen ... OP en Willen ... UIT. De sloepcommandant controleert of alles goed ligt en of de boot goed is afgemeerd. Wanneer het roer is uitgenomen, ligt dit op het achterdek tegen het boord, afgekeerd van de zijde waarover de vlet gemeerd ligt. Schiet het touwwerk netjes op. Hoos de vlet uit en laat deze droog achter. Bij het afmeren langs een schip meldt de sloepcommandant zich bij de wacht. De sloepcommandant laat de roeiers inrukken met de order Ingerukt .... MARS. De roeiers verlaten één voor één rustig de vlet.

2.9.4 Het roeiklaar maken van de vlet Lees de paragraaf goed door. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje ROEIEN laten aftekenen.

Een licht vaartuig zoals een vlet kun je voortbewegen door middel van wrikken. In de spiegel van de vlet is een uitholling aangebracht (= wrikgat), voor het plaatsen van een riem. Je moet de riem met beide handen beetpakken, en het blad helemaal in het water steken. De wrikbeweging kan zowel naast als voor de riem worden gemaakt. Je moet de riem zo bewegen dat je met de handen een liggende acht beschrijft (¥). Het blad maakt dan een schroefbeweging waardoor de vlet voortbeweegt. Als je de wrikbeweging goed beheerst, kun je ook met één hand wrikken en daarbij in de vaarrichting kijken. Voor wrikken heb je veel kracht nodig. Het wordt daarom alleen over kleine afstanden toegepast. Als je veel oefent, krijg je er handigheid in.


~ 82 ~


2.9.5 Roeicommando’s Lees de paragraaf goed door. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje ROEIEN laten aftekenen.

De roeihandelingen worden alleen uitgevoerd na de commando's van de roerganger. De sloepcommandant kan iemand anders als roerganger aanwijzen. Als de sloepcommandant een ander commando geeft, moet dit commando onmiddellijk worden opgevolgd. Voordat de roerganger een commando geeft, geeft hij aan of het voor beide boorden, alleen voor stuurboord of alleen voor bakboord is bestemd. Dollen ..... IN Pas als alle roeiers zitten geeft de sloepcommandant dit commando. De dollen met de buitenhand in de dolgaten steken en langsscheeps richten. Los ..... VOOR, Los ..... ACHTER De voorste roeier aan de zijde waarover de boot ligt afgemeerd (de "haak voor" genoemd) en eventueel de "haak achter" maken de trossen los en zorgen dat de boot zo snel mogelijk vrijkomt. Wordt de haak gebruikt, en bestaat er gevaar voor uitglijden of beschadiging, dan niet met de punt maar met de druif van de haak afzetten. Willen ..... BINNEN De willen met de buitenhand binnenboord halen. Riemen ..... OP 1. Bij het waarschuwingscommando "riemen" draaien de roeiers hun bovenlichaam naar buiten en pakken de riem met de buitenhand in de ondergreep en met de binnenhand in de bovengreep beet. 2. Op het uitvoeringscommando "OP" gaan de riemen de hoogte in. De slagroeiers pakken als eerste hun riem, de buitenste, en plaatsen deze tussen hun knieën. De riem met de buitenhand ter hoogte van de kin vasthoudend en met de binnenhand zoveel lager, dat de arm op het dijbeen rust. Hierna doen eerst de middelste en daarna de voorste roeiers hetzelfde. De bladen langsscheeps houden en alle riemen richten op die van de slagroeiers. 3. Wanneer de omstandigheden het niet toelaten dat de riemen worden opgezet, dan het commando "riemen ... OP" niet geven. Riemen ..... TOE 1. Bij het waarschuwingscommando "Riemen" de riemen een klein stukje oplichten. 2. Bij het uitvoeringscommando "TOE" de riemen tegelijk zachtjes in de dol leggen zonder dat de bladen van de riemen het water raken. Indien niet alle roeiers hun riem TOE kunnen doen vanwege ruimtegebrek wordt het commando aangevuld met wie kan. De roeiers doen hun riem toe wanneer de ruimte dit toelaat. De riem moet loodrecht op de lengteas van de vlet staan met het blad horizontaal. Dit is de uitgangspositie.


~ 83 ~


Haalt op ..... GELIJK 1. Op het waarschuwingscommando "Haalt op" buigen de roeiers zich met gestrekte rug voorover en brengen met gestrekte armen het binneneinde van de riem naar achteren. Tegelijkertijd draaien zij de polsen, en daarmee de riemen, een kwartslag voorover. De nagels van de vingers, die eerst aan de achterzijde van de riem waren, bevinden zich nu onder de riem. De onderarm en rug van de hand zijn nu in één lijn gestrekt. De roeiers draaien hun gezicht naar het blad van de riem. 2. Op het uitvoeringscommando "GELIJK" brengen de roeiers het blad van de riem verticaal in het water, totdat het voor driekwart is ondergedompeld. Het bovenlichaam wordt nu met gestrekte armen krachtig naar achteren bewogen. Op het einde van de slag bewegen de ellebogen krachtig naar het lichaam, zodat de riem voor de borst komt. De riem wordt uit het water gelicht. De roeiers draaien de handen weer een kwartslag terug zonder ze op de riem te verplaatsen. Het blad draait hierdoor weer horizontaal.. De riem wordt weer naar voren bewogen in de beginstand. Om regelmatig en netjes te roeien, moeten alle roeiers steeds op de slagroeiers letten. De bakboord-slagroeier regelt zijn slagen naar die van de stuurboordslagroeier. Wanneer in normaal tempo zonder fouten wordt geroeid, wordt het commando per slag weglaten en de order "Overgaan op slagroeiers" gegeven. Over op slagroeiers De roeiers blijven in hetzelfde tempo doorroeien, alle roeiers volgen de slagroeiers. Op ..... RIEMEN Dit commando wordt gegeven op het moment dat de riemen uit het water komen of even daarvoor. Bij dit commando de beginpositie weer aannemen. Lopen ..... RIEMEN De riemen blijven in de dollen en worden met de buitenhand zoveel mogelijk langsscheeps gebracht zonder met het blad het water te raken. Strijkt ..... GELIJK 1. Bij het waarschuwingscommando "Strijkt" buigen de roeiers hun bovenlichaam naar achteren en brengen de riem naar hun borst. De ogen zijn op het blad van de riem gericht. 2. Op het uitvoeringscommando "GELIJK" steken de roeiers het blad voor de helft in het water. Hierna brengen ze hun bovenlichaam naar voren en worden de armen gestrekt. Na de slag brengen zij de riem in de positie van "Riemen toe", zonder de bladen horizontaal te draaien.


~ 84 ~


Strijken vergt meer kracht dan halen. Indien het ene boord moet halen en het andere moet strijken, wordt het tempo van halen aangepast aan dat van het strijken. Riemen over en weer Dit commando wordt gegeven om de roeiers even te laten rusten. Zij schuiven hun riemen met beide handen zover binnenboord dat het binneneinde van de riem op het tegenover gelegen dolboord komt te liggen. De stand van de bladen is afhankelijk van de wind. De bladen moeten wel eenzelfde stand innemen. Hiertoe wordt het commando "Bladen horizontaal" of "Bladen verticaal" gegeven. Stop ..... AF De roeiers plaatsen de riemen dwars op de vlet verticaal in het water en houden deze met de handen tegen, waardoor de vlet afstopt. Willen ..... UIT De willen worden buitenboord gehangen. Riemen ..... OP (met de riemen buitenboord) 1. Op het waarschuwingscommando "Riemen" pakken de roeiers hun riem met de buitenhand in de ondergreep beet, vlak bij de dol. 2. Op het uitvoeringscommando "OP" lichten zij de riem uit de dol, zetten hem in één beweging rechtop en plaatsen hem vervolgens tussen de knieën. Riemen ..... GEROEID 1. Bij het waarschuwingscommando "Riemen" lichten de roeiers hun riem een klein stukje op. 2. Bij het uitvoeringscommando "GEROEID" leggen zij de riemen neer. De slagroeiers leggen als eerste hun riemen neer op de doften , zo veel mogelijk tegen het dolboord. De voorste roeiers begeleiden de riem daarbij met hun buitenhand en zorgen ervoor dat de bladen goed liggen. De slagroeiers zorgen ervoor dat de binneneinden van de riemen gelijk liggen. Dollen ..... UIT De dollen worden uit de dolgaten genomen en op de doft naast de roeier gelegd.


~ 85 ~


2.10 Exercitie 2.10.1 Benamingen bij exercitie Leer de begrippen uit je hoofd.

Goede front Frontformatie Flankformatie Gelid Rot Guide Vleugel

Als de langsten op de rechtervleugel staan. Manschappen die naast elkaar staan. Manschappen die achter elkaar staan. Manschappen die in frontformatie naast elkaar staan Manschappen die in flankformatie naast elkaar staan. Is opgesteld op de vleugel van een gelid. Manschappen die in de buitenste rotten staan.

2.10.2 Het aantreden Lees de paragraaf goed door. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje EXERCITIE laten aftekenen.

Het aantreden op één gelid 1. De rechtervleugelman stelt zich op vier passen tegenover en met front naar de instructeur. 2. De overigen komen de denkbeeldige lijn van het gelid van achteren binnen en stellen zich volgens lengte van rechts naar links op. 3. Op die lijn aangekomen nemen zij de houding aan, draaien het hoofd naar rechts en brengen tegelijkertijd de rechterarm gestrekt zijwaarts. 4. Vervolgens verbeteren zij hun richting door het maken van kleine passen voor- of achterwaarts. 5. Door kleine zijwaartse verplaatsingen nemen zij de juiste tussenruimte, zodat zij met de toppen van de gestrekte en aaneengesloten vingers van de rechterhand even de linkerschouder van de rechterbuurman aanraken. 6. De rechterguide stelt zich op de Plaats rust wanneer nummer 2 gericht is; 7. vervolgens stellen de overigen zich in de opvolging van rechts naar links op de Plaats rust, na eerst de houding te hebben aangenomen. Het aantreden op meerdere gelederen 1. Dit gebeurt overeenkomstig het aantreden op één lid. De rechterguides achter een voorman nemen echter afstand door de rechterarm gestrekt voorwaarts te brengen, zodat de toppen van de aaneengesloten vingers van de gestrekte rechterarm even de rechterschouder van de voorman aanraken. Zij dekken zich op die voorman en brengen daarna de arm terug. 2. De overigen stellen zich volgens lengte op van voor naar achter en van rechts naar links en dekken zich op hun voorman. Het aantreden met verkorte tussenruimte 1. Dit gaat op dezelfde manier als het aantreden met normale tussenruimte. Voor het nemen van de tussenruimte door het voorste gelid plaats je de gestrekte rechterhand op de rechter heup, de elleboog in de lijn van het gelid, de hand in het verlengde van de onderarm, de vingers aaneengesloten aan de voorzijde van het lichaam en de duim aan de achterzijde. 2. De juiste tussenruimte wordt verkregen door met de rechterelleboog even de linkerarm van degene te raken die rechts van je staat.


~ 86 ~


2.10.3 Commando’s Lees de paragraaf goed door. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje EXERCITIE laten aftekenen.

Geeft ..... ACHT Het commando wordt alleen gegeven vanuit de standen Plaats rust en Parade rust. 1. De hielen aaneensluiten met de voeten onder een hoek van 30 graden. De benen strekken, buik en zitvlak intrekken. Het lichaam rechtop, zonder holle lendenen. De schouders recht, de armen licht gebogen omlaag, de handen met de duimen en vingers gestrekt en aaneengesloten terzijde tegen de benen gedrukt met de wijsvinger op de naad van de broek. De handen zijn gericht in het verlengde van de arm. Het hoofd rechtop houden. Het lichaamsgewicht gelijk verdelen over de beide benen. 2. In de houding staat de zeekadet stil en kijkt, zonder te staren, recht voor zich uit. 3. Indien de zeekadet staat aangetreden, bevinden de voorzijden van de schoenen zich op de lijn van het gelid en is de lijn van de schouders nagenoeg gelijk daaraan. Op de plaats ..... RUST 1. Plaats - met het linkerbeen gestrekt - de linkervoet een halve pas zijwaarts in de lijn van de schouders. 2. Breng tegelijkertijd de armen achter het lichaam, ter hoogte van de broekband, met de rug van de gesloten rechterhand in de palm van de linkerhand. 3. In de stand “Op de plaats rust” mag je je enigszins bewegen, maar de voeten blijven op de lijn van het gelid. Parade ..... RUST Gelijk aan “Op de plaats rust”, zij het dat bewegen niet is toegestaan. Ingerukt ..... MARS Op het uitvoeringscommando gedurende drie tellen de groet brengen. Op de vierde tel gaat de hand naar beneden. Daarna rechtsomkeert aanmarcheren en het gelid verlaten. In de lijn naar rechts/links ..... RICHTEN Het commando wordt gegeven aan een groep die in de houding is opgesteld in frontformatie. 1. Allen, uitgezonderd de rechter-/linkerguide, draaien het hoofd kort en krachtig naar rechts/links. Het voorste gelid, met uitzondering van de rechter-/linkerguides, brengt de rechter-/linkerarm zijwaarts.De manschappen van het middelste en achterste gelid strekken hun rechter- /linkerarm niet, doch dekken zich op hun voorman. 2. De instructeur stelt zich op, in de houding, drie passen uit van de rechter-/linkervleugel, loodrecht op de lijn van het gelid en verbetert de positie door het geven van aanwijzingen. Tijdens het richten verplaatst de instructeur zich met zijwaartse passen van het voorste naar het middelste en/of het achterste gelid. 3. 3. Na het richten marcheert de instructeur, vanaf het achterste gelid uit de flank aan, houdt na zes passen halt en geeft het commando: Afdeling ..... STAAT Allen, uitgezonderd de rechter-/linkerguides, draaien het hoofd kort en krachtig terug in het front. Het voorste gelid brengt gelijktijdig de rechter-/linkerarm terug in de houding. Naar rechts/links ..... OM 1. Zet de linker-/rechtervoet ongeveer 45 graden om naar de genoemde zijde, met de holte van die voet een halve handbreedte voor de punt van de rechter-/linkervoet. 2. Sluit de rechter-/linkervoet aan tegen de linker-/rechtervoet.


~ 87 ~


Rechtsom ..... KEERT 1. Plaats de linkervoet als bij de eerste wending naar rechtsom, doch de punt van de voet een weinig meer naar binnen gekeerd. 2. Maak met de rechtervoet op de plaats een halve cirkel, rechtsomgaand. 3. Sluit de linkervoet aan tegen de rechtervoet (als in de houding). .. pas(sen) rechts/links zijwaarts ..... MARS Het aantal zijwaartse passen nemen. Lengte ongeveer 50 cm. Voorwaarts ..... MARS De aanmarcheerpas. Lengte ongeveer 40 cm. De aanmarcheerpas uitvoeren door het gestrekt voorwaarts plaatsen van het linkerof rechterbeen tot een hoek van 30 graden, het voorwaarts opzwaaien van de linkerof rechterarm tot 90 graden en het achterwaarts zwaaien van de andere arm tot 30 graden. De aanmarcheerpas wordt gebruikt bij het aanmarcheren, al of niet gepaard gaande met een wending en na een wending in een mars. De gewone pas. Lengte ongeveer 75 centimeter, tijdmaat 120 passen per minuut. Na het uitvoeren van de aanmarcheerpas met het linkerbeen, bij iedere pas de voet op natuurlijke wijze recht naar voren langs de grond brengen. De armen gestrekt langs het lichaam bewegen, recht naar voren opzwaaien tot ongeveer 45 graden en recht naar achteren tot 30 graden. De duim en vingers zijn daarbij gestrekt en aaneengesloten, de duim wijst naar voren, de hand in het verlengde van de arm en verticaal. Afdeling ..... HALT De laatste pas wordt gemaakt met het bewegende been. Daarna het andere been aansluiten,terwijl gelijktijdig de houding wordt aangenomen. .. pas achterwaarts ..... MARS De achterwaartse pas.Lengte 37,5 cm. Op het uitvoeringscommando, aanvangende met het linkerbeen, achterwaarts marcheren met nagenoeg gestrekte benen. De armen blijven gestrekt langs het lichaam. Wanneer het vereiste aantal passen is uitgevoerd, halt houden. Uittreden Wanneer een zeekadet uit een aangetreden groep treedt, gebeurt dit nadat de groep "Op de plaats rust" is gesteld. De instrukteur geeft de aanwijzing "(naam) Voor". In het voorste gelid neemt degene de houding aan en marcheert naar voren. Wanneer degene achter is opgesteld passeert hij zijn voorman aan de rechterzijde.

2.10.4 Baksgewijs Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst

Bij Baksgewijs wordt per bak aangetreden, precies zoals het woord "baksgewijs" zegt. Het aantreden gebeurt zoals dat staat in dit hoofdstuk onder Aantreden. De Officieren staan recht tegenover de zeekadetten en de onderofficieren aan de linkerof rechter zijkant. Het baksgewijs wordt afgenomen door de officier van de wacht. De procedure gaat als volgt: 1. Vijf minuten voor tijd laat de onderofficier van de wacht de bakken aantreden door de baksmeesters. 2. De baksmeester controleert van tevoren of de zeekadetten van zijn bak toonbaar verschijnen 3. Wanneer de officieren komen zet de onderofficier van de wacht het geheel (iedereen) in de houding (Het geheel - Geef ..... ACHT). 4. De Chef d'Equipage meldt zich vervolgens af bij de officier van de wacht. Instructies worden ontvangen afhankelijk van de reden van het baksgewijs. Zo zijn er instructies voor: - vlaggenparade - appèl - rapport.


~ 88 ~


Zijn de instructies uitgevoerd, dan wordt dit afgemeld. Eventueel worden nieuwe instructies ontvangen, bijvoorbeeld wijzigingen in het uit te voeren programma. Op een gegeven moment zullen de officieren het baksgewijs weer verlaten. De Chef d'Equipage geeft zijn bekendmakingen door en bedankt hierna de onderofficieren voor hun aanwezigheid met de groet. Afhankelijk van de grootte van het baksgewijs zal de Chef d'Equipage rechtstreeks het baksgewijs laten beëindigen (Het geheel - ingerukt ..... MARS) of dit via de baksmeesters doen (Baksmeesters laten hun bak inrukken ..... MARS); daarbij wordt de groet gebracht.

2.10.5 Alle Hens Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst

Alle hens betekent iedereen aan boord. Bij 'alle hens' treedt het voltallige korps aan als de Commandant een belangrijke officiële mededeling heeft of als er iets te vieren is. Bijvoorbeeld de opening en sluiting van het landelijke zomerkamp, een commando-overdracht of bevorderingen. De commando's voor het aantreden zijn hetzelfde als die van een normaal baksgewijs. De officier van de wacht laat de bemanning correct aantreden en meldt zich vervolgens af bij de Eerste Officier. De Eerste Officier haalt dan de Commandant die zijn mededelingen kan doen.


~ 89 ~


Aantekeningen


~ 90 ~


3 CWO KIELBOOT 1 3.1 Inhoud van de opleiding De CWO kielboot 1 opleiding is de opleiding om te leren zeilen. We maken hiervoor gebruik van het zeilboek van Peter Hoefnagels. Na deze opleiding moet je een volwaardig bemanningslid zijn in een zeilvlet (weten wat je moet doen aan boord, open aftuigen, zeilen bedienen). Aan het eind van de opleiding krijg je een CWO praktijk examen en als je daarvoor slaagt krijg je het CWO kielboot 1 diploma.

3.2 Wat moet je weten ? Hiervoor wordt het ‘ zeilboek’ van Peter Hoefnagels gebruikt. Voor deze opleiding geldt deel 1 en 2 van dit boek.

Onderwerp – Deel 1 Welkom aan boord Meezeilen De wind in de zeilen Sturen met de zeilen Aan het roer Op aanvaringskoers Onderwerp – Deel 2 De boot zeilklaar De boot verhalen De zeilen hijsen De zeilen strijken Afmeren Nachtklaar maken

CWO Kielboot 1

~ 100 ~


4 SLOEPGAST DER TWEEDE KLASSE 4.1 Inhoud van de opleiding De Sloepgast der Tweede klasse opleiding is de Zeekadet aanvulling op de CWO Kielboot 1 opleiding. Na deze aanvullende opleiding moet je het volgende kunnen: 1. Roerganger zijn in een roeivlet. 2. Knopen en steken weten die nodig zijn aan boord van een zeilvlet.

Na het afronden van deze opleiding krijg je het sloepgast 2 brevet (mits je kielboot 1 ook hebt gehaald).

4.2 Roeien Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje ROEIEN laten aftekenen.

Roeien en wrikken heb je bij de Zeekadet der Derde Klasse opleiding geleerd. Nu moet je als roerganger op gaan treden.

Sloepgast der Tweede Klasse

~ 150 ~


4.3 Onderdelen Beenhakkervlet Leer de begrippen uit je hoofd.

1. Fokkeval 2. Vaantje 3. Piekeval 4. Spruit 5. Marllijn 6. Gaffel 7. Mast 8. Mastring 9. Klauweval 10. Zeillat 11. Klauw 12. Fok 13. Kraanlijn 14. Grootzeil 15. SB-want 16. Zuiger 17. Kettinkje 18. Snelspanner 19. Sleepoog 20. Boeg


21. Voordek 22. Boeisel 23. Luchtkast 24. Dolboord 25. Dol 26. Dolpot 27. Mastkoker 28. Grendelbout 29. Mangat 30. Wegering 31. Lummelbout 32. Kikker 33. Talreep/ Spanner 34. Fokkeschoot 35. Giek/Boom 36. Leioog 37. Schootring 38. Grootschoot 39. Wervel 40. Berghout

~ 151 ~

41. Doft 42. Roerkoning 43. Zwaardkast 44. Zwaardbout 45. Zwaard 46. Zwaardbeugel 47. Vlak 48. Schootoog 49. Hijsogen 50. Scheg 51. Achterdek 52. Trossenoog 53. Wrikgat 54. Helmstok 55. Rifeindje 56. Spiegel 57. Vinger 58. Vingerling 59. Roerblad


4.4 Schiemannen 4.4.1 Knopen en steken Leer de knopen uit je hoofd. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje laten aftekenen.

Mastworp De mastworp wordt gebruikt bij het vastmaken van een touw rondom een paal of een balk. Bijvoorbeeld het vast maken van de dompelpomp of puts aan een reling.

Slipsteek De slipsteek is direct los te trekken als aan het losse eind wordt getrokken. Hij wordt bijvoorbeeld gebruikt voor het opgerold hijsen van vlaggen. Let op: de steek kan zich wel los werken.

Rondtorn met twee halve steken De rondtorn met twee halve steken wordt gebruikt om een touw aan een paal of ring vast te maken.

Marlslag De marlslag wordt gebruikt om bijvoorbeeld een zeil aan een giek of gaffel vast te maken.


~ 152 ~


Paaltje bezet Als er twee boten aan een paaltje liggen dan wordt het op deze manier de boot vast gelegd zodat iedere boot zijn eigen lijn kan losgooien zonder dat de andere ook los gegooid moet worden.

Kikker beleggen Wordt bijvoorbeeld gebruikt om de vallen vast te zetten.

Enkele boot vast leggen 1. Voorlandvast / voortros 2. Voorspring 3. Achterspring 4. Achterlandvast/achtertros


~ 153 ~


5 ZEEKADET DER TWEEDE KLASSE 5.1 Inhoud van de opleiding De opleiding Zeekadet de Tweede Klasse is tweede algemene opleiding die een Zeekadet gaat volgen binnen het Zeekadetkorps. Deze opleiding is nodig voor het behalen van de stand Zeekadet der Tweede Klasse. Na deze opleiding moet je het volgende kunnen: 1. Basis kennis hebben van het plegen van onderhoud. 2. Nog meer termen en benamingen kennen. 3. Mee kunnen helpen bij hijsen en strijken van vletten en MOB boot. 4. Kennis hebben van touw en het werken met touw. 5. Onder begeleiding handblusser kunnen bedienen. 6. Algemene kennis hebben van de verschillende dienstvakken.

5.2 Scheepsonderhoud 5.2.1 Algemeen Lees de paragraaf goed door. Dit moet je begrijpen maar wordt niet getoetst.

Het verzorgen van een schip is erg belangrijk. Als je een schip goed verzorgt, dan blijft het in goede conditie, zodat je het langer kunt gebruiken. Ook blijft het er netjes en verzorgd uitzien. Scheepsonderhoud bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Controle van alle materialen en onderdelen 2. Alle draaiende delen gangbaar houden 3. Schoonhouden, roest weren en verven 4. Op tijd verzorgen of repareren van mankementen 5. Er voor zorgen dat het schip er netjes uitziet 6. Opschrijven en melden van de noodzakelijke werkzaamheden.

Opleiding Zeekadet der tweede klasse

~ 200 ~


5.2.2 Roest en roestbehandeling Lees de paragraaf goed door. Dit moet je kunnen maar wordt niet getoetst.

Roest ontstaat door een chemische reactie tussen metaal en zuurstof. Zo kan scheepsijzer bijvoorbeeld roesten door zuurstof uit de lucht. Roestplekken behandel je zo: 1. Haal grote delen losse roest weg met een schrapper of een steekijzer. 1. Bik de overige roest los met een bikhamer. Doe dit voorzichtig omdat er anders putjes in het ijzer ontstaan. 2. Borstel de laatste restjes roest nu met een staalborstel weg. 3. Schuur de plek eventueel op. 4. Zorg ervoor dat de ondergrond bij oppervlakken die je gaat verven roestvrij, vochtvrij, stofvrij en vetvrij is. 5. Begin dan met verven.

Steekijzer


Bikhamer

Staalborstel

~ 201 ~


5.2.3 Kwasten Lees de paragraaf goed door. Dit moet je kunnen maar wordt niet getoetst.

Kwasten zijn gemaakt van dieren haar of kunstvezels. Kwasten heb je in veel soorten en maten, bijvoorbeeld bandkwast, patentkwast, verniskwast, penseel, sjabloneerkwast, radiatorkwast, bokkenpoot, roller(tje), vachtroller of blokwitter.

Ronde kwast Platte kwast

Penseel

Radiatorkwast

Rolletje met verdeelbak

Hoe maak je een kwast schoon? 1. Strijk na het verven de kwast eerst goed uit, bijvoorbeeld langs de binnenkant van het verfblik. Doe dit niet aan de rand! 2. Verwijder verfresten met terpentine en een doek. Het is belangrijk dat je ook de verfresten uit het binnenste van de kwast verwijdert. 3. Spoel de kwasten goed uit met water en sop. Zo verdwijnt de terpentine het best. 4. Maak de kwasten daarna goed droog of zet ze in een emmer met water. Denk bij het schoonmaken aan je eigen veiligheid (bijvoorbeeld neuskapje/veiligheidsbril) en aan die van anderen. Terpentine en verf zijn giftig, vooral als je de damp inademt of als de stoffen in contact komen met de ogen. Werk altijd voorzichtig en zorg voor goede ventilatie. Zorg er ook voor dat de schoonmaakplek niet onder de verf of onder de terpentine komt te zitten. Hou daarom altijd een lap of een doek bij de hand om rommel die je misschien gemaakt hebt op te ruimen.


~ 202 ~


5.2.4 Verven en verf Lees de paragraaf goed door. Dit moet je kunnen maar wordt niet getoetst.

BELANGRIJK: Veel materialen die bij het verven gebruikt worden, zijn giftig, sommige meer dan andere. Vooral het inademen van de damp kan schadelijk zijn. Zorg daarom altijd voor voldoende VENTILATIE. Zorg ervoor dat verf, terpentine etc. niet met je huid en vooral niet met je ogen in aanraking komen. Op de etiketten staan de belangrijkste gevaren. Ze zijn weergegeven in de vorm van symbolen.

De drie belangrijkste soorten verf zijn: Menie: Een luchtdoorlatende (poreuze) verf die als eerste op het metaal wordt aangebracht. De zuurstof kan nog onder de verflaag wegkomen. Grondverf: Grondverf is ook poreus en is bedoeld als ondergrond voor de later aan te brengen lakverf. De kleur van de grondverf moet ongeveer hetzelfde zijn als de kleur van de lakverf zodat de donkere ondergrond (bijv. de menie) niet doorschemert. Lakverf: De lakverf is de afdekkende laag en is daarom niet poreus. De lakverf mag niet direct op het metaal aangebracht worden omdat anders de zuurstof die nog onder de verflaag zit niet kan ontsnappen. Daarom breng je altijd eerst menie en grondverf aan.


~ 203 ~


Het klaarmaken en opbergen van verf en verfblikken Lees de instructies op het etiket !! Een verfblik kan onder druk staan. Dat komt door het uitzetten van de gassen in de verf. Dit gebeurt vooral bij warm weer. Denk daaraan bij het openen van het blik. Probeer de sluitrand en deksel van het verfblik niet te beschadigen omdat het blik anders niet meer goed dichtgaat. Er komt dan lucht in het blik. Hierdoor droogt de verf uit en komt er een vel op. Als er toch een vel op de verf is gekomen, snij dit dan langs de rand los. Het kan er dan in een keer worden uitgehaald. Roer de verf voor gebruik goed door. Dit is belangrijk omdat verf bestaat uit verschillende stoffen bestaat waarvan de zwaarste naar de bodem zakken. Ook tijdens het verven is het belangrijk af en toe te roeren. Verdun te dikke verf volgens het advies op de verpakking. Als je even stopt met verven, dek het verfblik dan goed af zodat er niets in kan vallen. Let erop dat het verfblik niet in de zon staat. Ook is het niet handig het blik in een looppad te zetten. Het kan dan omvergelopen worden. Maak de rand van het verfblik na het verven goed schoon. Doe het deksel op het blik en druk deze voorzichtig vast. Hou het blik een tijdje op de kop zodat de verf in eventuele kieren kan stromen. Ruim daarna het verfblik op in het verfmagazijn of geef het aan de kabelgast.

Hieronder staan de belangrijke regels bij het gebruik van verf •

Denk altijd aan de veiligheid, ook aan die van anderen.

•

In het kabelgat en het verfmagazijn is roken en open vuur verboden.

•

Zorg voor goede ventilatie.

•

Kijk goed op het etiket.

•

Houd je gezicht op afstand bij het openen van het verfblik.

•

Rook niet in de buurt van verf of schilderwerk.

•

Gebruik eerst aangebroken verf.

•

Gebruik verdunner als de verf te dik is.

•

Roer de verf altijd goed door.

•

Laat verdunner nooit open staan omdat deze verdampt.


~ 204 ~


Het verven •

Dat wat je wilt gaan verven moet schoon, droog, vet- en roestvrij zijn.

•

Schuur de ondergrond eerst goed op. Zo kan de nieuwe verflaag goed hechten.

•

Verwijder loszittende verf.

•

Geen scharnierende delen verven.

•

Geen rubber randen verven. Het rubber droogt dan uit.

•

Verf niet te dik en voorkom morsen.

Na de voorbehandeling kan de verf worden aangebracht: 1. MENIE 2. GRONDVERF 3. LAKVERF. Breng de verf niet te dik aan. De verf zakt dan uit (druipers of zakkers). Als je de verf gelijkmatig aanbrengt voorkom je dit. Nadelen van te dik verven zijn: •

Verhoging van het gewicht.

•

Verhoging van het brandgevaar.

•

Uitzakken van de verf.

•

De buitenkant van de verflaag kan opdrogen terwijl de onderliggende verf niet kan uitharden.

•

De verf kan gaan barsten.

Verf brengen je op de volgende manier op: 1. Zet de verf in twee of drie banen verticaal op. 2. Strijk daarna de verf met een heen en weer beweging horizontaal uit. 3. Strijk ten slotte de verf met lange halen in de verfrichting uit.


~ 205 ~


Grote oppervlakken: Als je grote oppervlakken wilt gaan verven (bijv. wanden of het dekhuis)kan dat een heel moeilijke klus lijken. Om het jezelf gemakkelijker te maken kun je in gedachten het oppervlak opdelen in kleinere oppervlakjes van b.v. 50 bij 50 cm. Deze kleine vlakjes schilder je dan als in bovenstaande afbeelding.

5.2.5 Onderhoud van kunststof Lees de paragraaf goed door. Dit moet je kunnen maar wordt niet getoetst.

Kunststoffen zoals Polyester en Epoxy beschadigen sneller dan staal (krassen, putjes en gaten) maar ze kunnen niet roesten. Kleine beschadigingen in het polyester herstel je door er met een plamuurmes plamuur over te smeren. Als de plamuur hard is (dit gaat zeer snel) schuur je alles op tot het oppervlak weer helemaal glad is. Bij grotere beschadigingen zoals gaten, gebruik je polyester matjes en vloeibare polyesterhars. Leg het matje over het gat en smeer het in met de hars. Na het uitharden kan het matje worden opgeschuurd en geplamuurd. Zet dan de plek in de grondverf en lak hem af.

5.2.6 Onderhoud van hout Lees de paragraaf goed door. Dit moet je kunnen maar wordt niet getoetst.

Schraap hout dat moet worden onderhouden eerst kaal met een houtschraper (driehoekskrabber). Schraap het hout altijd in de nerfrichting, anders gaat het hout 'rullen'. Verwijder hardnekkige vastzittende verf met verfafbijt. Dit is een zeer agressieve vloeistof die voorzichtig moet worden gebruikt. Verweerde (doffe) plekken die niet kunnen worden weggeschrapt behandel je met ontweringswater. Schuur het kale hout dan in de nerfrichting en maak het stofvrij. Je kunt het hout nu verven met verf, vernis of met speciale middelen. Breng vernis in een aantal lagen op. Lees hiervoor het etiket op de pot. De eerste laag verdun je altijd sterk met terpentine of lijnolie. Je zorgt er zo voor dat de vernis diep in het hout doordringt. Onverdunde vernis kan gaan barsten, bijvoorbeeld door stoten en uitzetten van het hout. Er kan dan toch nog vocht in het hout terechtkomen waardoor het gaat rotten. D1 / D2 olie is een heel goede maar dure bescherming voor het hout. Smeer D1 olie een groot aantal keren (± 30 lagen) onverdund op het hout. Laat de lagen niet steeds opdrogen. Verf daarna het hout een aantal keren met onverdunde D2 olie. Laat de D2-lagen minimaal 24 uur drogen. Haal weggerot hout zoveel mogelijk weg. Vervang het eventueel vervangen of vul het op met kunstmatig vloeibaar hout. Als het hout is gescheurd, lijm het dan met houtlijm en zet het tijdelijk vast in houtklemmen.


~ 206 ~


5.2.7 Onderhoud van staaldraad Lees de paragraaf goed door. Dit moet je kunnen maar wordt niet getoetst.

Zorg ervoor dat je touw netjes en op de juiste manier rechtsom of linksom opschiet. Dat hangt af van de richting waarin het touw is geslagen. Berg het touw dan droog op, bijvoorbeeld op pallets of op rekken in het kabelgat. Als je touw in een natte en ongeventileerde ruimte opruimt, gaat het schimmelen en rotten. Touwwerk dat aan het rafelen is, splits je op met een gewone of met een Spaanse takeling. Voor staaldraad gelden dezelfde opbergregels als voor touw. Staaldraad kan ook roesten en moet daartegen worden beschermd door te lapzalven. Dit doe je door met een doek met lijnolie of vet de staaldraad in te smeren. Zo breng je een beschermlaag aan. Tijdens het opschieten van een staaldraad kan het gebeuren dat een slag niet in de gewenste draairichting valt. Je kunt dit oplossen door een valse slag te maken. Als het staaldraad niet in de goede slag valt, kun je het opschieten in grote achten. Probeer kinken in staaldraad altijd te vermijden. Een staaldraad met een kink kun je eigenlijk niet meer gebruiken. Bovendien is de sterkte met 25% verminderd. Het werken met beschadigd staaldraad is gevaarlijk. Als een van de draden van de staaldraad gebroken is, knip die dan met een tang af. Zo zorg je ervoor dat er geen scherpe uitsteeksels meer aanzitten. Hoe maak je vastgeroest schroefdraad los? Hieronder staan drie manieren. 1. Laat een roestoplossende vloeistof (bijvoorbeeld kruipolie) in de schroefdraad lopen. 2. Leg de harp of spanschroef een paar dagen in een blik petroleum of brandstofolie. 3. Laat het voorwerp niet te lang in petroleum liggen. Het kan dan juist weer gaan roesten. 4. Maak de harp of schroef in een vuur roodgloeiend en laat ze in de lucht afkoelen. De roest springt dan door de verhitting los. Hierna kan de harp of de spanschroef worden schoongemaakt en ingevet.

Spanschroeven: Het is belangrijk dat spanschroeven steeds gangbaar en roestvrij gehouden worden. De schroefdraad wordt in het vet gezet. Schilder alleen het huis, nooit de draad.


~ 207 ~


5.3 Benamingen en uitdrukkingen Leer de begrippen uit je hoofd.

Ankerspil

Hydraulische of elektrische machine om het anker in- en uit te hieuwen. Ook wel: ankerwinch.

Baard

Aangroeisel van het schip onder de waterlijn.

Bakspier

Een horizontale boom, die haaks op het schip geplaatst kan worden, waarop sloepen worden vastgezet.

Berghout

Houten rand langs de zijkant van de romp om stoten op te vangen.

Blok

Katrol.

Boerennacht

Een nachtrust zonder wacht.

Bootsmanstoel

Stoeltje, van hout en touwwerk, om aan de buitenzijde van het schip te kunnen werken.

Buiswater

Het water dat over de boeg heen slaat. Ook wel: groen water.

Davits

Ronde gebogen masten op het dek, voor het hijsen en strijken van sloepen.

Dieptemeter

Meet de diepte door de tijd op te nemen die een geluid- of elektrische golf nodig heeft om van de zeebodem terug te kaatsen.

Dreg

Licht stokloos 4-armig anker voor kleine vaartuigen.

Dukdalf

Paalwerk in havens en binnenwater. Zij dienen voor de bescherming van bruggen en sluizen. Tevens om er schepen aan te meren.

Embarkeren

Inschepen.

Keesje

Een dunne werplijn om naar de wal te werpen voor het overbrengen van de tros.

Kettingbak

Plaats waarin de ankerketting wordt opgeborgen.

Kink

Slag in een lijn, touw of kabel.

Krabben

Anker houdt niet in de grond, zodat het schip wegdrijft.

Lenspomp

Pomp waarmee ongewenst water uit het schip wordt gepompt.

Mandiën

Douchen (Indonesisch woord).

Schavielen

Schuren van trossen langs bijvoorbeeld de kade rand.


~ 208 ~


Schinkel

Korte kabels aan de ene kant samenkomend op een oog en aan schenkel de andere kant met haken om iets op te hijsen.

Spanten

Stalen balken die de dekken en de romp van het schip versterken.

Spuigat

Afvoeropening voor het water aan dek.

Tampat

Bed, kooi, nest (Indonesisch woord).

Telegraaf

Apparaat op de brug voor het bedienen van de scheepsmotor.

Voorpiek

Ruimte tussen het aanvaringsschot en het volgende waterdichte schot.

Walegang

Gang tussen verblijven en hutten.

Zeemijl

Afstandsmaat op zee (= 1852 meter). Een zeemijl per uur wordt „knoop‟ genoemd.

5.4 Meren en ankeren 5.4.1 Meerrol Je moet de trossen kennen.

De meerrol is alles wat er gebeurt rond het aan- en afmeren van een schip. De meerploeg legt alle materialen die nodig zijn op tijd klaar. De kabelgasten zorgen voor het onderhoud en de opslag van die materialen.

Hieronder is een schip getekend dat afgemeerd ligt.

achterschip 1. achtertros (SB) 2. achtertros (BB) 3. achterspring

voorschip 11. voorspring 12. voortros (SB) 13. voortros (BB)

Op het sein "meerrol op post" gaat de meerploeg, die van te voren bekend gemaakt is, naar de bestemde plek. De overigen zorgen dat zij niet in de weg lopen.


~ 209 ~


5.4.2 Ontmeren Lees deze paragraaf goed. Dit wordt niet getoetst.

Als je de trossen losgooit dan begeleid je ze, zodat ze nergens aan blijven haken of in de schroef terecht kunnen komen. Nu kan het achterschip worden afgedraaid. Als de schroef even stilstaat -de kracht is dan van de voorspring- kan de spring weg en is het schip los van de wal. Daarna wordt het dek geklaard. Bij een zeereis worden de trossen zeevast gezet. Berg de werplijnen en de stootwillen in het kabelgat op. Bij een zeereis schiet je ook de trossen in het kabelgat op. Op het sein "meerrol bedankt" is de meerploeg klaar om verder te gaan met andere werkzaamheden.

5.4.3 Aanmeren Lees deze paragraaf goed. Dit wordt niet getoetst.

Als het schip een haven binnenloopt of gaat aanmeren bij bijvoorbeeld een sluis of een steiger, moet de meerploeg tijdig aan dek komen om voorbereidingen te treffen door de trossen klaar te leggen en eventueel keesjes (voor het overbruggen voor grote afstanden). Als er geen stroming is wordt meestal de voorspring als eerste uitgegeven. Als deze op de wal om een bolder ligt, beleg hem dan aan dek. Zorg wel voor voldoende loos aan dek om de spring -als dat nodig iste vieren. Hierna volgen op commando van de brug de achterspring en de voor- en achtertrossen. Enkele belangrijke aanwijzingen: •

ga nooit in de bocht of een lus van een tros staan.

•

ga nooit te dicht bij een tros staan als deze gespannen staat.

•

voorkom dat trossen gaan schavielen.

•

kom met de handen niet te dicht bij bolders of geleiderollen.

•

draag bij het werken met staaldraad altijd handschoenen.

•

slacken of slack geven betekent de tros een stukje laten vieren.

•

houd bij ligplaatsen met een groot verval (tij-verschil) de trossen goed in de gaten en zet ze eventueel strakker of losser.

•

als een tros met het oog om een bolder of een paal ligt waar al een andere tros op ligt, steek hem dan eerst van onder naar boven door het andere oog. Op deze manier is de andere tros als dat nodig is direct te verwijderen.


~ 210 ~


5.4.4 Bakspier Lees deze paragraaf goed. Dit wordt niet getoetst.

Een bakspier is een stalen buis, die horizontaal en dwarsscheeps wordt uitgevierd om - ten anker liggend - de sloepen vast te leggen. Een bakspier is vooral handig als schepen op stroom liggen of als er een hoge golfslag is.

5.4.5 Ankerrol Lees deze paragraaf goed. Je moet de onderdelen van de ankerwinch kennen.

Meestal bestaat de ankerrol uit personen uit de meerrol-vóór. Het in- en uithieuwen van het anker gebeurt met de ankerwinch. Dat gaat als volgt: In de kast van de ankerwinch bevinden zich assen met tandwielen of klauwkoppen die op de assen kunnen schuiven. Als de tandwielen in elkaar grijpen (dus tegenover elkaar staan), zijn de assen ingeklutst. Als de tandwielen niet tegenover elkaar staan, dan zijn de assen uitgeklutst. Dit zogenaamde klutsten gebeurt met handels aan de buitenkant van de kast. Als de lier uitgeklutst staat, kunnen de verhaalkoppen gebruikt worden en gebeurd er met de as van de ankerketting niets. 1. hoofdas 2. werkas 3. ingeklutst tandwiel 4. uitgeklutst tandwiel 5. kettingnesten 6. verhaalkoppen Bij het commando "vallen anker" of "lekko anker" draai je de bandstopper los waardoor het anker door zijn eigen gewicht valt. Als het anker op de bodem ligt, zorg je ervoor dat het vallen even stopt. Zo voorkom je dat de ketting op het anker valt en het anker onklaar raakt. Daarna vier je zoveel ketting vieren, als nodig is voor de waterdiepte. De ankerketting bestaat uit een aantal stukken (dit noem je lengten) ketting die met een sluiting (shackle) aan elkaar verbonden zijn. Een lengte ketting is 27½ meter. Om het einde van een lengte aan


~ 211 ~


te geven wordt hier een kenmerk aangebracht, bijvoorbeeld een stalen bandje om het dammetje. Per schip kun je verschillende aanduidingen tegenkomen. Het aantal lengtes dat uitgegeven is wordt doorgegeven aan de brug.

1 lengte: Bijv. 1 witte schalm aan beide zijden van de shackle

2 lengtes: Bijv. 2 witte schalm aan beide zijden van de shackle Als je voor anker ligt, kun je op de brug met de radar een peiling maken om te kijken of het anker houdt. Ook kun je vanaf het schip een peiling maken naar twee punten op de wal door goed te kijken of met een peilkompas. Of kijk buitenboord naar de ketting. Als het anker houdt, komt de ketting na verloop van tijd rustig stijf en zakt daarna weer rustig in een bocht weg. Als de ketting trilt, krabt het anker en houdt het dus niet. Het anker heeft zich dan niet ingegraven en sleept over de bodem.

Het grijpen van een stokloos anker in de grond

Als het anker hydraulisch wordt ingehieuwd, is de lier ingeklutst. Spuit bij het inhieuwen de ankerketting meteen schoon. Geef ook nu weer het aantal shackles door. Begeleid de ketting in de kettingbak. Zo kan hij zich niet op een plaats ophopen. Als het anker boven is, meld je “anker op”. Draai dan de bandstopper weer aan, zodat het anker niet kan vallen als de lier wordt uitgeklutst. Vóór dat je de ankerwacht bedankt, plaats je de grondstoppers en schuif je de afdekplaten op de kluisgaten. Nadat het voordek is afgespoten, is de persoon die zorgt voor het water en de hydrauliek bedankt.


~ 212 ~


5.4.6 Ankerrol Lees deze paragraaf goed. Dit wordt niet getoetst.

Nooit zo !

Maar zo !

Staalkabel behandel je met grote zorg. Door een verkeerde behandeling gaat de kabel minder lang mee. Sla de kabels op in een droge omgeving. Zorg altijd voor een droge ondergrond, bijvoorbeeld een houten vlonder. Bij langdurige opslag controleer je de kabels regelmatig op corrosie.

Je kent misschien wel de uitdrukking "er komt een kink in de kabel". Hiermee wordt bedoeld dat iets waar je heel vast op gerekend had, opeens niet doorgaat. De uitdrukking komt uit de zeevaart. Een kink is niets anders dan een draai of kronkel (ook wel een valse slag genoemd) die in een kabel kan komen. Als dat gebeurt, heb je geen controle meer op je veiligheid. Daarom is het belangrijk een staalkabel met zorg te behandelen. Het is belangrijk is dat de kabel niet schuurt langs scherpe voorwerpen, zoals randen van steen. Zand en modder zijn ook boosdoeners. Let hierop bij het afwinden van haspels. Wind trossen nooit van binnenuit af; dit geeft absoluut kinkvorming. Als er geen draaitafel is waarop de tros geplaatst kan worden, rol dan de tros uit.

Niet zo

Maar zo

Bij het afkappen van een kabel hebben de strengen de neiging zich uit elkaar te draaien. Bind de kabel daarom voor het kappen af. Gebruik hiervoor zacht ijzerdraad of een streng van enkele ijzerdraden. Vermoeidheid, slijtage en corrosie brengen de veiligheid van een staalkabel in gevaar. Daarom moet een deskundige de kabel vaak inspecteren.


~ 213 ~


5.5 Sloep hijsen en strijken 5.5.1 Algemeen Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Hieronder staan algemene aanwijzingen. Omdat er veel verschillende hijsinrichtingen bestaan voor sloepen op diverse scheepstypen, kunnen we niet alles behandelen. Sloepen kunnen worden gehesen en gestreken met "davits", "laadbomen" en "hijskranen". Bij het hijsen en strijken let je op de volgende punten: •

neem strikte stilte in acht om alle commando's duidelijk te verstaan – personen die daarvoor aangewezen zijn, herhalen het commando. Als je de commando's niet duidelijk of niet op tijd hoort, kunnen misverstanden ontstaan. Hierdoor kunnen ernstige ongevallen plaatsvinden.

•

blijf onder de te hijsen of te strijken last vandaan en zorg dat je vrij staat van de loop van de takels. Dit doe je om ongelukken bij het breken van blokken en takels te voorkomen.

Een sloep heeft: •

'hijshaken' bij het gebruik van davits.

•

'hijsogen' en een 'schinkel' (schenkel) bij het gebruik van een laadboom of hijskraan.

Als je een sloep gaat hijsen, geef je -bij het langszij komen- meteen een vanglijn af. Neem deze buiten alles om zo voorlijk mogelijk torn. Gebruik voor zover nodig een achtereind, bijvoorbeeld als je gemeerd ligt in een haven, met achterin komende stroom, of bij stampend schip en als je een laadboom of hijskraan gebruikt. Als je takels aan de sloep afgeeft, haal je de takels eerst tot op de vereiste lengte (even boven het water) over. Zorg ervoor dat de takels niet onklaar raken. Voorkom averij door: •

buitenboord voldoende 'willen' en 'kurkenzakken' op te hangen met de voorlijn en het roer de sloep vrij te laten gieren van het schip.

•

bij slecht weer en een werkend schip, 'vangeinden' te gebruiken bij takels of hijsreep en een 'achtereind' te hanteren om de sloep goed onder controle te houden.


~ 214 ~


5.5.2 De laadboom Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

1. laadboom 2. Lummelpot 3. hanger 4. hangerblok 5. walmplaat /monkeyface 6. hangerketting 7. laadmast 8. geien 9. hijsreep 10. hijsblok 11. schinkel / spruit 12. rammelblok 13. zwanenhals met werklicht 14. topperdraad

5.5.3 De davit Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Een davit is een ronde, gebogen mast op het dek voor het hijsen en strijken van sloepen. Een samenstel van in elkaar draaiende schroefstangen beweegt de davit naar buiten. In de ruststand staat de boot op klampen en wordt hij door sjorringen of krabbers op zijn plaats gehouden. Er zijn verschillende systemen ontwikkeld, waarbij door het losgooien van één sliphaak zowel de sjorring loslaat als de bijbehorende klamp wegvalt. Bijna alle strijkinrichtingen voor boten werken op de zwaartekracht. Het gewicht van de boot en de davits is daarbij voldoende om de boot buitenboord te zwaaien en in het water te brengen.


~ 215 ~


5.6 Schiemannen 5.6.1 Algemeen Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat strengen zijn en weten wat met/tegen de zon geslagen is.

Touw wordt gemaakt door veel dunne einden vezels in elkaar te draaien. Dit noem je ook wel het slaan van touw. Het meeste touw is als volgt samengesteld: Garens krijg je door een aantal vezels 'met zon' in elkaar te draaien verkrijgt. Een aantal garens 'tegen zon' in elkaar gedraaid vormen samen een streng. Drie of vier strengen 'met zon' in elkaar geslagen vormen samen een tros. De uitdrukkingen 'met zon' en 'tegen zon' hebben te maken met de draairichting waarin de vezels, garens en strengen in elkaar gedraaid (geslagen) zijn. Met zon betekent met de wijzers van de klok mee gedraaid (rechtsom). Tegen zon betekent tegen de wijzers van de klok in gedraaid (linksom). Als je touw wisselend 'met zon' en 'tegen zon' in elkaar draait, voorkom je dat het touw uitdraait. Ook zorgt het ervoor dat er geen vuil en vocht in het touw kan komen.

5.6.2 Soorten touw Lees de paragraaf goed door. Je moet de soorten touw en de bijzonderheden kennen.

SOORT

KLEUR

GEBRUIK

BIJZONDERHEDEN

Hennep

Zilvergrijs

Lijken en stagen

Vaak in Zweedse teer

Manilla

Blond

Trossen

Oersterk

Sisal

Wit

Schiemansgaren

Vaak geteerd

Kokos

Bruin

Stootwillen en matten

Sterker als het nat is

Katoen

Wit

Vlaggenlijnen

Nat katoen krimpt

Nylon

Div. kleuren

Veel mogelijkheden

Weinig invloed van weer


~ 216 ~


5.6.3 Werken met touw Lees de paragraaf goed door. Je moet de verschillende touwgroepen kennen.

Je kunt de verschillende touwsoorten in groepen verdelen. Garens

- Zeer lichte touwsoorten, bestaande uit 2 of 3 garens.

Lijnen

- Lichte touwsoorten, bestaande uit 6 en meer garens.

Trossen

- Van 4 tot en met 32 cm.

Touwwerk berg je bij voorkeur op een droge, luchtige plaats op. Zorg dat het niet verstikt. Het bestrijken van het staaltouw met Zweeds houtteer heet 'lapzalven'. Dit moet bij het 'staand tuig' regelmatig gebeuren, om uitdrogen, indringen van regenwater, en verrotting te voorkomen.

5.6.4 Synthetische vezels Lees de paragraaf goed door. Je moet de soorten touw en de bijzonderheden kennen.

Polyethyleen is erg glad en tamelijk stug. Het is zo licht dat het op water drijft. Het is 1,4 maal zo sterk als manilla. Polyethyleen kan goed tegen chemicaliën met uitzondering van bepaalde oplosmiddelen. Als er geen kleurstof toegevoegd is, heeft het erg te lijden van zonlicht. De breeksterkte van Polypropyleen is 1,7 - 2 maal die van manilla. Het drijft op water en heeft een hoge slijtvastheid. Het is soepel en prettig om mee te werken. Synthetisch touw heeft over het algemeen als voordeel dat het lichter is dan natuurlijke vezels; een hogere breeksterkte heeft en een grotere soepelheid. Het neemt weinig of geen water op en wordt bij vorst niet stug of onhandelbaar. Het is ongevoelig voor de inwerking van verrottingsbacteriën. De meeste soorten hebben een grotere rek dan natuurlijk touw en zijn daarom beter bestand tegen plotselinge rukken. Nadeel van synthetisch touw is dat het gevoeliger is voor beschadiging door wrijving over scherpe kanten. Daardoor kunnen vezels smelten. Inwendige schade kan ontstaan door zand en vuil die hun weg naar het binnenste van de tros hebben gevonden en daar de afvloeiing van warmte verhinderen. Afsmelten van kunstvezel. Behalve met een takeling kan het uitrafelen van kunstvezel worden tegengegaan door het uiteinde van de tamp te smelten. Dit doe je door het uiteinde draaiend boven een vlam te houden, bijvoorbeeld de vlam van het gasstel of aansteker, totdat alle vezels goed gesmolten zijn. Je kunt meehelpen door de nog vloeibare draden in elkaar te draaien. Pas op: het is heet. Als je kunstvezeltouw doorsnijdt, kun je met een tijdelijk bindsel van tape de garens bij elkaar houden. Daarna kun je een takeling aanleggen en/of alles dichtsmelten.


~ 217 ~


5.6.5 Steken, mastworp en bolder beleggen Leer de knopen uit je hoofd. Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje laten aftekenen.

Dubbele schootsteek De dubbele schootsteek is een extra veilige schootsteek. Wordt vaak gebruikt bij het aanslaan van vlaggen.

Mastworp met voorslag De mastworp met voorslag is een extra veilige mastworp. Deze kan niet schuiven in de richting waar de voorslag zit.

Lopende paalsteek De lopende paalsteek wordt gebruikt als het oog moet dichtknijpen. Bijvoorbeeld bij het aanslaan van een in het water drijvend voorwerp.

Bolder beleggen Op zeeschepen wordt deze variant gebruikt. Op de Pax en bij kleinere schepen wordt vaak maar één bolder belegd. De tros wordt dan een aantal keren rechtsom geslagen. Daarna om de eerste pin terug laten lopen naar de andere pin en vervolgens met een pinsteek vast zetten. Het uiteinde moet bij de pinsteek naar boven lopen.


~ 218 ~


5.7 Brandbestrijding 5.7.1 Algemeen Lees de paragraaf goed door. Je moet de klassen kennen.

Branden worden ingedeeld in soorten, ook wel klassen genoemd. Hieronder lees je welke klassen er zijn.

Klasse Omschrijving A

Branden in vaste stoffen; bijvoorbeeld hout, papier, matrassen

B

Vloeistofbranden; bijvoorbeeld benzine, dieselolie, terpentine

C

Gasbranden; bijvoorbeeld propaan, butaan, LPG

D

Metaalbranden; bijvoorbeeld natrium, magnesium, ijzer en aluminium

-

Branden nabij elektrische installaties.

5.7.2 Verbranding Lees de paragraaf goed door. Je moet de branddriehoek kennen.

Bij elke brand of verbranding spelen drie factoren een rol, namelijk brandstof, warmte en zuurstof. Wanneer een van de drie ontbreekt, kan er geen verbranding optreden. Voor een verbranding is brandstof nodig. Meestal vliegt een brandstof niet vanzelf in brand. De stof moet een bepaalde temperatuur (warmte) hebben, voordat de verbranding kan beginnen (denk aan het aanmaken van een kachel). Ten slotte hebben we voor verbranding zuurstof nodig. Zuurstof zit in de lucht (21%). Zuurstof zelf is onbrandbaar, maar als het zich verbindt met de brandstof kan er verbranding ontstaan. Hoe meer zuurstof we toevoeren, hoe feller de verbranding zal zijn.

De verbinding van zuurstof met brandstof noem je oxidatie. Oxidatie kan plaats vinden op drie manieren: a. langzaam (roesten/oxidatie) b. snel (verbranding) c. zeer snel (explosie).


~ 219 ~


Bij verbranding verbindt brandstof zich dus met zuurstof. Hiervoor is een bepaalde temperatuur nodig. Het verbinden met zuurstof betekent voor de brandstoffen die in vlamvorm verbranden (zoals olie, steenkool en hout), dat zij overgaan in gasvorm. Het is dus gas dat brandt. Voor de hoeveelheid gas die ontstaat, heeft men enkele temperatuurgrenzen ingevoerd, namelijk: 1. Het brandpunt. Dit is de temperatuur, waarbij een bepaalde brandstof voldoende gas afgeeft, om na ontsteking een verbranding van de stof te onderhouden. 2. Het zelfontbrandingspunt. Dit is de temperatuur, waarbij de gassen van de brandstof spontaan ontbranden; dat wil zeggen, zonder de gassen eerst te ontsteken. Naast de vlamvorm bestaan ook de gloeivorm (cokes en houtskool) en de spatvorm (ijzer en magnesium) als vormen waarin iets verbrandt.

5.7.3 Blusmethoden Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat er gebeurd bij het blussen van een brand.

Het blussen van elke brand gebeurt door het wegnemen van een of meer van de drie factoren. a. Verwijder de brandstof. Dit is meestal niet mogelijk. Bij gasbranden de afsluiter dichtdraaien, waardoor de brandstoftoevoer stopt. b. Neem de warmte weg (temperatuur verlaging). Hiervoor is water de meest voorkomende blusstof. c. Sluit de zuurstof toevoer af of verminder hem. Dit doe je door bijvoorbeeld: •

het compartiment waarin de brand woedt luchtdicht af te sluiten (beneden een zuurstofpercentage van 15 % is geen verbranding mogelijk)

•

de vuurhaard af te dekken met onbrandbare of moeilijk brandbare stoffen zoals; zand, aarde, deken, zeil, etc. Personen of dieren die in brand staan wikkel je in een deken of een onbrandbare jas.

•

de vuurhaard omringen met onbrandbaar gas zoals koolzuur.

•

tussen het brandbare gas en de vloeistof waaruit gas ontwikkelt, een isolerende laag schuim aan te brengen.

5.7.4 Water Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Water is de meest voorkomende blusstof. Dit komt omdat water goedkoop is, meestal in onbeperkte hoeveelheid aanwezig is en een groot koelend vermogen heeft. Water kan niet in alle gevallen worden ingezet. Bij branden van de klassen B en C is het in vele gevallen niet bruikbaar en kan het vaak zelfs tot


~ 220 ~


uitbreiding van de brand leiden. Toepassing van waternevel is al een verbetering. Een waternevel heeft jammer genoeg maar een klein bereik en dat is bij grote branden te beperkt. Bij branden van de klasse A is water een heel bruikbaar middel. Houd wel rekening met de eventuele nevenschade.

5.7.5 Blustoestellen Lees de paragraaf goed door. Vul het loopbriefje BRANDBLUSSERS EN BRANDHASPEL in.

Op ieder brandblusapparaat staan het volgende: a. het handelsmerk b. de benaming van het blustoestel c. de aanduiding voor welke branden het blustoestel geschikt is d. de aanduiding van de omstandigheden waarvoor het blustoestel niet mag worden gebruikt e. de gebruiksaanwijzing f. de hoeveelheid en soort vulling g. Rijkskeurnummer (in dubbele ovaal) h. jaar van aanmaak i. naam en adres van importeur of fabrikant.

5.7.6 Keuring en controle Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Blustoestellen die constant onder druk staan, vallen onder het 'Drukvatenbesluit' en behoren dan ook een type-goedkeuring te hebben. CO2-cilinders en CO2-patronen moeten door de Dienst voor het stoomwezen te zijn goedgekeurd. Ieder draagbaar blustoestel moet zo zijn uitgevoerd, dat de goede werking ervan is te controleren. Deze toestellen (behalve CO2) zijn voorzien van een drukmeter. Controle is iedere twee jaar noodzakelijk. Deze wordt uitgevoerd via de fabrikant of importeur.


~ 221 ~


5.7.7 Poederblusser Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat voor soort blussers er zijn.

Deze blustoestellen bestaan uit een cilindervormig vat, waar het bluspoeder in zit. Het bluspoeder wordt uitgedreven door koolzuurgas of stikstof. Er zijn twee basissystemen: 1. het bluspoeder staat altijd onder druk. De druk kun je controleren door op de manometer (=drukmeter) te kijken. Het is belangrijk om regelmatig de druk te controleren. 2. In of naast de cilinder is een hogedruk-gaspatroon aanwezig. Deze is te activeren door een inslagpen. Sommige bluspoeders zijn ook te gebruiken bij elektriciteitsbranden. Het poeder en de reactiestoffen kunnen wel schade aanbrengen aan elektronische apparatuur. Er zijn bluspoeders die speciaal geschikt zijn voor klasse D branden. Het poeder zorgt ervoor dat de omgeving van de brand zuurstofvrij wordt. Hierdoor verstikt de brandhaard. Na het blussen blijft het opletten geblazen.


~ 222 ~


5.7.8 Poederblusser Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat voor soort blussers er zijn.

Deze worden ook wel CO2-blusser of koolzuursneeuwblusser genoemd. Kooldioxide kan voorkomen als verschijningsvormen: gas, vloeistof en vaste stof. Het is onbrandbaar. Het belangrijkste effect van deze blussers is het verstikken van de brand door het zuurstof gehalte in de lucht te verlagen. De blusser bestaat uit een hogedrukvat, waarin het kooldioxide zich onder hoge druk (60 atmosfeer) bevindt. Onder deze hoge druk is het kooldioxide voor 2/3 gedeelte overgegaan in vloeibare toestand. Er zijn twee soorten CO2 blussers: 1. blussers met een stijgbuis waaruit het vloeibare CO2 naar de expansiekokerstroomt. Doordat de CO2 overgaat van vloeistof naar gas daalt de temperatuur tot -78° en wordt een gedeelte van de CO2 vervolgens een bevroren vaste stof die we koolzuursneeuw noemen. 2. blussers zonder stijgbuis, waarbij het CO2 in gasvorm wordt uitgedreven. Deze blussers komen vaak voor in vast gemonteerde- en automatische installaties, bijvoorbeeld in de machinekamer. Door de lage temperatuur koelt de koolzuursneeuw de brandhaard snel af. De koolzuursneeuwblusser is geschikt voor het blussen van alle soorten beginbranden. Koolzuurgas, dat 1,5 maal zwaarder is dan lucht, verhindert de toevoer van zuurstof uit de lucht. Dit gas heeft dus een verstikkende werking. De koolzuur sneeuw spuit je laag over de vuurhaard. Klop na het gebruik de sneeuwkoker niet uit. Hierdoor kan de koker scheuren.


~ 223 ~


5.7.9 Gebruik blussers Lees de paragraaf goed door. Dit moet je kunnen.


~ 224 ~


5.8 EHBO Lees de paragraaf goed door. De vijf punten moet je kennen.

Iedereen heeft de plicht naar beste kunnen EHBO toe te passen. Het leven van het slachtoffer kan daarvan afhangen. Bij het geven van eerste hulp gaat het om vijf belangrijke punten. Zorg dat je die kunt dromen en voer ze altijd in deze volgorde uit. 1. Let op gevaar 2. Ga na wat er is gebeurd/wat iemand mankeert 3. Stel het slachtoffer gerust 4. Zorg voor deskundige hulp 5. Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt of zit. Stap

Wat te doen

1. Let op gevaar

Vraag je het volgende af: Is er gevaar voor mezelf? Als je zelf ook slachtoffer wordt is het moeilijk hulp te verlenen! Is er gevaar, bijvoorbeeld bij giftige gassen, elektrische stroom, vuur, e.d., neem dan beschermende maatregelen. Is er gevaar voor anderen! Zo ja, waarschuw hen! Eén slachtoffer is genoeg! Is er gevaar voor het slachtoffer? Is hij nog in een gevaarlijke omgeving (bijv. in het water, giftig gas, bekneld)? Als dat zo is, probeer hem er dan snel uit te halen. Zorg dat de plaats waar je eerste hulp verleent opvalt. Dit is belangrijk voor ieders veiligheid!

2. Ga na wat er is gebeurd / wat iemand mankeert

Voor je hulp kunt verlenen, moet je weten wat er aan de hand is. Probeer hier achter te komen door dit aan het slachtoffer of de omstanders te vragen. Bekijk het slachtoffer van top tot teen. Heb je een letsel ontdekt, kijk dan altijd nog verder. Er kunnen nog meer letsels zijn! Ga na of het slachtoffer bij kennis is: spreek hem aan. Laat hem de plaats van de pijn aanduiden. Laat hem proberen of hij armen en benen, handen en voeten kan bewegen. Let vooral op: de ademhaling, bloedingen, bewusteloosheid, botbreuken Als hij niet bij kennis is (bewusteloos) moet je aan ooggetuigen vragen wat er is gebeurd. Een goed verslag aan deskundige hulpverleners van wat er gebeurd is en van de eerste hulp die gegeven is, is van belang voor de verdere behandeling van het slachtoffer.


~ 225 ~


Stap

Wat te doen

3. Het slachtoffer geruststellen

Elk slachtoffer heeft iemand nodig die hem opvangt en geruststelt. Hij is vaak heel erg geschrokken, voelt zich angstig en alleen of is prikkelbaar. Door dichtbij het slachtoffer te blijven (laat het slachtoffer niet alleen) kun je het slachtoffer geruststellen. Dit doe je ook door rustig en zorgzaam op te treden en door hem te vertellen dat deskundige hulp in aantocht is. Luister naar hem, praat met hem en houd hem zo nodig vast. Blijf altijd vriendelijk, ook als het slachtoffer lastig of geprikkeld is.

4. Zorg voor deskundige hulp

Blijf als dat kan zelf bij het slachtoffer en laat iemand anders zo snel mogelijk deskundige hulp waarschuwen, bijvoorbeeld een arts of ambulance. Een goede berichtgeving aan de hulpverlener is van groot belang. Meld duidelijk: naam van de melder, plaats waar de hulp naar toe moet komen, wat er gebeurd is, het aantal slachtoffers, wat het slachtoffer mankeert/ slachtoffers mankeren. Zeg degene die gaat waarschuwen dat hij terug moet komen om te vertellen welke hulp komt en hoe snel. Als iemand twijfelt of er hulp komt, laat je nog een keer waarschuwen. Neem geen risico; beter 2 keer om hulp vragen dan helemaal niet. - Het centrale alarmnummer is 112. - Op de autosnelwegen gebruik je de praatpalen van de Wegenwacht. - Bij een verkeersongeval of bij een misdaad waarschuw je altijd de politie. - Bij brand, te waterraking, beklemming enzovoort waarschuw je ook de brandweer.

5. Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt of zit

Als je het slachtoffer beweegt, kunnen letsels erger worden. Soms zit het letsel ook van binnen en kun je het dus niet zien. Vervoer slachtoffers alleen als dat echt noodzakelijk is en dan alleen over de kortst mogelijke afstand. Alleen als de omstandigheden (bijvoorbeeld verdrinking-, brand- of ontploffingsgevaar) het noodzakelijk maken, verplaats je het slachtoffer (zie punt 1). Bij eenvoudige letsels of stoornissen kan het slachtoffer, al of niet door jou begeleid, naar de deskundige hulpverlener toegaan.


~ 226 ~


5.9 Navigatie 5.9.1 Algemeen Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Navigatie is het bepalen van de koers en de positie op zee. Op grote schepen navigeren de kapitein en de stuurlieden. Op kleinere schepen zoals zeiljachten doen de bemanningsleden dat zelf. Bij het zeekadetkorps navigeert de stuurman van de wacht. Hij is vaak stuurman of loods van beroep. Jongere zeekadetten helpen hem bij de navigatie als roerganger of als uitkijk. Later leer je zelf koersen uitzetten, peilingen nemen, posities bepalen, omgaan met navigatie-instrumenten en meer zaken die met het navigeren te maken hebben.

5.9.2 De taak van de roerganger Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Het is de taak van de roerganger om het schip op zee zelfstandig op koers te houden. In de haven volgt de roerganger tijdens het manoeuvreren de roerorders van de stuurman of loods op. Om misverstanden te voorkomen herhaalt de roerganger al de roeren stuurcommando's van de stuurman van de wacht. Als een ander jouw taak als roerganger overneemt zeg je duidelijk tegen de nieuwe roerganger welke koers hij of zij moet voorliggen (moet sturen). Daarna meld je aan de stuurman van de wacht dat je het roer hebt overgegeven. Je zegt ook welke koers je aan de nieuwe roerganger hebt doorgegeven.

5.9.3 Roerorders Lees de paragraaf goed door. Je moet de orders kennen.

Een roerorder bestaat uit twee delen. Namelijk naar welke kant (Stuurboord, Bakboord of Midscheeps) en hoeveel graden het roer moet worden gedraaid. De roerstandwijzer geeft de stand van het roer aan. Een voorbeeld: Je bent roerganger en krijgt de order "Stuurboord 15". Als eerste herhaal je de roerorder: "Stuurboord 15". Daarna draai je het stuurrad zo dat de roerstandwijzer 15 graden aan stuurboord aanwijst. Ten slotte meldt je aan de stuurman dat het roer in de gewenste stand staat: "Ligt stuurboord 15".


~ 227 ~


Hieronder staan verschillende commando's. Order

Handeling

Midscheeps

Je draait het roer terug zodat de roerstandwijzer geen uitslag meer geeft.

Opkomen

Je verkleint het aantal graden roer (de roeruitslag) zodat het schip langzamer gaat draaien. Bedenk wel dat het schip blijft doordraaien.

Stutten

Je geeft het roer een tegenovergestelde roeruitslag zodat je de draaiende beweging van het schip zo snel mogelijk opheft. Door ervaring leer je hoeveel graden tegenroer je moet geven. Als het schip niet meer draait het roer midscheeps leggen.

Recht zo die gaat

Bij dit roercommando geef je de voorliggende koers door en hef je zo snel mogelijk de draaiende beweging van het schip op. Blijf deze opgegeven koers sturen.

5.9.4 Stuurorders Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

Bij de roerorders zegt de stuurman precies hoeveel graden je het roer moet draaien. Bij stuurorders geeft de stuurman alleen de koers op. Als roerganger bepaal je zelf hoe je het roer draait om op die koers te komen of te blijven. De stuurman kan de koers op twee manieren opgeven: 1. In een kanaal of op een rivier zal de stuurman vaak een punt aan de wal opgeven waar je op aan moet sturen. Bijvoorbeeld: lichten lijn, schoorsteen, elektriciteitsmast, boom etc.. Je zorgt er dan zelf voor dat het voorschip (de geuzenstok) in de richting van dat punt wijst. 2. Op ruim vaarwater zal hij zeggen welke kompaskoers je moet gaan voorliggen. Bijvoorbeeld: drie vier vijf (345 graden). Stuur altijd rustig en geef niet te grote roeruitslagen. Het schip zal anders te snel draaien en het is dan lastig om het schip op de goede koers te houden. Bovendien gaat het schip bij grote roeruitslagen slingeringen maken. Dit is niet comfortabel is voor de bemanning. Als het schip veel vaart loopt hoef je minder roeruitslag te geven om de koers te corrigeren dan wanneer het schip langzaam vaart.

5.9.5 Stuurorders Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

De uitkijk op de brug is heel belangrijk en zijn taak wordt vaak onderschat. Veel aanvaringen op zee zijn veroorzaakt doordat er niet goed is uitgekeken en een schip te laat of helemaal niet werd opgemerkt. Volgens de Bepalingen ter Voorkoming van Aanvaringen op zee (kortweg: B.V.A.) moet elk schip altijd goede uitkijk houden en luisteren. Dit doe je door gebruik te maken van alle beschikbare middelen (zoals radar en marifoon).


~ 228 ~


Dit betekent dat: • er altijd iemand belast is met de uitkijk • de uitkijk goed kan zien en horen • de uitkijk duidelijke instructies heeft gekregen • de uitkijk alle middelen gebruikt die beschikbaar zijn (verrekijker, zonnebril,marifoon, radar etc.) Als beginnend zeekadet zul je zelf geen gebruik mogen maken van de marifoon en de radar. Dit laat je over aan de stuurman van de wacht. Elk schip, elke boei of elk lichtje dat je als uitkijk waarneemt, moet je aan de stuurman melden, ook als hij het al op de radar heeft gezien of op de marifoon heeft opgeroepen.

5.9.6 Windstreken Lees de paragraaf goed door. Je moet de streken kennen.

Een cirkel is opgedeeld in 360 graden (360°). De cirkel is ook op te delen in 32 'hoeken' die men streken noemt. Elke streek is 360 / 32 = 11¼°. Windstreken worden gebruikt om aan te geven waar de wind vandaan komt (bijvoorbeeld: Zuidwesten wind).

Type streek

Streken

Hoofdstreken

• Noord (North) (N) 000° of 360° • Oost (East) (O of E) 090° • Zuid (South) (Z of S) 180° • West (West) (W) 270° De vier streken zijn genoemd naar de hoofdstreken waar ze tussen liggen. • NoordOost (NorthEast) (NO of NE) 045° • ZuidOost (SouthEast) (ZO of SE) 135° • ZuidWest (SouthWest) (ZW of SW) 225° • NoordWest (NorthtWest) (NW) 315° De acht tussenstreken zijn genoemd naar de hoofdstreken en hoofd-tussenstreken waar ze tussen liggen. Dit zijn de belangrijkste streken. De hoofdstreek wordt daarbij altijd eerst genoemd. Bijvoorbeeld: • NoordNoordOost (NNO of NNE) 022° • WestZuidWest (WZW of WSW) 236° Je noemt altijd eerst de naastliggende hoofdstreek of hoofdtussenstreek. Daarna zeg je ten opzicht van welke hoofdstreek deze bijstreek ligt. Bijvoorbeeld: • ZuidWest ten Zuiden (ZWtZ of SWtS) 214° • Noord ten Oosten (NtO of NtE) 011°

Hoofdtussenstreken

Tussenstreken

Bij-streken


~ 229 ~


5.9.7 Navigatie instrumenten Lees de paragraaf goed door. Je moet de instrumenten kennen.

Voor de navigatie op ruim water zijn de volgende instrumenten en hulpmiddelen in gebruik: • kompas • goed bijgewerkte kaarten van het gebied • zeemansgids, getijdetafels, stroomatlas, betonningsstaat en lichtenlijst • verrekijker en zonnebril • satnav (sateliet-navigatie) • GPS (Global Position System) • radar • dieptemeter • zachte potloden en vlakgom • koerslineaal of parallellineaal • kaartpasser • sextant Op schepen zijn steeds meer elektronische hulpmiddelen aanwezig. Deze middelen maken een gemakkelijke en nauwkeurige navigatie mogelijk.

5.9.8 Kompas Lees de paragraaf goed door. Je moet de twee verschillende kompassen kennen.

Het kompas wordt gebruikt voor het bepalen van richtingen. Dit kan bijvoorbeeld de vaarrichting zijn, maar ook de richting van een kompaspeiling. Aan boord van grotere schepen zijn vaak twee soorten kompassen, namelijk magnetische (vloeistof)kompassen en gyrokompassen. Gyrokompassen Gyrokompassen werken met een elektrisch draaiende tol. Dit is nogal ingewikkeld en daarom gaan we er in dit hoofdstuk niet verder op in. Een gyrokompas heeft altijd een moederkompas dat overal in het schip kan staan. Aan het moederkompas zijn ander kompassen (dochterkompassen) verbonden. Die staan bijvoorbeeld in de stuurhut bij het roer of bij de kaartentafel. Magnetische kompassen Een draaibaar magneetje wijst overal op aarde naar de (magnetische) noordpool. Dit is de vaste richting van de magneet.


~ 230 ~


In principe bestaat elk vloeistofkompas uit een ketel, gemaakt van materiaal dat niet magnetisch mag zijn. Het dekglas (1) sluit de ketel lucht- en waterdicht af. De vloeistof bestaat uit een mengsel van ongeveer 20% alcohol en 80% water. Het kan niet bevriezen. In verband met het krimpen en uitzetten van de vloeistof door temperatuurwisselingen is een flexibele ring (3) aangebouwd. Hierdoor zijn volumewijzigingen mogelijk. De kompasroos (6) zit op een luchtdichte drijver (5). Op de bodem van de ketel zit een kompaspen (4). Deze ondersteunt de drijver bij de dop. Tegenwoordig wordt vaak een ringmagneet (11) gebruikt. Deze magneet zit dan binnen de drijver. Een ringmagneet heeft meer voordelen dan een staafmagneet. Staafmagneten zijn verouderd. In de wand aan de bovenkant van de ketel zit een vuldop (2). Als er in de ketel luchtbelletjes ontstaan, kun je de ketel via deze vuldop bijvullen met gedestilleerd water. De ketel is cardanisch opgehangen. Hierdoor blijft de kompasroos zo veel mogelijk horizontaal liggen als het schip beweegt in de golven. In de ketel is de zogenaamde zeilstreep aangebracht. Hiermee kan de voorliggende koers van de kompasroos worden afgelezen. Stalen voorwerpen en elektrische apparaten zijn magnetisch. Als deze voorwerpen te dicht bij het kompas staan, beïnvloeden zij de werking van het kompas. Zet ze dus nooit te dicht bij het kompas. Magnetische- en gyrokompassen zijn allebei weer onderverdeeld in stuurkompassen en peilkompassen.

1. Stuurkompassen De naam zegt het al, dit is het kompas dat het schip in een bepaalde koers stuurt. Het staat vlak bij het roer en is goed zichtbaar voor de roerganger. Vaak is bij de zeilstreep een vergrootglas aangebracht. Zo kun je de koers zo goed aflezen.

2. Peilkompassen Met het peilkompas kun je bekende punten aan de wal of op het water peilen en in kaart brengen. Vaste peilkompassen staan vaak op de brugvleugels. Op het kompas is een peiltoestel gemonteerd. Hier doorheen kun je naar een bepaald object kijken. De richting kun je op de kompasroos aflezen. Het meest eenvoudige peiltoestel is het 'keep en draadvizier'. Er zijn ook handpeilkompassen.


~ 231 ~


5.9.9 Marifonie Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat een marifoon doet en laat het loopbriefje WAT ZIT WAAR aftekenen.

Het woord MARIFOON is samengesteld uit de woorden maritiem en telefoon. De marifoon is een (radio-telefonie)installatie waarmee je kunt zenden en ontvangen. Dit gebeurt op de zeer hoge frequenties (VHF-band) voor maritiem verkeer op korte afstand. De marifoon is bedoeld om de veiligheid van mensen en schepen te vergroten. De marifoon is daarom verplicht aanwezig op alle zee- en binnenvaartschepen. Eigenaren van jachten schaffen steeds vaker vrijwillig een marifoon aan. Met de marifoon kun je ook deelnemen aan andere soorten radioverkeer. Op het korpsschip is een marifoon in de stuurhut aanwezig. De officier van de wacht of de commandant bedient tijdens het varen de marifoon. Als er een marifoon gebruikt wordt, moet er altijd iemand op het schip zijn die een bedieningscertificaat heeft. De machtiginghouder zorgt hiervoor. De commandant of gezagvoerder is verantwoordelijk voor het gebruik van de marifoon. Hij kan toestaan dat iemand die geen bedieningscertificaat heeft de marifoon gebruikt. Dat kan, als dat gebeurt onder toezicht van iemand die dat certificaat wel heeft. Het marifoonbedieningscertificaat krijg je als je geslaagd bent voor het schriftelijk examen. Dit wordt door de ANWB en enkele watersportbonden afgenomen. Als er niet wordt gevaren luistert de onderofficier van de wacht of de leerling/seiner van de wacht naar berichten voor je korps. Uitluisteren is heel belangrijk, want al is de marifoon nog zo goed en duur, hij is waardeloos als hij niet aanstaat of het geluid zo zacht staat dat je berichten niet kunt horen.

5.9.10 Berichtenverkeer Lees de paragraaf goed door. Je moet de soorten verkeer kennen.

We kennen bij marifonie een aantal soorten verkeer. Deze zijn: Type verkeer

Omschrijving

Noodverkeer

Het noodverkeer begint met het internationale noodsein "MAYDAY". Dit gebruik je alleen als het schip in gevaar is en onmiddellijke hulp nodig heeft.

Spoedverkeer

Het spoedverkeer begint met het internationale spoedsein "PAN PAN". Dit gebruik je als een schip een heel dringend bericht wil overbrengen, over de veiligheid van een schip, vliegtuig of personen. Het veiligheidsverkeer begint met het internationale veiligheidssein "SECURITE". Voorbeelden van veiligheidsverkeer zijn ijsbergen, gevaarlijk nieuw wrak, stormwaarschuwingen, drijvende mijnen, losgeslagen mijnen, gedoofde lichten en nog veel meer zaken die de veilige vaart in gevaar zouden kunnen brengen. Denk ook aan weerberichten met een stormwaarschuwing. De Nederlandse kustwacht zendt weerberichten en (herhalingen van) stormwaarschuwingen uit.

Veiligheidsverkeer


~ 232 ~


Het geven van nood-, spoed- en veiligheidsseinen mag alleen plaatsvinden op directe order van de gezagvoerder. De berichten worden in de Engelse taal verzonden. Misbruik van deze seinen is wettelijk strafbaar. Als je tijdens de wacht een nood- of een spoedsein hoort, doe je het volgende: • noteer het bericht; • waarschuw de Officier van de Wacht of de Commandant; • blijf het radioverkeer volgen. Als je bijvoorbeeld op het Grevelingenmeer noodverkeer van ergens op de Noordzee ontvangt, wacht dan eerst even of anderen op de Noordzee reageren. Bij ontvangst van een veiligheidssein doe je het volgende: • noteer het bericht; • maak de Officier van de Wacht of de Commandant er op attent dat er een bericht is binnen gekomen en leg het daarna op een goed zichtbare plaats op de brug neer. Naast dit verkeer is er ook nog: Type verkeer Omschrijving Openbaar verkeer

Bijzonder verkeer

Openbaar verkeer is radioverkeer tussen schepen en abonnees aan de wal of andersom. Dit verkeer bestaat in het algemeen uit telefoongesprekken. Ook telegrammen, of faxberichten zijn mogelijk. Het openbaar verkeer wordt via een satelliet afgehandeld. Via de satelliet kan een schip met abonnees over de hele wereld worden verbonden. Het kanaal voor dit verkeer is 77. Binnenvaartschepen en de watersport mogen van dit kanaal gebruik maken voor onderlinge gesprekken als ze niet in strijd zijn met de openbare orde. Dit kanaal is over het algemeen erg druk bezet; houdt het gesprek dus kort.

5.9.11 Internationaal fonetisch spellingsalfabet Lees de paragraaf goed door. Je moet het alfabet kennen.

A B C D E F G H I J K L M

Alfa Bravo Charlie Delta Echo Foxtrot Golf Hotel India Juliett Kilo Lima Mike

AL-fa BRA-vo TSJAR-li DEL-ta EK-ko FOKS-trot Golf HO-tel IN-di-ah DZJOE-li-et KIE-lo LIE-ma Maik

N O P Q R S T U V W X Y Z

November Oscar Papa P Quebec Romeo Sierra Tango Uniform Victor Whiskey X-ray Yankee Zulu

No-VEM-ber OS-kar AH-pah KWIE-bek RO-mi-o Sie-ER-ra TANG-go JOE-ni-form VIK-tor WIS-kie EKS-ree JENG-kie ZOE-loe

Het internationaal fonetisch spellingsalfabet gebruik je bij het spellen van allerlei moeilijke woorden en namen waarbij snel vergissingen kunnen ontstaan.


~ 233 ~


5.10 Technische dienst In dit hoofdstuk maak je kennis met de motortechniek in de scheepvaart. Als je echt geïnteresseerd bent in de motortechniek kun je een opleiding tot machinist volgen.

5.10.1 De voorstuwingsinstallatie Lees de paragraaf goed door. Je moet de hoofdonderdelen kennen en laat het loopbriefje WAT ZIT WAAR aftekenen.

Deze is gebouwd uit: • brandstoftank • koelsysteem • motor • keerkoppeling • schroefas • schroef

1. afsluiters 2. brandstoffilter 3. keerkoppeling 4. flexibele koppeling 5. schroefas 6. binnengland

7. smering 8. buitengland 9. schroefaskoker 10. pakking 11. drukstuk 12. koelsysteem


~ 234 ~


5.10.2 De brandstoftank Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

De brandstoftank is soms direct met de motor verbonden. Ook is het mogelijk dat er tussen de motor en de brandstoftank een dagtank zit. Tussen de (dag)tank en motor is een brandstoffilter geplaatst. De tank heeft een toevoer en een ontluchting. De toevoer eindigt boven de bodem. Hij is bedoeld om tijdens het laden schuimen te voorkomen. Zou de brandstof namelijk vanuit de lucht op een plas brandstof vallen, dan gaat het spetteren en krijg je schuim. De ontluchting zit boven en moet groot genoeg zijn. Als er geen brandstoftoevoerpomp wordt gebruikt, dan moet de tank boven de carburator of boven de dieseloliepomp staan. Aan de tank zit een klep om de tank af te sluiten. Achter deze klep zit het brandstoffilter. Dit zorgt ervoor dat er geen vuil in de motor kan komen. Vuil kan de motor namelijk beschadigen.

5.10.3 Het koelsysteem Lees de paragraaf goed door. Je moet de verschillende koelingen kennen en weten welke aan boord van ons schip zijn.

Er bestaan: a. directe koelingen (open systeem) b. interkoelingen (gesloten systeem) c. koelsystemen met warmtewisselaar (combinatie a en b) Bij een open systeem wordt buitenboordwater via een zeef (wierbak) door de motor gepompt. De thermostaat brengt de motor zo snel mogelijk op bedrijfstemperatuur houdt hem op die temperatuur. De afsluiters kunnen de buitenboordgaten afsluiten. Een nadeel van een open systeem is dat het koelsysteem snel vuil kan worden, waardoor het verstopt kan raken. Bij zoutwater is een open systeem niet aan te raden; zout zet zich af bij 55°C. Bij het gesloten systeem blijft het koelwater afgesloten. Het loopt door buizen langs de kiel en wordt door het langsstromende water gekoeld. Een voordeel van een gesloten systeem is dat er geen vervuiling op kan treden en dat het gevuld kan worden met antivries. Nadelen zijn dat het systeem duurder is en dat het kan beschadigen als het schip aan de grond loopt. Een koelsysteem met warmtewisselaar is een combinatie van a en b. Er is een gesloten systeem. Dit wordt gekoeld door buitenboordwater. Dat water stroomt langs het gesloten systeem door een soort radiator. Het systeem is erg duur.

5.10.4 De motor Lees de paragraaf goed door. Je moet weten waar de motoren staan en wat voor type motoren dit zijn.

Een motor is een verbrandingswerktuig. Verbrandingswerktuigen zijn in twee groepen te verdelen. a. De verbranding vindt buiten de krachtinstallatie plaats (bijv. stoommachine) b. De verbranding vindt binnen de krachtinstallatie plaats. Dit zijn verbrandingsmachines. Deze kun je weer onderverdelen in zuigermachines en turbines.


~ 235 ~


Bij de zuigermachines (motoren genoemd) drijven de verbrandingsgassen de zuiger voort. Bij de turbine drijven de gassen zelf de turbine aan ( toegepast in vliegtuigen en marineschepen). Keuze van de motor Wanneer kies je voor een benzinemotor en wanneer voor een dieselmotor? Type motor

Waarom ?

Benzinemotor

Deze wordt ook wel Lage Druk of explosiemotor genoemd. L.D. slaat op de eindcompressie die + 8 bar is. Voordelen: • goedkoop • groot vermogen bij kleine afmeting • maakt bijna geen lawaai Nadelen: • gevoeliger voor vocht, dus meer kans op storingen • BRANDGEVAARLIJK Deze wordt ook wel Hoge Drukmotor genoemd. H.D. slaat op de eindcompressie die +/- 35 bar is. Voordelen: • beter geschikt voor continu-vermogen, waardoor minder vermogen kan worden geïnstalleerd. • weinig storingen • goedkoper in brandstofverbruik. Nadelen: • zwaar, meer lawaai, duur, groot • grote ventilatie nodig voor afvoer warme lucht.

Dieselmotor

5.10.5 De keerkoppeling Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat een keerkoppeling doet en laat het loopbriefje WAT ZIT WAAR aftekenen.

Met een keerkoppeling kun je de draairichting van de schroef omkeren. Het schip kan hierdoor in de standen vooruit, vrij en achteruit worden gezet. De keerkoppeling kan mechanisch bediend worden (met een hendel) of hydraulisch.

5.10.6 De schroefas Lees de paragraaf goed door. Laat het loopbriefje WAT ZIT WAAR aftekenen.

Als de motor, de keerkoppeling, de flexibele koppeling en de schroefas in één lijn staan, geeft dit het hoogste rendement. Dat betekent dat de meeste kracht van de motor gebruikt wordt om te varen. De schroefas loopt door het schip, door een schroefaskoker en een binnen- en buitengland. In de binnengland zit een drukstuk met daarachter een pakking om de schroefas waterdicht af te sluiten. De schroefas wordt meestal gesmeerd met waterbestendig vet of oliesmering. Om intering of beschadiging van de schroefas te voorkomen is het belangrijk hem regelmatig te smeren.


~ 236 ~


5.10.7 De schroef Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat de schroef doet en laat het loopbriefje WAT ZIT WAAR aftekenen.

De schroef is de eigenlijke voortstuwer van het schip. Schroeven kunnen op maat geleverd worden. Er zijn in Nederland een aantal fabrieken die zich gespecialiseerd hebben in het maken van scheepsschroeven, zoals Lips. Zij gieten de schroeven van speciale metaallegeringen, die op brons lijken. De grootte van de schroef hangt af van het doel van het schip. De schroef die aan de roerpropeller zit kan (net als een roer) 360 graden draaien (zie tekening). Hierdoor kan er zeer goed mee worden gemanoeuvreerd. Sommige typen roerpropeller kun je uit het water hijsen als je ze niet gebruikt. Het schip heeft dan wat minder weerstand in het water. Vaak hebben roerpropellers een straalbuis om de schroef heen. De schroef levert daardoor meer stuwkracht. Roerpropellers komen voor op schepen die veel manoeuvreren en op schepen die op één bepaalde plek op het water - zonder ankers - stil moeten blijven liggen.

5.10.8 De elektrische installaties Lees de paragraaf goed door. Je moet weten welke voltages bij ons aan boord zijn, weten wat je moet doen om te voorkomen dat je onder stroom komt te staan en wat je moet doen als iemand onder stroom staat.

Op de meeste schepen kom je 12V of 24V gelijkstroom en/of 220V / 380V wisselstroom tegen. ELKE SPANNING IS GEVAARLIJK! Als je aan een installatie moet werken, let er dan op dat je: • de accuklem losmaakt of de hoofdschakelaar uitzet • een bord neerhangt waarop 'niet bijzetten' staat • de zekeringen op zak steekt. Zet alle kabels op voldoende plaatsen met beugels vast. De leidingen moeten voorzien zijn van zekeringen (smeltveiligheden) in speciale zekeringkasten. In de kast moet een hoofdschakelaar zitten waarmee je de hele installatie kan uitschakelen.

Gevaarlijke praktijken met elektriciteit


~ 237 ~


Als iemand onder stroom staat, schakel dan eerst de elektriciteit uit. Lukt dit niet, haal dan zelf het slachtoffer weg maar zorg ervoor dat je niet onder stroom komt te staan. Ga op een droge, geïsoleerde ondergrond staan, bijvoorbeeld een rubberen mat. De elektrische stroom vloeit door je lichaam naar de aarde. Bij het slachtoffer kunnen hierdoor de volgende stoornissen ontstaan: algemeen • de dood kan onmiddellijk intreden. Dit heeft niks te maken met de hoogte van de spanning. • shock, bewusteloosheid of schijndood. plaatselijk • stroommerktekens. Dit zijn kleine ronde droge huidplekjes op de plaatsen waar de stroom het lichaam binnenkwam en uitging. • brandwonden. • versterf van huid en daaronder gelegen weefsel, zelfs botten en gewrichten.

5.10.9 De accu Lees de paragraaf goed door. Je moet weten waar deze aan boord zijn.

Bij gebruik van een accu is het belangrijk ervoor te zorgen dat: • de accu goed zeevast staat • klemmen en polen zijn ingevet met zuurvrije vaseline • de accu niet aan vorst wordt blootgesteld. Een vloeistofaccu moet: • goed worden geventileerd; bij het opladen van een accu ontstaat knalgas • regelmatige worden gecontroleerd op het vloeistofniveau • open ontluchtingsgaatjes in de doppen hebben • nooit te diep ontladen zijn. De capaciteit van een accu wordt gegeven in Amp/h (ampère per uur); de lading is gegeven over een ontlaadtijd van 10 uur. Bijvoorbeeld: een 200 Amp/h accu mag gedurende 10 uur met 20 ampère ontladen. De accu wordt geladen door een dynamo (generator), die wat betreft laadstroom zo groot moet zijn, dat deze minstens 150% geeft van de ontlaadstroom per uur van de accu.


~ 238 ~


5.11 Logistieke dienst Het hoofdstuk Logistieke dienst is bedoeld als kennismaking met het vak hofmeester / kok. De onderofficier van de logistieke dienst regelt de algemene gang van zaken voor de hofmeester. Hij is hiervoor rechtstreeks verantwoording verschuldigd aan de officier logistieke dienst (Hoofd Logistieke Dienst).

5.11.1 De taken van de hofmeester Lees de paragraaf goed door. Je moet een aantal taken weten.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

zorgen voor een goede hygiëne koffie, thee enz. zetten tokobeheer gasten, instructeurs en het kader bedienen eenvoudige maaltijden bereiden deze maaltijden serveren.

5.11.2 Tokobeheer Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Zorg ervoor dat je op tijd klaar staat (voordat de verkoop start). Zet alles zo neer dat iedereen kan zien wat er te koop is. Maak reclame voor speciale producten. Zorg ervoor dat niemand bij de geldkist kan komen. Laat tijdens de verkopen geen mensen die je niet kent in de toko. Verlaat de toko pas als alles weer achter slot staat. Help ieder op zijn beurt en trek niemand voor. Wees beleefd en correct tegen je klanten. Leer zoveel mogelijk de prijzen uit het hoofd. Dat is erg handig. Ruim de toko na de verkoop op.

5.11.3 Hygiëne Lees de paragraaf goed door. Je moet de hygiëne regels kennen.

Eten bereid je altijd op een hygiënische manier. Dit doe je om ziekten te voorkomen. Als je in de kombuis werkt, houd je hier, net als thuis, rekening mee. Over het onderwerp hygiëne zijn boeken vol geschreven. We geven hier een paar tips. - Rauwe producten en voedingsmiddelen komen vaak al besmet de kombuis in. Niet alleen vlees, maar ook kip, kalkoen, groente en fruit kunnen besmet zijn. Door deze rauwe producten met je handen aan te raken en vervolgens de handen niet te wassen, hebben de bacteriën in de hele keuken vrij spel.


~ 239 ~


- Darmbacteriën kunnen op je handen komen doordat je je handen niet goed wast na het toiletbezoek en door het aanraken van rauw vlees. Was daarom je handen goed. Doe dit minimaal 20 seconden. Ook na het snuiten van je neus en het niezen is het belangrijk je handen te wassen. - Bereide gerechten zijn meestal vrij van bacteriën. Zorg ervoor dat rauwe en bereide producten niet met elkaar in aanraking komen. Zo voorkom je nabesmetting. - Tussen het einde van de bereiding en het opeten mag maximaal een uur zitten. - Wettelijk is het verplicht alle koude gerechten onder een temperatuur van 7°C te bewaren. Zet koude gerechten (ook rauwkost) afgedekt in de koelkast. - Bacteriën voelen zich het lekkerst bij een temperatuur tussen de 10 en 55°C; ze vermeerderen zich dan razendsnel. Wettelijk is het verplicht gerechten boven de 55°C warm te houden. - Het afdekken van gerechten maakt de kans op besmetting kleiner.

5.11.4 Het opdekken Lees de paragraaf goed door. Je moet een tafel kunnen dekken.

Eerst maak je de tafel 'serveerklaar'. Dit heet in vaktaal 'mise en place' maken. Dat wil zeggen: als je de gerechten op tafel zet, moet de gast meteen kunnen eten. Hij hoeft dan niet te wachten op bestek, servet, peper en zout en bijvoorbeeld mosterd of ketchup. 1. Het servet leg je midden voor de gast op tafel. Als er iets op het servet staat, moet dat goed leesbaar zijn. Meestal worden servetten niet gevouwen. 2. Rechts van het bord komt het grote mes te liggen, met de snijkant naar binnen en aan de rand van de tafel. 3. De lepel komt naast het mes te liggen, weer aan de rand van de tafel met de bolle kant op tafel. 4. Links van het bord komt de grote vork te liggen, ook aan de rand van de tafel, met de tanden omhoog. 5. Het toastbordje voor soepbrood staat links naast de vork. De bovenste rand van het bordje staat gelijk met de punten van de vork. Let op dat het eventuele vignet op het bordje bovenaan in het midden staat. 6. Het wijnglas zet je recht boven de punt van het mes neer. 7. Aan de bovenkant van het bord of servet komt het bestek voor het nagerecht (het zogenaamde kopbestek). Mes en lepel leg je met het heft naar rechts en de vork met het heft naar links. Zo kan de gast het bestek gemakkelijk pakken.


~ 240 ~


6 CWO KIELBOOT 2 6.1 Inhoud van de opleiding De CWO kielboot 2 opleiding is de opleiding om te leren zeilen. We maken hiervoor gebruik van het zeilboek van Peter Hoefnagels. Na deze opleiding moet je als vletcommandant kunnen optreden in makkelijke omstandigheden. Aan het eind van de opleiding krijg je een CWO praktijk examen en als je daarvoor slaagt krijg je het CWO kielboot 2 diploma.

6.2 Wat moet je weten ? Hiervoor wordt het ‘ zeilboek’ van Peter Hoefnagels gebruikt. Voor deze opleiding geldt deel 3, 4 en een stuk uit 6 van dit boek.

Onderwerp – Deel 3


Afvaren van een hoger wal en een langswal.

Het weer.

Afvallen en oploeven.

Reven en ontreven.

De wind van voren.

Man overboord !

Hoog aan de wind.

Aan de grond !

Overstag gaan.

Geen wind !

Gijpen.

Opkruisen in nauw vaarwater.

Aankomen aan een hogerwal en een langswal.

De verkeerspraktijk op nauw vaarwater.

Verkeer op het meer. Onderwerp – Deel 6 De markering van het vaarwater.

CWO Kielboot 2

~ 250 ~


7 SLOEPGAST DER EERSTE KLASSE 7.1 Inhoud van de opleiding De Sloepgast der Eerste klasse opleiding is de Zeekadet aanvulling op de CWO Kielboot 2 opleiding voor Zeekadetten van de Nautische Dienst. Na deze aanvullende opleiding moet je het volgende kunnen: 1. Aantal belangrijke reglementen kennen. 2. Schepen kunnen herkennen in het donker. 3. Met een motorboot kunnen varen. 4.

Aantal takelingen en de oogsplits kennen.

Na het afronden van deze opleiding krijg je het sloepgast 1 brevet (mits je kielboot 1 ook hebt gehaald).

7.2 Reglementen, seinen, dagtekens en lichten Lees de hoofdstukken van het Zeilboek goed door. Dit wordt getoetst.

Ter voorbereiding aan CWO kielboot 3 zullen er al een aantal zaken bij sloepgast 1 behandeld worden.

Onderwerp – Deel 6 Het BPR en andere reglementen in Nederland. Seinen, dagtekens en lichten.

7.3 De buitenboordmotor en schroef Je moet deze paragraaf en het hoofdstuk in het zeilboek goed lezen. Je moet weten wat het wieleffect is van een schroef, hoe je het beste kan keren en in de praktijk kunnen aanleggen en voor- en achteruit kunnen varen/keren. Laat het loopbriefje MOTORBOOT VAREN aftekenen.

Een deel staat in het Zeilboek van Peter Hoefnagels.

Onderwerp – Deel 5 De buitenboordmotor

Sloepgast der Eerste Klasse

~ 300 ~


Een schroef duwt het schip door het water. Er zijn verschillende typen, elk met een ander diameter en spoed. De diameter is de grootte van de schroef. De spoed is de draaiing van het blad ten opzichte van de as. Elke schroef heeft een draairichting. Dit kan rechtsom of linksom zijn.

Door hun draaiing trekken de schroeven ook naar een kant. Dit wordt het wieleffect genoemd. Dat betekent dat het schip niet alleen vooruit of achteruit wordt geduwd maar de achterkant ook opzij wordt gezet. Bij een rechtse schroef trekt de achterkant van het schip bij het vooruit varen naar stuurboord. Bij een linkse schroef trekt de achterkant van het schip bij het vooruit varen naar bakboord. Door de stroomlijning van het schip en de werking van het roer wordt het wieleffect voor een groot deel teniet gedaan. Als je achteruit vaart dan is het wieleffect veel meer merkbaar. Hier moet je rekening mee houden tijdens het manoeuvreren. Omdat de draairichting anders is zal het wieleffect de andere kant op. Dus bij een rechtse schroef trekt de achterkant naar bakboord, bij een linkse schroef naar stuurboord.

Zoals aangegeven moet je rekening houden met het wieleffect. Hierna worden een aantal voorbeelden gegeven.


~ 301 ~


Als je moet keren dan heb je de kortste draaicirkel als je het wieleffect mee laat werken. Bij een rechtse schroef is dat linksom (zie afbeelding). Bij een linkse schroef is dat de andere kant op. Dit kan alleen als je genoeg ruimte hebt om te draaien. Als je niet genoeg ruimte hebt om te draaien dan zal je halverwege achteruit moeten slaan. Op dat moment gaat het wieleffect erg meespelen. Dat betekent dat je zo moet draaien dat je achteruit het wieleffect mee hebt. Bij een rechtse schroef draai je dan rechtsom (zie afbeelding).

1. Haal de vaart eruit door in de vrij te zetten (of kort af te remmen) en stuur daarna naar stuurboord. Als je achteruit slaat zie je dat de kont uit gaat slaan en de kop in de goede richting komt te staan.

3

2

2. Vaar totdat de kant dichtbij is, zet de motor in de achteruit en stuur naar bakboord. 1

3. Door het wieleffect zal de kont de goede kant op draaien. Vervolg koers als je gedraaid bent.

Ook bij het aanmeren in een sluis moet je rekening houden met het wieleffect, immers je moet vaak ook achteruit slaan om af te remmen. 1. Vaar langzaam (af en toe in de vrij) de sluis binnen. Hou genoeg afstand van de kant.

3 3

2. Als je dichtbij de plek bent waar je wilt aanleggen vaar je schuin naar de kant toe en zet de motor in de achteruit. 3. Door het wieleffect zal de kont naar bakboord uitslaan en de punt naar stuurboord. Hierdoor kom je parallel aan de kant stil te liggen.


1

~ 302 ~


7.4 Vaarklaar maken motorboot Je moet deze paragraaf goed lezen. Laat het loopbriefje MOTORBOOT VAREN aftekenen.

Vaarklaar maken: •

Breng de noodzakelijke spullen aan boord.

•

Leg de spullen zo neer dat ze tijdens het varen niet in de weg liggen of overboord vallen.

•

Controleer of er genoeg brandstof in de brandstof tank zit. Vul bij indien nodig.

•

Zet de brandstof tank goed vast en zet de dop in ventileerstand.

•

Sluit de brandstofslang aan en knijp in de bal totdat je tegendruk voelt.

•

Sluit de dodemanskoord aan.

Wat neem je mee aan boord: •

Brandstof tank.

•

Dodemanskoord.

•

Brandblusser.

•

Roeiriemen/peddels.

•

EHBO doos.

•

Vaarbewijs (indien boot sneller dan 20 km/uur gaat).

•

Registratiebewijs (indien boot sneller dan 20 km/uur gaat).

•

Zwemvesten.


~ 303 ~


7.5 Takelingen en oogsplits Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje laten aftekenen.

Gewone takeling De takeling wordt gebruikt om afrafelen van touw te voorkomen.

Benaaide takeling Een takeling kan niet meer schuiven als hij wordt benaaid.

Kruisknoop Een kruisknoop ontstaat door de strengen over de opvolgende streng te leggen. Steek de laatste streng van boven naar onder door de eerste streng.


~ 304 ~


Spaanse takeling De Spaanse takeling voorkomt het uitdraaien van het touw. Deze takeling geeft een verdikking in het touw en voorkomt het uitscheren door blokken en takels. Begin met de kruisknoop en splits het touw minstens twee keer door.

Korte splits De korte splits verbindt twee touwen van gelijke dikte met elkaar. De strengen van de ene tros worden in het vaste einde van de andere tros gesplitst.

Oogsplits Door middel van een oogsplits maak je een vast oog in een tros. Je moet de strengen eerst ongeveer 9 slagen uitdraaien. Dan maak je een oog op gewenste grootte en plaats je eventueel een kous. Begin de oogsplits met de middelste streng.


~ 305 ~


Aantekeningen


~ 306 ~


8 HOFMEESTER DER TWEEDE KLASSE 8.1 Inhoud van de opleiding De Hofmeester der klasse opleiding is de Zeekadet aanvulling op de CWO Kielboot 2 opleiding voor Zeekadetten van de Logistieke Dienst. Deze opleiding wordt in de loop van het jaar verder uitgewerkt.

Hofmeester der Tweede klasse

~ 350 ~


9 MACHINIST DER TWEEDE KLASSE 9.1 Inhoud van de opleiding De Machinist der klasse opleiding is de Zeekadet aanvulling op de CWO Kielboot 2 opleiding voor Zeekadetten van de Technische Dienst. Deze opleiding wordt in de loop van het jaar verder uitgewerkt.

Machinist der Tweede klasse

~ 400 ~


10 ZEEKADET DER EERSTE KLASSE 10.1 Inhoud van de opleiding De opleiding Zeekadet de Eerste Klasse is derde algemene opleiding die een Zeekadet gaat volgen binnen het Zeekadetkorps. Deze opleiding is nodig voor het behalen van de stand Zeekadet der Eerste Klasse. Na deze opleiding moet je het volgende kunnen: 1. Basiskennis hebben van navigatie. 2. Het fijne weten van blokken, takels en ankers. 3. Nog meer knopen. 4. Basiskennis hebben van Scheepsbeveiliging en op kunnen treden als lid brandpiket. 5. Basiskennis overleven op zee.

10.2 Navigatie 10.2.1 De aarde Lees deze paragraaf goed door. Je moet weten wat meridianen en keerkringen zijn en welke lengte- en breedte richting in Nederland gelden.

De aarde is een planeet. Zij behoort tot de hemellichamen die in gesloten kromme banen om de zon bewegen.

De aarde is een grote bol met een omtrek van ongeveer 40.000 km. De aarde draait in 24 uur (één etmaal) om haar as. De as is een denkbeeldige lijn die door de bovenkant en de onderkant van de aarde loopt. De bovenzijde van de aardbol heet noordpool, de onderzijde heet zuidpool.

Zeekadet der Eerste klasse

~ 450 ~


Over het oppervlak van de aarde kun je cirkels trekken. Als die cirkels het middelpunt van de aarde als middelpunt hebben, heten ze grootcirkels. Liggen ze op een willekeurige andere plaats op het aardoppervlak, dan heten ze kleincirkels. Het horizontale vlak dat halverwege de noordpool en de zuidpool ligt, heet de evenaar of equator. De evenaar verdeelt de aardbol in het noordelijk halfrond boven de evenaar en het zuidelijk halfrond onder de evenaar. De kleincirkels die evenwijdig (parallel) aan de equator zijn getrokken, heten parallellen. Beide polen liggen ten opzichte van de evenaar onder een hoek van 90 graden en beide poolcirkels onder een hoek van 66½ graad. Op 23½ graad aan weerszijden van de equator liggen de keerkringen. Men noemt deze cirkels keerkringen, omdat alle punten van het aardoppervlak die in de loop van een jaar de zon loodrecht boven zich krijgen, door deze lijnen worden begrensd. De noorderkeerkring heet ook wel kreeftskeerkring en de zuiderkeerkring steenbokskeerkring. Bij de beweging die de aarde om de zon maakt, blijft de stand van de aardas steeds nagenoeg evenwijdig aan zichzelf en maakt daarbij een hoek van ongeveer 66½ graad met het vlak waarin de aarde zich beweegt. De streken noordwaarts van de noordpoolcirkel en die zuidwaarts van de zuidpoolcirkel hebben daardoor minstens eenmaal per jaar een dag van 24 uur en een half jaar later een nacht van 24 uur. De halve verticale grootcirkels die recht op de evenaar staan, het stuk van de noordpool tot aan de zuidpool, heten meridianen. De meridiaan die in Engeland door het plaatsje Greenwich loopt heet de nulmeridiaan. De andere helft van deze grootcirkel is dan de 180°- meridiaan. Het verticale vlak van deze grootcirkel verdeelt de aarde in het oostelijk halfrond rechts van de nulmeridiaan en het westelijk halfrond links van de nulmeridiaan. Vanaf de nulmeridiaan lopen de meridianen aan zowel oostelijke als westelijke zijde op van 0° tot 180°.


~ 451 ~


Punten op de aardbol worden weergegeven in een lengterichting en een breedterichting. •

Punten op het noordelijk halfrond liggen op een noorderbreedte Punten op het zuidelijk halfrond liggen op een zuiderbreedte.

•

Punten op het westelijk halfrond liggen op een westerlengte.

•

Punten op het oostelijk halfrond liggen op een oosterlengte.

De lengte van een plaats op aarde is de boog, gemeten langs de equator, te beginnen bij de nulmeridiaan tot aan de meridiaan waarop de gezochte plaats ligt. De breedte van een plaats op aarde is de boog van de meridiaan over de betrokken plaats te beginnen bij de equator. Plaatsen op dezelfde breedte liggen op dezelfde parallel. Nederland ligt ten noorden van de evenaar en ten oosten van de nulmeridiaan. Ons land ligt dus op het noordelijk halfrond en op het oostelijk halfrond. Punten in Nederland hebben op de kaart een noorderbreedte en een oosterlengte. Voor een nauwkeurige plaatsaanduiding zijn de graden onderverdeeld in minuten en seconden. 1 graad is 60 minuten(60' ) en 1 minuut is 60 seconden (60"). Voor de oefeningen van het vaarbewijs gaan we niet verder dan tot in minuten nauwkeurig. Ook is het gebruikelijk om bij de plaatsbepaling de eerste letter van de Engelse woorden North, East, South en West te noteren.

10.2.2 Plaatsbepaling Lees deze paragraaf goed door. Je moet weten wat GPS en SPS.

Met het Global Positioning System, kortweg GPS, is het altijd mogelijk een positie exact te bepalen. Het systeem bestaat uit een draagbare ontvanger, kleiner zelfs dan een zaktelefoon, die dag en nacht onder alle weersomstandigheden, zo nodig tot op de centimeter nauwkeurig, de locatie van een object aangeeft en de richting die het object eventueel uitgaat. Satellieten, waarvan de positie voortdurend bekend is, zenden radiosignalen uit met een constante snelheid. De tijd die een radiosignaal nodig heeft om de afstand tussen de satelliet en de ontvanger af te leggen, kan exact worden bepaald.


~ 452 ~


Er zijn 24 Navstar-satellieten in de ruimte gebracht die op een constante afstand van 20.200 km boven de aarde cirkelen. Omdat de satellieten radiosignalen uitzenden die een constante snelheid hebben (300.000 km/s, de snelheid van het licht) en zij 'atoomklokken' aan boord hebben die tot een miljardste van een seconde nauwkeurig zijn, wordt de tijd die een radiosignaal aflegt (en dus de afstand) tussen satelliet en ontvanger exact bepaald. Omdat ook terroristen van het systeem gebruik kunnen maken, is er een opzettelijke onnauwkeurigheid in aangebracht. Militaire ontvangers kunnen crypto-informatie van de satelliet opvangen (PPS -Precise Positioning System). Civiele ontvangers kunnen alleen SPS-signalen (Standard Positioning Service) ontvangen. Onder extreme omstandigheden zouden de Verenigde Staten het hele systeem kunnen afsluiten. Geen van de gebruikers betaalt tenslotte een bedrag aan de Amerikaanse overheid voor de satellietgegevens. Maar algemeen wordt aangenomen dat een dergelijke stap niet gauw zal worden genomen.

10.2.3 De zeekaart Lees deze paragraaf goed door. Je moet weten wat een loxodroom, een mercator projectie is en werkelijke afstanden vanaf een kaart kunnen berekenen.

Stuurt een schip voortdurend dezelfde ware koers, dan verplaatst het schip zich langs een kromme lijn over de aarde, die met alle meridianen gelijke hoeken maakt. Deze lijn noemt men een loxodroom.


~ 453 ~


De zeekaart is een tekening (een projectie) van een stukje van de (kromme) aardbol op (plat) papier. De meest gebruikte projectie is de mercatorprojectie ofwel de wassende kaart. Mercator heeft een kaart geconstrueerd waarbij: a. de loxodroom in de kaart is afgebeeld door een rechte lijn. b. de kaart conform is, dat wil zeggen dat de hoeken in de kaart even groot zijn als de hoeken in werkelijkheid. Bij de mercatorprojectie neemt de afmeting van een staand randdeel toe naarmate de breedte toeneemt (wassende kaart). Daarom moeten afstanden in de kaart altijd afgemeten worden ter hoogte van de positie op de staande rand van de kaart.

De meridianen zijn op de kaart verticale lijnen en de parallellen zijn op de kaart horizontale lijnen. Het voordeel van deze projectie is dat een koerslijn tussen twee punten elke meridiaan onder dezelfde hoek snijdt, wat bij de loxodroom ook het geval is. Het stukje van de aarde is zodanig op de kaart afgebeeld dat de kromme lijn van de loxodroom een rechte lijn op de kaart wordt. De omtrek van de aarde is ongeveer 40.000 kilometer. De cirkel is net als bij de kompasroos verdeeld in 360 graden. Eén graad is dus 40.000 / 360 = 111 kilometer (111.111 meter). Een graad is onderverdeeld in 60 stukjes, die minuten heten. Een minuut is dan 111.111 / 60 = 1.852 meter. Een minuut langs de staande rand is gelijk aan een zeemijl. Afstanden in de kaart worden afgemeten langs de staande rand van de kaart. We kennen verschillende soorten zeekaarten. Het belangrijkste verschil is de schaal. De schaal is de verhouding tussen de afstand van twee punten in de werkelijkheid en de afstand van die twee punten in de kaart.


~ 454 ~


Voorbeeld 1: •

afstand op de kaart: 5 cm

•

de afstand in werkelijkheid is: 5 km = 500.000 cm

•

de schaal is dan: 1 op 100.000

Voorbeeld 2: •

de schaal is 1:5000 (1 op 5000) dus 1 cm in de kaart is in werkelijkheid 5000 cm (= 50 m)

•

de afstand opgemeten op de kaart: 10 cm

•

de afstand in werkelijkheid is dan : 10 ´ 50m = 5000 m (= 5 km)

Er zijn diverse soorten kaarten. 1. Overzeilers Dit zijn kaarten van grote gebieden op kleine schaal, die meestal dienen voor het geven van waarden voor variatie, heersende winden, zeestromen enzovoort. 2. Koers- of trekkaarten Deze hebben een grotere schaal en worden gebruikt voor het navigeren op grote afstanden (bijvoorbeeld bij het oversteken van de oceanen) of voor weerkaarten. 3. Kustkaarten Dit zijn kaarten van de gebieden voor zeer nauwkeurige navigatie. 4. Plan- en detailkaarten Dit zijn kaarten op zeer grote schaal voor het aanlopen van reden, rivieren, havens of ankerplaatsen. 5. Watersport- of jachtkaarten Voor de watersport worden goedkopere kaarten uitgegeven. Ze zijn van een kleiner formaat, dat handiger is op kleine jachten. Omdat er veel verandert, moet men alle zeekaarten blijven bijwerken of vernieuwen. Denk maar aan verplaatste boeien, pijpleidingen, olieplatformen, wrakken, zandbanken, enzovoort. Voor de Nederlandse kaarten staan al die wijzigingen in de ‘Berichten aan Zeevarenden' (BaZ), die de Dienst der Hydrografie van de Koninklijke Marine uitgeeft. Deze dienst vervaardigt ook de Nederlandse zeekaarten. De benodigde kaarten kun je vinden in de kaartenatlas. Hierin staat per gebied aangegeven welke kaarten ervan bestaan met vermelding van het bijbehorende nummer. Voor het vertrek dienen de kaarten van de te varen route (zo nodig bijgewerkt) aan boord te zijn.


~ 455 ~


10.2.4 Elektronische navigatie en communicatiemiddelen Lees deze paragraaf goed door. Je moet deze middelen kennen.

Op schepen zijn steeds meer elektronische hulpmiddelen aanwezig. Deze middelen maken een gemakkelijke en nauwkeurige navigatie mogelijk. •

Radar (voor navigatie bij nacht en bij slecht zicht).

•

GPS (Global Position Systems, navigatiesysteem dat werkt met satellieten).

•

DGPS (Differential GPS, in een beperkt gebied werkend zeer nauwkeurig.

•

Navigatiesysteem op basis van GPS).

•

Satcom (satellietcommunicatie).

•

Navtex (ontvanger voor navigatiegegevens).


~ 456 ~


10.3 Blokken, takels en ankers 10.3.1 Blokken Lees deze paragraaf goed door. Je moet de onderdelen van een blok kennen, de verschillende soorten blokken en waarvoor ze gebruikt worden.

Alleen de meest belangrijke blokken worden hier besproken. a. stalen blokken b. houten blokken Houten blokken zijn onbeslagen of met ijzer beslagen. Ze zijn gemaakt van iepen- of essenhout; de schijven zijn meestal van pokhout. Houten blokken kunnen uit één stuk zijn gemaakt of uit delen die met pinnen zijn samengevoegd. De blokken kunnen houten, bronzen of stalen schijven bezitten. Ook kunnen ze voorzien zijn van een haak of strop. Er zijn blokken met een, twee, drie of meerdere schijven (jijnblokken). De bovenkant van een blok is kenbaar aan de grotere ruimte boven de schijf.

Bij blokken die gestropt moeten worden, zijn de wangen in de langsrichting van groeven voorzien, de neuten. Hierin komt de strop (grommer) te liggen. Beslagen blokken kun je onderscheiden in blokken met binnenbeslag en blokken met buitenbeslag. Het buiten- of binnenbeslag heeft dezelfde functie als een strop. Het buitenbeslag bestaat uit een om het blok gekrompen band, aan de bovenzijde voorzien van een ophanginrichting (oog, haak e.d.). De buitenbeslagblokken worden op zeeschepen tamelijk weinig gebruikt. Het binnenbeslag kan na het wegnemen van de nagel worden uitgetrokken. Het beslag bestaat uit een beugel, waarop de wangen van het blok worden bevestigd. In deze beugel draait de schijf.


~ 457 ~


Naast de gewone blokken worden voor bijzondere doeleinden nog andere blokken gebruikt, die bekend zijn onder de volgende benamingen: 1. Voet- of klapblokken Dit zijn eenschijfsblokken met een langwerpige vorm. In één wang zit een opening waardoorheen de bocht van de tros of lijn kan worden gelegd. Door een scharnierende klep kun je de wang weer sluiten. Zij worden vaak gebruikt als geleideblokken.

2. Staartblokken Dit zijn gestropte blokken, waarbij de strop bestaat uit een rond het blok gesplitst eind touw, dat meestal als platting in een staart uitloopt.

3. Laadblokken Dit zijn stalen of ijzeren eenschijfsblokken. 4. Haken Deze hebben als doel een eind touw of een blok vlug en gemakkelijk te kunnen vastmaken. Een veiligheidsklep voorkomt dat de strop uit de haak schiet.

10.3.2 Takels Lees deze paragraaf goed door. Je moet weten hoe je de takels kan gebruiken om lichter te hijsen.

De zwaardere takels worden jijns genoemd en worden onderscheiden naar het aantal schijven.


~ 458 ~


10.3.3 Ankers Lees deze paragraaf goed door. Je moet de soorten ankers kennen, de voor- en nadelen en onderdelen van de ketting.

Grote schepen hebben meestal drie ankers, waarvan één als reserve. Aan de boeg hangen dan twee stokloze ankers in ankerkluizen. De ankerketting loopt via de kettingkokers naar de ankerwinch en vandaar naar de kettingbak. In deze kettingbak ligt de ketting opgeslagen. De ankers, de ankerkettingen, de ankerkluizen, de boegstoppers, het ankerspil en dergelijke samen noem je het grondtakel. Binnenvaartschepen die vaak voorstrooms (met de stroom van achteren komend) moeten ankeren, hebben een hekanker aan de achterzijde om het achterschip tijdens het ankeren in bedwang te houden. Er zijn talloze ankers in alle soorten en maten. Een aantal ervan zal hierna besproken worden. 1. Ankers met stok (stokankers) Een anker met stok bestaat uit een schacht met aan de onderzijde twee armen met vloeien, waarvan er zich één in de grond graaft bij het ankeren. Aan de bovenzijde bevinden zich een bevestigingsring en een vaste of losse stok. De stok voorkomt dat deze ankers plat op de bodem komen te liggen, waardoor ze zich niet zouden kunnen ingraven. Stokankers hebben als nadeel dat ze, vanwege de stok, moeilijk opgeborgen kunnen worden. Ook kunnen ze niet in een ankerkluis worden opgehesen. De meeste stokankers zijn daarom uitgevoerd met een losse stok, die bij het ankeren kan worden aangebracht en bij het opbergen weer kan worden verwijderd. Stokankers worden meestal gebruikt als hek- en werpankers. Werpankers dienen om het schip te verhalen. 2. Ankers zonder stok (stokloze ankers) Ankers zonder stok hebben een zware schacht met aan de bovenzijde een ring voor het bevestigen van de ketting. Aan de onderzijde zijn de armen draaibaar aan de schacht bevestigd. Als het stokloos anker bij het ankeren over de bodem getrokken wordt, draaien de armen naar de grond toe en graven de vloeien zich in. Stokloze ankers hebben het voordeel dat ze gemakkelijk in een ankerkluis kunnen worden gehesen.

Poolanker

Spekanker

Danfordanker

Bij het voor anker gaan komt het anker met beide armen plat op de grond te liggen. Door het trekken van de ankerketting dringen beide handen, die daarvoor ten opzichte van de schacht draaibaar zijn, tegelijk in de grond.


~ 459 ~


Dreggen Op kleine vaartuigen worden in plaats van ankers ook wel dreggen gebruikt. De sloepsdreg bestaat uit een schacht met een aangesmede roerring en vier armen met kleine vloeien. De enterdreg is een kleine dreg die drie armen heeft met scherp uitlopende en van een weerhaak voorziene punten. De reddingsdreg is een kleine dreg die drie armen heeft die uitlopen in ronde knoppen met uitspringende stompe punten (voor het dreggen naar drenkelingen). Ankerketting Een ankerketting is samengesteld uit stukken van ongeveer 27 meter lang, ook wel einden genoemd. Deze einden bestaan uit ellipsvormige schalmen, die vaak van staal zijn. In de schalmen kunnen zogenaamde dammen of mannetjes worden geplaatst, waardoor ze in de breedte worden gesteund, kinken worden voorkomen en de sterkte veertig procent groter is dan die van kettingen zonder dam. De verschillende stukken ankerketting worden door middel van sluitings of sluitharpen met elkaar verbonden. Door de ronde gedeelten naar voren te plaatsen, wordt het uitlopen van de ketting vergemakkelijkt.

Op het gedeelte dat op het anker bevestigd wordt, is een wartel geplaatst. Hierdoor kan de ankerketting ten opzichte van het anker draaien zonder dat er torns of kinken in de ankerketting komen.

Ankerkettingen. Deze moeten zo goed mogelijk schoon en roestvrij worden gehouden. Ankers en kettingen die vuil binnenboord komen, moeten tijdens het indraaien met water worden schoongemaakt en zo nodig afgeschrobd. Eenmaal per jaar moeten de kettingen een grote beurt krijgen, waarbij ze worden ingesmeerd met rauwe lijnolie of afgewerkte machineolie. Ook de einden worden dan ontsloten en verwisseld. De meeste slijtage ontstaat doorgaans door roestvorming in het gedeelte dat altijd in de kettingbak blijft. Een sluiting is met een loodprop verzekerd tegen het uitvallen van de stalen afsluitpen. Voor het in elkaar zetten en het uit elkaar halen worden een indrijfdrevel en een uitdrijfdrevel gebruikt.


~ 460 ~


10.4 Schiemannen Dit moet in de praktijk laten zien en het loopbriefje laten aftekenen.

Timmersteek met muilslag De timmersteek wordt gebruikt om rondhouten rechtstandig te hijsen. Door een muilslag (links) aan de timmersteek te voegen verleg je het zwaartepunt.

Dubbele paalsteek Wordt gebruikt om tijdelijk een oog te leggen in een lijn die dubbel ligt.

Werpankersteek Wordt gebruikt om een touw op een harp of hengsel van een puts vast te zetten.


~ 461 ~


Middenmanknoop Een middenmanknoop wordt gebruikt om halverwege een lus te maken in een touw.


~ 462 ~


10.5 De brandbestrijding 10.5.1 Het ontdekken van een brand Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat je moet doen bij het ontdekken van een brand.

De volgende handelingen bij het ontdekken van een brand moeten door iedere opvarende kunnen worden uitgevoerd: 1. Probeer de brand te blussen met aanwezig handbrandblusmateriaal of met wat er op dat moment voorhanden is. 2. Alarmeer personen in de directe omgeving door luid BRAND BRAND BRAND te roepen. De personen kunnen zich in veiligheid brengen en je helpen bij de verdere bestrijding. Het algemene signaal voor brandalarm bestaat uit het herhaaldelijk slaan van „kok-schep-op' op de scheepsbel en/of het fluiten hiervan op de bootsmanfluit, eventueel gevolgd door het praaien van de kreet „brand-brand-brand' en de plaats van de brand. 3. Waarschuw de Officier van de Wacht of Gezagvoerder en geef zo veel mogelijk bijzonderheden over omvang, locatie, soort, slachtoffers, en dergelijke van de brand. 4. Breng slachtoffers direct buiten de gevarenzone naar een EHBO-er die de vitale functies controleert en veilig stelt. 5. Maak zo nodig de weg vrij voor de aanvalsploeg en tref eventueel branden rookbeperkende maatregelen. 6. Informeer het gealarmeerde brandpiket en draag alle bijzonderheden over. 7. Neem zo snel mogelijk je taak in het brandpiket ter hand en informeer de leiding dat je taak door omstandigheden in uitvoering is vertraagd.

10.5.2 Wat te doen bij een brandmelding Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat iedereen moet doen als het alarm wordt geslagen.

Als er een brandalarm wordt gegeven (roepen, bel, brandmeldinstallatie) dient het volgende gedaan te worden. 1. De leden die ingedeeld zijn bij de brandweerorganisatie (brandpiket) komen zo snel mogelijk op post in de kleding die hij op dat moment draagt. Dat wil zeggen: broek in de sokken, mouwen omlaag en hemd gesloten. 2. De rest van de bemanning treedt aan op het verzamelpunt (musterpoint) dek onder leiding van Chef d’ Equipage en is beschikbaar voor het verlenen van assistentie. Aangemeerd aan de wal is het verzamelpunt op de wal, varend op het hoofddek (met als uitwijk het achterdek of bak).


~ 463 ~


10.5.3 Doel van het brandpiket Lees deze paragraaf goed door. Je moet de belangrijke punten weten.

Om een scheepsbrand snel en effectief te kunnen bestrijden, is het noodzakelijk een vaste brandweerorganisatie, het zogenaamde brandpiket samen te stellen, zowel aangemeerd aan de wal als varend. Aangemeerd staat het personeel uit het wachtsvolk ter beschikking voor de brandbestrijding. Op het water zijn dat een of twee vaste ploegen onder leiding van de Gezagvoerder. Het personeel van de brandweerorganisatie moet, evenals alle andere opvarenden, het schip door en door kennen, maar moet speciale aandacht besteden aan de volgende onderdelen: 1. Plaats, soort en hoeveelheid van het blusmaterieel. 2. Plaats, soort en hoeveelheid van brandbare stoffen en vloeistoffen. 3. Gevaren die bij het blussingswerk voor henzelf kunnen optreden (gifgassen, zware rookontwikkeling, elektrische stroom, enz.). 4. Vitale delen van het schip die bij brand zonder nevenschade moeten worden geblust (radar, radio enz.). 5. Plaatsen waar de ventilatie kan worden afgezet of afgesloten. 6. De verschillende toegangswegen en vluchtwegen naar en van iedere plaats waar een brand kan ontstaan. 7. Het uitbreidingsgevaar van een brand in een bepaald compartiment plaatsen waar het elektrische net over een bepaald gedeelte spanningsloos kan worden gemaakt.

Het is je gevaarlijke kant Als je niet weet wat te doen bij brand


~ 464 ~


10.5.4 De brandweerorganisatie is belast met Lees de paragraaf goed door. Dit wordt niet getoetst.

•

De controle op de naleving van de brandbeveiligingsvoorschriften door het lopen van rondes door het schip.

•

Het bestrijden van brand.

•

Het opsporen van vermiste personen

•

Het voorkomen van uitbreiding van de brand door het toepassen van omgevingskoeling en het plaatsen van een wacht na afloop van de brandbestrijding om een herontbranding direct tegen te kunnen gaan.

10.5.5 De indeling Lees de paragraaf goed door. Je moet weten welke ploegen er zijn en wat ze doen.

Afhankelijk van het scheepstype en scheepstype gebonden omstandigheden kan een brandweerorganisatie bestaan uit: •

Officier belast met de leiding. Aangemeerd is dat de Officier van de Wacht, varend is dat de Gezagvoerder.

•

Hoofdploeg (bestaande uit een aanvalsploeg en ondersteuningsploeg)

•

Beperkingsploeg

•

Specialistenploeg.

De hoofdploeg De hoofdploeg bestaat uit de aanvalsploeg en de ondersteuningsploeg. De filosofie achter de indeling van de hoofdploeg is, dat de brand vanaf de eerste aanval met handbrandblusapparaten continu met een steeds groter wordende brandbluscapaciteit wordt aangevallen. Dit moet door snel rouleren binnen de hoofdploeg worden bereikt. De brandslangen moeten snel klaarliggen en direct worden doorgegeven aan de brandbestrijders. Als het personeel in hittewerende kleding en met persluchtapparatuur is gearriveerd, lost het automatisch de aanvalsploeg af. Deze handelingen moeten door het personeel goed geoefend zijn, zodat de leider van de aanvalsploeg zich volledig kan wijden aan de brandbestrijding. De leider van de aanvalsploeg kan dan direct ter plaatse van de brand leidinggeven aan de brandbestrijdingsprocedures en heeft meer tijd voor het doorgeven van informatie aan de leider van de hoofdploeg. De leider van de hoofdploeg, die zich ophoudt ter plekke van de rookgrens, houdt contact met de Officier van de wacht of Gezagvoerder en geeft leiding aan het brandpiket/personeel.


~ 465 ~


Personeel dat niet daadwerkelijk bij de brandbestrijding betrokken is, kan door de officier van de wacht of Gezagvoerder worden ingezet voor: 1. slangengeleiding 2. aanvoer blusmateriaal 3. extra omgevingskoeling onder leiding van de leider van de beperkingsploeg 4. afvoer bluswater 5. afvoer gewonden. Met deze procedure als uitgangspunt kan zonder directe aanwijzingen van de leidinggevende personen zo snel mogelijk de maximale brandbluscapaciteit worden bereikt. Mocht een bepaalde brandbestrijdingsprocedure aanleiding geven tot een andere inzet, dan zal de leider van de aanvalsploeg dit bepalen.

De aanvalsploeg De aanvalsploeg is belast met het: •

Verkennen van de brand.

•

Zo spoedig mogelijk aanvallen van de brand.

•

Treffen van maatregelen ter voorkoming van uitbreiding van de brand.

•

Zorgen voor het afvoeren van slachtoffers uit de gevarenzone en het verlenen van de noodzakelijke eerste hulp.

•

Geven van informatie aan de leider van de hoofdploeg.

Op het algemene signaal „brandalarm' begeven de leden van de aanvalsploeg zich naar de plaats van de brand, terwijl ze één of meer draagbare blustoestellen die ze onderweg passeren, meenemen. De vier leden van de aanvalsploeg zijn als volgt ingedeeld: •

Leider.

•

Twee leden die samen met de leider de brand onmiddellijk verkennen en deze aan vallen met de handbrandblusapparaten.

•

Ordonnans.


~ 466 ~


Probeer iedere scheepsbrand eerst te blussen met draagbare blustoestellen. Om te kunnen beoordelen of blussing met brandblusapparaten mogelijk is, verken je de brand eerst. Dit houdt in dat je je op de hoogte stelt: •

Van plaats en soort van de brand.

•

Of er gevaar bestaat voor uitbreiding.

•

Of er (bewusteloze of gewonde) personen aanwezig zijn.

•

Of er gevaarlijke gassen aanwezig zijn of kunnen ontstaan.

•

Of er explosiegevaar kan ontstaan.

•

Of er tijdens de blussing gevaren kunnen ontstaan door hoogspanningsinstallaties

•

Of de ventilatie al is afgezet.

Naar aanleiding daarvan bepaalt de leider: •

Welk blusmateriaal moet worden ingezet.

•

Of de geneeskundige dienst moet worden gewaarschuwd of, in verband met uitbreidingsgevaar, naastgelegen compartimenten moeten worden ontruimd.

•

Waar de ventilatie moet worden afgezet.

•

Of het gebied moet worden ontruimd.

De ondersteuningsploeg De leden van de ondersteuningsploeg maken zich gereed om de aanvalsploeg te helpen. De taak van de leden is in beginsel als volgt: Als met water wordt geblust: •

Nr. 1 is eerste straalvoerder.

•

Nr. 2 is slangengeleider, daarna eventueel tweede straalvoerder.

•

Nr. 3 is slangengeleider, daarna assistent van de eerste straalvoerder.

•

Nr. 4 is slangengeleider, daarna assistent van de (eventuele) tweede straalvoerder.

•

Nr. 5 is ordonnans.

•

Nr. 6 bedient de afsluiters van de brandblusleiding.


~ 467 ~


De beperkingsploeg De beperkingsploeg is belast met het toepassen van omgevingskoeling en met andere taken die niet door de hoofdploeg en de specialistenploeg worden uitgevoerd, zoals het verwijderen van brandgevaarlijke stoffen, het aanvoeren van lens- en brandblusmateriaal, enzovoort. De beperkingsploeg kan zo nodig worden aangevuld met niet tot het brandpiket behorend personeel. Bij brandalarm begeeft de leider van de beperkingsploeg zich naar de officier van de wacht, stelt zich op de hoogte van de plaats van de brand en noteert de compartimenten waar omgevingskoeling moet worden toegepast. De leider van de beperkingsploeg controleert of de opgegeven taken juist worden uitgevoerd. De beperkingsploeg treedt bij brand aan op een vaste of omgeroepen plaats.

De specialistenploeg De specialistenploeg bestaat uit personeel uit het wachtsvolk, op naam en functie aangewezen. Het aantal leden is afhankelijk van het scheepstype. De specialistenploeg is belast met het verrichten van al die (specialistische) handelingen die noodzakelijk zijn om de overige personen van het brandpiket in staat te stellen de brand zo effectief mogelijk te bestrijden en het gevaar voor schip en bemanning zo veel mogelijk te beperken. De specialistenploeg is in geval van brand belast met het uitvoeren van de volgende speciale taken: •

Het starten van de dieselgeneratoren en brandbluspompen (TD).

•

Het bedienen van vast opgestelde blusinstallaties (TD).

•

Het stoppen van niet-benodigde werktuigen (TD).

•

De ventilatiebehandeling (rookafvoer).

•

Het sluiten van ventilatieopeningen van het brandcompartiment.

•

Het eventuele spanningsloos maken en loskoppelen van walkabels.

•

Het ontruimen van het benedenschip.

•

Het appèl.

•

Het alarmeren en begeleiden van de brandweer.

•

Het uitreiken van portofoons.

•

Het alarmeren van de havenautoriteiten en omliggende schepen en inrichtingen.

De brandweercommandant wordt bij het aan boord komen begeleid naar de officier van de wacht. Hij laat zich voorlichten over alle zaken rondom de brandbestrijding, zoals: vermiste personen, slachtoffers, genomen acties, gevaarlijke stoffen, enzovoort.


~ 468 ~


10.5.6 Handbrandblusmiddelen Lees de paragraaf goed door. Je moet weten waar de handbrandblusmiddelen aan boord zijn.

Bij de opleiding voor Zeekadet der Tweede klasse zijn de handbrandblusmiddelen al behandeld. Neem deze nog een keer door en loop door het schip om te kijken welke handblusmiddelen waar staan.

10.5.7 Niet vast opgesteld brandblusmateriaal Lees de paragraaf goed door. Je moet weten welke materialen er zijn en welke blusstanden waarvoor gebruikt worden.

Bij het bestrijden van branden, die niet met handbrandblusmateriaal kunnen worden geblust, maak je gebruik van: a. Brandblusslangen. b. De Hollandse straalpijp met verstelbaar mondstuk. c. De Amerikaanse straalpijp, eventueel in combinatie met de nevellans. d. Het verdeelstuk. e. Schuimkanonnen met bijbehorende schuimvloeistoftussenmenger. f.

Verplaatsbare noodbrandbluspompen.

Brandblusslangen De brandblusslangen aan boord van schepen zijn vervaardigd van nylon, inwendig gevoerd met synthetisch rubber (neopreen) en uitwendig voorzien van een rode of grijze slijtlaag. De inwendige diameter is 2 of 2½ inch, de standaardlengtes zijn 5, 10 of 20 meter. Omdat de drukstoten scheuren in de slang kunnen veroorzaken, moet je dit proberen te voorkomen door: •

De afsluiter van de standpijp of de pomp in een langzaam tempo open te draaien.

•

De watertoevoer naar de verstelbare straalpijp en de schuimstraalpijp in eenlangzaam tempo te verhogen.

•

De slangen zijn voorzien van een STORZ- of MORRIS-koppeling. Om de brandslangen snel en zonder kinken uit te lopen, worden deze dubbel opgerold. Bij slangen van 20 meter moet vóór het oprollen de bovenste koppeling 80 cm vrij van de onderste koppeling blijven (bij slangen van 10 meter is dat ongeveer 40 cm).


~ 469 ~


Belangrijk is dat: •

tijdens het uitlopen en werken geen kinken in de slangen ontstaan

•

niet op de slangen wordt getrapt of onnodig met de slangen wordt gesleept

•

bij hoeken een ruime bocht in de slangen wordt gelegd

•

slangen niet mogen worden opgerold op plaatsen waar olie of smeervet aanwezig is

•

de slangen na gebruik met een krachtige waterstraal en bezems worden schoongemaakt

•

de slangen eens per maand anders moeten worden opgerold (binnenzijde van de slang naar de buitenzijde).

•

De werking van de STORZ-koppeling berust op het bajonetsysteem. De MORRIS koppeling is een drukkoppeling en bestaat uit een mannetjeskoppeling en een vrouwtjeskoppeling.

De Hollandse straalpijp met verstelbaar mondstuk De Hollandse straalpijp met verstelbaar mondstuk kan onder volle persdruk worden ingesteld door middel van een draaibaar boveneinde. Door verstelling van het draaibare boveneinde kun je de volgende standen kiezen: •

dicht (paddenstoel naar buiten)

•

waaierscherm

•

nevelstraal

•

massieve straal

•

dicht (paddenstoel naar binnen).

Dicht (paddenstoel naar buiten): in deze stand moet de straalpijp altijd worden opgeborgen. Wordt de straalpijp bij brand geopend, dan zal een waaierscherm de brandbestrijders onmiddellijk tegen rook, hitte en vlammen beschermen. Waaierscherm: dit dient om de brandbestrijders bij een aanval te beschermen tegen zware rook, felle hitte en vlammen. Nevelstraal: met een nevelstraal kunnen praktisch alle scheepsbranden worden geblust. De voordelen zijn: •

Bij het bestrijken van een groot oppervlak is minder water nodig. Vooral aan boord is dat van groot belang.

•

De nevelstraal kan ook worden gebruikt bij het bestrijden van grote oliebranden, waarbij echter voor het verkrijgen van een goede nevel de minimumwaterdruk in de straalpijp 6 bar moet bedragen.


~ 470 ~


Massieve straal: de massieve straal wordt aan boord alleen gebruikt bij het bestrijden van grote branden waarbij het vuur zich diep in de brandende massa bevindt, zoals bij branden in bekleding, goederen en bergplaatsen (kernbranden). Dicht (paddenstoel naar binnen): nu is de andere afsluitklep gesloten, de straalpijp laat geen water meer door. De straalpijp kan tevens worden gebruikt voor het geven van omgevingskoeling. Vergeet nooit: •

De straalpijp een beetje open te draaien om de brandslang te ontluchten als de afsluiter van de standpijp op de pomp wordt geopend

•

Het afsluiten van de straalpijp langzaam te doen om drukstoten in de slang te voorkomen dat spuiten op rook geen zin heeft

•

Dat grote hoeveelheden bluswater in het schip de stabiliteit en het drijfvermogen in gevaar brengen; laat afsluiters van standen straalpijpen dus niet langer openstaan dan noodzakelijk is.

De Amerikaanse straalpijp met nevellans De Amerikaanse straalpijp is verstelbaar door middel van een handgreep die bevestigd is aan een doorboorde kogelklep. De straalpijp kan worden ingesteld op: •

Dicht.

•

Nevel (met de uitneembare sproeikop).

•

Massief

•

Nevel (met nevellans gemonteerd).

De Amerikaanse straalpijp kan worden gebruikt voor: •

Het blussen van vloeistofbranden.

•

Het blussen van kernbranden.

•

Het geven van omgevingskoeling.

De verwisselbare sproeikop in de straalpijp kan door het indrukken van een borgpal linksom draaiend worden verwijderd. In deze opening kan de nevellans worden aangebracht. De nevellans is voorzien van een vaste sproeikop. De vaste sproeikop produceert zeer fijn verdeeld water in de vorm van mist. De nevellans heeft een lengte van l½ of 3 meter.


~ 471 ~


De Amerikaanse straalpijp in combinatie met een nevellans kan worden gebruikt voor: •

Het blussen van vloeistofbranden (met de wind mee).

•

Het beschermen van personen

•

Het geven van omgevingskoeling, met name van de scheepshuid en naar boven gericht.

Het verdeelstuk Het verdeelstuk is een metalen huis met één inlaat en twee (broekstuk) of drie uitlaatopeningen, wel of niet voorzien van afsluiters. Voordelen van het gebruik van het verdeelstuk zijn: •

Het totale aantal uit te leggen slangen is kleiner, wat tijd bespaart.

•

Er hoeven minder standpijpen te worden gebruikt.

Het verdeelstuk mag niet voor beide aanvalsslangen worden gebruikt om te voorkomen dat de straalvoerders bij het defect raken van de toevoerslang onbeschermd voor het vuur staan. Een combinatie van aanvalsslang en omgevingskoelingsslang is wel toegestaan. Het verdeelstuk wordt bij voorkeur gebruikt voor de omgevingskoeling. Schuimkanonnen met bijbehorende tussenmengers Bij het werken met een schuimstraalpijp moet je: •

Nooit rechtstreeks in een brandende vloeistof spuiten en als het niet anders kan, met een grote boog op afstand.

•

Pas op de vuurhaard richten nadat schuim gevormd is

•

Zorgen voor een voldoende aanvoer van jerrycans met schuimvloeistof (een jerrycan is in ongeveer 10 minuten leeg).

•

Verplaatsbare noodbrandbluspompen

Verplaatsbare brandbluspompen Aan boord van schepen zijn verplaatsbare noodbrandbluspompen geplaatst die, als de normale brandblustoevoer door welke oorzaak dan ook wegvalt, de benodigde toevoer kunnen leveren aan het brandblusnet.

Baby Kronenburg


~ 472 ~


10.5.8 Benaderen en doorzoeken Lees de paragraaf goed door. Je moet weten hoe je moet zoeken en benaderen.

1. Voordat je het object benadert, moet je zo veel mogelijk informatie en bijzonderheden verzamelen, zoals toegangswegen, plaats van de slachtoffers, explosiegevaar, soort gevaarlijke stoffen, plaats van de brandhaard, enzovoort. 2. Voordat je een deur opent, moet je deze met de handschoenen aftasten, waarbij je erop moet letten welke draairichting de deur heeft. Voel ook eerst of de deur en de deurkruk zelf heet zijn. Het openen van deuren moet zo gebeuren dat steekvlammen of rookgassen de persluchtdrager niet kunnen treffen. 3. Nadat je een ruimte hebt betreden, moet je controleren of de deur in open stand geborgd is met behulp van de deurvanghaak. 4. Het doorzoeken van de ruimten dient grondig en systematisch te gebeuren. 5. Bij het voortgaan moet één wand worden aangehouden; deze wand mag NOOIT gelijktijdig door de twee persluchtdragers worden losgelaten en verlaten. Het oversteken naar een andere wand moet zo veel mogelijk worden vermeden. 6. Tijdens het voortgaan moet de eerste man er voortdurend op bedacht zijn dat hij obstakels, luiken, trapgaten, een doorgebrande vloer, en dergelijke kan aantreffen. Hij deelt alles wat hij tegenkomt aan zijn buddy mee. 7. Bij het doorzoeken van grotere ruimten moeten de persluchtdragers elkaar een hand geven en naast elkaar gaan lopen. Eén persluchtdrager blijft de wand vasthouden. 8. Bij het voortgaan in gangen moet je proberen door middel van handreiking de breedte van de gang te bepalen; verder moet je het aantal deuren in de gang tellen en goed onthouden. Probeer ook de lengte van de gang te schatten


~ 473 ~


10.5.9 Openen van deuren en luiken bij brand Lees de paragraaf goed door. Je moet weten hoe je deuren en luiken moeten openen.

1. Het verkennen van compartimenten waarvoor het vermoeden bestaat dat er brand is, wordt uitgevoerd door twee personen, al dan niet voorzien van persluchtapparatuur. Moet je deuren openen, tast deze dan eerst af om de temperatuur te controleren. Deze geeft je een aanwijzing of je te maken hebt met een brand aan de andere zijde van de deur. 2. Controleer ook naar welke kant de deur opengaat (scharnieren aan jouw kant: de deur opent naar je toe, geen scharnieren aan jouw kant: de deur opent van je af). Hetzelfde geldt voor luiken naar lager- of hoger gelegen compartimenten. 3. Uit het voorgaande blijkt dat er twee soorten aanvalsroutes zijn: de zogenaamde horizontale en verticale aanvalsroute. De horizontale verdient altijd de voorkeur.

Deurprocedure De deur opent naar de verkenners toe (scharnieren aan de zichtbare zijde van de deur). •

Ga aan de scharnierzijde achter elkaar laag achter de deur zitten. Open de deur op een kier en houd hem vast, zodat (als er een steekvlam ontstaat) hij direct weer gesloten kan worden. Blijft een steekvlam uit, open de deur dan voorzichtig helemaal.

•

De persoon met de blusser betreedt als eerste de ruimte gevolgd door de persoon zonder blusser (laat de deur openstaan).

•

Val een eventuele brand laag aan. De persoon met de blusser begint pas te blussen als de persoon zonder blusser achter hem heeft plaatsgenomen.

De deur opent van de verkenners af (scharnieren aan de andere zijde van de deur). •

Ga laag naast de deur zitten aan de kant van de klink (hefboom). Verder handelen als hiervoor.


~ 474 ~


Luikprocedure 1. Controleer het luik op warmteverschijnselen, bekijk hoe het luik scharniert en stel vast welke sluiting het heeft. Dit kunnen knevels, vleugelmoerknevels of een handwielsluiting zijn. Open eerst de testdop om te controleren of er brand onder het luik is; komt hier een blazend geluid uit, dan is er een brand gaande in het compartiment. 2. Eén persoon gaat aan de scharnierzijde staan met een handbrandblusser. De tweede persoon opent het luik met afgewend gezicht en het lichaam zijdelings van het luik opgesteld. Dit moet voorzichtig gebeuren in verband met eventuele steekvlamvorming.

10.5.10 Deurprocedure brandaanval groot materieel Lees de paragraaf goed door. Je moet weten hoe je moet zoeken en benaderen.

Deze procedure moet worden gevolgd bij het betreden van een door een deur afgesloten compartiment, waarin mogelijk brand is. 1. De leider van de aanvalsploeg en de straalpijpvoerders stellen zich (uitgerust met persluchtapparatuur, anti-flash en zo nodig gekleed in hittewerende kleding) op voor de deur, waarbij zij de onder druk staande slangen tussen zich in meevoeren. 2. De straalpijpvoerders stellen de straalpijp op order van de leider van de aanvalsploeg in op „waaier' om de deur te koelen.

3. De straalpijpvoerder aan de scharnierzijde opent langzaam de deur. 4. Zodra de deur wordt geopend, sluit de andere straalpijpvoerder de deur af met zijn waaierscherm. Hierdoor wordt voorkomen dat hitte en rook naar buiten stromen.


~ 475 ~


5. De leider van de aanvalsploeg geeft aan wie van de straalpijpvoerders de brand zal blussen. Dit is afhankelijk van de hoek waarin de brand woedt. 6. Zodra de brand is geblust, stelt de blusser op aanwijzing van de leider van de aanvalsploeg de straalpijp in op „waaier'. 7. Daarna zetten beide straalpijpvoerders de straalpijpen dicht om overtollig water te vermijden. Als de brand is geblust, moet een schildwacht worden geplaatst.

10.5.11 Luikprocedure brandaanval groot materieel Lees de paragraaf goed door. Je moet weten hoe je moet zoeken en benaderen.

Deze procedure moet worden gevolgd bij het betreden van een door een luik afgesloten compartiment waarin een brand woedt. We onderscheiden een procedure voor het betreden van: • een lagergelegen compartiment •

een hoger gelegen compartiment.

De luikprocedure voor een lagergelegen compartiment.

Het openen van het luik. •

De leider van de aanvalsploeg en twee straalpijpvoerders met anti-flash gear en persluchtapparatuur stellen zich op bij het luik. De leider van de aanvalsploeg wijst een waaiervoerder en een nevelvoerder aan voordat hij met de luikprocedure begint.

•

De waaiervoerder koelt het luik af met het waaierscherm.

•

De nevelvoerder opent het luik, terwijl de waaiervoerder de opening direct afsluit met het waaierscherm.

•

Het openen van het luik moet langzaam gebeuren en zo mogelijk met de rug naar het luik toe.


~ 476 ~


Bij een natte afdaling van een verticale trap moet je als volgt te werk gaan: •

De aangewezen nevelvoerder stelt de straalpijp in op nevel en laat deze ongeveer anderhalve meter zakken. Daarna gaat hij op zijn knieën zitten, steekt zijn hand door het waaierscherm en slingert de slang in het rond om een eventuele brand onder het luik te blussen en om de omgeving van de trap te koelen.

•

Vervolgens haalt hij de slang omhoog, stelt de straalpijp in op waaier, laat de slang voorzichtig zakken tot de vloer en trekt deze daarna ongeveer 15 centimeter omhoog, waarna hij zelf naar beneden gaat.

•

Beneden aangekomen stelt hij zich op met een waaierscherm in de richting van de brand en maakt plaats voor de waaiervoerder.

•

De waaiervoerder zet de straalpijp dicht, laat deze voorzichtig zakken tot de vloer en trekt hem daarna ongeveer 15 centimeter omhoog, waarna hij naar beneden gaat om zich naast de nevelvoerder op te stellen met zijn straalpijp ingesteld op waaier.

•

Hierna komt de leider van de aanvalsploeg naar beneden.

•

De nevelvoerder stelt zijn straalpijp in op nevel en blust de brand; daarna stelt hij zijn straalpijp in op waaier en zetten beide straalpijpvoerders de straalpijpen dicht.

•

De waaiervoerder, de nevelvoerder en de leider van de aanvalsploeg gaan terug nadat een schildwacht op post is gezet in verband met eventuele herontbranding.


~ 477 ~


Bij een natte afdaling van een schuine trap ga je als volgt te werk: •

De aangewezen nevelvoerder stelt de straalpijp in op nevel en steekt deze door het waaierscherm. Daarna gaat hij op zijn knieën zitten, steekt zijn hand door het waaierscherm en beweegt de slang in het rond om een eventuele brand onder het luik te blussen en om de omgeving van de trap te koelen.

•

De nevelvoerder gaat op aanwijzing van de leider van de aanvalsploeg op de trap staan met het gezicht naar de trap toe. Dan geeft de leider van de aanvalsploeg de straalpijp van de nevelvoerder, die eerst op waaier is gezet, zo aan de nevelvoerder dat deze onder een van zijn oksels wordt geklemd met het waaierscherm achter de rug. De nevelvoerder daalt de trap af.

•

Beneden aangekomen draait hij zich om, houdt de straalpijp zo dat de trap beschermd is en kijkt in de richting van de vermoedelijke brand. - Na een seintje van de nevelvoerder naar boven zet de waaiervoerder zijn straalpijp dicht en daalt samen met de brandblusslang de trap af. Vervolgens stelt hij zich naast de nevelvoerder op en zet zijn straalpijp op waaier.

•

Hierna komt de leider van de aanvalsploeg naar beneden.

•

De nevelvoerder stelt zijn straalpijp in op nevel en blust de brand; daarna stelt hij zijn straalpijp in op waaier en zetten beide straalpijpvoerders de straalpijpen dicht.

•

De waaiervoerder, de nevelvoerder en de leider van de aanvalsploeg gaan terug nadat een schildwacht op post is gezet in verband met eventuele herontbranding.


~ 478 ~


De luikprocedure voor een hoger gelegen compartiment Het uitvoeren van een luikprocedure voor een hoger gelegen compartiment gebeurt door middel van twee korte nevellansen: •

De brandbestrijder plaatst zijn nevellans in het luikhoofd en schermt dit af. Hierdoor wordt het luik tegelijkertijd gekoeld.

•

Onder zijn bescherming kan zijn collega het luik openen. Als het luik geopend en geborgd is, neemt deze laatste zijn nevellans, steekt deze door het luikhoofd en kan door het rondzwaaien van de nevellans een brand in de omgeving van het luik blussen.

NOOT: Bij alle genoemde deur-/luikprocedures is het de leider van de aanvalsploeg die beslist wie van de twee straalpijpvoerders waaiervoerder of nevelvoerder wordt. Zowel bij een horizontale als bij een verticale aanval kan hittewerende kleding worden gedragen.

10.5.12 Procedure bij ruimtevullende middelen Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wat de 8 minuten regel is.

Als het niet mogelijk is om via een directe aanval de brand in het compartiment of op het object te blussen, blijven er drie opties over: 1. Het compartiment van de buitenwereld afsluiten om de brand te verstikken. 2. Het compartiment gecontroleerd laten uitbranden totdat de brandstof op is. 3. De ruimte vullen met een ruimtevullend blusmiddel. Bij het inzetten van ruimtevullende blusmiddelen is de acht-minuten-regel van kracht. Het doel hiervan is enerzijds niet onnodig lang te wachten met het inzetten van een ruimtevullend blusmiddel (om de nevenschade door de brand en de schadelijke verbrandingsproducten te beperken, een maximaal bluseffect te verkrijgen en effecten van verbranding/ontleding van blusmiddelen tegen te gaan), anderzijds niet bij het minste of geringste direct de vaste brandblusinstallatie te activeren (om deze alleen in te zetten als het echt nodig is, maar toch een limiet te stellen aan de tijd die besteed wordt aan de eerste brandblusacties). Als het om een ruimte gaat met een halon-blusgasinstallatie, wordt, wanneer de eerste acties niet direct tot succes leiden of lijken te leiden (dit kan binnen vier tot vijf minuten worden vastgesteld), overgegaan tot het inzetten van halon. Dit moet uiterlijk acht minuten nadat de brand is vastgesteld worden geactiveerd. Je moet er rekening mee houden dat halon-blusgas een brand zeer snel zal blussen, maar dat er geen verkoelende werking van uitgaat.


~ 479 ~


Als het om een ruimte gaat met een ander ruimtevullend blusmiddel dan halon, wordt de acht-minutenregel niet strikt gehanteerd, maar moet wel duidelijk zijn dat ook hier niet onnodig lang moet worden gewacht met het inzetten van dit blusmiddel.

10.5.13 Re-entry Lees de paragraaf goed door. Je moet weten welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen.

Om definitief vast te kunnen stellen of een brand in een compartiment is geblust, zul je dit opnieuw moeten betreden. Dit vraagt een aparte procedure. Onder re-entry verstaat men het opnieuw betreden van een compartiment waar brand is geweest. Het opnieuw betreden van het compartiment vindt pas plaats als er duidelijke tekenen zijn dat de brand uit is (dalen van de temperatuur van wanden en dekken). Voorzorgsmaatregelen bij re-entry Voordat een re-entry zal worden uitgevoerd, moeten de volgende vragen worden beantwoord: 1. Zijn de exacte locatie en aard van de brand bekend? 2. Zijn er slachtoffers of vermisten? 3. Is de temperatuur voldoende gedaald? (100 graden Celsius of lager). 4. Zijn de blusmiddelen vervangen en dus weer beschikbaar? 5. Is de omgevingskoeling rondom volledig uitgevoerd? 6. Welke mensen worden ingedeeld in het re-entry-team? 7. Welke toegang wordt gebruikt bij de re-entry? Overwegingen van materiële aard, te beoordelen door de leider van de hoofdploeg: 1. Is voor re-entry-teams hittewerende kleding beschikbaar? 2. Hoeveel meter slang is er nodig voor de controle? 3. Zijn er voldoende persluchtsets? 4. Is er voldoende extra verlichting? 5. Zijn er ladders of plaatmaterialen nodig?


~ 480 ~


10.6 Gewondenvervoer 10.6.1 Algemeen Lees de paragraaf goed door. Je moet weten wanneer je een slachtoffer wel of niet moet verplaatsen

Het basisprincipe van de eerstehulpverlening is dat het slachtoffer de juiste eerste hulp krijgt voordat hij wordt getransporteerd. Het is echter niet aan te raden een slachtoffer eerste hulp te verlenen als het in direct gevaar verkeert. Met direct gevaar worden die omstandigheden bedoeld die het leven onmiddellijk bedreigen, zoals brand, verdrinking, elektrocutie en giftige of explosieve gassen. Het is dus zaak het slachtoffer eerst uit de gevarenzone te halen door middel van een noodtransport. Zodra het slachtoffer uit de gevarenzone is, moet EHBO worden toegepast, waarna verder transport volgt. De eerste hulp zal erop gericht zijn de overlevingskans van het slachtoffer te vergroten en permanente invaliditeit te voorkomen.

10.6.2 Transport zonder brandcard Lees de paragraaf goed door. Laat het loopbriefje GEWONDENVERVOER aftekenen.

Noodtransport is ervoor bedoeld een slachtoffer snel en zonder hulpmiddelen uit de gevarenzone te halen. Dit kan de letsels verergeren, maar is niet altijd te voorkomen. De voorkeur gaat echter uit naar hulp aan een slachtoffer op de plaats waar hij ligt. De diverse methodes voor noodtransport zijn: 1. De noodvervoergreep volgens Rautek (Rautek-greep). 2. De draagmethode volgens Rautek (Rautek-2-personen). 3. De meelzakdraagmethode. 4. De noodvervoermethode op een schuine trap door twee hulpverleners (schuine-trap-methode). 5. De hijsmethode met behulp van een lege brandslang (brandslangmethode). Rautek De noodvervoergreep volgens Rautek. Deze methode mag alleen worden gebruikt voor horizontaal transport uit de gevarenzone als de hulpverlener alleen is. • De hulpverlener zet het slachtoffer in halfzittende houding, brengt beide armen van achteren onder de oksels van het slachtoffer, pakt vervolgens diens gebogen arm, waarbij de duimen naast de vingers worden geplaatst, en sleept het slachtoffer weg. De noodvervoer-greep volgens Rautek wordt alleen in uiterste noodzaak gebruikt. Gebruik bij voorkeur een andere methode.


~ 481 ~


De draagmethode volgens Rautek (Rautek 2 personen) Deze methode mag alleen worden gebruikt voor horizontaal transport uit de gevarenzone. • Hulpverlener 1 pakt het slachtoffer in de Rautek-greep en heeft de leiding. • Hulpverlener 2 legt de benen van het slachtoffer over elkaar, pakt vervolgens de benen vast en gaat met zijn rug naar het slachtoffer toe staan. • Het slachtoffer wordt opgetild, waarbij het gezicht van het slachtoffer in de looprichting wordt gebracht. Hulpverlener 2 kan dan de deuren openen. De meelzakdraagmethode Deze methode is geschikt voor het vervoer van slachtoffers op een schuine trap, als zij geen armfracturen hebben. Als een slachtoffer niet bewusteloos is kan hij zo veel mogelijk meehelpen. Het slachtoffer moet, om kneuzingen van bovenarm en schouder te voorkomen, hoog op de schouder van de helper liggen.

De noodvervoersmethode op een schuine trap door twee helpers (schuine-trapmethode). Deze methode kan worden toegepast als de meelzakdraagmethode door het letsel van het slachtoffer of door andere omstandigheden niet bruikbaar is. • Hulpverlener 1 sleept het slachtoffer met de noodvervoergreep volgens Rautek naar de trap en probeert een of twee trap treden omhoog te komen. • Hulpverlener 2 hurkt met de rug naar de trap toe en legt de benen van het slachtoffer over zijn schouders. • Hulpverlener 1 pakt het slachtoffer met een hand in de kraag, trekt het slachtoffer omhoog en houdt daarbij de trapleuning met de andere hand vast. • Hulpverlener 2 duwt het slachtoffer omhoog, blijft daarbij zo dicht mogelijk bij de trap en houdt de trapleuningen vast. • Hulpverlener 1 sleept het slachtoffer met de noodvervoergreep van Rautek uit de luikopening, terwijl hulpverlener 2 de benen begeleidt. Deze methode is niet de eerste keus, omdat zij zowel voor het slachtoffer als voor de hulpverleners grote risico’s met zich meebrengt.


~ 482 ~


De hijsmethode met behulp van een lege brandslang (brandslangmethode) De brandslangmethode wordt gebruikt bij het verticaal ophijsen van slachtoffers. Bij noodtransport waarbij het slachtoffer een rechte trap op of af moet worden vervoerd, is dit de aangewezen methode. • •

• •

Een brandslang wordt over het hoofd en om de rug van het slachtoffer geschoven. De slang zit dan onder de oksels. De slang wordt op borsthoogte aangehaald met behulp van een driekante doek, broekriem of iets dergelijks. Het slachtoffer moet, als hij dat kan, de slang ter hoogte van zijn gezicht vasthouden met de ellebogen tegen het lichaam gedrukt. Als het door tijdgebrek niet mogelijk is een driekante doek of riem te bevestigen, moet de hulpverlener die het slachtoffer in de brandslang heeft gelegd, met het slachtoffer mee klimmen, waarbij hij de handen van het slachtoffer naar beneden houdt en op die manier probeert het slachtoffer vrij te houden van de trap.

De rugdraagmethode De rugdraagmethode door één hulpverlener is alleen geschikt voor slachtoffers die niet bewusteloos zijn en geen fracturen hebben van armen en benen. Bij de rugdraagmethode handel je als volgt: • Je brengt het slachtoffer eerst zittend op een verhoging en gaat dan voor hem staan (hurkend). • Het slachtoffer slaat zijn armen om je hals. • Je pakt het slachtoffer met beide handen onder de knieën en draagt het slachtoffer weg.

De ondersteunende draagmethode door één persoon Het ondersteunend dragen van een slachtoffer door één hulpverlener kan alleen toegepast worden bij een slachtoffer dat nog kan en mag lopen. Het bestaat uit de volgende handelingen: • Ga aan de gezonde zijde van het slachtoffer staan. • Het slachtoffer slaat zijn goede arm om jouw nek pak de pols van de gewonde en sla daarbij je andere arm om het middel van het slachtoffer. • Ga schuin achter het slachtoffer staan en ondersteun het met de heup tijdens het vervoer.


~ 483 ~


De ondersteunende draagmethode door twee hulpverleners Het ondersteunend dragen van een slachtoffer door twee hulpverleners is geschikt voor een slachtoffer dat niet bewusteloos is en geen armblessures heeft. De handelingen voor het ondersteunend dragen van een slachtoffer door twee hulpverleners zijn als volgt: • Ga allebei aan weerszijden van de gewonde staan zak beiden iets door de knieën. • Laat het slachtoffer de armen om de nek van jullie beiden slaan. • Pak elk een pols van het slachtoffer vast. • Sla allebei een arm om het middel van het slachtoffer. • Ga allebei rechtop staan en voer het slachtoffer ondersteunend af.

10.6.3 Transport met brandcard Lees de paragraaf goed door. Laat het loopbriefje GEWONDENVERVOER aftekenen.

We willen nog eens benadrukken dat een slachtoffer in principe moet worden geholpen op de plaats waar hij ligt. Noodbrancard Steek door de omgekeerde mouwen twee stokken en knoop de beide jassen dicht

Er zijn twee methodes om een slachtoffer op de brandcard te leggen. Zweefmethode Deze methode voer je als volgt uit: • Leg de armen van het slachtoffer op de borst. • De hulpverleners staan aan een kant van het slachtoffer, de brancard ligt aan de andere kant van het slachtoffer. • Hulpverlener 1 (de leider) en hulpverlener 3 plaatsen één voet tegen de binnenkant van het dichtstbijzijnde handvat van de brancard. • De tweede hulpverlener stapt vervolgens met steun van de anderen over het slachtoffer heen en plaatst zijn voet op de verst verwijderde kant van de draagbaar/brancard. • Hulpverlener 1 pakt het slachtoffer bij de schouders en ondersteunt tegelijkertijd het hoofd. • Hulpverlener 2 pakt het slachtoffer bij de heupen. • Hulpverlener 3 omvat de enkels. • De leider geeft het commando “Til op”. • De leider geeft het commando “Leg neer”.


~ 484 ~


Liftmethode De liftmethode wordt als volgt uitgevoerd: • De brancard wordt in het verlengde van het slachtoffer geplaatst, bij voorkeur aan het voeteneinde. • Een hulpverlener gaat aan het hoofdeinde staan, de tweede in het midden en de derde aan het voeteneinde van het slachtoffer. • De tweede hulpverlener stapt met hulp van de anderen over het slachtoffer en neemt, evenals de derde hulpverlener, een zodanige spreidstand aan dat de brancard tussen hun benen geschoven kan worden. • De hulpverleners plaatsen hun handen onder de schouders, de heupen en de knieën van het slachtoffer. • De leider neemt bij halswervelletsel het hoofd van het slachtoffer vast. • Op het commando “Til op” wordt het slachtoffer ongeveer 10 cm opgetild. • De vierde hulpverlener schuift tussen de benen van de hulpverleners de brancard tot onder het slachtoffer, waarbij de leider “Stop” roept als de brancard ver genoeg is doorgeschoven. • Op het commando “Leg neer” laten de hulpverleners het slachtoffer gelijkmatig op de brancard zakken. De liftmethode is geschikt voor alle soorten slachtoffers. Het aantal hulpverleners wordt bepaald door de aard van de verwonding. Nadat het slachtoffer op de brandcard is gelegd kan de brandcard op de volgende manier worden opgetild: • • • •

Vier dragers, van wie een de leider is, knielen aan weerszijden van de brancard. Op het commando ”Pak vast” pakken de vier dragers de brancard bij de handvaten aan de zijkanten vast. Op het commando “Iedereen vast” moeten de drie dragers met “Ja” antwoorden. Op het commando “Til op” wordt de brancard opgetild.

Bij horizontaal vervoer is het belangrijk dat, na het commando “Voorwaarts mars”, het slachtoffer uit de pas wordt vervoerd met het voeteneinde in de transportrichting. Voor het transport van een slachtoffer over een schuine trap naar boven of naar beneden of bij het hijsen zijn naast de leider nog tenminste vier dragers nodig. Als de omstandigheden het noodzakelijk maken, wordt bij het hijsen en laten zakken van de brancard gebruikgemaakt van een vierloper.


~ 485 ~


10.7 Het schip verlaten 10.7.1 Wanneer en hoe het schip verlaten Lees de paragraaf goed door. Je moet de handelingen weten voor het verlaten van het schip.

Een schip in nood verlaten is een beslissing die een gezagvoerder het liefst zo lang mogelijk uitstelt. Een dergelijk besluit zal een kapitein alleen nemen als de veiligheid van de opvarenden aan boord niet langer gewaarborgd is. Zolang het schip drijft en de noodsituatie het toelaat, biedt het schip een betere schuilgelegenheid dan een sloep of een vlot. Er kunnen zich echter gebeurtenissen voordoen die het noodzakelijk maken het schip te verlaten. De omstandigheden waaronder dat moet gebeuren, zijn in het algemeen niet optimaal. Slecht weer, brand, lekkage en gewonden die geholpen moeten worden, zijn allemaal zaken die om een deskundige aanpak vragen. Het is van belang dat iedere opvarende op de hoogte is van de vluchtwegen, de noodprocedures en de branden sloepenrol, en van zijn taak daarbij. Als je eenmaal in een sloep of vlot zit, kan hulp soms nog een paar uur of zelfs een paar dagen op zich laten wachten. Daarom is het belangrijk dat je goed voorbereid van boord gaat. Afhankelijk van de omstandigheden en van de ernst van de situatie, gelden verschillende regels. Op de Noordzee bijvoorbeeld moet je ongeacht het jaargetijde alle regels die warmteverlies voorkomen, toepassen. Bedenk dat een mens in water met een temperatuur van minder dan 26 °C blootstaat aan onderkoeling. Is eenmaal het sein gegeven dat het schip moet worden verlaten, handel dan als volgt: 1. Trek zo veel mogelijk warme kledingstukken over elkaar heen aan. Diverse lagen kleding over elkaar geven een betere isolatie dan bijvoorbeeld één dikke trui. Draag zo veel mogelijk wollen kleding, omdat deze ook isoleert als zij nat zijn. Andere materialen, zoals katoen en kunstvezels, verliezen hun isolerende vermogen als ze nat zijn. 2. Neem een zwemvest mee en doe dit op de juiste wijze om. 3. Activeer een opblaasbaar zwemvest alleen in de open lucht. 4. Draag bij het verlaten van het schip een muts of een pet. In een open reddingsboot kan het vooral 's nachts erg koud zijn. (het menselijk lichaam voert de meeste warmte af via het hoofd, zie onder hypothermie). 5. Neem een wollen deken mee als dat mogelijk is. 6. Drink geen alcohol voor en na het verlaten van het schip, ook niet om 'warm te worden'. Gebruik van alcohol kan dodelijk zijn als je in koud water terechtkomt. 7. Probeer zo goed mogelijk voorbereid te zijn op het verblijf in een reddingsvlot. 8. Vertrouw op het materiaal en blijf onder alle omstandigheden kalm. 9. Wacht op de orders van de vlotcommandant en volg deze stipt op. 10. Duik nooit zonder meer het water in. Ronddrijvend wrakhout kan ernstige wonden veroorzaken. Als de (nood)situatie het toelaat, is het van belang de reddingsmiddelen in een zo vroeg mogelijk stadium gebruiksklaar te maken, zodat het schip op een gecontroleerde wijze kan worden verlaten als de situatie niet meer houdbaar is. Breng onder alle omstandigheden alle reddingsmiddelen te water, ook al zijn er te veel voor de bemanningsleden aan boord. Gebruik zo mogelijk de lijzijde bij het verlaten van het schip. Vooral met een vlot is het moeilijk vrij te komen van het schip.


~ 486 ~


10.7.2 Hypothermie Lees deze paragraaf goed. Je moet weten wat hypothermie is, hoe je het kan herkennen en verhelpen.

Hypothermie of onderkoeling is een toestand waarin door blootstelling aan koude lucht en/of water de interne lichaamstemperatuur verlaagt. Een te lage lichaams- of hersentemperatuur kan de dood tot gevolg hebben. Hypothermie, zelfs in milde vorm, vermindert de bekwaamheden van mensen in sterke mate en verhoogt het risico op ernstige ongelukken. Symptomen van hypothermie De symptomen kunnen per mens verschillen en zijn vaak niet betrouwbaar genoeg om een bepaalde graad van hypothermie vast te stellen. De normale lichaamstemperatuur bij inspanning is 37,6°C. Allee n een rectaal ingebrachte thermometer voor lage temperaturen kan voldoende betrouwbare informatie geven. In het algemeen is het zo dat de symptomen zullen toenemen naarmate de interne lichaamstemperatuur daalt. LICHT (36°C - 34°C) • rillen, koude handen en voeten • oplettend en nog in staat zichzelf te redden • verkleumde ledematen, afnemende behendigheid, onhandigheid • pijn als gevolg van kou DOORZETTEND (34°C - 32°C) • Rillen vermindert of stopt zelfs, slachtoffer gaat achteruit, kan nog optreden na de redding. ERNSTIG (32°C - 28°C) • rillen verminderd of gestopt • verward en abnormaal gedrag • verschijnselen van dronkenschap, erg onhandig, onsamenhangende spraak, ontkent behoefte aan hulp, kan deze zelfs tegenwerken • half tot volledig bewusteloos • spierstijfheid neemt toe KRITIEK (28°C en lager) • bewusteloos, schijndood • weinig of geen blijken van ademhaling • pols langzaam en zwak of helemaal geen pols voelbaar • huid voelt koud aan, grauwe kleur • ogen kunnen wijd openstaan, pupillen zijn sterk verwijd en reageren niet op licht • verstijfde toestand Eerste hulp bij hypothermie In alle gevallen: • breng het slachtoffer naar een droge, beschutte plaats • handel behoedzaam • verwijder natte kleding pas als er voldoende middelen aanwezig zijn voor hulpverlening • bedek het slachtoffer met dekens of met een slaapzak, voorkom kou, bedek hoofd en nek • pas op voor verdere onderkoeling • geef geen (licht) alcoholische dranken • negeer verzoeken om alleen gelaten te worden of uitspraken als: "Ik ben oké".


~ 487 ~


Onderscheid categorieën: 1. Lichtere gevallen: bij bewustzijn en rillen. 2. Ernstige gevallen: rilt niet meer, bewustzijn zeer laag of verloren, pols of ademhaling niet of nauwelijks waarneembaar, eventueel wijde, stijve pupillen. 1. Hulp in lichtere gevallen: • voorkom verder warmteverlies •

voer beschut warmte toe (voorverwarmde kleding, warme dranken)

•

warme douche of warm bad, indien mogelijk (onder begeleiding)

•

houd het slachtoffer enige uren warm

•

beperk de lichaamsbeweging.

2. Hulp in ernstige gevallen: •

Als iemand lang in het water heeft gelegen, haal hem dan zo mogelijk horizontaal eruit, en houd hem horizontaal, met het hoofd wat lager dan de rest van het lichaam (vrijhouden van de luchtwegen);

•

pas eventueel mond-opmondbeademing .toe

•

beweeg het slachtoffer zo weinig mogelijk en behandel hem met uiterste zorg

•

voorkom verder warmteverlies door overbrenging naar een beschutte plaats

•

neem warmte-isolerende maatregelen; verwarm het slachtoffer niet, maar wikkel het in dekens: een deken als een zak om de benen en de romp, een andere apart om de armen en het hoofd (handen niet tegen het lichaam, gezicht vrij)

•

doe eventueel alleen een plastic zak over de natte kleding en sluit deze af aan de hals (waterdicht materiaal voorkomt verdamping en daarmee warmteverlies, pas op voor verstikking!)

•

breng het slachtoffer over naar een warmere omgeving als hij gaat trillen

•

geef het slachtoffer warme dranken (geen alcohol) als hij bij bewustzijn is

•

zorg zo spoedig mogelijk voor (professionele) medische assistentie

•

ga er altijd van uit dan het slachtoffer herstelt, geef niet op


~ 488 ~


Waarschuwing: •

beperk de eerste hulp bij ernstige gevallen van onderkoeling tot het stabiliseren van de lichaamstemperatuur; snelle verwarming kan complicaties veroorzaken

•

de inwendige lichaamstemperatuur blijft in het algemeen achter bij de temperatuur van de huid

•

houd het slachtoffer voor langere tijd bedekt, ook na schijnbaar volledig herstel of nadat medische hulp is gearriveerd; vermijd nieuwe blootstelling aan kou

•

ga in alle gevallen van man-over-boord uit van onderkoeling

•

bescherm bij redding door een helikopter vooral het hoofd tegen verdere onderkoeling als gevolg van de rotorluchtstroom

Voorzorg •

Draag warme kleding in lagen en een betrouwbaar zwemvest.

•

Zorg dat er overlevingspakken aanwezig zijn. Zorg voor een goede afsluiting van alle openingen van het pak, waardoor warmteverlies vermindert (bij hoofd, nek, armen, en boven- en onderlichaam).

•

Blijf warm en droog en voorkom transpiratie.

•

Zorg in een koude omgeving voor een regelmatige aflossing van de wacht.

•

Zorg voor voldoende rust en voorkom vermoeidheid.

•

Drink warme soep en zoete drankjes voor energie; drink echter geen alcohol.

•

Voorkom uitdroging, let op de kleur van de urine (drink meer als deze donkerder wordt).

•

Probeer zeeziekte te vermijden.

•

Stel je op de hoogte van de medische indicaties van alle bemanningsleden.

•

Zorg ervoor dat tenminste twee bemanningsleden EHBO en reanimatietechnieken kunnen toepassen.


~ 489 ~


10.7.3 In het water Lees deze paragraaf goed. Je moet de houdingen kennen.

Te water Laat de bemanning in de buurt van het schip blijven. Dit maakt het gemakkelijker elkaar terug te vinden. Ga aan boord van het reddingsvlot en houd het overlevingspak en andere kleding aan. Te water zonder overlevingspak Houd kleding en laarzen aan om nog enige isolatie en drijfvermogen te behouden. Houd een muts op om het hoofd te bedekken (via het hoofd gaat de meeste warmte verloren!). Probeer zo snel mogelijk uit het water in een reddingsvlot of een ander redmiddel te komen. Zwemmen of watertrappen leidt tot warmteverlies. Beperk de directe blootstelling van lichaamsoppervlak aan het water: pas H.E.L.P. toe (Heat Escape Lessening Posture = warmteverlies-verminderende houding). H.E.L.P. (individueel) • houd het hoofd geheel uit het water •

houd de armen langs het lichaam en de borst, de handen tegen de nek

•

houd de benen kruislings over elkaar, trek de knieën op, voorzover de golfbeweging dit toelaat, houd in ieder geval de knieën tegen elkaar.


~ 490 ~


HUDDLE-houding (met meerdere personen) To huddle betekent: bij elkaar kruipen. •

houd het hoofd geheel uit het water

•

strengel de armen in elkaar ter hoogte van de schouders

•

kruip zo veel mogelijk bij elkaar, vooral ter hoogte van het bovenlichaam strengel ook de benen zo veel mogelijk om elkaar

•

praat om het moreel hoog te houden

BEDENK dat van overleving pas sprake is bij volledige redding. Blijf kalm en goed zichtbaar.


~ 491 ~


Aantekeningen


~ 492 ~


11 MEESTERSLOEPGAST / KIELBOOT 3 11.1 Inhoud van de opleiding De opleiding Meestersloepgast is derde nautische opleiding die een Zeekadet gaat volgen binnen de Nautische Dienst. Deze opleiding bestaat vooral het CWO Kielboot 3. Na het behalen van deze opleiding krijg je het Meestersloepgast brevet en Kielboot 3 diploma. Na deze opleiding moet je het volgende kunnen: 1. vletcommandant kunnen zijn in lastige omstandigheden. 2. Onder begeleiding sloepscommandant zijn van een WR1.

11.2 De WR1 sloep Lees deze paragraaf goed door. Je moet de onderdelen van de WR1 sloep kennen.

Meestersloepgast

~ 500 ~


11.3 Praktijk zeilen in WR1 Lees deze paragraaf goed door. Je moet een aantal keren aan het roer van een WR1 gezeten hebben.

Probeer ervaring op te doen aan het roer van een WR1 sloep. Dit kan je doen tijdens de zomerkampen maar ook tijdens de sloepscommandanten weekenden die in Den Helder worden gehouden.

11.4 CWO Kielboot 3 Hiervoor wordt het ‘ zeilboek’ van Peter Hoefnagels gebruikt. Voor deze opleiding geldt deel 5, 6, 9 en 10 van dit boek. Daarnaast moet je ook de delen kennen die in voorgaande opleidingen zijn behandeld.



Een dagtocht voorbereiden.

Het BPR en andere reglementen in Nederland.

Varend hijsen, strijken en reven.

De belangrijkste begrippen uit het BPR.

Aankomen aan een lager wal of een langswal.

De vaarregels.

Afvaren van een lagerwal of een langswal.

Seinen, dagtekens en lichten van schepen.

Ankeren.

Verkeerstekens.

Een brug, een sluis of engte passeren.

De markering van vaarwegen.

De mast strijken en zetten.

Wetgeving over schipper, bemanning en schip.

De buitenboordmotor.

Gedrag en gebruiken op het water.



Ware wind, vaartwind en schijnbare wind.

De boot, de bemanning en de baan.

Rolstabiliteit, evenwicht op de lengte-as.

Zeiltrim en enkele technieken.

Loef- en lijgierigheid, de trim van de boot.

Ballasttrim.

Voorstuwende krachten, de trim van de zeilen.

Koerstrim, vaarttrim en stuurtechnieken.

Remmende krachten, de snelheid vergroten.

Klaar voor de start.

Meestersloepgast

~ 501 ~


Aantekeningen

Meestersloepgast

~ 502 ~


12 HOFMEESTER DER EERSTE KLASSE 12.1 Inhoud van de opleiding De Hofmeester der Eerste klasse opleiding is de tweede dienstspecifieke opleiding die een Zeekadet kan volgen binnen de Logistieke Dienst. Deze opleiding wordt in de loop van het jaar verder uitgewerkt.

Hofmeester der Eerste klasse

~ 550 ~


13 MACHINIST DER EERSTE KLASSE 13.1 Inhoud van de opleiding De Machinist der klasse opleiding is de tweede dienstspecifieke opleiding die een Zeekadet kan volgen binnen de Technische Dienst. Deze opleiding wordt in de loop van het jaar verder uitgewerkt.

Machinist der Eerste klasse

~ 600 ~

Instructieboek voor de Zeekadet Zeekadetkorps Willem Ruys 17-Okt-2011

Recommend Documents