Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bliksembeveiliging van fotovoltaïsche installaties E. Cailleux
Normen Antenne Brandpreventie
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Te behandelen punten p 1 D 1. De nieuwe i norm voor de d bescherming b h i van gebouwen tegen blikseminslag 2. Risicoanalyse 3. De beschermingssystemen tegen blikseminslag 4. Beschermingsniveaus 5. De bescherming van fotovoltaïsche installaties
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
1. De nieuwe norm voor de bescherming van structuren tegen blikseminslag
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Nieuwe norm ter bescherming tegen blikseminslag • Internationale norm : CEI 62305 (2006) • Nieuwe norm: NBN EN 62305 (2006)
• Van toepassing in België sinds 1 februari 2009 • Vervangt de normen NBN C18-100 (1985) en NBN C18300 (1988)
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
V Voornaamste t evoluties l ti ttov de d oude d norm • Risicoanalyse Ri i l b benadering, d i • Bepaling van de beschermingsniveaus met specificaties voor de bestanddelen van het beschermingssysteem, • Mogelijkheid g j om natuurlijke j bestanddelen te g gebruiken (structuurelementen) in het beschermingssysteem (wapening voor gewapend beton, ...), • Afstandhouders concept
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
2. Risicoanalyse
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Doel van de risicoanalyse • Evaluatie om na te gaan of er een bescherming nodig is of niet, niet • Bepaling van het type bescherming wat nodig is evenals het beschermingsniveau, • Berekening van de economische beveiligingsmaatregel. beveiligingsmaatregel
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
V Voornaamste t stappen t van de d risicoanalyse i i l - Bepalen van de te beschouwen structuur en zijn kenmerken - Identificatie van de schade berokkend door een blikseminval : verwonding van een levend wezen, materiële schade,, ... - Berekening k i van het h risico i i verbonden b d aan de d schade h d : verlies mensenleven, risico economisch verlies, ...
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
I bliksembeveiliging Is blik b ili i nodig di off niet? i t? Vergelijking van de risico’s (R) berekend met een toelaatbare risicowaarde (Rt)
IIndien di R
IIndien di R>Rt
Geen bescherming nodig
Bescherming nodig
Rt dient te worden bepaald door het Nationaal Bekwaam Comité , in België het BEC (Belgisch Elektrotechnisch Comité)
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
In acht te nemen parameters mbt de risicoanalyse Verschillende parameters dienen in acht te worden genomen : • dichtheid van de blikseminval, • afmetingen van de gebouwen, • plaatsbeschrijving van het gebouw en aangrenzende delen, • kenmerken van het te beschermen gebouw (aard van de bouwmaterialen, bouwmaterialen inhoud, inhoud functie), functie) • weerstand van de ondergrond, • ...
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
3. Beschermingssystemen
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Beschermingssystemen g y
Bescherming tegen directe inslag op gebouwen
Bescherming tegen overspanning
Externe bliksembeveiliging
Interne bliksembeveiliging
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Externe bliksembeveiliging g g Directe inslag: - Uiterlijke schade - Gevaar G voor mensenlevens l - Overspanningen
Doel e externe te ne bliksembeveiliging: bliksembe eiliging - Opvangen van bliksem - Geleiding van bliksemstroom p van bliksemstroom - Dispersie Foto : “Guide pour la mise en application des nouvelles recommandations pour la protection des structures contre la foudre” – Te verschijnen.
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Externe bliksembeveiliging g g
Opvanginrichting
Aardleiding
Afleidingsinrichting
Foto : “Guide pour la mise en application des nouvelles recommandations pour la protection des structures contre la foudre” – Te verschijnen.
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Opvanginrichting p g g door verticale vangstaven g α R
h
Volumes protégés
R, h en hangen af van R het beschermingsniveau
Methode van de beschermingshoek
Foto : “Guide pour la mise en application des nouvelles recommandations pour la protection des structures contre la foudre” – Te verschijnen.
Bliksemkogel Bliksemkogelmethode
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Opvanginrichting p g g door horizontale vangstaven g Opvanginrichting
D
R H
De afmeting van de tussenruimte (D), de bliksembeveiligingskogel (R ), beschermingshoek () en de hoogte van de bescherming zijn in functie van het beschermingsniveau Foto : “Guide pour la mise en application des nouvelles recommandations pour la protection des structures contre la foudre” – Te verschijnen.
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Interne bliksembeveiliging – Bron van overspanningen Directe/nabije inslag: 1. Inslag g in de externe bliksembeveliging, dataleidingen (in industriële installaties), kabels, enz.
Informatietechnisch net Foto : DEHN “Protection contre la foudre”
Verwijderde inslag: 2A. Inslag in middenspanningslucht spanningsluchtleidingen 2B. Overspanningsgolven op luchtlijnen ingevolge wolk wolk-wolk wolk bliksem 2C. Velden van het bliksemkanaal Energietechnisch g net
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Interne bliksembeveiliging g g Beveiliging tegen overspanningen kunnen gevaarlijke vonken teweegbrengen voor : - personen - installaties en elektrische/elektronische uitrustingen
Voornaamste middelen voor interne bliksembeveiliging : - Equipotentieaalverbinding, - Scheidingsafstand, - Bliksemafleiders, - ....
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
4. Beschermingsniveaus
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Beschermingsniveaus g Beschermingsniveau
Bescherming doeltreffend aan
I
98 %
II
95 %
III
88 %
IV
81 %
Noodzakelijk beschermingsniveau nodig bepaald door de risicoanalyse
Specificaties verbonden aan het beschermingsniveau : • Kenmerken van de opvanginrichting, • Materialen die mogen worden gebruikt gebruikt, • Minimale afmetingen van de opvanginrichting, de afleidings- en aardingsinstallaties, aardingsinstallaties • ...
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
5. Bescherming van fotovoltaïsche panelen
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Schade tgv g blikseminslag g Directe invloed op de panelen p
- Beschadiging g g van de panelen p - Overspanningen
Externe bliksembeveiliging
Overspanningen ((directe en indirecte invloeden op p de structuren))
- Beschading g van de fotovoltaïsche installatie (omvormer, generator, ...) - Beschadiging van de elektrische installatie
Interne bliksembeveiliging
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bescherming van fotovoltaïsche panelen (externe bliksembeveiliging) Beveiligingszone g g bepaald p door de beschermhoekmethode
opvangstaaf
S : Scheidingsafstand
Foto : DEHN „Nouveaux parafoudres dédiés aux installations photovoltaïques raccordées au réseau“
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld: bescherming g door verticale opvangstaven p g
S
Foto : DEHN „Photovoltaik_Äußerer Blitzschutz“
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld: bescherming door verticale opvangstaven
Bliksemkogelstraal
S
Foto : DEHN „Photovoltaik_Äußerer Blitzschutz“
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld: beschermig door horizontale geleider
S Foto : DEHN „Photovoltaik_Äußerer Blitzschutz“
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Geval waar de scheidingsafstand niet kan worden gerespecteerd Directe aansluiting aan de externe bliksembeveiliging Versteviging van de bescherming mbt tot de interne bliksembeveiliging
Foto : DEHN „Nouveaux parafoudres dédiés aux installations photovoltaïques raccordées au réseau“
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Interne bliksembeveiliging g g - De onderdelen van de fotovoltaïsche installatie aarden door middel van equipotentiaalnetwerk - De D llusoppervlakte l kt beperken b k - Afgeschermde leidingen gebruiken - Overspanningsafleiders installeren op omvormer, generator en stroomtoevoer
Normale spanning
Overspanning
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld interne bliksembeveiliging g g
Fotovoltaïsche panelen Scheidingsafstand
DC Ingang
AC uitgang
aarding
Netaansluiting l i i
Foto : DEHN „DEHN protège les installations photovoltaïques“
AfdalingsAfdalings geleider
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld interne bliksembeveiliging g g
Foto : DEHN „Protection contre la foudre et les surtensions des systèmes photvoltaïques et des centrales d‘énergie solaire“
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Besluiten
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Besluiten Nieuwe norm voor bliksembeveiliging van toepassing in België sinds 2009 Wanneer fotovoltaïsche installaties beschermen
Risicoanalyse
Bescherming nodig ? Hoe fotovoltaïsche installaties bescherming
JA Interne en/of externe bliksembeveiliging
Interne bliksembeveiliging: - Equipotentiaalnetwerk - Lusoppervlakte beperken - Afgeschermde leidingen - Overspanningsafleiders
Externe bliksembeveiliging : - Opvanginrichting - Scheidingsafstand