Inspiratieboek parkmanagement. Voorbeelden uit de praktijk; samenwerking op bedrijventerreinen. Rotterdam, augustus 2011

Factbook best practices

Inspiratieboek parkmanagement Voorbeelden uit de praktijk; samenwerking op bedrijventerreinen

Rotterdam, augustus 2011

1


Inhoudsopgave 1

Inleiding

2

2

Collectieve terreinen gebouwbeveiliging

3

3

Energie

6

4

Inkoop afvalinzameling en afvalverwerking

8

5

Brand, calamiteiten en arbo

11

6

Glasvezelnetwerk en communicatiediensten

14

7

Schoonmaak

17

8

Inkoop onderhoud gebouwen en of groen

19

9

Vervoersdiensten en bereikbaarheid

21

10

Bewegwijzering naar / op het terrein

24

11

Keurmerk Veilig Ondernemen

26

12

Lobby richting overheden

28

13

Kennisuitwisseling en innovatieontwikkeling

30

14

Bedrijven Investeringszone

32

15

Ondernemersfonds

32

16

Colofon

37

1


Inhoud

1 Inleiding

Het factbook gaat in op onder meer de diensten en producten die bedrijven op een bedrijventerrein gezamenlijk kunnen inkopen (bij-

Aanleiding De Kamer van Koophandel Rotterdam wil de samenwerking op bestaande bedrijventerreinen aanjagen en startte hiervoor het project ‘Samen aanpakken, samen profiteren’. Investeringen op bestaande bedrijventerreinen in Nederland gaan vanwege overheidsbezuinigingen teruglopen. Het project biedt kansen om de kwaliteit van de terreinen te verbeteren of te behouden door gezamenlijke activiteiten te stimuleren. Om een snelle indruk te krijgen of parkmanagement potentie heeft op een terrein en de thema’s waarop het parkmanagement zich moet richten heeft de Kamer een quickscan instrument ontwikkeld. Onderdeel van dit quickscan instrument is voorliggend factbook.

een hoofdstuk over het Keurmerk Veilig Ondernemen en het gezamenlijk organiseren van kennisuitwisseling en een lobby richting overheden. Per behandeld thema is minimaal één best practice toegelicht, kortom een bedrijventerrein waar de ondernemers reeds samenwerken op het besproken onderwerp en waar deze samenwerking effectief verloopt.

Contactgegevens Voor meer informatie over het quickscan instrument of voorliggend factbook, kunt u contact opnemen met:

Doel Dit factbook geeft beknopt

voorbeeld energie, afvalinzameling, beveiliging etc.). Daarnaast is er

de meest voorkomende onderwerpen

weer waarop ondernemers op een terrein kunnen samenwerken. Per onderwerp geeft het factbook helder en bondig weer hoe bedrijven op desbetreffend thema’s kunnen samenwerken. Het factbook gaat in op de mogelijke maatregelen en de effecten voor bedrijven wanneer zij de activiteit collectief oppakken.

Mevr. Linda van der Windt, Beleidsadviseur regiostimulering Kamer van Koophandel Rotterdam T: 010 402 76 02 M: 06 467 481 29 E: [email protected] I: www.kvk.nl

2


2 Collectieve terreinen gebouwbeveiliging

geldt voor het strategisch plaatsen van camera’s. Wanneer een camera niet alleen is gericht op de toegangspoort van een bedrijf, maar ook

Algemeen Terreinbeveiliging Het collectief organiseren van terreinbeveiliging is een effectieve maatregel wanneer ondernemers op een bedrijventerrein te maken hebben met vernielingen, vandalisme, inbraken en/of een gevoel van onveiligheid. Collectieve terreinbeveiliging organiseren kan op verschillende manieren, maar houdt voornamelijk in dat de ondernemers op een bedrijventerrein gezamenlijk afspraken maken over de te nemen maatregelen om de veiligheid en het veiligheidsgevoel op hun terrein te vergroten. De ondernemers spreken af welke middelen ze hiervoor inzetten. Welke maatregelen er zijn die zij door eigen inzet kunnen verwezenlijken (denk aan het per tourbeurt een ronde over het terrein rijden in de avond) en welke maatregelen er zijn waarvoor ze externe partijen inschakelen (bijvoorbeeld camerabeveiliging). Gebouwbeveiliging Gebouwbeveiliging bestaat vaak uit een alarmsysteem en/of cameratoezicht. Beide middelen zetten ondernemers vaak in tegen inbraak en vernieling van hun pand en andere eigendommen. Wanneer individuele alarmsystemen geschakeld worden, heeft de maatregel potentie zich tot een terreinbreed veiligheidssysteem te ontwikkelen. Hetzelfde

doorgaand verkeer op de weg registreert, draagt gebouwbeveiliging bij aan terreinbrede beveiliging. Vaak gaat terreinbeveiliging samen met gebouwbeveiliging. Gebouwbeveiliging hoeft echter geen terreinbeveiliging te betekenen. Als ondernemers op een terrein voornamelijk hun eigen panden beveiligen en er op dit punt geen samenwerking is, zijn er voordelen te behalen wanneer ze de beveiliging gezamenlijk gaan oppakken. Door op een terrein op strategische plekken beveiligingsmaatregelen te nemen kan het bereik van de maatregel namelijk bedrijfoverschrijdend zijn. Hierdoor profiteren meer ondernemers van een maatregel.

Maatregelen Er zijn verschillende manieren om gezamenlijke terreinbeveiliging op te zetten:  cameratoezicht, kentekenregistratie bij entree terrein;  ’s avonds en ’s nachts surveilleren, te voet of per auto;  controle op niet afgesloten ramen, deuren en hekwerk;  SMS-alert;  meldpunt bedrijventerrein;  koppeling individuele alarmsystemen;  directe aansturing politie en brandweer;

3


 noodverlichting bij calamiteiten;

de gemeente. In beide gevallen moet er overeengekomen worden dat

 opslag van juridische bewijslast 24/7

een deel van de belasting die geïnd wordt door de gemeente terugvloeit naar het ondernemersfonds van waaruit het ondernemersfonds

In de praktijk

de veiligheidsmaatregelen financiert.

Op verschillende manieren kunnen ondernemers op een terrein collectief terreinbeveiliging organiseren wanneer op het terrein een onder-

Het gewenste resultaat van gezamenlijke terreinbeveiliging is minder-

nemersvereniging actief is;

criminaliteit in de vorm van vernieling, vandalisme en diefstal, maar

 de ondernemersvereniging vraagt offertes aan bij verschillende

ook een vergroot veiligheidsgevoel van de ondernemers en werkne-

beveiligingsbedrijven en sluit een (meerjarig) contract met de leve-

mers op het terrein.

rancier met de beste voorwaarden;  de ondernemersvereniging maakt afspraken met de gemeente

Met collectieve terreinbeveiliging is er een grotere kans op vroegtijdige

en/of politie over terreinsurveillance op tijden dat de ondernemers

detectie van verdachte situaties waardoor inbraken en vandalisme

zelf niet op het terrein aanwezig zijn;

voorkomen worden. In het geval van een directe aansturing van de

 de ondernemersvereniging besteedt terreinbeveiliging uit aan een parkmanagementorganisatie.

politie en brandweer zijn beide partijen in staat om sneller te reageren op verdachte situaties. Daarnaast geeft cameratoezicht juridische bewijslast in de vorm van camerabeelden van voor, tijdens en na de

Een beveiligingsbedrijf kan voor een terrein in kaart brengen welke

inbraak (afhankelijk van de overeengekomen opslag van filmmateriaal

beveiligingsmaatregelen voor de specifieke situatie geschikt zijn en de

met de leverancier).

ondernemersvereniging of parkmanager hierover adviseren. De maatregelen verkleinen de kans op vernieling en diefstal. Hierdoor Gezamenlijke terreinbeveiliging, betekent ook gezamenlijk de kosten

zijn verschillende verzekeringsmaatschappijen bereid om premiekor-

hiervoor dragen. Er zijn diverse mogelijkheden om de gezamenlijke

ting te geven indien een ondernemer kan aantonen dat zijn of haar

financiering te regelen, zoals de opbrengsten van de reclamebelasting

bedrijf via een collectief voldoet aan door de verzekering opgestelde

hiervoor inzetten, maar ook een toeslag op de OZB-belasting is een

veiligheidseisen.

mogelijkheid. Beide opties zijn alleen mogelijk in samenwerking met

4


Voorbeeldprojecten

geven op verzekeringen wanneer de bedrijven via een collectief bevei-

Bedrijventerrein De Ooijk (Zaltbommel) 30 ha.

ligd zijn volgens het beveiligingsconcept RTR.

Het terrein heeft sinds begin 2011 collectieve beveiliging waarbij de ondernemers met verschillende maatregelen inzetten op:

Bij De Ooijk profiteren de bedrijven van 15 procent korting op verzeke-

 preventie - sms-alert, Website en VKB-Advies en een meldpunt

ringspremies voor het gebouw, inventaris, voorraad en bedrijfsstagna-

bedrijventerrein;  signalering - koppeling individuele alarmsystemen, pro-actief ca-

tie. Deze korting kan voor een ondernemer oplopen tot honderden en soms enkele duizenden euro’s op jaarbasis.

meratoezicht, vroegtijdige detectie door intelligente signaalsystemen;  registratie - 24/7 opslag juridische bewijslast, Koppeling RTR Eindhoven/RAN en koppeling particuliere alarmcentrale;  reactie - directe aansturing politie/brandweer, koppeling RANbewaking en noodverlichting bij calamiteiten.

Bedrijventerreinen Veenendaal In de gemeente Veenendaal is terreinbeveiliging gemeentebreed geregeld door Stichting Ondernemersfond Veenendaal. De kosten voor de collectieve bedrijventerreinbeveiliging worden betaald uit de opbrengsten van reclamebelasting. De gemeente int deze belasting maar sluist het direct door naar de Stichting Ondernemersfonds Vee-

De beveiliging van het bedrijventerrein bestaat uit drie ‘schillen’. Schil

nendaal. De stichting zet dit geld in voor parkmanagement, waaronder

1 is beveiliging bij de ingangen van het terrein, zoals kentekenherken-

collectieve terreinbeveiliging. De stichting heeft van een beveiligings-

ning, Schil 2 is beveiliging van compartimenten op het bedrijventerrein

bedrijf een prijstechnisch scherpe offerte ontvangen, omdat alle be-

via onder andere camera’s. Schil 3 is de beveiliging van individuele

drijventerreinen meedoen. Met dit bedrijf is de stichting een overeen-

bedrijventerreinen met bijvoorbeeld alarmsystemen. De maatregelen

komst aangegaan voor de te leveren veiligheidsmaatregelen.

die de bedrijven nemen voor preventie, signalering, registratie en reactie, worden uitgevoerd volgens het concept Regionale Toezicht

In Veenendaal zijn de eerste resultaten van de collectieve terreinbe-

Ruimte (RTR). Dit is een beveiligingsconcept dat regiobreed wordt

veiliging zichtbaar. De politie in Veenendaal nam tussen 2009 en

geïmplementeerd in Noord-Brabant om regionaal te komen tot veiliger

2010 een daling van het aantal bedrijfsinbraken waar van 43.7 pro-

bedrijventerreinen en het aantal freeriders te minimaliseren. Bij dit

cent. Van 167 bedrijfsinbraken in 2009 naar 94 bedrijfsinbraken in

concept zijn enkele verzekeraars aangesloten die bedrijven korting

2010.

5


3 Energie

In de praktijk Om optimaal te profiteren van collectieve energie-inkoop is een collec-

Algemeen Ondernemers kunnen gezamenlijk (groene) energie inkopen in plaats van ieder afzonderlijk. Door gezamenlijk energie in te kopen vormen de samenwerkende bedrijven een interessante klant voor de desbetreffende energieleverancier, omdat deze verzekerd is van een contractueel vastgelegde energieafname. Dit geeft de leverancier ruimte om kortingsafspraken te maken. Hoe groter het collectief is dat energie afneemt van de leverancier des te groter de ruimte om kortingsafspraken te maken.

Maatregelen Gezamenlijk energie inkopen wordt vaak geregeld door de ondernemersvereniging op een bedrijventerrein. Om als ondernemer voordeel te hebben van de collectieve energie-inkoop moet zijn of haar bedrijf lid zijn van de ondernemersvereniging of een andere belangenorganisatie die zich inzet voor het bedrijventerrein. De vereniging maakt

tief van een relatief grote groep bedrijven, of met enkele bedrijven die een grote energiebehoefte hebben het meest effectief. Bij een grote energievraag, is de energieleverancier verzekerd van een groot afzetvolume. De marge om de energie voordelig aan te bieden wordt groter naar mate de (verzekerde) energieafname groter is. Een ondernemersvereniging of belangenvereniging kan collectieve energie-inkoop het beste centraal organiseren voor een terrein. De vereniging vraagt offertes aan bij verschillende energieleveranciers en gaat vervolgens in gesprek met de partij die de beste prijs/kwaliteit verhouding in de offerte biedt. Op basis hiervan maakt de ondernemersvereniging afspraken met de leverancier over het jaarlijks af te nemen energievolume. Hoe groter dit volume, hoe groter de marge voor kortingen. De kostenbesparing voor ondernemers door het collectief inkopen van energie hangt af van de gemaakte afspraken met de leverancier.

vervolgens afspraken met een energieleverancier en legt deze afspraken contractueel vast. Elk (nieuw) lid van de vereniging maakt vervol-

Let op: vaak wordt tussen het collectief en de energieleverancier een jaarlijks

gens gebruik van de afgesproken tarieven. Wanneer een onderne-

minimaal af te nemen energievolume contractueel vastgelegd. Wanneer een

mersvereniging werkt met een parkmanagementorganisatie, organi-

bedrijf uit het collectief stapt (bijvoorbeeld door faillissement) en daardoor

seert deze organisatie de collectieve energie-inkoop in opdracht van

het totale energiegebruik van het collectief onder de afgesproken minimum-

de ondernemersvereniging.

limiet uitkomt, betekent dit dat de overige bedrijven alsnog het ‘gat’ financi-

6


eel moeten dichten. Collectief energie inkopen brengt dus een onderlinge afhankelijkheid met zich mee. Een ondernemersvereniging met een groot bereik op het terrein (veel leden) met een goede organisatiegraad is daarom een pre.

Voorbeeldprojecten Bedrijventerrein Theodorushaven/Noordland/De Poort (Bergen op Zoom) 406 ha., 120 bedrijven Een aantal ondernemers op bedrijventerrein TNP is verenigd in de bedrijvenvereniging TNP. De bedrijvenvereniging TNP koopt voor de ondernemers gezamenlijk energie in. De energieleverancier geeft vanwege het collectief een korting op de energiekosten van 15 procent. De collectieve energie-inkoop is onderdeel van het parkmanagement op het terrein. Op het bedrijventerrein is nog een aantal hectare onbebouwd. Ondernemers die grond willen kopen om zich te vestigen op het terrein moeten akkoord gaan met parkmanagement. Parkmanagement is namelijk een voorwaarde voor verkoop van de grond. Deze maatregel is ingesteld omdat duurzaamheid hoog in het vaandel staat op het terrein. Alle nieuwe bedrijven kunnen daardoor ook aanspraak maken op de kortingsafspraken die zijn gemaakt met de energieleverancier. Contact: De heer L. Polderman (voorzitter bedrijvenvereniging TNP), via nr. 0164 21 24 05, of per e-mail [email protected]

7


4 Inkoop afvalinzameling en afvalverwerking

 metaal;  restafval, plastic, papier, glas;

Algemeen Op sommige bedrijventerreinen tast zwerfvuil de kwaliteit en uitstraling van het terrein aan. Zwerfvuil ontstaat wanneer afval niet frequent genoeg wordt ingezameld. Het inzamelen van afval veroorzaakt op sommige terreinen verkeersoverlast wanneer er voor individuele bedrijven op afzonderlijke tijden afval ingezameld wordt. Als deze problemen zich voordoen op een bedrijventerrein kan collectieve afvalinzameling een oplossing bieden en soms ook een kostenreductie betekenen. Collectieve afvalinzameling betekent het bundelen van afvalstromen. Gebundelde afvalstromen worden vervolgens op vooraf afgesproken tijden voor alle bedrijven tezamen (die lid zijn van de ondernemersvereniging) opgehaald en verwerkt.

Maatregelen Het collectief inzamelen van afval is voor verschillende afvalcategorieen mogelijk, waaronder:  bouw- en sloopafval;  elektrische apparatuur;  dierlijk afval;  groente-, fruit- en tuinafval;

 pallets. Voor bepaalde typen afval is het nodig om centrale inzamelplekken op te zetten (bijvoorbeeld glas of vertrouwelijk papier), om op effectieve wijze collectief het afval in te zamelen. Bijvoorbeeld in de vorm van ondergrondse afvalopslag.

In de praktijk Gezamenlijke afvalinzameling en verwerking zit vaak in het takenpakket van de ondernemersvereniging op een terrein. Zij organiseren de gezamenlijke inkoop van afvaldiensten door offertes aan te vragen bij verschillende afvalbedrijven. Vervolgens gaat de vereniging met het bedrijf met de best passende aanbieding in gesprek over de voorwaarden en andere details zoals frequentie en tijd waarop het afval wordt opgehaald. Als de afspraken zijn gemaakt worden deze contactueel vastgelegd. Een belangenvereniging kan ook kiezen delen van dit traject via een parkmanagementorganisatie te laten verlopen, bijvoorbeeld het opvragen van offertes, opstellen van en onderhandelen over leveringsvoorwaarden. Als een vereniging het zelf oppakt en geen parkmanagementorganisatie in de arm neemt, is het zinvol een werkgroep op te

 klein chemisch afval;

8


richten van enkele personen die verantwoordelijk zijn voor het organi-

personeel & organisatie. Voor de uitvoering van parkmanagement is

seren van de collectieve afvalinzameling en verwerking.

een parkmanagementorganisatie ingeschakeld.

Door collectief afvalinzameling en verwerking in te kopen bij een

Ze organiseren de afvalinzameling collectief en hebben hiervoor een

marktpartij, kan een ondernemersvereniging korting of een gunstig

contract gesloten met een bedrijf gespecialiseerd in afvalinzameling

tarief bedingen. De marktpartij is gegarandeerd van een vooraf afge-

en verwerking en die, in lijn met de missie van de vereniging, zoveel

sproken volume aan afval om op te halen en/of te verwerken. Naar-

mogelijk op duurzame wijze haar bedrijfsactiviteiten uitvoert. Op de

mate dit volume toeneemt nemen ook de marges voor kortingstarie-

bedrijventerreinen was eerst sprake van een situatie waarbij soms in

ven toe. Het collectief organiseren van afvalinzameling heeft daarom

een straat op een dag vier verschillende vuilniswagens van vier ver-

het meeste effect bij een redelijke omvang van de afvalstromen.

schillende bedrijven langskwamen om vuilcontainers te legen. Het ophalen van afval voert nu één bedrijf uit.

Naast eventuele kostenbesparingen is het centraal inkopen van afvalinzameling en -verwerking bij één marktpartij ook gunstig omdat het

Op het bedrijventerrein worden nu veel minder verkeersbewegingen

aantal verkeersbewegingen op het terrein wordt beperkt. Het beper-

gemaakt om het afval op te halen. Dit betekent minder verkeershinder

ken van verkeersbewegingen komt ten goede aan de verkeersveilig-

veroorzaakt door vuilniswagens en ook minder milieubelasting, omdat

heid en de doorstroming op het terrein. Dit maakt het terrein een aan-

de uitstoot, het brandstofgebruik en eventuele geluidshinder afneemt

trekkelijkere vestigingslocatie.

naarmate de verkeersbewegingen afnemen.

Voorbeeldprojecten

Naast de positieve effecten op de doorstroming van het verkeer op het

Bedrijventerreinen Halfweg en Molenwatering (Spijkernisse)

terrein en de positieve milieueffecten is er ook sprake van een kos-

De ondernemers op de bedrijventerreinen Halfweg en Molenwatering

tenbesparing. Door de afvalinzameling collectief te organiseren beha-

in Spijkernisse hebben zich georganiseerd in de Stichting Parkmana-

len de ondernemers in totaal een kostenbesparing van tussen de 20

gement Bedrijventerrein Spijkernisse (SPBS). Bij de SPBS onderschei-

en 30 procent op afvalinzameling en -verwerking.

den ze binnen parkmanagement drie thema’s, namelijk afval, veilig en

9


Contact: Parkmanager B.E. Bartels, Stichting SPBS, via nr. 010 321 09 07. Parkmanagementorganisatie Ecoplanet, via nr. 010 231 06 01 of per mail via [email protected]

10


5 Brand, calamiteiten en arbo

 gezamenlijk BHV opleidingen financieren;  gezamenlijk AED’s aanschaffen;

Algemeen Ongevallen kunnen op elk bedrijventerrein plaats vinden. De kans op ongevallen is wel mede afhankelijk van het type bedrijf dat op een terrein gevestigd is, denk aan bedrijven waar met chemische stoffen of zware machines wordt gewerkt. Voor ieder bedrijventerrein is het verstandig maatregelen te treffen om voorbereid te zijn op calamiteiten zoals ongevallen of brand. Wanneer de bedrijven op een bedrijventerrein deze maatregelen gezamenlijk treffen levert dit verschillende voordelen op, afhankelijk van de maatregelen die gezamenlijk opgepakt worden. Naast calamiteiten zoals brand en bedrijfsongevallen heeft elke ondernemer in zijn of haar loopbaan te maken met langdurig zieke werknemers. Veel bedrijven hebben hiervoor sociale verzekeringen afgesloten op onder meer arbodiensten. Ook op dit gebied kan een ondernemersvereniging zich inzetten voor een collectieve inkoop die voordelig is voor de ondernemers op het terrein.

Maatregelen De volgende maatregelen zijn mogelijk bij het collectief organiseren van brandveiligheid en een collectieve orgnisatie van de omgang met calamiteiten:  terreinbreed het aantal bedrijfshulpverleners (BHV’ers) bepalen;

 evacuatieplan terrein ontwikkelen  gezamenlijk diensten en producten inkopen bij een leverancier van brandbeveiliging.

In de praktijk Bedrijfshulpverleners In de praktijk leiden veel bedrijven onder hun eigen personeel enkele mensen tot BHV’er op. De vuistregel voor het aantal verplichte BHV’ers per bedrijf is;  minder dan 50 werknemers – 1 BHV’er;  tot 250 werknemers – 1 BHV’er per 50 werknemers;  Meer dan 250 werknemers – minimaal 5 BHV’ers. De cursus tot BHV’er duurt gemiddeld twee dagen. Bij het behalen van de opleiding zijn de cursisten een jaar lang bevoegd om als BHV’er ingezet te worden bij calamiteiten. Vaak regelen bedrijven dit zelf per bedrijf, maar het biedt mogelijkheden tot kostenbesparing om gezamenlijk op terreinniveau afspraken te maken over het aantal BHV’ers. Deze afspraken worden in overleg met de brandweer gemaakt. Door naar het heel bedrijventerrein te kijken kan geconcludeerd worden dat er minder BHV’ers nodig zijn. Dit is vaak het geval wanneer op een bedrijventerrein een mix van grote en kleine bedrijven aanwezig is, omdat kleinere bedrijven in dat geval terug kunnen vallen op BHV’ers

11


bij grotere buurbedrijven. Hierdoor hoeven er minder mensen een

acties bij de aanschaf van meerdere producten. Het collectief aan-

opleiding tot BHV’er te volgen. De bedrijven besparen kosten omdat ze

schaffen van bovengenoemde producten is daarom kostenbesparend

minder opleidingstrajecten hoeven te faciliteren.

ten opzichte van het individueel aanschaffen van deze producten.

AED (Automatische Externe Defibrilator)

Voorbeeldprojecten

De aanschaf van een AED is kostbaar (tussen de

€1.000,- en

Charloisse Poort (Rotterdam)

€1.500,- euro per AED). Hierdoor is de drempel om een AED aan te

De Vereniging Parkmanagement Charloisse Poort licht haar leden via

schaffen voor kleine bedrijven relatief hoog. Door collectief enkele

nieuwsbrieven en via de website in over maatregelen die een bedrijf

AED’s aan te schaffen en deze op strategische plekken op het terrein

kan nemen ter preventie van brand. De maatregelen die zij adviseren

aan te bieden heeft elk bedrijf toegang tot een AED, zonder dat ze de

zijn:

volledige aanschafkosten kwijt zijn. De locatie van de AED’s is afhan-

 vrijhouden van nooduitgangen en brandgangen;

kelijk van de tijd die de werknemers op het bedrijventerrein nodig

 zorgen voor een ontruimingsplan;

hebben om de afstand tussen het slachtoffer en de AED te overbrug-

 bereikbaarheid voor brandweervoertuigen;

gen. Zes minuten is de maximale tijdsduur om kans te maken op een

 bereikbaarheid van aanwezige bluswatervoorzieningen;

succesvolle reanimatie. Het is daarom erg belangrijk dat de AED’s op

 frequent onderhoud van blusmiddelen;

gemakkelijk te bereiken plaatsen hangen, de werknemers op de hoog-

 voorkomen van opslag van brandbare goederen langs gevels;

te zijn van deze plaatsen en dat op elke plek op het terrein binnen 6

 voorkomen van open (afval-)containers langs gevels;

minuten een AED voorhanden is.

 vluchten zonder gebruikmaking van losse voorwerpen naar de openbare ruimte.

Materialen ter voorkoming en bestrijding van brand Het nemen van maatregelen tegen brand bevat vaak de aanschaf van

Daarnaast verstrekt de vereniging informatiebrochures over het ont-

brandwerend materiaal, brandbestreidingsmaterialen (branddekens,

ruimen van bedrijven en hebben ze een contactpersoon bij de brand-

blusapparaten, etc.). In combinatie daarmee worden vaak ook produc-

weer die voor vragen over brandoefeningen en brandveiligheid bereik-

ten aangeschaft om eerste hulp te verlenen. Er bestaan veel bedrijven

baar is.

die deze producten aanbieden. Deze bedrijven hebben vaak kortings-

12


Ambacht / Nijverkamp (Veenendaal) 183 hectare, 375 ondernemingen Op bedrijventerrein Ambacht / Nijverkamp in Veenendaal is de ondernemersvereniging actief bezig met een inventarisatie van de mogelijkheden voor het collectief organiseren van AED’s. Ze kijken eerst welke bedrijven al een AED in huis hebben, bij de bedrijven die een AED hebben vragen ze aan de ondernemer of hij of zij de AED ook beschikbaar wil stellen bij calamiteiten bij andere bedrijven op het bedrijventerrein of in de openbare ruimte. Ze werken met een 6-minutenzone. Voor de plekken van het terrein waar de 6-minutenzone niet dekkend is (dus niet binnen 6 minuten een AED voorhanden is) wordt alsnog een AED aangeschaft. De coöperatieve verenigingen zorgen voor de financiering van de nieuwe AED’s.

13


6 Glasvezelnetwerk en communicatiediensten

ten aan (zoals bijvoorbeeld mogelijkheden voor video-conferencing) en hanteren verschillende tarieven. Wanneer een vereniging het netwerk

Algemeen Tegenwoordig is internet niet meer weg te denken uit het werkende leven. Een goede internetverbinding met een hoge snelheid werkt efficiënt en betrouwbaar en ondersteunt eventuele mogelijkheden voor het nieuwe werken (plaats en tijdonafhankelijk werken). Internet via een glasvezelnetwerk is momenteel de snelste verbinding. Het heeft een grote datacapaciteit waardoor snel grote hoeveelheden data uitgewisseld kunnen worden en het ondersteunt telecommunicatie zoals videoconferencing. Het aanleggen van een glasvezelnetwerk is echter kostbaar. Veel internetverbindingen worden via telefoonkabels aangeboden. De infrastructuur is in dat geval al aanwezig. Voor een glasvezelnetwerk wordt een nieuwe kabelinfrastructuur aangelegd. De aanlegkosten zijn hoog en daardoor voor een klein tot middelgroot bedrijf een omvangrijke investering. Om een glasvezelnetwerk tegen een relatief gunstige prijs aan te leggen is het mogelijk voor bedrijven om de aanleg collectief te realiseren en te financieren.

Maatregelen Glasvezel kan op een kant-en-klare wijze geleverd worden, waarbij één partij de aanleg en vervolgens de verbinding verzorgt. Daarnaast kunnen ondernemers ook kiezen om zelf de infrastructuur voor een glasvezelnetwerk aan te leggen, waarbij ze keuzevrijheid houden betreft de aanbieder van het netwerk. Aanbieders bieden elk andere produc-

in eigen regie houdt betekent dit dat ze ook flexibiliteit behouden ten aanzien van productbehoeften en tarieven. Een ondernemersvereniging is de aangewezen partij om draagvlak voor een glasvezelnetwerk te peilen. Bij voldoende draagvlak gaat de vereniging in gesprek met een leverancier op basis van aangevraagde offertes. Een parkmanagementorganisatie kan deze organisatie ook organiseren in opdracht van de ondernemersvereniging.

In de praktijk Gezamenlijk een glasvezelnetwerk aanleggen betekent een betrouwbare internetverbinding tegen relatief lage kosten, omdat bedrijven de aanlegkosten delen. De snelheid van het internet is ook groter dan bij andere verbindingen. Kostenbesparingen op het beheer van de verbinding zijn mogelijk. Vaak biedt de leverancier van het glasvezelnetwerkbij bij de internetverbinding een servicecontract aan. Bij goedkopere internetverbindingen wordt dit meestal niet aangeboden. Dus naast sneller en betrouwbaarder internet is er ook een grotere betrouwbaarheid van de uitvoer van reparaties. Daarnaast ondersteunt een goed digitaal netwerk de mogelijkheden voor het nieuwe werken, omdat de snelheid en capaciteit van het netwerk data-uitwisseling, beeld- en videocommunicatie ondersteunt.

14


Ook ondersteunt een glasvezel netwerk toepassingen voor bijvoor-

reinvereniging van TNP is in 2008 begonnen met het bekijken van de

beeld bedrijfs- en terreinbeveiliging.

mogelijkheden voor het gezamenlijk organiseren van een glasvezelnetwerk. De vereniging heeft destijds bij vier partijen een offerte ge-

Een bedrijf heeft te maken met eenmalige kosten om aangesloten te

vraagd om collectief glasvezel aan te leggen. De kosten per bedrijf

worden op een glasvezelnetwerk en vervolgens komen daar maande-

kwamen ongeveer uit op het volgende:

lijkse lasten bij. Deze maandelijkse lasten zijn veelal afhankelijk van

 Eenmalige aansluitkosten €1.500,-,

de bandbreedte van het internet, de keuze voor de router en de con-

 Maandelijkse kosten van ongeveer €100,- oplopend tot €350,-

tractduur. Een indicatie: Aansluiting op een glasvezelnetwerk van KPN

afhankelijk van downloadsnelheid/datasnelheid (van 2 tot 50 MB).

kost een bedrijf tussen de 1.000,- en 1.350,- euro. De maandelijkse lasten liggen tussen de 185,- en de 740,- euro.

Contact: De Heer W. Snijder, contactpersoon parkmanagement Bergen op zoom, via nr 013 583 33 11, of per e-mail [email protected]

Voorbeeldprojecten Theodorushaven – Noordland – De Poort (Bergen op Zoom)

Waalhaven-Zuid (Rotterdam)

In Bergen op Zoom is parkmanagement in ontwikkeling. De stichting

De belangenvereniging Waalhaven-Zuid is een collectieve belangen-

voor parkmanagement is in oprichting maar er is al enkele jaren gele-

vereniging van de gezamenlijke ondernemers in de directe omgeving

den gestart met parkmanagementactiviteiten. In de stichting nemen

van Waalhaven Zuid. De vereniging heeft in samenwerking met het

verschillende partijen plaats, zoals een vertegenwoordiger van bedrij-

havenbedrijf Rotterdam en de politie Rijnmond een projectteam ‘Veilig

venterreinen Oude Molen, TNP en Lage Meren, politie, brandweer en

ondernemen’ opgericht. Hieruit zijn enkele projecten voort gekomen

de gemeente. De provincie heeft de parkmanagementactiviteiten

die worden beheerd door de belangenvereniging Waalhaven-Zuid.

gesubsidieerd in de jaren 2008 en 2009. Momenteel financiert de gemeente Bergen op Zoom de bedrijven jaarlijks op basis van een

De belangenvereniging heeft in dit kader recentelijk de opdracht ge-

jaarplan.

geven een camerabewakingssysteem aan te leggen. Dit systeem werkt via het breedbandnetwerk en is sinds mei 2011 opgeleverd en opera-

Het aanleggen van een glasvezelnetwerk is een van de eerste activi-

tioneel. De opdracht is verleend aan een aanbieder van informatie- en

teiten geweest die is opgepakt op het terrein TNP. De bedrijventer-

communicatiediensten via breedbandverbindingen. De aanbieder

15


heeft zowel het onderliggende glasvezelnetwerk aangelegd als de benodigde camera’s geplaatst. Het bedrijf beheert het glasvezelnetwerk 24/7 vanuit een eigen Network Operations Centre in Almere. De camerabeelden gaan naar de meldkamer van het bedrijf, waar ze worden opgeslagen. Vanwege het glasvezelnetwerk zijn de camerabeelden van hoge kwaliteit (hoge resolutie, in kleur). De bedrijven die zijn aangesloten bij de belangenvereniging van Waalhaven-Zuid profiteren niet alleen van de veiligheidsdiensten, maar hebben vanwege het glasvezelnetwerk ook toegang tot diensten als Voice over IP, TV over IP, Alarm over IP, et cetera. De bedrijven die zich inmiddels hebben aangesloten op het netwerk geven aan dat het netwerk hen helpt om kwaliteit te blijven garanderen in de 24-uurs economie van de Rotterdamse haven, vanwege de stabiele en snelle verbinding. Het aangelegde netwerk is een ‘open’ netwerk. Dit houdt in dat de bedrijven diensten af kunnen nemen van elke willekeurige provider en niet verplicht zijn de diensten van de netwerkbeheerder af te nemen.

16


7 Schoonmaak

 een parkmanagementorganisatie inschakelen die de collectieve schoonmaak organiseert.

Algemeen Elk bedrijf heeft behoefte aan schoonmaakdiensten. Collectief schoonmaakdiensten inkopen levert vaak kostenbesparing op voor de bedrijven die lid zijn van het collectief. Op bedrijventerreinen waar een schoonmaakbedrijf gehuisvest zit hebben alle betrokken partijen voordeel van een collectieve inkoop wanneer de diensten geleverd worden door het bedrijf dat op het terrein zit. De bedrijven kennen elkaar, wat ten goede komt aan de onderlinge betrouwbaarheid. Het schoonmaakbedrijf creëert daarnaast een stabiele markt in haar directe omgeving en kan daardoor snel leveren. Aangezien elk bedrijf behoefte heeft aan schoonmaakdiensten is het altijd nuttig om de mogelijkheden te bekijken voor het collectief inkopen van deze diensten. Ook als er niet direct in de omgeving een schoonmaakbedrijf gevestigd zit zijn er nog altijd kostenbesparingen te halen.

Maatregelen Voor een ondernemersvereniging is het collectief inkopen van schoonmaakdiensten op twee manieren mogelijk:

Wanneer een ondernemersvereniging zelf de collectieve inkoop van schoonmaakdiensten organiseert is het effectief hier een werkgroep voor op te richten die de verantwoordelijkheid draagt voor het organiseren van de schoonmaak. Naast het inkopen van schoonmaakdiensten kunnen er ook afspraken gemaakt worden met een leverancier van schoonmaakproducten over product- of pakketkortingen die gelden voor de leden van een ondernemersvereniging.

In de praktijk De praktijk van het collectief inkopen van schoonmaakdiensten is dat het een kostenbesparing oplevert. Zoals gemeld bij de algemene beschrijving is het, indien mogelijk, efficiënt als er een schoonmaakbedrijf op het bedrijventerrein zelf aanwezig is die de schoonmaakdiensten aanbiedt. Het onderling vertrouwen tussen ondernemers is in dat geval vaak groter wat het maken van afspraken makkelijker maakt. Voor de ondernemer met het schoonmaakbedrijf betekent het dat hij of zij een stabiele vraag uit de directe omgeving kan verwachten.

 zelf bij schoonmaakbedrijven offertes opvragen en in gesprek gaan met de beste aanbieding over de voorwaarden;

17


Voorbeeldprojecten Vereniging Bedrijven Hordijk (Rotterdam), 44 hectare, 120 bedrijven Bij de Vereniging Bedrijven Hordijk heeft de ondernemersvereniging afspraken gemaakt met een bedrijf dat handelt in reinigingsmiddelen, hulpmaterialen, gereedschappen en hygiëne producten. Het bedrijf biedt de ondernemers van Vereniging Bedrijven Hordijk vijf aanbieden:  Inventarisatie van het assortiment van reinigingsmiddelen, hulpmaterialen, gereedschappen en hygiëneproducten bij een bedrijf. Op basis van de inventarisatie stelt het bedrijf een (aantrekkelijke) aanbieding op van deze producten, maar dan geleverd door henzelf. Hierbij neemt het bedrijf als uitgangspunt dat hun alternatieve producten vriendelijker zijn voor het milieu.  In de zomer biedt het bedrijf regelmatig een opfrisactie aan waarin ze de toiletruimtes van de aangesloten ondernemers opfrissen.  Ze leveren de reinigingsmiddelen en overige producten voor alle aangesloten ondernemers op bedrijventerrein Hordijk.  Ze rekenen geen voorrijkosten bij service en reparatie aan bij henzelf gekochte gereedschappen en hygiëneproducten van een specifiek merk voor alle aangesloten ondernemers.  Het bedrijf biedt de ondernemers op de Hordijk gratis gebruik aan van hun e-commerce site waar klanten de volledige inkoopbestel procedures kunnen managen van order tot factuur.

18


8 Inkoop onderhoud gebouwen en of groen

de beschikbare budgetten bij de gemeente moet de parkmanagementorganisatie ook bekijken wat het benodigde budget voor groen-

Algemeen Goed onderhoud van zowel de openbare ruimte als van het bedrijfsvastgoed op een bedrijventerrein geeft het terrein een goede uitstraling. Een goede uitstraling komt niet alleen positief over op bezoekers, maar zorgt er ook voor dat het vastgoed beter haar waarde behoudt en het bedrijventerrein een prettige werkplek is. Onvrede over de uitstraling en kwaliteit van het groen op een bedrijventerrein is vaak voor een ondernemersvereniging de aanleiding om hier gezamenlijke activiteiten voor te ontwikkelen. Ook kan de gemeente soms initiatiefnemer zijn, wanneer ze haar takenpakket opnieuw vormgeeft en mogelijke taken bij bedrijven neer wil leggen.

Maatregelen Als de knelpunten ten aanzien van groenonderhoud of onderhoud van het vastgoed niet op te lossen zijn met organisatorische aanpassingen op het terrein, kunnen de ondernemers een collectief project starten. De ondernemers moeten hierbij vastleggen over welk gebied het precies gaat en welke objecten wel en niet meegenomen worden.

In de praktijk Voor groenonderhoud is afstemming met de gemeente belangrijk. De gemeente heeft gemeentelijke budgetten voor groenonderhoud. Naast

onderhoud is. Als het benodigde budget de beschikbare budgetten overschrijdt zullen de bedrijven dit gat moeten dichten. Uiteindelijk levert een verzorgde uitstraling van het bedrijventerrein en de groenvoorzieningen in de openbare ruimtes met name voor waardebehoud van het vastgoed en komt het positief over op bezoekers zoals klanten. Ook ervaren de medewerkers hun werkplek als prettiger indien er groenvoorzieningen nabij zijn. Deze aspecten zijn belangrijk voor een gezonde bedrijfsvoering. Daarnaast is een verzorgd bedrijventerrein belangrijk voor het maatschappelijk draagvlak voor het bedrijventerrein. Een groen bedrijventerrein kan daarnaast bijdragen aan doelstellingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen.

Voorbeeldprojecten Bedrijventerrein Bijdorp Barendrecht In Barendrecht op het terrein Bijdorp wordt het onderhuod aan groenvoorzieningen en het opruimen van zwerfvuil op maatschappelijk verantwoorde wijze aangepakt met het Tuinprojekt Groenservice van de Stichting Pameijer. De Stichting is tevens gevestigd op het bedrijventerrein en met hen is een afspraak gemaakt om al het zwerfvuil dat aanwezig is op het terrein, te verwijderen. Bijzondere hieraan is dat de stichting Pameijer vindt dat mensen met een verstandelijke beperking

19


of psychiatrische problematiek thuis horen in de samenleving, net als

tegen de uitbreiding van het terrein, is er een groep vrijwilligers opge-

ieder ander. Zij zetten zich met buren, met collega’s op het werk, met

zet die de oeverzwaluwwand onderhouden en de ontwikkelingen in de

kinderen in het gewone onderwijs of met clubgenoten van de sport-

natuurstrook monitoren.

vereniging dagelijks in voor ruim 2.000 medewerkers en 500 vrijwilligers om meer dan 4.000 cliënten te ondersteunen op alle levensterreinen: wonen, werken, vrije tijd en sociale contacten. Onder andere door hen werk te bieden zoals het verwijderen van zwerfvuil en onderhouden van groen op bedrijventerreinen. De stichting wil de cliënten laten participeren in de samenleving waardoor zij zij op een gewone, natuurlijke manier contacten en relaties met andere mensen kunnen ontwikkelen. De werkregio van de stichting is de regio Rijnmond en de Zuid-Hollandse eilanden. Bedrijventerrein van Biomassa Van Werven Energie, Biddinghuizen Op het bedrijventerrein van Biomassa Van Werven Energie in Flevoland, was er een uitbreidingsbehoefte. Dit kon echter niet doordat het terrein grenst aan de ecologische hoofdstructuur (EHS) en de lokale milieugroep bezwaar maakte tegen uitbreiding van het terrein. Landschapsbeheer Flevoland heeft het bedrijventerrein vervolgens begeleid om de beperkingen vanwege de EHS om te zetten in kansen. Op het bedrijventerrein is een natuurstrook aangelegd waar ondermeer een zwaluwwand van 300 nestgaten is geplaatst. Door het aanleggen van de natuurstrook is de EHS versterkt, waardoor het bedrijventerrein ruimte kon creëren om uit te breiden. Samen met het IVN natuur- en milieueducatie, de groep die in eerste instantie bezwaar tekenden

20


9 Vervoersdiensten en bereikbaarheid

 Vanpoolen: een vorm van besloten vervoer waarbij een busje voor het vervoer van de werknemers vanaf een centraal verzamelpunt

Algemeen Om congestie op terreinen tegen te gaan, de algehele verkeersdruk te verminderen, bereikbaarheid te verbeteren of parkeerproblemen tegen te gaan kan een ondernemersvereniging naar andere vervoerswijzen zoeken, waaronder het collectief inkopen of organiseren van een vervoersdienst waarmee mensen snel en betrouwbaar vervoer hebben tussen een centrale plaats en het bedrijventerrein.

Maatregelen Er zijn verschillende maatregelen die de bereikbaarheid van een bedrijventerrein kunnen verbeteren. Een parkmanagementorganisatie pakt het organiseren van deze maatregelen op of een ondernemersvereniging gaat zelf in de vorm van een werkgroep aan de slag met vervoer en bereikbaarheid. Maatregelen ten aanzien van bereikbaarheid zijn onder meer:  combineren van vervoer van personen (collectief vervoer);  combineren van goederenvervoer zoals bijvoorbeeld het bundelen van afvalstromen;  stimuleren van andere vormen van personenvervoer (OV, fietsgebruik, carpoolen, et cetera);  gezamenlijk gebruik van parkeercapaciteit.

(station, of P+R bijvoorbeeld) naar het bedrijventerrein rijdt.  Een ‘gesloten’ busverbinding voor alleen werknemers: een busverbinding tussen twee plaatsen die langs het bedrijventerrein komt. Vanaf beide plaatsen kunnen werknemers de bus naar het bedrijventerrein pakken.  Een ‘open’ buslijn exploiteren in samenwerking met ov-autoriteiten, gemeente en andere financiers en belanghebbenden, waarbij niet alleen de werknemers, maar ook bezoekers en andere mensen gebruik kunnen maken van de buslijn.

In de praktijk Collectief vervoer heeft een aantal voordelen, namelijk een verkorte reistijd van personeel, betere bereikbaarheid voor klanten die met het OV komen, een betere doorstroming van verkeer op het bedrijventerrein, reductie van de vervoerskosten en een grotere betrouwbaarheid ten aanzien van reistijden van werknemers en bezoekers. Collectief vervoer organiseren is niet gemakkelijk. Het reguliere OV is gesubsidieerd en werkt met concessies waarvan de regels jaren vastliggen. Het is makkelijker om besloten vervoer te organiseren. Dit is ongesubsidieerd en bezoekers mogen dan in principe niet meereizen omdat de dienst alleen voor werknemers is opgezet.

Verschillende manieren om collectief vervoer te regelen zijn:

21


Een ondernemersvereniging moet samenwerking zoeken met een

Voordat de Goudse Poort Expresse reed, reisde vijf procent van de

openbaar vervoeraanbieder en een systeem ontwikkelen waarbij er

werknemers met een strippenkaart of sterabonnement met de bus

voor beide partijen een win-win situatie ontstaat om een ‘open’, voor

vanaf het station naar de Goudse Poort. Voor deze vijf procent betalen

iedereen toegankelijke, busverbinding op te zetten. De manier waarop

de deelnemende bedrijven aan de Expresse nu een bedrag aan de

dit georganiseerd wordt is niet eenduidig. In onderstaand voorbeeld-

parkmanager die hiervan vervoer inkoopt bij een vervoersbedrijf (Con-

project is een aansprekend voorbeeld nader toegelicht.

nexxion). Al het personeel van de deelnemende bedrijven ontvangt een Goudse Poort-kaart voor de bus. De bus rijdt als officieel regulier

Voorbeeldprojecten

openbaar vervoer en is daarom tegen normaal tarief ook toegankelijk

Goudse Poort (Gouda),

voor bezoekers en personeel van werkgevers die niet meedoen.

Op bedrijventerrein de Goudse Poort werken 7.000 personen. Het is een terrein dat ooit een toplocatie was, maar inmiddels is verpaupert.

De Goudse Poort-kaart wordt gesponsord door een mobiliteit service-

De provincie Zuid-Holland, gemeente Gouda, vastgoedeigenaren en

provider in Nederland die samen met de parkmanager voor de admi-

projectontwikkelaars hebben in 2008 het plan opgevat om het terrein

nistratie zorgt. De serviceprovder waardeert elke kaart op tot een

te revitaliseren, waarbij de ligging van het terrein aan de A12 en A20

mobiliteitskaart die toegang geeft tot trein, taxi, OV-fiets, P+R-

het grootste pluspunt van het terrein is. Het terrein kampte echter met

parkeren en pool- en huurauto’s voor een extra betaling per kaart van

bereikbaarheids- en parkeerproblemen waardoor de bedrijven en

€30,-.

vastgoedexploitanten een beter collectief vervoer wensten. De Goudse Poort Express wordt geëxploiteerd op basis van de OVOm beter collectief vervoer te realiseren is in 2006 de Goudse Poort

subsidie en op basis van de bijdragen van het bedrijventerrein.

Expresse gaan rijden. De stadsbus valt onder het reguliere openbaar vervoer, maar het bedrijfsleven betaalt eraan mee. Daarnaast is een

In de praktijk blijken vooral kleinere bedrijven enthousiast te zijn. Bij

deel gefinancierd uit een Europese Interreg-subsidie van Optimum 2

grotere bedrijven duurt de implementatie wat langer, omdat zij te ma-

(deze subsidie is in 2008 stopgezet). Elke 20 minuten vertrekt de bus

ken hebben met eigen vervoerregelingen en CAO-afspraken. Voor

vanaf het station in Gouda.

vastgoedontwikkelaars is het voordeel dat zij de dienst aanbieden als onderdeel van het huurcontract. Voor nieuwe bedrijven op de Goudse

22


Poort is de mobiliteitskaart een uitkomst, omdat het bedrijf dan geen

lobbywerk van een ondernemersvereniging. De belangenvereniging

eigen vervoerbeleid hoeft te ontwikkelen.

Goudse Poort is opgericht door en voor vastgoedeigenaren en vertegenwoordigd op circa 85 procent van het terrein; een sterke ba-

Aandachtspunten

sis voor onderhandelingen en lobbyactiviteiten.

Bij de Goude Poort werken de ondernemers en de OV autoriteit samen aan de busverbinding. Werkgevers betalen mee waardoor zij er belang bij hebben dat hun personeel de bus gebruikt. Door de Goudse Poortkaart is de bus laagdrempelig. Het opzetten van een samenwerking tussen overheden, werknemers, werkgevers, vervoerder en vastgoedpartijen zoals in Gouda is niet gebruikelijk. Dit heeft meerdere redenen:  OV exploitatie hangt af van reizigersopbrengsten en overheidsbijdragen. Als andere partijen meebetalen stijgen de inkomsten, maar is er ook het risico dat overheidssubsidies afnemen waardoor het voordeel vedwijnt.  Er zijn verschillende belangen. Voor ov-autoriteiten geldt namelijk, meer ritten -> hogere kosten. Reizigersaantallen zijn leidend in het opzetten van nieuwe lijnen en stopzetten van bestaande lijnen. Voor werkgevers, vastgoedeigenaren en gemeenten is bereikbaarheid het belangrijkst en niet de reizigersaantallen. Kosten en baten zijn daardoor niet evenredig verdeeld over de belanghebbenden.  De belanghebbenden zijn niet gewend samen te werken. Ovaanbieders zijn gewend te werken met concessies en contracten. Om lokale initiatieven op te zetten vergt veel kennis van zaken en

23


10 Bewegwijzering naar / op het terrein

proces met een inventarisatie van de huidige bewegwijzering en wat daar aan schort (onduidelijk, verouderd). De punten waarop verbete-

Algemeen Op veel bedrijventerreinen is bewegwijzering aanwezig, maar deze is niet altijd up-to-date, op onduidelijke plaatsen neergezet of niet goed meer zichtbaar door groen of andere ontwikkelingen op het terrein. Het is dan ook nuttig om de kwaliteit van de bestaande straatnaamborden regelmatig kritisch te beoordelen op duidelijke leesbaarheid en of ze (nog steeds) duidelijk verwijzen en wegwijzen. De vindbaarheid van ondernemers, maar ook van bijvoorbeeld parkeerplekken, op een bedrijventerrein kan aanzienlijk verbeteren wanneer de ondernemers gezamenlijk zorg dragen voor goede bewegwijzering. Dit kan een ondernemersvereniging oppakken door het gezamenlijk organiseren van informatiepanelen en –borden. Informatiepanelen bevatten verschillende soorten informatie, zoals informatie over de op het terrein gevestigde bedrijven, al dan niet met het adres erbij, en een eventuele routeomschrijving op het bedrijventerrein (PCP). De keuze voor welke informatie op de panelen weergegeven wordt is aan de ondernemers en is afhankelijk van het knelpunt dat er is.

Maatregelen De ondernemersvereniging of belangenvereniging kan dit als een project oppakken in haar takenveld, of uitbesteden bij een parkmanagementorganisatie. Indien de vereniging het zelf oppakt begint het

ring nodig is worden vervolgens aan alle betrokkenen voorgelegd zodat er draagvlak ontstaat voor de veranderingen die nodig zijn. De vervolgstap is om in detail vast te leggen welke stappen ondernomen worden, welke maatregelen bedrijven individueel oppakken en welke gezamenlijk. De afbakening van het gebied waarvoor bewegwijzering wordt opgezet is ook een belangrijke beslissing; welke straten worden op welke wijze aangegeven, is hier een rangorde in aan te brengen, welke parkeerplaatsen worden aangegeven, et cetera.

In de praktijk Bij nieuwe terreinen is de gemeente, in overleg met de doelgroep, de initiatiefnemer voor gezamenlijke bewegwijzering. Bij de aanleg van een nieuw terrein is het ook het makkelijkst om goede bewegwijzering mee te nemen in de fysieke realisatie van het terrein. Het lastige bij oudere terreinen is dat er niet altijd sprake is van een heldere structuur. Het belang van goede bewegwijzering is dan wel groter. Bij een bestaand terrein zijn de ondernemers vaak wel alleen bereid zich in te zetten voor verbeterde bewegwijzering wanneer ze ook daadwerkelijk een knelpunt ervaren op dit punt. Een bereikbaar bedrijventerrein met een heldere bewegwijzering is voornamelijk prettig voor personen die niet dagelijks op het terrein

24


komen en er daardoor niet goed bekend zijn. Dit zijn met name de klanten van de ondernemers op het terrein. Een goede bewegwijzering

Bedrijventerrein Marslanden te Zwolle

maakt ook dat je als bedrijf zichtbaar bent voor bezoekers van het

De meeste bedrijven werken met bewegwijzering waarbij straatnamen

terrein die niet specifiek voor jouw bedrijf komen, maar mogelijk po-

en bedrijfsnamen vermeld staan. Op bedrijventerrein Marslanden in

tentiële klanten zijn. Zichtbare en heldere bedrijfsuitingen zijn daar-

Zwolle is in 2008 een nieuw systeem bedacht. De bewegwijzering op

voor een pre. Naast de herkenbaarheid van bedrijven en het verge-

bedrijventerrein Marslanden in Zwolle was gedateerd en onvolledig.

makkelijken van de route voor klanten, help duidelijke bewegwijzering

Het nieuwe systeem dat is bedacht maakt niet langer gebruik van

mee aan een kwalitatief bedrijventerrein en dito uitstraling.

bedrijfsnamen of straatnamen, maar van kleur en een letter/cijfercombinatie. Het bedrijventerrein is opgedeeld in verschilledne

Een ander voordeel van goede bewegwijzering, die overeenkomt met

deelgebieden. Deze deelgebieden en de kleinere deelgebieden hierin

de routebeschrijving van navigatiesystemen is dat het zoekend rijge-

worden met een kleur, letter en cijfer aangegeven. De kleur en letter

drag voorkomt en daardoor de verkeersveiligheid vergroot.

staan voor de verschillende deelgebieden, het cijfer staat voor een straat of deelgebiedje. Een bedrijf zit bijvoorbeeld op G1, H2, J3 etc.

Voorbeeldprojecten

De bezoeker zal zich in eerste instantie oriënteren op kleurstelling en

Havenschap Moerdijk

deelgebied en kan daarna eenvoudig op basis van een cijfer het be-

Het industrieterrein van het havenschap Moerdijk is een proeftuin

treffende bedrijf vinden. De vindbaarheid van de bedrijven is verbe-

voor projecten ten aanzien van duurzaamheid en bedrijventerreinen.

terd. Het werkt optimaal wanneer bedrijven ook in hun communicatie-

Om het terrein duurzamer te maken zijn er ook initiatieven op het

uitingen de codes van de verwijsborden gebruiken.

gebied van bereikbaarheid, waaronder het verbeteren van de bewegwijzering. Het is een groot bedrijventerrein waarvan de bereikbaarheid niet overal optimaal is. Om het verkeer desondanks in goede banen te leiden is er een bewegwijzeringsplan gemaakt. Dit plan is ingetekend op een plattegrond en vervolgens gerealiseerd. De nieuwe bewegwijzering leidt bezoekers direct naar de juiste locatie waardoor ook de verkeersveiligheid is verbeterd op het terrein.

25


11 Keurmerk Veilig Ondernemen Algemeen Het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) is ontwikkeld om op een structurele wijze de criminaliteit en onveiligheid op bedrijventerreinen aan te pakken. Jaarlijks wordt er veel schade geleden door ondernemers door criminaliteit en onveiligheid. Het KVO biedt een structuur voor het opbouwen van een samenwerking tussen ondernemers, de gemeente, politie en brandweer waarbij overlast en criminaliteit worden aangepakt en de veiligheid in een gebied wordt vergroot. Er is een keurmerk voor bedrijventerreinen (KVO-B) en één voor winkelgebieden (KVO-W). Het Keurmerk Veilig Ondernemen houdt in dat verschillende partijen (bijvoorbeeld: ondernemersvereniging, gemeente, politie, brandweer, MKB Nederland) zich gezamenlijk gaan inzetten om een bedrijventerrein veiliger te maken en verloedering tegen te gaan door onder andere afspraken te maken over het structureel aanpakken van criminaliteit en overlast. Landelijk zijn er momenteel 380 bedrijventerreinen met KVO actief. KVO in het kort:  simpele maatregelen met goede kosten-baten verhouding;  veel aandacht voor preventie;  integrale aanpak;

 continuïteit, structureel hoger veiligheidsniveau.

Maatregelen Om KVO op te zetten zijn er verschillende stappen te nemen. Het stappenplan voor het halen van het KVO ziet er als volgt uit:  samenwerking vormgeven: werkgroep formeren en intentieverklaring tekenen;  veiligheid analyseren: o.a. nulmeting uitvoeren en cijfers interpreteren;  plan van aanpak opstellen en convenant tekenen;  KVO-B aanvragen: audit en certificaat Basis Samenwerken (twee jaar geldig);  uitvoeren maatregelen en activiteiten uit plan van aanpak;  evaluatie: bijstellen analyse en plan van aanpak;  plan van aanpak vernieuwen;  hercertificering aanvragen: audit en certificaat Continu Samenwerken (twee jaar geldig). Voor het KVO worden er integraal afspraken gemaakt waarin iedere deelnemende partij de intentie vastlegt om de veiligheid op een terrein structureel te verbeteren door gerichte maatregelen te nemen.

In de praktijk Het gewenste resultaat van het KVO is een structureel hoger veiligheidsniveau, geen verdere verloedering en een integrale samenwer-

26


king, waardoor kosten en inspanning over veel partijen worden ge-

aanpak opgesteld met grote uitdagingen om in 2012 een nog beter en

deeld. Om het KVO te halen moeten ondernemers wel menskracht en

veiliger ondernemersklimaat te realiseren op de verschillende bedrij-

middelen beschikbaar stellen. Zo zijn er kosten verbonden aan het

venterreinen in Helmond.

aanvragen van het Certifivaat Basis Samenwerking en het certificaat Continu Samenwerken (de hercertificering na twee jaar). Deze kosten

Een van de acties uit het nieuwe plan van aanpak is het realiseren van

bedragen ongeveer 1.850,- euro. Daarnaast komen er bijvoorbeeld

intelligent cameratoezicht op de industrieterreinen. Hiermee moet de

vergaderkosten en portokosten bij voor de ondernemers die zich inzet-

veiligheid op de terreinen aanzienlijk worden vergroot. Goed voor alle

ten voor het KVO.

partijen; minder overlast, veilig gevoel en besparing op de kosten voor het bedrijfsleven maar ook voor de overheid!

Voorbeeldprojecten Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) op bedrijventerreinen opgewaar-

Vanuit MKB-Nederland is het proces tot het KVO begeleid.

deerd, een opmaat naar een nog beter en veiliger ondernemersklimaat in Helmond In Helmond is het voortdurend werken aan een beter en veiliger ondernemersklimaat op de verschillende bedrijventerreinen beloond met het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) Continue Samenwerking. De Stichting Bedrijventerreinen werkt samen met de bedrijventerreinen de Stichting Collectieve Beveiliging Groot Schooten, BZOB, Hoogeind en de Weijer op het gebied van KVO. Zij zitten in een koepelorganiatie waarin naast de bedrijventerreinen ook de Gemeente Helmond, Politie en Brandweer vertegenwoordigd zijn. Er zijn drie afzonderlijke werkgroenen van de verschillende terreinen. De samenwerking van deze afzonderlijke werkgroepen verhoogt de effectiviteit en kennisuitwisseling onder ondernemers. De Stichting heeft inmiddels een plan van

27


12 Lobby richting overheden

door de ondernemers is ingehuurd, kan het meest bereiken als de discussiepunten breed gedragen worden onder de ondernemers. Een

Algemeen Bedrijventerreinen hebben te maken met verschillende zones en normen zoals geluidszones en milieunormen. De uitgangspunten voor de normen worden nationaal vastgesteld en de lokale overheden moeten deze normen aanhouden in hun ruimtelijke plannen. Zo mag er geen woonfunctie ontwikkeld worden naast een bedrijventerrein als rond het terrein een zware milieuzone ligt. Het probleem dat ondernemers op bedrijventerreinen regelmatig ervaren is dat gemeenten aan de randen van deze zones andere functies ontwikkelen. Mochten bedrijven op het bedrijventerrein willen uitbreiden, dan moeten zij dit doen zonder dat ze daarmee de milieuzonevergroten. De groeimogelijkheden van bedrijven op bedrijventerreinen worden door dit soort problematiek vaak ingedamd. Om dit te voorkomen is een sterke lobby vanuit de bedrijventerreinen richting lokale overheden noodzakelijk. Door te lobbyen kunnen ondernemers voortijdig hun stem laten gelden in het opstellen van ruimtelijke plannen en beleidskaders ten aanzien van bedrijventerreinen.

Maatregelen Betrokkenheid bij de omgeving en eensgezindheid onder de ondernemers zijn belangrijke ingrediënten voor een succesvolle lobby richting overheden. De lobbyist, al dan niet een ondernemer of iemand die

actieve ondernemersvereniging met een groot ledenbestand is hierbij een sterk vertrekpunt. Als een hoge organisatiegraad ontbreekt bij de ondernemers is het belangrijk dat er een ondernemer bereid is een stevige voortrekkersrol te spelen, om de andere ondernemers mee te krijgen.

In de praktijk Ondernemers zijn over het algemeen goed op de hoogte van de risico’s van het ondernemerschap en ontwikkelingen die hun bedrijf mogelijk negatief beïnvloeden. Ondernemers die niet lid zijn van een branchevereniging of ondernemersvereniging en tegen een probleem aanlopen, zoals geplande woningbouw naast het terrein waardoor zij toekomstige uitbreidingsplannen niet meer kunnen realiseren, vallen vaak terug op het netwerk dat zij in de loop der jaren hebben opgebouwd. Indien ze tegen problemen aanlopen die ze niet alleen kunnen oplossing gaan ze vaak een tijdelijke samenwerking aan met andere ondernemers die het probleem herkennen. In de praktijk blijkt dat bedrijven die een probleem ervaren vaak snel kunnen schakelen en in staat zijn medestanders te vinden. Het tijdelijk inhuren van een lobbyist is dan ook een van de mogelijkheden. In bovenstaande beschrijving reageren de ondernemers op knelpunten die zich voordoen. Met een effectieve lobby kan echter preventief

28


gewerkt worden aan het voorkomen van knelpunten. Door goede contacten te onderhouden met de lokale overheden weten zowel de on-

Behalve betrokken te zijn bij fysieke ontwikkelingen in Oostzaan, heeft

dernemers wat er speelt in de bestuurlijke arena als ook de bestuur-

de CBO zich ook sterk gemaakt voor snellere service van de gemeen-

ders wat er speelt bij de ondernemers.

te. Er is nu één gemeentelijk loket waar de ondernemers uit Oostzaan terecht kunnen met alle vragen over regelgeving etc. De betrokken

Wanneer een ondernemersvereniging besluit een lobbyist in te huren

wethouder zit bij het bestuurlijk overleg van de CBO, waardoor de

zitten er uiteraard kosten verbonden. Indien een ondernemer deze rol

lijnen korter zijn. De gemeenteverkiezingen in 2010 heeft de CBO

oppakt is het met name een tijdsinvestering. Afspraken over of, en

aangegrepen om haar standpunten en wensen kenbaar te maken bij

indien ja hoe deze tijdsinvestering eventueel gecompenseerd wordt

de gemeente door middel van een tienpuntenlijst. Afgezien van het

moeten door de ondernemersvereniging gemaakt worden.

gevoel dat heerst bij de CBO dat de gemeente hier ook daadwerkelijk iets mee heeft gedaan, heeft het in ieder geval geholpen bij het verbe-

Voorbeeldprojecten

teren van de contacten met de gemeente.

Contactgroep Bedrijven Oostzaan (CBO) Het CBO voert twee keer per jaar overleg met het college van W&B van de gemeente Oostzaan. Naast lokaal overleg, heeft de CBO ook contacten met andere overheden over infrastructuur, milieuzaken, energieprijzen, onroerend zaakbelasting of over verkeersvoorzieningen en plannen. De CBO is eigenlijk niet een specifieke bedrijventerreinvereniging, CBO behartigt de belangen van alle Oostzaanse ondernemingen, ook die in het centrum gevestigd zijn. Het CBO heeft in de afgelopen jaren verschillende dingen op de bestuurlijke agenda gezet. Zo hebben ze ooit door middel van een enquête aangetoond, dat er een bedrijventerrein moest komen aan de rand van Oostzaan, omdat het vrachtverkeer door het centrum van Oostzaan toenam. Uit de daaropvolgende lobby is bedrijventerrein De Ambacht voortgekomen.

29


13 Kennisuitwisseling en innovatieontwikkeling

heden die de ondernemers hebben en krijgen om elkaar te leren kennen. Een tweede stap is het opbouwen van onderling vertrouwen. Bij

Algemeen Bedrijven op een bedrijventerrein kunnen van elkaars aanwezigheid profiteren door niet alleen gezamenlijk diensten in te kopen, maar ook door hun kennis met elkaar te delen en gezamenlijk aan innovatieontwikkeling te doen. Er zijn verschillende manieren om kennisuitwisseling vorm te geven. Bijvoorbeeld op informele wijze door ontmoetingen te creëren bij borrels en netwerkbijeenkomsten, of kijkdagen bij bedrijven te organiseren waardoor ondernemers leren van elkaars bedrijfsactiviteiten en eventuele samenwerkingsmogelijkheden geïdentificeerd worden. Kennisuitwisseling kan ook op een bredere schaal plaatsvinden, waarbij de ondernemers op een bedrijventerrein de samenwerking zoeken met onderwijsinstellingen of onderzoeksinstituten. Deze samenwerking bestaat vaak uit meeloopdagen op het bedrijf, workshops, presentaties of een inhoudelijke bijdrage van een ondernemer aan carrièredagen en/of loopbaanontwikkeling.

Maatregelen Voor een effectieve kennisuitwisseling of innovatieontwikkeling is het belangrijk dat er voldoende sociale infrastructuur aanwezig is op een bedrijventerrein. Met sociale infrastructuur bedoelen we de mogelijk-

een goed functionerende en actieve ondernemersvereniging is er vaak al een basis gecreëerd van wederzijdse kennis en vertrouwen. Een ondernemersvereniging weet vaak wat de knelpunten zijn op het bedrijventerrein en heeft bij goed functioneren al eerdere knelpunten aangepakt. Ondernemers hebben hierdoor het signaal gekregen dat hun ‘buren’ zich sterk maken voor het terrein en zal de bereidheid groter zijn om elkaar te ondersteunen door kennis uit te wisselen. Indien er nog geen gedegen basis is en de ondernemers op een terrein elkaar nog niet goed kennen, is het belangrijk klein te beginnen met het bij elkaar brengen van de ondernemers en het peilen waar hun behoeften liggen en wat zij hierin voor elkaar kunnen betekenen. Voordat ondernemers daadwerkelijk tot kennisuitwisseling overgaan moeten zij hier zelf meerwaarde in zien en het vertrouwen hebben dat hun kennis op een juiste manier wordt gebruikt en ingezet door collega ondernemers op het terrein.

In de praktijk Het opzetten van een sociale infrastructuur kan door ontmoetingen te organiseren en creëren. Een ondernemersvereniging initieert daarvoor bijvoorbeeld (netwerk)bijeenkomsten en kijkdagen. Ook behoort het tot de mogelijkheden om een digitale omgeving op te zetten waar ondernemers zichzelf kunnen profileren en nader kennismaken met

30


elkaar. Er zijn (beperkte) kosten aan verbonden om een digitale sociale infrastructuur op te zetten. Vaak is deze digitale infrastructuur nog

 op een plattegrond alle leden te zien (of alle leden binnen een gebied);

niet voorhanden en moet dit speciaal voor de ondernemers ontwikkeld

 per e-mail of telefonisch contact te leggen met collega-bedrijven;

worden. Het opzetten van (netwerk)bijeenkomsten en kijkdagen kost

 deel te nemen aan specifieke deelgroepen;

met name tijd, omdat vaak zaken als een vergaderruimte voorhanden

 een indruk te krijgen van de activiteiten en producten van een

zijn bij een van de ondernemers. Door het beschikbaar stellen van de

onderneming;

eigen voorzieningen brengt het opzetten van een real-time sociale

 een virtuele rondleiding te doen;

infrastructuur slechts beperkte kosten met zich mee.

 kennis en documenten te delen;  te ontdekken welke bedrijven in welke branches werkzaam zijn.

Voorbeeldprojecten Werkgevers Drechtsteden In 2010 is de ‘Werkgevers Drechtsteden sphere’ opgezet. De sphere is een digitale omgeving die zoveel als mogelijk een persoonlijk gesprek kan benaderen. De sphere is een internettoepassing die de juiste context kan creëren voor een vooraf geselecteerde doelgroep. In de sphere wordt gelijk aan een website informatie verstrekt, maar kunnen de deelnemers actief input leveren en met elkaar communiceren. De sphere van de Werkgevers Drechtsteden is opgebouwd uit een verzameling profielen. Hierdoor is het met de Werkgevers Drechtsteden sphere mogelijk om:  het bedrijf te presenteren;  eigen producten te presenteren;  bedrijfspresentaties te bekijken;  contactpersonen te vinden;

31


14 Ondernemersfonds

die erbij betrokken zijn, wat zijn de belangrijkste doelstellingen van het fonds, welke voor- en nadelen doen zich voor bij het instellen van

Algemeen Op een bedrijventerrein ontstaat vaak de behoefte aan aanvullende activiteiten op het takenpakket van de gemeente om de kwaliteit van een bedrijventerrein te behouden of te verbeteren. Deze activiteiten vallen vaak onder parkmanagement of centrummanagement en zijn activiteiten als het organiseren van beveiliging, evenementen, promotie, bereikbaarheid, et cetera. Niet alle ondernemers op een terrein willen echter investeren in dit soort maatregelen en delen niet mee in de kosten, maar wel in de voordelen. Door deze ‘freeriders’ stagneert vaak de ontwikkeling op terreinen, omdat de investeringsbereidheid van andere ondernemers hierdoor afneemt. Het ondernemersfonds is hier een oplossing voor. Het ondernemersfonds bestaat uit gelden die de gemeente ontvangt via een voor alle ondernemers verplichte heffing. ‘Freeriders’ worden zo uitgesloten.

Maatregelen Niet voor elke gemeente en elk bedrijventerrein is het instellen van een ondernemersfonds geschikt. Deskundige hulp bij het eventueel

een fonds? Op deze vragen moeten ondernemers en gemeenten eerst een passend antwoord vinden voordat definitief tot een ondernemersfonds besloten wordt.

In de praktijk Een ondernemersfonds kan op basis van verschillende heffingsgrondslagen tot stand gebracht worden. Voorbeelden van instrumenten die zijn ingezet om het fonds op te zetten en mee te financieren zijn:  de algemene middelen;  de baatbelasting;  Kamer van Koophandelheffing;  onroerende zaak belasting;  precariobelasting;  reclamebelasting. Voor het toepassen van elk van bovenstaande instrumenten is een goede publiek-private samenwerking nodig. De lokale overheid moet namelijk de gelden innen en deze vervolgens in het ondernemersfonds storen. Voor een goede samenwerking is het daarom belangrijk om voorafgaand aan het instellen van het ondernemersfonds de taakverdeling en de bevoegdheden vast te leggen.

opzetten van een ondernemersfonds is vaak niet overbodig, omdat er keuzes gemaakt moeten worden. Keuzes ten aanzien van de partijen

32


Omdat een ondernemersfonds over het algemeen moeilijk van de

Het doel van het fonds is het versterken van het ondernemersklimaat

grond komt zijn er verschillende organisaties die hierbij kunnen on-

voor en door collectieve ondernemers in de stad. Ondernemers heb-

dersteunen, zoals MKB Nederland en VNO-NCW. Beide partijen heb-

ben immers naast individuele belangen ook collectieve belangen.

ben in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Hierbij kan gedacht worden aan collectieve beveiliging op een bedrij-

en het ministerie van Economische Zaken (nu Economie, Landbouw

venterrein, promotie van een winkelcentrum, maar ook de feestver-

en Innovatie) een instrument ontwikkeld, namelijk de bedrijfgerichte

lichting, de intocht van de Sint of een marketingcampagne voor een

gebiedsverbetering. Dit initiatief heeft in mei 2009 geleid tot de expe-

bepaald extra koopmoment.

rimentwet bedrijfsgerichte gebiedsverbetering, of te wel de Bedrijven Investeringszone.

Alleen collectief georganiseerde initiatieven kunnen een beroep doen op het fonds. Dat wordt een trekkingsrecht genoemd. Dat is de kracht

Voor meer informatie over ondernemersfondsen zie:

van het fonds. Daarmee wordt het gedrag van "freeriders" doorbroken.

www.ondernemersfonds.nl

Voorbeeldprojecten Bedrijventerrein Gouwespoor Gouda. Alle ondernemers en eigenaren van bedrijfspanden in Gouda betalen met ingang van 2009 een opslag van 5% op hun OZB-aanslag. Die meeropbrengst van de OZB wordt in een fonds gestort dat ten goede komt aan ondernemers en wordt beheerd door de Stichting OndernemersFondsGouda. De gemeenteraad van Gouda heeft besloten dit fonds voor een periode van drie jaar in het leven te roepen. Voor het einde van die periode wordt geëvalueerd en wordt besloten om er wel of geen vervolg aan te geven.

33


15 Bedrijven Investeringszone

Maatregelen Ondernemers of gemeenten kunnen met het idee komen een BIZ op

Algemeen Een Bedrijven Investeringszone (BIZ) is een gebied waarbinnen de ondernemers die er gevestigd zitten een private organisatie oprichten (vereniging of stichting) waarbinnen ze zorg dragen voor veiligheid, leefbaarheid en kwaliteit op het bedrijventerrein of winkelgebied. Om investeringen te doen binnen de BI-zone wordt een gebiedsgerichte bestemmingsheffing geheven onder de ondernemers. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de draagvlakmeting onder ondernemers en kunnen bij voldoende draagvlak een heffing instellen voor het betreffende gebied. Deze heffing kan maximaal vijf jaar van kracht zijn en is gebaseerd op de waarde van de onroerende zaken. Momenteel is er geen ruimte voor nieuwe BIZ-initiatieven, omdat wettelijk tot afgelopen 5 mei gemeenten een BIZ-verordening konden goedkeuren. Daarna volgt pas de stemming en draagvlakmeting. Ondanks dat de regeling inmiddels gesloten is, is het een belangrijke regeling voor bedrijventerreinen (geweest) waarvan nog veel bedrijventerreinen invloed ondervinden. Daarom behandelen we de BIZ hier alsnog.

te starten. In eerste instantie vindt er veel overleg plaats tussen ondernemers en tussen ondernemers en gemeenten om onder andere de volgende punten vast te stellen:  Wat is de beoogde BIZ (geografische afbakening)?  Welke activiteiten willen we oppakken in de BIZ?  Welke middelen hebben we hiervoor nodig?  Hoe pakken we de organisatie en uitvoering aan? Als de ondernemers naar aanleiding hiervan besluiten door te gaan richten zij een vereniging of stichting op die de activiteiten zal uitvoeren. De afspraken worden omgezet in een verordening en overeenkomst tussen ondernemers en gemeente. Deze verordening moet vastgesteld worden door de gemeenteraad, maar treed pas in werking wanneer er voldoende draagvlak onder ondernemers voor is. Hiervoor doet de gemeente een draagvlakmeting. Er is wettelijk vastgelegd wanneer er voldoende draagvlak onder ondernemers is voor een BIZ. Alle ondernemers moeten de gelegenheid krijgen om voor of tegen de BIZ te stemmen. Minimaal de helft van de ondernemers die bijdrageplichtig zijn moet gestemd hebben en zij moeten minimaal de helft van de WOZ-waarde op het terrein vertegenwoordigen. Als hiervan tweederde voor het invoeren van een BIZ

34


stemt is er voldoende draagvlak. En kan er een wettelijk vastgelegde

De BIZ kan op drie verschillende manieren stoppen:

heffing ingevoerd worden voor alle ondernemers in de BIZ.

1) Er is een moment in de verordening vastgelegd waarop de BIZ opgeheven wordt.

Als er sprake is van een BIZ dan is de vereniging vervolgens verant-

2) Het draagvlak voor een BIZ kan afnemen. Wanneer dit blijkt uit een

woordelijk voor de uitvoering van de afgesproken activiteiten en een

hernieuwde draagvlakmeting kunnen de ondernemers de BIZ be-

jaarlijkse verantwoording naar de gemeente en de ondernemers in de

sluiten op te heffen.

BIZ.

3) Juli 2015 loopt de BIZ-wet af. De BIZ die er zijn houden op dat

In de praktijk

In 2013 wordt de wet echter geëvalueerd. Blijkt het een succes dan is

In een BIZ worden activiteiten uitgevoerd in aanvulling op de activitei-

het mogelijk dat de wet een permanent karakter krijgt.

moment op te bestaan.

ten van de gemeente. Dit zijn voornamelijk activiteiten die ook in dit factbook staan beschreven, zoals:

Om de BIZ te financieren wordt er naar rato een verplichte heffing

 bewegwijzering;

ingesteld op basis van de WOZ waarde van het kantoor- of bedrijfs-

 groenvoorzieningen

pand. Op deze manier voorkomen de ondernemers ‘freeriders’ die niet

 schoonmaak

investeren maar wel de vruchten plukken van de activiteiten die ont-

 brandveiligheid;

wikkeld worden door collega-ondernemers. De heffing bedraagt

 verbeteren van verkeersvoorzieningen

meestal enkele honderden euro’s per jaar. Hoe hoger de WOZ waarde, hoe hoger de bijdrage aan de BIZ.

Als de BIZ eenmaal is toegewezen krijgt de stichting of vereniging een voorschot op de subsidie waarmee ze aan de slag kunnen. Zolang de

Voorbeeldprojecten

vereniging/stichting activiteiten volgens het afgesproken plan uitvoert

BI-zone Havens van Stellendam (Binnenhaven) en Korteweg

voldoen ze aan de subsidievoorwaarden.

Eind 2010 heeft de ondernemersvereniging Goedereede een informatiebijeenkomst over de BIZ georganiseerd waar ruim 40 ondernemers op af kwamen. Tijden de bijeenkomst hebben de ondernemers gesproken over de financiële en praktische gevolgen van het invoeren

35


van de BIZ. In november is een draagvlakmeting uitgevoerd door de gemeente die positief is uitgevallen. Uiteindelijk is er per 1 januari 2011 sprake van een BI-zone Havens van Stellendam (Binnenhaven) en Korteweg. Vooral de veiligheid op de bedrijventerreinen Havens van Stellendam en Korteweg is een aandachtspunt binnen de BIZ. Het aantal inbraken en andere vormen van criminaliteit is de afgelopen jaren flink gestegen op de terreinen. Volgens het plan van de BIZ zijn er inmiddels de stappen genomen om het volgende te bereiken:  Hekken rond het terrein  Mededelingsborden over de veiligheid op het terrein  Camera’s bij de hekken De BIZ wordt naar rato gefinancierd door alle, op de terreinen gevestigde, bedrijven. Waardoor er geen ‘freeriders’ kunnen zijn. Afhankelijk van inschaling op basis van de WOZ betalen ondernemers circa 280 euro (WOZ maximaal 300.000 euro) tot circa 725 euro per jaar (WOZ minimaal 800.000 euro). De gemeente Goedereede is medefinancier voor Є 50.000. Contactpersoon: Bert Visser, telefoon 06 53882127, [email protected] of Bert de Boer, telefoon 06 51343160, e-mail [email protected]

Kijk op http://www.biz-nl.nl/ voor meer informatie over de BIZ

36


16 Colofon © juli 2011 Kamer van Koophandel Rotterdam Deze publicatie is opgesteld in opdracht van: Kamer van Koophandel Rotterdam Blaak 40 Postbus 450 3000 AL Rotterdam Contactpersoon: Mw. L. (Linda) van der Windt, beleidsadviseur Regiostimulering

Het auteursrecht van deze publicatie berust bij de Kamer van Koophandel Rotterdam. Gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan mits daarbij de bron wordt vermeld. Deze publicatie is in samenwerking ontwikkeld met: Decisio | Economisch onderzoek en advies Valkenburgerstraat 212 1011 ND Amsterdam

Telefoon: 010-402 76 02 E-mail: [email protected] Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze publicatie? Neem dan contact op met de hiervoor genoemde contactpersoon van de Kamer van Koophandel Rotterdam.

37

Inspiratieboek parkmanagement. Voorbeelden uit de praktijk; samenwerking op bedrijventerreinen. Rotterdam, augustus 2011

Recommend Documents