INHOUDSOPGAVE VOORWOORD H1. VAN PROTEST NAAR PLATFORM H2. EEN VASTE UITVALSBASIS H3. ACTIVITEITEN 2012 - JUNI 2013 H4. ORGANISATIESTUCTUUR VOORUITKIJKEN FINANCIEEL VERSLAG
PAGINA 4 PAGINA 5 PAGINA 6 - 9 PAGINA 10 - 14 PAGINA 15 PAGINA 16 PAGINA 17 - 18
VOORWOORD Beste lezer,
Dit verslag is opgebouwd uit een viertal hoofdstukken, die telkens door een andere schrijver, vanuit een eigen perspectief, zijn uitgewerkt. Het eindigt met een kort financieel verslag en een blik op de toekomstplannen.
Voor je ligt het eerste jaarverslag van Vereniging Platform Beeldende Kunst. In formele zin is de benaming ‘jaarverslag’ hier niet helemaal juist omdat dit document namelijk een kijkje geeft in de ontwikkeling van Platform BK vanaf de oprichting in januari 2011 tot en met eind juni 2013, het moment dat dit verslag wordt gepresenteerd. Daarmee doen we dus feitelijk verslag van een behoorlijk lange zittingsperiode. We hebben hiervoor gekozen omdat we op deze wijze een zo volledig mogelijk en vooral up-to-date beeld kunnen schetsen van het platform voor onze leden en geïnteresseerden.
Op verschillende plaatsen in de tekst wordt er al dank geuit naar onze leden, vrijwilligers en mensen die ons op andere wijze vaak belangeloos hebben geholpen. En terecht; want zonder deze ruggensteun zouden we het niet zo ver hebben kunnen schoppen. We hopen dat we de komende tijd ook nog mogen rekenen op jullie hulp om al onze plannen die op stapel liggen voor de kunst te realiseren.
Toen ik in februari van dit jaar als coördinator bij Platform BK aansloot, hetgeen samen ging met de verhuizing naar onze huidige locatie in OT301, was er door de oprichters van het platform al een kleine geschiedenis geschreven. Maar het betrekken van een eigen kantoor heeft een en ander de afgelopen maanden in een stroomversnelling terecht doen komen wat een positieve uitwerking heeft gehad op de groei van het team, onze visie, doelstellingen en de uitbreiding van onze plannen en netwerk. Hoogtepunten, die uitgebreid in dit verslag terugkomen, zijn onder meer de deelname aan de Kunstvlaai in 2012, de persaandacht die we het afgelopen jaar als Platform BK hebben weten te genereren door een Weerwoordpublicatie in ondermeer het dagblad Trouw en onze deelname aan ‘On Advocacy’, een internationale bijeenkomst in het gezelschap van het Mondriaan Fonds in Brussel. Deze uitkomsten zetten naar ons idee de toon voor de komende helft van dit jaar, en verder.
Sandra Geerlings Coördinator
4
5
H1.
VAN PROTEST NAAR PLATFORM Platform BK bestaat nu 1 jaar. In de tijd sinds de oprichting hebben wij ons gericht op het creëren van een leefbare organisatiestructuur, het werven van leden en middelen, uitbreiden van ons netwerk, het kennismaken en verbanden leggen met andere organisaties en het opstarten en verder uitbreiden van de projecten Weerwoord en Kunstlandschap. Zodoende hebben we ook onze positie ten opzichte van al bestaande structuren en organisaties steeds beter kunnen definiëren en daarmee de rol en de doelstellingen van Platform BK vastgelegd. Wij willen de creativiteit en kracht van de kunstsector mobiliseren om betere argumenten voor de intrinsieke waarde van kunst te ontwikkelen en die inzetten om zowel publiek, media en politiek te overtuigen van het belang van een levend en gezond kunstklimaat voor de samenleving. Het gaat ons niet om de cijfers of het ‘terugwinnen’ van subsidies. Dit betekent niet dat wij subsidiering van kunst en cultuur niet belangrijk achten, maar wel dat subsidiering zonder steun uit de samenleving zinloos is. En juist de steun vanuit de samenleving is dramatisch geërodeerd en moet teruggewonnen worden. Om dat te bereiken voldoet het niet om een vijand (Halbe Zijlstra, het neoliberalisme, het subsidiestelsel etc.) beledigend aan te wijzen en te gaan schreeuwen. We zullen naar de fundamenten van de huidige cultuurpolitiek moeten kijken en zodoende ook naar de waarden en ideologieën waarop onze samenleving rust. Daarnaast moeten we kijken naar de verhoudingen tussen de samenleving en kunst en cultuur. Wij moeten over zowel kunst als samenleving durven te reflecteren, en een open discussie voeren over de betekennissen, waarden en conflicten die er zijn. Om de beeldvorming van en de berichtgeving over kunst en makers in de media te corrigeren, worden er door een team proactief artikelen geschreven die het verhaal van de makers laten horen.
Zo bieden wij een platform voor de verschillende geluiden uit de kunstsector. Wij realiseren ons dat er uiteenlopende meningen zijn, maar putten daar juist kracht en inspiratie uit. Wij verwelkomen de discussies en bieden onze leden de mogelijkheid om tijdens open bijeenkomsten of in zelfgeïnitieerde Clusters samen te zoeken naar nieuwe uitkomsten, oplossingen of praktische invullingen. Met de vele ideeën en visies die daaruit voortkomen, willen we de samenleving inspireren. We willen laten zien dat een open samenleving moet waken voor het gevaar van een opgelegde uniformiteit in gedachten of handelingen en altijd de creativiteit van pluriformiteit moet ondersteunen en koesteren. In onze projecten/activiteiten proberen we een evenwicht te vinden tussen een praktische en een theoretische aanpak. De twee eerste projecten, Kunstlandschap en Weerwoord zijn voorbeelden van deze manier van aanpak. Kunstlandschap is een hele praktische manier om veel informatie, en soms complexe thematieken, op een laagdrempelige wijze op verschillende locaties toegankelijk te maken. Weerwoord is een poging om, met een gecommitteerd team van schrijvers uit de kunstsector, antwoorden te formuleren op negatieve of foutieve berichtgeving in de media. De Weerwoorden zijn vaak meer beschouwend van aard en daarom zorgen wij dat ze altijd zijn voorzien van een illustratie, die hopelijk de kern van het verhaal weet te communiceren. Om ervoor te zorgen dat dit 'project' niet een eendagsvlieg zou zijn, zoals vele protestbewegingen of organisaties vaak blijken te zijn, en omdat wij ervan overtuigd zijn dat er ontzettend veel kracht is in de kunstsector, hebben we het afgelopen jaar hard gewerkt om een organisatie op te richten die krachtig en duurzaam genoeg is om lang te kunnen bestaan. Dat is zwaar werk, waar wij geen verstand van hadden (inmiddels wel), en waar wij ons vrijwillig voor hebben ingezet. Dit heeft, zoals dit soort dingen doen, veel tijd gekost, maar nu hebben wij een kantoor en een organisatiestructuur die ook grotere uitdagingen aan kan.
Rune Peitersen Voorzitter
6
H2.
Kantoordagen in OT301
EEN VASTE UITVALSBASIS Van huiskamer naar flexplek en verzamelpand Zodra de contouren van onze plannen voor de beeldende kunst duidelijker werden voldeed het overleg in huiskamersferen al snel niet meer aan de ambities van het platform. Er werd actief gezocht naar een eigen plek in Amsterdam om daar op regelmatige basis met kleine bezetting te werken. Met hulp van (en dank aan) Martine van Kampen, curator bij Museum de Paviljoens, mede-eigenaar van Vinken en van Kampen en tevens goede kennis van het platformbestuur, vonden we in september 2012 deze eerste plek aan de Oude Schans, in Oost Amsterdam. Het betrof een gedeelde (flex)werkplek die we ongeveer zes maanden kosteloos mochten benutten en wat de eerste aanzet is geweest tot een serieuze vorm van samenwerking. Hoewel dit een aantrekkelijke locatie was, midden in het historische centrum van Amsterdam, ontstond er op den duur behoefte aan een eigen ruimte die een beginnend platform voldoende mogelijkheid bood tot spontane brainstormsessies, gepassioneerde discussies en dagelijks overleg. Het flexwerken, waarbij we vrijwel altijd werden omringd door andere ondernemingsgezinde individuen, was doorgaans inspirerend, maar stond dit ook regelmatig in de weg. De zoektocht naar een nieuw kantoor werd een feit. Via social mediakanalen werd Rune Peitersen geattendeerd op een oproep van Nienke Jansen, Social Designer met een atelier in een artistiek verzamelpand aan de Overtoom nr 301. In de Amsterdamse scene wordt de locatie ook wel afgekort tot OT301. Nienke werkt hier momenteel aan de laatste fase van het project ‘dialoque interventions’, een onderzoek naar de relatie tussen de stedelijke omgeving, kunst en cultuur. Hierdoor spendeert zij minder tijd in haar atelier dan gebruikelijk en leek een gedeelde werkplek voor haar een passende oplossing. Vraag en aanbod werden zodoende snel op elkaar afgestemd. Vanaf maart 2013 zijn we voor twee dagen per week bij Nienke in onderhuur. Het vroeg slechts enkele uurtjes kluswerk, waarin onder meer een babyblauw plafond werd verruild voor een Flexa-wit, om de gedeelde ruimte ‘Platform-proof’ te maken.
OT301 OT301 is in zijn huidige bestemming een woon- en werkpand in het stadsdeel Oud-West. Het is te vinden aan de levendige Overtoom, die de Helmersbuurt van de Vondelbuurt scheidt. Het pand kent een interessant verleden en staat bij velen in Amsterdam in het geheugen als de voormalige filmacademie. Toen het in de jaren ’90 leeg kwam te staan en verval en sloop op de stoep stond is het in 1999 gekraakt door de zelfbenoemde Vereniging Eerste Hulp bij Kunst. De vereniging heeft aanvankelijk met behulp van een gemeentelijk startkapitaal en enkele jaren later een hypotheek de plek tot een kunstenaars-hub gemaakt. Er huisvesten kunstenaars en aanverwante (commerciële en non-commerciële) creatievelingen. Samen zorgen zij voor een gevarieerd programma aan muziek, kunst, dans, theater, film, workshops en overige experimentele evenementen. Dit pand heeft een bijzondere sfeer en vormt een goede uitvalsbasis en een netwerk-aan-huis voor het platform. Werkwijze De maandagen en dinsdagen zijn door het platform aangewezen als kantoortijden. Op deze dagen is een groot deel van het platformteam in OT301 aanwezig. Maandelijks houden we met het kernteam een planningsoverleg waarbij de status van alle lopende projecten onder de loep wordt genomen. In principe is dit vaste prik voor het bestuur, coördinatie, administratie en stagiaire. We gaan te werk met weinig middelen en investeren heel bewust alleen in het hoogstnoodzakelijke. Twee grote geschakelde bureaus, een printer en enkele opbergkastjes bleken tot op vandaag toereikend om voldoende werk te kunnen verzetten. Iedereen sluit zich aan bij de laptopcultuur, waardoor het atelier wekelijks iets wegheeft van een pop-up kantoor. Met regelmaat ontvingen we de afgelopen maanden op ons adres bezoek van bevriende initiatieven zoals het jonge platform De Times en hielden we inspirerende gesprekken met sollicitanten en vrijwilligers over uiteenlopende onderwerpen als fondsenwerving en campagnevoering. Op sommige momenten is het zo gezellig druk in het kantoor dat het balkon, vooralsnog het resultaat van een kunstenaars verzameldrang, een steeds aanlokkelijkere uitvalsbasis wordt. Er zijn voorzichtige plannen geopperd om samen met Nienke de ruimte nog praktischer in te richten en af te stemmen op een kantoorsetting. Het is de vraag hoe lang het duurt voor we in OT301 uit de voegen groeien; maar voor nu geldt het motto; hoe meer PBK’ers, hoe leuker. Binnenkort, na de zomervakantie, gaan hier tevens onze ‘clusters’ van start; activiteitengroepen die specifiek in het leven zijn geroepen om ondersteuning te bieden aan initiatieven die leden zelf inbrengen en zo kennisuitwisseling tussen de leden van het platform te bevorderen. Zo zullen in de loop van de tijd, als het aan ons ligt, steeds meer activiteiten aan de Overtoom nr 301 plaatsvinden; met het oog op betrokkenheid, korte lijnen en direct contact tussen leden en bestuur. Een eigen gezicht Naast een centrale en laagdrempelige fysieke werkplek, is ook onze vindbaarheid op het internet van belang. Om deze te verzekeren moesten de activiteiten van het platform allereerst worden vertaald naar een eigen gezicht, in de vorm van een herkenbare huisstijl. Hiervoor is advies gevraagd aan grafisch ontwerpers Thomas Boerboom en Simona Kicurovska, die in samenwerking met Yuri Veerman, onze vaste grafisch ontwerper en bestuurslid, een aanzet hebben gemaakt voor de identiteit van het Platform. Dit is vervolgens vertaald naar offline- en online producten zoals visitekaartjes, flyers, een website en een promotiecampagne. Yuri voorziet bijna wekelijks nieuwsbrieven, persberichten en de website van eigen, abstracte illustraties. Webredacteur Nynke Besemer zorgt er vervolgens voor dat alle online uitingen goed worden bijgehouden. Eind maart vond in Brussel een bijeenkomst plaats van aanverwante Europese platformen in de kunstsector, waar Platform BK als genodigde van het Mondriaan Fonds aan heeft deelgenomen. Tijdens deze bijeenkomst bleek er veel interesse te zijn in de plannen van het Platform. Naar aanleiding daarvan is vastgesteld dat het belangrijk is om alle teksten op de website zo spoedig mogelijk te vertalen naar het Engels. Zo wordt onze online informatie ook begrijpelijk voor bezoekers en toekomstige leden met een niet-Nederlandse achtergrond. Vertaalster Philippine Hoegen, bekend uit het netwerk van Rune Peitersen, heeft in korte tijd een vertaalteam weten samen te stellen, bestaande uit: Carolien Stikker, Sarah van Lamsweerde en Sjoerd Jurkovic. Inmiddels is een groot aantal Weerwoorden (geschreven reacties die inspelen op het kunst- en cultuurbeleid) door dit team vertaald. De vertalers buigen zich momenteel over de resterende teksten, met het doel om de website op korte termijn tweetalig te laten functioneren.
Sandra Geerlings Coordinator
8
H3.
ACTIVITEITEN 2012 - JUNI 2013 Weerwoorden In 2012 is het Weerwoord in het leven geroepen. Platform BK ziet het als haar taak om een weerwoord te bieden op de negatieve berichtgeving rondom kunst. Dit betekent niet dat we direct in een reflex schieten na het lezen van elk stupide opiniestuk over hoe kunst een linkse hobby zou zijn maar het betekent wel dat we ons beter willen weren tegen feitelijke onjuistheden en tendentieuze berichtgeving. Daarom is er een respons-team samengesteld van vooraanstaande kunstenaars, schrijvers en specialisten die op stand-by staan om met goede argumenten en met feitelijke stellingen weerwoord te bieden tegen alle platitudes die nu de boventoon voeren. De reacties van het respons-team kunnen ingaan op actuele zaken: denk aan uitspraken van politici of economen, of uitkomsten van onderzoeken of verkiezingen maar ook op algemene tendensen in de berichtgeving over kunst. Momenteel zijn er acht weerwoorden geproduceerd in opdracht van Platform BK. Elk geschreven Weerwoord wordt door Yuri voorzien van een bijpassende illustratie. Sinds eind 2012 is er een samenwerking aangegaan met het hedendaagse kunsttijdschrift Tubelight. In zowel de papieren uitgave als op de website van Tubelight wordt consequent een Weerwoord geplaatst. Daarnaast wordt het Weerwoord altijd aan verschillende persredacties aangeboden en op onze eigen website geplaatst. Inmiddels zijn er blijvende contacten gelegd met redacties van landelijke en lokale media. Dit heeft geleid tot publicaties in o.a. Trouw, Het Parool, Tubelight, Joop.nl Metroplism.com, FNV Kiem en Mr Motley.
Weerwoord-illustraties door Yuri Veerman 10
Kunstlandschap Kunstlandschap is een doorlopend project dat op dit moment bestaat uit drie onderdelen: Art Matters, Het Initiatief, en De Verbeeldingsstorm. Voor elk schap is er een verantwoordelijke aangesteld die het schap up-to-date houdt. De drie schappen zijn openbaar gemaakt op de website en achter de schermen wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een vierde schap: De Ontzameling. Alle drie de projecten worden continu aangevuld en vernieuwd en geven zo een helder en actueel overzicht van de acties en reacties in de kunstwereld. De projecten zijn gemakkelijk te bestellen en bij te houden en moeten uiteindelijk een vaste plek krijgen op talloze locaties, van academie tot museum. Sinds april 2013 zet Antoinette Schoehuizen zich in voor de promotie van Kunstlandschap. Als plugger legt zij contact met potentiele hosten die de schappen willen plaatsen. Op het moment zijn er een aantal opties gedaan voor het plaatsen van de schappen op locatie. Waaronder een serieuze aanvraag van dr. Pascal Gielen, voor plaatsing van het schap op de ELIA conferentie in 2014. ELIA is de European League of Institutes of the Arts en het Kunstlandschap zal tijdens de conferentie een prominente plek krijgen in de mediatheek van Fontys Hogeschool voor de Kunsten. Op de lange termijn is het de bedoeling om de overzichten ook op locaties buiten de kunstsector een plek te geven. Maurice Bogaert en Mathijs Lieshout zullen binnenkort het uiterlijk van de schappen onder handen nemen. Zij hebben de opdracht gekregen om een kast te ontwerpen dat als een zogenaamd Ikea pakket besteld kan worden door bijvoorbeeld kunstacademies en andere instellingen. Op deze manier kunnen instellingen het schap gemakkelijk zelf installeren en presenteren.
Art Matters op locatie Schap #1: Art Matters Art Matters is een uitgebreide serie essays die ingaat op het veranderende politieke landschap in Nederland en de positie van de kunst daarbinnen. Sinds april 2013 is Christel Vesters verantwoordelijk voor het aanvullen en promoten van het schap. De essays zijn in PDF vorm, individueel of als bundel te downloaden via de website. Het Art Matters schap zou niet misstaan op kunstacademies, universiteiten en hoge scholen, Christel is momenteel dan ook druk met het benaderen van kennisinstituten die het schap mogelijk willen hosten. Schap #2: Het Initiatief Het Initiatief is een inventarisatie van alle georganiseerde samenwerkingsverbanden van mensen die zich inzetten voor de kunst. We willen deze groepen presenteren om zo de breedte en diversiteit van het kunstenveld zichtbaar maken. Vanaf april 2013 draagt Irene de Craen zorg voor Het Initiatief. Met haar komst is Het Initiatief aanzienlijk uitgebreid en zijn er nieuwe initiatieven benaderd voor een eventuele opname in het schap. Via de website kunnen initiatieven zichzelf aanmelden door een korte vragenlijst in te vullen. Alle initiatieven kunnen in PDF vorm worden gedownload via de website. 11
Schap #3: De Verbeeldingsstorm
12
Sinds de invoering van de bezuinigingen van Rutte I is het Nederlandse culturele landschap drastisch getransformeerd. De Verbeeldingsstorm is een inventarisatie van cultuurinstellingen die door veranderingen in het cultuurbeleid moeten sluiten, fuseren of een doorstart maken. Aan de hand van de voormalige Schadekaart, een Google maps kaart waarop de cultuurinstellingen met een pictogram aangegeven worden, brengen we in kaart hoe het culturele landschap verandert en wat de huidige stand van zaken is. De Verbeeldingsstorm is in tegenstelling tot de andere schappen geen groeiende inventarisatie maar zal op een bepaald moment compleet zijn. Op het moment wordt het schap up-to-date gehouden door stagiaire Lise van Zaalen. Schap #4: De Ontzameling De Ontzameling is een nieuw schap in ontwikkeling; een inventarisatie van collecties en kunstwerken die vanwege bezuinigingen afgestoten worden door musea. Bekende voorbeelden zijn het schilderij ‘The Schoolboys’, van Marlene Dumas, afgestoten door MuseumGouda en de afstotingsplannen voor de Afrika-collectie van het Wereldmuseum in Rotterdam. De Ontzameling moet de kunstwerken in kaart brengen die verdwijnen uit de nationale collecties. De definitieve vorm van Schap 4 is nog onbekend. Het onderzoek naar De Ontzameling wordt momenteel ook door Lise uitgevoerd. Clusters Vanaf april 2013 zijn we gestart met de voorbereidingen van Clusters. Clusters komt voort uit eerdere verzoeken van leden om een actievere rol binnen het Platform in te nemen. In de vorm van lees- en werkgroepen krijgen leden de kans om hun eigen ideeën te presenteren aan de rest. Op het moment worden er twee concrete Clusters ontwikkeld door socioloog en politicoloog Merijn Oudenampsen en kunstenaar Gerbrand Burger. Merijn introduceert onder de titel ‘Van Schiller tot Zijlstra’ een leesgroep met kleine bezetting, die op toegankelijke wijze aan de slag gaat met de geschiedenis van de cultuurpolitiek. Deze leesgroep kan worden gezien als het verlengde van ‘De populistische verbeelding’, het themanummer van ‘Open 20’, waarvoor Merijn als gastredacteur optrad. De leesgroep start in september 2013 in de Ventilatiekamer van de OT301. Gerbrand gaat de werkgroep ‘Utopisch Kunstbeleid’ leiden. Het plan is een nieuw cultuurbeleid vanuit een artistieke invalshoek uit te werken. Hij denkt aan onderwerpen als: de ‘kunstenaar en ecologie', 'cultuur en onderwijs' en ‘de kunstenaar in de economische toekomst' maar is nog volop aan het brainstormen. We verwachten de werkgroep na de zomer te starten. Naast deze initiatieven van Merijn en Gerbrand willen we iedereen de mogelijkheid geven een eigen idee voor te leggen. De mogelijkheden zijn oneindig, zolang de concepten zijn georiënteerd op de doelstellingen van het platform en het huidige kunstklimaat. Bij de uitvoering van een goed plan neemt het Platform een faciliterende/adviserende rol aan: wij verspreiden de uitnodiging onder onze leden, denken mee over eventuele aanvullende docenten of specialisten en helpen zoeken naar een passende locatie. De inhoudelijke kant van het verhaal is vanzelfsprekend in handen van de leden zelf. De uitkomsten van een project kunnen we als Platform weer verzamelen en op een passende manier presenteren. Clusters zijn exclusief toegankelijk voor de leden van Platform BK. Ledenbijeenkomsten Speciaal voor onze leden organiseren we om de zoveel maanden een bijeenkomst. De ledenbijeenkomst is een plek waar we met betrokken mensen samen komen om in een informele setting de koers van het Platform te bespreken, nieuwe ideeën tegen het licht te houden en te kijken wat we als groep voor elkaar kunnen betekenen. Het is toegestaan om introducees mee te nemen naar de bijeenkomsten zodat potentiele leden de kans krijgen om Platform BK beter te leren kennen. Elke bijeenkomst wordt afgesloten met een kleine performance van een beeldende kunstenaar, verhalenverteller of muzikant. De ledenbijeenkomsten worden gedocumenteerd in de vorm van een notulen en beeldmateriaal. Momenteel worden de data van de ledenbijeenkomsten willekeurig gekozen. Het streven is om er een tweemaandelijks terugkerende activiteit van te maken. Voorheen werden de ledenbijeenkomsten bij TAAK georganiseerd, nu het Platform een vaste locatie heeft zullen de volgende ledenbijeenkomsten naar de OT301 verhuizen.
De eerste ledenbijeenkomst vond plaats op 23 februari 2013 en werd afgesloten door een presentatie van de organisatoren van ArtistTalks. ArtistTalks is een organisatie dat rond elk gewenst onderwerp kunstenaars levert die een congres of seminar toespreken of workshops verzorgen. Op verzoek van ArtistTalks verzorgde kunstenaar Edwin Zwakman een presentatie over zijn eigen werk. De tweede ledenbijeenkomst vond plaats op 21 april 2013. Ditmaal werd de bijeenkomst afgesloten met een performance van kunstenaar en lid: Frank Koolen. Frank presenteerde een persoonlijke overmacht top 3 waarin hij vertelde over de allermooiste tegenslagen in zijn carrière. De performance was de aanleiding om Frank uit te nodigen voor het schrijven van Weerwoord #7, waarvoor hij een brief schreef aan afstuderende kunstenaars en hen de tip mee gaf om je niet te laten weerhouden door tegenslagen. Bereik Als Platform BK streven we ernaar om een zo wijd mogelijk bereik te hebben. De huidige ledencijfers tonen een hoog percentage Amsterdammers maar voor de toekomst beogen we een geografische verspreiding van de ledenaantallen. Via verschillende wegen zijn we ons netwerk aan het verruimen in heel Nederland en met onze activiteiten richten we ons op een landelijk publiek. Op het moment zijn we druk aan het zoeken naar een gepaste vorm voor het werven van leden door het hele land. Mondriaan Fonds De afgelopen jaren zijn er korte lijnen ontstaan tussen Platform BK en het Mondriaan Fonds. Het uitwisselen van ervaringen, kennis en informatie voert de boventoon in het onderling contact. Tijdens de Kunstvlaai heeft Platform BK op 1 december 2012 een gesprek georganiseerd tussen Birgit Donker (directeur Mondriaan Fonds), Jaring Dürst Brit (De Zaak Nu), Rune Peitersen en Mariska van den Berg (Platform BK). De aanleiding van het gesprek was de kersverse aanstelling van Birgit Donker als nieuwe directeur van het reeds gefuseerde Mondriaan Fonds. Tijdens het gesprek kreeg Birgit de kans om zichzelf voor te stellen en de ontwikkelingen rond de fusie tussen Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting toe te lichten aan het publiek. De transcriptie van het gesprek is op de website van Platform BK gepubliceerd. Op uitnodiging van het Mondriaan Fonds is Platform BK op 27 maart 2013 naar Brussel afgereisd om daar een bijeenkomst van het Visual Arts Platform bij te wonen. Het Visual Arts Platform is een vereniging opgericht door het Mondriaan Fonds, Pro Helvetia, FRAME, The Danish Art Council, Arts Council England en BAM. Het thema van de samenkomst was ‘advocacy’ op Europees niveau. Alle leden namen een gast mee uit eigen land en Platform BK vertegenwoordigde de Nederlandse beeldende kunst. Aan de hand van een presentatie zijn onze activiteiten en ideeën voorgelegd aan de aanwezigen. Onze projecten werden goed ontvangen en er zijn ervaringen uitgewisseld met de andere genodigden. De uitstap naar Brussel heeft nieuwe internationale contacten opgeleverd, er is onder meer goed contact gelegd met We Are More, een grote Europese organisatie dat zich actief inzet voor cultuur in Europa. De bijeenkomst is ook de eerste aanzet geweest voor het vertalen van de websiteteksten naar het Engels zodat de informatie een internationaal podium krijgt.
Frank Koolen tijdens de tweede ledenvergadering 13
Op uitnodiging van het Mondriaan Fonds is Platform BK op 27 maart 2013 naar Brussel afgereisd om daar een bijeenkomst van het Visual Arts Platform bij te wonen. Het Visual Arts Platform is een vereniging opgericht door het Mondriaan Fonds, Pro Helvetia, FRAME, The Danish Art Council, Arts Council England en BAM. Het thema van de samenkomst was ‘advocacy’ op Europees niveau. Alle leden namen een gast mee uit eigen land en Platform BK vertegenwoordigde de Nederlandse beeldende kunst. Aan de hand van een presentatie zijn onze activiteiten en ideeën voorgelegd aan de aanwezigen. Onze projecten werden goed ontvangen en er zijn ervaringen uitgewisseld met de andere genodigden. De uitstap naar Brussel heeft nieuwe internationale contacten opgeleverd, er is onder meer goed contact gelegd met We Are More, een grote Europese organisatie dat zich actief inzet voor cultuur in Europa. De bijeenkomst is ook de eerste aanzet geweest voor het vertalen van de websiteteksten naar het Engels zodat de informatie een internationaal podium krijgt. Zonder basis geen top FNV-Kiem is in combinatie met de Universiteit van Tilburg een onderzoek gestart naar de inkomenspositie van ZZP’ers. Uiteraard zal ook de beeldende kunst gehoord worden. Platform BK helpt mee met het onderzoek door informatie te verzorgen via onze leden en door vorm te geven aan de campagne met onder ander het beeldmerk Zonder Basis Geen Top. Een aantal leden hebben zich op verzoek van Platform BK actief ingezet voor het onderzoek door inzage te bieden in hun financiële situatie als ZZP’er. De uiteindelijke onderzoeksresultaten zullen in 2013 aan het kabinet worden gepresenteerd.
Praktijkonderzoek Sinds begin maart 2013 doet Lise van Zaalen voor haar master Cultuurmanagement aan de Universiteit van Antwerpen onderzoek naar de positionering en profilering van Platform BK. Hiervoor heeft zij onder meer interviews afgenomen met verschillende organisaties uit de sector, zoals het Mondriaan Fonds, Kunsten ’92 en De Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars (BBK). Daarnaast brengt zij aan de hand van enquêtes de huidige en potentiele leden in kaart. In augustus 2013 zal het onderzoek afgerond zijn en in de vorm van een thesis aan Platform BK worden aangeboden. Landelijke BK overleg Op initiatief van De Zaak Nu (vereniging voor presentatie-instellingen voor beeldende kunst) en het Mondriaan Fonds is er een structureel overleg voor de beeldende kunst aangekondigd. In 2011 en 2012 zijn hier de eerste stappen voor gezet in de vorm van een aantal bijeenkomsten in verschillende samenstellingen. Platform BK is samen met FNV Kiem, Stroom, Kunsten ’92, De Zaak Nu, Mondriaan Fonds, NGA (Nederlandse Galerie Associatie) en Nederlandse Museum Vereniging, uitgenodigd om deel te nemen aan het landelijk BK overleg in juli.
Lise van Zaalen Stagiare
‘Zonder basis geen top’ beeldmerk 14
H4.
ORGANISATIE STRUCTUUR Algemeen bestuur Rune Peitersen Yvonne Grootenboer Mariska van den Berg Jack Segbars Yuri Veerman Kantoormedewerkers Rune Peitersen Yvonne Grootenboer Yuri Veerman Lise van Zaalen Sandra Geerlings Nynke Besemer Vrijwilligers en oproepbasis Irma van Oudheusden (Delphi Financial Services Peggy de Jonge (BKX Legal)
Voorzitter Penningmeester Secretaris Bestuurslid Bestuurslid
Stagiaire Coördinator Webredacteur
Agentschap
Christel Vesters en Mariska van den Berg Irene de Craen Lise van Zaalen
Beheer schap 1 Beheer schap 2 Beheer schap 3
Clusters Merijn Oudenampsen Gerbrand Burger
Organisator leesgroep Organisator werkgroep
Vertaalteam Philippine Hoegen Carolien Stikker Sarah van Lamsweerde Sjoerd Jurkovic
Boekhouder Juridisch adviseur
Weerwoordteam Mariska van den Berg Redacteur weerwoord Alexander Mayhew Barbara Visser Bik van der Pol Christel Vesters Daniel van der Velden Eelco van der Lingen Esther Polak Frank Koolen Huib Haye van der Werf Irene de Craen Jack Segbars Jaring Dürst Britt Jean Bernard Koeman Joris Lindhout Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan Matthijs de Bruijne Merijn Oudenampsen Nickel van Duijvenboden Puck Verkade Steven ten Thije Wendelien van Oldenborgh
Kunstlandschap Christel Vesters en Antoinette Schoehuizen
15
VOORUIT KIJKEN Sinds Platform BK een eigen (gedeelde) werkplek heeft is de wekelijkse kantoordag(en) een realiteit geworden. Voor iemand die gewend is aan eigen werktijden in de rust van het atelier is dit een geheel nieuwe wereld die zich openbaart met kantoorhumor, kantoorkoffie, kantoortijden etc. Bij het kantoorleven hoort ook een zekere angst om niet te vervallen in routine, maar steeds scherp blijven en de oorspronkelijke doelstellingen niet uit het oog te verliezen. Ik heb mijzelf er soms op betrapt dat ik na een dag op het kantoor dacht ‘wat leuk, maar hebben we ook wat gedaan?’
Ook nieuwe projecten worden binnenkort gelanceerd: Clusters, Voorzet en Argumentenarsenaal. Deze drie zijn goede voorbeelden van de drie doelen die wij nastreven: Mobiliseren, Reflecteren en Inspireren. Met Clusters bieden we onze leden ruimte en ondersteuning om zelf geïnitieerde werkgroepen op te starten. Na de zomer gaan de twee eerste Clusters van start: Van Schiller tot Zijlstra geleid door Merijn Oudenampsen en Utopisch Kunstbeleid geleid door Gerbrand Burger. In Voorzet vraagt Jack Segbars steeds twee gegadigden een e-maildialoog aan te gaan over een bepaald onderwerp, op zoek, niet alleen naar verschillen, maar juist ook naar common ground. Als eerste debatteren Merijn Oudenampsen en Camiel van Winkel over de rol en definitie van autonomie binnen de kunst. Argumentenarsenaal wordt een poëtische verzameling van indrukken, die de schoonheid, fantasie en verbazing proberen te vangen die ontstaan als je in aanraking komt met kunst. Yuri Veerman zal op geheel eigen wijze invulling geven aan dat project.Verder willen we natuurlijk groeien. Dit om onze financiële onafhankelijkheid te waarborgen, maar vooral om de stemmen van zoveel mogelijk mensen uit de kunstsector te horen. Zoals Gerbrand Burger zegt in verband met zijn Cluster: We hebben ‘nee’ gezegd, maar wat willen we eigenlijk?
Bij het schrijven van dit jaarverslag viel echter op dat wij toch veel hebben gedaan en bereikt sinds de lancering van Platform BK. Niet alles is direct zichtbaar, zoals het oprichten van de organisatie-, administratie- communicatie- structuren en het leggen van contacten met andere organisaties, maar is wel onmisbaar voor het functioneren van Platform BK in de toekomst. Wij zijn er nu klaar voor om aan het ‘echte’ werk te beginnen en onze bestaande activiteiten nog beter uit te voeren en verder te ontwikkelen. Kunstlandschap zit in een snelle groeifase en zal de komende maanden nog verder ontwikkeld worden om als een belangrijk veelzijdig instrument voor de kunstsector ingezet te worden. Als voorbeeld hiervan is Schap #3 De Verbeeldingsstorm een inventarisatie van de consequenties van de bezuinigingen van Rutte I. Dit biedt op een hele toegankelijke wijze inzicht in de reële effecten van politiek beleid. Het is via onze site voor iedereen beschikbaar en kan door politici, media, onderzoekers, lobbyverenigingen en vakbonden gelijk gebruikt worden – en daar zullen we die partijen ook op wijzen!
Wij zijn ook van plan het land in te gaan en via de contacten die al gelegd zijn – denk aan Schap #2 Het Initiatief – evenementen, lezingen en Clusters te organiseren. Het kweken van Ambassadeurs van de kunst en het organiseren van een Dag voor de Kunst staan ook in de planning. Het wordt weer een druk jaar!
16
Rune Peitersen Voorzitter
FINANCIEEL VERSLAG 2011 In 2011 is de vereniging officieel opgericht bij de notaris. Hierbij zijn de statuten opgesteld en ondertekend door het bestuur en betrokkenen, die tevens de bijkomende kosten voor rekening hebben genomen. Onze eerste vergaderingen en het project Art Matters hebben we kunnen realiseren door sponsoring van het Stedelijk Museum en het grafisch ontwerpbureau Mevis & van Deursen. 2012 Inkomsten: € 5.000 Ontvangen subsidie (Kunsten'92 en het Mondriaan Fonds) € 3.572 Ledencontributie (waarvan op 1 januari 2012 nog niet ontvangen: € 1.114 euro) € 667 Overige omzet Uitgaven: € 5.580 Vergoeding van werkzaamheden, de oprichting van de vereniging, het ontwikkelen van de website, vergoeding van reiskosten, het laten vervaardigen van drukwerk, de opzet van een administratiesysteem, kantoorkosten, computerkosten, de rekeningen van de boekhouder. 2013 Inkomsten: € 6.000 Subsidie (het tweede gedeelte van de opstartsubsidie van het Mondriaan Fonds) € 4.582 Ledencontributie (verwacht) €_ Overige omzet Uitgaven: € 7.000 Verwachte uitgaven: huur, kantoorkosten, reiskostenvergoeding van medewerkers, auteurs van de Weerwoorden, kantoor benodigdheden, rekeningen van de boekhouder, het administratiesysteem en telefoonkosten. 17
FINANCIEEL VERSLAG Veel met weinig Platform BK is in staat geweest om zonder veel middelen op te starten en een snelle groei door te maken. Werkruimte en een plek om evenementen te presenteren werden vaak voor niets aan ons uitgeleend of er werd slechts een kleine vergoeding voor gevraagd. Dit hebben we onder meer te danken aan Martine van Kampen, W139, TAAK en OT301. Veel hersenen en handen hebben ontzettend veel tijd en aandacht geïnvesteerd. We zouden nergens zijn zonder al de mensen die zich bij ons hebben aangesloten. En dan zijn de espressomachine, scanner en telefoon hele fijne donaties die hebben bijdragen aan een werkbaar Platform BK. Leden = onafhankelijkheid Desondanks blijven er genoeg kosten over waar we niet omheen kunnen. En we willen eigenlijk graag nog méér kosten maken, want om een professionele en goedgeoliede machine te zijn willen we het liefst een goede balans vinden, met name in het vergoeden van diensten. Uit dit principe betalen we al vanaf het begin de auteurs van het Weerwoord, maar we zouden ook graag de (inmiddels al 10!) mensen die wekelijks werk verrichten van een redelijke vergoeding willen voorzien. We nemen dit op in de doelstellingen voor 2014. Het streven is om zonder subsidie maar met voldoende contributie een basis voor Platform BK te leggen. Inhoudelijk zou dat het PBK echt sterk, namelijk onafhankelijk, maken. Om de leden ‘waar voor hun geld’ te bieden zijn zogenaamde Clusters in het leven geroepen. Dit zijn werkgroepen, die alleen voor hen beschikbaar zijn. Geïnteresseerden kunnen meedoen, na betaling van het lidmaatschap. Op maat Met de vernieuwde Schappen biedt Platform BK een inhoudelijk, maar ook een fysiek product op locatie. Het streven is dat de kosten gedekt worden door de hosting van deze schappen. Om zowel het bereik zo groot mogelijk te maken, maar ook redelijk naar onze eigen middelen in te zetten, bereiden we verschillende tarieven voor per presentatievorm. Steun We onderzoeken nog in hoeverre we op verschillende subsidies aanspraak kunnen maken. Structurele subsidie is niet zomaar evident. We denken aan het programmeren van publieke evenementen. Daarnaast onderzoeken we of het mogelijk zou zijn om in aanmerking te komen voor een ANBI status. Hiermee zou het voordeliger en aantrekkelijker zijn voor toekomstige gevers om Platform BK financieel te steunen.
Yvonne Grootenboer Penningmeester
18
