Federaal memorandum
De stem van kinderen en jongeren in de drie gemeenschappen van België in aanloop naar de federale verkiezingen van 25 mei 2014 door de drie jeugdraden in België.
Inhoudstafel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Werkgelegenheid Klimaat en duurzame ontwikkeling Sociale Zekerheid Participatie Mobiliteit Regelgeving Binnenlandse zaken en justitie
Inleiding Voor u ligt het federaal memorandum van de JClub, die de jeugdraden van de drie Gemeenschappen in België verenigt. Jeugdbeleid is een exclusieve bevoegdheid van de Gemeenschappen. Toch kiezen wij er als jeugdraden voor om samen te werken op het federale niveau en voor de federale verkiezingen onze aanbevelingen neer te schrijven. Op federaal niveau worden heel wat wetten en Koninklijke Besluiten goedgekeurd die het leven van kinderen en jongeren sterk beïnvloeden. We zijn ervan overtuigd dat jeugdbeleid ‘integraal’ uitgewerkt moet worden. Jeugdbeleid gaat over alles wat kinderen en jongeren aanbelangt en doorkruist daarom heel wat sectoren en spreidt zich bovendien ook uit over verschillende overheidsniveaus. De samenvallende verkiezingen in 2014 bieden een uitgelezen kans om over alle sectoren en niveaus heen een jeugdvriendelijk beleid te realiseren. De participatie van kinderen en jongeren vormt voor de JClub de rode draad doorheen ons werk. Kinderen en jongeren hebben een eigen mening over tal van onderwerpen en willen inspraak in de totstandkoming van de regels en wetten die hen treffen. Daarom pleiten we om hen de ruimte te geven om te participeren. Luister naar hun stem! En doe dit rechtstreeks of via jeugdorganisaties. Dit zal zorgen voor een grotere gedragenheid en betere en duurzame regelgeving. We hebben onze aanbevelingen kort en bondig verwoord per bevoegdheidsdomein. We raden u aan om deze aandachtig te lezen. Met veel genoegen lichten we ook persoonlijk onze standpunten toe. Aarzel dus niet om ons te contacteren.
Lander Piccart Voorzitter Vlaamse Jeugdraad
Laurent Fastrez Ondervoorzitter Conseil de la Jeunesse
Torben Backes Interim voorzitter Rat der deutschsprachigen Jugend
1. Werk Bestrijden van de jeugdwerkloosheid Werkgelegenheid is in de huidige context van economische crisis en een moeilijke sociale situatie een absolute prioriteit voor jongeren in België. Aan het einde van juli 2013 zat in België bijna één jongere op vijf onder de 25 zonder werk. In Brussel is de situatie nog alarmerender. Hier bereikt de jeugdwerkloosheidsgraad 29%. Jongeren vormen een sleutelelement voor de economische en sociale toekomst van het land. De werkgelegenheid van jongeren moet daarom een prioriteit zijn voor de federale regering. Er is nood aan coördinatie tussen het beleid op verschillende niveaus en er moet voldoende geïnvesteerd worden om effectief een antwoord te bieden op de werkloosheid bij jongeren.
De jeugdgarantie De Raad van Ministers formuleerde een aanbeveling over de ‘jeugdgarantie’ aan de lidstaten van de EU. De jeugdgarantie heeft als doelstelling ervoor te zorgen dat alle jongeren tot 25 binnen vier maanden nadat zij werkloos zijn geworden of het formele onderwijs hebben verlaten, een goed aanbod krijgen voor een baan, voortgezet onderwijs, een training of een stage. Voor de financiering hiervan heeft de Europese Raad een envelop van 6 miljard euro vrijgemaakt in het Europees budget 2014-2020 dat geïnvesteerd wordt in regio’s waar de jeugdwerkloosheidsgraad meer dan 25% bedraagt. De JClub ondersteunt de aanbeveling van de Internationale Arbeidsorganisatie en het Europees Parlement, dat een investering van € 21 miljard moet gedaan worden opdat deze jeugdgarantie tot resultaten kan leiden. De JClub vraagt dat bijkomende investeringen in de jeugdgarantie ook worden gedaan op nationaal niveau zodat deze alle jongeren ten goede komt. Daarenboven vragen we werk te maken van een betere coördinatie van het beleid op vlak van werk op federaal en regionaal niveau en samen te werken met jeugdorganisaties. Bij de ontwikkeling en de implementatie van de maatregelen, moeten jongeren en jeugdorganisaties betrokken worden opdat de aangeboden diensten tegemoet komen aan de noden en verwachtingen van jongeren.
Beroepsinschakelingstijd De hervorming van de wachtuitkering die werd doorgevoerd heeft als gevolg dat de toenemende precarisering van jongeren nog versterkt wordt. Het systeem voorziet dat jongeren in de beroepsinschakelingstijd iedere vier maanden gecontroleerd worden, met als sanctie het verlies van uitkering wanneer de gedane inspanningen in de zoektocht naar werk als onvoldoende worden beoordeeld. De JClub erkent het belang van activering van jonge werkzoekenden. Bij deze doelstelling van activering moet evenwel de huidige realiteit op de arbeidsmarkt in rekening worden gebracht en moet het opleidingsaspect voorop staan, eerder dan de controle en sanctionering van de jongere. De JClub wil dat tijdens de zogenaamde beroepsinschakelingstijd voldoende tijd en ruimte voor initiatief wordt gelaten aan jongeren om een baan te vinden of zich persoonlijk te ontwikkelen. De controles mogen niet gebruikt worden om jongeren te dwingen om het even welke job aan te nemen op straffe van een sanctie door de RVA. De ‘underemployment’ van jongeren heeft vaak negatieve gevolgen op hun positie op de arbeidsmarkt op lange termijn. Daarbovenop vraagt de JClub om de beroepsinschakelingstijd in te korten (minder dan 12 maanden) en een kleine onkostenvergoeding van bij het begin toe te kennen om de kosten van het zoeken naar werk te dekken (niet enkel de kosten voor openbaar vervoer).
Statuut van vrijwilligers Heel wat jongeren doen vrijwilligerswerk in België of in het buitenland. Deze ervaring is erg verrijkend voor hun persoonlijke ontwikkeling en versterkt ook de sociale cohesie. Ze verhoogt ook de kansen van de jongere om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt. Dit wordt evenwel niet erkend door de RVA. Dit heeft soms negatieve gevolgen voor jongeren : de beroepsinschakelingstijd wordt stopgezet, jongeren verliezen het recht op kinderbijslag of op een werkloosheidsuitkering. Om deze situaties te vermijden, vraagt de JClub dat vrijwilligerswerk erkend wordt door de RVA.
Duurzaam en Kwaliteitsvol werk Jongeren worden met heel wat moeilijkheden en obstakels geconfronteerd om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt. Eens op de arbeidsmarkt zijn jongeren oververtegenwoordigd in deeltijds werk en in statuten waarin ze minder sociale bescherming genieten. De precarisering van jongeren op de arbeidsmarkt moet vermeden worden. Jongeren hebben recht op duurzaam en kwaliteitsvol werk. Voor heel veel jongeren betekent dit nog steeds een vaste job die hen de zekerheid en de ruimte geeft om een autonoom leven uit te bouwen.
Discriminatie op de arbeidsmarkt In onze samenleving komt discriminatie vaak voor, in het bijzonder bij sollicatie- en selectieprocedures. Om de discriminatie op de arbeidsmarkt waar heel wat jongeren het slachtoffer van zijn tegen te gaan doet de JClub een aantal voorstellen : In de eerste plaats is het van belang de vooroordelen en stereotypen die aan de basis liggen van discriminatie te bestrijden. Door tussen het middenveld en de wereld van het werk meer dialoog- en overlegruimtes te voorzien kunnen een aantal vooroordelen al doorbroken worden. Het selectie- en rekruteringsproces van kandidaten kan geobjectiveerd worden indien organisaties en bedrijven beter geïnformeerd worden over de formele rekruteringskanalen die ze kunnen gebruiken en indien men de tools en opleidingen beter bekend zou maken bij kleinere structuren zodat die werk kunnen maken van meer objectieve selectieprocedures. We stellen voor om een sensibiliseringscampagne op te zetten zodat reële en potentiële slachtoffers van discriminatie de instanties waartoe ze zich kunnen wenden en de bestaande wettelijke procedures beter kennen. Daarnaast moet de vorming van toekomstige juristen in verband met discriminatievraagstukken ook verbeterd worden.
Wettelijk kader voor stages Stages zijn van groot belang voor jongeren omdat ze hen de kans geven een eerste ervaring op te doen op de arbeidsmarkt en hun theoretische kennis die ze tijdens hun studies of opleiding hebben verworven in de praktijk te brengen. Door stage te lopen, kunnen jongeren hun kansen verhogen om zich te lanceren op de arbeidsmarkt. Stages mogen echter in geen geval betaalde arbeidsplaatsen vervangen. Daarenboven genieten stagiairs meestal niet van sociale bescherming. Tenslotte worden de competenties die tijdens een stage verworven worden, meestal niet erkend. De JClub vraagt een specifiek statuut voor stagiairs. Een wettelijk kader dat de sociale bescherming, de kwaliteitscriteria van een stage, de minimale vergoeding voor de stages buiten het formele onderwijs en een systeem voor de erkenning van de tijdens de stage verworven competenties vastlegt.
2. Duurzame Ontwikkeling en Klimaat Duurzame ontwikkeling is nodig om het welzijn van de huidige en toekomstige generaties te garanderen. Sociale ontwikkeling, economische ontwikkeling en het behoud en de bescherming van het leefmilieu moeten hiervoor in evenwicht zijn. Jongeren zijn zich hier meer dan wie ook van bewust. We worden zowel in België als wereldwijd met heel wat uitdagingen geconfronteerd op deze vlakken. Deze uitdagingen en principes zijn doorheen het memorandum verweven. We gaan onder andere in op werkgelegenheid, pensioenen en mobiliteit. Bovenal vormt de klimaatverandering een cruciale uitdaging. De rekening hiervan mag niet worden doorgeschoven naar de jongeren van vandaag en de toekomstige generaties. De klimaatproblematiek kent geen grenzen en daarom moeten zowel in België als globaal dringend meer ambitieuze maatregelen worden genomen.
Voorbeeldrol voor de overheid Wat de overheid vraagt van bedrijven, organisaties en burgers moet ze zelf ook kunnen waarmaken. De JClub vraagt daarom dat de overheid zelf het goede voorbeeld geeft op het vlak van duurzame ontwikkeling.
Stimuleer thuiswerken en verlaag drastisch de uitstoot van het wagenpark. Stel een plan op om de vervoerskilometers door overheidspersoneel drastisch in te perken en voer een fietsvriendelijk beleid. Kies voor energiebesparing door verlaging van het energiegebruiken een ambitieus isolatieplan voor overheidsgebouwen. Maak de shift naar hernieuwbare energie. Bied een volwaardig vegetarisch aanbod aan in alle overheidsinstellingen.
Sterke uitstootbeperking op Europees niveau De JClub verwacht dat België in de onderhandelingen over klimaat binnen de Europese Unie ambitieuze doelstellingen nastreeft. Om een gevaarlijke temperatuurstijging boven de 2° C te vermijden moet de uitstaat van broeikasgassen met 30% dalen tegen 2020 , met 55% tegen 2030 en met 80-95% tegen 2050.Wij verwachten daarom dat België in de onderhandelingen binnen de Europese Unie ambitieuze doelstellingen nastreeft. Ook moet er door ons land worden aangestuurd op aanvullende maatregelen, wetgeving en financiering die deze reducties mogelijk maken.
Ambitieus internationaal klimaatakkoord Om te voorkomen dat het klimaat onherstelbaar verandert, moet er voor 2015 een nieuw bindend internationaal klimaatakkoord zijn. De JClub wil dat België een voortrekkersrol blijft spelen in de klimaatonderhandelingen op het internationale toneel. Dat kan door de EU ertoe aan te zetten het voortouw te nemen. Voor jongeren is het belangrijk dat intergenerationele rechtvaardigheid centraal staat in het nieuwe globale klimaatakkoord. De JClub vraagt het principe op te nemen in de preambule en het centraal te stellen tijdens de onderhandelingen. We willen dat er een ombudsman wordt aangesteld die zal toezien op de naleving van het principe van ‘intergenerationele rechtvaardigheid’.
Een nieuwe universele ontwikkelingsagenda In 2015 lopen de milleniumdoelen en de hieraan gekoppelde internationale ontwikkelingsagenda af. De JClub vraagt dat België een leidende rol opneemt in de internationale onderhandelingen over de post-2015 ontwikkelingsagenda en ook de EU in zijn geheel hiertoe aanzet. In de nieuwe agenda moeten doelstellingen worden opgenomen die zowel voor het Noorden als het Zuiden relevant en ambitieus zijn en dus tot een wereldwijd eigenaarschap leiden. De JClub is voorstander van het opnemen van ‘duurzame ontwikkelingsdoelen’ met een effectief rapportagesysteem. Daarin moeten er concrete doelstellingen over jongeren worden opgenomen, bijvoorbeeld op het gebied van werkgelegenheid en educatie voor duurzame ontwikkeling. De JClub vraagt ook om binnen de onderhandelingen sterk in te zetten op de actieve participatie van jongeren doorheen het proces en het belang van niet-formeel leren.
3. Sociale zekerheid Het stelsel van sociale zekerheid dat we in ons land kennen is een belangrijke verworvenheid die ook voor de jongeren van vandaag en de toekomstige generaties moet worden gevrijwaard. De toegang tot de gezondheidszorg moet voor allen gegarandeerd blijven. De vergrijzing vormt onmiskenbaar een uitdaging voor dit stelsel van sociale zekerheid. Jongeren zijn nog ver van verwijderd van hun eigen pensioen en hebben eerst nog heel wat andere dromen te vervullen, maar het pensioendebat belangt ook hen aan!
Pensioenen Wij willen dat de samenleving gebaseerd is op een sociaal contract waarin generaties solidair zijn met elkaar. Daarom moet in België verder werk gemaakt worden van de hervorming van de pensioenen. Alle generaties, ook de ouderen, moeten hun deel bijdragen in de kosten van de vergrijzing. De JClub vraagt daarom een verdere pensioenhervorming, met:
Een rechtvaardige verdeling van de kosten. Solidariteit mag niet ten koste van een generatie gaan. Het kan niet dat één bepaalde generatie, jongeren, ouderen of de tussengeneratie, de gevolgen moet dragen van de vergrijzing. Wij pleiten voor het spreiden van de kosten over de gehele actieve bevolking en voor het behoud van een voldoende hoog wettelijk pensioen boven de armoedegrens dat een kwaliteitsvolle levensstandaard verzekert. Een sterke vermindering van het vervroegd uittreden. De effectieve pensioenleeftijd moet naar omhoog opdat alle generaties hun duit in het zakje doen. Een transparanter en eenvoudiger pensioensysteem. De hervorming van de pensioenen is geen eindeloopbaandebat. Het is een debat dat de hele loopbaan omvat. De keuzes die jongeren maken hebben een impact op hun pensioen later. Alleen is dit door de complexiteit van het pensioensysteem niet duidelijk voor jongeren. Betere informatie over pensioensparen en meer controle op de financiële instellingen die pensioensparen aanbieden. Het pensioensparen wordt nu grotendeels overgelaten aan commerciële financiële instellingen. Jongeren worden vaak niet goed geïnformeerd en worden met agressieve verkooptechnieken geconfronteerd.
Tekort aan artsen Op vlak van gezondheidszorg wil de JClub benadrukken dat het systeem van de planning van het medisch aanbod dringend aan hervorming toe is. Een groot aantal van de huidige studenten geneeskunde loopt het risico geen identificatienummer van het RIZIV te krijgen. De planning op federaal niveau en de krapte die hieruit voortkomt hebben ook gevolgen voor de hele bevolking door een vermindering van de kwaliteit van en de toegang tot medische zorg. Een groot aantal wetenschappelijke studies trekken aan de alarmbel aangezien ze er op wijzen dat tegen 2020 13,5% van de Europese bevolking geen toegang meer zal hebben tot basis gezondheidszorg.
4. Participatie Investeren in jongeren is investeren in de toekomst. Dit is een uitspraak die we vaak horen. Maar om de toekomst voor jongeren op te bouwen, moeten we vandaag naar jongeren luisteren en met hen samenwerken. Jongeren leven hier en nu. Jongeren hebben niet enkel een potentieel voor de toekomst, ze hebben een potentieel en expertise vandaag, omdat ze jong zijn. Wij vragen hun participatie aan de politieke beslissingen op alle niveaus. De JClub vraagt om de jeugdraden te betrekken bij alle beslissingen die een impact hebben op kinderen en jongeren. Hou hierbij rekening met het werk dat reeds is verricht en blijf met hen in gesprek gaan in de toekomst. De JClub beschouwt het bestaan van een verschil tussen de stemgerechtigde leeftijd en de leeftijd waarop je kan deelnemen aan de verkiezingen als discriminerend ten aanzien van jongeren. Jongeren worden als voldoende volwassen beschouwd om te stemmen als ze 18 jaar oud zijn. Ze moeten daarom ook de kans krijgen om verkozen te worden vanaf 18 jaar. De JClub vraagt daarom om het passief stemrecht te verlagen naar 18 jaar voor de verkiezingen voor Kamer en Senaat. De jeugdraden investeren reeds sterk in internationale vertegenwoordigingen. In het bijzonder via het UN Youth Delegate programma. De JClub wil de aanwezigheid van jongerenvertegenwoordigers in de delegaties garanderen en versterken bij internationale conferenties en commissies in het kader van de VN, de Raad van Europa en de Europese Unie. Daarom wil de JClub dat bijkomende logistieke en financiële steun wordt gegeven aan de voorbereiding, het uitvoeren en de terugkoppeling van de missies van onze jongerenvertegenwoordigers.
5. Mobiliteit Kinderen en jongeren hebben een eigen wijze van verplaatsen. Mobiliteit is voor hen zowel een doel als een bezigheid. Bovendien zijn kinderen en jongeren vaak zachte weggebruikers, maken zij veelvuldig gebruik van milieuvriendelijke vervoersvormen, en hechten zij veel belang aan duurzame mobiliteit. Vandaar is een veilige en aantrekkelijke mobiliteitsinfrastructuur, waarin kinderen en jongeren de kans krijgen om verkeersvaardigheden te ontwikkelen, van groot belang. Daarnaast hebben kinderen en jongeren recht op autonome mobiliteit: ze moeten voluit en zelfstandig deel kunnen uitmaken van het weefsel van ruimtes en verplaatsingswijzen. Jammer genoeg ervaren jongeren en kinderen nog heel wat barrières op vlak van mobiliteit.
Investeer in openbaar vervoer Mensen moeten gestimuleerd worden om duurzame mobiliteitskeuzes te maken: stappen, fietsen en het gebruik van het openbaar vervoer zijn te verkiezen boven privaat gemotoriseerd vervoer. Duurzame mobiliteit is dan ook niet mogelijk zonder op federaal niveau meer in te zetten op personenvervoer via het spoor. De federale overheid en de NMBS moeten een bewust prijsbeleid voeren dat openbaar vervoer betaalbaar en aantrekkelijk maakt voor iedereen.
Behoud daarom in de eerste plaats de bestaande kortingen voor jongeren en jeugdorganisaties. Maak reizen in groep gemakkelijker door groepstarieven voordeliger te maken dan individuele tarieven, door te voorzien in een flexibele reserveringsprocedure, en door betaalbare treinen in te zetten bij massa-evenementen van jeugdbewegingen. Maak ook internationaal reizen met de trein aantrekkelijk voor jongeren door het aanbieden van kortingen voor hogesnelheidstreinen, door het uitbouwen van een netwerk van nachttreinen tussen grote Europese steden en door te investeren in grensoverschrijdende treinen.
De JClub vraagt om het openbaar vervoer via het spoor uit te breiden:
Garandeer een voldoende en frequent aanbod aan openbaar vervoer via het spoor, en zorg voor een uitgebreid netwerk aan spoorverbindingen en stations. Creëer extra capaciteit op piekmomenten voor jongeren, zoals woon-schoolverkeer, studentenmobiliteit, en recreatieve verplaatsingen naar festivals,… Voorzie ook ’s avonds en ’s nachts een voldoende aanbod aan openbaar vervoer.
We pleiten als JClub om volop in te zetten op multimodaliteit:
Zorg voor een betere integratie van het treinverkeer met andere vormen van transport door het aanbod van trein, tram en bus op een logische en betrouwbare manier op elkaar af te stemmen (ook over de gewest- en zelfs landsgrenzen heen). Voer een één-ticket systeem in voor trein, tram, bus, metro, fietsdeelsysteem,…, en voorzie één platform (loket, website, applicatie) over alle vervoersmodi en regionale grenzen heen dat real-time reisinformatie en online ticketverkoop mogelijk maakt. Bied goedkopere tarieven en meer capaciteit voor fietsen op de trein aan.
Maak de autoverzekering betaalbaar voor jonge mensen Autoverzekeringen zijn heel wat duurder voor jongeren dan voor oudere autobestuurders. De startpremies liggen hoog en dalen onvoldoende bij goed rijgedrag. De JClub pleit voor een hervorming van de autoverzekering waarbij de verzekeringspremie afhankelijk is van het individueel rijgedrag en niet van de leeftijd van de bestuurder. Voer daarom opnieuw een duidelijk bonus-malus systeem in met maximumtarieven per graad. Zorg voor kortingen voor jonge bestuurders die deelnemen aan een opleiding over verkeersveiligheid.
Pak dronken rijden aan Maak dronken rijden onmogelijk om het verkeer veiliger te maken voor kinderen en jongeren. Werk daartoe als federale overheid samen met de regionale overheden aan een integraal kader. Voer de 0,1 promillegrens in voor alle bestuurders van gemotoriseerde voertuigen, en erken alternatieve straffen als volwaardig alternatief om dronken rijden te bestraffen.
6. Regelgeving In ons land is het verenigingsleven bijzonder uitgebreid en sterk geworteld in onze maatschappij. We mogen terecht trots zijn dat vele, jonge, vrijwilligers zich willen engageren. Dit is niet vanzelfsprekend, want regelgeving en administratieve lasten vragen meer en meer tijd van vrijwilligers en hun organisaties.
Op kamp Jaarlijks gaan er in België zo’n 350.0001 kinderen en jongeren met een jeugdbeweging op kamp. Dit is het hoogtepunt van het werkjaar. Naast de kamporganisatie komt er nog heel wat administratie bij kijken. De JClub vraagt dat er een toets wordt gemaakt om na te gaan welke gevolgen het opstellen van nieuwe regelgeving kan hebben voor kinderen, jongeren en hun organisaties In Wallonië (2008) en Vlaanderen (2012) is de regelgeving over het maken van kampvuur versoepeld. Een kampvuur mag nu tot op 25 meter worden gemaakt van bossen, wouden en natuurgebied. Het veldwetboek hanteert nog steeds een afstand van 100 meter t.o.v. huizen, heiden, boomgaarden, hagen, graan, stro, mijten of van plaatsen waar vlas te drogen is gelegd. De JClub vraagt een aanpassing van het veldwetboek om (permanente) kampvuurkringen in de omgeving van woongebied mogelijk te maken. De wet betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming (6 april 2010) is relevant voor iedereen die reizen organiseert. Ze bepaalt wanneer een vereniging wordt beschouwd als een onderneming. Als dat het geval is, dan moet men voldoen aan de voorwaarden zoals vastgelegd in de reiscontractenwetgeving. Zo moet men o.a. een verzekering afsluiten voor financieel onvermogen. De JClub vraagt dat jeugdverenigingen die kampen organiseren voor die activiteit niet beschouwd worden als een onderneming.
Verplichtingen van een vzw De regelgeving inzake de btw-aangifte is onduidelijk en kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Jeugdorganisaties organiseren activiteiten om hun werking financieel te ondersteunen. Volgens de letter van de wet zijn ze voor deze activiteiten, zoals een taartenverkoop en een carwash, belastingplichtig. De wet voorziet in een aantal vrijstellingen. Deze moeten zowel voor de organisaties als voor de btwadministratie duidelijk zijn. De JClub vraagt daarom om een uitzondering voor lokaal en/of landelijk erkende jeugdverenigingen expliciet op te nemen in de wetgeving. De meeste vzw’s in de jeugdsector hebben een beperkte omzet en zijn vrijgesteld van het betalen van de rechtspersonenbelasting. Toch moeten ze jaarlijks een blanco ondertekend aangifteformulier opsturen. Indien ze dit niet doen riskeren ze een forfaitair bedrag van € 675 te moeten betalen. Om de administratieve last te verkleinen wil de JClub een vereenvoudiging van de vzw-wetgeving voor kleine organisaties gerund door vrijwilligers:
1
Schaf de jaarlijkse verplichte aangifte af voor de vzw’s die vrijgesteld zijn van het betalen van de rechtspersonenbelasting. Baseer de controle van de boekhouding op de jaarlijkse neerlegging van de staat van uitgaven en ontvangsten. Kort de bewaartermijn van de gegevens en documenten van het kasregister in.
Onderzoek Steunpunt Jeugd 2012.
Fuiven Uit onderzoek2 blijkt overduidelijk dat fuiven enorm populair zijn en dat de sociale betekenis ervan niet te onderschatten valt. Naar een fuif gaan met vrienden is een van de meest favoriete uitgaansvormen van jongeren. Ze gaan vooral naar fuiven om zich te amuseren, om vrienden te ontmoeten en voor de toffe sfeer. De overgrote meerderheid van de fuiven wordt georganiseerd door jonge vrijwilligers, voornamelijk uit het jeugdwerk. De normen en controles inzake brandveiligheid van fuiflocaties vormen een probleem. Bij controle door de brandweer is er sprake van willekeur en verschillende eisen per gemeente, regio of zelfs per fuif. De JClub vraagt dat de brandweer zich minder rigide opstelt en duidelijk communiceert over wat al dan niet mogelijk is en wat ze van organisatoren en zaaluitbaters verwacht. We pleiten voor de ontwikkeling van een voor alle gemeenten uniform, transparant en haalbaar richtlijnenkader inzake brandveiligheid. Dit richtlijnenkader moet rekening houden met de diversiteit van ruimten waar gefuifd wordt en de strengste lokale regels mogen niet de norm worden. De aangifte- en facturatiesystemen van zowel SABAM als de billijke vergoeding zijn niet transparant genoeg. Bovendien worden regelmatig foutieve facturen aangerekend en lopen organisatoren te snel tegen een hoge en vaak absurde boete aan. De JClub beveelt daarom aan: • dat SABAM en de beheersmaatschappijen die instaan voor de inning van de billijke vergoeding zich klantvriendelijker opstellen. We vragen dat ze op een transparante en duidelijke manier communiceren over tarieven en facturen en een redelijke controle- en sanctiepolitiek hanteren. • dat een neutrale instantie − zoals de overheid – makkelijk vindbare, correcte en hanteerbare tariefsimulatoren voorziet. • dat SABAM en de billijke vergoeding met één en hetzelfde aangifteformulier in orde kunnen worden gebracht. Op veel plaatsten worden extra lokale verplichtingen gekoppeld aan hogere regelgeving. Regels die op federaal niveau werden vereenvoudigd of zelfs afgeschaft, komen terug op lokaal niveau. Zo wordt professionele security onnodig verplicht door lokale besturen. Bovendien druisen lokale regels soms in tegen hogere wet- en regelgeving. Voor de organisatie van een fuif moet op veel plaatsen altijd toestemming worden gevraagd aan de gemeente. De JClub vraagt de lokale besturen te sensibiliseren om voorzichtig om te springen met hun bevoegdheid voor ‘openbare ordehandhaving’ en het bestrijden en voorkomen van ‘overlast’ opdat het evenwicht tussen veiligheid en het recht op vrije meningsuiting en vergadering wordt gegarandeerd. We willen ook dat de lokale besturen opnieuw gewezen worden op de administratieve vereenvoudiging die op het federale niveau reeds heeft plaatsgevonden.
2
Onderzoek Fuifpunt, www.fuifpunt.be, 2013.
7. Binnenlandse Zaken en Justitie Alle kinderen en jongeren moeten kunnen genieten van een juridische behandeling en van wettelijke garanties die in overeenstemming zijn met de rechten van de mens en in het bijzonder met de rechten van het kind. Desondanks stellen we vast dat in België de rechten van kinderen en jongeren met de voeten worden getreden, de getroffen maatregelen niet voldoende pedagogisch zijn en er onvoldoende opvangplaatsen zijn voor niet begeleide minderjarige asielzoekers. De JClub vindt de repressieve tendens gevaarlijk, omdat ze jongeren stigmatiseert en een negatief beeld van jongeren verspreidt terwijl het belang van kinderen en jongeren op de eerste plaats zou moeten komen. De aangewende maatregelen moeten tegemoet komen aan de specifieke noden van kinderen en jongeren en moeten aangepast zijn aan hun ontwikkeling. Niet-begeleide minderjarige asielzoekers In 2012 werd België door de Raad van Europa terechtgewezen omwille van de opvangomstandigheden van nietbegeleide minderjarige asielzoekers. Deze jongeren bevinden zich in een uitzichtloze situatie als gevolg van een schrijnend gebrek aan aangepaste begeleiding. Het schenden van de internationale verplichtingen van België, van de grondwet en van de wetgeving inzake de opvang van asielzoekers leidt in bepaalde gevallen tot mensonwaardige leefomstandigheden. Door het gebrek aan opvangcentra leven er niet-begeleide minderjarige asielzoekers op straat wat kan resulteren in mensenrechtelijke wantoestanden als mensenhandel, bedelarij of seksuele uitbuiting De JClub adviseert om elke niet-begeleide minderjarige asielzoeker kwalitatief overeenstemming met zijn rechten en aangepast aan zijn noden. Dit omvat tenminste :
te onthalen
in
Een gezonde en veilige leefomgeving Het verzekeren van omkadering : taallessen, toegang tot informatie over het leven in België (huisvesting, sociale bescherming, toegang tot gezondheidszorg…) Psychosociale begeleiding ter ondersteuning van integratie in de samenleving, ontwikkelen van verantwoordelijkheidszin en sensibilisering over rechten en plichten.
Jeugdsanctierecht De JClub roept België op om het jeugdsanctierecht aan te passen om het in overeenstemming te brengen met de Europese en internationale rechtsregels over het strafrecht voor minderjarigen en jongeren en om naar interpretaties te zoeken conform aan de mensenrechtelijke bepalingen. Kinderen zijn nog volop in ontwikkeling en genieten daarom bijzondere rechten die hun een bijkomende bescherming geven. De procedures voor strafrecht voor minderjarigen en jongeren moeten jeugdvriendelijk zijn. De procedures moeten toegankelijk zijn, aangepast en gebaseerd op de noden en rechten van kinderen. Dit houdt de garantie in dat ze voldoende uitleg krijgen om de procedure te kunnen begrijpen, dat hun privacy beschermd wordt en dat hun integriteit en waardigheid verzekerd worden opdat de juridische procedure aangepast is aan hun situatie. De JClub eist daarom dat voor kinderen en jongeren het recht op een eerlijk proces gegarandeerd wordt, dat het vermoeden van onschuld gegarandeerd wordt alsook de principes van proportionaliteit en subsidiariteit. Kinderen worden niet altijd goed gehoord ondanks alle wettelijke geregelde rechtswaarborgen en bijstand. De opleidingen van advocaten en rechters om goed en respectvol te communiceren met kinderen, het voorzien van aangepaste consultatieruimtes en het gepast inrichten van rechtbanken zijn hierin cruciale aspecten. Om dit te realiseren, moet een betere samenwerking opgezet worden met actoren uit het werkveld zodat een beter begrip ontstaat van de sociaaleconomische en familiale realiteit. Het huidige jeugdsanctiesysteem - inclusief de jeugdadvocatuur en de jeugdrechtbanken - is onvoldoende aangepast aan onze superdiverse samenleving en heeft onvoldoende kennis over het cultuurgevoelig omgaan
met jongeren (en hun gezinnen) van niet-westerse etnische achtergrond. De JClub vraagt de overheid om diversiteit voldoende op te nemen in de justitiële opleiding.
GAS Op 30 mei 2013 werd de wet over de Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) goedgekeurd in het federaal parlement. Het duidelijk signaal van 213 middenveldorganisaties werd genegeerd en jongeren werden niet gehoord. De JClub stelt vast dat de wet die goedgekeurd werd rammelt aan alle kanten. Rechtswaarborgen ontbreken, rechtszekerheid kan niet gegarandeerd worden, de scheiding der machten glijdt verder af en kinderen van 14 komen in het vizier. Allemaal zonder ernstige evaluatie van de huidige wetgeving en zonder grondig onderzoek. Eenmaal de wet van kracht is, kunnen lokale besturen de wet implementeren. De JClub formuleert daarom volgende eisen:
Bepaal duidelijk de grenzen van het begrip 'overlast' of beperk de toepassing tot de gemengde inbreuken. Betrek jongeren in heel het debat over de handhaving van de openbare orde: op lokaal, Vlaams én federaal niveau. Gebruik hiervoor de bestaande formele participatiekanalen: zowel jeugdraden als buurt- of doelgroepgerichte participatietrajecten met specifieke aandacht voor diversiteit. Toets de GAS-wetgeving én de lokale invulling af aan het internationale verdrag inzake de rechten van het kind. Maak een grondige, onafhankelijke kwantitatieve en kwalitatieve analyse van de toepassing van de Gemeentelijke Administratieve Sancties bij jongeren op lokaal en federaal niveau.
Seksuele ontwikkeling Het huidig wettelijk kader3 biedt onvoldoende houvast aan jongeren en hun omgeving om op een veilige en positieve manier te ontwikkelen op seksueel vlak. Zo is onduidelijk wat onder ‘seksuele handelingen’ wordt verstaan. De leeftijdsgrens van 16 jaar stemt niet meer overeen met de realiteit waarin jongeren al op vroegere leeftijd beginnen experimenteren op seksueel vlak.4 De wet zorgt voor opvoedingsonzekerheid bij ouders/opvoeders over wat ze wel en niet mogen toelaten. Ze creëert een taboesfeer, zeker in residentiële jeugdhulpvoorzieningen, terwijl jongeren net steun en begeleiding nodig hebben bij dit gradueel groeiproces. De JClub pleit daarom voor een beleid rond jongeren en seksualiteit dat naast bescherming ook ruimte creëert voor de seksuele ontplooiing en ontwikkeling van jongeren. We vragen om het debat aan te gaan over een legaal kader voor consensuele seksuele handelingen tussen jongeren onderling. Dit kan naar aanleiding van de Europese Richtlijn "ter bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie", die de lidstaten de bevoegdheid geeft om te beslissen of bepaalde strafrechtelijke maatregelen van toepassing zijn op consensuele seksuele handelingen tussen jongeren onderling, nabij in leeftijd en in psychologische en lichamelijke ontwikkeling of maturiteit.
3
Jeugdbeschermingswet, 1912.
4
Onderzoek Sexpert, 2013.
Federaal memorandum 1.
Werkgelegenheid Bestrijden van de jeugdwerkloosheid o Meer investering in de jeugdgarantie o Beroepsinschakelingstijd inperken o Vrijwilligerswerk erkend door de RVA Duurzaam en kwaliteitsvol werk o Aanpakken van de discriminatie op de arbeidsmarkt o Een wettelijk kader voor stages opzetten
2.
Duurzame ontwikkeling en Klimaat Voorbeeldrol voor de overheid Sterke uitstootbeperking op Europees niveau Ambitieus internationaal klimaatakkoord Duurzame Ontwikkelingsdoelen in de nieuwe universele ontwikkelingsagenda
3.
Sociale Zekerheid Hervorming van pensioenen op basis van sociaal contract tussen generaties Planning van het medisch aanbod aanpassen om tekort aan artsen te vermijden
4.
Participatie Passief stemrecht vanaf 18 jaar Logistieke en financiële steun voor jongerenvertegenwoordigers
5.
Mobiliteit Duurzame mobiliteitskeuzes stimuleren Investeren in betaalbaar openbaar vervoer Volop inzetten op multimodaliteit Betaalbare autoverzekering voor jongeren Dronken rijden aanpakken
6.
Regelgeving Regelgeving op kamp verminderen De VZW-wetgeving vereenvoudigen Een richtlijnenkader voor brandveiligheid bij fuiven instellen Aangifte SABAM en billijke vergoeding transparanter en eerlijker Geen extra lokale verplichtingen boven op hogere wetten en regels
7.
Binnenlandse zaken en justitie Kwalitatieve opvang voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers Jeugdsanctierecht jeugdvriendelijker en in lijn met internationale rechtsregels GAS-wetgeving toetsen en lokale implementatie opvolgen Debat over de seksuele ontwikkeling van jongeren openen
Het federaal memorandum is een publicatie van de JClub, de samenwerking tussen de jeugdraden van de drie gemeenschappen in België. Vlaamse Jeugdraad
Conseil de la Jeunesse
Rat der Deutsprachigen Jugend
Leopoldstraat 25 1000 Brussel
Bd Léopold II 44 1080 Bruxelles
Quartum Center - Hütte 79/16 4700 Eupen
T: 02 551 13 80
T: 02 413 29 30
T: 087 56 09 79
F: 02 551 13 85
F: 02 413 29 31
F: 087 56 09 44
www.vlaamsejeugdraad.be
www.conseildelajeunesse.be
www.rdj.be
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Alle ideeën in deze publicaties mogen zoveel als mogelijk gedeeld worden. Gelieve de uitgever te vermelden wanneer stukken van de tekst worden gebruikt.
