Bouwkostenkennis binnen handbereik! Het KengetallenKompas Installaties is een handzaam boek met een zeer uitgebreide lijst kostenkengetallen voor installaties in gebouwen. De kengetallen zijn een hulpmiddel voor architecten, ontwikkelaars en andere professionals die snel en eenvoudig de kosten van een bouwproject willen bepalen.
Het KengetallenKompas bestaat uit een serie handzame boeken met uitgaven over Bouwkosten, GWW en Installaties.
INSTALLATIES
Alle kengetallen zijn onderbouwd met begrotingen die zijn opgesteld en continu worden onderhouden door bouwkostendeskundigen van IGG Bointon de Groot. IGG is in 1988 opgericht als onafhankelijk adviesbureau gericht op het beheersen van kosten en de economische haalbaarheid van utiliteits- en woningbouw, restauratiewerken en civiele werken.
KENGETALLENKOMPAS
BOINTON DE GROOT ADVISEURS IN BOUWECONOMIE
KENGETALLENKOMPAS
INSTALLATIES WONINGBOUW KANTOREN SCHOLEN HOTELS ZORGFUNCTIE PARKEREN WINKEL / HORECA
2013 BouwkostenKompas.nl
Bouwkostenindex
Column Arno Vonk
Column Ton de Groot
IGG Bointon de Groot, het financiële fundament
Inhoudsopgave
13
12
10
8
6
4
1
Be
W
Ho
Zo
O
O
Ka
Ken
Inhoudsopgave
Toelichting op cijfers en condities 21
KengetallenKompas
Regioinvloeden
Algemeen 28
24
Ri
W
Elem
Pa
Energiestromen 30
W
23
W-installaties 62
Theorie
E-installaties
Hotel
Zorg
Scholen
Kantoren
Woningen
86
84
82
80
78
76
75
Sa
Va
Tr
Be
E-
Lu
W
Ko
Winkel
88
Vormfactoren en verhoudingsgetallen
Parkeren
90
Bijk
EPC en ventilatieeis
Ho Aa 94 Be
93
Vrijstaande woningen
102
Kengetallen Woningbouw Geschakelde woningen
Co
www.
114
www.bouwkostenkompas.nl
Gestapelde woningen
4
10
8
6
4
Hotelfunctie
Zorg- / gezondheidsfunctie
Onderwijsfunctie
Overheidsfunctie
Kantoren
188
180
174
162
156
142
141
12 Winkel- / horecafunctie 198
Kengetallen Utiliteitsbouw
13 Bedrijfsfunctie 200
1
21 Parkeerfunctie 209
23 Elementprijzen
84
82
80
78
76
75
62
30
28
Sanitaire installaties
Vaste inrichting
Transportinstallaties
Beveiligingsinstallaties
E-installaties / verlichting
Luchtbehandelingsinstallatie
Warmtedistributie
Koelinstallaties
Waterinstallaties
Rioleringswerken
Warmteopwekking
227
226
214
222
220
218
217
216
214
212
210
24
86 88
229 230
Bijkomende en overige kosten Honoraria
232
90 Aansluitkosten
234
93 Begrippen
94 102
256
5
Colofon
www.igg.nl
114
pas.nl
erwarsinstaltedisng en
e verisolatie ouwd sterk 3,5 niet gebruik en of dan omdat
e pas.nl
de warmtelevering uit restwarmte bestaat. Dit beperkt de CO2-uitstoot. Elektriciteit kan direct worden gebruikt voor verwarmen. Door de verliezen bij elektriciteitsopwekking is het rendement ten opzichte van de fossiele energie erg laag. Door gebruik te maken van een warmtepomp, waarbij warmte aan de omgeving wordt onttrokken, kan het rendement ten opzichte van fossiele energie groter dan 100% zijn. Gas gestookte verwarmingstoestellen. Verwarmingstoestellen die alleen worden gebruikt voor verwarming worden solotoestellen genoemd. Als het toestel ook wordt gebruikt voor de warmwatervoorziening wordt de benaming combi ketel gebruikt. Combi ketels zijn er in twee typen. Het meest gebruikte type kent een aparte warmtewisselaar waar het warme CV-water het koude tapwater opwarmt. De circulatiepomp van de cv ketel draait op het moment van warm water tappen. Bij het andere type is de waterwarmtewisselaar geïntegreerd in de cv wisselaar. De circulatiepomp hoeft niet te draaien bij het tappen van warm water. Het lagere elektriciteit gebruik komt terug in een gunstiger EPC berekening. Het verwarmingstoestel wordt meestal geselecteerd op het vermogen
31
toestel met drie wegklep en toestel met geïntegwarmtewissselaar reerde warmtewisselaar
dat nodig is voor de warmwatervoorziening. De warm watercapaciteit
Solo toestel
www.igg.nl
boren of is de maximale boordiepte beperkt waardoor er meer bronnen
te voorkomen. In waterwin- en natuurgebieden is soms een verbod op
door de provincies eisen gesteld om verontreiniging van het grondwater
soort en de grondwaterstroming. Aan de uitvoering van de bron worden
De diepte van de bron en de capaciteit wordt bepaald door de grond-
niet of b
daarna i
wordt ko
bron ter
aan het
Grotere warmtepompinstallaties onttrekken grondwater aan de bodem en
Open bronnen voor warmtepompen en koelen
gerekend met het gemiddelde rendement over het seizoen.
het rendement sterk terug. Daarom moet voor deze toestellen worden
worden gehouden met het geluid. Bij lage buitentemperaturen loopt
collectordeel met ventilator wordt buiten opgesteld; er moet wel rekening
De lucht-water warmtepomp onttrekt warmte aan de omgevingslucht. Een
Zonnebo
Zonnebo
Zonneb
te worde
misch ev
voorverw
balans v
meer ko
De prov
voeren dit na gebruik weer terug. Meestal worden twee bronnen gebruikt
het syste
moeten worden geboord.
die op voldoende afstand van elkaar liggen. In elke bron zijn een onder-
nestralin
www.
de winte
en vallen
tot vacu
waterpomp en een retourklep gemonteerd. Nadat warmte is onttrokken
wp
gondwater
wp
gondwater
Incl. koelinstallatie www.bouwkostenkompas.nl
Warmtepomp met open bronnen
36
Vormfactoren en verhoudingsgetallen
vormfactoren woningen
Eengezinswoningen Gebruiksoppervlak 13,5 %
74,6 %
Natte
Tarra
Gebr
Basis
Tarra oppervlak 4,2 %
Basis vormfactoren
Natte ruimte
Verke
Techn
n.v.t.
2,3 %
Verkeersoppervlak Perso
18.000 kW
Afvoerleidingen PVC
Waterleidingen
8,0 m² BVO
0,2 m¹ / m² BVO
0,4 m¹ / m² BVO
4,5 m¹ / m² BVO
www.
Eén
Lucht
+ ext
minim
Leidi
Leidi
Eén r
Eén d
Eén l
Afvoe
Wate
Gem
Verse
Wate
Over
Warm
Warm
Elekt
Elekt
Gem
2,3
Warmtebehoefte / woning 102 kW
3.750 kWh
Warmtebehoefte / m² BVO 800 kW
Elektriciteit / woning
Overige energiebehoefte / woning 125 m³
21,2 kWh
Water / woning
5,6 m³ / h
Eén lichtpunt per
7,0 m² BVO
Leidinglengte vloerverwarming
0,2 m¹ / m² BVO
15,1 m² BVO
Kanalen mechanische toe- en afvoer
4,0 st
Eén radiator per
Afzuigpunt per woning
0,7 m¹ / m² BVO
16,0 m¹ / m² BVO
Luchtkanalen ventilatie met WTW
www.bouwkostenkompas.nl
6,3 m² BVO 76
Eén afzuig- / toevoerpunt per
Leidinglengte radiator
Eén dubbele wandcontactdoos per
Gemiddelde kostenindicatoren
Verse lucht / m² GO
Elektriciteit / m² BVO
Gemiddeld jaarlijks (energieverbuik)
Personen / woning
Technische ruimte
1
atisering
nt ouw rheid ls baarkaart den er de an ze
le
baarnbengen, er- en
.nl senaar @igg.nl
Woningbouw
woningbouw vrijstaand
Stedelijke villa (schuin dak)
Kenmerken Gebouwd onder architectuur, compact in footprint, maar ruim opgezette woning met een schuin dak. Bijzondere materialen en detaillering, weinig repetitie. Meer dan één badkamer en hoogwaardige installatieoplossingen. Basispakket (Lage investeringskosten) Standaard sanitair. Loodgietersinstallatie ingestort in de vloeren en in de wanden. HR-Combinatieketel CW5 met vloerverwarming op de begane grond. Radiatoren op de verdieping en zolder. Zelfregulerende gevelroosters met mechanische afzuiging in de natte groepen en keuken. Standaard elektrainstallatie conform NEN 1010, inbouw elektraleidingen. Laag energieniveau (meerprijs) Warmtepomp, volledige vloerverwarming, gebalanceerde ventilatie met WTW. Tijdgestuurde klimaatregeling. Sanitair in een waterbesparende uitvoering. Energieopwekking d.m.v. pv-panelen (6 m²).
www.bouwkostenkompas.nl
Hoog comfort (meerprijs) HR-Combinatieketel CW6 met buffervat. Volledige vloerverwarming met convectorputten in de woonkamer. Gebalanceerde ventilatie met koeling. Groot vermogen wateraansluitingen. Flexibele regelinstallatie met domotica.
100
10021
Uitga BVO NVO Aant Aant Geve Lage Lood Sanit Warm Lucht Elekt Totaa Laag Lood Sanit Warm Lucht Elekt Totaa Hoog Lood Sanit Warm Lucht Elekt Totaa
www.
in
deige
e en w
e pa-
ng met atie
pas.nl
10021
263,0 m²
vrijstaand woningbouw
BVO 183,9 m²
Uitgangspunten kengetallenberekening
NVO
Lage investeringskosten
Geveloppervlak
10,-
12,-
laag
281,0 m²
40,-
15,-
16,-
hoog
2 lg
Loodgietersinstallatie / m²
33,7,-
Aantal lagen
Sanitaire toestellen / m²
6,22,-
1 st
Warmteinstallatie / m²
19,-
100,-
Aantal woningen
Elektra-installatie / m² 80,-
hoog
Luchtverversingsinstallatie / m²
Totaal installatiekosten / m² laag
Sanitaire toestellen / m²
Loodgietersinstallatie / m²
Hoog comfort (meerprijs)
Totaal installatiekosten / m²
Luchtverversingsinstallatie / m²
Warmteinstallatie / m²
Sanitaire toestellen / m²
+ 17,-
+ 1,-
+ 15,-
laag
+ 88,-
-
+ 45,-
+ 42,-
+ 1,-
-
+ 86,-
+ 19,-
+ 2,-
+ 18,-
hoog
+ 102,-
-
+ 51,-
+ 48,-
+ 3,-
-
Laag energieniveau (meerprijs)
Warmteinstallatie / m²
+ 75,-
+ 18,-
Loodgietersinstallatie / m²
Luchtverversingsinstallatie / m²
+ 16,-
Elektra-installatie / m²
Elektra-installatie / m²
+ 143,-
101
+ 124,-
Totaal installatiekosten / m²
www.igg.nl
woningbouw geschakeld
Seriematig 3-laags (schuin dak)
Kenmerken Schakeling van een aantal identieke woningen. Schuin pannendak met kleine dakramen. Simpele detaillering en metselwerk gevel, grote mate van repetitie. Oppervlakte van de woningen ca. 110-160 m² BVO. Basispakket (Lage investeringskosten) Standaard sanitair en loodgietersinstallatie ingestort in de vloeren en ingefreeds in de wanden. HR-Combinatieketel CW4 met vloerverwarming op de begane grond. Radiatoren op de verdieping en zolder. Zelfregulerende gevelroosters mechanische afzuiging in keuken en natte ruimten. Standaard electrainstallatie conform NEN 1010. Laag energieniveau (meerprijs) Warmtepomp, volledige vloerverwarming, gebalanceerde ventilatie met WTW, klimaatbeheersing m.b.v. tijdgestuurde regeling. Sanitair uitgevoerd in een waterbesparende uitvoering. Energieopwekking d.m.v. pv-panelen (4 m² / woning).
www.bouwkostenkompas.nl
Hoog comfort (meerprijs) HR-Combinatieketel CW5 met buffervat. Volledige vloerverwarming met convectorputten in de woonkamer. Gebalanceerde ventilatie met koeling. Groot vermogen wateraansluitingen. Flexibele regelinstallatie met domotica.
110
10121
Uitga BVO NVO Aant Aant Geve Lage Lood Sanit Warm Lucht Elekt Totaa Laag Lood Sanit Warm Lucht Elekt Totaa Hoog Lood Sanit Warm Lucht Elekt Totaa
www.
met mate
en warr. n
e r
ng met atie
pas.nl
10121
152,1 m²
geschakeld woningbouw
BVO 115,4 m²
Uitgangspunten kengetallenberekening
NVO
Lage investeringskosten
Geveloppervlak
33,-
23,-
22,-
laag
507,6 m²
5,-
38,-
27,-
25,-
hoog
3 lg
Loodgietersinstallatie / m²
5,25,-
Aantal lagen
Sanitaire toestellen / m²
21,-
120,-
6 st
Warmteinstallatie / m²
104,-
hoog
Aantal woningen
Totaal installatiekosten / m² laag
Warmteinstallatie / m²
Sanitaire toestellen / m²
Loodgietersinstallatie / m²
Hoog comfort (meerprijs)
Totaal installatiekosten / m²
Luchtverversingsinstallatie / m²
Warmteinstallatie / m²
Sanitaire toestellen / m²
Loodgietersinstallatie / m²
+ 83,-
+ 46,-
+ 3,-
+ 20,-
laag
+ 80,-
-
+ 47,-
+ 34,-
+ 1,-
- 2,-
+ 16,-
+ 95,-
+ 52,-
+ 3,-
+ 23,-
hoog
+ 99,-
-
+ 54,-
+ 42,-
+ 3,-
-
Elektra-installatie / m²
Luchtverversingsinstallatie / m²
Laag energieniveau (meerprijs)
Luchtverversingsinstallatie / m²
+ 15,-
Elektra-installatie / m²
Elektra-installatie / m²
+ 189,-
111
+ 167,-
Totaal installatiekosten / m²
www.igg.nl
woningbouw gestapeld
Galerijflat (tot 5 lagen)
Kenmerken Bouwblok in standaard stramien met één woning per stramien. Centrale verticale ontsluiting met liften aan één zijde van het blok, galerijontsluiting op de verdiepingen. Decentrale gebalanceerde ventilatie. Basispakket (Lage investeringskosten) Standaard sanitair. Loodgietersinstallatie ingestort in de vloeren en in de wanden. Individuele HR-Combinatieketels CW4 met vloerverwarming in de woningen. Zelfregulerende gevelroosters, mechanische afzuiging in keuken en natte ruimten. Standaard elektrainstallatie conform NEN 1010, inbouw elektraleidingen. Laag energieniveau (meerprijs) Centrale warmtepomp, centrale gebalanceerde ventilatie met WTW. Individuele klimaatbeheersing met tijdgestuurde regeling. Sanitair uitgevoerd in een waterbesparende uitvoering.
www.bouwkostenkompas.nl
Hoog comfort (meerprijs) HR-Combinatieketel CW5 met buffervat. Extra radiatoren in de woonkamer. Centrale luchtbehandeling met koeling van de lucht. Luxe sanitair met groot vermogen wateraansluitingen. Flexibele regelinstallatie met domotica. Extra liftinstallatie.
132
10242
Uitga BVO NVO Aant Aant Geve Lage Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa Laag Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa Hoog Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa
www.
neatie.
in are
W.
Luxe tal-
pas.nl
10242
gestapeld woningbouw
93,2 m²
Uitgangspunten kengetallenberekening BVO 3.265,8 m²
48 st
6 lg
NVO Aantal lagen Aantal woningen
Loodgietersinstallatie / m²
Lage investeringskosten
22,-
26,-
laag
67,-
28,-
32,-
hoog
2.861,3 m²
Sanitaire toestellen / m² 58,47,-
Geveloppervlak
Klimaatinstallatie / m² 38,-
-
Elektra-installatie / m²
-
+ 3,-
19,-
+ 3,-
+ 65,-
17,-
+ 58,-
-
Transportinstallaties / m²
Sanitaire toestellen / m²
-
+ 2,-
193,-
Klimaatinstallatie / m²
+ 2,-
+ 70,-
161,-
Elektra-installatie / m²
+ 63,-
hoog
Totaal installatiekosten / m²
Totaal installatiekosten / m²
laag
+ 13,-
hoog
Hoog comfort (meerprijs)
+ 13,-
+ 3,-
laag
Loodgietersinstallatie / m²
+ 5,-
+ 78,-
Laag energieniveau (meerprijs)
Sanitaire toestellen / m²
+ 69,-
+ 11,-
Loodgietersinstallatie / m²
Klimaatinstallatie / m²
+ 13,-
+ 7,-
Transportinstallaties / m²
Transportinstallaties / m²
Elektra-installatie / m²
+ 6,-
+ 112,-
133
+ 106,-
Totaal installatiekosten / m²
www.igg.nl
Utiliteitsbouw
utiliteitsbouw kantoorfunctie
Kleinschalig kantoor (max 4 lagen)
Kenmerken Kleinschalig kantoorpand van maximaal drie lagen. Entree direct aan het hoofdtrappenhuis zonder entreegebied. Luchtbehandeling met beperkte koeling, zonwering, platformlift. Traditionele materialen, plat dak. Basispakket (Lage investeringskosten) Standaard sanitair en loodgietersinstallatie verwerkt in de wanden en boven het verlaagd plafond, leidingen uitgewerkt in koper en staal. Warmteopwekking d.m.v. HR-ketels in een cascadeopstelling met radiatoren in de ruimten. Warm water d.m.v. close-in boiler. Luchtbehandeling op basis van ventileren met WTW incl. top-koeling. Standaard elektra installatie volgens NEN 1010, incl. verlichting. Platformlift. Laag energieniveau (meerprijs) Warmtepomp systeem opgenomen met betonkernactivering. Verlichtingssysteem met LED-verlichting en aanwezigheidsmelders.
www.bouwkostenkompas.nl
Hoog comfort (meerprijs) Luchtbehandeling met koeling en klimaatplafonds. Regeling van het klimaat per ruimte. Personenlift i.p.v. een platformlift. HF-verlichting, automatisch schakelbaar.
144
20002
Uitga BVO NVO Aant Geve Geve Lage Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa Laag Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa Hoog Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa
www.
n)
an t plat
en . radinard
ch-
et g,
pas.nl
20002
kantoorfunctie utiliteitsbouw
2.177,3 m²
Uitgangspunten kengetallenberekening BVO 2.059,0 m² 4 lg
NVO Aantal lagen
Klimaatinstallatie / m²
Sanitaire toestellen / m²
Loodgietersinstallatie / m²
Lage investeringskosten
Geveloppervlak open
12,-
105,-
136,-
6,-
25,-
laag
603,5 m²
326,-
14,-
120,-
156,-
7,-
29,-
hoog
1.508,8 m²
Elektra-installatie / m²
284,-
hoog
Geveloppervlak
Totaal installatiekosten / m² laag
Klimaatinstallatie / m²
Sanitaire toestellen / m²
Loodgietersinstallatie / m²
Hoog comfort (meerprijs)
Totaal installatiekosten / m²
Elektra-installatie / m²
Klimaatinstallatie / m²
Sanitaire toestellen / m²
Loodgietersinstallatie / m²
+ 20,-
+ 169,-
+ 3,-
+ 8,-
laag
+ 98,-
+ 4,-
+ 49,-
+ 45,-
-
-
+ 24,-
+ 23,-
+ 193,-
+ 4,-
+ 9,-
hoog
+ 113,-
+ 5,-
+ 57,-
+ 51,-
-
-
Transportinstallaties / m²
Laag energieniveau (meerprijs)
Elektra-installatie / m²
+ 21,-
Transportinstallaties / m²
Transportinstallaties / m²
+ 253,-
145
+ 221,-
Totaal installatiekosten / m²
www.igg.nl
utiliteitsbouw onderwijsfunctie
ROC
Kenmerken Schoolgebouw voor voorbereidend beroepsonderwijs. Tot zes lagen, centrale hal met trappenhuis, kleine aula. Diverse praktijkruimtes. Luchtbehandeling beperkte koeling. Basispakket (Lage investeringskosten) Standaard sanitair en loodgietersinstallatie verwerkt in de wanden en boven het verlaagd plafond, leidingen uitgewerkt in koper en staal. Warmteopwekking d.m.v. HR-ketels in een cascadeopstelling met radiatoren in de ruimten. Warm water d.m.v. close-in boiler. Gebalanceerde ventilatie met WTW en beperkte koeling. Standaard elektra installatie volgens NEN 1010, incl. verlichting en data-aansluitingen. Laag energieniveau (meerprijs) Warmtepomp systeem opgenomen met betonkernactivering. Verlichtingssysteem met LED-verlichting en aanwezigheidsmelders. Energiezuinige liftinstallaties.
www.bouwkostenkompas.nl
Hoog comfort (meerprijs) Luchtbehandeling met koeling en klimaatplafonds. Regeling van het klimaat per ruimte. Extra liftinstallaties met hoge snelheid. HF-verlichting, automatisch schakelbaar, sprinklerinstallatie.
166
40011
Uitga BVO NVO Aant Geve Geve Lage Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa Laag Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa Hoog Lood Sanit Klima Elekt Trans Totaa
www.
en,
en . ana n.
.
et ch-
pas.nl
40011
onderwijsfunctie utiliteitsbouw
9.000,0 m²
Uitgangspunten kengetallenberekening BVO 8.394,6 m² 4 lg
NVO Aantal lagen
laag 24,-
hoog
3.445,2 m²
Lage investeringskosten 21,12,-
Geveloppervlak
Loodgietersinstallatie / m² 10,113,-
1.447,0 m²
Sanitaire toestellen / m² 99,-
Geveloppervlak open
Klimaatinstallatie / m² 88,-
-
77,-
-
- 1,-
Elektra-installatie / m²
-
+ 101,-
29,-
+ 88,-
+ 50,-
25,-
Loodgietersinstallatie / m²
+ 44,-
+ 3,-
Transportinstallaties / m²
Sanitaire toestellen / m²
+ 3,-
+ 153,-
266,-
Klimaatinstallatie / m²
+ 135,-
hoog
232,-
Elektra-installatie / m²
laag
+ 46,-
Totaal installatiekosten / m²
Totaal installatiekosten / m²
+ 40,-
-
hoog
Hoog comfort (meerprijs)
-
+ 177,-
laag
Loodgietersinstallatie / m²
+ 155,-
+ 19,-
Laag energieniveau (meerprijs)
Klimaatinstallatie / m²
+ 17,-
+ 4,-
Transportinstallaties / m²
Sanitaire toestellen / m²
Transportinstallaties / m²
Elektra-installatie / m²
+ 4,-
+ 246,-
167
+ 216,-
Totaal installatiekosten / m²
www.igg.nl
Elementprijzen
elementprijzen werktuigbouwkundig
Warmteopwekking (51)
Gestapelde woningen
Geschakelde woningen
Vrijstaande woningen
9,- / m² BVO
14,- / m² BVO
22,- / m² BVO
21,- / m² BVO
16,- / m² BVO
Warm
Warm
Warm
Warm
Warm
Warm
Warm
Kantoor
10,- / m² BVO
Eenheidsprijzen warmteopwekking
Beroepsonderwijs 42,- / m² BVO
Basisonderwijs
Ziekenhuis 45,- / m² BVO
Combiketel CW6
Combiketel CW5
Combiketel CW4
Soloketel 25kW
Soloketel 16kW
9.300,- / st
3.200,- / st
2.930,- / st
2.400,- / st
1.760,- / st
1.440,- / st
Ketels (incl. rookgasafvoer)
HRE ketel 25kW
5.000,- / st
Boiler 300l
Boiler 200l
Boiler 120l
Boiler 50l
3.000,- / st
1.900,- / st
1.000,- / st
700,- / st
550,- / st
15.020,- / st
Houtgestookte ketel 23kW Palletketel 25kW, incl. palletsilo
Boiler 500l
4.710,- / st
Boilers
Boiler 1000l
5.700,- / st
www.bouwkostenkompas.nl
Boiler 1500l
210
www.
Warm
Warm
Zonn
Zonn
Zonn
Energ
Energ
Energ
Over
Diept
Diept
Diept
Open
Open
Horiz
Vertic
Geslo
Bron
Hotel 700001
tisering
n? s de de ar ook van n het de de
n m een male n g en gens haal-
wezen veel pertise waare en
.nl assenaar @igg.nl
Bijkomende & overige kosten
Begrippen aardnet eng: Grou Aarleiding van aardle vereffenin
aardleksc die niet (c maximaal
geklimatiseerde lucht wordt aangeveerd. aanvoerleiding eng: feeder, supply conduit, headrace channel Een leiding waardoor een vloeibare of gasvormige stof kan worden aangeleverd. aanzuigen eng: aspirate Lucht of een andere gasvormige of vloeibare stof naar een bepaalde ruimte toetrekken door zuiging of ventilatie. aardcontact eng: earth contact Geleidend met de aarde verbonden zijn. aarddraad eng: earth wire Draad die in directe verbinding staat met de aardelektrode. Kleur: geel/groen. aardelektrode eng: earthing electrode, earth electrode De aardelektrode is de koperen buis die bij een woning in de grond is geslagen en ervoor zorgt dat stroom door “sluiting” naar de aarde afgevoerd wordt. aarding eng: earthing, earth connection, earth Het geleidend verbinden van de geleidende behuizing van een elektrisch apparaat aan aarde waarmee kan worden voorkomen dat er ongewenste elektrische spanning op het apparaat komt te staan. aardlekschakelaar eng: earth switch, earth leakage switch, earth leakage circuit breaker, earth fault circuit breaker Een schakelaar die de stroom automatisch uitschakelt bij gebreken van aangesloten elektrische apparaten. Een www.bouwkostenkompas.nl
www.
afvoerbu eng: drain
afvoerbe eng: disch Berekenin een onge hemelwat
afvoer eng: disch drainage Stelsel va het heme een bouw riolering.
afvalwate eng: wast Al het wa ontdoet t
aftapplug eng: blee Vaste afdi
aftappijp eng: wate Waterleid wateraanv huisaanslu
aftapkraa eng: drain Een kraan waarmee wordne a
afsluiter eng: valve Klep in ee eenvoudi bediend o
accumula eng: Accu Het opsla een later
Van de in deze uitgave gebruikte begrippen is hieronder een lijst opgenomen met de belangrijkste definities, zodat dit boek op de juiste manier kan worden geïnterpreteerd. Voor een uitgebreide lijst verwijzen wij naar de helpfunctie op onze website. Onder het Nederlandse begrip is tevens de Engelse vertaling opgenomen. 120/230-voltcircuit eng: 120/230-volt circuit De standaard electrisch circuit met een wisselspanning tussen de fase en nul van 120 Volt (Algemeen voorkomend in Noord-Amerika) of 230V (Algemeen voorkomend in Europa. 240/400-voltcircuit eng: 240/400-volt circuit De standaard electrisch circuit met een wisselspanning tussen de fasen van 240 Volt (Algemeen voorkomend in Noord-Amerika) of 400V (Algemeen voorkomend in Europa. aansluiten eng: join, connect Materialen met elkaar verbinden. Het tot stand brengen met openbare gas-, water-, elektriciteits-, telefoonnet of de centrale antenne-inrichting en de HWA- VWA aansluiting. aansluitkast eng: joining chamber Kast waarvanuit de hoofdverdeling van de aansluitingen plaats vindt. aansluitkosten eng: Connection fees Kosten die gemaakt worden t.b.v. het tot stand brengen met openbare gas-, water-, elektriciteits-, telefoonnet of de centrale antenne-inrichting en de HWAVWA aansluiting. aansluitpunt eng: connection point Een plaats in een gebouw waar een verbinding (met elktra, verlichting, gas,water of afvoer) tot stand kan worden gebracht. aanvoerkanaal eng: supply canal Een luchtkanaal waardoor verse of
234