Christliche Wandmalereien in Syrien. Qara und das Kloster Mar Yakub (C.-M. Walbiner) Martin Tamcke & Dagmar Heller (eds.) Was uns eint und was uns trennt. 5. theologische Konsultation zwischen der EKD und den OrientalischOrthodoxen Kirchen (H. Teule) BOOKLIST
INSTITUUT VOOR OOSTERS CHRISTENDOM
Jaarverslag 2006
Nijmegen, mei 2007
24
1
Dragos Mirsanu The Romanian Orthodox Church. Aspects of Religious Life in Romania BOOK REVIEWS Emmanuel Clapsis (ed.) The Orthodox Churches in a Pluralistic World. An Ecumenical Conversation (C. Fotescu) Michael Daniel Findikyan The Commentary on the Armenian Daily Office by Bishop Step’anos Siwnecí (†735). Critical Edition and Translation with Textual and Liturgical Analysis (J.J. S. Weitenberg) Gianmaria Gianazza Elie II (+ 1131), Kit b us l al-d n. Introduction, étude & édition critique (H. Teule) Georg Graf, Christlicher Orient und schwäbische Heimat. Kleine Schriften (C.-M. Walbiner) Wolfram von Scheliha Russland und die orthodoxe Universalkirche in der Patriarchatsperiode 1589-1721 (H. Overmeyer) Andrea Schmidt – Stephan Westphalen (Hrsg.)
2
23
Samir Khalil Samir La place d’Ibn at-Tayyib dans la pensée arabe Harald Suermann Hab b ibn Hidma ab R ’ita: Portrait eines miaphysitischen Theologen Herman G.B. Teule A Theological Treatise by Išo yahb bar Malkon Preserved in the Theological Compendium Asf r al-asr r Herman G.B. Teule – Vic Schepens Christian Arabic Bibligraphy 1996-2000 Carsten-Michael Walbiner Die Entwicklung der christlich-arabischen Studien in Deutschland. Ein kurzer Überblick Carsten-Michael Walbiner – Herman G.B. Teule Vorbemerkung CURRENT DEVELOPMENTS – NEWS REPORT Frans Hoppenbrouwers The Baltic Area Frans Hoppenbrouwers The Greek Catholic Church in Romania Anton Houtepen Tribute to Johannes Cardinal Willebrands
22
Voorwoord Het afgelopen jaar hebben we het vijftienjarig bestaan van het IVOC mogen vieren. We deden dat met een geslaagde studiedag, waar een drietal gerenommeerde sprekers het woord voerden voor een talrijk en aandachtig gehoor. Een dergelijke jaardag roept in de eerste plaats de vraag op naar de toekomst van het instituut. We zijn blij te kunnen melden dat onze zoektocht naar financiële middelen om nieuwe medewerkers aan te kunnen trekken tot resultaat heeft geleid. We stellen hen hieronder aan u voor. Met deze nieuwe krachten mogen we optimistisch zijn over een toenemende wetenschappelijke uitstraling, een verdere groei en verbetering van ons tijdschrift The Journal of Eastern Christian Studies en een grotere rol op het vlak van dienstverlening aan kerkelijke, universitaire en maatschappelijke instanties. De jaardag was tevens een gelegenheid om onze relaties met de lokale “stedenband Nijmegen-Pskov” aan te halen. Kerkelijk Pskov heeft al sinds lange tijd de aandacht van het IVOC en we waren blij dat we in samenwerking met de stedenband een studie konden publiceren over de recente ontwikkelingen op kerkelijk gebied van de hand van een van onze bibliothecarissen, drs. Paul Baars. Een belangrijke gebeurtenis binnen de Radboud Universiteit is de oprichting van een nieuwe Faculteit der Religiewetenschappen (naast de Faculteit der Theologie). IVOC wil op deze ontwikkeling inspelen en constructief
3
meewerken met de uitbouw van deze faculteit, zowel op het gebied van onderwijs als op dat van onderzoek. Mijn inleidingswoord op de studiedag was vooral een dankwoord aan de verschillende instellingen en personen die het werk van het IVOC mogelijk maken. Ik wil dat hier graag herhalen en vooral mijn dank uitspreken aan het College van Bestuur van de Radboud Universiteit voor zijn steun ten bate van de infrastructuur van het instituut, de faculteiten van Theologie en Religiewetenschappen plus een aantal ordes en congregaties die, hetzij direct, hetzij indirect, het IVOC steunen, waardoor de aanstelling van nieuwe medewerkers gerealiseerd kon worden. Prof. dr. Herman Teule
Bijlage 3 Inhoudsopgave van The Journal of Eastern Christian Studies volume 58, 2006 ARTICLES Albert ten Kate Le nom de ‘Dieu tout-puissant’. Indicateur de la parenté textuelle de la version arménienne Hubert Kaufhold Wissenschaftliches Leben bei den heutigen orientalischen Christen Hilary Kilpatrick From Literatur to Adab: The Literary Renaissance in Aleppo around 1700 Arno Langeler Maksim Grek as Translator. Some Remarks Heleen Murre - van den Berg ‘I the weak scribe’. Scribes in the Church of the East in the Ottoman Period Ines Angjeli Murzaku Rome’s Last Efforts towards the Union of Orthodox Albanians (1929-1946)
4
21
The Journal of Eastern Christian Studies
Bijlage 2
Redactie in 2006 adres: Instituut voor Oosters Christendom, Erasmusplein 1, 6525 HT Nijmegen; tel. 024-361 56 03, fax: 024-361 56 84, e-mail:
[email protected] hoofdredacteur: prof. dr. A. Davids redactiesecretaris: prof. dr. J. Verheyden, e-mail:
[email protected] overige redactieleden: prof. dr. W. van den Bercken, prof. dr. P. van Deun en prof. dr. H. Teule Abonnementen: Uitgeverij Peeters, Bondgenotenlaan 153, B-3000, Leuven, België; tel: +32-(0)16-23 51 70, fax: +32-(0)16-22 85 00. e-mail:
[email protected] Redactieraad: Mevr. V. van Aalst, Hernen; Prof. dr. T. Bremer, Münster; Drs. G. van Dartel, ’s-Hertogenbosch; Prof. dr. B. Groen, Graz; A. Lambrechts o.s.b., Chevetogne; mevr. dr. H. Murre-van den Berg, Leiden; Prof. dr. H. Suermann, Aken en Bonn; Prof. dr. J. Vereecken, Gent; Dr. C. Walbiner, Bonn ; Prof. dr. J. Weitenberg, Leiden.
20
Jaardag Op 30 november 2006 vierden we het derde lustrum van ons instituut met een studiedag. De bedoeling van die dag was om voor een groter publiek een presentatie te geven van de verschillende soorten onderzoek die er aan het IVOC plaatsvinden. Drie sprekers kweten zich op uitstekende wijze van hun taak. Dr. Evert van der Zweerde, sinds september deeltijd-medewerker van het IVOC, reflecteerde over het groeiende belang van de orthodoxie in een zich uitbreidend Europa en de gevolgen daarvan voor de discussies over een Europese identiteit. Pater dr. Michel Van Parys O.S.B. (Chevetogne) belichtte de noodzaak van de studie van “oosters christendom” binnen een faculteit van theologie en mutatis mutandis religiewetenschappen. Ten slotte gaf prof. dr. Samir Khalil Samir S.J. (Beiroet, Université St. Joseph) een exposé over de uitdagingen die het leven binnen een islamitische context stelt aan de Arabische christenen, in het leven van alledag, maar ook op het niveau van theologie en apologetiek. De jaardag was uitstekend bezocht, met veel belangstelling van oosterse christenen zelf en van een groot aantal vrienden en sponsors. Op de jaardag werd in samenwerking met de Stedenband Nijmegen-Pskov de studie van drs. Paul Baars over de ontwikkelingen in kerkelijk Pskov na de revolutie van 1917 gepresenteerd. Tevens werd de KardinaalWillebrandsprijs uitgereikt aan de Roemeense studente Iuliana Gavril (zie hieronder).
5
Onderwijs en cursussen De volgende colleges en cursussen werden gedoceerd: W. van den Bercken en E. van der Zweerde: “Russische religieus-filosofische denkers” voor studenten filosofie, september-december 2006. H. Teule: Syriac Christianity and Islam, Graduate School, september-december 2006. H. Teule: Introduction to Syriac Christianity, Universiteit van Leuven, februari-mei H. Teule: Syrisch I, september-december 2006. H. Teule: Syrisch II, februari-mei 2006. W. van den Bercken: “Christendom en cultuur in Rusland en Oekraïene” voor HOVO-Nijmegen, februariapril 2006. Afstudeerprijs Zoals bovengemeld werd op de jaardag de KardinaalWillebrandsprijs uitgereikt. Deze is in het leven geroepen door de vorige IVOC-directeur dr. Ed de Moor voor de beste master’s thesis op het gebied van oosters christendom, ingediend binnen het Nederlandse taalgebied. De uitreiking vond voor de derde maal plaats. Een onafhankelijke jury selecteerde de scriptie van Iuliana Gavril, uit Roemenië afkomstig en studente aan de Nijmeegse Graduate School of Theology, als de beste. Haar studie, met de titel Architecture Assisted Contemplation; A comparative Study of the 6th Century Architectural Symbolism in the West Syrian and Byzantine Church Traditions, gaat in op de nauwe relatie
6
Bijlage 1 Bestuur in 2006 Drs. P. Timmermans, voorzitter *; Drs. W. van der Sluijs, penningmeester *; Prof. dr. P. Nissen, secretaris *; Prof. dr. P.A. van Gennip, bestuurslid; Mevr. prof. dr. W. Jansen, bestuurslid; Prof. dr. H. Motzki, bestuurslid; Drs. H. Sterrenburg, bestuurslid; Prof. dr. J. Verheyden, bestuurslid; Drs. J.A.A. Zuiker A.A., bestuurslid; Prof. dr. A. Davids, adviserend lid. De met een * aangeduide leden vormen het Dagelijks Bestuur dat maandelijks samen met de directeur en de beheerder vergadert over de lopende zaken. Staf Prof. dr. H. Teule, directeur en onderzoeker Christendom Midden Oosten; Mevr. M. Smits-van Dieren, beheerder; Mevr. drs. J. van der Leest, secretariaat; Mevr. I. Rempt-Drijfhout, secretariaat; Mevr. drs. J. van Kessel, bibliothecaris van het IVOC; Drs. P. Baars, vakreferent en assistent-bibliothecaris; Mevr. drs. A. Ingelaat, bibliotheek. Drs. V. Schepens, Christelijk Arabische bibliografie. Toegevoegd vanwege de Faculteit der Theologie:
Prof. dr. W. van den Bercken, bijzonder hoogleraar Oosters christendom.
19
Crossroads. Essays on the Medieval Christian Legacy (Piscataway), 143-154.
van kerkelijke architectuur, symboliek en spiritualiteit en is gebaseerd op verschillende Syrische en Griekse bronnen. De jury prees de gedegen theoretische onderbouwing, de interdisciplinaire benadering (architectuur, liturgie, theologie, tekstanalyse), de nauwe aansluiting met de opleiding interculturele theologie en de artistieke presentatie. Het IVOC probeert momenteel de benodigde fondsen te werven opdat Iuliana via een PhD-project haar studie kan voortzetten.
Current Trends in Syriac Studies in J. Monferrer Sala (ed.), Eastern Crossroads. Essays on the Medieval Christian Legacy (Piscataway), 387-400 V. Schepens (in samenwerking met H. Teule), Christian Arabic Bibliography 1995-2000, The Journal of Eastern Christian Studies 58, 3-4, 265-299.
Onderzoek
E. van der Zweerde ‘What is Russian About Russian Philosophy?,’ in: Thorsten Botz-Bornstein, Jürgen Hengelbrock (eds.), Reethnicizing the Minds? Cultural Revival in Contemporary Thought (Amsterdam & New York: Rodopi, 2006), 165184. (with M. de Courten, P. Schrooyen): ‘Norbert Franz (ed.), Lexikon der russischen Kultur, (Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2002),’ Studies in East European Thought 58 (2006) ‘Philip Boobbyer, Conscience, Dissent and Reform in Soviet Russia (London & New York: Routledge, 2005),’ Religion, State & Society 2006 [forthcoming]
e 1
18
Het IVOC heeft bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een onderzoeksvoorstel ingediend over het thema Engaging Eastern Europe – Eastern Orthodox Christianity in an Integrating Europe. De voorbereiding hiervan was in handen van dr. Evert van der Zweerde. We zijn blij te kunnen meedelen dat het NWO het voorstel heeft gehonoreerd. Op basis van de toegekende subsidie kan een vervolgproject geschreven worden, een netwerk van contacten met oost-europese faculteiten worden uitgebouwd en een aantal congressen worden georganiseerd. H. Teule heeft de al eerder aangekondigde studie over de Assyro-chaldeeuwse christenen voltooid. Zijn boek Les Assyro-chaldéens (Serie Fils d’Abraham, Brepols, Turnhout) is in druk en zal verschijnen in 2007. Zijn onderzoek heeft zich verder geconcentreerd op de “middeleeuwse” Syrische en christelijk-Arabische
7
literatuur, vooral vanuit het perspectief van de interactie met de islamitische wereld. Omwille van de in dit onderzoek opgebouwde expertise is hij benoemd tot advisor en co-auteur van een omvattende kritische christelijk-islamitische bibliografie die gepubliceerd zal worden aan de Universiteit van Birmingham. Een deel van zijn onderzoek is ingebed in het onderzoeksprogramma van de Faculteit der Theologie. Prof. dr. Wil van den Bercken bestudeerde de religieuze thematiek in het werk van Dostoievski en bereidt een studie voor over de symboliek van de orthodoxe kerken. Drs. Vic Schepens heeft verder gewerkt aan de christelijk-arabische bibliografie. In 2006 kon de bibliografie over de jaren 1996-2000 gepubliceerd worden, nadat vorig jaar al de jaren 1990-2005 aan bod waren gekomen. De realisering van deze bibliografie is aan het IVOC toevertrouwd op het Congress of Christian Arabic Studies van Lund (1995). Uiteindelijk zal een bibliografie Christelijk-Arabisch over de periode 19462005 gepubliceerd worden in de IVOC-reeks Eastern Christian Studies. Drs. Carmen Fotescu (Nijmegen) heeft verder gewerkt aan haar proefschrift over het ascetisch werk van de Syrisch-orthodoxe bisschop Ab Gh lib (12de eeuw). Het afgelopen jaar is vooral besteed aan de ontsluiting van de tekst (editie, vertaling, bronnenonderzoek). Drs. Mikhail Tolstoluzhenko (Moskou) vorderde met zijn kritische uitgave en vertaling van het Boek der Schatten van de eveneens West-Syrische bisschop Bar Šakk (13de eeuw). Van januari tot mei verbleef hij hiervoor aan het IVOC. Gedeeltelijk verricht hij zijn onderzoek in Moskou.
8
J. van Kessel Kinderen ingewijd in de icoonschilderkunst. Icoonschilder Rostislav Girvel en zijn Heilige Berg, Pokrof, 2006, nr. 5. P. Baars Wedergeboorte in steen – Gebruik van kerkgebouwen en kloosters in Pskov (Rusland) 1986-2006, Verkenningen Oosters Christendom, 7. H. Teule A theological Treatise by Išocyahb bar Malkon Preserved in the Theological Compendium Asf r al-asr r, Journal of Eastern Christian Studies 58, 3-4, 234-252. (in samenwerking met V. Schepens), Christian Arabic Bibliography 1995-2000, The Journal of Eastern Christian Studies 58, 3-4, 265-299. Een congres te Siirt, Pokrof 53,5, 11-13. Enkele overdenkingen bij het voorbije pausbezoek aan Turkije, rkkerk.nl, dec. 2006. Išocyahb bar Malkon and the Veneration of the Holy Icons in M. Tamcke (ed.), Christlich-muslimische Gespräche im mittelalterlichen Orient, Beiruter Texte und Studien 117 (Beirut), 32-44. Jacob bar Shakko, the Book of Treasures and the Syrian Renaissance in J. Monferrer Sala (ed.), Eastern
17
Publicaties van medewerkers1 W. van den Bercken “The Ambiguity of Religious Aesthetics. Reflections on Catholic and Orthodox Religious Art”, in: W. van den Bercken / J. Sutton, eds., Aesthetics as a Religious Factor in Eastern and Western Christianity (Leuven: Peeters 2006), 37-51. Orthodoxie en Europese identiteit, Kerk en Theologie 57 (2006), 339-357. Orthodox kerkenpad: Moskou, Pokrof 2006, nr 1, 18-20; St. Petersburg, Pokrof 2006, nr. 2, 1-3; Minsk, Pokrof 2006, nr. 3, 7-9; Lviv, Pokrof 2006, nr. 4, 13-15; Balkan, Pokrof 2006, nr. 5, 1-3. Kees den Biesen Simple and Bold: Ephrem’s Art of Symbolic Thought, Gorgias Dissertations 26 (Early Christian Studies 6), Gorgias Press, Piscataway, 2006, (XXI) 435 pp. Carmen Fotescu Christians and Muslims in Dialogue. Hunayn ibn Ishaq and Ibn al-Munadjdjim – an Instance of IXth Century Christian-Muslim Correspondence, in Mozaic teologic III [Theological Mosaic IV] (Targu-Lapus: Galaxia Gutenberg; Cluj-Napoca: Napoca Star), 2006.
1
Van de deeltijdsmedewerkers zijn alleen publicaties op het gebied van oosters christendom opgenomen.
16
Drs. Paul Baars, vakreferent aan de IVOC-bibliotheek, voltooide zijn studie naar het religieuze leven in Pskov, zusterstad van Nijmegen, vanuit historisch en eigentijds perspectief (zie publicaties). Promotie Op donderdag 14 juni vond de promotie plaats van Kees den Biesen, oud-medewerker van het IVOC, tot doctor in de theologie op het proefschrift Simple and Bold: Ephrem’s Art of Symbolic Thought. De promotores waren prof. dr. Herman Teule en prof. dr. Adelbert Davids. Den Biesen analyseert in deze studie een aantal intellectuele, literaire en theologische mechanismes die een rol spelen in het werk van een van de grote auteurs van de Syrische traditie, Efrem de Syriër (4de eeuw), om aldus tot een beter verstaan te komen van het symbolisch denken van deze diaken en kerkvader. De staf In het afgelopen jaar is het IVOC er na een lange zoektocht naar subsidies in geslaagd de noodzakelijke uitbreiding van de staf te realiseren. Als nieuwe medewerkers mogen we aan u voorstellen: Dr. Alfons Brüning studeerde Oost-Europese geschiedenis en slavistiek te Münster, Freiburg i.B. en Berlijn. Hij schreef zijn proefschrift over processen van confessionalisering in het Polen van de 17de eeuw en
9
besteedde daarin grote aandacht aan de relaties met de orthodoxe kerken van Wit-Rusland en de Oekraïne. De studie zal in een handelseditie gepubliceerd worden bij Harrasowitz (Wiesbaden). Vanaf 2005 was hij wetenschappelijk medewerker aan de katholieke theologische faculteit van de Westphälische Wilhelmsuniversität te Münster (sectie oecumenische studies). Zijn wetenschappelijke interesse gaat uit naar de geschiedenis van de oosterse en westerse kerken vanuit een comparatief perspectief. Dr. Evert van der Zweerde kreeg een deeltijdse aanstelling aan het IVOC. Zijn onderzoek zal zich richten op de vraag op welke wijze een “orthodox Oost-Europa” zich verhoudt tot Europese integratieprocessen of, eenvoudiger uitgedrukt, botsen orthodoxe waarden met die van een geseculariseerde Europese Unie? Het secretariaat is versterkt door mevr. Irina RemptDrijfhout (deeltijdse aanstelling). The Journal of Eastern Christian Studies en de wetenschappelijke serie Eastern Christian Studies Op 7 maart heeft te Nijmegen de vergadering plaatsgevonden van de internationale redactieraad van het tijdschrift. De redactie is verschillende malen bijeengekomen, afwisselend te Leuven en Nijmegen. Een van de belangrijke beslissingen is dat prof. dr. Adelbert Davids na het verschijnen van het tweede nummer van 2006 afscheid neemt als hoofdredacteur. Hij zal opgevolgd worden door prof. dr. Wil van den Bercken
10
11.02 Christendom in Turkije, studenten Fontyshogeschool (Amsterdam) 23.02 Christenen in Irak, Nederlands-Arabische kring (Utrecht) 28.04 The Theme of Language in Christian-Arabic antiMuslim Polemics, St Tychon’s Theologican University, (Moscow) 23.06 Išocyahb bar Malkon’s Discussion with Muslims on the Veneration of Icons and the Holy Cross, Congress on Eastern Christian-Muslim Dialogue (Universiteit van Göttingen) 20.09 Manuscripts of Siirt, witnesses of a Christian Presence in Siirt, Symposium on the History of the City of Siirt (Siirt, Turkey) 11.10 Christenen in Irak en Iran. De achtergrond van asielaanvragen, Vormingscentrum Immigratie en Naturalisatiedienst IND (Utrecht) 17.11 International Contacts of Diyarbakır Chaldean Christians, Dicle Üniversitesi (Diyarbakır, Turkije) 04.12 Geschiedenis en theologie van de Kerk van het Oosten, Priesteropleiding Bisdom Haarlem Tiltenberg en Nieuw Vennep (Tiltenberg). I. Vassileva 18.11 Jezus in het Syrische Orthodoxe Christendom, studiedag "Jezus in het Oosterse Christendom en de Islam", Origenes Instituut (Driebergen/Zeist). E. van den Zweerde 30.11 Orthodoxie en Europa (Nijmegen, jaardag IVOC)
15
15.06 De grootinquisiteur van Dostojevski, Slavistendagen, Leiden. 20.06 De la Custine over Rusland, Studentenvereniging Internationale Betrekkingen, Utrecht. 22.06 Rusland en Europese identiteit, PhD-studenten geesteswetenschappen UvA, Amsterdam. 07.09 The Grandinquisitor of Dostojevski, International Dostojevski Society, Barcelona. 11.11 Bedevaarten in de orthodoxie, Vereniging Santiago de Compostela, Amsterdam. J. Meijer gedurende het jaar: 6 lezingen: De geloofsbeleving van de Oosterse christenen aan de hand van iconen, Franciscanessen van Dongen. 12.03 Ikonen in hun thuis, lezing in het kader van de tentoonstelling in de Hermitage van de pelgrimsschatten. 28.03 De Beleving in Liturgie, iconen en muziek, college in het kader van de serie van W. van den Bercken: Christendom en cultuur in Rusland en Oekraïne. 18.04 Een byzantijnse Bisschopswijding, lezing naar aanleiding van de Bisschopswijding van Bisschop Bohdan Dzyurach, Redemptoristen, Nebo, Nijmegen. H. Teule 10.02 Beeldenverering in de Assyrische (“Nestoriaanse”) Kerk van het Oosten, Vrienden van de Orthodoxie (Hernen)
14
(met ingang van 2007). Het IVOC wil ook op deze plaats prof. Davids van harte bedanken voor zijn inzet voor het tijdschrift gedurende de afgelopen jaren. In de serie Eastern Christian Studies is in het jaar 2006 onder redactie van W. van den Bercken en dr. Jonathan Sutton (University of Leeds) de bundel Aesthetics as a Religious Factor in Eastern and Western Christianity (Leuven: Peeters 2006) verschenen. Het betreft de acta van een gelijknamig congres, dat plaats vond te Soesterberg in 2004. Er is verder gewerkt aan de voorbereiding van niet minder dan drie nieuwe delen, die in de loop van 2007 zullen verschijnen. Contacten IVOC-stafleden hebben deelgenomen aan de bestuursvergaderingen van de volgende instellingen: Katholieke Vereniging voor Oecumene Athanasius en Willibrord, Unie Christenen uit het Midden-Oosten, Stichting East-West Relations, Wetenschappelijke Adviesraad Nederlands Instituut te St. Petersburg en de Commissie Overleg para-universitaire Instituten. Naar aanleiding van het pausbezoek aan Turkije (november) hebben verschillende interviews met IVOCstafleden plaatsgevonden. Bibliotheek De integratie van de IVOC-bibliotheek in de algemene humaniora bibliotheek van de Radboud Universiteit is
11
voltooid. Het afgelopen jaar is er tijd gevonden om schenkingen op te nemen in het bestand of hiervoor een andere bestemming te zoeken. Bezoekers zijn onder de indruk van de kwaliteit van de IVOC-collectie, waarvan de catalogus nu volledig on-line consulteerbaar is. Samenwerking met Cluj (Roemenië) en Moskou Op verzoek van de Grieks-katholieke theologische faculteit van de Babes Bolyai universiteit te Cluj-Napoca (Roemenië) is de mogelijkheid onderzocht van nauwere samenwerking tussen het IVOC en genoemde theologische faculteit. H. Teule heeft daartoe van 10 tot 17 maart een aantal gesprekken in Cluj gevoerd, nadat in 2005 dr. Dan Ruscu, de vice-decaan van de faculteit, enige weken aan het IVOC had doorgebracht. Er is een samenwerkingsovereenkomst getekend, die inhoudt dat IVOC-stafleden vanaf 2007 enkele cursussen zullen doceren in Cluj. Tevens zullen enkele studenten van Cluj voorbereid worden voor verdere studie aan het IVOC. De samenwerking is een uitvloeisel van het vroegere algemene uitwisselingsproject Prospekt. Bij de afsluiting hiervan (2004) is besloten nauwer samen te werken met een beperkt aantal belangrijke of veelbelovende theologische instituten uit de wereld van het oosters christendom. In dit kader is ook de bestaande samenwerking met de orthodoxe theologische Universiteit St. Tychon te Moskou verlengd met een nieuw “memorandum of understanding”.
12
De overeenkomst met de theologische faculteit van Cluj is mede mogelijk gemaakt dankzij steun van de Stichting Communicantes. Nederlandse Vertaling van het Oosters Kerkelijk Wetboek Verschillende IVOC-leden (A. Davids, dr. Johan Meijer en H. Teule) zijn lid van de begeleidingscommissie van de Nederlandse vertaling van de Codex Iuris Canonici Orientalis, die momenteel voorbereid wordt door dr. Ton Meijers (Katholieke Theologische Universiteit Utrecht). De vertaling is noodzakelijk omdat pastores en kerkrechtelijke instanties in toenemende mate geconfronteerd worden met situaties waarbij Oosterse katholieken zijn betrokken (gemengde huwelijken, positie van priesters van de ‘oosterse ritus’, etc.). Het is een werk van lange adem, niet alleen wegens de ‘normale’ moeilijkheden die horen bij een pregnant geformuleerde Latijnse juridische tekst, maar vooral wegens het vinden van acceptabele vertalingen van oosters-juridische en theologische termen. Lezingen W. van den Bercken 22.02 Russische Orthodoxe Kerk en het communisme, Christelijk Gereformeerde Studentenvereniging, Breda.
13
