Het digitale beeld - Bijlage
HDR-‐ FOTOGRAFIE Inleiding Wanneer je door de zoeker van je al dan niet spiegelreflex camera kijkt en een prachtige scène hebt waargenomen en vastgelegd, dan is er naderhand soms enige teleurstelling wanneer je naar de foto zelf zit te kijken. Alle mooie details die je had waargenomen zijn in sommige delen van de foto verdwenen. Dit komt doordat het menselijk oog veel meer details kan waarnemen dan gelijk welke digitale camera. HDR staat voor High Dynamic Range, letterlijk vertaald, hoog dynamisch bereik en is een techniek waarmee foto’s kunnen worden gemaakt met een extreem hoge contrastomvang. Deze hoge contrastomvang wordt bereikt door meerdere belichtingen samen te voegen tot één foto.
Zoals je kan vaststellen is bij deze foto overal veel detail te zien, zowel in de lucht, de achtergrond als op de voorgrond. Deze foto is het resultaat van het samenvoegen van 3 foto’s. Zo combineert u als het ware de schaduwpartijen van de lichtste foto(’s) met de lichtste gedeelten van de donkerste foto(‘s), waardoor de uiteindelijke HDR-‐foto zowel in de lichtste als in de donkerste delen volledige doortekening heeft. Zoek in Google naar ‚HDR’ en je krijgt meer dan 30 miljoen hits en meer dan 7 miljoen afbeeldingen. Toch is HDR-‐fotografie even populair als omstreden. HDR is om twee redenen omstreden. Ten eerste vinden sommige mensen het vreemd om zo’n foto te zien. Omdat bij een ‘gewone’ foto de schaduwen helemaal zwart zouden zijn geworden en/of de lichte delen helemaal wit, zijn we gewoon niet gewend om zulke contrastbeheersing in een foto te zien. De tweede en belangrijkere reden is dat bij het verwerken van de HDR-‐foto vaak wat vervreemdende effecten ontstaan. De kleurverzadiging gaat vaak omhoog en er ontstaat een soort “3D-‐effect” doordat kleine details versterkt worden. Dat valt weliswaar te voorkomen als in de techniek de juiste balans wordt gebruikt, maar sommige mensen vinden dat juist leuk en overdrijven die effecten daarom nog sterker.
HDR - Fotografie
1
Digitale fotografie
Het digitale beeld - Bijlage
Wat is Dynamic Range? Iedere camera, scanner of ander medium dat een beeld kan weergeven heeft een dynamisch bereik of ‘dynamic range’. De beste manier om het begrip in termen van de fotografie te vertalen is ‘ het verschil in helderheid tussen de lichtste delen die nog net doortekening vertonen en de donkerste delen die nog net doortekening vertonen’. Als we het dynamisch bereik uitdrukken als het verschil in helderheid dan kunnen we als eenheid het bekende begrip ‘stop’ gebruiken. Een stop is het verschil tussen twee aansluitende diafragmawaarden of een halvering/verdubbeling van de sluitertijd. Er is nogal een verschil in dynamisch bereik tussen de werkelijkheid, ons oog en de camera, … Buiten in de zon 17 stops Menselijk oog 14 stops Film camara 11 stops of lager Digitale spiegelrefexcamera tussen de 8 en 9 stops Pc-‐scherm 9 stops Afdruk van een foto 7 stops Samengevat kan men dus stellen dat het onderwerp dat we fotograferen soms een veel hoger dynamisch bereik heeft dan de camera kan vastleggen. Extreem hoge contrasten en dus een extreem hoog dynamisch bereik krijgen we vooral als we speciale opnames willen maken. Een foto binnenhuis, waarbij men door een raam naar buiten kan kijken, is zo’n voorbeeld.
Als we dus een scène willen fotograferen met een hoger dynamisch bereik dan dat van onze camera, krijgen we dus een probleem, nl. clipping van de lichte en/of de donkere pixels. Clipping betekent dat de lichtste, dus al volledig witte pixels eigenlijk nog lichter hadden moeten zijn. Of andersom: dat de donkerste, dus al volledig zwarte pixels nog donkerder hadden moeten zijn. Daardoor is er geen verschil meer tussen bepaalde waarden en verliest de foto dus doortekening; alles is egaal wit of zwart in dat deel van de foto. Een typisch voorbeeld van het voorgaande is de foto van een hotelkamer De kamer zelf is perfect belicht, maar het raam is één uitgebeten wit vlak waarin geen enkel detail meer te herkennen is, laat staan dat je ziet hoe het uitzicht is.
HDR - Fotografie
2
Digitale fotografie
Het digitale beeld - Bijlage
HDR kan hier vaak een oplossing zijn. HDR staat dus voor de mogelijkheid om het dynamisch bereik van een foto hoger te maken dan dat van de camera, via het combineren van verschillend belichte opnamen.. Om dit te begrijpen gaan we even kijken wat een camera doet met een scène waarvan het dynamisch bereik te groot is. Stel dat we een scène fotograferen waarvan het dynamisch bereik 12 stops is. Het histogram van die scene zou er als de afbeelding hieronder kunnen uitzien.
scène met 12 stops dynamisch bereik Gaan we deze scène fotograferen met een camera met een dynamisch bereik van 8 stops en belichten we zodanig dat de donkerste partijen precies goed worden belicht, dan krijgen we een histogram zoals hieronder links. De donkerste 8 stops van de scène zijn goed belicht en de lichtste 4 stops zijn volledig geclipt. Zij vormen de piek aan de rechterkant van het histogram. Maken we een tweede foto, nu met gemiddelde belichting, dan krijgen we het histogram hieronder in het midden. De middelste 8 stops zijn goed belicht, de lichtste en de donkerste 2 stops zijn geclipt en vormen een piek aan weerszijden van het histogram. Zelfde redenering voor het rechtse histogram: de lichtste 8 stops zijn goed en de rechtse 4 stops zijn geclipt. Belichting met fototoestel met 8 stops en respectievelijk belicht op: donkerste delen middenste delen lichtste delen De combinatie van deze drie afbeeldingen levert ons het onderste histogram op
Dit is kort samengevat wat HDR-‐fotografie inhoudt.
HDR - Fotografie
3
Digitale fotografie
Het digitale beeld - Bijlage We kunnen nu wel een opname maken met 12 stops aan dynamisch bereik, maar we hebben onthouden van daarnet dat beeldschermen of printers dit groot bereik niet kunnen weergeven of afdrukken. Om dit te bereiken moet de foto met het dynamisch bereik teruggebracht worden naar een foto die wel afdrukbaar is en tegelijkertijd een natuurlijk uitzicht behoudt. Dit proces noemen we tonemapping.
o b1/750, 1/180 and 1/45 s.
HDR - Fotografie
4
Digitale fotografie
Het digitale beeld - Bijlage
HDR: voorbereiding van het toestel Uit al wat voorafgegaan is weten we nu dat HDR-‐fotografie begint met het maken van een serie opnamen, waarbij u de belichting gaat variëren. Die opnamen worden dan op de computer met speciale software gecombineerd tot één foto met een extreem hoog dynamisch bereik; de HDR-‐opname. Hieronder volgen een aantal algemene richtlijnen waarbij u best rekening houdt om met succes uw eerste HDR-‐foto’s te schieten: - Neem je foto’s op statief, werk liefst met afstandsbediening: § omdat je meerdere opnames van dezelfde scene gaat maken en het eindresultaat een zo scherp mogelijke foto moet worden, wil je geen bewegingsverschillen. § maak gebruik van draadloze of bekabelde afstandbediening; telkens je op de ontspanknop duwt kan je beweging veroorzaken. Deze bewegingen, hoe klein ook, zullen de scherpte van de foto beïnvloeden. § zet image stabilisatie op lens of toestel af, dit is algemeen zo bij fotograferen van op statief. § een beetje naar links of rechts, naar beneden of boven bewegen, wat niet abnormaal is wanneer je vanuit de hand fotografeert kan verschillen in perspectief veroorzaken. § klap de spiegel op, sommige camera's hebben deze functie, de liveview functie doet het zelfde. Kan je camera dit niet is dit geen probleem, het is geen vereiste. Het verminderd de kans op trilling dat is alles. - Controleer de ISO-‐waarde: § deze moet zo laag mogelijk gehouden worden om zo weinig mogelijk ruis in de foto toe te laten. - Zet je toestel op RAW: § Jpeg laat maar 256 levels toe, Raw meer dan 4000. - Zet je lens op manuele focus: § je kan de autofocus wel gebruiken om eerste scherp te stellen, maar zet het toestel daarna op manueel. De reden is dat de camera anders steeds opnieuw scherp gaat stellen voor elke foto. Hierdoor kunnen kleine scherpteverschillen ontstaan, waardoor de verschillende foto’s weer niet perfect passen in het uiteindelijk resultaat. § tip: vergeet manuele focus niet terug af te zetten naderhand. - Stel in op handmatige witbalans. - Stel het toestel in op Diafragma Prioriteit (Aperture Priority): § -
de sluitertijd zal variëren om de onder-‐ en overbelichting te realiseren.
Maak gebruik van de AEB -‐ mode (Auto Exposure Bracketing) van uw toestel. § tip: vergeet de AEB-‐mode niet af te zetten wanneer je klaar bent De weersomstandigheden spelen ook een rol, HDR op een dag met veel wind is geen goed idee.
Maak gebruik van spotmeting en het histogram. Zorg ervoor dat de mode ‘Continu opnames’ opstaat
HDR - Fotografie
5
Digitale fotografie
