Inleiding tot de digitale fotografie 1 Inleiding Fotografie betekent: “Schrijven met licht” - Camera Obscura (beeldvorming) Beelden bewaren - pas sinds begin 19e eeuw Klassieke fotografie -> licht wordt omgezet in een beeld op basis van lichtgevoelige emulsies op film en papier
camera obscura Digitale fotografie -> omzetting gebeurt d.m.v. elektronica (beeldsensor zet licht om in elektronische signalen) -> ander fototoestel -> andere verwerking Wat blijft hetzelfde? - licht valt door een objectief - diafragma bepaalt hoeveel licht er op het lichtgevoelige element valt (scherptediepte) - sluitersnelheid bepaalt hoe lang het licht op het lichtgevoelige element valt (bewegingsonscherpte)
beeldsensor
Inleiding tot de digitale fotografie 2 Algemene begrippen uit de (digitale) fotografie Wat is een diafragma? - grootte van de opening van het objectief, uitgedrukt in een getal dat de verhouding weergeeft van de focusafstand tot de diameter van de opening – groot getal is kleine opening (f/22) – klein getal is grote opening (f/4). Wat is sluitersnelheid? - de tijd dat de beeldsensor licht kan ontvangen – bij bewegende onderwerpen: snelle (korte) sluitersnelheid gebruiken om scherpe opnamen te maken. Wat is een groothoek- en een teleobjectief?
- bij een groothoek komt er veel op de foto (perspectiefvervorming) – bij een teleobjectief wordt het onderwerp schijnbaar dichterbij gehaald (zoals bij een verrekijker) – zoomobjectieven hebben een variabele brandpuntafstand (variabele hoek) - digitale zoom is het vergroten van de beeldpunten, wat even goed kan gebeuren op de pc, met een beeldbewerkingsprogramma en geeft geen kwaliteitsverbetering (beeld wordt slechter).
Inleiding tot de digitale fotografie Wat is onscherpte?
onscherpte – bewegingsonscherpte – scherptediepte - er is bewegingsonscherpte (beeldstabilisatie verkleint de beweging van de camera) – en er is onscherpte door foutieve afstandsinstelling – scherptediepte is de zone waarin het beeld nog als scherp wordt aanzien en is afhankelijk van het gebruikte diafragma (f/22 geeft grote scherptediepte – f/3,5 geeft weinig scherptediepte) en de afstand tot het onderwerp. Wat is het belang van scherptediepte? – Niet altijd is een volledig scherpe foto nodig. Bijvoorbeeld bij macro- en portretopnamen is een kleine scherptediepte aangenamer; de achtergrond wordt hierdoor minder storend;. het “belangrijkste” van de foto komt beter tot zijn recht.
Inleiding tot de digitale fotografie Wat is resolutie? Megapixels? Afbeeldingformaat? Bestandsomvang op memorycard - Compressie (jpeg - gif - tiff - bmp) Hoeveel pixels zijn nodig? - vuistregel: als je een foto wil (laten) afdrukken, zorg dan dat je per millimeter zeker 10 pixels hebt (v.b. 100 x 150 mm = 1000 x 1500 pixels)
Benodigd aantal pixels voor een afdruk - voor afbeelding op het scherm hoef je niet meer pixels te hebben dan er op het scherm kunnen worden weergegeven (1024 x 768 op een standaard 17” scherm)
Inleiding tot de digitale fotografie Het histogram Een histogram is een grafische weergave van het aantal pixels van een afbeelding, die dezelfde helderheid hebben – je kunt er heel nauwkeurig en objectief de helderheid en het contrast mee beoordelen Stel je voor dat de beeldsensor van onze camera een matrix van emmertjes zou zijn en dat het licht dat er opvalt, water zou zijn dat in onze emmertjes valt. Wanneer er geen licht op de sensor valt (geen water in de emmertjes) dan blijven alle emmertjes leeg. (volledig zwarte foto)
Wanneer er maximaal licht op gans de sensor valt (maximaal hoeveelheid water valt) dan zijn na korte tijd alle emmertjes vol. (volledig witte foto)
Wanneer er een gemiddelde hoeveelheid licht op de sensor valt (gemiddelde hoeveelheid water valt) dan zijn na korte tijd alle emmertjes half gevuld. (volledig grijze foto)
Het histogram geeft nu in grafiek weer hoeveel emmertjes er leeg blijven, hoeveel halfvol en hoeveel helemaal vol. In het eerste geval zijn er 24 emmertjes leeg. In ons tweede geval zijn er 24 emmertjes vol. In het laatste geval zijn er 24 emmertjes half-vol. We nemen in ons voorbeeld gemakkelijkheidshalve een klein aantal emmertjes (24); in de praktijk zijn er uiteraard veel meer fotogevoelige cellen in ons fototoestel. In de moderne toestellen loopt dit gauw op tot 8 miljoen.
Als we ons histogram bekijken kunnen we dus zien of er veel of weinig licht op de beeldsensor is gevallen. Het geeft ons een beeld over de lichtverhoudingen: de helderheid en het contrast in onze opname. Als je er goed mee leert werken is het een heel handig instrument om onze foto optimaal te corrigeren wat betreft helderheid, contrast en kleurtoon. Tegenwoordig hebben een aantal fototoestellen de mogelijkheid om het histogram te bekijken direct na de opname. Het beeldbewerkingsprogramma dat we gaan gebruiken om onze foto optimaal te maken heeft de mogelijkheid om het histogram te tonen.
Inleiding tot de digitale fotografie We veronderstellen een vierde situatie: Slechts de linkerhelft van onze 24 emmertjes krijgen nu water te verwerken; de rechtse helft blijft leeg. Het histogram zal er dan als volgt uitzien:
Merk op dat de positie van de volle en de lege emmertjes niet overeenkomt met de positie in ons histogram. Links op het histogram is LEEG (geen licht of ZWART) Rechts op het histogram is VOL (volle licht of WIT) Links / rechts heeft dus niets te maken met de positie in onze opname.
We gaan nog een stapje verder: 6 emmertjes (linksonder) blijven leeg – 6 emmertjes (rechtsonder) zijn voor ¼ gevuld – 6 emmertjes (rechtsboven) worden voor de helft gevuld en 6 emmertjes (linksboven) zijn voor ¾ gevuld.
Inleiding tot de digitale fotografie Op het histogram kunnen we zien dat geen enkel emmertje helemaal gevuld is. Er ontbreekt dus wit op onze foto. (Te weinig helderheid). Als we dit nodig vinden kunnen we nu met ons beeldbewerkingsprogramma de helderheid en het contrast zeer precies gaan instellen tot we wel 100% wit in onze foto hebben.
histogram Tips voor betere foto’s Verander van standpunt Doe eens een stap opzij en kijk hoe je beeld verandert. Zak door je knieën – ga op een stoel staan … Denk aan de Gulden snede Zet je onderwerp niet altijd in het midden van je beeld. De opname wordt daardoor dikwijls saai. Gebruik de “sterke punten” van de foto.
Inleiding tot de digitale fotografie Gebruik als het kan ook aanwezige lijnen om het oog van de kijker naar je onderwerp te leiden. Gebruik van de flits Denk na over het gebruik van de flits. Flitslicht flitst de sfeer weg. Gebruik je flits bij te sterke contrasten (invulflits). Let op het scherpstelpunt Meestal stelt de camera automatisch scherp op het middelpunt van je beeld. Als je onderwerp niet in het midden staat, is de scherpte meestal niet juist ingesteld. Zet eerst je onderwerp in het midden; druk de ontspanknop HALF in en hou hem vast. Kadreer en druk dan af. Kom dichterbij je onderwerp of zoom in Er worden veel foto’s genomen waarbij het hoofdonderwerp te klein wordt afgebeeld. Ga dichterbij of zoom in zodat je onderwerp groter wordt. Let op storende voor- en achtergronden Voorgrond en achtergrond mogen je foto “omkaderen” maar mogen de aandacht niet afleiden. Doe storende zaken weg of kies een ander standpunt zodat ze buiten beeld vallen. Kijk naar het Licht Fotografie = schrijven met Licht. Kijk naar het licht en voel hoe de sfeer van jouw foto erdoor bepaald wordt. “Strijklicht” geeft mooie foto’s en zorgt voor reliëf in de foto. Hard licht is zelden mooi. Tegenlicht – licht van opzij – licht van achter geeft verschillende foto’s. Probeer iets te vertellen Een foto zou ons iets moeten vertellen. Steek een verhaal in je foto. Laat je fantasie werken. Humor in je foto, maakt een voltreffer van je opname. Voordelen van digitale fotografie ten opzichte van de klassieke fotografie: - geen kosten voor film en ontwikkeling - resultaat is onmiddellijk te beoordelen - zeer snel bewerkbaar via pc – en ook verstuurbaar (e-mail en web) - wisbaar
Inleiding tot de digitale fotografie 3 Het digitaal fototoestel Er zijn drie categorieën toestellen: - de digitale reflex - de digitale compact - de bridgecamera (hybride camera) Vergelijking van de drie soorten Reflex
Bridge
Compact
Groter en zwaarder; veel accessoires mogelijk
Gemiddelde grootte en gewicht
Klein van afmetingen Gemakkelijk mee te nemen - op te bergen
Kijken door zoeker; Live-view
Op schermpje
Op schermpje
Video soms mogelijk
Video mogelijk
Video mogelijk
Verwisselbare objectieven (stof !)
Vast objectief; dikwijls grote zoom
Vast objectief; zoombereik rond 3x
Grotere sensor = minder beeldruis = grotere gevoeligheid
Gemiddelde sensor
Kleinere sensor = meer beeldruis = meer licht nodig
Veel instelmogelijkheden ook manueel mogelijk
Meestal redelijk veel instelmogelijkheden
Weinig instellingen; eenvoudig maar beperkt
Vanaf ≈ 500€ → 3.000€
Vanaf ≈ 250€ → 500€
Vanaf ≈ 100€ → 500€
Inleiding tot de digitale fotografie 4 Gebruik van het digitale fototoestel Aan de hand van de beschikbare toestellen bekijken we in ’t kort de meest voorkomende instelmogelijkheden van onze camera.
Het menu gebruiken
Inleiding tot de digitale fotografie De menu-toets Van het ene menu naar het andere (via de vierwegschakelaar) Door de menu’s “scrollen” (met de vierwegschakelaar)
Inleiding tot de digitale fotografie
Een menu-item kiezen (SET-toets) – submenu’s Keuze bevestigen (SET-toets) Belangrijkste instellingen: Taal Datum – Tijd Afmeting (aantal pixels)
Inleiding tot de digitale fotografie Kwaliteit
Gevoeligheid (ISO)
Witbalans
Inleiding tot de digitale fotografie Kiezen van het geschikte programma. - stand Auto (automatisch) - stand P (programma – eigen instellingen) - stand T of S (tijdvoorkeuze) (time – speed) - stand A (diafragmavoorkeuze) (aperture) - stand M (manueel - handmatig) - vooringestelde programma’s: portret – sport – macro – landschap – zonsondergang – nachtopname – enz.
Aparte toetsen Flits (Auto – Rode ogen – Uit) Opnamevertraging (zelfontspanner) Belichtingscompensatie Afstand (macro)
Inleiding tot de digitale fotografie Display-toets (Info)
Vuilbakje
Inleiding tot de digitale fotografie 5 Foto’s op de pc zetten Via USB-kabel of kaartlezer - via Windows-Verkenner (Win XP / Vista) – via beeldviewerprogramma – via beeldbewerkingsprogramma Kopiëer uw foto's naar een map op je harde schijf Bekijken met een “viewer” of “browserprogramma” Pas daarna de foto's op de camera (of kaartje) wissen Recht zetten (draaien) Slechte (minder goede) opnamen verwijderen (wees selectief ! ! !)
Inleiding tot de digitale fotografie 6 Foto’s bewerken Werk in een nieuwe map als je met belangrijke foto's te doen hebt! Laat je originele afbeeldingen zoals ze zijn; werk op kopieën in een nieuwe map. Er zijn twee vormen van fotobewerking: - corrigeren en - photoshoppen Corrigeren van foto’s: - rechtzetten horizon (roteren) - rode ogen verwijderen - uitsnijden
- contrast en helderheid (kleur) aanpassen - perspectief corrigeren (vallende lijnen)
Fotobewerking: - rand toevoegen (kader) - collages maken - creatieve manipulaties
- omzetten naar sepia of “zwart-wit” - storende elementen verwijderen (klonen) - elementen toevoegen of combineren (lagen)
Inleiding tot de digitale fotografie 7 Foto’s bewaren Klasseren in mappen Methode van klasseren (chronologisch - volgens thema - volgens doel …) BACKUPS MAKEN op andere drager! Een harde schijf kan crashen - een DVD kan onleesbaar worden - een geheugenstick kan verloren gaan! Foto’s kopiëren - verplaatsen - herbenoemen - verwijderen Je foto's zijn onvervangbaar en worden kostbaarder met de tijd. Een CD of DVD kost niets in verhouding tot de onbetaalbare herinneringen die op je foto's staan. Zelfs een externe harde schijf kost nu bijna niets meer. Gebruik herbeschrijfbare DVD's (DVD-RW).
Inleiding tot de digitale fotografie 8 Foto’s tonen Op TV (via speciaal kabeltje) Op PC: bureaublad - schermbeveiliging - diareeks (Windows viewer – Faststone) - powerpoint Op een digitaal fotokader In fotoalbum - afdrukken (via fotohandelaar - via website - zelf)
Inleiding tot de digitale fotografie 9 Foto’s en internet Foto’s doormailen als bijlage Afbeeldingen van internet downloaden (Belgiumdigital.com - Panoramio - ) Uploaden van afbeeldingen (flickr - google webalbums - )
Inleiding tot de digitale fotografie 10 Algemeenheden Batterijen - NiMH - LiIon (herlaadbaar) - Alkaline (niet herlaadbaar) Opslagmedia - CF (compact flash) - SD (secure digital) en snelheid Opname- en opstartvertraging Afmetingen van LCD-schermpje Helderheid van LCD-schermpje (buitenopnames) – Aanwezigheid zoeker EXIF-informatie Beeldviewers (Windows viewer – Faststone – IrfanView - Picasa) Beeldbewerkingsprogramma’s: Photoshop – Paint Shop - Gimp (fotocollages Teksten toevoegen - Randen - Verkleuren - Sepia - Zwart-wit – retoucheren storende elementen verwijderen - achtergrond vervangen - kleurverloop werken met lagen en maskers)
