Innovatie in het onderwijs aan kinderen met specifieke onderwijsbehoeften
Machteld Verbruggen Secretaris-generaal VVKBuO
Innovatie? o Aanpassing: beperkt zich tot de reeds aanwezige systeemeigenschappen (zoals kleur, vorm, toepassing). o Innovatie: realiseert veranderingen in het systeem door (bv) toevoegingen van nieuwe eigenschappen en functies, door een andere realisatie van bestaande functie. o Uitvinding: grensoverschrijdend en systeem ontwerpend, creatie van een nieuw concept.
Vandaag o Gewoon – buitengewoon onderwijs – Gescheiden systemen – Anders gestructureerd
o Buitengewoon onderwijs – Hoog gespecialiseerd – Doelgroepen op basis van medische diagnose
o Mengvormen: GON/ION
Visie op handicap evolutie doorheen de tijd PERSOON
BEGELEIDING
STRUCTUUR
BELEID
Patiënt
Behandelen
Instituut
Segregeren
Leerling
Trainen
Speciale Voorziening Normalisatie
Cliënt
Ontwikkelen/
Gewone Voorziening
Zorgvraag beantwoorden
Burger
Ondersteunen
Participatie
Thuis
INCLUSIE
(naar drs. X. Wieringa, 1998 - Colloquium BuBaO)
Sociaal model handicap o Geen probleem bij persoon met een beperking. o Probleem bij de organisatie van de maatschappij. o Handicap = een participatieprobleem. o “Men is niet gehandicapt, men wordt gehandicapt”.
Handicap
Géén handicap
Géén handicap
2012 o 1993: VN-Standaardregels over gelijkheid van kansen van personen met een handicap. o 1994: Salamanca Verklaring over onderwijs aan kinderen met speciale noden. o 2006: VN-Verdrag over Rechten Personen met een Handicap.
Inclusief onderwijssysteem? o Iedereen heeft recht op onderwijs. o In geïntegreerde structuren. o Als integraal deel van het algemeen onderwijssysteem. o Voldoende toegankelijk en met ondersteunende diensten om aan de specifieke onderwijsbehoeften te voldoen.
Inclusief onderwijssysteem? o Voor alle groepen van gehandicapten ongeacht aard en ernst van handicap ongeacht leeftijd en geslacht. o Met betrokkenheid van ouderorganisaties en organisaties van gehandicapten. o Met flexibele leerprogramma’s, goede leermiddelen. o Met bijscholing voor leerkrachten en ondersteunende leerkrachten.
Inclusief onderwijssysteem? o Indien het gewoon onderwijs nog onvoldoende is af te stemmen dan kan nog wel specifiek aangepast onderwijs. o Met dezelfde kwaliteitsnormen en doelen als het gewoon onderwijs. Nauw verbonden met gewoon onderwijs Met minstens even groot aandeel uit onderwijsmiddelen. o Dit buitengewoon onderwijs bereidt voor op onderwijs in het gewoon onderwijs. o Geleidelijke integratie van dit buitengewoon onderwijs in het gewoon onderwijs. o Buitengewoon onderwijs blijft het meest geschikte onderwijs (momenteel) in sommige gevallen, voor bepaalde leerlingen.
Inclusief onderwijssysteem?
o Geen duaal onderwijssysteem meer. o 2008: “Buitengewoon gespecialiseerd”: visie VVKBuO op plaats buitengewoon onderwijs toekomst.
DUOO - expertisecentrum o Documentatiecentrum: onderwijs bieden & te consulteren vanuit expertise. o Uitwisselings- en ontmoetingscentrum: knooppunt voor alle aspecten m.b.t. kinderen en jongeren met specifieke onderwijsbehoeften. o Ondersteuningscentrum: onderwijs bieden & uitzendkrachten naar gewoon onderwijs.
ll. uit GO in observatie in BuO
BuO met Nascholings- en overlegcentrum (N) GO-school
X
ll. met spec. noden individueel in GO
lln. met spec.noden in afzond.klassen in GO
OP
overleg platform
X N OP X
X N
Basisprincipes voor een specifiek onderwijs aan kinderen met specifieke onderwijsbehoeften o Kinderen/jongeren op de eerste plaats als kind/jongere benaderen maar wel recht doen aan hun specifieke behoeften. o Personen met een handicap en/of hun ouders = partners volwaardig participatie bij beslissingen m.b.t. onderwijs. o Totale ontwikkeling staat voorop cognitie, sociaal-emotioneel, motoriek, context.
Basisprincipes o Kwaliteitsonderwijs: - tegemoetkomen aan onderwijsvraag is belangrijker dan de onderwijscontext waarin dit gebeurt. - aanbod past zich aan de vraag aan, niet omgekeerd.
o Kinderen/jongeren centraal: - nooit offeren aan een bepaald systeem. - inclusief onderwijs: theorie is ondergeschikt aan de praktijk.
o Afstemming is een proces: - een zoektocht die nooit af is... “a never ending story”. - optimaliseren en bijsturen wat bestaat. - bewaken en bewaren van het goede dat bestaat. - nieuwe ontwikkelingen planmatig invoeren.
Basisprincipes o Gelijke kansen: verschillende uitgangspositie verantwoordt een gedifferentieerde aanpak onderwijs op maat. o
Mentaliteitswijziging: een geleidelijk proces school én maatschappij hebben eigen rol bij de realisatie van een mentaliteitswijziging en groeiende openheid.
o
Respect voor deskundigheid én verantwoordelijkheid van élke partner, betrokken bij gewoon of buitengewoon onderwijs.
En nu?
Tijd voor actie! We beginnen eraan…
