Jaarverslag 2013
[VISIE] HEEMwonen is een hybride corporatie die zich inzet voor de maatschappij, de huurder ziet als klant, de wijk als vertrekpunt en een invloedrijke positie heeft in de regio. Handelend vanuit de kernwaarden: betrokken, ondernemend en duidelijk. In dit jaarverslag hebben we ervoor gekozen om onze visie weer te geven door middel van beelden. De verschillende onderdelen van onze visie komen terug in de fotografie van het jaarverslag. De foto’s geven een goed beeld van hoe we onze visie in 2013 hebben uitgedragen.
pag 2 | jaarverslag 2013
Inhoudsopgave Voorwoord
5
1. De corporatie 1.1. Organisatiestructuur 1.2. Missie en strategie 1.3. Onze dienstverlening 1.4. Externe omstandigheden 1.5. Human Resource Management (HRM) 1.6. Het nieuwe werken 1.7. Ondernemingsraad (OR) 1.8. Geschillenadviescommissie 1.9. Sponsoring
6 6 7 7 8 9 10 10 11 11
2. De doelgroep 2.1. Kerntaak 2.2. Huurbeleid 2.3. Huurprijzen 2.4. Wonen, welzijn en zorg 2.5. Pilot studentenhuisvesting 2.6. Participatiebeleid 2.7. Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen (CHOH)
12 12 12 13 14 15 15
3. De woningvoorraad en de woonomgeving 3.1. Woningbezit 3.2. Nieuwbouw 3.3. Aan- en verkoop 3.4. Sloop 3.5. Onderhoud 3.6. Energiebesparing 3.7. Leefbaarheid
4. De financiën 4.1. Algemeen 4.2. Waardering op actuele waarde 4.3. Investeringen: materiële vaste activa 4.4. Investeringen: in ontwikkeling genomen projecten 4.5. Investeringen: activa ten dienste van de exploitatie 4.6. Leningenportefeuille 4.7. Meerjarenperspectief 4.8. Ontwikkeling financiële kengetallen 4.9. Overige financiële kengetallen 4.10. Beleggingen per 31 december 2013 4.11. Deelnemingen per 31 december 2013
24 24 25 26
5. Het verslag van het bestuur 5.1. Taken en verantwoordelijkheden 5.2. Terug- en vooruitblik 5.3. Horizontale verantwoording 5.4. Risicomanagement 5.5. Bestuursverklaring
35 35 36 37 37 38
6. Het verslag van de RvC 6.1. Algemeen 6.2. Toezichtkader 6.3. Inhoud toezicht 6.4. Corporate Governance 6.5. Slotopmerking
39 39 40 40 40 44
27 27 27 28 28 30 30 31
16
17 17 18 18 19 19 21 21
TIP: er is een speciale website voor het jaarverslag van HEEMwonen 2013 beschikbaar. U vindt de link op onze website www.heemwonen.nl onder ‘Jaarverslagen’. Dit maakt het zoeken en vinden een stuk gemakkelijker.
jaarverslag 2013 | pag 3
pag 4 | jaarverslag 2013
Voorwoord HEEMwonen bestaat sinds 1 januari 2013. We zijn ontstaan uit de fusie tussen de woningstichtingen Hestia groep, Land van Rode en Ubach over Worms. Wetende dat de omstandigheden voor corporaties en huurders moeilijker worden en dat we ons bevinden in een krimpregio hebben we gekozen voor fusie. Samen staan we sterker en maken we het verschil. Dat blijkt wel uit dit jaarverslag. Dit verschil hadden de drie afzonderlijke corporaties onder deze omstandigheden individueel niet kunnen maken. Onze ambities hebben we verwoord in het ondernemingsplan 2013 tot 2017 en getiteld ‘Het verschil maken’. Deze titel verwijst naar onze missie: HEEMwonen werkt in Kerkrade en Landgraaf aan betaalbaar wonen en prettig leven en maakt het verschil in de wijk als het om wonen gaat. Als we de balans opmaken en de resultaten van het afgelopen jaar bekijken dan constateer ik dat we goed op weg zijn. Een paar voorbeelden: • we wilden het onze huurders makkelijker maken door in te kunnen loggen op hun eigen persoonlijke online pagina (gerealiseerd); • we wilden een start maken met het interesseren van Duitse klanten (gerealiseerd); • we wilden doorgaan met de uitvoering van de wijkontwikkelingsplannen (gerealiseerd), mét een architectuurprijs voor de bestaande wijk van morgen. In bijlage 1 vindt u ons activiteitenoverzicht, met hierin onze doelstellingen en voorbeelden van wat we bereikt hebben in 2013. En is het normaal al een hele opgave om drie organisaties te integreren, de verhuurdersheffing, een onzeker woonakkoord en de discussie over de taken en bedrijfslasten van de corporatie bemoeilijkten dit proces behoorlijk. Paragraaf 1.4. gaat dieper in op deze externe omstandigheden. Onze omgeving vraagt in ieder geval een hoge mate van flexibiliteit en een groot aanpassingsvermogen van ons. Daarbij houden we altijd onze kernwaarden voor ogen: betrokken, ondernemend en duidelijk. We voelen ons betrokken bij onze bewoners en bij de wijken in ons werkgebied. We zijn een ondernemende corporatie: we doen het liever verkeerd dan dat we niets doen. Daarbij richten we ons op het wonen. Wanneer zorg- en/of welzijnsdiensten nodig zijn, zoeken we de samenwerking op met partijen die hierin gespecialiseerd zijn. En we zijn duidelijk: bewoners en stakeholders weten wat ze aan ons hebben. Met de naam HEEMwonen maken we duidelijk dat we een corporatie zijn waar je thuis (heem) bent. Onze wortels liggen in Kerkrade en Landgraaf. We zijn als corporatie thuis in de buurt. We kennen de mensen én de wijken. En de mensen kennen ons. Veel van onze medewerkers komen er zelf vandaan. We weten de weg en spreken de taal. Wij staan altijd open voor uw vragen of opmerkingen. Dan kan telefonisch (045) 645 44 44 of via e-mail (
[email protected]).
Mr. Jack J.J.M. Vinken MRE Directeur-bestuurder
jaarverslag 2013 | pag 5
HEEMwonen is een hybride organisatie Enerzijds zijn wij een organisatie die zich maatschappelijk inzet en vraagstukken op het gebied van wonen en buurten actief oppakt. Anderzijds zijn wij een vastgoedbedrijf met lef, dat door gezond exploiteren van vastgoed maatschappelijke prestaties kan blijven leveren.
1. De corporatie 1. De corporatie 1.1. Organisatiestructuur De organisatie kent vier afdelingen: Wonen, Wijken, Bedrijfsvoering en Strategie & Beleid. HEEMwonen kent een 1.1. Organisatiestructuur directieteam v an vier directieleden, voorgezeten door de directeur-‐bestuurder. e hebben gekozen vkent oor eeen en De organisatie kent vier afdelingen: Wonen, Wijken, Bedrijfsvoering en Strategie &WBeleid. HEEMwonen eenhoofdig bvan estuursmodel; de eindverantwoordelijkheid ligt bij de directeur-‐bestuurder. fbeelding 1 toont directieteam vier directieleden, voorgezeten door de directeur-bestuurder. We hebben A gekozen voor een ons eenhoofdig bestuursmodel; de eindverantwoordelijkheid ligt bij de directeur-bestuurder. Afbeelding 1 toont ons organogram. organogram.
Afbeelding 1 Organogram 01-‐01-‐2013
Afbeelding 1 Organogram 01-01-2013
Wonen Bij de afdeling Wonen vindt de dienstverlening plaats aan bewoners en woningzoekenden, zoals de verhuur, de huurincasso, de woningtoewijzing en het planmatig en dagelijks onderhoud (reparatieverzoeken, mutaties). Binnen
pag 6 | jaarverslag 2013
Wonen Bij de afdeling Wonen vindt de dienstverlening plaats aan bewoners en woningzoekenden, zoals de verhuur, de huurincasso, de woningtoewijzing en het planmatig en dagelijks onderhoud (reparatieverzoeken, mutaties). Binnen de afdeling Wonen is het servicecentrum verantwoordelijk voor de afhandeling van eerstelijns klantcontacten en de ontvangst van bezoekers. In 2013 heeft het servicecentrum circa 80 procent van alle vragen direct afgehandeld. Ook het overleg met het Centraal Huurders Overleg HEEMwonen en de taken van de woonmakelaar voor de Duitse markt zijn bij de afdeling Wonen ondergebracht. Wijken HEEMwonen wil het verschil maken in de wijk en een belangrijke rol spelen bij de forse transformatieopgave waar de regio Parkstad voor staat. Dat is de verantwoordelijkheid van de afdeling Wijken. De wijken waar HEEMwonen actief is, zijn in Kerkrade: Kerkrade-Oost en Kerkrade-West en Schaesberg, Nieuwenhagen en Ubach over Worms in Landgraaf. De afdeling Wijken houdt zich bezig met gebiedsontwikkeling, nieuwbouw, renovatie, sloop en vraagstukken zoals leefbaarheid en bewonersoverleg bij (renovatie)projecten. Ook bewonersparticipatie krijgt in deze afdeling een plek. Bedrijfsvoering Bij deze afdeling ligt de focus op de financiële administratie, het optimaliseren van werkprocessen, ICT en het bepalen en toetsen van financiële normen. We zetten stevig in op de kansen die ICT biedt. We automatiseren werkprocessen, maken ‘Het Nieuwe Werken’ mogelijk en breiden onze online dienstverlening aan onze huurders uit. Strategie & beleid Deze afdeling houdt ons scherp op het gebied van strategie, beleid en het beheer van onze vastgoedportefeuille. De afdeling speelt een belangrijke rol in het aanjagen van innovatieve ontwikkelingen en heeft een sturende functie.
1.2. Missie en strategie De missie van HEEMwonen luidt: HEEMwonen werkt in Kerkrade en Landgraaf aan betaalbaar wonen en prettig leven en maakt het verschil in de wijk als het om wonen gaat Op basis hiervan hebben we de volgende strategische uitgangspunten geformuleerd: 1. HEEMwonen zorgt voor voldoende goed onderhouden en betaalbare woningen, voor zowel senioren als jongeren. 2. HEEMwonen zorgt voor een goed woon- en leefklimaat. 3. HEEMwonen zorgt kwalitatief goede dienstverlening. 4. HEEMwonen levert een economische bijdrage aan het gebied. 5. HEEMwonen is een proactieve en lerende organisatie. In ons activiteitenoverzicht in bijlage 1 vindt u de bijbehorende doelstellingen en een aantal activiteiten die we in 2013 hebben uitgevoerd. De lijst van activiteiten is niet uitputtend.
1.3. Onze dienstverlening De drie fusiepartners beschikten alle drie over het KWH-Huurlabel, het kwaliteitslabel voor de huursector afgegeven door het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH). Onze doelstelling was om dit label in 2013 te continueren en zelfs een 7,5 te scoren op alle labelonderdelen. Wellicht was dit in het eerste jaar na de fusie een te ambitieus doel. Het KWH-label hebben we weten
jaarverslag 2013 | pag 7
te behouden. En hoewel iedereen zich ingezet heeft voor een goede dienstverlening aan de klant, hebben we die 7,5 helaas niet gehaald. We scoorden gemiddeld een 7,3 op de labelonderdelen. Op een aantal onderdelen scoorden we wat hoger, zoals een 8,0 voor reparaties en een 7,9 voor het proces huur opzeggen. Op een aantal onderdelen scoorden we wat lager, zoals een 6,9 voor de bereikbaarheid en een 7,0 voor de informatie en communicatie. Gezien het feit dat de fusiecorporaties in het verleden onvoldoende scoorden op het punt klachten, hebben we daar in 2013 sterk op ingezet. Begin 2013 scoorden we een 5,3 en in de loop van 2013 hebben we dit weten te verbeteren tot een 6,5. We hebben een aantal verbeterpunten uitgezet die ervoor moeten zorgen dat we in 2014 ook op andere onderdelen hoger scoren. Ook hebben we onze informatie- en communicatiemiddelen eind 2013 uitgebreid met een online klantportaal. Hierdoor kunnen onze bewoners 24 uur per dag, 7 dagen in de week, hun persoonlijke dossier raadplegen via internet. Het betreft een persoonlijke pagina in een beveiligd gedeelte op onze website waar bewoners online hun huurzaken kunnen regelen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld buurten betalingsgegevens inzien, persoonlijke gegevens direct online wijzigen, online de huur aan ons overmaken, online een reparatieverzoek indienen en de huur online opzeggen. Het klantportaal is tot stand gekomen in samenwerking met het Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen. Daarnaast kunnen onze bewoners vanaf 2013 hun cv-klachten direct melden bij de installateur. In de loop van 2014 worden ook de overige reparatieverzoeken volledig uitbesteed. Trouwe bewoners, die in een aaneengesloten periode van 50 jaar een woning bij ons (of onze rechtsvoorgangers) huren, verrassen we sinds begin 2014 met een bloemetje en we organiseren een gezamenlijke activiteit voor alle jubilerende bewoners.
1.4. Externe omstandigheden Onze omgeving bepaalt in grote mate het functioneren van onze corporatie. Zo werken we in een krimpgebied en krijgen we het als corporatie zwaar te verduren als gevolg van diverse overheidsmaatregelen. We noemen een aantal externe omstandigheden die ons werk in 2013 hebben beïnvloed. • Bevolkingskrimp in ons werkgebied: de regio Parkstad is koploper op het gebied van bevolkingskrimp in stedelijk gebied. Tot 2020 daalt het inwoneraantal hier naar verwachting met 4 procent en in de periode 2020-2040 zelfs met 15 procent.
Afbeelding 2 Ontwikkeling aantal inwoners en huishoudens in PSL (Etil, Progneff 2012) Afbeelding 2 Ontwikkeling aantal inwoners en huishoudens in PSL (Etil, Progneff 2012)
• Financiële omstandigheden verslechteren: de verhuurdersheffing die wij sinds 2013 moeten betalen en de eenmalige Vestia-‐heffing in 2013 gaan ten koste van investeringen die maatschappelijk en economisch rendement opleveren en raken ook de bewoners; • Wonen, welzijn, zorg: vanaf 2013 is de scheiding van wonen en zorg een feit voor mensen met een zorgzwaartepakket 1 en 2. De bewoner betaalt voortaan voor het wonen en de zorg wordt gefinancierd via de pag 8 | jaarverslag 2013 zorgverzekeringswet, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de AWBZ en eventueel via eigen middelen. Omdat meer mensen hierdoor thuis blijven wonen, neemt de behoefte aan woningaanpassingen toe.
• Financiële omstandigheden verslechteren: de verhuurdersheffing die wij sinds 2013 moeten betalen en de eenmalige Vestia-heffing in 2013 gaan ten koste van investeringen die maatschappelijk en economisch rendement opleveren en raken ook de bewoners. • Wonen, welzijn, zorg: vanaf 2013 is de scheiding van wonen en zorg een feit voor mensen met een zorgzwaartepakket 1 en 2. De bewoner betaalt voortaan voor het wonen en de zorg wordt gefinancierd via de zorgverzekeringswet, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de AWBZ en eventueel via eigen middelen. Omdat meer mensen hierdoor thuis blijven wonen, neemt de behoefte aan woningaanpassingen toe. • Een administratieve stelselwijziging in de jaarverslaglegging in 2012 had ook nog zijn impact voor het verslagjaar 2013. Het Centraal Fonds oordeelt scherper en het WSW past haar instrumentarium stringenter toe. • Een heftige, landelijke discussie over de taken van de corporatie en de daarmee verbonden bedrijfslasten en de invloed daarvan op het huurbeleid: in de inmiddels verschenen zogenaamde Novelle heeft de minister zijn plannen kenbaar gemaakt. Het taakveld van de corporatie wordt verder beperkt en de corporaties moeten veel goedkoper gaan werken. HEEMwonen heeft zich van deze ontwikkelingen rekenschap gegeven, in een breed in de organisatie besproken notitie 10 maanden HEEWwonen.
1.5. Human Resource Management (HRM) Op 31 december 2013 bestond het personeelsbestand van HEEMwonen uit 107 medewerkers: 63 mannen en 44 vrouwen. Dit waren 68 fulltimers, 37 parttimers en 2 stagiaires. De huidige formatie van de drie fusiepartners is 92,7. We verwachten dat de benodigde formatie zal dalen door onder meer het efficiënt inrichten van onze processen, efficiencyslagen vanwege de fusie, het op onderdelen uitbesteden van werkzaamheden, het optimaal benutten van ICT-mogelijkheden, ketensamenwerking en de verdere krimp van ons woningbezit. Per 1-1-2015 koersen wij op een formatie van 91 fte. In 2013 hebben we een start gemaakt met het opzetten van de ‘HEEMacademie’: alle trainingen en opleidingen die binnen HEEMwonen (incompany) plaats vinden. Dit zal in 2014 verder uitgewerkt worden. Er lopen inmiddels 19 trajecten binnen de HEEMacademie. De diverse trainingen, opleidingen en workshops hebben HEEMwonen in 2013 circa 91.926 euro gekost. Een overzicht van de trainingen en opleidingen binnen HEEMwonen in 2013: • 19 trajecten binnen de HEEMacademie: EPA Advies, klantgericht telefoneren, Square E-workx, (loopt door in 2014), NCCW betaalmodule, WWS, VABI gebruikerstraining, VABI verdiepingstraining en BHV ). • 17 medewerkers hebben in 2013 extern een workshop gevolgd of een netwerkbijeenkomst bijgewoond. • 30 individuele trainingen of opleidingen afgerond, 33 gestart in 2013. • EVC (erkenning van verworven competenties)-procedure: dit is een procedure voor medewerkers die niet over de juiste papieren beschikken maar door ervaring toch een toets kunnen doen. Op basis hiervan kunnen de competenties erkend worden. De ervaring leert dat de meeste medewerkers uiteindelijk toch kiezen voor een studietraject. Eind 2013 lopen er zes EVC-trajecten. Onze kernwaarden ‘duidelijk, betrokken en ondernemend’ hebben we verankerd in de beoordelingscyclus en we meten de concrete bijdrage van medewerkers. Ook spreken we elkaar erop aan. Het voorbeeldgedrag van leidinggevenden is cruciaal. We organiseren drie tot vier keer per jaar een teamleidersbijeenkomst waarin de kernwaarden een belangrijk onderwerp van gesprek zijn. Daarnaast vinden we het belangrijk dat onze medewerkers geëngageerd zijn, integer handelen , goed kunnen samenwerken, voldoende beslissingsruimte hebben, proactief zijn, zelf initiatief nemen, flexibel en kostenbewust zijn. Ook hier sturen we op. We vertalen deze waarden in concrete gedragsnormen.
jaarverslag 2013 | pag 9
1.6. Het nieuwe werken Met de start van HEEMwonen in 2013 zijn we ook gestart met de implementatie van ‘Het Nieuwe Werken’(HNW). We geven medewerkers het vertrouwen, de vrijheid en de verantwoordelijkheid om zelf met elkaar te bepalen waar, wanneer en hoe ze hun werk doen om zo samen de doelstellingen te realiseren. Medewerkers stellen zich de vraag hoe ze kunnen bijdragen aan de oplossing in plaats van onderdeel te zijn van een probleem. Deze manier van werken draagt bij aan de HEEMwonen cultuur, een grotere klantgerichtheid, meer flexibiliteit, autonomie, plezier en voldoening in het werk en meer samenwerking tussen mensen van verschillende afdelingen. De vier principes van HNW zijn: • sturen op resultaat; • vrije toegang tot informatie; • flexibele arbeidsrelaties; • plaats- en tijdonafhankelijk werken. Medewerkers hebben de beschikking over een laptop waarmee ze plaats onafhankelijk op het netwerk kunnen inloggen. Op kantoor hebben we geen vaste werkplek meer. In 2013 is hard gewerkt aan de verbouwing van een kantoor dat volledig past bij HNW. De inrichting van dit kantoor is gebaseerd op de activiteiten in de organisatie. Die activiteiten bepalen de werkplekken. De gedachte is dat een medewerker niet de hele dag door dezelfde activiteiten verricht. Daarnaast zijn er minder werkplekken dan medewerkers. Medewerkers wisselen zo regelmatig van werkplek en komen daardoor steeds met andere collega’s in contact. Begin 2014 hebben we het nieuwe kantoor op de Markt 52 in Kerkrade in gebruik genomen.
1.7. Ondernemingsraad (OR) Tabel 1 laat de samenstelling zien van de OR van HEEMwonen in 2013. De OR is geïnstalleerd op 1 juli 2013. Formeel is de OR, in het bijzijn van de directeur-bestuurder, acht keer bijeen geweest voor overleg. Eén overleg vond plaats met de voltallige Raad van Commissarissen. Daarnaast heeft de OR regelmatig overleg gevoerd in eigen kring. De belangrijkste gespreksonderwerpen van 2013 waren: • de OR verkiezingen; • de voortdurend wijzigende actualiteiten in corporatieland; • de evaluatienotitie 10 maanden HEEMwonen; • diverse instemmingsaanvragen betreffende onder andere de integriteitscode en meldregeling, afbouwregeling bereikbaarheidsdienst, verzuimprotocol, procedure resultaatafspraken, vervoersbeleid, organisatieaanpassing HEEMwonen; • de verbouwing van en de verhuizing naar de Markt 52 in Kerkrade; • de sturing op de bedrijfslasten van HEEMwonen; • de diverse personele ontwikkelingen. Tabel 1 Samenstelling ondernemingsraad 2013 Tabel 1 Samenstelling ondernemingsraad 2013 Functie Voorzitter Secretaris Vice-‐voorzitter Vice-‐secretaris Lid Lid Lid
Naam Jo Brauers Patrick Coenen Hub Moonen Dennis Bogers Marcel Gijsen Jan Zopfi Maurice van Meeghen
Datum van aftreden 1 juli 2017 1 juli 2017 1 juli 2017 1 juli 2017 1 juli 2017 1 juli 2017 1 juli 2017
1.8. Geschillenadviescommissie Wij zetten ons in voor tevreden klanten. Toch komt het weleens voor dat een bewoner niet tevreden is over onze dienstverlening. In de meeste gevallen lukt het om een klacht in goed onderling overleg op te lossen. Als bewoner van mening is dat wij de klacht niet naar tevredenheid oplossen, spreken we niet meer van een klacht maar van een geschil. De geschillenadviescommissie komt dan in beeld. Dit is een onafhankelijke commissie die HEEMwonen pag 10 | jaarverslag 2013 adviseert over de te nemen maatregelen naar aanleiding van het geschil. De werkwijze en samenstelling van de commissie ligt vast in een reglement, opgesteld in 2013.
1.8. Geschillenadviescommissie Tevredenheid van onze klanten staat hoog in het vaandel. Toch komt het weleens voor dat een bewoner niet tevreden is over onze dienstverlening. In de meeste gevallen lukt het om een klacht in goed onderling overleg op te lossen. Als bewoner van mening is dat wij de klacht niet naar tevredenheid oplossen, spreken we niet meer van een klacht maar van een geschil. De geschillenadviescommissie komt dan in beeld. Dit is een onafhankelijke commissie die HEEMwonen adviseert over de te nemen maatregelen naar aanleiding van het geschil. De werkwijze en samenstelling van de commissie ligt vast in een reglement, opgesteld in 2013. In 2013 kwam de geschillenadviescommissie vijf keer bij elkaar voor overleg. In totaal kwamen er tien geschillen binnen bij de commissie. Drie daarvan hoorden niet thuis bij de commissie en werden teruggelegd bij HEEMwonen. Deze klachten zijn inmiddels naar tevredenheid afgehandeld. Zes geschillen werden ontvankelijk verklaard en in behandeling genomen. Alle geschillen werden binnen de termijn van twaalf weken afgehandeld. Het advies van de commissie werd in alle gevallen door de directeur-bestuurder van HEEMwonen overgenomen. De bewoners zijn door ons schriftelijk geïnformeerd over de uitkomst. Eén geschil dat eind 2013 binnenkwam, was op 31 december 2013 nog in behandeling. De verslagen van de geschillenadviescommissie zijn in het verslagjaar ter informatie voorgelegd aan de directeur-bestuurder. Indien nodig informeert de directeur-bestuurder de Raad van Commissarissen over een geschil. Het jaarverslag van de geschillencommissie wordt in de raad aan de orde gesteld.
1.9. Sponsoring HEEMwonen staat middenin de maatschappij. Om onze lokale betrokkenheid te versterken en goodwill te tonen richting lokale verenigingen sponsoren wij diverse evenementen. Daarvoor hebben wij begin 2013 een sponsorbeleid opgesteld. De belangrijkste uitgangspunten waren dat het een niet-commercieel doel betreft en het sponsordoel gericht is op onze doelgroep. Veelal ging het om kleine bedragen van 50 tot 100 euro. Wat grotere bedragen waren gemoeid met de sponsoring van Stichting Kantinebeheer in woon- en sportcomplex de Baneberg in Landgraaf (300 euro), de ‘Samenloop voor Hoop’ in Landgraaf waarbij we een bewonersgroep van 15 personen sponsorden (250 euro) Voetbalvereniging Schaesberg in Landgraaf (363 euro) en het Kerkraads Symfonie Orkest (375 euro). Totaal ging het in 2013 om een bedrag van 1.928 euro. In de loop van 2013 vond de Rijksoverheid het niet langer passend voor corporaties om door middel van sponsoring naamsbekendheid te verwerven. Hoewel ons doel niet primair in de reclamesfeer lag, hebben we toch besloten sponsoring geheel af te bouwen en ons beleid hierop aan te passen. Vanaf het vierde kwartaal van 2013 worden sponsorverzoeken structureel afgewezen. Als de activiteit kan bijdragen aan de leefbaarheid in de wijk wijzen we de mensen op ons leefbaarheidsfonds. Meer hierover in paragraaf 3.7. over leefbaarheid.
jaarverslag 2013 | pag 11
2. De doelgroep 2. De doelgroep
2.1. 2.1. Kerntaak Kerntaak
Het vanvoldoende voldoende goede betaalbare woningen primaire doelgroep Het aaanbieden anbieden van goede en ben etaalbare woningen voor ovoor nze ponze rimaire doelgroep beschouwen wij als beschouwen wij als onze kerntaak. Deze mensen ervaren door inkomen of andere omstandigheden vaak 2. De d oelgroep onze kerntaak. Deze mensen ervaren door inkomen of andere omstandigheden vaak moeilijkheden bij het vinden moeilijkheden bij het vinden van passende huisvesting. van passende huisvesting. 2.1. Kerntaak Onze primaire doelgroep bestaat uit: Onze primaire doelgroep uit: woningen voor onze primaire doelgroep beschouwen wij als Het aanbieden van voldoende goede beestaat n betaalbare • bewoners die door hun inkomen (inkomen tot 34.229 euro) aangewezen zijn op een sociale • bewoners die deoor hun dinkomen (inkomen tot 34.229 euro) aangewezen zijn op een sbociale onze kerntaak. Deze mensen rvaren oor inkomen of andere omstandigheden vaak moeilijkheden ij het hvuurwoning inden huurwoning (huurprijs tot 681 euro, prijspeil 01-01-2013); taandachtsgroepen, ot 681 euro, prijspeil 0 1-‐01-‐2013); van passende h(huurprijs uisvesting. • bijzondere zoals cliënten van zorginstellingen, asielzoekers/statushouders • (zie bijzondere a andachtsgroepen, z oals cliënten van zorginstellingen, asielzoekers/statushouders (zie tabel 2), tabel 2), (ex)psychiatrische cliënten, (ex)gedetineerden, medisch en sociaal urgenten, Onze primaire doelgroep bestaat opvang, it: (ex)psychiatrische culiënten, (ex)gedetineerden, medisch en sociaal urgenten, maatschappelijke opvang, maatschappelijke migranten, studenten en (ex)daklozen. studenten n (ex)daklozen. • bewoners dmigranten, ie door hun inkomen (einkomen tot 34.229 euro) aangewezen zijn op een sociale huurwoning (huurprijs tot 2 681 euro, prijspeil 01-‐01-‐2013); Tabel Huisvesting asielzoekers/ statushouders in 2013 Tabel 2 Huisvesting asielzoekers/ statushouders in 2013 • bijzondere aandachtsgroepen, zoals cliënten van zorginstellingen, asielzoekers/statushouders (zie tabel 2), (ex)psychiatrische (ex)gedetineerden, medisch en sociaal maatschappelijke opvang, Gemeente cliënten, stand per 1-‐1-‐2013 totale taakstelling 2013 urgenten, realisatie HEEMwonen Kerkrade 11 19 14 migranten, studenten en (ex)daklozen. Landgraaf
6
Tabel 2 Huisvesting asielzoekers/ statushouders in 2013
26
30
Wij bieden onze beschikbare huurwoningen aan via de website www.thuisinlimburg.nl: een initiatief van zeven
Gemeente stand per 1-‐1-‐2013 totale taakstelling 2013 realisatie HEEMwonen Wij bieden onze beschikbare huurwoningen via de website www.thuisinlimburg.nl: een initiatief aaronder Haan EEMwonen. O14 p deze site kunnen woningzoekenden zich kosteloos Kerkrade woningcorporaties 11 in Zuid-‐Limburg, w19
van zeven ewoningcorporaties in Zuid-Limburg, HEEMwonen. Opwdeze site kunnen inschrijven n v6 ia diverse modellen een oning zoeken. In 2013 is deze ebsite vertaald in het Duits, 26 g eschikte wwaaronder 30 woningzoekenden zich kosteloos inschrijven en via diverse modellen een geschikte woning zoeken. In Engels, Frans en Pools. deze website vertaald inaan hetvia Duits, Engels, Frans en Pools. Wij bieden 2013 onze is beschikbare huurwoningen de website www.thuisinlimburg.nl: een initiatief van zeven 2.2. Huurbeleid woningcorporaties in Zuid-‐Limburg, waaronder HEEMwonen. Op deze site kunnen woningzoekenden zich kosteloos Ons huurbeleid is erop gericht om de sociale woningvoorraad op peil te houden, dus voldoende inschrijven en via diverse modellen een geschikte woning zoeken. In 2013 is deze website vertaald in het Duits, 2.2. Huurbeleid goedkope en betaalbare woningen te kunnen bieden. In 2013 hebben we een aantal bijsturingen Engels, Frans en Pools. Ons huurbeleid erop gericht om de sociale woningvoorraad op peil te dus voldoende gedaan op onze bis eleidsmatige uitgangspunten om deze goedkope voorraad op houden, peil te houden: goedkope en betaalbare woningen te kunnen bieden. In 2013 hebben we een aantal bijsturingen • nieuwbouw realiseren tegen lagere bouwkosten en huurprijzen (rendementen gedifferentieerd); 2.2. Huurbeleid gedaan op onze beleidsmatige deze op peil te houden: • sloop van goedkope oorraad emporiseren; Ons huurbeleid is erop gericht om dve sociale tuitgangspunten w oningvoorraad oom p peil te hgoedkope ouden, dus voorraad voldoende Landgraaf
goedkope e•n bmeer etaalbare te kunnen bieden. 2013 hebben we een aantal bijsturingen focus wooningen p renovatie i.p.v. sloop van In de goedkope voorraad; • nieuwbouw realiseren tegen lagere bouwkosten en huurprijzen (rendementen gedifferentieerd); gedaan op •onze beleidsmatige itgangspunten om deze goedkope voorraad op peil te houden: huurmatiging en uinzet op duurzaamheidsmaatregelen ter bevordering hiervan; • sloop van goedkope voorraad temporiseren; • nieuwbouw r ealiseren t egen l agere b ouwkosten e n h uurprijzen ( rendementen g edifferentieerd); • intensieve monitoring van de zogenaamde ‘ijzeren’ voorraad. • meer focus op renovatie i.p.v. sloop van de goedkope voorraad; • sloop van goedkope voorraad temporiseren; • huurmatiging en inzet op duurzaamheidsmaatregelen ter bevordering hiervan; • meer focus op renovatie i.p.v. sw loop van gnoedkope voorraad; Afbeelding 3 Vmonitoring erdeling oningbezit aar netto h‘ijzeren’ uurprijs pvoorraad. er 01-‐01-‐2013 • intensieve van dede zogenaamde • huurmatiging en inzet op duurzaamheidsmaatregelen ter bevordering hiervan; • intensieve monitoring van de zogenaamde ‘ijzeren’ oorraad. Afbeelding 3 Verdeling woningbezit naarvnetto huurprijs per 01-01-2013 Afbeelding 3 Verdeling woningbezit naar netto huurprijs per 01-‐01-‐2013
Afbeelding 3 laat zien dat 89 procent van onze woningvoorraad in 2013 goedkoop tot betaalbaar was. De verhuur van deze woningen vindt zoveel mogelijk met voorrang plaats aan de primaire doelgroep. In 2013 hebben wij 92,9 procent van deze (sociale) huurwoningen aan onze primaire doelgroep toegewezen. Dit is in lijn met de door het Rijk gestelde norm van 90 procent ter voorkoming van scheefwonen.
Afbeelding 3 laat zien dat 89 procent van onze woningvoorraad in 2013 goedkoop tot betaalbaar was. De verhuur pag van woningen vindt zoveel mogelijk met voorrang p10 laats aan de primaire doelgroep. In 12d|eze jaarverslag 2013 2013 hebben wij 92,9 procent van deze (sociale) huurwoningen aan onze primaire doelgroep
HEEMwonen ziet de huurder als klant Wij zorgen voor goed onderhouden woningen en buurten. Ook denken wij met onze huurders mee. Bijvoorbeeld hoe ze hun woonlasten zo laag mogelijk kunnen houden. Daarvoor treffen we energiebesparende maatregelen en maken we zonnepanelen voor huurders toegankelijk.
Afbeelding 3 laat zien dat 89 procent van onze woningvoorraad in 2013 goedkoop tot betaalbaar was. De verhuur van deze woningen vindt zoveel mogelijk met voorrang plaats aan de primaire doelgroep. In 2013 hebben wij 92,9 procent van deze (sociale) huurwoningen aan onze primaire doelgroep toegewezen. Dit is in lijn met de door het Rijk gestelde norm van 90 procent ter voorkoming van scheefwonen. Hierdoor zijn de goedkopere woningen beschikbaar voor mensen met een lager inkomen en hoeven zij minder vaak een beroep te doen op huurtoeslag. De door ons geformuleerde extra grens van maximaal 250 euro aan huurtoeslag hebben we in de loop van 2013 moeten loslaten omdat de doelgroep daardoor te vaak niet in aanmerking kwam voor een woning.
2.3. Huurprijzen We streven naar een faire prijs- kwaliteitverhouding. Bij verhuizing passen we de huren aan volgens ons streefhuurbeleid. Dit streefhuurbeleid stellen we periodiek bij. Het streefhuurbeleid is erop gericht om (met een goede prijs-kwaliteitsverhouding) sociaal met huurprijzen om te gaan waar dat moet en marktconforme huren te vragen waar dat kan. Bijvoorbeeld bij bewoners met een inkomen boven 43.000 euro of bij woningen met een bijzondere kwaliteit. Op 1 juli 2013 heeft HEEMwonen de huurprijs van zowel geliberaliseerde als niet-geliberaliseerde woningen (huurprijs < 681 euro) verhoogd met 4 procent: het inflatiepercentage 2,5 procent plus een extra huurverhoging van 1,5 procent. Woningcorporaties kregen in 2013 de mogelijkheid om bovenop de inflatie van 2,5 procent een extra huurverhoging toe te passen van 1,5 procent. Ondanks dat we ons toen al zorgen maakten over de betaalbaarheid voor onze huurders hebben we die mogelijkheid aangegrepen. Zeker gezien de zware financiële maatregelen van het Rijk waar we als corporatie mee te maken hebben en krijgen. Waar we in 2013 geen gebruik van hebben gemaakt, is de inkomensafhankelijke huurverhoging. Sinds 2013 mogen woningcorporaties de huren voor huishoudens met een verzamelinkomen boven de toewijzingsgrens voor sociale huurwoningen (> 34.229 euro) jaarlijks extra verhogen. Met deze maatregel wil het kabinet het scheefwonen tegengaan en de doorstroming op de woningmarkt bevorderen. 98 Procent van ons woningbezit viel in 2013 in het nietgeliberaliseerde huursegment.
jaarverslag 2013 | pag 13
Bij 355 woningen hebben we in 2013 geen huurverhoging toegepast. Naast een aantal woningen met sloopbestemming ging het hierbij om een aantal nieuwbouwwoningen. Bovendien kregen 218 geliberaliseerde woningen een beperkte huurverhoging van 2,5 procent om ons bij deze woningen niet uit de markt te prijzen. Daarmee bedroeg onze gemiddelde huurverhoging in 2013 3,8 procent. De huurverhoging is tot stand gekomen na overleg met het Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen.
2.4. Wonen, welzijn en zorg Zorgverlening behoort niet tot onze kerntaken. Hiervoor werken we intensief samen met diverse lokale en regionale zorgpartijen en welzijnsinstellingen. In 2013 ging het met name om de volgende partijen: Radar, MeanderGroep Zuid-Limburg, Stichting Gehandicaptenzorg Limburg, Mondriaan Zorggroep, Koraalgroep, Regionale Instelling voor Maatschappelijke Opvang (Rimo, de huidige Levantogroep), Consuminderhuis Landgraaf, Stichting Harteklop, het Veiligheidshuis, Stichting Voedselbank, Leger des Heils, Welsun en Impuls. In 2013 namen we weer deel aan het initiatief ‘Housing Parkstad’. De corporaties, verenigd in ROW Parkstad (Regionaal Orgaan Woningcorporaties) hebben hiervoor in 2013 met de 24-uursinstellingen een convenant gesloten. Bij ’Housing Parkstad’ krijgen dak- en thuislozen die tijdelijk in 24-uurs-opvang verblijven de kans een nieuwe start te maken in een eigen woning. De 24-uursinstellingen die hieraan meedoen zijn: ‘Blijf van mijn lijf’- huis Heerlen, Radar, Gastenhof, Meander, het Veilligheidshuis, Mondriaan en Exodus. In dit kader hebben we in 2013 11 woningen verhuurd. De taakstelling was 14 woningen. Ook hebben we regelmatig overleg met de sociale wijkteams van de beide gemeenten om de buurtproblematiek te bespreken. We zoeken dan samen naar de beste oplossing voor de bewoner(s). Daarnaast maken we in zowel Kerkrade als Landgraaf deel uit van de werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ). In deze werkgroepen worden op beleidsmatig niveau verbindingen gelegd met de gemeente en andere instellingen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. In beide gemeenten kwamen we in 2013 tweemaal samen voor overleg. Scheiding wonen en zorg Sinds 2013 is er sprake van een scheiding tussen wonen en zorg. Voor bewoners betekent dit dat zij zelf moeten betalen voor het wonen en de zorg gefinancierd wordt vanuit de zorgverzekeringswet, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de AWBZ of uit eigen middelen. Daardoor blijven meer mensen langer thuis wonen en neemt de behoefte aan woningaanpassingen toe. Daarnaast neemt de verhuurbaarheid van intramurale zorgwoningen af waardoor we op zoek moeten naar een nieuwe bestemming, nieuwe doelgroep en/of nieuwe samenwerkingsvormen. Dit leidt op (korte) termijn tot een transformatieopgave van zowel het zorgvastgoed als het reguliere vastgoed. De gemeente Landgraaf en MeanderGroep speelden hierop in door in 2013 de voorbereidingen te treffen voor een nieuw soort wijksteunpunt in Heereveld, Ubach over Worms. Hier worden de afdeling Wmo van de gemeente, een zorgpartij en een welzijnspartij bij wijze van experiment ondergebracht. HEEMwonen is niet structureel aanwezig maar wij zijn betrokken geweest bij de opstart en wij zijn op afroep beschikbaar en op afspraak aanwezig. Het experiment gaat vanaf 2014 van start. In de loop van 2014 worden op twee andere locaties in Landgraaf ook dergelijke steunpunten opgezet. Mensen met zorgbehoefte huisvesten Vooral de groep senioren neemt door de vergrijzing in rap tempo toe. Om onze vastgoedportefeuille meer toekomstbestendig te maken, gaan we met beperkte middelen meer woningen geschikt maken voor senioren. Als we een vrijgekomen woning aanpassen in overleg met de afdeling Wmo (voert de Wet maatschappelijke ondersteuning uit) van de gemeente bekijken we intern of er geschikte kandidaten voor zijn. Onze technische beheerders en wijkconsulenten hebben hierover veelvuldig contact met de gemeente. Woningen in het kader van de Wmo ingrijpend aanpassen voor een bewoner met medische beperkingen, terwijl elders een geschikte huurwoning beschikbaar is, vinden we vanuit kostenoogpunt niet verantwoord. Bij beide gemeenten dringen we er in dergelijke gevallen op aan een verhuisvergoeding in te zetten.
pag 14 | jaarverslag 2013
Bij renovatie, nieuwbouw en aankoop houden we er rekening mee dat we steeds vaker senioren, gehandicapten en personen die zorg of begeleiding nodig hebben, moeten huisvesten. In 2013 ging het bijvoorbeeld om de volgende projecten: • in de Churchillstraat en Pastoor Scheepersstraat in Ubach over Worms hebben we 24 portieketagewoningen voorzien van onder meer liften, nieuwe trappenhuizen, grotere balkons, videofoons en nieuwe entrees waardoor de huidige bewoners, veelal senioren, langer thuis kunnen blijven wonen; • in de Theaterpassage in Kerkrade-Oost hebben we de toegankelijkheid van de appartementen verbeterd. Veel minder valide bewoners hadden last van de hoge dorpels en hellingen bij voordeuren en liftportalen. De obstakels zijn weggehaald en de galerijen zijn opgehoogd; • in het Centrum van Schaesberg in Landgraaf hebben we in 26 nieuwbouw zorgwoningen aan Radar opgeleverd. De doelgroep zijn mensen met een verstandelijke beperking; • in de Prinssenstraat in Landgraaf hebben we 8 seniorenwoningen opgeleverd. Bewoners van wie de woning op deze locatie gesloopt was, kregen voorrang bij de toewijzing. Daarnaast waren een aantal projecten voor deze doelgroep in 2013 in voorbereiding: • de realisatie van 15 seniorenwoningen in Heiveld, Landgraaf; • de realisatie van 21 appartementen met lift in Schaesberg, Landgraaf; • de realisatie van 11 seniorenwoningen en 11 levensloopbestendige woningen in de Heilust in Kerkrade-West.
2.5. Pilot studentenhuisvesting In 2013 zijn we een pilot gestart om onze gunstige, internationale ligging te benutten. Onze focus lag op de gemeente Aken en in het bijzonder op de studenten van de universiteit (RWTH) en de Hogeschool (FH). Dit vanwege een verwacht tekort aan studentenwoningen in die regio. We hadden ons tot doel gesteld om in 2013 zeven woningen in de Voorterstraat in Kerkrade-Oost te verhuren aan Duitse studenten. Het zijn er acht geworden en daarmee hebben we de doelstelling voor 2013 behaald. Deze nieuwe markt vormt mogelijk een extra instrument om leegstand in ons werkgebied te voorkomen en onze wijken vitaal te houden. Vanwege de positieve reacties van studenten zetten we de pilot in 2014 vooralsnog door. De website waarop we onze beschikbare woningen aanbieden, www.thuisinlimburg.nl, is in 2013 vertaald in het Duits, Frans, Engels en Pools.
2.6. Participatiebeleid HEEMwonen zet in op actieve betrokkenheid van bewoners. Meedenken en meewerken vergroten de betrokkenheid van mensen bij het verbeteren van de leefbaarheid en de ontwikkeling van hun buurt. Bewonersparticipatie strekt zich binnen HEEMwonen uit over verschillende niveaus. Op complexniveau praten we vooral met bewonerscommissies. In 2013 waren in Kerkrade 7 bewonerscommissies actief en 25 in Landgraaf. Ook bestaan er nog een aantal niet-actieve bewonerscommissies die we bij projecten benaderen maar die niet twee keer per jaar met ons vergaderen. Daarnaast sluiten de bewoners uit een complex vaak aan bij de werkgroepen die we oprichten bij herstructurerings- en renovatieprojecten. Op buurt- en wijkniveau gaan we het gesprek aan met de wijkgerichte huurdersorganisaties en op corporatieniveau met het Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen. Daarnaast hebben onze wijkbeheerders, technische beheerders en woon- en wijkconsulenten dagelijks contact met bewoners op individueel niveau. We gaan graag bij de mensen aan tafel; op kantoor, in de wijk of bij de bewoners thuis. Bovendien maakt participatie een belangrijk onderdeel uit van de diverse wijkontwikkelingsplannen of stadsdeelvisies en de uitvoering hiervan. Deze plannen of visies beschrijven wat nodig is om in de toekomst aantrekkelijk te wonen, te leven en te werken in de wijk. HEEMwonen werkt hierbij intensief samen met de gemeente: de gemeente als integrale kartrekker en wij vanuit de inhoud en het vastgoed. We organiseren hierbij manieren om de mensen actief mee te laten denken. We informeren de bewoners in een vroeg stadium, genereren bewonersideeën, we koppelen de uitkomsten van de raadpleging terug en laten zien welk effect dat heeft op de plannen. Bij de presentatie van het uiteindelijke plan geven we duidelijk aan welke ideeën we wel en welke we niet jaarverslag 2013 | pag 15
in de plannen hebben verwerkt. Onderstaand enkele voorbeelden van bewonersparticipatie tijdens de wijkontwikkeling. • Wijkontwikkelingsplan Ubach over Worms: bij de totstandkoming van het plan kregen alle bewoners en scholen een wenskaart toegestuurd waarop ze hun wensen en ideeën voor het gebied kenbaar konden maken. Het vervolg waren twee bewonersavonden in 2013 en tot slot werd tijdens een informatiebijeenkomst getoond hoe de ideeën en wensen van bewoners een plekje hadden gekregen in het uiteindelijke wijkontwikkelingsplan. • Stadsdeelvisie Kerkrade-Oost: voor het opstellen van de stadsdeelvisie zijn diverse bijeenkomsten geweest met partijen zoals winkeliers, seniorenraad, bewonersplatform, basisscholen, kinderopvang, bedrijfsleven, welzijns- en zorginstellingen en projectontwikkelaars. Ook zijn gesprekken met bewoners gevoerd. Hun inbreng is verwerkt in de stadsdeelvisie. • Stadsdeelvisie Kerkrade-West: voor het deelproject Heilust en het te realiseren Park West startte eind 2013 de tweede fase van de participatie. In het eerdere traject heeft zich een groep bewoners gevormd die intensief bij het project wordt betrokken. De bewonersbijeenkomsten die eind 2013 gestart zijn, moeten leiden tot een gedetailleerd en definitief inrichtingsplan voor het park. In 2014 staat de uitvoering en binding met het park in het participatietraject centraal. • Wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen-Lichtenberg: middels een internetdialoog hebben de gemeente en HEEMwonen bewoners gevraagd naar hun ideeën over de inrichting van het aan te leggen Stadspark Lichtenberg. Tijdens een informatieavond werd de uitkomst van de internetdialoog aan de bewoners gepresenteerd. Ook werd een eerste ontwerp van het park getoond, waarin de resultaten van de internetdialoog waren verwerkt. Het stadspark is één van de deelprojecten van het Wijkontwikkelingsplan Nieuwenhagen-Lichtenberg.
2.7. Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen (CHOH) In het CHOH zijn de vijf wijkgerichte huurdersorganisaties vertegenwoordigd: Huurdersraad Kerkrade (Kerkrade-West), Huurdersvereniging Land van Rode (Kerkrade-Oost), Bewonersbelangenvereniging Nieuwenhagen, Huurdersplatform Schaesberg en Huurdersvereniging Ubach over Worms. Samen behartigen zij de belangen van onze bewoners op centraal niveau. Convenant In 2013 hebben we een convenant met het CHOH opgesteld zodat we weten wat we van elkaar kunnen en mogen verwachten. Dit convenant is begin 2014 vastgesteld. Hierin wordt onder meer de frequentie van het overleg geregeld en de wijze en mate van inspraak (advies en/of instemmingsrecht) op het organisatiebeleid en het beheer van de woningen. In het convenant zijn een aantal vaste gespreksonderwerpen opgenomen: het meerjarenplan, het activiteitenoverzicht, de jaarrekening en het jaarverslag, het volkshuisvestingsverslag, de cijfermatige kerngegevens, sloop- en renovatieplannen, herstructurering op complex/wijkniveau, verwerven, vervreemden en bezwaren van woongelegenheden, leefbaarheid, uitspraken klachtencommissie, inzet van de verhuurder bij prestatieafspraken met de gemeenten en het servicekostenbeleid. Overleg In 2013 kwam het CHOH acht keer bijeen voor overleg. Naast de vaste onderwerpen waren de belangrijkste onderwerpen van dit overleg: de jaarlijkse huurverhoging, het ondernemingsplan van HEEMwonen, het sociaal statuut van HEEMwonen bij sloop en renovatie, het convenant tussen CHOH en HEEMwonen in het kader van de wet huurder verhuurder, de statuten van het CHOH, de begroting van het CHOH, de huisvesting van de huurdersorganisaties en het nieuwe portefeuilleplan van HEEMwonen. Bij een aantal van deze onderwerpen was het CHOH zelfs zeer intensief betrokken, zoals bij het ondernemingsplan van HEEMwonen. Namens HEEMwonen nemen de directeur Wonen, de teamleiders Wonen en Wijken en de ambtelijk secretaris deel aan dit overleg. Het CHOH wordt ondersteund door de Woonbond. Naast het centraal overleg vond in 2013 overleg op stadsdeelniveau en werkgroepniveau plaats om specifieke zaken te bespreken. Op 29 mei 2013 vond het overleg plaats tussen het CHOH en de voltallige Raad van Commissarissen.
pag 16 | jaarverslag 2013
HEEMwonen ziet de wijk als vertrekpunt Wij zetten ons in voor leefbare, vitale wijken. Daarbij zien we ons zelf als onderdeel van een groter geheel en zoeken nadrukkelijk de samenwerking op met andere partijen in de regio Parkstad Limburg. Samen maken we het verschil in de wijk, ieder vanuit zijn eigen discipline.
3. De woningvoorraad en de woonomgeving 3. Woningbezit De woningvoorraad en de woonomgeving 3.1.
Tabel 3 laat zien dat het woningbezit van HEEMwonen in 2013 met 43 woningen is toegenomen. Naast 3.1. Woningbezit de 10.026 woningen hadden we eind 2013 1.566 overige verhuureenheden (garages, parkeerplaatsen Tabel 3 laat zien dat het woningbezit van HEEMwonen in 2013 met 43 woningen is toegenomen. Naast de 10.026 en andere panden) in bezit. Ons totale bezit bevindt zich binnen het statutair vastgestelde werkgebied: woningen hadden we eind 2013 1.566 overige verhuureenheden (garages, parkeerplaatsen en andere panden) in Kerkrade en Landgraaf. bezit. Ons totale bezit bevindt zich binnen het statutair vastgestelde werkgebied: Kerkrade en Landgraaf. Tabel 3 Woningbezit HEEMwonen 2013 Tabel 3 Woningbezit HEEMwonen 2013 Aantal woningen in bezit op 01-‐01-‐2013
9.983
Toegevoegd in 2013
aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen
64
aantal aangekochte woningen
0
Onttrokken in 2013
aantal verkochte woningen
2
aantal gesloopte woningen
0
overige mutaties
19
Aantal woningen op 31-‐12-‐2013
10.026
Eind 2013 bestond onze woningvoorraad vooral uit eengezinswoningen en etagewoningen met lift (zie afbeelding 4). Investeringsbeslissingen het gebied van nieuwbouw sloop, onderhoud, aan-‐ verkoop worden met genomen Eind 2013 bestond onzeop woningvoorraad vooral uit,eengezinswoningen enen etagewoningen lift op basis afbeelding van ons strategisch voorraadbeleid. In 2013 we dit van beleid op voor de sloop, periode 2013 tot 2023. (zie 4). Investeringsbeslissingen opstelden het gebied nieuwbouw, onderhoud, aan- en Afbeelding 4 Woningvoorraad naar woningtype in 2013 jaarverslag 2013 | pag 17
aantal gesloopte woningen
0
overige mutaties
19
Aantal woningen op 31-‐12-‐2013
10.026
Eind 2013 bestond onze woningvoorraad vooral uit eengezinswoningen en etagewoningen met lift (zie afbeelding 4). verkoop worden genomen op basis strategisch voorraadbeleid. In 2013astelden we dit beleid Investeringsbeslissingen op van het gons ebied van nieuwbouw ,sloop, onderhoud, an-‐ en verkoop worden op genomen op voor de periode 2013 tot 2023. basis van ons strategisch voorraadbeleid. In 2013 stelden we dit beleid op voor de periode 2013 tot 2023.
AfbeeldingAfbeelding 4 Woningvoorraad naar woningtype in 2013 in 2013 4 Woningvoorraad naar woningtype
2% 3%
6%
1-‐op-‐1 woning
18%
31%
2-‐op-‐1 woning 41%
eengezinswoning etagewoning met lir etagewoning zonder lir seniorenwoning
3.2. Nieuwbouw 3.2. Nieuwbouw We hanteren een restrictief nieuwbouwbeleid: slechts in beperkte mate houden we ons met nieuwbouw bezig. In We hanteren een restrictief nieuwbouwbeleid: slechts in beperkte mate houden we ons met nieuwbouw deze krimpregio zetten we daarbij in op duurzame, flexibele en levensloopbestendige bouw. Naast reguliere bezig. In deze krimpregio zetten we daarbij in op duurzame, flexibele en levensloopbestendige bouw. woningen bouwen we in samenspraak met zorgpartijen ook beperkt zorgwoningen. Naast reguliere woningen bouwen we in samenspraak met zorgpartijen ook beperkt zorgwoningen. In 2013 hebben we de volgende nieuwbouwwoningen opgeleverd: In 2013 hebben we de volgende nieuwbouwwoningen opgeleverd: • 19 eengezinswoningen aan de Burgemeester Savelberglaan in Kerkrade-‐Oost: • 19 eengezinswoningen aan de Burgemeester Savelberglaan in Kerkrade-Oost: deze woningen zijn extreem energiezuinig en wekken dankzij zonnepanelen, net zoveel elektriciteit op als de deze woningen zijn extreem energiezuinig en wekken dankzij zonnepanelen, net zoveel elektriciteit bewoners verbruiken. HEEMwonen gaat het energieverbruik van deze woningen monitoren om te zien of de op als de bewoners verbruiken. HEEMwonen gaat het energieverbruik van deze woningen monitoren berekeningen kloppen en bewoners met een bewust energieverbruik daadwerkelijk jaarlijks quitte kunnen om te zien of de berekeningen kloppen en bewoners met een bewust energieverbruik daadwerkelijk spelen. Bewoners betalen dan alleen het vastrecht. jaarlijks quitte kunnen spelen. Bewoners betalen dan alleen het vastrecht. • 31 eengezinswoningen aan de Annastraat en Maria Gorettistraat in Kerkrade-Oost: op de plaats waar in 2012 48 woningen gesloopt werden, zijn in 2013 31 woningen met tuin gerealiseerd. Dankzij 15 de toepassing van triple glas en spouwmuur-, dak- en vloerisolatie zijn de woningen bijzonder energiezuinig en hebben energielabel A+. • 8 woningen in de Prinssenstraat in Schaesberg, Landgraaf: in de Prinssenstraat in de wijk Achter de Haessen zijn 8 seniorenwoningen opgeleverd. De woningen zijn in eerste instantie toegewezen aan herstructureerders uit deze buurt. • 6 woningen in het Centrum van Schaesberg, Landgraaf: vijf reguliere woningen en één zorgcompartiment, die we aan Stichting Radar hebben verhuurd. Dit zorgcompartiment verhuren wij als één eenheid maar is opgedeeld in 26 zorgunits.
In alle aannemingsovereenkomsten, of dit nu nieuwbouw, sloop of renovatie betreft, verplichten we de aannemer een vast percentage in de aanneemsom op te nemen voor een leer- en werktraject. Omdat dit in de praktijk lang niet altijd gebeurt, willen we hier strakker op toezien zodat mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt of langdurig werkloze jongeren een kans op een baan krijgen.
3.3. Aan- en verkoop We zien strategische aan- en verkoop als een manier om onze vastgoedportefeuille (kostenefficiënt) in de gewenste richting te transformeren. Gezien de minder gunstige omstandigheden op de verkoopmarkt en in afwachting van de nieuwe portefeuillestrategie van HEEMwonen hebben we besloten om de actieve verkoop van bestaande woningen voorlopig stop te zetten. Alleen daar waar we bij mutatie geconfronteerd wordt met extreem hoge mutatiekosten wordt vanuit strategische overwegingen
pag 18 | jaarverslag 2013
de afweging gemaakt om de woning wel of niet te verkopen. In het verkoopbeleid is vastgesteld dat huurders bij verkoop voorrang krijgen op niet-huurders. In 2013 hebben we twee woningen verkocht. Per woning zijn twee taxaties uitgevoerd door een onafhankelijk taxateur. Bij verkoop hanteren we een lijst van te verkopen woningen. Dit zijn de woningen waarbij behoud geen strategisch belang heeft. In 2013 hebben we geen woningen aangekocht. Wel hebben we een onderbouwd bod gedaan op een wooncomplex van Mooiland Vitalis in Nieuwenhagen (Landgraaf) maar dat is door hen afgewezen. In 2014 werken we ons aan- en verkoopbeleid verder uit.
3.4. Sloop De regio Parkstad Limburg is een voorloper op het gebied van bevolkingskrimp in stedelijk gebied. Dit betekent een enorme uitdaging, waar HEEMwonen (en haar voorgangers) al jaren volop mee aan de slag zijn. Sinds het jaar 2000 hebben wij bijna 2.000 woningen gesloopt en hier circa 900 nieuwe woningen voor teruggebouwd. Sloop is nodig om te komen tot de vereiste transformatie van ons woningbezit. Door nu woningen te slopen voorkomen we straks leegstand en maken we de wijken groener en aantrekkelijker. Hoewel de exploitatieperiode van een aantal complexen in 2013 afliep, hebben de sloop enkele maanden uitgesteld tot januari 2014. Dit betreft de volgende woningen, alle in Landgraaf: 41 woningen in Lichtenberg, 16 woningen in Oude Landgraaf, 6 woningen in de Irenestraat en 2 woningen op het terrein Gulpers. Wel zijn we gestart met de sloop van 39 woningen in Achter de Haesen in Landgraaf maar deze worden pas in 2014 uit exploitatie gehaald. Tevens zijn de voorbereidingen getroffen voor sloop en gedeeltelijke herbouw in andere delen van ons bezit. In de Gladiolenstraat in Kerkrade-West hebben we besloten 85 van de 97 woningen eerder te slopen dan oorspronkelijk gepland, namelijk al in 2014. Dit heeft te maken met de staat van onderhoud van de woningen. Bij sloop hanteren we zogenaamde slooplabels. Deze labels maken de werkorganisatie duidelijk in welke fase de sloop zich bevindt. Dit is van belang omdat aan ieder slooplabel weer een ander beleid is gekoppeld ten aanzien van: communicatie, verhuur, onderhoud en begroting. Samen met een werkgroep van het Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen hebben we in 2013 een basis Sociaal Statuut opgesteld. Dit dient als uitgangspunt bij sloop en grootschalige renovatie. In het statuut is onder meer de verhuiskostenregeling vastgelegd. Bewoners die gedwongen moeten verhuizen wegens sloop dan wel grootschalige renovatie ontvangen standaard een vergoeding van 5.658 euro ter compensatie van de verhuis- en herinrichtingskosten.
3.5. Onderhoud HEEMwonen hanteert een sober en doelmatig onderhoudsbeleid. We gaan kostenbewust om met onderhoud: keukens, douches en toiletten vervangen we vraaggestuurd en alleen bij een technische noodzaak. Bij renovatie en groot onderhoud schenken we extra aandacht aan energiebesparende maatregelen. En om het bewoners gemakkelijk te maken, biedt HEEMwonen voor zes euro per maand een serviceabonnement aan. Wij voeren dan kleine reparaties uit die de verantwoordelijkheid van de bewoner zijn. Eind 2013 maken 2.826 bewoners hiervan gebruik. Onderhoudsnorm Voor de dagelijkse en planmatige onderhoudskosten hanteren we bij HEEMwonen een onderhoudsnorm van gemiddeld 1.320 euro per woning per jaar. In 2013 overstegen we met gemiddeld 1.327 euro per woning net de norm. Tabel 4 toont de onderhoudskosten in 2013. Het klachten- en mutatieonderhoud hebben we uitbesteed aan twee aannemers, evenals het cv-onderhoud. Vanwege het faillissement van Haegens Bouw heeft de combinatie Ploem/ Smeets het dagelijks onderhoud (reparatieverzoeken en verhuizingen) in Kerkrade vanaf eind 2013 tijdelijk overgenomen. Daardoor konden we de continuïteit van het dagelijkse onderhoud in Kerkrade garanderen. In 2014 bepalen we op basis van een aanbestedingsprocedure de aannemerskeuze voor de langere termijn. Bewoners mogen de woning binnen de geldende ZAV-regels naar eigen smaak inrichten en hoeven
jaarverslag 2013 | pag 19
overgenomen. Daardoor konden we de continuïteit van het dagelijkse onderhoud in Kerkrade garanderen. In 2014 bepalen we op basis van een aanbestedingsprocedure de aannemerskeuze voor de langere termijn. Bewoners mogen de woning binnen de geldende ZAV-‐regels naar eigen smaak inrichten en hoeven deze bij deze bij huuropzegging niet in de oorspronkelijke terug Om het mutatieonderhoud te huuropzegging niet in de oorspronkelijke staat terug te bstaat rengen. Om te het brengen. mutatieonderhoud te beperken, hanteren beperken, hanteren westandaard bij huuropzegging standaard U een voor- enis eindopname. Uitgangspunt dat we bij huuropzegging wel een voor-‐ ewel n eindopname. itgangspunt dat de bewoner de woning in isgoede de bewoner de woning in goede staat oplevert. staat oplevert.
Tabel 4nderhoudskosten Onderhoudskosten 2013 Tabel 4 O 2013 Type onderhoud Reparatieverzoeken Mutatieonderhoud Subtotaal dagelijks onderhoud Planmatig onderhoud Preventief onderhoud Totale onderhoudskosten
Onderhoudskosten in € 4.406.638 4.140.029 8.546.667 2.951.634 1.751.887 13.250.188
Gemiddelde kosten per woning in € 441 415 856 296 175 1.327
Mocht het onderhoud of de renovatie overlast veroorzaken dan ontvangen bewoners standaard een Mocht het onderhoud f de renovatie owordt verlast bepaald veroorzaken ntvangen ewoners standaard een financiële financiële bijdrage. oDe vergoeding doordan deoduur van b de renovatie, volgens een met bijdrage. D e v ergoeding w ordt b epaald d oor d e d uur v an d e r enovatie, v olgens e en m et C entraal H uurdersoverleg Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen afgesproken normbedrag. Een en ander is vastgelegd in het basis HEEMwonen afgesproken ormbedrag. Everhuizing en en ander isis het vastgelegd het basis sociaal statuut. Ook bij gedwongen sociaal statuut. Ook bijngedwongen sociaalin statuut van toepassing. verhuizing is het sociaal statuut van toepassing. Enkele grotere onderhoudsprojecten in 2013 waren: Enkele grotere onderhoudsprojecten in 2013 waren: • Asbestinventarisatie: een gespecialiseerd bedrijf heeft onderzocht in welke huurwoningen van HEEMwonen asbesthoudende materialen aanwezig zijn. Bij 515 woningen werd een inventarisatie • Asbestinventarisatie: een gespecialiseerd bedrijf heeft onderzocht in welke huurwoningen van HEEMwonen uitgevoerd. In meer dan 90 procent van deze woningen werd asbest aangetroffen. Hieruit concluderen asbesthoudende materialen aanwezig zijn. Bij 515 woningen werd een inventarisatie uitgevoerd. In meer dan 90 we dat de kans bestaat dat in 90 procent van de 8.000 woningen van vóór 1994 op één of meerdere procent van deze woningen werd asbest aangetroffen. Hieruit concluderen we dat de kans bestaat dat in 90 locaties asbest voorkomt. In de 464 woningen waar asbest werd aangetroffen, is deze verwijderd. Bij procent van de 8.000 woningen van vóór 1994 op één of meerdere locaties asbest voorkomt. In de 464 de overige woningen hebben we bepaald of het asbesthoudend materiaal bij mutatie, bij onderhoud of . Bij geïnformeerd de overige woningen hebben we bepaald f het woningen waar asbest wordt. werd aangetroffen, is deze verwijderd bij sloop verwijderd We hebben bewoners per brief over de inventarisatie enode asbesthoudend m ateriaal b ij m utatie, b ij o nderhoud o f b ij s loop v erwijderd w ordt. W e h ebben b ewoners p er uitkomst ervan. Ook wanneer geen asbest werd aangetroffen. Een en ander in overleg met het CHOH. geïnformeerd over de inventarisatie en de uitkomst ervan. Ook de wanneer een van asbest werd aangetroffen. • brief Bestaande wijk van Morgen in Kerkrade-West: in 2012 werden eersteg92 de in totaal 153 Een e n a nder i n o verleg m et h et C HOH. woningen duurzaam gerenoveerd. Medio 2013 werden nog eens 53 woningen opgeleverd. En 8 • Bestaande ijk van M Kerkrade-‐West: in 2012 werden de euit erste 2 van jaren de in ten otaal 153 woningen woningen wworden inorgen 2014in opgeleverd. De woningen dateren de 970-er worden door de renovatiegop passiefhuis-niveau gebracht. Dankzij innovatieve aanpakEn krijgen de huizen in tien duurzaam erenoveerd. Medio 2013 werden nog eens 5een 3 woningen opgeleverd. 8 woningen worden in 2014 werkdagenDcompleet nieuwe gevels, nieuw zonnepanelen, eenonieuwe cv-ketel, nieuwe opgeleverd. e woningen dateren uit de een 70-‐er jaren dak en wmet orden door de renovatie p passiefhuis-‐niveau radiatoren en een ventilatiesysteem. • Theaterpassage in Kerkrade-Oost: de 101 woningen zijn voorzien van HR++glas, er zijn 17 zonnecollectoren op het dak geplaatst voor warm water, het isolatieniveau is sterk verbeterd en er is led-verlichting toegepast in de gangen ter vervanging van de noodverlichting. Ook hebben we de toegankelijkheid van de appartementen verbeterd. Veel bewoners hadden last van de hoge dorpels en hellingen bij voordeuren en liftportalen. De obstakels zijn weggehaald en de galerijen zijn opgehoogd; • Nullanderveld in Kerkrade-Oost: de 133 woningen in de Servatiusstraat, Canisiusstraat en Pancratiusstraat zijn dankzij de toepassing van energiebeperkende maatregelen (energiezuinige beglazing, elektrische rolluiken, mechanische ventilatie en dak- en gevelisolatie) en een ingrijpende renovatie (nieuw dak, kunststof kozijnen) weer als nieuw. Door deze renovatie gaat de energierekening van de woningen, die dateren uit de jaren ’50, met circa 30 tot 35 procent omlaag. Het energielabel is verbeterd van gemiddeld F/G naar A. • Churchillstraat en de Pastoor Scheepersstraat in Ubach over Worms: de 24 woningen zijn voorzien van grotere balkons, nieuwe entrees, videofoons, mechanische ventilatie, nieuwe kozijnen met HR++ glas, geïsoleerde plafonds in de garages en kelderboxen, isolatie in de spouwmuren van de flat én liften. De sterke vergrijzing in onze regio én de behoefte van de huidige bewoners waren de twee belangrijkste redenen voor deze grondige renovatie. Door deze aanpassing kunnen senioren langer thuis blijven wonen. • Lotersbergweg in Schaesberg, Landgraaf: 8 1-op-1 woningen zijn omgebouwd tot 4 eengezinswoningen en 4 1-op-1 woningen zijn omgebouwd tot 2 ruime appartementen. Ook zijn de woningen zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde gerenoveerd. Kozijnen en daken zijn vervangen en de gevels zijn aan de buitenzijde voorzien van isolatie en gevelstukwerk. pag 20 | jaarverslag 2013
onze regio én de behoefte van de huidige bewoners waren de twee belangrijkste redenen voor deze grondige renovatie. Door deze aanpassing kunnen senioren langer thuis blijven wonen. • Lotersbergweg in Schaesberg, Landgraaf: 8 1-‐op-‐1 woningen zijn omgebouwd tot 4 eengezinswoningen en 4 1-‐ op-‐1 woningen zijn omgebouwd tot 2 ruime appartementen. Ook zijn de woningen zowel aan de binnen-‐ als aan In de in Kerkrade-West hebben de sloop 85zijn van ded97 woningenvbesloten de Gladiolenstraat buitenzijde gerenoveerd. Kozijnen en daken zwe ijn vnaast ervangen en de van gevels aan e buitenzijde oorzien van de overige 12 woningen grondig te renoveren. Hierdoor kunnen we de architectuur van deze woningen isolatie en gevelstukwerk. in de oude staat herstellen. De bewoners moeten verhuizen, omdat de ingrepen te complex zijn om in staat uit voeren. De hrenovatie verwachting 2015. Bij alle woningen isohet In dverhuurde e Gladiolenstraat in Kte erkrade-‐West ebben we start naast naar de sloop van 85 van inde 97 woningen besloten de verige sociaal statuut van toepassing. 12 woningen grondig te renoveren. Hierdoor kunnen we de architectuur van deze woningen in de oude staat herstellen. De bewoners moeten verhuizen, omdat de ingrepen te complex zijn om in verhuurde staat uit te voeren. De renovatie start naar verwachting in 2015. Bij alle woningen is het sociaal statuut van toepassing.
3.6. Energiebesparing
Bij of op verzoek van bewoner passen we bij onderhoud energiebesparende maatregelen 3.6.mutatie Energiebesparing toe. Hierbij uitgangspunt dat de investering kostendekkend is en de totale woonlasten voor deis het Bij mutatie ois f ohet p verzoek van bewoner passen we bij onderhoud energiebesparende maatregelen toe. Hierbij bewoner als dgevolg van de ingreep niet stijgen. zeggen: de huurverhoging bedraagt maximaal uitgangspunt at de investering kostendekkend is en Dat de twil otale woonlasten voor de bewoner als gevolg van de de te verwachten besparing. Daarnaast profiteert de bewoner uiteraard van het toegenomen comfort in ingreep niet stijgen. Dat wil zeggen: de huurverhoging bedraagt maximaal de te verwachten besparing. Daarnaast zijn woning. Tabel 5 toont de energiebesparende maatregelen die we in 2013 hebben toegepast, naast profiteert de bewoner uiteraard van het toegenomen comfort in zijn woning. Tabel 5 toont de energiebesparende bovengenoemde, toegepaste 2014 maken we een start met de maatregelen die we projectmatig in 2013 hebben toegepast, energiemaatregelen. naast bovengenoemde, Inprojectmatig toegepaste formulering van ons energiebeleid. energiemaatregelen. In 2014 maken we een start met de formulering van ons energiebeleid. Tabel maatregelen 2013 Tabel 55 EEnergiebesparende nergiebesparende maatregelen in 2in 013 Energiemaatregel Warmte-‐isolerende maatregelen HR++ beglazing Dak-‐plafond-‐, vloer-‐ of gevelisolatie Installaties HR combiketels Nieuwe CV installatie Nieuwe WTW-‐installatie
Aantal woningen Kerkrade 3 19 (HR++, dak-‐, plafond-‐, vloer-‐ en gevelisolatie) 34 4 0
Aantal woningen Landgraaf 17 5 (HR++, dak-‐, plafond-‐, vloer-‐ en gevelisolatie) 2 4 0
Zonnig LLimburg imburg Zonnig Een b ijzonder in in het kader van van energiebesparing in 2013 s Zonnig Limburg: een samenwerkingsverband Een bijzonderproject project het kader energiebesparing in i2013 is Zonnig Limburg: een tussen 20 Limburgse woningcorporaties en de Provincie Limburg waardoor huurders van dLimburg e deelnemende samenwerkingsverband tussen 20 Limburgse woningcorporaties en de Provincie waardoor corporaties, waaronder HEEMwonen, zeer gunstig kunnen investeren in zonne-‐energie. vijf pinvesteren anelen kregen huurders van de deelnemende corporaties, waaronder HEEMwonen, zeer gunstigVanaf kunnen in zonne-energie. Vanaf vijfvpanelen kregenLimburg. huurders 1.000 euro subsidie vanvanaf de Provincie Limburg. huurders 1.000 euro subsidie an de Provincie Daarnaast kregen huurders vijf panelen een bijdrage Daarnaast kregen huurders vanaf vijf panelen bijdrage van 400 euro vaneHEEMwonen. Bovendien van 400 euro van HEEMwonen. Bovendien waren deen e garantievoorwaarden erg goed n werd overname door de waren de garantievoorwaarden erg goed en werd overname door de corporatie bij verhuizing gegarandeerd. Helaas was de animo onder bewoners niet erg groot. De huurder moest toch een behoorlijk bedrag investeren. Daarom bestuderen we18 momenteel een alternatief zonder dit struikelblok.
Naast dit initiatief nemen we deel aan verschillende andere overlegclusters zoals PALET, de Stroomversnelling en Lokale Duurzame Energie in de hoop en verwachting dat hier in 2014 concrete projecten uit voortvloeien.
3.7. Leefbaarheid Wonen is meer dan alleen het hebben van onderdak. Ook de woonomgeving, de buurt en de voorzieningen maken daar deel van uit. Leefbaarheid is van essentieel belang voor het woonplezier. Daar waar leefbaarheid ons woningbezit of de woonomgeving raakt, vinden wij het onze taak om hier een bijdrage aan te leveren. Wij willen zorgen voor een goed woon- en leefklimaat en vinden het belangrijk dat onze bewoners prettig wonen in een fijne buurt. We zien voor ons vooral een rol weggelegd in het activeren van mensen, het scheppen van voorwaarden en het ondersteunen van initiatieven. Door diverse locaties in ons werkgebied te herontwikkelen, proberen we leegstand en de daarmee samenhangende negatieve gevolgen voor de leefbaarheid zoveel mogelijk te voorkomen. Eind 2012 hebben de drie rechtsvoorgangers van HEEMwonen een leefbaarheidsonderzoek laten uitvoeren. Dit was de nulmeting voor verdere acties. In 2013 hebben de wijkconsulenten een actieplan
jaarverslag 2013 | pag 21
opgesteld met daarin per buurt de actiepunten. De doelstelling bij vervolgmetingen is dat alle onderwerpen in een buurt gemiddeld een 7 scoren en gemiddeld in een complex niet lager dan een 6. In 2014 wordt het plan verder uitgevoerd. In het verslagjaar hebben we deelgenomen aan diverse acties in het kader van leefbaarheid. Ook hebben we een aantal acties zelf uitgezet. Onderstaand een overzicht. Kerkrade • Weekendschool (Kerkrade-West): een initiatief waarbij kinderen van rond de tien jaar iedere zaterdagochtend naar school gaan en uitleg krijgen over diverse beroepen. Zo kunnen ze ontdekken welk beroep hen aanspreekt en wat ze later willen worden. HEEMwonen nam deel aan dit initiatief en op zaterdag 26 oktober werden de leerlingen in een leegstaande woning ontvangen door vier medewerkers van HEEMwonen voor een interactieve les. Daarna volgde een rondleiding door de wijk om te laten zien wat het werk precies inhoudt. Dit initiatief kwam voort uit de maatschappelijke beursvloer ‘Parkstad aan Zet!’. Bedrijven maakten op deze beurs afspraken met maatschappelijke organisaties om met gesloten beurs menskracht, faciliteiten, kennis of goederen voor hen in te zetten. • Voortuinenproject Pancratius- en Servatiusstraat (Kerkrade-Oost): door een dag de handen uit de mouwen te steken en met behulp van een uitgebreid plantenpakket (mede mogelijk gemaakt door HEEMwonen) zien deze straten er een stuk fleuriger uit. Bewoners hielpen elkaar en maakten ondertussen kennis met buurtgenoten. • Buurtbattle Roda Kerkrade-West: dit is een (jaarlijks terugkerende) straatvoetbalcompetitie tussen verschillende wijken en dorpen binnen de gemeente Kerkrade. Het draait niet alleen om de sportieve prestaties want de maatschappelijke doelen wegen net zo zwaar. Jongeren tussen negen en zestien jaar leren tijdens de competitie wat het betekent om te winnen, te verliezen en om samen te werken. Het gaat niet alleen om voetbal. Teams kunnen ook punten scoren door Fair Play, door iets te doen voor de buurt, zoals een opschoondag, het helpen bij klusjes of een activiteitenmiddag in het verzorgingshuis. Daarnaast kunnen ze punten verdienen door aan workshops, bijvoorbeeld over ‘Voetbal en respect’ deel te nemen. • Opruimdag in de Bestaande Wijk van Morgen: voor de start van de tweede fase hadden veel bewoners behoefte om hun huis op te ruimen en overtollige spullen weg te doen. De werkgroep leefbaarheid maakte van de nood een deugd en organiseerde een opruimdag. In de buurt werd een soort mini-mileupark ingericht. Hier konden de bewoners alle spullen brengen die ze kwijt wilden: huisraad, witgoed, sloopafval, snoeiafval en dergelijke. • Tuinenactie in Nulland en Mucherveld: hier hebben we diverse keren een tuinenactie georganiseerd om tot een beter onderhoud en aanzicht van de (gevel)tuinen te komen. • Buurtkamer Geraniumstraat 9: deze woning werd ook in 2013 beschikbaar gesteld als ontmoetingsruimte. Buurtbewoners komen hier bij elkaar voor onder andere koffie-ochtenden, workshops, cursussen en kinderknutselmiddagen. • Burendag 2013: in samenwerking met de bewoners van de Lupinehof, Spireahof, Patronaat- en Kleingraverstraat, de gemeente Kerkrade, MeanderGroep en Stichting Gehandicapten Limburg namen we deel aan de Nationale Burendag. Douwe Egberts en het Oranje Fonds organiseren Burendag omdat buurten leuker, socialer en veiliger worden als buren elkaar ontmoeten en zich samen inzetten voor de buurt. • Huiskamerprojecten: op drie locaties in Kerkrade stellen we om niet een ruimte aan bewoners(verenigingen) ter beschikking. Bewoners gebruiken deze ruimte als ontmoetings- en recreatieruimte. Landgraaf • ‘Samen voor elkaar in onze eigen buurt’: een project van de gemeente Landgraaf, Welsun en de Vrijwilligerscentrale om de onderlinge contacten in de buurt te verbeteren en de betrokkenheid bij de buurt te vergroten. Het initiatief wordt ondersteund door de Seniorenraad, het Platform Vrijwilligerswerk Landgraaf, Meander Thuiszorg, HEEMwonen en de buurtbewoners. • Sloopwoning als atelier: vanaf november hebben we een woning aan de Markiesstraat 24 ter beschikking gesteld aan twee studenten van de Kunstacademie. In deze wijk staan veel woningen leeg in afwachting van sloop. Dit kunstproject was een meerwaarde voor de buurt: buurtbewoners kregen uitleg van de kunstenaars zelf en er ontstond een ontmoetingsplaats voor de buurt. • ‘Schoon, Heel en Veilig’: een actiedag in de Lichtenberg om de wijk op te schonen, georganiseerd door de Wijkvereniging, basisschool de Carrousel, de gemeente, de afdeling Buurtopbouwwerk en Jongerenwerk van Welsun en HEEMwonen. Zowel scholieren als ouders en medewerkers van de betrokken partijen namen deel.
pag 22 | jaarverslag 2013
• Tekenwedstrijd om slooppanelen op te fleuren: voor de groepen 8 van de basisschool in de Lichtenberg werd een tekenwedstrijd georganiseerd. De scholieren bevestigden de tekeningen op de houten panelen waarmee de sloopwoningen in de buurt zijn dichtgetimmerd. Buurt-bewoners hadden deze panelen vooraf al in diverse kleuren geschilderd. • Jeu de boule baan: dankzij de bijdrage van onder andere de buurtbewoners, de gemeente Landgraaf en HEEMwonen was het mogelijk om een jeu de boules baan te realiseren voor de bewoners in Schaesberg. • Huiskamerprojecten: op twaalf locaties in Landgraaf stellen we om niet een ruimte aan bewoners(verenigingen) beschikbaar. Bewoners gebruiken deze ruimte als ontmoetings- en recreatieruimte. • Surinametuin: een groene ontmoetings- en speelplek die tot stand is gekomen met een actieve bijdrage van de buurtbewoners. Naast HEEMwonen, heeft ook de gemeente Landgraaf financieel aan de tuin bijgedragen. Ook werd een bijdrage ontvangen uit het transformatiefonds van de provincie Limburg. Voor het onderhoud van de tuin is een unieke samenwerking ontstaan tussen de bewoners van de Mondriaan Zorggroep en het CITAVERDE Collega (Bedrijfsopleidingen). Bewoners van Mondriaan krijgen door dit initiatief de kans om een vakdiploma te halen. • Ruimte voor stichting ‘Samen delen’. We hebben om niet een ruimte beschikbaar gesteld die de stichting in gebruik heeft als opslagpunt voor tweedehands spullen. • Gratis zout: we hebben de bewoners van appartementencomplexen zout en veegmateriaal ter beschikking gesteld. • Verbetering veiligheid: op diverse plaatsen hebben we extra verlichting geplaatst (o.a. in Kerkrade-Oost aan de Sandberg) en/of hekwerken neergezet (o.a. in de Lichtenberg en de Jos Peterstraat). Daar waar woningen leeg staan in afwachting van sloop hebben we extra wijkbeheerders ingezet. Ook hebben we op de slooplocaties gebruik gemaakt van tijdelijke verhuur via Ad-hoc. In Achter de Haesen hebben we in de nachtelijke uren een bewakingsdienst ingezet. Ook hebben we op slooplocaties de groenvoorziening en infrastructuur aangepakt. Naast deze acties in het kader van leefbaarheid dragen ook het reguliere groenonderhoud, de reguliere schoonmaak, de inzet van woonmakelaars, wijkconsulenten, sociaal consulenten en de wijkbeheerders bij aan een betere leefbaarheid. Leefbaarheidsfonds Bij wijze van proef hebben we voor bewonersinitiatieven die een duidelijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid, buurtbeheer en/of de sociale cohesie in de buurt in overleg met het Centraal Huurders Overleg begin 2013 een leefbaarheidsfonds opgericht. HEEMwonen heeft tien euro per woning in het fonds gestort, wat neerkomt op ongeveer 100.000 euro. Om een aanvraag in te dienen, moeten bewoners gebruik maken van een aanvraagformulier. Een speciale commissie, bestaande uit huurdersvertegenwoordigers uit het CHOH, brengt advies uit aan HEEMwonen over het al dan niet toekennen van een bedrag en de hoogte van het bedrag. Ook toetst de commissie of voldaan wordt aan de voorwaarden. Eind 2013 is een bedrag van ruim 21.000 euro toegekend uit het fonds. Ongeveer de helft is uitgekeerd ten behoeve van verbetering van de fysieke omgeving, de andere helft is uitgekeerd ten behoeve van sociale activiteiten. Er kwamen in 2013 65 aanvragen binnen, waarvan er 53 zijn toegekend. De bedragen variëren van 100 tot circa 2.000 euro. Het fonds is positief geëvalueerd en zal in 2014 in dezelfde vorm voortgezet worden. Overlast Overlast willen we zoveel mogelijk voorkomen. Omdat we hechten aan de eigen verantwoordelijkheid van bewoners vinden wij dat bewoners eerst zelf met de overlastveroorzaker in gesprek moeten gaan. Waar nodig bemiddelen we bij overlast of verwijzen we door naar instanties waarmee we samenwerken. Zoals buurtbemiddeling: een initiatief waarbij een tiental bemiddelaars zich actief en vrijwillig inzetten voor het woongenot en de leefbaarheid in Landgraaf. Ze bemiddelen bij conflicten tussen twee of meerdere personen uit een straat of buurt. Hierdoor blijven politie en justitie meestal buiten het conflict. In Kerkrade wordt dit initiatief in 2014 verder uitgewerkt. In extreme gevallen bieden we een tweede (en laatste) kans aan overlastveroorzakers, om zo gedwongen uitzetting te voorkomen. In geval van hennep of drugs hanteren we een duidelijk zero-tolerance beleid en gaan we direct over tot uitzetting.
jaarverslag 2013 | pag 23
HEEMwonen zet zich in voor de maatschappij In ons werkgebied pakken we vraagstukken op die met wonen samenhangen. Wij bieden goede en betaalbare woningen en creëren prettige woon- en leefomstandigheden. Dat doen we in de eerste plaats voor mensen in kwetsbare posities.
4. De financiën 4.1. Algemeen We kijken terug op de belangrijkste financiële gebeurtenissen binnen HEEMwonen in 2013. Voor wat betreft het financiële toekomstbeeld baseren we ons voor de periode 2014-2018 op de financiële meerjarenbegroting zoals deze voor de nieuwe fusieorganisatie HEEMwonen is opgesteld. Naar aanleiding van de controle van de jaarrekening 2013 is deze begroting geactualiseerd. Gezien de maatschappelijke rol die we als corporatie vervullen, hebben we de in 2013 beschikbare middelen zo goed mogelijk ingezet. Op die manier waarborgen we de financiële continuïteit van HEEMwonen voor de lange termijn. Een aantal ontwikkelingen in 2013 beïnvloeden de financiële positie in sterke mate. Zo hebben we de parameters die ten grondslag liggen aan onze bedrijfswaarde (toekomstige verdiencapaciteit) in het kader van de fusie opnieuw beoordeeld en afgestemd op het beleid van HEEMwonen. Dit heeft er toe geleid dat de toekomstige verdien-capaciteit van het sociaal vastgoed (DAEB bezit) per 1 januari 2013 is gedaald van 514,6 miljoen naar 454,6 miljoen euro. Per 31 december 2013 bedraagt de bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed 449,7 miljoen. De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed (niet-DAEBbezit) daalde van 25,9 miljoen naar 25,8 miljoen euro. In de volgende paragrafen lichten we een en ander nader toe. Als we verder kijken naar onze materiële vaste activa dan zien we dat er in boekjaar 2013 een aantal grondgebonden woningen in het Mücherveld, Nulland en Achter de Haesen zijn opgeleverd pag 24 | jaarverslag 2013
alsmede een aantal appartementen in Schaesberg-Centrum. Bovendien zijn een viertal duurzame renovatieprojecten in Kerkrade afgerond. In de loop van 2013 zijn de voorbereidingen getroffen voor de start van het project liftaanbouw aan de flats Europaweg te Ubach over Worms (fase 2), de bouw van 27 appartementen in het centrum van Ubach over Worms, de laatste fase van de Bestaande Wijk van Morgen en het samenvoegen van woningen aan de Lotersbergweg in Schaesberg. In 2013 werd HEEMwonen voor de eerste keer geconfronteerd met de financiële consequenties van de nieuwe kabinetsplannen. We betaalden 0,2 miljoen euro aan verhuurdersheffing en 2,3 miljoen euro aan saneringsheffing. De verhuurdersheffing richt zich op verhuurders van huurwoningen in de gereguleerde sector en wordt berekend over de WOZ-waarde van de huurwoningen. Deze heffing loopt op van 3,3 miljoen euro in 2014 naar 4,5 miljoen euro in 2017. Bij de bepaling van de toekomstige verdiencapaciteit van het sociaal vastgoed is HEEMwonen ervan uitgegaan dat deze heffing ook ná 2017 betaald moet worden. Naast deze verhuurdersheffing wordt HEEMwonen in 2013 en 2014 geconfronteerd met de sectorspecifieke saneringsheffing van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). Deze heffing bedraagt in beide jaren 2,3 miljoen euro. In voorafgaande jaren heeft één van de rechtsvoorgangers in samenwerking met Ernst & Young Belastingadviseurs en de Belastingdienst een Tax Control Framework (TCF) opgesteld, hetgeen uiteindelijk heeft geresulteerd in het ondertekenen van het convenant Horizontaal Toezicht. De Belastingdienst continueert dit convenant voor HEEMwonen. De financiële doelstellingen die in 2013 aan ons werk ten grondslag lagen, zijn: • het waarborgen van de financiële continuïteit op de lange termijn; • blijven investeren in onze voorraad; toegang tot de externe kapitaalmarkt is en blijft voor ons van wezenlijk belang; • blijven voldoen aan de financiële randvoorwaarden zoals deze zijn vastgesteld door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), vooral vanwege de gunstige rentecondities. Niet alleen de toegang tot de externe kapitaalmarkt is belangrijk, maar ook de condities waaronder; • opbrengsten verkregen uit commerciële activiteiten uitsluitend inzetten in het belang van de volkshuisvesting in de meest brede zin van het woord.
4.2. Waardering op actuele waarde Boekjaar 2013 stond qua waardering van vastgoed in het teken van enerzijds de verdere verdieping in de herziene RJ-645, en anderzijds de consolidatie van de drie rechtsvoorgangers van HEEMwonen. HEEMwonen waardeert haar in exploitatie zijnde sociaal (DAEB) woningbezit op bedrijfswaarde. Deze bedrijfswaarde, ook wel verdiencapaciteit genoemd, is de contante waarde van toekomstige kasstromen voortvloeiend uit het in exploitatie zijnde woningbezit. Op basis van onze bedrijfseigen parameters bedraagt deze bedrijfswaarde eind 2013 449,7 miljoen euro. De bedrijfswaarde is in 2013 per saldo met 64,9 miljoen euro gedaald ten opzichte van eind 2012. Deze daling wordt veroorzaakt door beleidswijzigingen met betrekking tot het exploitatiebeleid, parameterwijzigingen en wijzigingen als gevolg van voorraadmutaties. We noemen de belangrijkste wijzigingen: Wijzigingen als gevolg van voorraadmutaties In 2013 hebben diverse voorraadmutaties plaatsgevonden. Zo zijn er 63 woningen en 26 eenheden ten behoeve Stichting Radar in exploitatie gekomen. De bedrijfswaarde steeg als gevolg hiervan met 10 miljoen euro. Daarnaast zijn in 2013 335 duurzaam gerenoveerde woningen opgeleverd, waardoor de verdiencapaciteit met 5 miljoen euro toenam. In 2013 zijn geen woningen gesloopt en slechts 2 woningen verkocht. Door huurharmonisatie bij mutaties en het realiseren van een hogere huurstijging per 1 juli dan oorspronkelijk begroot (4,0 versus 2,5 procent) steeg de verdiencapaciteit met 12 miljoen euro. jaarverslag 2013 | pag 25
Aanpassingen als gevolg van parameterwijzigingen Begin 2013 is het nieuwe portefeuilleplan van HEEMwonen vastgesteld. Als gevolg hiervan is de verwachte levensduur van een groot aantal complexen verlengd. Hierdoor steeg de verdiencapaciteit met 43 miljoen euro. En door het aanpassen van diverse indexaties (loon-, prijs- en bouwkostenindexaties) en door de hogere mutatiegraad is de bedrijfswaarde met 10 miljoen euro gestegen. Aanpassingen als gevolg van wijzigingen in het exploitatiebeleid Door de fusie zijn nieuwe parameters gedefinieerd die passen bij het beleid van HEEMwonen. Zo is de manier waarop vastgoed gerelateerde beheerskosten worden ingerekend in de bedrijfswaarde opnieuw beoordeeld. Het percentage toe te rekenen kosten is als gevolg hiervan verhoogd van gemiddeld 57 naar 98 procent. De bedrijfswaarde daalde hierdoor met 64 miljoen euro. Daarnaast is de verhuurdersheffing over de restant exploitatietermijn meegenomen, hetgeen nog eens een daling van 68 miljoen euro tot gevolg had.
4.3. Investeringen: materiële vaste activa In boekjaar 2013 hebben we voor 22,1 miljoen euro geïnvesteerd in materiële vaste activa in exploitatie en ontwikkeling. Deze investeringen hebben voornamelijk betrekking op de hieronder genoemde projecten. Mücherveld – nieuwbouw 19 woningen Burgemeester Savelberglaan In de Burgemeester Savelberglaan zijn 19 grondgebonden woningen gerealiseerd. De totale stichtingskosten be-droegen 3,8 miljoen euro. Op basis van een gemiddelde huurprijs van 671 euro per woning per maand bedraagt de toekomstige verdiencapaciteit van deze investering 2,2 miljoen euro. Van het onrendabel deel van de investering is 0,6 miljoen euro ten laste van boekjaar 2012 en 1,0 miljoen euro ten laste van boekjaar 2013 gebracht. Nulland – nieuwbouw 31 woningen Maria Gorettistraat Op deze locatie zijn 31 grondgebonden woningen gerealiseerd voor een totaal investeringsbedrag van 6,1 miljoen euro. De verdiencapaciteit -op basis van een gemiddelde huurprijs van 653 euro - bedraagt 3,4 miljoen euro. Het onrendabel deel van de investering ad 2,7 miljoen euro is ten laste van de boekjaren 2012 en 2013 gebracht. Schaesberg – nieuwbouw 8 woningen Prinssenstraat Begin 2013 zijn deze 8 woningen op de locatie Achter de Haesen opgeleverd en in exploitatie genomen. Op basis van een gemiddelde huurprijs van 589 euro is 0,5 miljoen euro van de totale investering van 1,2 miljoen euro onrendabel en ten laste van de jaarresultaten van 2012 en 2013 gebracht. Schaesberg – aankoop 20 appartementen centrumplan (fase 2) In de tweede fase van dit plan heeft HEEMwonen 20 appartementen aangekocht. Hiervan zijn er 15 collectief aan stichting Radar verhuurd om zorgbehoevenden te huisvesten. De overige 5 appartementen zijn verhuurd voor een gemiddelde huurprijs van 630 euro. Het onrendabel deel op deze investering van 3,3 miljoen euro bedraagt 0,2 mil-joen euro en is ten laste van de jaren 2011, 2012 en 2013 gebracht. Duurzame renovatieprojecten Kerkrade In 2013 zijn de duurzame renovatiewerkzaamheden aan 133 woningen in Nulland, 101 woningen in de Theaterpassage in Kerkrade Centrum en 34 woningen in de Schleidenstraat (Holz) opgeleverd. Daarnaast zijn 67 woningen uit de tweede fase van de ‘Bestaande wijk van Morgen’ in exploitatie gekomen. De totale renovatiekosten aan deze 335 woningen bedroegen 22,6 miljoen euro. Gemiddeld dus 67.580 euro per woning. Het onrendabel deel van deze investering bedroeg 18,3 miljoen euro ( 54.560 euro per woning) en is ten laste gebracht van de jaarresultaten van 2012 en 2013.
pag 26 | jaarverslag 2013
4.4. Investeringen: in ontwikkeling genomen projecten Renovatieprojecten In 2013 zijn we gestart met de tweede fase van het project ‘liftaanbouw hoogbouw Europaweg’ in Ubach over Worms. De investering bedraagt naar verwachting 2,0 miljoen euro waarvan 1,3 miljoen euro onrendabel. De laatste fase van de ‘Bestaande Wijk van Morgen’ (8 woningen) is in voorbereiding genomen. De kosten worden geraamd op 1,1 miljoen euro waarvan 0,7 miljoen euro onrendabel is. Nieuwbouwprojecten In 2013 hebben we voor 4,8 miljoen euro opdracht verstrekt voor de realisatie van 27 appartementen in het Centrumplan van Ubach over Worms. Uitgaande van een gemiddelde huurprijs van 660 euro per woning bedraagt het onrendabel deel van deze investering 2,0 miljoen euro. In Schaesberg is aan de Lotersbergweg gestart met het samenvoegen van 12 duplexwoningen naar 2 appartementen en 4 eengezinswoningen. Van deze investering ad 1,1 miljoen euro is op basis van een gemiddelde huurprijs van 674 euro circa 0,4 miljoen euro onrendabel. Voor het onrendabel deel van bovengenoemde projecten is in boekjaar 2013 (en deels in boekjaar 2012) een voorziening getroffen.
4.5. Investeringen: activa ten dienste van de exploitatie Eind boekjaar 2012 hebben we in het kader van de fusie het kantoorpand aan de Markt 52 in Kerkrade-Centrum aangekocht voor 1,3 miljoen euro. In 2013 zijn we gestart met de verbouwing van dit kantoorpand. Dit mede in het kader van de implementatie van ‘Het Nieuwe Werken’. De totale investering bedraagt naar verwachting 4,0 miljoen euro. Het nieuwe kantoorpand werd begin 2014 door HEEMwonen in gebruik genomen.
4.6. Leningenportefeuille Ter financiering van de materiële vaste activa heeft HEEMwonen eind 2013 voor 313,1 miljoen euro aan langlopende leningen uitstaan. Dit is circa 65,1 procent van onze materiële vaste activa in exploitatie en ontwikkeling (Loan to Value). In 2013 hebben we een fixe-lening van de BNG van 7,5 miljoen euro (3,48 procent) en een fixe-lening van de NWB van 2,0 miljoen euro (5,075 procent) contractueel afgelost. Aanvullend zijn een aantal kleinere geldleningen met een gezamenlijk schuldrestant van 3,4 miljoen euro vervroegd afgelost. Voor de herfinanciering van deze afgeloste leningen en voor de financiering van nieuwbouwen renovatieprojecten hebben we in het boekjaar 2013 30,3 miljoen euro aan nieuwe leningen aangetrokken. Bij de BNG hebben we 24,5 miljoen euro aan fixe-leningen en 3,8 miljoen euro aan annuïtaire leningen aangetrokken. De rentepercentages op deze financieringen variëren tussen de 1,34 en 2,99 procent. Bij de NWB hebben we in 2012 een lening met een variabele storting van 6,0 miljoen euro (2,99 procent) aangetrokken. Van deze lening is een bedrag van 2,0 miljoen euro begin 2013 gestort. De looptijd van de nieuwe leningen is afgestemd op onze leningvervalkalender en de daarin opgenomen rente- en herfinancieringsrisico’s. De rente-typische looptijd (duration) van de uitstaande leningenportefeuille bedraagt ultimo boekjaar 2013 7 jaar. Het bij deze looptijd behorende gemiddelde rentepercentage bedraagt 3,80 procent. De gemiddelde vermogenskostenvoet (het gemiddelde van de vermogenskostenvoet van de leningenportefeuille en de inschatting van het rentepercentage op lange termijn, zijnde 4,75 procent) bedraagt ultimo boekjaar 2013 4,50 procent. Als we kijken naar onze leningenportefeuille dan constateren we dat de hieruit voortvloeiende rente- en herfinancieringsrisico’s -met uitzondering van het jaar 2022 - niet meer dan 15 procent van de uitstaande schuld bedragen. We voldoen hiermee aan de voorwaarden die het Waarborgfonds Sociale Woningbouw in het kader van risicospreiding stelt.
jaarverslag 2013 | pag 27
procent. Als we kijken naar onze leningenportefeuille dan constateren we dat de hieruit voortvloeiende rente-‐ en herfinancieringsrisico’s -‐met uitzondering van het jaar 2022 -‐ niet meer dan 15 procent van de uitstaande schuld bedragen. We voldoen hiermee aan de voorwaarden die het Waarborgfonds Sociale Woningbouw in het kader van risicospreiding stelt. Wanneerwwe opbasis basis van leningenportefeuille ultimo boekjaar de erenteen Wanneer e op van de de leningenportefeuille ultimo boekjaar 2013 d2013 e rente-‐ n herfinancieringsrisico’s grafisch herfinancieringsrisico’s grafisch weergeven, ontstaat afbeelding 5. weergeven, ontstaat afbeelding 5. Afbeelding5 5 Renteherfinancieringsrisico’s 2013-2023 Afbeelding Rente-‐ en en herfinancieringsrisico’s 2013-‐2023
4.7. Meerjarenperspectief In november 2013 is de financiële meerjarenprognose voor de jaren 2014 tot en met 2018 door de Audit Commissie 4.7. Meerjarenperspectief en de Raad van Commissarissen van HEEMwonen vastgesteld. Nieuwe inzichten ten aanzien van enerzijds de In november 2013 is de financiële meerjarenprognose voor de jaren 2014 tot en met 2018 door de looptijd van de verhuurdersheffing en anderzijds de wijze van inrekenen van apparaatskosten in de bedrijfswaarde Audit Commissie en de Raad van Commissarissen van HEEMwonen vastgesteld. Nieuwe inzichten ten hebben ertoe geleid dat we deze meerjarenprognose naar aanleiding van de jaarrekening 2013 hebben bijgesteld. aanzien van enerzijds de looptijd van de verhuurdersheffing en anderzijds de wijze van inrekenen van apparaatskosten in de bedrijfswaarde hebben ertoe geleid dat we deze meerjarenprognose naar 4.8. Ontwikkeling financiële kengetallen aanleiding van de jaarrekening 2013 hebben bijgesteld. Ontwikkeling van de solvabiliteit en het eigen vermogen Zoals tabel 6 laat zien is het eigen vermogen ultimo boekjaar 2013 volgens de bijgestelde prognose 147 miljoen euro 4.8. Ontwikkeling financiële kengetallen lager dan de oorspronkelijke prognose van 2014-‐2018. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door:
vanvan dedsolvabiliteit en het eigen •Ontwikkeling het inrekenen e verhuurdersheffing over vermogen de restant exploitatieperiode van ons woningbezit. In de Zoals tabel 6 laat zien is het eigen vermogen ultimo de bijgestelde prognose oorspronkelijke begroting was deze heffing slechts tot eboekjaar n met het 2013 jaar 2volgens 017 ingerekend. Als gevolg van deze 147 miljoen euro lager dan de oorspronkelijke prognose van 2014-2018. Deze daling wordt voornamelijk aanpassing daalt het eigen vermogen met 54,6 miljoen euro; veroorzaakt door: • de als gevolg van nieuw HEEMwonen beleid aangepaste wijze van verwerking van de kosten van algemeen beheer en administratie in de bedrijfswaarde, waarbij het percentage toe te rekenen kosten is bijgesteld van • het inrekenen van de verhuurdersheffing over de restant exploitatieperiode van ons woningbezit. In de gemiddeld 57 naar 98 procent. Als gevolg hiervan is de bedrijfswaarde gedaald met 64,0 miljoen euro; oorspronkelijke begroting was deze heffing slechts tot en met het jaar 2017 ingerekend. Als gevolg van deze aanpassing daalt het eigen vermogen met 54,6 miljoen euro; • de als gevolg van nieuw HEEMwonen beleid aangepaste wijze van verwerking van de kosten van 25 algemeen beheer en administratie in de bedrijfswaarde, waarbij het percentage toe te rekenen kosten is bijgesteld van gemiddeld 57 naar 98 procent. Als gevolg hiervan is de bedrijfswaarde gedaald met 64,0 miljoen euro; • vanuit het in 2013 geactualiseerde portefeuilleplan is de gemiddelde restant levensduur van onze woningcomplexen met 6 jaar verlengd. Bij een groot aantal complexen is gebleken dat er bij deze verlenging te weinig onderhoudslasten zijn ingerekend. Dit is bij het actualiseren van de meerjarenprognose gecorrigeerd. Als gevolg hiervan daalt de bedrijfswaarde met 28,1 miljoen euro.
pag 28 | jaarverslag 2013
• vanuit het in 2013 geactualiseerde portefeuilleplan is de gemiddelde restant levensduur van onze woningcomplexen met 6 jaar verlengd. Bij een groot aantal complexen is gebleken dat er bij deze verlenging te weinig onderhoudslasten zijn ingerekend. Dit is bij het actualiseren van de meerjarenprognose gecorrigeerd. Als Ontwikkeling van de vrije beleidsruimte iervan aalt de bedrijfswaarde met 28,1 misiljoen euro. Opgevolg basis hvan de d bijgestelde meerjarenprognose de vrije beleidsruimte opnieuw berekend. De vrije
beleidsruimte is het deel van het huidige eigen vermogen dat direct door HEEMwonen ingezet kan Tabel 6 Ozonder ntwikkeling eigen vermogen en solvabiliteit worden dat er teveel risico wordt genomen. Deze vrije beleidsruimte wordt berekend door de 2013 2014 2015 2016 2017 2018 solvabiliteit ultimo 2018, zijnde 43,0 procent, te verminderen met de voor HEEMwonen benodigde risicobuffer vanvermogen 13,9 procent. Deze risicobuffer dient ter dekking van (3,9 procent) Ontwikkeling eigen (x € 1.000) macro-economische en operationele risico’s en marktrisico’s (10 procent). Omdat de regio waarin HEEMwonen actief is meer Volgens FMP 2014-‐2018 358.611 is 365.544 384.191 411.575 uit 439.572 467.391 van 5-10 historische marktrisico’s met zicht meebrengt, voorzichtigheidshalve de bandbreedte procent de maximale buffer van 10 procent aangehouden. Op basis van deze uitgangspunten bedraagt Volgens bijgestelde FMP 2014-‐2018 180.149 175.004 185.921 203.642 221.150 235.950 de vrije beleidsruimte ultimo 2018 29,1 procent, ofwel 159,5 miljoen euro. Uitgedrukt in euro’s per 31 ditg120,4 miljoen euro. uit is datlevensduur et in 2is013 eactualiseerde portefeuilleplan gemiddelde nze het huidige december • vanuit h2013 De conclusie is de deze cijfers restant HEEMwonen v an omet eigen vermogen in staat is om de risico’s van het beleid en de markt op te vangen. Er is financieel gezien woningcomplexen met 6 jaar verlengd. Bij een groot aantal complexen is gebleken dat er bij deze verlenging te Ontwikkeling s olvabiliteit voldoende voor aanvullend (investerings)beleid. weinig oruimte nderhoudslasten zijn ingerekend. Dit is bij het actualiseren van de meerjarenprognose gecorrigeerd. Als gevolg iervan daalt de bedrijfswaarde m51,9% et 28,1 miljoen Volgens FMP 2h014-‐2018 52,0% euro. 52,9% 55,7% 58,1% 61,1% Tabel 6 Ontwikkeling eigen vermogen en solvabiliteit Tabel 6bijgestelde Ontwikkeling eigen vermogen en solvabiliteit Volgens FMP 2014-‐2018 34,9% 33,4% 34,6% 37,7% 40,5% 43,0%
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Ontwikkeling evigen ermogen x € 1.000) Ontwikkeling an dve vrije b(eleidsruimte Op basis FvMP an 2d014-‐2018 e bijgestelde meerjarenprognose is de v365.544 rije beleidsruimte vrije b eleidsruimte is Volgens 358.611 384.191 opnieuw 411.575 berekend. 439.572 De 467.391 het deel van het huidige eigen vermogen dat direct door HEEMwonen ingezet kan worden zonder dat er teveel risico Volgens bijgestelde DFeze MP 2v014-‐2018 180.149 175.004 d 185.921 203.642 221.150 zijnde 235.950 procent, te wordt genomen. rije beleidsruimte wordt berekend door e solvabiliteit ultimo 2018, 4 3,0 verminderen met de voor HEEMwonen benodigde risicobuffer van 13,9 procent. Deze risicobuffer dient ter dekking van macro-‐economische (3,9 procent) en operationele risico’s en marktrisico’s (10 procent). Omdat de regio waarin Ontwikkeling saolvabiliteit zicht m eebrengt, i s voorzichtigheidshalve HEEMwonen ctief is meer historische marktrisico’s m et uit de bandbreedte van 5-‐10 procent de maximale buffer van 10 procent aangehouden. Op basis van deze uitgangspunten Volgens FMP 2014-‐2018 51,9% 52,0% 52,9% 55,7% 58,1% 61,1% bedraagt de vrije beleidsruimte ultimo 2018 29,1 procent, ofwel 159,5 miljoen euro. Uitgedrukt in euro’s per 31 december 2013 is FdMP it 1220,4 miljoen euro. De conclusie deze cijfers is dat HEEMwonen met het h43,0% uidige eigen Volgens bijgestelde 014-‐2018 34,9% uit 33,4% 34,6% 37,7% 40,5% vermogen in staat is om de risico’s van het beleid en de markt op te vangen. Er is financieel gezien voldoende ruimte aanvullend (investerings)beleid. voor Ontwikkeling van de vrije beleidsruimte Ontwikkeling van de operationele kasstroom (inclusief aflossingsfictie) Op basis van vdan e bdijgestelde meerjarenprognose is de varije b eleidsruimte opnieuw berekend. De vrije beleidsruimte is Ontwikkeling e operationele kasstroom (inclusief flossingsfictie) Afbeelding 6het laat de ontwikkeling van de operationele kasstroomingezet zien (inclusief 2 en 4 procent het d eel v an h uidige e igen v ermogen d at d irect d oor H EEMwonen zonder dat er teveel Afbeelding 6 laat de ontwikkeling van de operationele kasstroom zien (inclusief k2an en w4orden procent aflossingsfictie) op risico aflossingsfictie) op basis van de bijgestelde meerjarenprognose. Uit deze grafiek blijkt dat HEEMwonen wordt genomen. Deze vmrije beleidsruimte wordt erekend door de solvabiliteit ultimo 2018, zijnde 4 3,0 procent, basis van de bijgestelde eerjarenprognose. Uit dbeze grafiek blijkt dat HEEMwonen gedurende de periode 2014-‐ te gedurende de periode 2014-2018 eenbpositieve operationele kasstroom laat zienrisicobuffer en daarmee voldoet verminderen m et d e v oor H EEMwonen enodigde r isicobuffer v an 1 3,9 p rocent. D eze d ient t er dekking 2018 een positieve operationele kasstroom laat zien en daarmee voldoet aan één van de voorwaarden van het aan één van de voorwaarden van het WSW. van macro-‐economische (3,9 procent) en operationele risico’s en marktrisico’s (10 procent). Omdat de regio waarin WSW. HEEMwonen ctief is meer historische marktrisico’s met zicht meebrengt, is voorzichtigheidshalve uit de Afbeelding 6aOntwikkeling van de operationele kasstroom (inclusief 2 en 4 procent aflossingsfictie) e omperationele aximale buffer van 10 p(inclusief rocent aangehouden. Op basis van deze uitgangspunten bandbreedte an 5-‐10 procent Afbeelding 6 Ovntwikkeling van dde kasstroom 2 en 4 procent aflossingsfictie) bedraagt de vrije beleidsruimte ultimo 2018 29,1 procent, ofwel 159,5 miljoen euro. Uitgedrukt in euro’s per 31 december 2013 is dit 120,4 miljoen euro. De conclusie uit deze cijfers is dat HEEMwonen met het huidige eigen vermogen in staat is om de risico’s van het beleid en de markt op te vangen. Er is financieel gezien voldoende ruimte voor aanvullend (investerings)beleid. Ontwikkeling van de operationele kasstroom (inclusief aflossingsfictie) Afbeelding 6 laat de ontwikkeling van de operationele kasstroom zien (inclusief 2 en 4 procent aflossingsfictie) op basis van de bijgestelde meerjarenprognose. Uit deze grafiek blijkt dat HEEMwonen gedurende de periode 2014-‐ 2018 een positieve operationele kasstroom laat zien en daarmee voldoet aan één van de voorwaarden van het WSW. Afbeelding 6 Ontwikkeling van de operationele kasstroom (inclusief 2 en 4 procent aflossingsfictie)
26
jaarverslag 2013 | pag 29
4.9. kkengetallen 4.9. Overige O Overige verige ffinanciële inanciële engetallen 4.9. financiële kengetallen 4.9. Overige financiële kengetallen Rentabiliteit Rentabiliteit Rentabiliteit Rentabiliteit Hieronder dde vverhouding ttussen hhet esultaat ((winst) een vvermogen ddat ((winst) Hieronder vverstaan erstaan w we e e de erhouding ussen et rrhet esultaat winst) n hhet et en ermogen at ddit it rresultaat esultaat winst) hheeft eeft Hieronder verstaan we verhouding tussen resultaat (winst) het vermogen dat dit resultaat Hieronder v erstaan w e d e v erhouding t ussen h et r esultaat ( winst) e n h et v ermogen d at d it r esultaat ( winst) eeft verdiend. D e r entabiliteit i s e en b elangrijke m aatstaf v oor b eslissingscalculaties o p d e l ange t ermijn. T abel 77 h (winst) heeft verdiend. De ismeen belangrijke maatstaf voor beslissingscalculaties op de verdiend. De rentabiliteit is erentabiliteit en belangrijke aatstaf voor beslissingscalculaties op de lange termijn. Tabel ttoont oont verdiend. De rentabiliteit is een de belangrijke aatstaf oor eslissingscalculaties op de lange termijn. abel 2018. 7 toont de vvan vvoor pperiode 013 tbtot een 018. lange termijn. Tabel 7rrentabiliteit toont ontwikkeling van22vde rentabiliteit 2013 tot enTmet de oontwikkeling ntwikkeling an dde e entabiliteit oor dde e m eriode 013 ot n m met et 22voor 018. de periode de ontwikkeling van de rentabiliteit voor de periode 2013 tot en met 2018. Tabel ntwikkeling Tabel 777 O O ntwikkeling rrentabiliteit entabiliteit 22013-‐2018 013-‐2018 Tabel Ontwikkeling rentabiliteit 2013-2018 Kengetallen Tabel 7 O ntwikkeling r entabiliteit 2013-‐2018 Kengetallen Kengetallen Kengetallen REV REV ((jaarresultaat jaarresultaat vvoor oor bbelastingen/gemiddeld elastingen/gemiddeld EEV) V) RTV elastingen REV V) TTV) RTV ((jaarresultaat jaarresultaat vvoor oor bbelastingen/gemiddeld elastingen ++ iinterest/ nterest/ ggEem em V) RW iinterest/ RTV jaarresultaat voor gbgemiddeld elastingen interest/ gem TV) RW (((betaalde betaalde nterest/ emiddeld VV+V) V)
2013 2013 -‐8,60 2013 -‐8,60 -‐0,91 -‐8,60 -‐0,91 4,05% -‐0,91 4,05%
2014 2014 -‐2,90 2014 -‐2,90 1,30 -‐2,90 1,30 3,74% 1,30 3,74%
2015 2015 6,05 2015 6,05 4,22 6,05 4,22 3,55% 4,22 3,55%
2016 2016 9,10 2016 9,10 5,41 9,10 5,41 3,60% 5,41 3,60%
2017 2017 8,24 2017 8,24 5,22 8,24 5,22 3,56% 5,22 3,56%
2018 2018 6,48 2018 6,48 4,57 6,48 4,57 3,52% 4,57 3,52%
4,05% 3,74% 3,55% 3,60% 3,56% 3,52% RW (betaalde interest/ gemiddeld VV) Interest Interest overage Rate Interest CCCoverage overage RRate ate Interest C overage R ate De Coverage Rate (ICR) is een kengetal datiinzicht snel inzicht geeft in de winstgevendheid De nterest ((ICR) iis s eeen kkengetal ddat ggeeft dde vvan De IIInterest nterest CCoverage overage RRate ate ICR) en engetal at ssnel nel nzicht eeft iin n e w winstgevendheid instgevendheid an dde e eexploitatie. xploitatie. DDe e De I nterest C overage R ate ( ICR) i s e en k engetal d at s nel i nzicht g eeft i n d e w instgevendheid v an d e e xploitatie. De van de exploitatie. De ICR wordt berekend door de winsten verliesrekening te zuiveren van ICR w ordt b erekend d oor d e w inst-‐ e n v erliesrekening t e z uiveren v an w aarderingsvraagstukken, z ichtbare ICR wordt berekend door de winst-‐ en verliesrekening te zuiveren van waarderingsvraagstukken, zichtbare nnon-‐cash on-‐cash ICR ordt berekend door de wzichtbare inst-‐ en vzzerliesrekening e zuiveren van wgerelateerde zichtbare non-‐cash waarderingsvraagstukken, non-cash en tniet-exploitatie zoals en ggerelateerde iitems, oals aafschrijvingen een eaarderingsvraagstukken, e rrentelast w en nnwiet-‐exploitatie iet-‐exploitatie erelateerde tems, oals fschrijvingen n vverkopen erkopen en n ddegelijke. egelijke. DDitems, e ttotale otale entelast wordt ordt afschrijvingen engverkopen enitems, degelijke. De totale rentelast wordtevervolgens de wordt en niet-‐exploitatie erelateerde ztoals fschrijvingen en verkopen Duitgedrukt e itis s otale vervolgens uuitgedrukt iin eexploitatiesaldo. W IICR ddan , , ggin enereert dde vervolgens itgedrukt n dde e vverhouding erhouding tot ot hhaet et xploitatiesaldo. Wanneer anneer n ddde e egelijke. CR kkleiner leiner an 1r1entelast enereert e verhouding tot het exploitatie saldo. Wanneer de ICR kleiner is dan 1, genereert de corporatie vervolgens u itgedrukt i n d e v erhouding t ot h et e xploitatiesaldo. W anneer d e I CR k leiner i s d an 1 , g enereert d e corporatie o nvoldoende k asstroom u it d e e xploitatie o m d e r entelast t e b etalen. T abel 8 l aat z ien h oe d e I nterest corporatie onvoldoende kasstroom uit de exploitatie om de rentelast te betalen. Tabel 8 laat zien hoe de Interest onvoldoende uit dezich exploitatie om vde rentelast te betalen. 8 laat zien hoe dede Interest corporatie nvoldoende kasstroom uit dke exploitatie m de zzral entelast te betalen. 8 laat zien hoe Coverage vkasstroom dde oontwikkelen. Tabel Tabel Coverage RRoate ate van an HHEEMwonen EEMwonen zich e komende omende vijf ijf ojjaren aren al ntwikkelen. Interest Coverage Rate van HEEMwonen zich de komende vijf jaren zal ontwikkelen. Coverage Rate van HEEMwonen zich de komende vijf jaren zal ontwikkelen. Tabel 8 O ntwikkeling Tabel 8 Ontwikkeling IICR CR 22013-‐2018 013-‐2018 Tabel 8 Ontwikkeling ICR 2013-2018 Tabel 8 O ntwikkeling I CR 2 013-‐2018 Kengetallen 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Kengetallen 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Kengetallen
Rentedekkings Rentedekkingsgraad graad ((ICR) ICR) Rentedekkings graad (ICR)
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2,18 2,18 2,16 2,16 2,69 2,69 2,83 2,83 2,95 2,95 3,16 3,16 2,18 2,16 2,69 2,83 2,95 3,16
Debt SService Debt ervice CCoverage overage RRatio atio ((DSCR) DSCR) Debt Service Coverage Ratio (DSCR) Debt S ervice C overage R atio (DSCR) De d ebt s ervice c overage iis De debt service coverage rratio atio s eeen en kkengetal engetal ddat at aaangeeft angeeft oof f eer r vvoldoende oldoende ooperationele perationele kkasstromen asstromen w worden orden De debt service coverage ratio is een kengetal dat aangeeft of er voldoende operationele kasstromen De d ebt s ervice c overage r atio i s e en k engetal d at a angeeft o f e r v oldoende o perationele k asstromen w orden gegenereerd v oor r ente e n a flossing. H oe h oger d e D SCR, d es t e g unstiger. D e D SCR b ehoort v olgens h et gegenereerd voor rente en aflossing. Hoe hoger de DSCR, des te gunstiger. De DSCR behoort volgens het W WSW SW worden gegenereerd voor rente en aflossing. Hoe hoger de DSCR, des te gunstiger. De DSCRhet behoort gegenereerd v oor r ente e n a flossing. H oe h oger d e D SCR, d es t e g unstiger. D e D SCR b ehoort v olgens W minimaal 1 ,0 t e b edragen. T abel 9 l aat z ien d at d eze r atio b ij H EEMwonen z owel b ij e en a flossingsfictie v an 22 aals minimaal 1,0 te bedragen. Tabel 9 laat zien dat deze ratio bij HEEMwonen zowel bij een aflossingsfictie van SW ls vvan an volgens het WSW minimaal 1,0 te bedragen. Tabel 9 laat zien dat deze ratio bij HEEMwonen zowel bij een minimaal 1 ,0 t e b edragen. T abel 9 l aat z ien d at d eze r atio b ij H EEMwonen z owel b ij e en a flossingsfictie v an 2 a ls v an 4 p rocent b oven d e 1 ,0 l igt. 4 procent boven dvan e 1,0 ligt. van 4 procent boven de 1,0 ligt. aflossingsfictie 2 als 4 procent boven de 1,0 ligt. Tabel 99 O Tabel ntwikkeling SCR ntwikkeling DDDSCR SCR 22013-‐2018 013-‐2018 Tabel 9 OOntwikkeling 2013-2018 9 O ntwikkeling D SCR 2013-‐2018 Tabel Kengetallen 2014 2015 2016 2017 2018 Kengetallen 2014 2015 2016 2017 2018 Kengetallen
2014
2015
2016
2017
2018
Debt Debt sservi ervice ce ccoverage overage rrati atio o ((afl aflos osssiings ngsfificti ctie e 22%) %) 44%) Debt s ervi ce c overage r ati o ( afl os s i ngs fi cti e Debt s ervi ce coverage rati o (afl os s i ngs fi cti e 2 %)
1,41 1,41 1,05 1,41 1,05
1,72 1,72 1,27 1,72 1,27
1,80 1,80 1,80 1,32 1,32
1,88 1,88 1,38 1,88 1,38
2,00 2,00 1,46 2,00 1,46
Debt s ervi ce coverage rati o (afl os s i ngs fi cti e 4%)
1,05 1,27 1,32 1,38 1,46
4.10. 31 december 2013 4.10. Beleggingen ddecember 22013 4.10. Beleggingen Beleggingen pper er 331 1 per ecember 013 4.10. Beleggingen per 31 december 2013 Beleggingen ttermijn Beleggingen op korte termijn Beleggingen oop p kkorte orte ermijn Beleggingen o p k orte termijn •• direct oopvraagbaar: as, een sspaarrekeningen rekening-courant spaarrekeningen • direct direct opvraagbaar: pvraagbaar: kkkas, as, rrekening-‐courant ekening-‐courant n en paarrekeningen o pvraagbaar: k as, r ekening-‐courant e n s paarrekeningen • bij bdirect ij d iverse b ankinstellingen diverse bankinstellingen bij diverse bankinstellingen •• op bop ij termijn dtermijn iverse buitgezet ankinstellingen spaarrekeningen deposito’s diverse p ddeposito’s bbij iverse • op termijn uuitgezet itgezet ooop p sspaarrekeningen paarrekeningen een n en eposito’s ij ddbij iverse termijn uitgezet op spaarrekeningen e n deposito’s bij d iverse en • bankeen bbeleggingsinstellingen bop bank-‐ ank-‐ n beleggingsinstellingen eleggingsinstellingen bank-‐ en beleggingsinstellingen oplange lange termijn Beleggingen Beleggingen Beleggingen oop p lange ttermijn ermijn • langlopend belegde geldmiddelen (leningen u/g) Beleggingen o p l ange termijn •• langlopend b elegde langlopend belegde ggeldmiddelen eldmiddelen ((leningen leningen uu/g) /g) • vorderingen op groepsmaatschappijen (leningen • langlopend belegde geldmiddelen (leningen u/g) u/g) 27 27 27 Totaal beleggingen op 31 december 2013 pag 30 | jaarverslag 2013
€ € € 4.522.897 44.522.897 .522.897 € 4.522.897 € € € -‐-‐ € -‐
€ 2.949.571 € € 22.949.571 .949.571 € € 158.824 2.949.571 € 7.631.292
4.11. Deelnemingen per 31 december 2013 Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V. Vanaf 1 januari 2006 gold voor woningcorporaties nog slechts een beperkte vrijstelling vennootschapsbelasting. HEEMwonen heeft er eind 2005 voor gekozen om de ’commerciële activiteiten’ onder te brengen in een afzonderlijke rechtspersoon. Hiervoor zijn per 1 januari 2006 Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V. opgericht. HEEMwonen houdt 100 procent van de aandelen in Hephaestus Beheer B.V. en deze laatste op haar beurt weer 100 procent van de aandelen in Hephaestus Vastgoed B.V. HEEMwonen heeft in 2006 voor Hephaestus Beheer B.V. 5.832.900 euro aandelenkapitaal geplaatst en gestort. In verband met de integrale vennootschapsbelasting-plicht vanaf 1 januari 2008 alsmede het willen reduceren van de administratieve lastendruk, zijn per 31 december 2009 155 los verhuurbare garageboxen, 37 woningen en een bedrijfsruimte ten behoeve van de Stichting Humanitas terug geleverd aan HEEMwonen. Als gevolg hiervan blijft slechts een kantoorpand en een kleine winkelruimte als vastgoed in Hephaestus Vastgoed B.V. over. De deelneming in Hephaestus Beheer B.V. bedraagt ultimo boekjaar 2013 910.422 euro. De bestuurlijke betrokkenheid bestaat daaruit dat de directeur-bestuurder van HEEMwonen tevens directeur-bestuurder van Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V. is. De Raad van Commissarissen van HEEMwonen vormt tevens de Raad van Commissarissen van Hephaestus Beheer B.V. Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. In 2004 heeft HEEMwonen samen met Bouwontwikkeling Jongen B.V. en 3W Vastgoed de Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. opgericht. Deze B.V. houdt zich onder meer bezig met de herontwikkeling van het gebied Akerstraat-Carboonplein te Kerkrade-West. In 2007 heeft HEEMwonen zich jegens deze B.V. verplicht tot het afnemen van 37 appartementen ten behoeve van het huursegment. In 2008 zijn aanvullend hierop afspraken gemaakt over de afname van 9 appartementen in fase 1 en 10 appartementen in fase 2 van dit plan. De 37 en 9 appartementen zijn in 2009 opgeleverd en verhuurd. De resterende 10 appartementen zijn in het derde kwartaal van 2010 opgeleverd. Eind 2011 waren 6 verkoopwoningen nog niet verkocht. HEEMwonen heeft begin 2012 per saldo 3 appartementen uit deze restvoorraad aangekocht. Begin 2014 worden voorbereidingen getroffen om deze project-BV te liquideren. De drie genoemde aandeelhouders hebben elk 6.000 euro aandelenkapitaal geplaatst en gestort. Het negatieve eigen vermogen van de Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. bedraagt ultimo boekjaar 2013 1.567.055 euro. De bestuurlijke betrokkenheid bestaat daaruit dat de directeur-bestuurder van HEEMwonen tevens directeur-bestuurder van Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. is. Er is geen Raad van Commissarissen benoemd. Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf In verband met de aankoop van het strategisch goed gelegen bedrijfspand Kampstraat 51 in Schaesberg werd in 1995 de Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf opgericht. Het doel was de verwerving van de aandelen van Beleggingsmaatschappij Gulpers B.V. Deze B.V. was eigenaar van het bedrijfspand. Aan Stichting Bouwen en Wonen Landgraaf is op 1 augustus 1995 door HEEMwonen een lening verstrekt van 272.268 euro tegen een rente van 8,0 procent. Deze lening moet in zijn geheel afgelost worden op 1 augustus 2025. In 2001 heeft de beheerstichting in verband met het vrijvallen van een termijndeposito 113.445 euro vervroegd afgelost. Het negatieve eigen vermogen van de Holding Bouwen en Wonen Landgraaf B.V. bedraagt ultimo boekjaar 2013 232.339 euro. HEEMwonen staat garant voor toekomstige vermogenstekorten van deze B.V. De bestuurlijke betrokkenheid bestaat daaruit dat de directeur-bestuurder van HEEMwonen tevens
jaarverslag 2013 | pag 31
directeur-bestuurder van Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf is. De Raad van Commissarissen van HEEMwonen vormt tevens de Raad van Commissarissen van de beheerstichting. Deelname in Vereniging van Eigenaren HEEMwonen neemt op 31 december 2013 deel in de volgende VvE’s: • Akerstraat • Patronaatstraat • Akerstraat / Klein Graverstraat • Piusstraat • Pucciniplein • Carboonplein • Centrumplan Schaesberg • Nieuwenhaegh • Wijngracht • O.L. Vrouwestraat • Hertogenlaan (De Wachter) • Hoofdstraat (Modena) • Dr. Ackensplein • Hovenstraat/Schoolstraat
pag 32 | jaarverslag 2013
Kerkrade-West Kerkrade-West Kerkrade-West Kerkrade-West Landgraaf Kerkrade-West Landgraaf Landgraaf Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Ubach over Worms
9 27 24 22 29 60 37 7 101 25 11 21 1 10
woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woning/winkel woningen/2 winkels
Kengetallen HEEMwonen
2013
Gegevens woningbezit Aantal verhuureenheden in exploitatie: - woningen en woongebouwen - garages - overige verhuureenheden - woningen / eenheden op balansdatum in aanbouw - aangekochte panden / percelen
10.026 1.165 401 33 -
Mutaties in het woningbezit - aantal woningen opgeleverd - aantal woningen aangekocht - aantal woningen verkocht / uit exploitatie - aantal woningen gesloopt - wijzigingen als gevolg van herclassificatie Aantal woningen naar huurprijsklasse (gerelateerd aan aftoppingsgrenzen huurtoeslag) - goedkope woningvoorraad - betaalbare woningvoorraad - dure woningvoorraad tot liberalisatiegrens - geliberaliseerde woningvoorraad
64 -2 -19
1.422 6.924 1.486 194
Kwaliteit - aantal reparatieverzoeken per woning (incl. cv) 1,44 - kosten niet planmatig onderhoud per woning (in €) 856,00 - kosten planmatig onderhoud per woning (in €) 471,00 - totaal kosten onderhoud / woning (in €) 1.327,00 Prijs / kwaliteitverhouding (cijfers ultimo boekjaar) - gemiddeld aantal punten WWS 146,00 - gemiddelde netto huurprijs (in €) 484,00 - gemiddelde huurstijging (in %) 3,80 - netto huurprijs als % maximaal redelijke huurprijs 68,00 Het verhuren van woningen - mutatiegraad (in %) 8,10 - ontvangen huurtoeslag per huurmatiging per maand (in €) 193,00 - huurachterstand (in %) 0,98 - totale huurderving (in %) 3,91 - mutatieleegstand (in %) 2,38 - herstructureringsleegstand (in %) 1,53 Financiële continuïteit - solvabiliteit (eigen vermogen / balanstotaal) (in %) - liquiditeit - rentabiliteit eigen vermogen (in %) - gemiddelde vermogenskostenvoet (in %) - rentabiliteit totale vermogen (in %) - rentedekkingsgraad (ICR) - loan to value
34,90 0,36 -8,60 4,50 -0,90 2,18 65,10
jaarverslag 2013 | pag 33
Balans en winst- en verliesrekening (in €) - eigen vermogen / woning - voorzieningen / woning - langlopende schulden / woning - totaal opbrengsten / woning - (overheids)heffingen per woning - overige bedrijfslasten / woning - jaarresultaat / woning
17.968,00 405,00 31.361,00 6.375,00 242,00 818,00 -3.305,00
Personeelsbezetting Aantal formatieplaatsen gesplitst naar kostenplaats: - directie - HRM - bedrijfsvoering - strategie & beleid - wonen - wijken
4,00 1,80 19,00 6,30 38,30 23,20 92,70
Totaal aantal medewerk(s)ers:
101,00
Personeelskosten per woning (excl. doorbelastingen) (in €) 760,00 Huisvestingskosten per woning (in €) 34,00 Kosten toezicht (RvC) per woning (in €) 11,00 Algemene kosten per woning (in €) 232,00
pag 34 | jaarverslag 2013
HEEMwonen heeft een invloedrijke positie in de regio In het belang van onze bewoners willen we invloed uitoefenen op de gebiedsontwikkeling en het wonen in deze regio. Waar belangrijke beslissingen worden genomen zijn wij aanwezig. En door de toepassing van innovatieve ideeën proberen we het wonen voor onze bewoners makkelijker en goedkoper te maken.
5. Het verslag van het bestuur 5. Het verslag van het bestuur
5.1. Taken en verantwoordelijkheden 5.1. Taken en verantwoordelijkheden
Tabel 10 Persoonlijke gegevens directeur-bestuurder Tabel 10 Persoonlijke gegevens directeur-‐bestuurder Naam Mr. Jack J.J.M. Vinken MRE
Geboortedatum 13-‐02-‐1958
Nevenfuncties -‐
Indiensttreding 26 september 1999
Benoemingsduur Onbepaalde tijd
Tabel gegevens van directeur-bestuurder HEEMwonen. In de periode Tabel 110 0 toont toont dde e ppersoonlijke ersoonlijke gegevens van de dde irecteur-‐bestuurder van Hvan EEMwonen. In de periode 01-‐01-‐2000 01-01-2000 was Jack Vinken directeur-bestuurder van één van de H rechtsvoorgangers: Hestia tot de fusie wtot as Jde ack fusie Vinken directeur-‐bestuurder van één van de rechtsvoorgangers: estia groep. Die corporatie groep. Die corporatie was ook de fusie dragende partij waardoor een (her)benoeming formeel niet nodig was ook de fusie dragende partij waardoor een (her)benoeming formeel niet nodig was. Dit werd door de Raad van was. Dit werd door de Raad van Commissarissen in de vergadering van de raad op 26 september 2013 Commissarissen in de vergadering van de raad op 26 september 2013 bevestigd. bevestigd. De directeur-‐bestuurder ziet er op toe dat: De directeur-bestuurder ziet er op toe dat: • relevante relevante wetwet-‐ en en regelgeving regelgeving wwordt ordt nageleefd; • nageleefd; • gerealiseerd; • doelstellingen doelstellingen van van dde e ccorporatie orporatie wworden orden gerealiseerd; • de corporatie financieel stabiel is; • de corporatie financieel stabiel is; • beheerst. • risico’s risico’s zoveel zoveel mogelijk mogelijk wworden orden beheerst. De directeur-‐bestuurder is formeel eindverantwoordelijk voor het functioneren van de organisatie en legt verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Zijn takenpakket bestaat onder meer uit: invulling 2013 geven aan jaarverslag | pag 35 de missie en visie, het extern vertegenwoordigen van de organisatie, het maatschappelijk strategisch positioneren
De directeur-bestuurder is formeel eindverantwoordelijk voor het functioneren van de organisatie en legt verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Zijn takenpakket bestaat onder meer uit: invulling geven aan de missie en visie, het extern vertegenwoordigen van de organisatie, het maatschappelijk strategisch positioneren van de organisatie, het vaststellen van het door directie en in de lijn voorbereide beleid en de aansturing van de interne organisatie. De werkwijze die de directeurbestuurder hanteert, mede in relatie tot de overige directieleden en de Raad van Commissarissen, ligt vast in een statuut, opgesteld in 2013. De rechtspositieregeling van de directeur-bestuurder dateert van 2000. Afgezien van de gewijzigde afspraken ten aanzien van het vroegpensioen (zie Hoofdstuk 6) is deze regeling niet gewijzigd door de fusie. In de rechtspositieregeling zijn afspraken opgenomen om belangenverstrengeling te voorkomen. Zo is het hem niet toegestaan om zonder schriftelijke toestemming van de raad van commissarissen nevenfuncties uit te oefenen. De belangrijkste bestuursbesluiten in 2013 vindt u in bijlage 2. Vanwege uitval van de directeur-bestuurder eind 2012 werd hij tot begin 2013, bij wijze van achtervang, vervangen door de directeur Wijken.
5.2. Terug- en vooruitblik In de eerste maanden van het jaar hebben we de benodigde reglementen, procedures en ons ondernemingsplan uitgewerkt en vastgesteld. Niet alleen de opstart van een nieuwe, gefuseerde organisatie vroeg veel extra tijd. Ook de maatregelen van het kabinet vergden de nodige aandacht. Maatregelen over het werkdomein van corporaties, het toezicht, de verhuurdersheffing en de scheiding van DAEB en niet-DAEB activiteiten. Corporaties steken in op tijdelijkheid van de heffing. Ten aanzien van het werkdomein mogen corporaties sociale huurwoningen (DAEB) blijven bouwen en verhuren en een bijdrage blijven leveren aan stadsvernieuwing, het verbeteren van achterstandswijken en het bouwen van gemengde wijken waar commerciële partijen dat laten afweten. Corporaties mogen middel dure huurwoningen bouwen (niet-DAEB) als het volkshuisvestelijk beleid van een gemeente daarom vraagt en als daarvoor geen commerciële partijen te vinden zijn. De minister is van mening dat leefbaarheid geen kerntaak is van de corporatiesector. Hier ligt een rol, een accentverschuiving naar de gemeente. Als HEEMwonen voorzien we een sector die niet alleen in vastgoed kleiner is in omvang, maar ook in organisatieomvang kleiner is én effectiever opereert. Vanuit een benadering ‘schoenmaker blijft bij je leest’ is de toekomstige corporatie een wendbare woningcorporatie die in staat is constant haar bedrijfsvoering aan te passen aan de ontwikkelingen in de maatschappij. De kenmerken van een wendbare corporatie zijn lage vaste kosten, een constante afweging tussen zelf doen of uitbesteden op basis van economische principes en een expliciete verantwoording op basis van resultaten. In 2013 hebben wij deze koerswijziging al ingezet. Wij staan voor betaalbaar wonen. Wij werken aan de reductie van woonlasten, onder meer door een intensivering van ons energieprogramma. Ons duurzaam verdienmodel behelst dat we vanuit de exploitatie van onze woningen de verbeteringsopgaven uitvoeren. Daarnaast werken we aan een organisatie die sober en doelmatig is ingericht. We voeren procesverbeteringen door en zoeken nieuwe vormen van (keten-)samenwerking met als doel om sneller, slimmer, beter en uiteindelijk ook goedkoper onze taak uit te kunnen oefenen. Het directieteam heeft de fusie volgens plan na de zomervakantie geëvalueerd. Daarbij is dankbaar gebruik gemaakt van feedback vanuit verschillende gremia zoals de directeuren, de teamleiders, de ondernemingsraad en de Raad van Commissarissen. Hierbij is tevens het effect van de actuele politiekeconomische ontwikkelingen en de (mogelijke) gevolgen hiervan voor de corporatiebranche en daarmee voor HEEMwonen bekeken. Dit leidde ertoe dat ‘bijstellingsscenario’s’ van het ondernemingsplan besproken en uitgewerkt zijn. Onderstaand de voornaamste conclusies van de evaluatie.
pag 36 | jaarverslag 2013
• In haar eerste bestaansjaar heeft HEEMwonen de nodige resultaten geboekt. Zo hebben we met de Bestaande Wijk van Morgen (de duurzame renovatie van 153 huurwoningen in Kerkrade-West) een gooi gedaan naar de titel van ‘Meest vernieuwende opdrachtgever’. Begin 2014 werd de architect van dit project winnaar van de VKG Architectuurprijs in de categorie Renovatie. Ook waren de oordelen van WSW en CFV positief. Tevens complimenteerde de (nieuwe) accountant ons voor de opgeleverde stukken en onze coöperatieve houding. • Onze missie is voldoende realistisch en actueel. Wel bevinden we ons in een continu veranderende omgeving die vraagt om regelmatige bijsturing. • Om de klanttevredenheid op peil te brengen, vragen de primaire processen meer aandacht. Door het centraliseren van de afdelingen op één locatie (Markt 52) hopen we de klant vanaf 2014 nog beter van dienst te zijn. • Om het delen van de aanwezige kennis van een buurt of wijk te stimuleren, gaan we net als bij de afdeling Wijken ook bij Wonen gebiedsgericht werken. • We introduceren in 2014 ‘assetmanagement’ om op complexniveau gerichter te sturen op (maatschappelijk) rendement, huur en onderhoudsdoelstelling. • De ontwikkelingen in de politiek hebben ertoe geleid dat HEEMwonen nog strakker zal moeten sturen op bedrijfslasten. Met name de verdere verlaging van de onderhouds- en personeelskosten vormen hierbij een uitdaging.
5.3. Horizontale verantwoording Als maatschappelijke onderneming beseffen wij dat er meerdere partijen betrokken zijn bij de activiteiten van de onderneming en dat al deze partijen de nodige aandacht behoeven. Onze bewoners vormen onze voornaamste belanghebbenden. Met hen zijn we dagelijks in gesprek. Via het Centraal Huurdersoverleg, via de bewonerscommissies maar ook op individueel niveau gaan we de dialoog aan en proberen we hen zoveel mogelijk te betrekken bij het beleid van de corporatie. Hoe het participatietraject met bewoners verloopt, kunt u lezen in paragraaf 2.6 en 2.7. De directeur-bestuurder is daarnaast continu in gesprek met diverse andere belanghebbenden zoals collega-corporaties, de Stadsregio Parkstad Limburg, de Provincie Limburg, de beide gemeenten, de wijkplatforms, lokale ondernemers en regionale zorg- en welzijnsinstellingen. We toetsen of we nog wel de juiste dingen doen en of we de dingen juist doen of dat het misschien nog beter kan. Regelmatig nodigen we belanghebbenden uit om mee te denken of om verantwoording af te leggen over gemaakte keuzes. Zo hebben we de beide gemeenten, de Stadsregio Parkstad Limburg en een aantal zorginstellingen intensief betrokken in voorbereiding op de fusie. Ook nadien zijn de contacten met deze belanghebbenden op regelmatige basis onderhouden. Medio 2013 hebben we per gemeente een bijeenkomst georganiseerd voor de gemeenteraden en colleges van B&W. Tijdens deze bijeenkomsten hebben we onze plannen en dilemma’s toegelicht en met de aanwezigen van gedachten gewisseld over de wederzijdse belangen. Dit was een mooie gelegenheid om elkaar nog beter te leren kennen. Met de gemeenten en enkele collega corporaties in ons werkgebied hebben we in 2013 prestatieafspraken gemaakt waarin we onze werkzaamheden op het gebied van volkshuisvesting op elkaar hebben afgestemd en hebben vastgelegd. De prestatieafspraken met de gemeente Kerkrade en de status hiervan eind 2013 vindt u in bijlage 4. In bijlage 5 vindt u de prestatieafspraken van de gemeente Landgraaf.
jaarverslag 2013 | pag 37
5.4. Risicomanagement Binnen de nieuwe corporatie hebben we een administratieve organisatie opgezet om de financiële risico’s te beheersen. Procedures met betrekking tot bedrijfsprocessen, administratie, controles, interne rapportages, documentatie en handleidingen voor de inrichting van de financiële verslaglegging hebben we in 2013 uitgewerkt en beschreven. Daarnaast heeft de accountant in november 2013 een interne controle uitgevoerd van de belangrijkste processen (verhuurproces, factuurafhandeling, huurprolongatie en incasso). In 2014 gaan we verder met het proces van integrale risicobeheersing. Integriteitsrisico We hanteren een integriteitscode met praktische regels hoe binnen de organisatie wordt omgegaan met klanten, leveranciers, collega’s, bedrijfseigendommen en nevenfuncties. De code geldt voor iedereen die namens HEEMwonen optreedt: medewerkers, directeur-bestuurder, Raad van Commissarissen en bedrijven of instanties die werken in opdracht van HEEMwonen. Daarnaast verwachten we van iedere medewerker dat ze gedrag en situaties vermijden die afbreuk zouden kunnen doen aan hun integriteit of waarbij de schijn zich tegen hen of tegen HEEMwonen zou kunnen keren. Voor misstanden zoals fraude, onethisch of onwettig gedrag, of gedrag dat in strijd is met onze integriteitscode hanteren we een interne meldprocedure. In eerste instantie melden we misstanden bij de leidinggevende of de directeurbestuurder. Indien wenselijk kan een beroep gedaan worden op een externe vertrouwenspersoon. In 2013 heeft HEEMwonen ervoor gekozen om meldingen van eventuele integriteitschendingen extern onder te brengen bij Speak Up / People in Touch. Dit vooral om de drempel weg te halen om misstanden te melden. Begin 2013 heeft HEEMwonen een melding over een mogelijke integriteitsschending via het ministerie Meldpunt Integriteit Woningcorporatie ontvangen betreffende een werknemer. Door de bestuurder is een onderzoek uitgevoerd. Dossiers zijn geraadpleegd en betrokkenen zijn gehoord. De resultaten uit ons interne onderzoek hebben geen aanwijzingen opgeleverd van integriteitsschending. Aldus is het ministerie bericht in een uitgebreide rapportage. Daaropvolgend hebben we van het ministerie vernomen dat het uitgevoerde onderzoek aanleiding was om het dossier te sluiten. Voor 2014 is besloten de overeenkomst met People in Touch te verlengen.
5.5. Bestuursverklaring De directeur-bestuurder verklaart in het verslagjaar de middelen uitsluitend te hebben besteed in het belang van de volkshuisvesting. Kerkrade/Landgraaf juni 2014
Mr. Jack J.J.M. Vinken MRE Directeur-bestuurder
pag 38 | jaarverslag 2013
HEEMwonen is betrokken, ondernemend en duidelijk. In ons handelen zijn we betrokken, ondernemend en duidelijk. We voelen ons betrokken bij onze huurders, we doen het liever verkeerd, dan dat we niets doen en we zijn duidelijk over wat we doen èn over wat we niet doen. Mensen weten wat ze aan ons hebben.
6. Het verslag van de RvC 6. Het verslag van de RvC 6.1. Algemeen Commissarissen (RvC) is deels ontstaan uit de drie afzonderlijke raden van de drie De Raad van 6.1. corporaties Algemeen en bestaat naast de voorzitter en vice-voorzitter uit zes leden. Eén lid, de gefuseerde De R aad ommissarissen RvC) is deels ontstaan geworven. uit de drie afzonderlijke van dgemaakt e drie gefuseerde heer Römgens,van isCmiddels een (externe vacature Hierbij israden gebruik van een actuele corporaties en bestaat naast de voorzitter en vice-‐voorzitter uit zes leden. Eén lid, de heer Römgens, is middels een profielschets. Een extern bureau heeft de werving en selectie verzorgd. Tabel 11 toont de samenstelling externe vacature geworven. Hierbij is gebruik gemaakt van een actuele profielschets. Een extern bureau heeft de van de raad in 2013. De raad houdt toezicht op de strategie, het beleid, bewaakt de voortgang en ziet werving en selectie verzorgd. Tabel 11 toont de samenstelling van de raad in 2013. De raad houdt toezicht op de toe op de algemene gang van zaken van de corporatie. Tevens voorziet de raad de directeur-bestuurder strategie, het beleid, bewaakt de voortgang en ziet toe op de algemene gang van zaken van de corporatie. Tevens gevraagd en van advies. Hetgevraagd interneen toezicht van raadHet strekte in 2013 voorziet ongevraagd de raad de directeur-‐bestuurder ongevraagd van de advies. interne zich toezicht van de ook raad uit over de verbindingen van HEEMwonen. strekte zich in 2013 ook uit over de verbindingen van HEEMwonen. 11 Personalia HEEMwonen Tabel 11Tabel Personalia ledenleden RvCRvC HEEMwonen Naam
Drs. L. J. Urlings
Dhr. M.G.J. Bück
Dhr. A.J. Lenzen
Dhr. J.M.M. Souren
Dr. L.H.M. Vroomen
Dhr. W.K.C. Collard RA
Mw M.L.F.J. Kempen-‐Janssens
Functie
Voorzitter
Vice-‐voorzitter
Lid
Lid
Lid
Lid
Geb. datum Expertise
01-‐07-‐1952 Strategie & organisatie
25-‐08-‐1944 Financieel/ bedrijfseconomisch
10-‐09-‐1947 Financieel/ bedrijfseconomisch
09-‐10-‐1947 Financiën en personele zaken
12-‐01-‐1962 Financieel/ bedrijfseconomisch
15-‐03-‐1957 Vastgoed/ Volkshuisvesting
14-‐11-‐1950 Vastgoed
Kerncommissie
Remuneratie & organisatie (voorzitter) Organisatie-‐ adviseur
Remuneratie & organisatie
Audit
Audit
Lid 30-‐11-‐1954 Openbaar bestuur, Strategie & organisatie Remuneratie & organisatie
Audit (voorzitter)
Gebiedsontwikkeling (voorzitter)
Gebiedsont-‐ wikkeling
Gepensioneerd
Gepensioneerd
Gepensioneerd
Manager bedrijfsbureau (Stichting Empower Limburg)
Financieel Manager
Coördinator Vastgoed (gemeente Roerdalen)
Vice vz RvT MeanderGroep Lid RvT PSW Vz bestuur St. Orlando Festival Lid bestuur St. Slot Schaesberg 01-‐01-‐2006 (op voordracht huurders) 31-‐12-‐2014 Nee
Voorzitter Kerkraads Symfonie Orkest Voorzitter Wiertz Foundation
Financieel adviseur (Stichting Restauratie Atelier Limburg)
Penningmeester Consuminderhuis Parkstad
Lid RvC Rabobank Parkstad Limburg
-‐
11-‐01-‐2003
01-‐06-‐2010 (op voordracht huurders) 31-‐05-‐2014 Ja
01-‐01-‐2009
Vice-‐voorzitter RvT Pergamijn Directeur/eigenaar DeltaV Voorzitter Stichting Buurtbemiddeling M’stricht 01-‐06-‐2010
Voormalig Directeur Portfolio Management (Vesteda Investment Management) -‐
01-‐09-‐2006
01-‐01-‐2011
31-‐12-‐2016 Nee
31-‐05-‐2014 Ja
31-‐12-‐2014 Nee
31-‐12-‐2014 Nee
Beroep
Relevante nevenfuncties
1ste benoeming Aftredend per Komt in aanmerking voor herbenoeming
31-‐12-‐2014 Nee
Ir. G.J.A.M Römgens MRE Lid
01-‐01-‐2013 (op voordracht huurders) 31-‐12-‐2016 Ja
6.2.
Toezichtkader
jaarverslag 2013 | pag 39
De raad ziet er op toe dat de corporatie doelmatig te werk gaat. Hiertoe zijn diverse normen ontwikkeld. Bij zijn
6.2. Toezichtkader De raad ziet er op toe dat de corporatie doelmatig te werk gaat. Hiertoe zijn diverse normen ontwikkeld. Bij zijn beoordeling hanteert de raad een structuur van planning en control en maakt hierbij gebruik van de Balanced Scorecard (BSC). Als toezichtkader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Commissarissen: • de statuten en reglementen van HEEMwonen; • het document ‘Relevante wet- en regelgeving woningcorporaties’; • het ondernemingsplan ‘Het verschil maken 2013-2017’ met hierin onder meer de strategie van de corporatie; • de jaarplannen, inclusief het jaarlijks geactualiseerde strategisch voorraadbeleid en de activiteitenplannen; • de projectplannen die worden getoetst op eisen van solvabiliteit en liquiditeit. Tevens beoordeelt de raad of plannen passen binnen het strategisch voorraadbeleid; • de prestatieafspraken die de raad maakt met de directeur-bestuurder over de prestatievelden van het BBSH. Middels kwartaalrapportages rapporteert de directeur-bestuurder over de voortgang; • het Treasuryplan; • het oordeel van het CFV over de financiële positie (continuïteits- en sovabiliteitsoordeel); • het Tax Control Framework; • de lijst van stakeholders. De raad ziet er op toe dat de directeur-bestuurder relaties aangaat en onderhoudt met diverse, belangrijke stakeholders.
6.3. Inhoud toezicht De raad heeft in 2013 zeven formele vergaderingen gehad. Daarnaast stond één dag in het teken van introductie met onder andere een rondleiding langs het woningbezit in Landgraaf en Kerkrade. De voorzitter van de raad bereidt de vergaderingen voor samen met de directeur-bestuurder en bepaalt de agenda. Periodiek zijn de directeuren Wonen, Wijken of Bedrijfsvoering en/of andere medewerkers naast de directeur-bestuurder aanwezig bij het overleg van de RvC. Een besluitenlijst van de raad vindt u in bijlage 3. Het jaar 2013 stond vooral in het teken van de samensmelting van drie organisaties tot één. Daardoor leidde de fusie ook in dit eerste jaar nog tot veel extra werkzaamheden. Verder kwamen tijdens het overleg van de raad in 2013 de volgende onderwerpen aan bod: de gang van zaken binnen HEEMwonen na fusie, de activiteiten van de drie commissies (audit-, gebiedsontwikkeling- en remuneratie), de ontwikkelingen in Parkstad Limburg in relatie tot de corporatie, relevante voorvallen buiten de organisatie, de externe contacten, de jaarstukken van 2012, de financiële meerjarenbegroting, de managementinformatie, het reglement van de RvC (ter vaststelling), het directieregelement (ter vaststelling), het treasurystatuut, het ondernemingsplan, het portefeuilleplan, de integriteitscode en de selectie van de accountant.
6.4. Corporate Governance De RvC vindt goed ondernemingsbestuur (Corporate Governance) van groot belang en werkt conform de Aedes-Code. Daarmee onderschrijft de raad de principes en bepalingen uit de Governance Code. HEEMwonen voldoet aan de Governance Code met uitzondering van de bepaling omtrent de zittingstermijn van de commissarissen. Om de fusie-overgang te versoepelen zijn drie leden van de RvC één jaar langer aangebleven dan de benoemingstermijn. Governance-structuur HEEMwonen heeft haar governance-structuur ingericht volgens het tweelagen bestuursmodel. De corporatie heeft een raad van commissarissen bestaande uit acht personen. Drie hiervan zijn gekozen op voordracht van onze huurders. Het bestuur wordt gevormd door de statutair directeur: de heer mr. J.J.J.M. (Jack) Vinken MRE. De directeur-bestuurder is eindverantwoordelijk voor de corporatie en legt verantwoording af aan de raad. Er is een duidelijke scheiding tussen bestuur en toezicht. De pag 40 | jaarverslag 2013
taak- en verantwoordelijkheidsverdeling tussen de directeur-bestuurder en de RvC zijn vastgelegd in het directiestatuut. De directeur-bestuurder is voorzitter van het directieteam. Naast de directeurbestuurder maken de directeur Wonen, de directeur Wijken en de directeur Bedrijfsvoering hier deel van uit. Het directieteam is gezamenlijk verantwoordelijk voor het proces- en kwaliteitsmanagement binnen de corporatie. De interne controller ziet toe op de administratieve organisatie en interne controle. Daarnaast heeft de externe accountant, PricewaterhouseCoopers (PWC) zich in 2013 bezig gehouden met controlewerkzaamheden. Onafhankelijkheid De volledige raad en de directeur-bestuurder waren in 2013 in formele zin onafhankelijk. Geen van de commissarissen heeft een arbeidsovereenkomst met HEEMwonen. Noch hadden de directeurbestuurder of de leden van de raad in 2013 zitting in het college van B&W of in het college van gedeputeerde staten van de Provincie Limburg. Ook is er geen sprake van benoeming van de directeurbestuurder of leden van de raad door het college van B&W of college van gedeputeerde staten. Noch speelden in het verslagjaar (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de raad en of het bestuur betrokken waren. De raad heeft de onafhankelijkheid samen met de deskundigheid van de commissarissen in het verslagjaar getoetst. Een onafhankelijk adviesbureau voert dezelfde toets uit voor nieuwe commissarissen. Stakeholderoverleg Maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding door stakeholders vindt plaats binnen de reguliere overlegcircuits. Zowel periodiek als ad-hoc vinden overleggen plaats met de belangrijkste stakeholders. Dit overleg is primair een zaak van de directeur-bestuurder, het directieteam en andere HEEMwonen-functionarissen. Zie ook paragraaf 5.3. over horizontale verantwoording. primair een zaak van de directeur-‐bestuurder, het directieteam en andere HEEMwonen-‐functionarissen. Zie ook paragraaf 5.3. over horizontale verantwoording. Commissies Binnen de raad zijn drie commissies actief: de commissie Gebiedsontwikkeling, de Auditcommissie en de Commissies commissie Remuneratie en Organisatie. Tabel 12 geeft aan waar de commissies zich in 2013 mee bezig Binnen de raad zijn drie commissies actief: de commissie Gebiedsontwikkeling, de Auditcommissie en de commissie hebben gehouden. Remuneratie en Organisatie. Tabel 12 geeft aan waar de commissies zich in 2013 mee bezig hebben gehouden. Tabel deRaad Raad van Commissarissen Tabel 1122 Kerncommissies Kerncommissies in inde van Commissarissen Commissie Gebieds-‐ ontwikkeling
Audit
Remuneratie & Organisatie
Taak Bestuur adviseren over vraagstukken ten aanzien van gebiedsontwikkeling, stedenbouw en vastgoedinvesteringen.
Toezicht houden op de werking van de interne risicobeheersing-‐ en controlesystemen, de naleving van relevante wet-‐ en regelgeving, de kwaliteit van externe, financiële rapportages en op de werking van de integriteitscode.
Strategische HR-‐kwesties behandelen en beoordeling en honorering van de directeur-‐bestuurder en de raad.
Vergaderingen 4
5
4
Belangrijkste gespreksonderwerpen -‐ reglement commissie gebiedsontwikkeling en de rol van de RvC-‐commissieleden; -‐ presentatie wijkontwikkelingsplannen, portefeuilleplan, exposémethodiek; -‐ projectenoverzicht HEEMwonen; -‐ Centrumplan Kerkrade; -‐ scheiding Wonen-‐Zorg; -‐ gebiedsontwikkeling Kerkrade West; -‐ IBA Parkstad. -‐ financiële meerjarenbegroting 2013-‐2017 en 2014-‐2018; -‐ selectietraject accountant; -‐ accountantsverslag, jaarrekening, jaarverslagen 2012 van de voormalige corporaties; -‐ managementinformatie; -‐ treasurystatuut; -‐ auditplan 2013; -‐ verstrekken volmacht aan WSW; -‐ beëindiging structuur Rollover lening en derivaat. -‐ monitoren eerste jaar na fusie; -‐ bemensing RvC; -‐ honorering RvC; -‐ beoordeling en honorering directeur-‐ bestuurder.
Hoofdlijnen remuneratierapport 2013
jaarverslag 2013 | pag 41
Hoofdlijnen remuneratierapport 2013 • Beoordeling: de beoordeling van de directeur-bestuurder is gebaseerd op de matewaarin is voldaan aan de vooraf vastgestelde prestatieafspraken, voortkomend uit het ondernemingsplan ‘Het verschil maken’. De directeur-bestuurder heeft deze afspraken als tactische doelstellingen opgenomen in het jaarplan van 2013. In bijlage 1 vindt u hiervan een nadere uitwerking. De remuneratiecommissie heeft in de periode eind 2013 – begin 2014 het functioneren van de directeur-bestuurder beoordeeld. • Informatie: ten behoeve van de beoordelingen 2013 is gebruik gemaakt van de volgende informatiebronnen: de input verkregen uit 360 graden feed back, de kwartaalinformatie, de interne nieuwsbrieven, de dagboekverslagen van de directeur-bestuurder, de rapportages van de externe accountant (vooral het accountantsverslag en de managementletter), het prestatieoordeel van VROM, de analyses van het CFV, het KWH-huurlabel en de zelfevaluatie. • 360 graden feedback: zowel intern als extern is informatie ingewonnen over het functioneren van de directeur-bestuurder. De commissie heeft eind 2013, begin 2014 hierover gesproken met de drie directeuren, drie medewerkers, een vertegenwoordiging van de OR, een vertegenwoordiging van de huurders, een wethouder van de gemeente Landgraaf en een wethouder van de gemeente Kerkrade. Deze input, gecombineerd met de eigen ervaringen van de remuneratiecommissie , is vastgelegd in een beoordelingsverslag. • Conclusie: de remuneratiecommissie heeft haar beoordelingsverslag begin 2014 met de directeurbestuurder besproken. Voor hem was een en ander goed herkenbaar. De remuneratiecommissie concludeert dat in het eerste fusiejaar HEEMwonen en daarmee ook de directeur bestuurder, er goed in geslaagd is de doelstellingen uit het ondernemingsplan te realiseren en bijtijds heeft bijgestuurd naar aanleiding van de landelijke volkshuisvestelijke ontwikkelingen. De commissie kijkt hier met tevredenheid op terug. De Raad van Commissarissen heeft op voorstel van de remuneratiecommissie besloten de heer Vinken het oordeel ‘goed’ te geven. • Honorering directeur-bestuurder: het salaris van de heer Vinken is gebaseerd op de uitgangspunten van de in de branche geldende regelingen zoals destijds die van de commissie Izeboud en thans de Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties. Het vaste bruto jaarloon bedroeg 145.170 euro. De prestatie afhankelijke variabele beloning bedroeg 9.136 euro. Hoewel de directeur-bestuurder op grond van de geleverde prestaties op een hoger bedrag aanspraak kon doen maken heeft de Raad van Commissarissen gemeend het bedrag te moeten aftoppen. De belastbare en variabele onkostenvergoeding bedroeg 7.106 euro. Daarnaast is een bedrag van 58.433 euro betaald dat betrekking heeft op (vroeg) pensioencompensatie ter voldoening aan contractuele afspraken. Bij indiensttreding in 1999 zijn afspraken gemaakt over een (vroeg)pensioenregeling ter compensatie van emolumenten in zijn vorige baan. In 2006 bleken de hiervoor getroffen maatregelen aanzienlijk ontoereikend te zijn. Na advies van pensioendeskundigen zijn toen met de heer Vinken afspraken gemaakt over een vergoeding die de rechten op de vroegpensioenafspraken moest compenseren. In eerdere jaarverslagen is dit uitgebreider toegelicht. • Per 1-1-2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) van kracht. De algemene bezoldigingsnorm voor topfunctionarissen in 2013 bedraagt 228.599 euro. Voor bestuurders van wie de bezoldiging nu nog uitgaat boven de voor hen geldende norm zijn vanaf 1-1-2014 gedurende 7 jaren wettelijke overgangsmaatregelen van kracht. De raad en de directeurbestuurder zijn in 2013 in overleg getreden om de honorering van de directeur bestuurder versneld terug te brengen. Dat heeft erin geresulteerd dat de bestuurder per 1-1-2014 vrijwillig afstand van recht van (vroeg)pensioencompensatie heeft gedaan ter hoogte van totaal 257.464 euro en heeft afgezien gebruik te maken van het overgangsrecht op dit punt tegen een éénmalige afkoopsom van 100.000 euro bruto. Doordat deze afkoopsom wordt opgeteld bij de reguliere beloning overstijgt de beloning 2013 van de heer Vinken de beloningsnormen zoals die in enkele verschillende, niet eenduidige, regelingen zijn opgenomen. • Tabel 13 toont de honorering van de directeur-bestuurder in 2013. De vermelding van de beloning volgens de regels van branche organisatie Aedes, de VTW en de NVBW omvat de bovenstaande componenten alsmede de bijtelling van de leaseauto ter hoogte van 10.251 euro. De opgave is op de site van Aedes te raadplegen. • Op de site van Aedes wordt melding gemaakt van een totale beloning van 330.097 euro. De beloning volgens de jaarrekening 2013 bedraagt 385.914 euro. Het verschil van 55.817 euro wordt veroorzaakt pag 42 | jaarverslag 2013
• Tabel 13 toont de honorering van de directeur-‐bestuurder in 2013. De vermelding van de beloning volgens de regels van branche organisatie Aedes, de VTW en de NVBW omvat de bovenstaande componenten alsmede de bijtelling van de leaseauto ter hoogte van 10.251 euro. De opgave is op de site van Aedes te raadplegen. • Op de site van Aedes wordt melding gemaakt van een totale beloning van 330.097 euro. De beloning volgens de doordat Aedes in haar opgave geeneuro. rekening houdtvmet het werkgeversaandeel in de premies jaarrekening 2013 bedraagt 385.914 Het verschil an 55.817 euro wordt veroorzaakt doordat Aedes in haar ouderdomspensioen en WIA. Daarnaast is de prestatieafhankelijke beloning over het jaar 2012 opgave geen rekening houdt met het werkgeversaandeel in de premies ouderdomspensioen en WIA. Dvan aarnaast 11.614 euro begin 2013 uitbetaald. Alhoewel deze beloning betrekking heeft op het verslagjaar 2012, is de prestatieafhankelijke beloning over het jaar 2012 van 11.614 euro begin 2013 uitbetaald. Alhoewel deze wordt deze volgens de rekenregels van de WNT meegenomen in de bepaling van de beloning 2013. beloning betrekking heeft op het verslagjaar 2012, wordt deze volgens de rekenregels van de WNT meegenomen • Tot en met 2013 werd voor de honorering van de bestuurder gewerkt met een vast en variabel in de bepaling van de beloning 2013. inkomensdeel (Izeboud). Inmiddels zijn de opvattingen gewijzigd of deze systematiek in de corporatie • Tot en met 2013 werd voor de honorering van de bestuurder gewerkt met een vast en variabel inkomensdeel sector toegepast moet worden. Zo is er ook vanuit de Tweede kamer op aangedrongen om onder (Izeboud). Inmiddels zijn de opvattingen gewijzigd of deze systematiek in de corporatie sector toegepast moet andere bij woningcorporaties niet meer te werken met (variabele) prestatiebeloningen [amendement worden. kamerstuk Zo is er ook 32600, vanuit dnr. e T40]. weede kamer op aangedrongen om onder andere bij woningcorporaties niet Heijnen HEEMwonen heeft zich vanuit good governance daaraan vanaf 2014 meer t e w erken m et ( variabele) p restatiebeloningen [ amendement H eijnen k amerstuk 3 2600, n r. 4 0]. geconfirmeerd. HEEMwonen heeft zich vanuit good governance daaraan vanaf 2014 geconfirmeerd. Tabel 13 Beloning directeur-bestuurder volgens Aedes Tabel 13 Beloning directeur-‐bestuurder volgens Aedes Naam Mr. J.J.J.M. Vinken
Totaal vast inkomen € 155.421
Variabel inkomen € 9.136
Onkostenvergoeding € 7.106
Inkomen op termijn € 158.433
Totaal € 330.096
•• Uitkomsten Uitkomsten zelfevaluatie zelfevaluatie rraad: aad: bbegin egin 22014 014 hheeft eeft de van Commissarissen van van HEEMwonen voor de eerste deRaad Raad van Commissarissen HEEMwonen keer, z ijn e igen f unctioneren o ver 2 013 e n d e r elatie m et d e d irecteur-‐bestuurder, h uurdersverenigingen en de voor de eerste keer, zijn eigen functioneren over 2013 en de relatie met de directeur-bestuurder, ondernemingsraad besproken. De evaluatie is gedaan aan de hDe and van vragenlijsten die ingevuld huurdersverenigingen en de ondernemingsraad besproken. evaluatie is gedaan aan de zijn door de
hand van vragenlijsten die ingevuld zijn door de afzonderlijke leden, de voorzitter van de 38
huurdersvertegenwoordiging en de directeur-bestuurder. De conclusie is dat de raad als nieuw team
in 2013 naar tevredenheid functioneerde en optimaal gebruik heeft gemaakt van de aanwezige kennis en deskundigheden. De contacten met de directeur-bestuurder, de ondernemingsraad en het Centraal huurdersplatform waren open en constructief. Voor 2014 wil de raad in overleg met de directie bespreken in hoeverre meer inzicht in de primaire processen kan bijdragen aan een beter inzicht in het bedrijf. • Deskundigheidsbevordering: in de afzonderlijke commissies is voldoende deskundigheid verankerd en houden de leden vanuit hun eigen vakgebied de ontwikkelingen bij. Signalen uit het maatschappelijk veld worden in ruime mate gedeeld binnen de raad en met de directeur-bestuurder. Bovendien neemt de raad kennis van branche-informatie via de VTW en Aedes. • Honorering raad: de leden van de raad ontvangen voor hun werkzaamheden een vaste honorering. De leden ontvingen ieder 9.000 euro, de vicevoorzitter 11.480 euro en de voorzitter 13.000 euro. Er is geen sprake van een onkostenvergoeding. De kosten van de bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering ten behoeve van de leden van de raad bedroegen in 2013 2.907 euro. Externe accountant De raad is verantwoordelijk voor de benoeming van de externe accountant, PwC. Deze is aangesteld voor een periode van drie jaar. HEEMwonen zette de accountant in 2013 in voor de controle van de jaarrekening 2013, adviesdiensten op fiscaal terrein en andere controleopdrachten. De raad had in 2013 eenmaal overleg met de externe accountant. De auditcommissie voerde in 2013 drie maal overleg met de externe accountant. Tijdens dit overleg zijn de resultaten van de controle van de jaarrekening 2012 en de resultaten van de interim-controle 2013 besproken. De aanbevelingen naar aanleiding van de interim-controle zijn in december 2013 aan de raad gerapporteerd middels de management letter. Belangrijkste bevindingen van de accountant in 2013: • de verwerking van de RJ 645 in de jaarrekening 2012; • externe ontwikkelingen en de hiermee samenhangende risico’s voor HEEMwonen; • aanbevelingen ten aanzien van het interne beheersingssysteem zoals o.a. de opzet van de AO&IC, risicomanagement, treasury (statuut), managementinformatie en het investeringsstatuut; • aandachtspunten voor de jaarverslaggeving 2013 zoals de WNT, uitwerking van de fiscale strategie, SEPA en andere compliance aspecten.
jaarverslag 2013 | pag 43
6.5. Slotopmerking De Raad van Commissarissen is het eerste jaar na de fusie intensief betrokken geweest bij de ontwikkeling van de organisatie en de uitvoering van het ondernemingsplan. Ook heeft de raad met alle relevante stakeholders overleg gevoerd. Wij zijn verheugd te constateren dat de nieuwe organisatie zowel organisatorisch als financieel en zeker ook beleidsmatig flink aan de weg heeft getimmerd en dat er een gezonde basis ligt voor de toekomst. Dank aan alle medewerkers en vertegenwoordigers van de huurders voor hun bijzondere inzet om de nieuwe corporatie een uitstekende start te geven voor de toekomst.
Leo Urlings Voorzitter Raad van Commissarissen
pag 44 | jaarverslag 2013
Bijlagen 1 2 3 4 5
Activiteitenoverzicht 2013 Belangrijkste bestuursbesluiten Belangrijkste besluiten RvC Prestatieafspraken gemeente Kerkrade en status eind 2013 Prestatieafspraken gemeente Landgraaf en status eind 2013
jaarverslag 2013 | pag 45
pag 46 | jaarverslag 2013
2. HEEMwonen zorgt voor een goed woon-‐ en Leefklimaat. .
Strategisch uitgangspunt 1. HEEMwonen zorgt voor voldoende, goed onderhouden en betaalbare woningen, voor zowel senioren als jongeren.
Bijlage 1 Activiteitenoverzicht 2013
41
Activiteiten 2013 (niet uitputtend) -‐ 89 procent van onze woningvoorraad was in 2013 goedkoop tot betaalbaar. -‐ We passen ons beleid aan om voldoende betaalbare woningen in voorraad te houden. -‐ We zijn betrokken bij de oprichting van een experimenteel wijksteunpunt bewoners in Heereveld, Landgraaf. 1.2. De kwaliteit en energieprestatie van de -‐ We voeren dagelijks (mutatieonderhoud en reparatieverzoeken), woningen verbeteren. planmatig en preventief onderhoud uit. -‐ Asbestsanering woningen. -‐ 53 duurzaam gerenoveerde woningen opgeleverd in de Bestaande wijk van morgen. -‐ Diverse renovatieprojecten en grote onderhoudsprojecten uitgevoerd waarbij we extra aandacht schenken aan energiebesparende maatregelen. -‐ Zonnig Limburg: we hebben zonnepanelen mogelijk gemaakt voor onze huurders. 1.3. Kansen bieden aan senioren en -‐ Huisvesting van studenten uit Aken in de Voorterstraat in Kerkrade. jongeren. -‐ We passen woningen aan voor een betere toegankelijkheid voor senioren. -‐ We hebben bijzondere aandacht voor de doelgroep met een zorgvraag, zowel bij renovatie als bij nieuwbouw. 2.1. We werken samen met onze partners om -‐ Actiedag ‘Schoon, heel en veilig’ in de Lichtenberg in Landgraaf. veilige en schone buurten te realiseren. -‐ Opruimdag in Bestaande wijk van morgen in Kerkrade-‐West. -‐ Tuinenactie in Nulland en Mucherveld in Kerkrade. -‐ Voorruinenproject Pancratius-‐ en Servatiusstraat in Kerkrade-‐Oost. -‐ We brengen extra verlichting aan, plaatsen hekwerken en zetten extra wijkbeheerders in. -‐ We maken gebruik van tijdelijke verhuur via Ad-‐hoc. -‐ We zetten wijkbeheerders en sociaal consulenten in. 2.2. We werken samen met onze partners bij -‐ Samen met bewoners, de gemeente Landgraaf en partners in de de totstandkoming en uitvoering van wijk hebben we een toekomstvisie (wijkontwikkelingsplan) voor stadsdeelvisies en wijkontwikkelings-‐ Ubach over Worms ontwikkelend. -‐ Het wijkontwikkelingsplan Kerkrade-‐Oost is vastgesteld. plannen in ons werkgebied. -‐ In Kerkrade-‐West (participatietraject Park), Kerkrade-‐Oost en Nieuwenhagen-‐Lichtenberg (stadspark) zijn we bezig met de uitvoering van de diverse deelprojecten uit het wijkontwikkelingsplan. 2.3. Onze focus ligt bij wonen en -‐ 790 nieuwe verhuringen in 2013. leefbaarheid. -‐ Onze kerntaak bestaat uit het aanbieden van voldoende goede en
Doelstelling 2013 1.1. Focus op de primaire doelgroep vergroten.
Bijlage 1 Activiteitenoverzicht 2013
jaarverslag 2013 | pag 47
5.
4.
HEEMwonen is een proactieve en lerende organisatie.
HEEMwonen levert een economische bijdrage aan het gebied.
3. HEEMwonen zorgt voor kwalitatief goede dienstverlening.
42
betaalbare woningen voor onze primaire doelgroep. -‐ We hebben een leefbaarheidsfonds opgericht. Uitkeringen uit dit fonds geschieden na beoordeling door Centraal Huurdersplatform HEEMwonen. -‐ We dragen bij aan buurtbemiddeling in Landgraaf en de oprichting hiervan in Kerkrade. 2..4. HEEMwonen zet in op actieve -‐ Middels het Centraal Huurdersplatform, de bewonerscommissies , bewonerswerkgroepen en individuele contacten denken en praten betrokkenheid van bewoners. onze bewoners mee over het beleid van HEEMwonen, de dagelijkse dienstverlening en bij projecten. -‐ We hebben een convenant gesloten met het Centraal Huurdersplatform HEEMwonen zodat we van elkaar weten wat we kunnen en mogen verwachten. -‐ We schuiven regelmatig bij onze bewoners aan tafel. 3.1. We continueren het KWH-‐label en -‐ We hebben ons in het eerste jaar na fusie ingezet behalen gemiddeld een 7,5 op de voor een goede dienstverlening aan de klant en we hebben het labelonderdelen. KWH-‐label gecontinueerd. -‐ We hebben gemiddeld een 7,3 gescoord op de labelonderdelen. 3.2. Uitbreiding dienstverlening aan -‐ We hebben een online klantportaal opgericht. bewoners. -‐ CV-‐klachten worden direct gemeld bij de betreffende installateur. -‐ In overleg met het Centraal Huurdersplatform werken we een beleid uit voor trouwe huurders. 3.3. Het service centrum handelt 65 procent -‐ Het servicecentrum heeft circa 80 procent van alle vragen direct van alle klantvragen direct af. afgehandeld. 4.1. Investeren in zorgvastgoed. -‐ Aantal nieuwbouwprojecten voor de doelgroep met zorgbehoefte in voorbereiding. -‐ Oplevering 26 zorgeenheden voor Radar in Schaesberg-‐ Centrum. -‐ Aanpassing bestaande voorraad aan bewoners met zorgbehoefte. 4.2. Bij bouwprojecten aannemers verplichten -‐ In alle aannemingsovereenkomsten, of dit nu nieuwbouw, sloop of om kansarme jongeren in te schakelen. renovatie betreft, verplichten we de aannemer een vast percentage in de aanneemsom op te nemen voor een leer-‐ en werktraject. -‐ 4.3. Stagiaires kansen bieden werkervaring op -‐ We hebben in 2013 twee stagiaires gehad: één student van het te doen. Arcus College en één student van de Fontys Hogeschool. 5.1 We lopen voorruit op de krimp en -‐ Sinds 2000 hebben wij bijna 2.000 woningen gesloopt en hier circa passen onze woningvoorraad hierop aan. 900 nieuwe woningen voor teruggebouwd. -‐ We passen de bestaande voorraad aan aan de zorgbehoefte van bewoners. 5.2. We introduceren de HEEMacademie. -‐ Er liepen in 2013 19 trajecten binnen de HEEMacademie. 5.3. We profileren ons ook via social media. -‐ Twitter vormt een aanvullend medium om onze boodschap de wereld in te brengen.
Bijlage 2 Belangrijkste bestuursbesluiten Bijlage 2 Belangrijkste bestuursbesluiten nr.
Datum overleg
Besluit 1 Vaststelling financiële meerjarenbegroting 2013.
31-‐jan-‐13
2 Akkoord met plan van aanpak portefeuilleplan (inclusief RIGO incompany training).
31-‐jan-‐13
3 Ondernemingsplan 2013-‐2017 vastgesteld.
21-‐feb-‐13
4
Prijsbepaling 19 energieneutrale woningen Burgemeester Savelberglaan. Woningen met garage 690 euro en woningen met berging 630 euro.
28-‐feb-‐13
Akkoord met investering flats Voorterstraat en Jonkerbergstraat (€ 125.000) voor afkloppen 5 betondelen en/of coating. Voorwaarden: veiligheid gegarandeerd, vijf jaar doorexploitatie en mogelijkheid tot tijdelijke huisvesting.
28-‐feb-‐13
Akkoord met investering pilot 'Studentenhuisvesting Aken'. Gemiddeld 2.500 euro per woning o.b.v. 6 4 woningen. Daarnaast 48.000 euro voor PR & Communicatie, support en projectbegeleiding. Investering ten behoeve van realisatie ontmoetingsruimte (7.500 euro) door co-‐financiers.
28-‐feb-‐13
7 Akkoord met memo opzet en inrichting leefbaarheidsfonds.
7-‐mrt-‐13
8 Akkoord met realisatie-‐exposé ‘liftenproject Europaweg fase 2’.
7-‐mrt-‐13
9 Vaststelling afdelingsplan Wonen
07-‐03-‐13
10 Vaststelling afdelingsplan Personeel & Organisatie.
7-‐mrt-‐13
11 Vaststelling informatiseringsprojecten en investering 2013 (bedragen via F. Vos).
14-‐mrt-‐13
Vaststelling sponsorbeleid 2013: verzoeken tot 100 euro honoreren mits zij voldoen aan de 12 voorwaarden. Grootschalige, gemeentegebonden evenementen koppelen aan Wijken. Per evenement maakt Communicatie een voorstel ter goedkeuring directie.
14-‐mrt-‐13
13 Vaststelling principes jaarlijkse huurverhoging.
14-‐mrt-‐13
14 Vaststelling afdelingsplan Bedrijfsvoering.
14-‐mrt-‐13
15 Vaststelling projectplan EPA dd. 28-‐2-‐2013.
14-‐mrt-‐13
16 Vaststelling Communicatiestrategie 2013 en bladformule 'Aan Tafel'.
14-‐mrt-‐13
17 Vaststelling afdelingsplan Wijken.
21-‐mrt-‐13
18 Vaststelling afdelingsplan Strategie & Beleid 2013.
8-‐apr-‐13
19 Vaststelling huurbeleid 2013: 1. Inkomensafhankelijke huurverhoging passen we in 2013 niet toe. 2. Verhuureenheden boven en tot de huurtoeslaggrens van 681,02 euro: 4 procent (inflatie 2,5 en toegestane 1,5 procent).
3. Voor woningen met huurprijs tegen de huurtoeslaggrens geldt een aangepaste verhoging zodat de netto huurprijs onder de grens blijft.
8-‐apr-‐13
4. Bij sloopprojecten rekenen we geen huurverhogingen (conform lopende sociaal statuten). 5. Overig bedrijfs onroerend goed verhogen we met 4% procent (inflatie 2,5 plus 1,5 procent) tenzij anders is afgesproken in contract. 6. Onzelfstandige woningen krijgen enkel de inflatiecorrectie van 2,5 procent.
20 Vaststelling notitie Politie Keurmerk Veilig Wonen.
8-‐apr-‐13
Vaststelling jubileumbudgetten: HEEMwonen stelt 5 euro p.p. beschikbaar bij 12,5 jarig jubileum en 21 15 euro p.p. bij 25 en 40-‐jarig jubileum voor een activiteit met de afdeling, het team of het bedrijf. De jubilaris bepaalt invulling maar krijgt budget niet in handen.
25-‐apr-‐13
22 Vaststelling norm ziekteverzuim 2013 op 5,5 procent.
25-‐apr-‐13
23
HEEMwonen heeft conform exposé en bevestigd door RvC-‐leden gebiedsontwikkeling bod gedaan op Mooiland Vitalis van € 1,208 miljoen
25-‐apr-‐13
24 Vaststelling notitie en budget branddoorslagproblematiek.
25-‐apr-‐13
Centrumplan Waubach: HEEMwonen geeft een intentieverklaring af dat wanneer ontwikkelaar 25 Jongen B.V. de appartementen niet verkocht krijgt, wij de eerste partij zijn waarmee Jongen aan tafel gaat.
16-‐mei-‐13
26 Akkoord met afschaffing interne huurtoeslaggrens van 250 euro bij woningtoewijzing.
16-‐mei-‐13
pag 48 | jaarverslag 2013
43
27 Akkoord met interne projectopdracht Wonen -‐ Zorg.
16-‐mei-‐13
28 Vaststelling integriteitscode.
16-‐mei-‐13
29 Vaststelling reglement remuneratiecommissie.
16-‐mei-‐13
30 Vaststelling treasurystatuut.
16-‐mei-‐13
31 Vaststelling prestatieafspraken met gemeente Landgraaf.
16-‐mei-‐13
32 Vaststelling sloopexposé terrein Gulpers.
6-‐jun-‐13
33 Akkoord met brief Stroomversnelling (ontwikkeling Nul-‐op-‐de-‐meter).
6-‐jun-‐13
34 Akkoord met aanpassing sponsorbeleid versie 28-‐5-‐2013.
6-‐jun-‐13
35 Akkoord met aanpassing integriteitscode en de interne meldregeling.
6-‐jun-‐13
36
Vaststelling investering Heilust (Kerkrade-‐West) conform sloopexposé versie 4: 1,2 miljoen inclusief verhuiskosten, huurgewenning en ZAV.
37 Vaststelling projectplan telefonie & IT versie 0.5 13 juni 2013.
20-‐jun-‐13
38 Vaststelling projectplan en budget implementatie Klantportaal.
20-‐jun-‐13
39
Vaststelling projectplan en budget voor onderzoek (20.000 euro) even nummers Gladiolenstraat (Kerkrade-‐West).
20-‐jun-‐13
40 Vaststelling notitie 94 woningen Energiesprong.
20-‐jun-‐13
41 Akkoord met investering workshops 'Het Nieuwe Werken' (8.410 euro).
4-‐jul-‐13
42 Vaststelling projectplan en budget (5.000 euro) voor optimalisatie intranet en documentbeheer.
4-‐jul-‐13
Besluit tot voortzetting onderhoud woningen tot sloopplan beschikbaar is en communicatie is 43 opgestart. Ontwikkelexposé Lichtenberg fase 1: besluit tot doelgroepwijziging 12 woningen. Leefstijlvriendelijk 44 bouwen. 45
20-‐jun-‐13
Vaststelling realisatie-‐exposé Lotersbergweg dd 17 juni: akkoord met samenvoegingen met uitzondering van 6 nieuwbouwwoningen.
4-‐jul-‐13 4-‐jul-‐13 4-‐jul-‐13
46 Akkoord met evaluatie exposé Centrumplan Schaesberg fase II (Landgraaf).
4-‐jul-‐13
47 Vaststelling communicatietraject ten aanzien van Ondernemingsplan.
4-‐jul-‐13
48 Akkoord met aanpassing verkoopprocedure versie 26 juni 2013.
18-‐jul-‐13
49 Akkoord met verlenging lidmaatschap Schakel voor 5 jaar obv notitie dd 3 juli 2013.
18-‐jul-‐13
50 Akkoord met pilot van 5 projecten in kader van conditiemeting woningbezit.
18-‐jul-‐13
Vaststelling voorstel labeling sloopcomplexen: A t/m D, afhankelijk van de periode tot sloop (van ca 51 1 tot ca 5 jaar) in kader van communicatie, verhuur en onderhoud. Bij label A t/m C is gematigd onderhoud van toepassing; bij label D en E wordt regulier onderhoud uitgevoerd.
15-‐aug-‐13
52 Besluit tot digitaal aanleveren van het jaarverslag 2013.
15-‐aug-‐13
53
Vaststelling initiatief-‐exposé Gladiolenstraat even nummers. Besluit tot renovatie en vaststelling budget volgende fase (1.226.566 euro).
15-‐aug-‐13
54
Vaststelling voorstel en budget (13.500 euro) naamsvermelding / belettering complexen dd. 19-‐8-‐ 2013.
29-‐aug-‐13
55 Vaststelling notitie servicekosten onderhoud groenvoorzieningen dd. 23 augustus 2013.
29-‐aug-‐13
56 Vaststelling Wijkontwikkelingsplan Ubach over Worms dd. 20 augustus 2013.
29-‐aug-‐13
57 Vaststelling plan duurzame energie centrumplan Waubach dd. 23 augustus 2013.
29-‐aug-‐13
58 Besluit tot voortzetting contract People in Touch in 2014.
29-‐aug-‐13
59 Vaststelling evaluatie-‐exposé nieuwbouw Prinssenstraat (Landgraaf) versie V1 dd. 30-‐7-‐2013.
12-‐sep-‐13
60
Besluit tot investering van 20.060 voor ondersteuning en instructie IBIS Main en maandelijkse kosten voor de pilot van 5 projecten à 96,50 euro.
12-‐sep-‐13
61
Akkoord met doen van bod van 160.000 euro per appartement voor de bouw van 47 appartementen in centrumplan Kerkrade.
12-‐sep-‐13
62
Besluit tot integrale aanpak 62 resterende woningen Bestaande Wijk van Morgen (regulier onderhoud, asbest, energiebesparende maatregelen).
3-‐okt-‐13
63
Akkoord met voorstel om de woningen Heiveld fase 1 uit te ponden bij mutatie en 2 woningen te ontwikkelen met het oog op verkoop.
3-‐okt-‐13
44 jaarverslag 2013 | pag 49
64 Vaststelling leverancier (Kreuze) nieuwe telefooncentrale. 65
Besluit tot opstarten pilot 'short stay' en vaststelling budget (90.000 euro) om achterblijvers bij scheiding onder te brengen in betaalbare, ingerichte, leegstaande panden.
3-‐okt-‐13
66 Vaststelling ontwikkel-‐exposé Gulpers dd. 2-‐10-‐2013.
24-‐okt-‐13
67 Vaststelling portefeuilleplan fase 1 en 2.
24-‐okt-‐13
68 Akkoord met plan van aanpak Interne Controle 18-‐10-‐2013.
24-‐okt-‐13
69 Vaststelling vervoersbeleid 25-‐10-‐2013.
24-‐okt-‐13
Akkoord met financiële meerjarenplanning 2014-‐2018 versie 1, 31-‐10-‐2013 t.b.v. vaststelling door 70 audit commissie en RvC.
7-‐nov-‐13
71 Akkoord met voorstel buurtbemiddeling Kerkrade door Impuls dd. 30 oktober 2013.
7-‐nov-‐13
72 Akkoord met stappenplan 'Het Nieuwe Werken' tot aan de verhuizing dd. 31-‐10-‐2013.
7-‐nov-‐13
73 Vaststelling stappenplan invoering Warmtewet dd. 31-‐10-‐2013.
7-‐nov-‐13
74 Vaststelling I&A beleidsplan november 2013.
21-‐nov-‐13
75 Besluit tot stopzetten structurele wijkpunten HEEMwonen.
5-‐dec-‐13
76 Akkoord met sociaal exposé Heilust (Kerkrade-‐West) versie 5 20-‐11-‐2013.
5-‐dec-‐13
De directie gaat in beginsel akkoord met het voorstel voor de afkoopsom door Humanitas voor 77 opzegging contract voor kinderopvang Landgraaf en deel van de ruimte over te laten nemen door ZigZag B.V.
5-‐dec-‐13
Akkoord met voorstel om in 2014 in beginsel in te steken op inflatievolgend huurbeleid of een klein 78 percentage daarboven, het niet toepassen van inkomensafhankelijke huurverhoging en geen huurverhoging bij sloopprojecten conform lopende sociaal statuten.
5-‐dec-‐13
79 Vaststelling convenant Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen dd. 20 november 2013.
5-‐dec-‐13
80
Vaststelling realisatie-‐exposé 22 cradle-‐to-‐cradle woningen Heilust (Kerkrade-‐West) dd. 6-‐12-‐2013 en budgetverzoek van 4.886.232 euro.
19-‐dec-‐13
81
Goedkeuring opdrachtverstrekking aan Jongen B.V. voor nieuwbouw Lichtenberg fase 1 en vaststelling budget (1.622.652 euro).
19-‐dec-‐13
82 Akkoord met toepassing markthuurgrenzen per 1-‐1-‐2014 conform notitie 19-‐12-‐2014.
19-‐dec-‐13
83 Vaststelling standaard sociaal statuut sloop dd. 2-‐12-‐2013.
19-‐dec-‐13
84 Vaststelling beleid voor trouwe bewoners dd. 6-‐11-‐2013.
19-‐dec-‐13
pag 50 | jaarverslag 2013
3-‐okt-‐13
45
Bijlage 3 Belangrijkste besluiten RvC Bijlage 3 Belangrijkste besluiten RvC Datum overleg
nr.nr. Besluit Besloten wordt de vacature voor het 9 RvC-‐lid voorlopig niet in te vullen. Na de zomer wordt de situatie geëvalueerd. Mochten er zich tussentijds geschikte mensen aandienen, dan dient dit voorgelegd te worden bij de remuneratiecommissie.
15-‐01-‐2013
2.
Het reglement RvC wordt vastgesteld. De heer Logister draagt zorg voor communicatie met de heer Tiggelman van CHOH.
15-‐01-‐2013
3.
De raad gaat akkoord met de benoeming van mevrouw Vankan tot plaatsvervangend directeur-‐ bestuurder bij ontstentenis van de directeur-‐bestuurder.
15-‐01-‐2013
4.
De raad gaat akkoord met het voorstel om de polis bestuurdersaansprakelijkheid voor RvC-‐leden en directeur-‐bestuurder ook van toepassing te laten zijn voor de directeuren.
15-‐01-‐2013
5.
6.
e
1.
15-‐01-‐2013
De raad gaat akkoord met het voorstel van de directie om het contract met People in touch (Integriteit/ klokkenluidersregeling) voor 2013 af te sluiten. Ondernemingsplan versie 009 wordt na verwerking van de opmerkingen van de raad en de huurdersorganisatie vastgesteld en gepubliceerd.
26-‐02-‐2013
7.
De fusiekosten 2012 worden met de jaarrekening van 2012 afgerond en de zaken die betrekking hebben op ICT jaarplan 2013 worden in 2013 gemonitord.
26-‐02-‐2013
8.
De raad gaat akkoord met het voorstel om eenzelfde basisstramien aan te houden voor alle commissies aangevuld met specifieke inhoudelijke onderwerpen per commissie.
26-‐02-‐2013
9.
Notitie directie invulling van november 2012 wordt aangehouden (mede als blijk van vertrouwen naar de directie).
26-‐02-‐2013
10.
Het gewijzigde reglement RvC wordt vastgesteld.
26-‐02-‐2013
11.
Het vergaderschema van de raad wordt vastgesteld na bepaling datum voor OR en huurdersorganisatie; data voor commissies en CHOH worden nog aangevuld.
26-‐02-‐2013
12.
Verslag met voorgestelde overlegstructuur RvC en CHOH wordt vastgesteld.
26-‐02-‐2013
13.
De raad geeft goedkeuring aan HEEMwonen voor deelname aan het ROW in het geval het ROW rechtspersoonlijkheid moet aannemen.
18-‐04-‐2013
14.
Raad besluit om de plaatsvervanging van mevrouw Vankan tot 1 mei 2013 te laten doorlopen waarna de normale situatie in werking treedt.
18-‐04-‐2013
15.
De raad stemt in met het voorstel om een bieding te doen inzake Mooiland Vitalis, conform voorstel wat aan de leden van de commissie gebiedsontwikkeling ter accordering is voorgelegd.
18-‐04-‐2013
16.
De raad geeft goedkeuring voor de jaarstukken van Land van Rode 2012 na verwerking van een tekstuele wijziging.
26-‐06-‐2013
17.
De raad geeft goedkeuring voor de jaarstukken van Ubach over Worms 2012 na verwerking van een tekstuele wijziging .
26-‐06-‐2013
18.
De raad gaat akkoord met afwijken van de statuten t.a.v. een latere oplevering van de jaarstukken van Hestia groep 2012.
26-‐06-‐2013
19.
De raad besluit dat de individuele mening binnen de raad van belang is maar naar buiten toe treedt de Raad op conform de uniforme mening. Wanneer een lid het daar niet mee een is, stapt hij/zij op.
26-‐06-‐2013
20.
De raad stelt de drie reglement vast o.v.b. van harmonisatie t.a.v. benoemingen, zittingsduur etc. en aanpassing van de gemaakte opmerkingen en tekstuele wijzigingen
26-‐06-‐2013
46 jaarverslag 2013 | pag 51
21.
De raad gaat, onder voorbehoud van verwerking van een aantal tekstuele wijzigingen door de directeur bedrijfsvoering, akkoord met het treasurystatuut waarbij dit statuut en de begroting leidend zijn voor de directeur-‐bestuurder.
26-‐06-‐2013
22.
De raad gaat akkoord met de Integriteitscode onder voorwaarde van aanpassing van de missie conform de tekst in het ondernemingsplan.
26-‐06-‐2013
23.
De raad geeft goedkeuring voor de jaarstukken van Hestia groep 2012 evenals de jaarrekeningen van Hephaestus Beheer en Hephaestus Vastgoed over 2012.
25-‐07-‐2013
24.
De raad verleent decharge aan het bestuur.
25-‐07-‐2013
25.
De raad gaat akkoord met benoeming van Price Waterhouse Coopers als accountant voor HEEMwonen.
26-‐09-‐2013
26.
De raad gaat akkoord met voorgenomen aankoop van 47 appartementen centrumplan Kerkrade.
26-‐09-‐2013
27.
De Raad gaat akkoord met het directiestatuut.
26-‐09-‐2013
28.
De raad gaat akkoord met deelname van HEEMwonen aan de vereniging ROW.
26-‐09-‐2013
29.
De raad neemt kennis van de analyses van Ortec en gaat akkoord met vaststellen van de FMP 2014-‐ 2018.
28-‐11-‐2013
30.
De raad gaat akkoord met de managementrapportage Q3.
28-‐11-‐2013
31.
De raad gaat akkoord met de volmacht verstrekking aan de directeur-‐bestuurder; de voorzitter van de RvC tekent de volmacht verklaring. Afgesproken wordt de financiering rondom nieuwbouwactiviteiten situationeel te bekijken.
28-‐11-‐2013
pag 52 | jaarverslag 2013
47
Bijlage 4 Prestatieafspraken gemeente Kerkrade en status eind 2013 Bijlage 4 Prestatieafspraken gemeente Kerkrade en status eind 2013 Nr. Prestatieafspraak 1. Herinrichting openbare ruimte Kaalheide. 2.
Herinrichting Park Heilust.
3.
Leegstand.
4.
Subsidies.
5.
Doelgroepenbeleid.
6.
Energiebesparing.
7.
Wet Maatschappelijke Ondersteuning.
8.
Zorg.
9.
Arbeidsmigranten.
10. Statushouders.
11.
Drugsbeleid.
Status eind 2013 Renovatie Bestaande Wijk van Morgen is op enkele woningen na afgerond. De herinrichting openbare ruimte is nog niet gerealiseerd in afwachting van besluit gemeente inzake financiering van het budget. De herinrichting van park Heilust is doorgeschoven naar 2014. Sloop en renovatie rondom het park volgt eveneens in 2014. Gemeente heeft HEEMwonen toestemming verleend voor verhuur o.b.v. de leegstandswet voor 100 woningen aan de Voorterstraat 261 t/m 459. In de regel wordt gebruik gemaakt van leegstandsbeheer. Gemeente is coöperatief m.b.t. het verlenen van vergunningen. Particuliere woningmarkt: inventarisatie en periodieke monitoring van leegstaande panden heeft plaatsgevonden. Leegstand komt het meeste voor in de gestapelde bouw en is hoger dan gewenst. Corporaties herstructureren vooral in de gestapelde bouw. Er zijn nog geen negatieve ontwikkelingen voor de leefbaarheid geconstateerd. Gemeente en corporaties schatten in dat een hoger subsidierendement voor financiering van de transformatieopgave behaald kan worden door het actief zoeken naar subsidiemogelijkheden en een grotere focus op concrete herstructureringsopgaven (in 2013 Bestaande Wijk van Morgen en Energiesprong). Voor 2014 wordt aangestuurd op actieve subsidiewerving. Volgens planning wordt de gerealiseerde huisvesting van specifieke doelgroepen en terugkoppeling hiervan aan LOVK inzichtelijk gemaakt en teruggekoppeld. Het verstrekken van managementrapportage e vanuit TiL werd in de 2 helft van 2013 om onbekende redenen niet meer geleverd. Voor 2014 zijn nieuwe afspraken gemaakt. Corporaties hebben hun woningbezit voorzien van een energielabel en het aantal woningen per label wordt opgenomen in de woonlastenmonitor. Realiseren van lager energieverbruik van de bestaande woningvoorraad tot een gemiddeld energielabel B per 2020 zal niet gehaald worden onder andere a.g.v. de verhuurdersheffing die zwaar drukt op de investeringscapaciteit van de corporaties. Inzake nieuwbouw-‐ en renovatieprojecten heeft HEEMwonen op eigen initiatief 253 woningen opgeleverd waarvan de EPC beter was dan bepaald volgens het bouwbesluit. Het project Zonnig Limburg (met provinciale subsidie en een bijdrage van de corporatie zelf aanbrengen van zonnepanelen) is juli 2013 gestopt a.g.v. een verhoging van de importheffing op zonnepanelen uit m.n. zuidoost Azië. Momenteel onderzoekt een projectgroep een mogelijke doorstart. De geleverde prestaties omtrent energetische maatregelen en realisatie van verlaging van energieverbruik wordt jaarlijks besproken n.a.v. de woonlastenmonitor. De gemeente geeft veelvuldig Wmo-‐verhuisindicaties af en woningzoekenden interpreteren dit als medische urgentie in TiL. Corporaties pleiten voor nadere kwaliteitseisen aan de Wmo-‐ verhuisindicaties. Onderwerp is nog niet geagendeerd voor Wmo-‐ portefeuillehouders overleg. Convenant inzet Wmo-‐middelen wordt opgepakt in 2014. GEO-‐kaart is opgeleverd met vraag en aanbod naar wonen met zorg inclusief aanwezige zorginfrastructuur en discrepanties. Verdere vertaling naar uitvoeringsafspraken en terugkoppeling naar het LOVK vindt plaats in 2014. Geen gegevens bekend aangezien ze pas na vier maanden verplicht zijn zich te melden en dan meestal weer weg zijn. Jaarlijkse periodieke terugkoppeling vindt plaats in LOVK. In 2013 werden 33 individuen geplaatst, de taakstelling was 36 en het restant over 2012 bedroeg 12. Doelstellingen worden vooral niet gehaald vanwege gebrekkige communicatie over woningzoekenden, desinteresse woningzoekenden en ontbreken van invulling van randvoorwaarden. Taakstelling zal in 2014 verder verhoogd worden. Knelpunten zijn geïnventariseerd en vastgelegd en besproken in LOVK. Partijen handelen conform convenant integrale bestrijding hennepteelt en de samenwerking tussen partijen verloopt goed. Addendum toegevoegd aan prestatieafspraak dat gemeente woning na sluiting woning direct vrijgeeft om onnodige leegstand en huurderving te voorkomen.
48 jaarverslag 2013 | pag 53
Bijlage 5 Prestatieafspraken gemeente Landgraaf en status eind 2013 Bijlage 5 Prestatieafspraken gemeente Landgraaf en status eind 2013 Nr. 1. 2.
Prestatieafspraak Kernvoorraad. Statushouders.
3.
Wet Maatschappelijke Ondersteuning.
4. 5. 6. 7. 8.
Thuis in Limburg. Huurbeleid en woonlasten. Energieprogramma. Huurdersorganisaties. Leefbaarheid.
9.
Voortgang projecten en initiatieven.
10.
WOP Nieuwenhagen.
11.
WOP Schaesberg.
12.
WOP Ubach over Worms.
Status eind 2013 Monitor kernvoorraad is begin 2014 beschikbaar. In 2013 zijn 26 statushouders geplaatst tegenover een taakstelling van 25. De achterstand van voorgaande jaren bedraagt 11 personen. Monitoring van toewijzingen van aangepaste woningen. WMO wordt bezien in relatie tot gevolgen Scheiden Wonen en Zorg. WMO indicaties binnen Til verdienen aandacht; uniformering binnen stadsregio. De rapportage is verstrekt aan de gemeente. Corporaties investeren in energiebeperkende maatregelen. Het klimaatprogramma SLOK is beëindigd; project zonnepanelen gemeente is gestart. e Conform Overlegwet is het statuut gerealiseerd (3 kwartaal). Resultaten zijn bekend gemaakt aan de gemeente. Concrete acties per wijk zijn in 2013 nog niet uitgezet; afdeling Wijken maakt hiertoe een plan van aanpak met concretisering in 2014. In 2013 is het leefbaarheidsfonds opgericht en diverse initiatieven zijn ondersteund. Risico-‐inventarisatie is gereed. HEEMwonen steekt nu in op de analyse. Herinrichting Raadhuisplein is gereed. Herinrichting Heiveld, Lichtenberg, Bartokring, De Voort, Mgr. Paradisstraat liggen op koers evenals sloop Hoogstraat, verplaatsen volkstuinencomplex Kleikoeleweg en uitbreiding Op de Bies. Surinameplein is gereed evenals Kakert midden, centrumplan Schaesberg en Complex A gen Maar. Sloop Achter de Haesen ligt op koers evenals riolering Oude Kakert, inrichting middengebied Achter den Winkel. Realisatie en transformatie Lotersbergweg start in 2014. Sloop Terrein Gulpers schuift door naar 2014. Centrumplan UoW en haalbaarheidsstudie t.b.v. uitbreiding Laurahoes liggen op schema.
pag 54 | jaarverslag 2013
49
accountantsverklaring
jaarverslag 2013 | pag 95
KOPIE
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de raad van commissarissen en het bestuur van Woningstichting HEEMwonen
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2013 van Woningstichting HEEMwonen te Kerkrade gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de winst-enverliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Bbsh, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met de bepalingen inzake het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Bbsh. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT. Het bestuur van de stichting is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van de WNT- eisen van financiële rechtmatigheid mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden, het controleprotocol in rubriek A van bijlage III bij het Bbsh en de Beleidsregels toepassing WNT, inclusief het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Ref.: e0327768 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Flight Forum 840, 5657 DV Eindhoven, Postbus 6365, 5600 HJ Eindhoven T: 088 792 00 40, F: 088 792 94 13, www.pwc.nl ‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287), PricewaterhouseCoopers Compliance Services B.V. (KvK 51414406), PricewaterhouseCoopers Pensions, Actuarial & Insurance Services B.V. (KvK 54226368), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op www.pwc.nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.
pag 96 | jaarverslag 2013
KOPIE
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede voor de naleving van de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, de gebruikte WNT-eisen van financiële rechtmatigheid en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Woningstichting HEEMwonen per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Bbsh, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Beleidsregels toepassing WNT. Voorts zijn wij van oordeel dat de jaarrekening 2013, in alle van materieel belang zijnde aspecten, voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, onderdeel b, van het Bbsh, voor wat betreft het in dit artikel genoemde jaarverslag, melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is opgesteld, en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391, vierde lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Eindhoven, 19 juni 2014 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
Origineel getekend door: A.J.M. Vercammen RA
Woningstichting HEEMwonen, e0327768
Pagina 2 van 2
jaarverslag 2013 | pag 97
Notities
pag 98 | jaarverslag 2013
Notities
jaarverslag 2013 | pag 99
pag 100 | jaarverslag 2013