Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1: Inleiding

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Samenstelling van het bestuur 1.3 Kerngegevens van de stad

3 4 5

Hoofdstuk 2: Managementsamenvatting 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Inleiding Beleidssamenvatting De 13 grote projecten Bedrijfsvoering Financieel resultaat

6 6 11 13 14

Hoofdstuk 3: Begrotingsprogramma’s 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9

Inleiding Algemeen Programma Programma Programma Programma Programma Programma Programma

Veiligheid Sociale Infrastructuur Wonen en Leefbaarheid Werk en Scholing Ondernemerschap en bereikbaarheid Bestuur, participatie en dienstverlening Algemene dekkingsmiddelen

21 22 23 36 64 91 110 122 138

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Algemene uitkering uit het gemeentefonds Saldo compensabele BTW en uitkering BTW compensatiefonds Lokale heffingen waarvan besteding niet gebonden Saldo van de financieringsfunctie Dividend Onvoorzien

148 148 149 150 150 151 151

Hoofdstuk 4: Algemene Dekkingsmiddelen

Hoofdstuk5 Verantwoordingparagrafen 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7

Lokale heffingen Risicomanagement en weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering en treasury Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid

152 159 173 183 193 213 224

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6

Inleiding Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Balans Ontwikkeling in de baten en lasten Financiële positie en toelichting Toelichting Strategische Investeringen

231 231 233 250 253 260

Hoofdstuk 6 Financiële verantwoording

Bijlagen 1. 2. 3. 4. 5.

Jaarverslag Dordrecht 2006

Overzicht gerealiseerde baten en lasten Bijlage SISA Verdeling brede doeluitkering Overzicht Strategische Investeringen Overzicht gebruikte afkortingen

264 266 282 286 287

Pagina 1 van 289


Pagina 2 van 289

1. Inleiding 1.1

Voorwoord

Voor u liggen de jaarstukken van de gemeente Dordrecht over het jaar 2006. In dit boekwerk wordt verslag gedaan van de in 2006 uitgevoerde activiteiten en bereikte resultaten. Referentiekader voor de af te leggen verantwoording is de door de Raad vastgestelde begroting 2006. Deze loopt dan ook als een rode draad door de jaarstukken. Met het aantreden van een nieuw college na de gemeenteraadsverkiezingen in maart, zijn de ambities verwoord in het Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 (MJP). ‘Dordrecht werkt door’ zo luidde de titel van het MJP, waarmee het College zichzelf en haar partners een duidelijke opdracht stelde om de ambities waar te maken. De drie kernambities van het College zijn het voortvarend(er) uitvoeren van de bestaande plannen en projecten om de stad aantrekkelijk te houden en verder te ontwikkelen, het ondersteunen van kwetsbare groepen en investeren in de directe leefomgeving. Dit jaarverslag kan dan ook gezien worden als een eerste voorzichtig ijkpunt in de uitvoering van het MJP. Wij constateren op basis van voorliggend jaarverslag dat veel van de activiteiten die we zouden doen ook daadwerkelijk zijn uitgevoerd. We hebben onze reguliere productie gehaald en daarnaast zijn ook verschillende aangekondigde specifieke activiteiten opgepakt. Voorbeelden hiervan zijn - onder andere - de aanpassing van de openbare ruimte in het Damsterdiep en de start van de ondertunneling van de Laan der Verenigde Naties. Als we kijken naar de mate waarin onze activiteiten ook hebben gezorgd voor de gewenst effecten zien we daar ontwikkelingen die we hadden verwacht (voor zover gegevens beschikbaar zijn). Opvallende ontwikkeling in positieve zin is de forse afname van het aantal uitkeringsgerechtigden. Er zijn ook aspecten die achterblijven bij de geformuleerde doelstellingen, zoals de woonaantrekkelijkheid van de stad en het aantal bezoekers aan de binnenstad. Daaraan moeten we blijven werken. In het jaarverslag kunt u hier meer over lezen. Met name hoofdstuk twee biedt een inzichtelijke samenvatting van de meest relevante ontwikkelingen in 2006. Onderdeel van de jaarstukken is de jaarrekening. Daar waar de nadruk in het jaarverslag ligt op de inhoudelijke voortgang van de plannen en ambities, daar ligt in de rekening het accent op de financiële verantwoording. De verantwoording is opgesteld conform de hiervoor geldende (wettelijke) voorschriften en laten een vrij besteedbaar positief resultaat zien van € 12,2 miljoen. Een belangrijk deel van dit resultaat is gerealiseerd door dividendinkomsten. Gezien de prestaties die in 2006 zijn gerealiseerd, kan worden geconstateerd dat ook in een verkiezingsjaar de productie van de organisatie en onze partners niet stilstaat.


Pagina 3 van 289

1.2

Samenstelling van het bestuur

Gemeenteraad en raadscommissies De gemeenteraad van de gemeente Dordrecht telt 39 raadsleden. De zetelverdeling vóór en na de verkiezingen van 7 maart is als volgt geweest:

14

12

tot 7 maart

Aantal Zetels

12

Na 7 maart

10 8

7

7

6

6

6

6

4 3

4

4

3

4

3

3

2

2

2

2

1

2

0

0

1

0

0

R.J.G. Bandell (burgemeester), H.W.M. Wesseling (gemeentesecretaris), A.T. Kamsteeg, F.J. van den Oever, C. Sas, J.W. Spigt, G. Veldhuizen en B.A. van der Zwaan. Na de verkiezing was de samenstelling van het College en de portefeuilleverdeling als volgt: R.J.G. Bandell, burgemeester Portefeuille: algemene en kabinetszaken, brandweer, politie, integrale veiligheid, communicatie, stadspromotie, bestuurlijke betrekkingen, regionale samenwerking, Sociaal Geografisch Bureau, internationale samenwerking, publiekszaken H.W.M Wesseling; gemeentesecretaris J.W. Spigt (PvdA) Portefeuille: sociale zaken, sociale dienst Drechtsteden, arbeidsmarktbeleid, werkgelegenheid, Drechtwerk, ruimtelijke ontwikkeling, binnenstad, cultuur, media, integratie, inburgering en asielzoekers F.J. van den Oever (VVD) Portefeuille: economische zaken, toerisme, grondbedrijf, havenbedrijf, stadsmarkten, stadsbeheer (openbare ruimte), verkeer en vervoer, waterbus, regionale ontwikkelingsmaatschappij


Pagina 4 van 289

Katif

AOV/Unie 55+

VSP

D'66

ECO-Dordt

Christenunie/SGP

Groenlinks

CDA

Beter voor Dordt

VVD

PvdA

Tot de verkiezingen van 7 maart 2006 kende het College van Burgemeester en wethouders de volgende samenstelling:

D.A. van Steensel (CDA) Portefeuille: financiën, Grote Steden Beleid, ingenieursbureau, Kiltunnel, Essenhof, Eneco, onderwijs en educatie (incl. peuterwerk, vooren vroegschoolse educatie, taaltrajecten en alfabetisering), milieu (inclusief water en riolering, afval, externe veiligheid, Netwerk en Gevudo), Strategisch Groen Project en Stichting De Biesbosch A.T. Kamsteeg (Christenunie/SGP) Portefeuille: regionale samenwerking, volkshuisvesting, stedelijke vernieuwing, bouwen, wonen, monumentenzorg, archeologie, WMO, zorg (w.o. ouderen- en gehandicaptenbeleid, volksgezondheid, vrouwenopvang, verslavingszorg en maatschappelijke opvang), welzijn (w.o. buurtwerk, vrijwilligerswerk en bibliotheek) N. Albayrak (PvdA) Portefeuille: jeugd en jongeren (w.o. kinderopvang, jeugdgezondheidszorg en jongerenwerk), sport en recreatie, wijkgericht werken, personeel, organisatie, huisvesting, ICT, bestuurlijke vernieuwing, participatie, vastgoedbedrijf.

1.3

Kerngegevens van de stad

Deze paragraaf –die informatief van aard is- geeft de ontwikkeling weer van een aantal kerngegevens van de gemeente Dordrecht per 1 januari van het jaar. Sociale structuur Aantal inwoners Waarvan: - Inwoners < 20 jaar - Inwoners van 20 tot 64 jaar - Inwoners > 64 jaar

2005 119.183

2006 118.821

29.510 72.945 16.728

29.096 72.733 16.992

5.005

4.546

4.730 160 15 2005 56.168

4.385 143 18 2006 56.381

52.460 16 3.050 642

52.676 16 3.050 639

Aantal koopwoningen Aantal huurwoningen

26.870 25.590

27.068 25.608

Aantal éénsgezinswoningen Aantal meergezinswoningen

28.739 23.721

28.812 23.864

9.945

9.945

7.953 1.992

7.953 1.992

Aantal bijstandsgerechtigden Waarvan: - ABW - IOAW - IOAZ Fysieke structuur Aantal woonruimten Waarvan: - Woningen - Recreatiewoningen - Wooneenheden - Bijzondere woongebouwen

Oppervlakte gemeente (in hectare) 2) Waarvan: - Oppervlakte land - Oppervlakte binnenwater 1) 2007: geraamde cijfers 2) meest recente oppervlakte gegevens dateren van

2000

Meer statistische gegevens over Dordrecht op: www.sociaalgeografischbureau.nl


Pagina 5 van 289

2. Samenvatting 2.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste resultaten en bevindingen uit het jaarverslag en –rekening van de gemeente Dordrecht. De veelheid aan gemeentelijke producten, de complexiteit van de processen en de wettelijke voorschriften met betrekking tot verslaglegging maken de jaarstukken van een gemeente tot een omvangrijk geheel. Met deze samenvatting wordt beoogd de lezer snel inzicht te bieden in de inhoud van het gemeentelijke jaarverslag.

2.2

Beleidssamenvatting

Met de verkiezingen in maart 2006 en de vorming van het nieuwe college is ook een nieuw Meerjarenbeleidsprogramma voor de periode 2006-2010 ontwikkeld, als uitwerking van het coalitieakkoord en actualisering van het regionaal Meerjarenontwikkelingsprogramma 2005/2009. De drie kernambities van het College zijn het voortvarend(er) uitvoeren van de bestaande plannen en projecten om de stad aantrekkelijk te houden en verder te ontwikkelen, het ondersteunen van kwetsbare groepen en investeren in de directe leefomgeving (schoon, heel en veilig). Omdat deze kernambities pas duidelijk zijn geworden in de loop van 2006 is daar in de begroting over 2006 vanzelfsprekend nog geen rekening mee gehouden. Toch zijn deze ambities niet helemaal nieuw, in het coalitieakkoord van april 2006 staat immers dat het gewaardeerde beleid wordt voortgezet. In ieder geval is er gedurende de tweede helft van het jaar reeds hard gewerkt aan het verwezenlijken van die ambities. Om duidelijk te maken op welke manier we de komende jaren verantwoording willen afleggen over de realisatie van deze kernambities, geven we de samenvatting van deze jaarrekening al vorm langs deze lijnen. Dit ondanks het feit dat het College pas halverwege het jaar aan de slag is gegaan. Op verschillende andere plekken in dit verslag zult u ook verwijzingen vinden naar de drie kernambities. Omdat de drie ambities in de programmabegroting 2007 integraal zijn verwerkt en in die begroting een flinke kwaliteitsslag is gemaakt als het gaat om sturingsinformatie zal de verantwoording over dat jaar een meer accuraat beeld geven van de stand van zaken. Als we overzien wat er in het jaar 2006 aan prestaties is gerealiseerd, kunnen we constateren dat ook in een verkiezingsjaar de productie van onszelf en onze partners niet stilstaat. 2.2.1 Aantrekkelijke stad Een stad die met haar goede vestigingsfactoren en haar unieke historie, cultuur en natuur aantrekkelijk is voor inwoners, bezoekers en bedrijven. De ambitie van het College is om de bestaande plannen en grote projecten voortvarend uit te voeren. Daarmee is het College direct na haar aantreden begonnen. Dit is terug te zien in de voortgang van projecten als de ondertunneling van de Laan der Verenigde Naties, de


Pagina 6 van 289

korte termijnmaatregelen op het knooppunt N3-A16, de realisatie van het Hofkwartier en de bouw van het Leerpark. Helaas zijn enkele projecten ook vertraagd. Bij de parkeergarage Steeg-oversloot en het Achterom-Bagijnhof is dit te wijten aan de regelgeving rondom luchtkwaliteit. Van die laatste is het westelijk deel wel in uitvoering en staan inmiddels ook de ander seinen op groen. De opgave die de eisen rondom luchtkwaliteit creëert, heeft onze volle aandacht. Bij het oplossen van de luchtkwaliteitproblematiek zijn we afhankelijk van hogere overheden en met hen zijn we dan ook intensief in gesprek. Daar waar we als gemeente zelf iets kunnen doen om de luchtkwaliteit te verbeteren, zijn maatregelen getroffen zoals de groene golf op de Laan der Verenigde Naties en stimuleringsmaatregelen voor het gebruik van openbaar vervoer en fiets. Voor diverse andere projecten zijn eind 2006 belangrijke mijlpalen bereikt. Zo zijn het masterplan Zeehavens en het realisatieprogramma Maasterras opgesteld en ter besluitvorming aangeboden. Ook is met de fly-over een lange termijn oplossing voor het N3-A16 knooppunt gedefinieerd. In 2006 is verder een ontwikkelvisie voor Dordrecht West opgesteld. Ook daar staan we gesteld om de komende jaren een grootschalig herstructeringsprogramma uit te voeren. De gemeente is met deze projecten dus bezig de stad op verschillende fronten aantrekkelijker te maken. Economie Het versterken van de economische structuur van stad en regio is één van de belangrijkste opgaven voor Dordrecht voor de komende jaren. Van de bijna 106.000 arbeidsplaatsen in de regio heeft Dordrecht er ruim 49.000 (peildatum 2005). De verwachting is dat met het aantrekken van de economie dit de komende tijd weer zal stijgen. Het aantal arbeidsplaatsen zal net als in de afgelopen jaren vooral toenemen in de dienstverlening, de zorgsector, toerisme en recreatie. De hier van oudsher gevestigde sectoren (maritieme sector en metalelectro) worden minder arbeidsintensief. Om bedrijven (uit alle sectoren) binnen te halen en te houden is het hebben van voldoende (op de markt toegesneden) bedrijventerreinen cruciaal. Nieuwe bedrijventerreinen worden uitgegeven in de Dordtse Kil III, Krabbepolder en de 2e Merwedehaven. De uitgifte in 2006 is als gevolg van de marktsituatie niet conform planning verlopen. Naar verwachting zullen in 2007 wel verschillende bedrijven zich vestigen op deze terreinen. Datzelfde geldt voor Amstelwijk. De in 2005 geïnstalleerde Economische Adviesraad Dordrecht levert een bijdrage aan de economische structuurversterking van Dordrecht met het initiëren van impulsen. Diverse economische netwerken hebben zich vorig jaar gevormd, zoals het Topoverleg CEO’s, Young@Business en de Turkse Ondernemersvereniging Dordrecht (TOVD). De gemeente participeert in het platform Integraal Ondernemen Drechtsteden, gericht op het ontwikkelen van nieuwe (product)innovaties door het samenbrengen van bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen. Het matchen van vraag een aanbod van innovaties is vooral tot stand gekomen met de organisatie van het nationale evenement Nederland Innovatief dat plaatsvond op 7 december 2006.


Pagina 7 van 289

Kennis Een goede kennisinfrastructuur is voorwaardelijk aan de ontwikkeling van een regio en een stad die zich, tenminste deels, moet transformeren in een kenniseconomie. Voor de bestaande economische sectoren betekent dat extra aandacht voor “leren in de praktijk” en voor de nieuw te ontwikkelen hogere opleidingen het creëren van nieuwe banen. De inspanningen in 2006 op dit vlak zijn talrijk geweest (denk bijvoorbeeld aan het MKB-Loket). Met het Leerpark wordt een nieuwe verbinding tussen onderwijs, arbeidsmarkt en bedrijfsleven gecreëerd en wordt onderwijsvernieuwing vormgegeven. De bouw van het Leerpark is gestart. Daarnaast is er in 2006 acquisitie gepleegd op instellingen voor hoger onderwijs ten behoeve van het uitbreiden van het hoger onderwijsaanbod in de stad. Daarvan zijn in 2007 resultaten te verwachten. Wonen Om de selectieve uitstroom van midden- en hogere inkomens en de instroom van lagere inkomens tegen te gaan, nemen we maatregelen op de woningmarkt door het toevoegen van aanbod in het hogere segment. Het project De Hoven is in een vergevorderd stadium, project Plan Tij is gestart. In Dordrecht West (bestaande uit de wijken Oud en Nieuw Krispijn, Wielwijk en Crabbehof) ligt een omvangrijke stedelijke vernieuwingsopgave. In Oud en Nieuw Krispijn is dit ook in fysieke zin te zien geweest in 2006. De sloop en nieuwbouw wordt gecombineerd met een sociale aanpak ter verbetering van de leefbaarheid. In de komende jaren verwachten we extra investeringen van het Rijk voor de wijken Crabbehof en Wielwijk. Deze twee wijken zijn geplaatst op de wijkenlijst van Minister Vogelaar. Bereikbaarheid De bereikbaarheid van Dordrecht per auto en openbaar vervoer is goed, maar vooral de bereikbaarheid in de spits doordeweeks en in het weekend neemt wat af. Dit is voor de komende jaren een aandachtspunt, omdat de mobiliteit verder zal groeien. Bereikbaarheid is een belangrijke vestigingsfactor voor bedrijven en is van belang voor bezoekers aan de (binnen)stad. Uit bezettingscijfers van diverse parkeergarages blijkt dat de parkeerdruk in de binnenstad toeneemt. 2.2.2 Ondersteunen kwetsbare groepen Een stad met sociale samenhang en actieve verantwoordelijke burgers waarin kwetsbare groepen worden ondersteund, zodat ze mee kunnen doen in de samenleving. Jeugd In 2006 is veel tijd en energie geïnvesteerd in het in kaart brengen en stroomlijnen van de zogenaamde jeugdketen. Dit om tot een sluitende aanpak voor de jeugd te komen. In overleg met alle betrokken instanties zijn afspraken gemaakt over onder andere de invoering van een digitaal signaleringssysteem en de oprichting van een leer-werk-leefinstituut wordt voorbereid. Tevens is er stevig ingezet op het naar werk begeleiden van jongeren via Route 23. Sinds de invoering van Route 23 per 1 april 2004 is het aantal niet-werkende jongeren onder de 23 jaar die een beroep doen op de WWB gedaald van 449 naar 157 (peildatum 1/1/2007).


Pagina 8 van 289

Uitkeringsgerechtigden/werkzoekenden Het aantrekken van de economie leidt ertoe dat er minder mensen tot deze kwetsbare groep gerekend hoeven te worden. Steeds meer mensen vinden werk. Juist in deze periode hebben we ingezet op het ontwikkelen van een integraal arbeidsmarktbeleid gericht op het aantrekken van arbeidsplaatsen, het investeren in de kennisinfrastructuur en het verbinden van bedrijven en onderwijs. Ook hebben we ingezet op (re)ïntegratie via onze Work First-methode. Zo proberen we zo conjunctuurbestendig mogelijk te worden. De daling in het aantal werklozen / uitkeringsgerechtigden is in Dordrecht (deels dankzij de Work First-methode) scherper dan in andere grote steden. Aan mensen zonder werk en met financiële problemen is ook in 2006 via de schuldhulpverlening en bijzondere bijstand ondersteuning geboden. Sociaal geïsoleerden / mensen zonder dak boven het hoofd Met verschillende projecten hebben we getracht deze groepen weer mee te laten doen aan de samenleving. Dit is geen eenvoudige opgave, maar met projecten als “Niet alleen in Sterrenburg” en “Achter de Voordeur” boeken we voortgang. Als het gaat om de opvang van verslaafden, dak-/thuislozen en slachtoffers van huiselijk geweld hebben we ook in 2006 onze afspraken met het Rijk gestand gedaan. Met de instellingen zijn afspraken gemaakt over het terugdringen van de gemiddelde verblijfsduur, zodat meer mensen kunnen worden opgevangen. Mensen met een beperking De komst van de WMO heeft in 2006 veel voorbereiding gevraagd. De aanbesteding is inmiddels met goed gevolg afgerond, daarbij heeft de klant centraal gestaan. In tegenstelling tot andere gemeenten hebben we er in de Drechtsteden voor gekozen de keuze voor de zorgaanbieder aan de klant te laten. In 2006 zijn alle onderdelen van de WMO regulier tot uitvoering gekomen. Vanaf 1 januari 2007 heeft de Sociale dienst de verstrekking van individuele voorzieningen overgenomen. Integratie en meedoen In het kader van het reguliere beleid op gebieden als arbeidsmarkt, wonen en economie heeft de gemeente in het bijzonder oog gehad voor de migranten in de stad, zonder dat dit tot apart beleid wordt verheven. Dit komt op velerlei manieren tot uiting (in stimuleringsbeleid voor starters, sociale programma’s Dordrecht West, reïntegratie, enz.). Daarnaast heeft de gemeente subsidie verstrekt aan migranten zelforganisaties ter ondersteuning aan activiteiten gericht op participatie, ontmoeting en dialoog of het bevorderen van emancipatie. De conferentie “Doorwerken aan Integratie” die op 29 november 2006 heeft plaatsgevonden, is daarin een belangrijke mijlpaal geweest. 2.2.3 Leefbare en veilige omgeving Een stad die schoon, heel en veilig is en waarin de tevredenheid van de inwoners over de directe leefomgeving op hetzelfde niveau blijft. De belangrijkste graadmeter voor de leefbaarheid is de tevredenheid van Dordtenaren over de staat en onderhoud van de openbare ruimte. Gegevens op dit vlak over 2006 zijn nog niet beschikbaar, maar aangezien er geen grote beleidsveranderingen zijn op dit vlak ten opzichte van voorgaande jaren, verwachten we dat de tevredenheid tenminste op hetzelfde kwaliteitsniveau is gebleven.


Pagina 9 van 289

Schoon en heel Om de stad schoon en heel te houden is het reguliere onderhoudsprogramma aan onder andere wegen, groen en stadsmeubilair uitgevoerd. We noemen daarnaast enkele specifieke prestaties uit 2006: ¾ in 2006 is een aantal (middel)grote onderhoudsprojecten uitgevoerd (bijvoorbeeld op de Damsterdiep en Dordtse Kil I); ¾ bij het groenonderhoud is rekening gehouden met het aanbrengen van “kleur en fleur” in de wijken en met bewonerswensen, maar ook met de sociale veiligheid; ¾ de openbare verlichting in de stad is aangepast conform de landelijke richtlijnen; ¾ de proef met minicontainers voor oud papier is opgeschaald; ¾ voorbereidingen voor uitbreiding van ondergrondse containers naar alle wijken zijn getroffen. Veiligheid in de buurt Op basis van de laatste bekende gegevens kan gezegd worden dat het de goede kant op gaat met de veiligheid en de veiligheidsbeleving. We gaan er vanuit dat de cijfers over 2006 (die later in 2007 bekend zullen zijn) een zelfde beeld zullen geven. De toename van het aantal jeugdige delictplegers vraagt (ondanks de gemeentelijke activiteiten) de aandacht, een toename die overigens ook landelijk is geconstateerd. Die ontwikkeling moeten we zien om te buigen. Toezicht in de wijken verhoogt de veiligheid. Zo zijn er in 2006 in alle wijken Stadswachten ingezet, conform afspraken met het Rijk die in het kader van het Grote Stedenbeleid zijn gemaakt. Maar ook burgers zelf hebben en nemen daarin een persoonlijke verantwoordelijkheid. Een voorbeeld van een succesvol burgerinitiatief is de pilot met buurttoezicht, waarbij burgers worden ingeschakeld bij het signaleren van incidenten. Verder zijn naar aanleiding van de evaluatie van de wijkverkeersplannen een aantal kruispunten en drempels die knelpunten opleverden voor de verkeersveiligheid in Dubbeldam, Sterrenburg en Krispijn, aangepast of verwijderd. Samen leven in de buurt Wij vinden het belangrijk dat alle Dordtenaren meedoen aan de samenleving. Daarvoor hebben we ook op buurtniveau verschillende instrumenten ingezet. Een greep uit onze inspanningen: ¾ de fysieke herstructurering in Dordrecht West is nauw verweven met de sociale doelstelling om de leefbaarheid in de wijken van Dordrecht West en het sociaal perspectief van de inwoners te verbeteren. De sociale programma’s voor Krispijn en Wielwijk zijn volop in uitvoering en hebben een looptijd van enkele jaren. Aansprekend voorbeeld is een project als “Achter de Voordeur”; door een goede samenwerking kan men als gemeente en andere betrokken maatschappelijke organisaties in de praktijk goede resultaten bereiken. Voorzichtig spreken we ook van andere kleine successen die al zijn geboekt, gezien de belangstelling voor deelname van wijkbewoners aan deeltrajecten; ¾ het prijswinnende project “Proefstraat” en een projecten als “Niet alleen in Sterrenburg” laten zien dat nieuwe vormen van burgerparticipatie tot goede en gedragen resultaten kunnen leiden;


Pagina 10 van 289

¾

2.3

van de financiële bijdrage voor straatfeesten is in 2006 wederom volop gebruik gemaakt. De mogelijkheid voor onkostenvergoeding wordt dan ook steeds bekender. In 2006 zijn er alleen al voor de zomerstraatfeesten 130 aanvragen gehonoreerd, aan winterfeesten 47. De ervaringen zijn zeer positief. Buurtbewoners leren elkaar beter kennen en durven daardoor elkaar eerder aan te spreken op zaken en organiseren eerder weer leuke activiteiten met elkaar.

De 13 grote projecten

In het coalitieakkoord is door het nieuwe college de ambitie uitgesproken om te kiezen voor voortzetting van het gewaardeerde beleid en in te zetten op de doorontwikkeling van Dordrecht tot een stad met een sterke sociale, culturele en economische centrumfunctie. Een complete stad waar initiatief van burgers wordt aangemoedigd, waar ruimte is voor ondernemerschap en creativiteit, waar solidair samen leven in de wijken wordt gestimuleerd en waar hulp en zorg beschikbaar is wanneer het nodig is. Een mooie stad waar het leven prettig is en die daarmee aantrekkelijk is om te wonen en te werken. Een stad die nationaal zichtbaar is en dus interessant is om te bezoeken. Deze ambitie willen we waarmaken door de dertien in het MJP genoemde projecten met kracht en tempo uit te voeren. In deze paragraaf volgt een overzicht van de bereikte (inhoudelijke en procedurele) mijlpalen op deze in het coalitieakkoord en MJP opgenomen projecten. Gezondheidspark Diverse mijlpalen zijn in 2006 gerealiseerd. Zo is begin 2006 de eerste paal van het politiebureau geslagen, heeft de opdrachtgeving Landschapsontwerp GZP plaatsgevonden en is de tennishal verworven. Daarnaast is er een verklaring geen bezwaar afgegeven door de provincie en is het archeologisch onderzoek afgerond. Halverwege het jaar is ook de tennishal gesloopt. Tot slot is het voorlopige ontwerp openbare ruimte is vrijwel afgerond. Daar staat tegenover dat de bouw van de parkeergarage sportzone stagneert. Met name de bestemmingsplanontwikkeling kost veel tijd. Diverse mijlpalen, zoals de start uitvoering bouwrijp maken van de sportboulevard zijn dan ook nog niet gerealiseerd. Sportboulevard Er werd gestreefd naar instemming met de uitnodiging tot inschrijving voor de bouw en exploitatie in oktober 2006. Er is echter extra tijd besteed aan onder andere de afronding van het definitieve ontwerp, de uitstraling en de vormgeving in het kader van het beeldplan. De instemming wordt nu voorzien voor maart 2007. Energiehuis Voor de verbouw van het Energiehuis zijn drie architecten (in concurrentie) gevraagd om hun plan te presenteren. De begrote verbouwkosten in de diverse plannen waren dermate hoog dat het college heeft gevraagd om een ander onderzoek naar de verbouwkosten. De uitkomsten van dit onderzoek zijn voorzien voor de eerste helft van 2007, daarna zal het geheel ter besluitvorming worden voorgelegd aan de gemeenteraad. De start van de uitvoering van dit project is voorzien voor eind 2007, zodat in 2008 het gebouw in gebruik ge-


Pagina 11 van 289

nomen kan worden. Inmiddels is door de Drechtsteden een bijdrage van € 600.000,- toegezegd in het kader van Manden Maken. Stadswerven De ontwikkeling van het Watertorenterrein, inclusief het uitgraven van de doorsteek naar de Vlij, is in volle gang. De eerste fase van de woningbouw bevindt zich in de voorbereidingsfase. Voor de Kop van de Staart is voor de eerste fase recent met OntwikkelingsCombinatie Werven ambtelijk overeenstemming bereikt over het startdocument en het ontwikkelingsplan. Bestuurlijke instemming met de samenwerkingsovereenkomst is voorzien in 2007. Hofkwartier Diverse mijlpalen zijn in 2006 gerealiseerd. In 2006 heeft de Europese en openbare aanbesteding geleid tot het aanstellen van een architect voor het Dordrechts Museum en voor het deelproject DiEP. De planning van de uitvoering van DiEP is volledig afhankelijk van de herhuisvesting van school Vest en de daarmee verband houdende ontwikkeling van de locatie Vest, alwaar de Statenschool gehuisvest met worden. De problemen met de aanbesteding van een nieuwe locatie voor de school Vest hebben ertoe geleid dat het project Hofkwartier met tenminste één jaar is vertraagd. Voor het herinrichten van de Kloostertuin is een landschapsarchitect aangesteld. Het proces om te komen tot een definitief plan voor de Kloostertuin is afgerond. Leerpark De bouwuitvoering van het Da Vinci College loopt volgens planning en de school wordt in het eerste halfjaar van 2007 opgeleverd. Het Insula College is opgeleverd. Verder is de verwachting dat de bouw van het samenwerkingsgebouw en het Stedelijk Dalton Lyceum medio 2007 kan starten. In 2006 is gewerkt aan de gebiedsontwikkeling. Achterom/Bagijnhof De planologische ontwikkelingen hebben een tijdlang stil gelegen in verband met de fijnstofproblematiek. De geplande ondertekening van de overeenkomsten Achterom evenals het bouwrijp maken hebben daardoor niet in 2006 kunnen plaatsvinden. Verwacht wordt dat dit in 2007 alsnog gaat gebeuren. De citylounge is inmiddels, met een kleine vertraging onder de naam Intree Dordrecht, geopend. Winkelcentrum Drievriendenhof is volledig verbouwd, waarbij ook herinrichting van de directe aanloopstraten heeft plaatsgevonden. Herstructurering Dordt West In december 2006 heeft de Raad zowel inhoudelijk als financieel ingestemd met het ontwikkelde sociaal programma Wielwijk. De uitvoering van de bewonersparticipatie is uitbesteed aan Woonactief die de bewoners tot ieders tevredenheid heeft ondersteund tijdens de ontwikkeling van de gebiedsvisie Wielwijk Sterk en Weerbaar. Belthurepark In 2006 werd beoogd de bestuurlijke behandeling afgerond te hebben. Conform mijlpalenplanning heeft begin 2006 de inspraak- en overlegfase plaatsgevonden. Deze is in september afgerond. Nu er definitieve duidelijkheid is over het doorgaan van het bestemmingsplan en het onteigeningstraject moeten er nog concrete afspraken gemaakt worden over de herstructurering van het sportveldencomplex. Afronding


Pagina 12 van 289

van de bestuurlijke behandeling wordt drie maanden later verwacht dan gepland. Zeehavengebied Het afgelopen jaar heeft in het teken gestaan van het opstellen van het Masterplan. Conform planning zal deze begin 2007 voorgelegd worden aan de gemeenteraad. Daarna kunnen de deelplannen in samenwerking met de belanghebbende partijen uitgewerkt worden. Maasterras Conform planning is in december door de colleges van Dordrecht en Zwijndrecht en het Drechtstedenbestuur het realisatieprogramma Maasterras vastgesteld. Hiermee is de basis gelegd om in 2007 het project te vervolgen. Ondertunneling Laan der Verenigde Naties Nadat begin mei de opdracht gegund is, is vanaf juni gestart met de uitvoering. Deze verloopt grotendeels volgens planning. De geplande en uitgevoerde afsluiting van de overweg in september heeft, dankzij de getroffen (tijdelijke) verkeersmaatregelen, niet tot grote (verkeers)problemen geleid. De openstelling van de tunnel is met drie weken vertraagd en is nu gepland in de tweede week van oktober 2007.

·

Strategisch Groenproject Belangrijkste mijlpaal in 2006 is het vaststellen van het raamplan door de verschillende gebiedspartijen. Verder is er een aankoopstrategieplan opgesteld en is de startnotitie MER afgerond. Daarnaast zijn diverse deelplannen uitgewerkt, zoals de landbouwweg, de inrichtingsplannen voor de Tongplaat en de Noorderdiepzone. Tot slot is er veel aandacht besteed aan de communicatie rondom de plannen.

2.4

Bedrijfsvoering

In de organisatieontwikkelingen van het jaar 2006 zijn enkele hoofdlijnen te onderkennen. Innovaties en organisatieontwikkelingen Niet alleen lokaal maar zeker in regionaal verband hebben innovaties een grote vlucht genomen. Om de inhoudelijke ambities van de stad te kunnen realiseren is het permanente proces van organisatieontwikkeling vooral gericht op herpositionering van de organisatie in de diverse ketens. De schaal waarop de organisatie opereert is drastisch aan het wijzigen. Dit komt ook tot uitdrukking bij de regionale ontwikkelingen ,zoals bijvoorbeeld het opstarten van de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). Flexibilisering Met behulp van de pijlers HRM, huisvesting en ICT, is een flinke stap voorwaarts gemaakt met het flexibiliseren van de organisatie. Er is daarbij veel aandacht geweest voor de kwalitatieve ontwikkeling van de organisatie. Een voorbeeld is het intensieve traject ‘Perfekt!’, waarin met alle betrokken medewerkers en leidinggevenden de slag wordt gemaakt naar flexibele huisvesting.


Pagina 13 van 289

Versterking Sturing, Control en Beheer Een andere hoofdlijn in de bedrijfsvoering van 2006 is het op orde krijgen en houden van de control en het beheer. Met het in 2005 gestarte programma Versterking van de Sturing, Control en Beheer is dit onderwerp hoog op de agenda geweest. In 2006 is als vervolg het programma Bedrijfsvoering gestart. De activiteiten, de voortgang en de resultaten uit deze ontwikkelingen worden gedetailleerd verantwoord in paragraaf 5. 5. bedrijfsvoering. Kortheidshalve wordt daarnaar verwezen.

2.5

Financieel resultaat

Inleiding In deze paragraaf wordt op hoofdlijnen inzicht gegeven in het gerealiseerde resultaat van de Gemeente Dordrecht. Tevens wordt ingegaan op de voorstellen voor resultaatbestemming. Voor een nadere toelichting op de afwijkingen wordt verwezen naar de volgende hoofdstukken in het stadsjaarverslag. In hoofdstuk 3 wordt op themaniveau uitvoerig verantwoording afgelegd over de resultaten. Conform het gestelde in het BBV geschiedt deze verantwoording op zowel de afwijkingen op de lasten als de baten, vóór bestemming en na bestemming. In paragraaf 6.2 treft u een hoofdlijnenanalyse per programma aan.

2.5.1

Financieel resultaat 2006

De verantwoording van het financiële resultaat is gebonden aan wettelijke voorschriften. Per 2004 is het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) ingevoerd met als belangrijkste doelstelling transparantie in verslaglegging. Belangrijk element hierin is de wijze van verwerking van mutaties in reserves. Werden in het verleden de mutaties uit reserves meegenomen bij de bepaling van het totale financiële resultaat, vanaf 2004 worden deze mutaties afzonderlijk gepresenteerd. Het BBV spreekt over: ¾

¾

Een resultaat voor bestemming: het saldo van baten en lasten exclusief geautoriseerde mutaties in reserves.In 2006 is dit resultaat € 40,2 miljoen voordelig. Een resultaat na bestemming: het saldo van baten en lasten inclusief geautoriseerde mutaties in reserves. In 2006 is dit resultaat € 21,1 miljoen voordelig.

Resultaat voor bestemming Het boekjaar 2006 is afgesloten met een voordelig resultaat van € 40,2 miljoen voor bestemming. Zoals in onderstaande grafiek te zien, is dit resultaat vooral ‘bereikt’ aan de lastenkant. Voor een groot deel heeft dit te maken met het feit dat meerjarige projecten gedekt worden uit gemeentelijke reserves. Daarmee worden de begrotingsbedragen voor veel grote projecten slechts voor een ‘jaardeel’ ge-


Pagina 14 van 289

bruikt. Voorbeelden hiervan zijn Laan der VN en de Sportboulevard. 470

463

x € 1 miljoen

460 450 440

424

430

416

420

418

410 400 390 Begroot lasten Werkelijk lasten

Begroot Baten Werkelijk Baten

Resultaat na bestemming Zoals gesteld worden veel van de projecten en activiteiten die opgenomen zijn in de begroting van de gemeente gefinancierd uit de diverse egalisatie en bestemmingsreserves. Per saldo is er sprake van € 27 miljoen minder stortingen in, en € 46,1 miljoen minder onttrekkingen uit de gemeentelijke reserves. Na verwerking van deze mutaties resteert een netto resultaat na bestemming van € 21,1 miljoen. De opbouw van het resultaat 2006 naar de afzonderlijke begrotingsprogramma’s is als volgt: Bedragen x € 1.000

Programma's Veiligheid Sociale Infrastructuur Wonen en Leefbaarheid Werk en Scholing Ondernemerschap en Bereikbaarheid Algemene Dekkingsmiddelen Bestuur, Participatie en Dienstverlening

Begroot 20.307 132.933 124.461 78.423 43.278 24.352 38.999 462.753

Lasten Werkelijk 14.994 133.585 126.094 61.622 24.221 23.744 39.684 423.944

Verschil 5.313 -652 -1.633 16.801 19.057 608 -685 38.809

Resultaat voor bestemming

Mutaties in reserves Mutatie reserves Resultaat na bestemming


Begroot 4.009 68.599 84.968 36.976 15.057 186.741 19.844 416.193

Baten Werkelijk 994 70.039 85.953 28.827 21.786 187.941 22.060 417.599

Verschil -3.015 1.440 985 -8.149 6.730 1.200 2.216 1.407 40.216

Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 116.514 89.493 27.021

Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 163.075 116.935 -46.140 -19.119 21.097

Pagina 15 van 289

Procentueel zijn de behaalde resultaten als volgt over de programma’s verdeeld: Algemene Dekkingsmiddelen 35%

Bestuur, Participatie en Dienstverlening 10%

Veiligheid 1%

Sociale Infrastructuur 0% Wonen en Leefbaarheid 8%

Ondernemerschap en Bereikbaarheid 27% Werk en Scholing 19%

2.5.2 Resultaatbestemming Voor de bepaling van het “vrij besteedbare” rekeningresultaat, het zogenaamde resultaat uit normale bedrijfsuitoefening zoals dat ook voor 2004 werd gepresenteerd, is het volgende van belang. Het resultaat na bestemming conform BBV houdt nog geen rekening met programmabudgetten en investeringen waarover bestuurlijke besluitvorming gedurende 2006 heeft plaatsgevonden, maar die in 2006 nog niet hebben geleid tot kosten of verplichtingen. De verwachting is dat in 2007 of later dat wel het geval zal zijn. In feite is hierbij sprake van budgetoverheveling van 2006 naar 2007. De afronding van de betreffende projecten en programma’s is één op één verbonden aan de inzet van de (resterende) middelen. Dit brengen wij onder uw aandacht via een zogenaamde “technische” resultaatbestemming. De “technische” resultaatbestemming is als volgt te ordenen: € 21,1 miljoen € 3,5 miljoen

€ 3,9 miljoen

€ 1,5 miljoen

Resultaat na bestemming cf. BBV projecten die vertraging hebben opgelopen en waarvan het restantbudget volgend jaar beschikbaar moet blijven ter afronding. Het gaat hier in principe om eenmalige middelen die voor specifieke projecten beschikbaar zijn gesteld. Meerjarige projecten. Voor specifieke doelen wordt financiële middelen beschikbaar gesteld waarvan de aanwending voorzien is over een reeks van jaren, bijvoorbeeld voor de uitvoering van het convenant Grotestedenbeleid. Voor de volledige uitvoering van de projecten is het beschikbaar houden van deze middelen noodzakelijk. Bestemmingen en/of overhevelingen op basis van eerdere bestuurlijke besluitvorming en/of weten regelgeving.

-----------------€ 12,2 miljoen Resultaat na “technische” bestemming: vrij afweegbaar.


Pagina 16 van 289

Het voordelige resultaat van € 12,2 miljoen is vrij afweegbaar en vergelijkbaar met het resultaat uit de normale bedrijfsvoering zoals dat tot 2004 ook is gepresenteerd. De bestemming van dit resultaat is opgenomen in het raadsvoorstel behorende bij het stadsjaarverslag en de bijbehorende besluitvorming.

2.5.3 Resultaatanalyse Bij de 9-maandsrapportage is het jaarrekeningresultaat geprognosticeerd op € 13,7 miljoen. De in de 9-maandsrapportage gemelde afwijkingen zijn verwerkt in de begroting 2006 met een begrotingswijziging. In het stadsjaarverslag zijn deze niet als afwijking ten opzichte van de begroting terug te vinden. De belangrijkste verschillen die hebben geleid tot de resultaatprognose zijn geweest: Prognose bij negenmaandsmarap (bedragen x € 1 mln) 1. Stadsposten (dividenten, stelposten en Algemene uitkering) 2. Uitstel van taakstellingen brandweer ivm regionalisering 3. Beperking toezichthoudende rol wet Kinderopvang 4. WVG: beperking diverse voorzieningen 5. Bijzondere Bijstand: minder klanten, Work fist aanpak 6. Hogere inkomsten bouwleges 7. Parkeren 8. Innovatiebesparingsverliezen 9. Huisvesting onderwijs (slooppkosten, stortingen) 10. Overig Totaal prognose resultaat Marap

14,4 -0,8 1,2 0,8 0,9 0,8 -0,3 -0,8 -2,2 -0,3 13,7

Het gerealiseerde jaarrekeningresultaat (vrij besteedbaar) bedraagt € 12,2 miljoen. De afwijking van het reële resultaat ten opzichte van de 9-maands-prognose is dus relatief beperkt. Daarnaast gaat het bij de afwijkingen in het stadsjaarverslag veelal om nieuwe ontwikkelingen die nog niet bekend waren ten tijde van het opstellen van de 9maandsrapportage (bijvoorbeeld Gemeentefonds) of om een versterkte realisatie van een bij de 9-maandsrapportage geprognosticeerd voor- of nadeel (bijvoorbeeld WVG). Resumerend ziet de totaalanalyse van het resultaat 2006 er als volgt uit. Totaalanalyse resultaat 2006 (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming Mutaties in de reserves Resultaat na bestemming Voorstellen overheveling vertragingen Voorstellen overheveling meerjarige projecten Voorstellen besluitvorming/wetgeving Resultaat 2006 "vrij besteedbaar"

40,2 -19,1 21,1 3,5 3,9 1,5 8,9 12,2

Onderstaand worden de afwijkingen die hebben geleid tot het resultaat van € 12,2 miljoen kort toegelicht. In hoofdstuk 3 is een uitgebreide analyse van alle baten en lasten conform de BBV-voorschriften opgenomen.


Pagina 17 van 289

Toelichting (bedragen x € 1 mln) Reeds verklaard bij 9 maandsrapportage Nog te verklaren Resultaat 2006 "vrij besteedbaar"

13,7 -1,5 12,2

1. Gewijzigde arbeidsvoorwaarden/regionalisering Brandweer 2. Uitkeringen WVG 3. Personeel- en organisatiekosten SD 4. Beheer openbare ruimte 5. Reïntegratie en gesubsideerde arbeid 6. Besparingen op investeringen ipv exploitatie 7. Kosten dagelijks bestuur 8. Gemeentefonds 9. Voorziening oninbaarheid belastingvorderingen 10. Bedrijfsvoering Stad 11. Overig Totaal resultaat Jaarrekening na verklaring Marap

-0,7 0,6 -0,7 1,5 -0,7 -1,7 1,6 -1,2 0,6 -1,6 0,8 -1,5

1. Gewijzigde arbeidsvoorwaarden/regionalisering Brandweer Wijziging in de arbeidsvoorwaarden van de brandweer (FLO-regeling en wijziging arbeidsduur) heeft geleid tot een kostenstijging en nabetaling van in totaal € 485.000. Daarnaast is in 2006 het van het personeel verlof afgekocht (€ 250.000) in verband met de overgang naar de regio Zuid Holland Zuid. 2. Uitkeringen WVG Diverse oorzaken hebben geleid tot lagere kosten binnen de WVG. Denk hierbij aan een beperktere kostenstijging van de Drechthopper dan geraamd en nieuw –tegen betere voorwaarden- afgesloten contracten voor rolstoelen. Daarnaast is de Rijksbijdrage 2005 voor grote woningaanpassingen ontvangen in 2006. 3. Personeel- en organisatiekosten SD De Sociale Dienst heeft per saldo te maken gehad met hoge(re) personeel- en organisatiekosten door de reorganisatie naar de SDD. Hierbij gaat het vooral om extra inhuur van personeel in verband met de tijdens de reorganisatie geldende vacaturestop. 4. Beheer van de openbare ruimte Met name de uitvoeringslasten zijn fors lager uitgevallen dan geraamd. De verschillen zijn in hoofdzaak ontstaan door capaciteitsproblemen bij de uitvoering van geplande werken bij de producten constructies, havenexploitatie, nautisch beheer en wegen. 5. Reïntegratie en gesubsidieerde arbeid Door afbouw van de WIW en ID dienstverbanden en een lager beroep op de bijstand, waardoor minder mensen instromen in de diverse reïntegratie instrumenten is per saldo een voordeel van € 1,7 miljoen ontstaan. Door dat er echter minder is uitgegeven aan reïntegratieinstrumenten, zijn ook de ontvangsten van ESF middelen € 2,4 miljoen lager dan begroot 6. Besparingen op investeringen ipv exploitatie In de begroting 2006 is rekening gehouden met een te realiseren besparing van € 1,8 miljoen op projecten en investeringen. Deze taakstelling is in de begroting opgenomen op de exploitatie. De taakstel-


Pagina 18 van 289

ling is ruimschoots gerealiseerd en heeft geleid tot voordelen op investeringsprojecten, zoals diverse projecten uit het fietsplan, ondertunneling Laan der VN, herinrichting woonomgeving en het opheffen van de risicoafdekkingen ISV en Fast Ferry. De resultaten zijn het gevolg van een scherpere sturing op de inhoud van projecten, betere samenwerking binnen de organisatie en aanbestedingsvoordelen. 7. Kosten dagelijks bestuur De kosten en inkomsten die verantwoord worden onder het thema dagelijks bestuur kennen een complex aan verschillen die leiden tot een gesaldeerd positief resultaat van € 1,6 miljoen. Het positieve resultaat m.n. uit extra niet of onvoldoende geraamde baten. Denk hierbij aan een extra subsidie voor Drechtsteden Digitaal, een uitkering inzake verzekeringen n.a.v. een gerechtelijke uitspraak en een innovatieve besparing bij het ingenieursbureau die ook aan de batenkant in het resultaat tot uiting komt. 8. Gemeentefonds De omvang van het gemeentefonds is gekoppeld aan de rijksbegroting. Hogere rijksuitgaven leiden daarmee tot een stijging van het gemeentefonds en omgekeerd. Dergelijke ontwikkelingen zijn voor de gemeente autonoom en niet op voorhand te voorzien. Belangrijkste aspecten die hebben geleid tot dit resultaat zijn een lagere uitkering van de behoedzaamheidsreserve, een positieve verrekening voorgaande jaren, een lagere accresontwikkeling en tot slot een neerwaartse bijstelling van de parameter bijstandsgerechtigden. 9. Voorziening oninbaarheid belastingvorderingen Vanuit de voorziening oninbaarheid belastingvorderingen is € 0,6 miljoen vrijgevallen als gevolg van verlaging van het percentage van de totale belastingopbrengst die werd gereserveerd voor dubieuze debiteuren. Daarnaast zijn er, onder andere door woningtoename, meer belastingopbrengsten gegenereerd. 10. Bedrijfsvoering Stad Binnen het thema bedrijfsvoering stad worden diverse administratief technische zaken afgehandeld. Na bestemming is er sprake van een negatief saldo van € 1,6 miljoen. Dit resultaat is m.n. tot stand gekomen door de afwikkeling van de rekening courant woonwagencentrum, verwerking van GSBIII middelen, het saldo van de kostenplaatsen, mutaties m.b.t. het renteschommelfonds en de afhandeling van stelposten. In hoofdstuk 3 is een uitgebreide analyse opgenomen.

2.5.4

Lokale lastendruk

Op het gebied van de lokale lasten voert onze gemeente een terughoudend tarievenbeleid. Dit komt vooral tot uitdrukking in de zogenaamde woonlasten. Tot de woonlasten worden gerekend de OZB, rioolrechten en de afvalstoffenheffing. De woonlasten vormen het grootste deel van de opbrengst uit de gemeentelijke heffingen en daarmee grotendeels de lokale lastendruk. De ontwikkeling van de woonlasten in Dordrecht over de afgelopen jaren is weergegeven in de volgende tabel.


Pagina 19 van 289

2005 166,45 133,16 63,97 82,56 224,76

2006 169,12 0,00 64,93 83,76 228,12

Totaal 617,55 639,72 670,90 % stijging/afname tov vorig jaar 3,6% 4,9% % stijging exclusief OZB-gebruiker (voor juist vergelijk)

545,93 -18,6% 1,5%

OZB-eigenaar OZB-gebruiker Rioolrecht-eigenaar Rioolrecht-gebruiker Afvalstoffenheffing

2003 157,44 133,46 55,21 71,28 200,16

2004 157,84 134,01 59,63 77,04 211,20

Vanaf 2006 volgen de tarieven de verwachte kostenontwikkeling. Uit bovenstaande tabel volgt dat de woonlasten in Dordrecht in 2006 met 18,6% zijn afgenomen ten opzichte van het jaar daarvoor. Dit is grotendeels veroorzaakt door de afschaffing van de gebruikersheffing op woningen waardoor de gemiddelde woonlasten met circa 20% afnemen. Exclusief de verlaging van de woonlasten door afschaffing van het gebruiksdeel van woningen is het effect een toename van 1,5%. Uitgangspunten woonlasten Bij de berekening van de woonlasten zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. Er wordt uitgegaan van een eigen woning die wordt bewoond door een gezin. De gemiddelde woningwaarde in Dordrecht is conform de systematiek van het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) berekend op € 151.000. Voor 2006 is besloten tot de volgende verhogingen: ¾ Onroerende zaakbelastingen + 1,5% ¾ Rioolrechten + 1,5% ¾ Afvalstoffenheffing + 1,5%


Pagina 20 van 289

3. Begrotingsprogramma’s 3.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt verantwoording afgelegd over de in 2006 uitgevoerde activiteiten en geleverde producten. Deze zijn beleidsmatig gecategoriseerd naar de themadoelstellingen waaraan zij hebben bijgedragen. Daarmee is het jaarverslag 2006 ingedeeld volgens de door de Raad vastgestelde indeling naar programma’s en thema’s en is zo als het ware een spiegel van de programmabegroting 2006. Bij de presentatie van de verantwoording van de begrotingsprogramma’s en de daaronder vallende thema’s, wordt per programma en thema antwoord gegeven op de drie W-vragen: 1. Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt tot nu toe? 2. Wat hebben we ervoor gedaan? 3. Wat heeft het gekost? Bij elk begrotingsprogramma vindt u aan het begin een beschrijving van wat we willen bereiken in de periode tot 2010. Daarna maken we de balans op. Met de meest recente cijfers wordt beschreven wat we hebben bereikt tot nu toe. Vervolgens vindt u een tabel met daarin de te bereiken maatschappelijke effecten (outcome). Helaas kunnen we op veel van de in 2006 gepresenteerde indicatoren geen voortgang melden aangezien er nog geen meting heeft plaatsgevonden. Daarom vindt u in dit jaarverslag veelal gegevens over het jaar 2005. Dit is immers het meest recente jaar waarin veel van de metingen - zoals bijvoorbeeld de vijfde monitor Leefbaarheid & Veiligheid - zijn uitgevoerd. Veel volgende metingen vinden plaats in 2007. Voor zover die beschikbaar zijn, zijn deze opgenomen maar dit was vaker niet dan wel het geval. Waar mogelijk doen we wel een onderbouwde inschatting van de ontwikkeling op indicatoren, daarbij past echter de aantekening dat daaraan geen methodologisch verantwoorde onderzoekssystematiek ten grondslag ligt. Vervolgens is bij elk thema aangegeven welke activiteiten, prestaties en projecten zijn uitgevoerd (output / wat hebben we ervoor gedaan?) om de beoogde effecten te realiseren. Ook wordt bij elk thema aangegeven welke producten deel uitmaken van het thema en welke kosten met het thema gemoeid waren (wat heeft het gekost?). GSB In de begroting 2006 was het regionaal Meerjaren Ontwikkelingsprogramma 2005-2009 (rMOP) als inhoudelijk richtinggevend beleidsdocument, verwerkt. Het rMOP vormt de basis voor de resultaatafspraken met het Rijk met betrekking tot het Grotestedenbeleid en het (regionaal) Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing. Het Dordtse Grotestedenbeleid is in dit jaarverslag op verschillende plekken terug te vinden. Een totaaloverzicht is te vinden in de bijlagen. Bij de totstandkoming van het convenant is uitgegaan van een totale budgettaire omvang van € 80 miljoen. Door toevoeging van een aantal regelingen zal de totale omvang gedurende de komende periode hoger uitvallen. Deze middelen zijn verdeeld over drie Brede Doel Uitkeringen (BDU) en worden over een periode van vijf jaren uitgekeerd. Jaarverslag Dordrecht 2006

Pagina 21 van 289

3.2

Algemeen

Deze verantwoording is deels gebonden aan wettelijke voorschriften. Per 2004 is het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) ingevoerd met als belangrijkste doelstelling transparantie in de verslaglegging. De huidige presentatie en analyse van het resultaat in dit hoofdstuk komt hieruit voort. Belangrijkste aspect is dat er een resultaat wordt gepresenteerd zonder hierbij de mutaties in de reserves en voorzieningen te betrekken. Het BBV beoogt op deze wijze een zuiver resultaat van lasten en baten uit de normale bedrijfsuitoefening – het resultaat voor bestemming – te presenteren. De volgende tabel geeft de programmabegroting en –rekening op het niveau van de programma’s. Bedragen x € 1.000


Begroot 20.307 132.933 124.461 78.423 43.278 24.352 38.999 462.753


Verschil 5.313 -652 -1.633 16.801 19.057 608 -685 38.809

Begroot 4.009 68.599 84.968 36.976 15.057 186.741 19.844 416.193


Mutaties in reserves Mutatie reserves

Baten Werkelijk 994 70.039 85.953 28.827 21.786 187.941 22.060 417.599

Verschil -3.015 1.440 985 -8.149 6.730 1.200 2.216 1.407 40.216


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 163.075 116.935 -46.140 -19.119

Resultaat na bestemming

21.097

In 2006 heeft de gemeente in totaal € 424 miljoen uitgeven, procentueel als volgt verdeeld over de programma’s (beleidsterreinen):

Wonen en Leefbaarheid 29%

Werk en Scholing 15% Ondernemerschap en Bereikbaarheid 6% Algemene Dekkingsmiddelen 6% Bestuur, Participatie en Dienstverlening 9% Veiligheid 4%

Sociale Infrastructuur 31%

Er is bij dit resultaat nog geen rekening gehouden met de financiële effecten van besluiten die niet in de boekhouding over 2006 tot uitdrukking komen. Deze financiële effecten worden onder uw aandacht gebracht door middel van de zogenaamde ‘technische resultaatbestemmingen’.


Pagina 22 van 289

3.3

Programma Veiligheid

Wat willen we bereiken in 2006-2010? Veiligheid is een voorwaarde voor de kwaliteit van het leven van burgers en voor de aantrekkelijkheid van de stad. Het Integrale Veiligheidsprogramma (IVP) voor de gemeente Dordrecht is het uitgangspunt van het veiligheidsbeleid. Met dit programma willen we samen met de veiligheidspartners de sociale en fysieke veiligheid verbeteren; minder criminaliteit en een afname van het persoonsgebonden slachtofferschap, maar ook een toename van de verkeersveiligheid en externe veiligheid. Het College blijft in haar Meerjarenprogramma 20062010 streven naar een toenemende veiligheid in de stad. Wat hebben we bereikt tot nu toe? Dordrecht wordt veiliger. Dit wordt gestaafd door verschillende cijfers over de afgelopen jaren. Over 2006 zijn niet alle cijfers beschikbaar omdat de gegevens uit de 2-jaarlijkse monitor leefbaarheid en veiligheid pas later in 2007 bekend zullen zijn, maar uit de cijfers die we hebben lijkt het dat we ten minste op hetzelfde niveau blijven. Zo zijn de aangiftecijfers in de afgelopen jaren (2006: 8.000 aangiften, 2003: 12.100) gedaald (ten opzichte van 2005 gelijk gebleven) en stijgt het ophelderingspercentage van delicten/misdrijven. Veel delicten worden gepleegd door een relatief kleine groep veelplegers. Bij deze groep zien we een lichte afname van 132 in 2004 tot 120 eind 2006 (91 volwassen veelplegers en 29 jeugdige veelplegers). Het verbeterde veiligheidsgevoel laat zich verder deels verklaren doordat de Dordtenaar minder vaak het slachtoffer is geworden van specifieke delicten, zoals vermogensdelicten (diefstal, vernieling, inbraak) en dreigingen (drugsoverlast, bedreigingen, geweld, roof, etc.). In de afgelopen periode deden minder mensen aangifte van een vermogensmisdrijf (-21%) of een misdrijf tegen de openbare orde. Daarentegen deden wel meer mensen aangifte van een geweldsmisdrijf (+14%). De Politie geeft aan dat ook het aantal vernielingen is gestegen. Dat Dordrecht de laatste jaren veiliger is geworden uit zich ook in een stijgend gevoel van veiligheid bij burgers. Het aantal burgers dat zich soms onveilig voelt in de stad is gedaald van 38% in 2003 naar 32% in 2005. Daarmee is Dordrecht een van de veiliger grote gemeenten in de 27 grootste steden (G27). Op dit moment is nog niet vast te stellen of deze trend zich heeft doorgezet. Een zorgwekkende ontwikkeling is dat het aantal jeugdige delictplegers (jongeren tussen de 12 en 24 jaar) eind 2006 weer is gestegen tot 1.216. Overigens is ook landelijk een toename te constateren. Met het oog op de ambitie die we als college hebben, trachten we de komende tijd deze toename om te buigen. We hebben daarvoor in de begroting 2007 diverse maatregelen opgenomen. Voorbeelden daarvan zijn het versterken van de sluitende aanpak van jeugdproblematiek en het inrichten van een leer-werk-leefinstituut.


Pagina 23 van 289

PROGRAMMA VEILIGHEID outcomedoelstelling

outcome-indicator

2004

2005

2006

bron

verbeteren subjectieve veiligheid

rapportcijfer veiligheid in de buurt

6,6 (2003)

6,7

_

Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007

onveiligheidsgevoel in het algemeen

38% (2003)

32%

_


onveiligheidsgevoel in eigen buurt

28% (2003)

23%

_


indicatorscore vermogensdelicten

4.9 (2003)

4.3

_


1.5 (2003)

1.2

_


overdag 66% avond 38% (2003)

_

_

indicatorscore dreiging

veiligheidsgevoel jongeren overdag en 's avonds

verbeteren objectieve veiligheid

criminaliteitsdruk (aantal door de politie geregistreerde aangiften op aantal inwoners van 15 jr. en ouder)

8,3% (8.080 aangiften)

8,3% (8.077 aangiften)

Criminaliteitsstatistiek Politie Zuid-Holland Zuid

27% (2003)

_

_

Politiemonitor: laatste monitor geen cijfers Dordrecht (alleen regio), toekomst nog onduidelijk

vd 42% gd 7% totaal 44%

_

geweldsdelicten en totaal

vd 48% gd 10% totaal 48% (2003)


aantal jeugdige delictplegers

1.266 (1/1/2005)

1.176 (1/1/2006)

1.216 (1/1/2007)

Afd. OOV

aantal veelplegers

132 (1/1/2004)

129 (1/7/2005)

120 (zeer actieve veelplegers, 1/1/2007)

Bureau Veelplegers

rapportcijfers veiligheid op het schoolplein en in de school

schoolplein: 7,9 in school: 8,3

_

schoolplein: 8,1 in school: 8,3

persoonsgebonden slachtofferschap slachtofferschap vermogensdelicten,

verbeteren veiligheid op scholen voortgezet onderwijs

10,4% (10.061 aangiften)

Jongerenmonitor (SGB): volgende meting 2007


_ _

Veiligheidsbeleving op school (SGB)

Pagina 24 van 289

Wat heeft het gekost? Programma Veiligheid Thema Fysieke veiligheid Integrale veiligheid Sociale veiligheid Verkeersveiligheid

Bedragen x € 1.000

Begroot 12.884 322 3.709 3.393 20.307

Lasten Werkelijk 10.381 302 3.144 1.167 14.994

Verschil 2.503 20 565 2.225 5.313




Begroot 3.283 0 566 160 4.009

Baten Werkelijk 86 0 622 285 994

Verschil -3.197 0 56 125 -3.015 2.298

Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 97 15 81

Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 3.710 1.102 -2.608 -2.527 -228

Pagina 25 van 289

1. Thema Sociale Veiligheid De activiteiten binnen het thema Sociale Veiligheid dragen bij aan het verbeteren van de objectieve veiligheid, wat het veiligheidsgevoel doet toenemen. Sociale veiligheid is belangrijk voor de leefbaarheid in de stad en de wijken. Wat hebben we ervoor gedaan? In het kader van het Grote Stedenbeleid (GSB) heeft de gemeente Dordrecht een aantal prestatie-afspraken gemaakt met het Rijk op het gebied van de sociale veiligheid. Stationsomgeving Met het in maart 2006 afgesloten Lokaal Veiligheids Arrangement (LVA) voor de drie Dordtse stationsgebieden geeft Dordrecht invulling aan het Landelijke Aanvalsplan Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer. De betrokken partijen: gemeente Dordrecht, Nederlandse Spoorwegen, Politie Zuid-Holland Zuid, Openbaar Ministerie, Stadsvervoer Dordrecht en Connexxion, maken in dit arrangement gezamenlijke afspraken over maatregelen die de sociale veiligheid in en rond de Dordtse stations bevorderen. Tevens is er regelmatig overleg tussen gemeente en NS over het "schoon en heel" houden van de stationsomgeving. Na een proef met cameratoezicht bij het station is sinds 2005 permanent cameratoezicht ingevoerd in het gebied, zowel in de openbare ruimte als in het eigen gebied van de NS. Bij de toekomstige herinrichting van het stationsgebied (start gepland eind 2007) is het verbeteren van de sociale veiligheid een belangrijk aandachtspunt. Wijkveiligheid Het inzetten van Stadswachten in alle wijken is conform de GSBafspraak uitgevoerd. In 2006 hebben we zelfs meer toezicht kunnen inzetten in de wijken, onder andere door een flinke instroom bij het leerbedrijf. Naast de inzet van zo’n 36 reguliere Stadswachten zijn gedurende het jaar 30 personen via een leer- of reïntegratietraject ingestroomd. Hiermee hebben we nu al ruimschoots voldaan aan de GSB-doelstelling tot 2010 “inzetten van 55 Stadswachten in 11 wijken”. Daarnaast is in het kader van wijkveiligheidsprojecten met succes ingezet op het faciliteren van burgerinitiatieven ter bevordering van de veiligheid in de wijken, zoals de pilot met buurttoezicht, waarbij burgers worden ingeschakeld bij het signaleren van incidenten (bijvoorbeeld criminaliteit en vernielingen). Veilig Wonen Van de ruim 52.000 woningen in Dordrecht zijn er tot en met 2006 1055 bestaande woningen voorzien van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. In 2006 zijn 140 nieuwbouwwoningen en 429 bestaande woningen getoetst aan het keurmerk. Dit is minder dan aanvankelijk was geraamd. De voorheen gehanteerde aanpak Veilig Wonen, het gedurende twee maal per jaar aanschrijven van bewoners in een bepaald gebied, bleek in relatie tot de beoogde doelstelling niet tot het gewenste resultaat te leiden. Daarom is gekozen voor een campagneaanpak voor de hele stad met daaraan gekoppeld een onderzoek naar de veiligheid van bestaande woningen.


Pagina 26 van 289

Het beleid met betrekking tot overlastpanden wordt momenteel geëvalueerd. Binnen de beperkte beschikbare capaciteit is er vanuit verschillende disciplines geacteerd op dit dossier. Activiteiten hebben zich daarom gericht op de noodzakelijk te nemen maatregelen. Om tot een succesvollere aanpak te komen, wordt de komende periode ingezet op een sterkere centrale regie. In 2006 zijn er 92 meer taakstraffen (totaal 682) bij bureau HALT uitgevoerd dan was geraamd. Opvang en hulpverlening Tevens in het kader van het GSB is op basis van een nulmeting (2004) een ambitie geformuleerd om de gemiddelde verblijfsduur in de maatschappelijke opvang omlaag te brengen. In 2009 dient de gemiddelde verblijfsduur in de 24-uursopvang met 25% te zijn verlaagd; in de overige opvang blijft de gemiddelde verblijfsduur gehandhaafd. Gegevens over de gemiddelde verblijfsduur in 2006 zijn nog niet voorhanden. In 2006 zijn 294 plaatsen in de maatschappelijke opvang gerealiseerd. Dit aantal blijft redelijk stabiel, in 2005 waren 296 plaatsen gerealiseerd. Het aantal geregistreerde overlastgevenden is op het moment van totstandkoming van dit jaarverslag nog niet bekend. De nazorg van veelplegers is in 2006 een voortdurend punt van aandacht geweest. Gedurende het jaar is een inhaalslag gemaakt met het toewijzen van casemanagers aan cliënten. Aan 45 van alle volwassen veelplegers is inmiddels een casemanager gekoppeld. In 2006 zijn totaal 91 veelplegers geregistreerd en hebben 31 veelplegers deelgenomen aan een nazorgtraject. Gezien de daling in het aantal lijkt de aanpak effectief. Een adequate huisvesting van veelplegers na detentie bleek in de praktijk lastig te realiseren. In december 2006 is besloten om een extra woonhuisvoorziening voor de opvang van veelplegers te creëren (het zgn. Tussenhuis). Met de GGD en Stichting Blijf van m’n Lijf zijn afspraken gemaakt om de integrale aanpak van huiselijk geweld te borgen, zowel in het hulpverleningsaanbod als in het registratiesysteem. Met ingang van 2006 is het meldpunt voor huiselijk geweld omgevormd tot het Meld- en Adviespunt Huiselijk Geweld. Op allerlei fronten is gewerkt aan deskundigheidsbevordering. Om de bewustwording van de bevolking over huiselijk geweld en de bekendheid van de aanpak ervan te vergroten, is er ruime aandacht aan besteed in de media. Het aantal eerste en herhaalde meldingen van huiselijk geweld is op het moment van totstandkoming van dit jaarverslag nog niet bekend. Het aantal aanmeldingen bij het Jeugd Preventie Team (JPT) was in 2006 in de Regio Zuid-Holland Zuid vergelijkbaar met voorgaande jaren. In 2006 zijn 589 jongeren aangemeld, waarvan 188 uit Dordrecht. In samenwerking met Bureau Jeugdzorg is gewerkt aan het samenstellen van een JPT-Handboek. Vaststelling van het handboek volgt in 2007. Om kinderen en jongeren ongecompliceerd te kunnen laten opgroeien, is het voorkomen en gericht aanpakken van jeugdproblematiek van belang. Verschillende betrokken partijen hebben hun hulpverleningsaanbod op elkaar afgestemd om zo vorm en inhoud te geven aan het preventieplan Veilig Opgroeien (in het kader van Communities that Care). Door de handen ineen te slaan is een ketensamenwerking op-


Pagina 27 van 289

gezet waardoor in een vroegtijdig stadium problemen bij kinderen en jongeren opgespoord kunnen worden. Met het Expertisecentrum JSO (Jeugd, Samenleving en Opvoeding) is overleg gevoerd over de inzet van hun programma “Ouders van Tegendraadse Jeugd” binnen de jeugdpreventie. Het betrekken van ouders in de begeleiding van jongeren en het groepsgewijs aanbieden van opvoedingsvaardigheden kan een belangrijke aanvulling zijn op de huidige werkwijze van het JPT. In het algemeen kan gezegd worden dat de ernst van de problematiek van de bij het JPT aangemelde jongeren steeds verder toeneemt. Achter “lichte aanmeldingen” gaat geregeld ernstiger problematiek schuil. Bovendien blijkt dat er minder snel dan voorheen ingegaan wordt op het hulpverleningsaanbod. Scholen spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen. Vanuit het Jongerenwerk van de Dordtse Welzijnsorganisatie zijn schooldebatten georganiseerd op scholen van voortgezet onderwijs, o.a. op het terrein van zorg en hulpverlening en de zgn. “loverboyproblematiek”. In 2005 is voor alle scholen een veiligheidsscan uitgevoerd. In 2006 zijn op enkele schoollocaties extra maatregelen genomen (cameratoezicht) om de veiligheidssituatie verder te verbeteren. Dat de veiligheidssituatie op scholen is verbeterd, blijkt uit het Veiligheid Belevingsonderzoek 2006. De veiligheid op school wordt gewaardeerd met het rapportcijfer 8,3 en de schoolomgeving met een 8,1. Wat heeft het gekost? Thema Sociale veiligheid Product Huiselijk geweld Jeugdpreventie Openbare orde Risicogebieden Veelplegers


Begroot 148 416 242 2.683 221 3.709

Lasten Werkelijk 166 409 241 2.240 89 3.144

Verschil -18 7 1 443 132 565

Begroot 115 39 0 412 0 566

Baten Werkelijk 133 39 0 440 10 622



Verschil 18 0 0 28 10 56 622


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 421 421 0 0


622

Op het thema Sociale veiligheid is een positief resultaat te constateren van € 622.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren: Analyse resultaat 1. GSB III: Risicogebieden en Veelplegers 2. Leer- en reïntegratiebedrijf 3. Overig


Inc/Struct Inc/Struct Inc/Struct Incidenteel

Verschil Lasten 568 58 -61 565

Verschil Baten

Verschil Reserves

56 56

0

Pagina 28 van 289

1. GSB III: Risicogebieden en Veelplegers Op het meerjarige GSB III-SIV budget is een onderuitputting van € 568.000. De uitgaven in het kader van GSB III vinden gefaseerd plaats, waarbij in de beginfase van de nieuwe GSB-periode (20052010) de plannen vooral gedefinieerd en uitgewerkt moeten worden, waarna in de volgende periode de plannen tot daadwerkelijke uitvoering komen. Met de vaststelling van het IVP2 is de planvorming afgerond en kan worden overgegaan tot uitvoering van de activiteiten. Dit betekent dat het nog niet gerealiseerde budget in de volgende jaren gerealiseerd zal worden. 2. Leer- en reïntegratiebedrijf Door een lagere instroom van kandidaten voor het leer- en reïntegratiebedrijf zijn er minder kosten gemaakt voor o.a. uniformen, opleidingen en stagevergoedingen. Dit resulteert in een voordeel van € 58.000. 3. Overig Dit betreft diverse kleine(re) onder- en overschrijdingen.


Pagina 29 van 289

2. Thema Fysieke veiligheid Dordrecht behoort tot de meest risicovolle gemeenten voor wat betreft de externe veiligheid. Dit komt door de ligging van de stad aan een druk knooppunt van weg-, spoor- en waterverbindingen, met gevaarlijke transporten en industriële risico’s vlakbij woonwijken en de oude Binnenstad. De activiteiten binnen het thema Fysieke veiligheid dragen bij aan het voorkomen, reduceren en beheersen van fysieke veiligheidsrisico’s. Wat hebben we ervoor gedaan? Rampenbestrijding Rampenbestrijding heeft te maken met het beperken van risico’s van rampen en grootschalige incidenten, het zorgdragen voor een actueel rampenplan, de preparatie van hulpverleningsdiensten en de gemeentelijke ondersteunende diensten. De georganiseerde hulpverleningsdiensten, zoals Brandweer, Politie, GGD en de gemeente Dordrecht houden geregeld multidisciplinaire oefeningen om adequaat te kunnen optreden en handelen indien zich een ramp zou voordoen. Het nieuwe oefenterrein op de Dordtse Kil III is in gebruik genomen. In 2006 hebben er totaal 4 multidisciplinaire rampenoefeningen plaatsgevonden. Daarnaast zijn veel oefeningen gehouden bij bedrijven en zorginstellingen en is extra aandacht besteed aan de detentieboot. De paraatheid van de repressieve functies is ook in 2006 voor 100% ingevuld en geborgd. In 2006 is een inhaalslag gemaakt op de aanvalsplannen en bereikbaarheidskaarten, waarmee de achterstanden zijn weggewerkt. Alle plannen zijn geactualiseerd en gedigitaliseerd. Ook op de gebruiksvergunningen is een inhaalslag gemaakt en in 2006 afgerond. Daarnaast is gestart met de revisie van de reeds afgegeven gebruiksvergunningen (categorie prio 1 en 2). De Brandweer toetste ook in 2006 alle Ruimtelijke Ontwikkelingsplannen aan de brandveiligheidsvoorschriften en adviseerde hierover bij planvormingen. Lange tijd is gesproken over een locatie voor een tweede uitrukpost van de Brandweer. Uiteindelijk is besloten het Leerpark als locatie hiervoor aan te merken. De tweede uitrukpost moet uiterlijk per 1 januari 2009 operationeel zijn. Met andere hulpverleningsdiensten wordt onderzocht of tot de bouw van een multifunctionele hulpverleningspost kan worden overgegaan. Externe veiligheid Het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid en ontwikkelingsmogelijkheden van de stad. Het Rijk wil de belangen van vervoer, ruimtelijke ontwikkeling en veiligheid in evenwicht brengen. In het kader van de externe veiligheid neemt Dordrecht dan ook actief deel aan het zogenoemde rijksproject basisnet. Met het basisnet wordt beoogd de permanente spanning tussen externe veiligheid en ruimtelijke ontwikkeling weg te nemen. Met het basisnet als uitgangspunt is in 2006 de nota Inzet externe veiligheid tot stand gekomen, waarin is aangegeven hoe en langs welke wegen de gevolgen van het basisnet voor de stad zo klein mogelijk worden gehouden. Daarnaast zijn met de Provincie Zuid-Holland diverse gesprekken gevoerd om tot oplossingsrichtingen te komen voor de situatie rondom de Merwehal.


Pagina 30 van 289

In mei 2006 bracht staatssecretaris Van Geel (Ministerie VROM) een bezoek aan de spoorzone in Dordrecht. Hij gaf het startsein voor het project Uitvoering Maatregelen Externe Veiligheid Spoorzone, waarvoor hij € 15 miljoen beschikbaar stelde. Met het project kan de veiligheid in het gebied tussen rangeerterrein Kijfhoek bij Zwijndrecht en de Moerdijkbrug worden verbeterd. In 2006 is een aantal maatregelen uitgevoerd. Verder zijn in het kader van de risico-inventarisatie in 2006 de noodzakelijke gegevens via de Milieudienst Zuid-Holland Zuid aangeleverd bij de Provincie Zuid-Holland. Via de website van de gemeente kunnen burgers de risicokaart van de Provincie raadplegen. Wat heeft het gekost? Thema Fysieke veiligheid


Product Brandweer Externe veiligheid Rampenbestrijding

Begroot 12.660 110 114 12.884

Lasten Werkelijk 10.144 127 110 10.381

Verschil 2.516 -17 4 2.503

Begroot 3.212 71 0 3.283

Baten Werkelijk 0 86 0 86


Verschil -3.212 15 0 -3.197 -694





-612

Het thema Fysieke Veiligheid kent een negatief resultaat van € 694.000 voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een negatief resultaat van € 612.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Arbeidsvoorwaarden 2.Voorbereiding regionalisering 3. Multidisciplinair oefenen 4. Saldering administratieve systemen 5. Overig

Inc/Struct Structureel Incidenteel Structureel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -485 -250 98 3.197 -57 2.503

Verschil Baten

Verschil Reserves

-3.212 15 -3.197

81 81

1. Arbeidsvoorwaarden Brandweer De wijziging van de FLO-regeling voor functionarissen in een bezwarende functie heeft geleid tot een kostenstijging voor de levensloopregeling van 12%, in casu € 245.000. Daarnaast is de arbeidsduur van brandweerpersoneel teruggebracht van 54 naar 48 uur per week met terugwerkende kracht per 1 juni 2006. Dit resulteert in een nabetaling van € 240.000.


Pagina 31 van 289

2. Voorbereiding regionalisering Door de overgang van het personeel van de gemeente Dordrecht naar de regio Zuid/Holland/Zuid is het verlof van het personeel per 31 december 2006 afgekocht (€ 250.000). 3. Multidisciplinair oefenen In 2006 hebben multidisciplinaire oefeningen plaatsgevonden die onderdeel zijn van het regulier oefenprogramma van de brandweer. Hierdoor is het oefenbudget rampenbestrijding in 2006 nauwelijks aangewend, wat heeft geleid tot een voordeel van € 98.000. 4. Saldering administratieve systemen De brandweer maakt gebruik van een ander administratief systeem dan de gemeente. Als gevolg hiervan worden de cijfers van de brandweer gesaldeerd in het gemeentelijke administratieve systeem. Dit geeft begrotingstechnische afwijkingen, die per saldo resultaat neutraal zijn. 5. Overige De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 32 van 289

3. Thema Verkeersveiligheid De activiteiten binnen het thema Verkeersveiligheid dragen bij aan de verbetering van de fysieke veiligheid en daarmee een afname van verkeersonveilige situaties en vermindering van het aantal verkeersslachtoffers. Wat hebben we ervoor gedaan? De activiteiten rond het verkeersveiligheidsbeleid werden grotendeels uitgevoerd in het kader van het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid en in samenwerking met Veilig Verkeer Nederland (VVN). Dit betreft met name VVN-campagnes en verkeerseducatie. Zo heeft Dordrecht in 2006, voor het eerst, actief deelgenomen aan de campagne “Wij gaan weer naar school”. Daarnaast werd de verkeersveiligheid in Dordrecht in beeld gebracht, waarbij gebruik is gemaakt van verkeerstellingen en verkeersveiligheidsanalyses. Het doel van wijkverkeersplannen is het verminderen van het aantal ongevallen door middel van onder andere snelheidsbeperking en de concentratie van verkeer op de hoofdwegen. Er zijn verschillende voorbeelden van maatregelen te noemen. Op de Mauritsweg, Mariastraat en een deel van de Dubbelsteijnlaan Oost zijn rode fietsstroken aangelegd. Het aanbrengen van fietsstroken in de wijken Wielwijk, Crabbehof, Dubbeldam, Stadspolders en de Staart is voorbereid en wordt in 2007 uitgevoerd. Zo ook de uitvoering van snelheidsremmende maatregelen in de Dordtse Hout en de aanpassing van het kruispunt Thorbeckeweg-De Savornin Lohmanweg. De voorbereidingen voor de aanpassingsmaatregelen op de Gravensingel, Eikenlaan en Burgemeester Jaslaan zijn afgerond. Vanwege bezwaren- en beroepenprocedures zijn de werkzaamheden uitgesteld tot het 2e kwartaal 2007. Bij de evaluatie van de wijkverkeersplannen heeft de Gemeenteraad besloten dat een aantal kruispunten en drempels die knelpunten opleverden voor de verkeersveiligheid nader bezien moest worden. In de wijken Dubbeldam, Sterrenburg en Krispijn zijn drempels en wegversmallingen verwijderd. Ook zijn enkele kruispunten aangepast. Eind 2006 is het evaluatierapport van het wijkverkeersplan Binnenstad uitgekomen. Hieruit blijkt dat belangrijke doelstellingen zijn gerealiseerd, maar er nog diverse verbeteringen kunnen worden aangebracht. Uit de evaluatie vloeien tal van maatregelen voort, die de toegankelijkheid voor bewoners en ondernemers moeten verbeteren. In het voorjaar 2007 zullen de definitieve wijzigingsvoorstellen, gebaseerd op de uitkomsten van het evaluatierapport, worden vastgesteld en tot uitvoering gebracht. Verkeersmaatregelen voor de Schil worden meegenomen in de besluitvorming over het wijkverkeersplan 19e Eeuwse Schil. In 2006 zijn de nieuwe parkeermaatregelen voor de Binnenstad en 19e Eeuwse Schil voorbereid om de in de loop der jaren ontstane parkeerproblemen op te lossen. Het vernieuwde parkeerbeleid is met ingang van 1 januari 2007 van kracht (zie ook het programma Ondernemerschap en Bereikbaarheid). In 2004 is gestart met de ontwikkeling van een verkeersplan Buitengebied. Het was de bedoeling dat dit verkeersplan in 2006 zou wor-


Pagina 33 van 289

den overgedragen aan het waterschap Hollandse Delta als beheerder van de wegen in het buitengebied. Deze overdracht heeft niet plaatsgevonden, omdat nog onduidelijkheid bestaat over de door het waterschap uit te voeren verkeersmaatregelen in het gebied. Wat heeft het gekost? Thema Verkeersveiligheid


Product Wijkverkeersplannen

Begroot 3.393

Lasten Werkelijk 1.167

Verschil 2.225

3.393

1.167

2.225

Begroot 160

Baten Werkelijk 285

Verschil 125

160

285

125



2.351 Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 15 15 0

Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 2.986 378 -2.608 -2.608


-257

Op het thema Verkeersveiligheid is een positief resultaat te constateren van € 2,35 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een negatief resultaat van € 257.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren: Analyse resultaat 1. Wijkverkeersplan Binnenstad 19e eeuwse schil 2. Wijkverkeersplan Groenmarkt 3. Wijkverkeersplan Algemeen 4. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -304 1.225 1.239 65 2.225

Verschil Baten

Verschil Reserves

-30 155

-1.195 -1.335 -78 -2.608

125

1. Binnenstad 19e eeuwse schil In 2006 zijn veel voorbereidende werkzaamheden verricht voor het wijkverkeersplan 19e eeuwse schil. In de kadernota 2006 is hiervoor geld gereserveerd. Op basis van de vastgestelde beleidsuitgangspunten en basismaatregelen, wordt er in 2007 een raadsvoorstel ingediend voor de definitieve plannen en de kosten hiervoor. De gemaakte voorbereidingskosten zullen in dit voorstel worden meegenomen. 2. Groenmarkt Het werk is in 2006 aanbesteed en ingepland. Realisatie vindt plaats in 2007. Het betreft een meerjarig krediet, bekostigd uit de reserve Strategische Investeringen. Er is ook minder uit deze reserve onttrokken, waardoor het te besteden bedrag beschikbaar blijft voor 2007. 3. Wijkverkeersplannen algemeen Naast de hierboven genoemde plannen, wordt er aan veel wijkverkeersplannen tegelijk gewerkt. Deze zijn meerjarig gebudgetteerd en lopen in 2007 door. Het gaat om een grote hoeveelheid wijkverkeersplannen, waaronder Reeland, Staart, Krispijn, Crabbehof/Zuidhoven, Dubbeldam en Stadspolders. Omdat ruim € 1 miljoen nog niet tot besteding is gekomen, is er ook minder uit de reserve onttrokken. Hiermee blijven de budgetten beschikbaar in 2007.


Pagina 34 van 289

4. Thema Integrale veiligheid De activiteiten binnen het thema integrale veiligheid dragen bij aan de subjectieve, objectieve en fysieke veiligheid. Wat hebben we ervoor gedaan? In juli 2006 is de eindmeting van het eerste Integrale Veiligheids Plan (IVP) afgerond en gepresenteerd in de veiligheidsmonitor 2006, op basis waarvan het IVP2 is opgesteld. Naar verwachting zal begin 2007 vaststelling plaatsvinden. In het verlengde van de doorstart van het programma Veiligheid en mede op initiatief van de Politie Zuid-Holland Zuid werd een aanvang gemaakt met de ontwikkeling van een gezamenlijk jaarprogramma van gemeente, politie en openbaar ministerie. Het gezamenlijke jaarprogramma zal begin 2007 worden doorontwikkeld tot een jaarlijks uitvoeringsprogramma voor het IVP2. Wat heeft het gekost? Thema Integrale veiligheid


Product Progr. begeleiding en procesveiligheid

Lasten Begroot Werkelijk 322 302 322

302

Verschil 20 20



Baten Begroot Werkelijk 0 0 0

0

Verschil 0 0 20


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 42 42 0 0 20

Het thema Integrale veiligheid sluit 2006 af met een positief resultaat van € 20.000. Het verschil wordt veroorzaakt door diverse kleinere verschillen, die hier niet nader verklaard zullen worden.


Pagina 35 van 289

3.4

Programma Sociale Infrastructuur

Wat willen we bereiken in 2006-2010? De kwaliteit van het leven van mensen wordt in belangrijke mate bepaald door de mate waarin ze meedoen aan de samenleving. De sociale (en culturele) infrastructuur, het geheel van organisaties, diensten, voorzieningen en betrekkingen maakt het mogelijk dat mensen in redelijkheid met elkaar kunnen leven en kunnen deelnemen aan de samenleving. Een adequate sociale en culturele infrastructuur draagt bij aan alle drie de kernambities uit het in 2006 nieuw vastgestelde MJP 2006-2010: een aantrekkelijke stad (ook voor middeninkomens en hogere inkomens), ondersteuning van kwetsbare groepen en een leefbare woonomgeving. De inzet op de sociale en de culturele kwaliteit wordt gekenmerkt door de begrippen 'deelname', 'samenhang' en 'verantwoordelijkheid'. Onze ambitie is om in 2010 het sociale voorzieningenpakket minstens gelijk te doen zijn aan het landelijk gemiddelde volgens de dan beschikbare landelijke normen. We willen dat 70% van de Dordtenaren en Drechtstedelingen tevreden is over het cultuuraanbod. We willen ook bereiken dat meer Dordtenaren meedoen aan de samenleving door meer lid te worden van organisaties, meer sport, minder sociaal geïsoleerden en meer actieve inzet in de buurt Wat hebben we bereikt tot nu toe? In Dordrecht was in 2005 sprake van een lichte toename van sociale participatie en sociale netwerken. Dordtenaren waren iets vaker lid van een organisatie, vrijwilliger of maken wat meer gebruik van vrijetijdsvoorzieningen waarin ontmoeting plaatsvindt. Aangezien onze inspanningen in 2006 op hetzelfde beleid gebaseerd zijn als in 2005 is onze voorzichtige verwachting dat deze trend zich heeft doorgezet. Nieuwe cijfers zijn in 2007 weer beschikbaar. Sport liet als enige een minder positieve ontwikkeling zien. Een opvallend hoog percentage van de Dordtenaren gaf aan zelfs nooit te sporten (49%). Gelet op onze doelstellingen moet overwogen worden om op het gebied van sportstimulering, waaraan in 2006 minder inwoners hebben deelgenomen, in volgende jaren de inzet te verhogen. Ten aanzien van de cultuurparticipatie heeft in 2005 een nulmeting plaatsgevonden. We kunnen daarom nog niet over de volle breedte vaststellen welke ontwikkeling daarin te zien is. Wel zien we in 2006 een grote en groeiende belangstelling voor fotografie, filmhuisvoorstellingen, museum en theaterbezoek. Dit wordt voor een groot deel beïnvloed door het toegenomen aanbod van voorstellingen en bijzondere activiteiten door cultuurinstellingen. We verwachten dat de impuls die met het Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 is gegeven aan cultuur vanaf 2007 ook in de cijfers tot uitdrukking zal komen. De Dordtse samenleving heeft een pluriform karakter. In Dordrecht is 18% van de bevolking van niet westerse afkomst. Van de jeugdigen onder 18 jaar is dit 22%, in sommige wijken zelfs 50%. Opvallend is dat allochtone inwoners gemiddeld lager zijn opgeleid, een lager inkomen hebben en minder vaak betaald werk hebben. Een positieve ontwikkeling is dat de tweede generatie een hogere opleiding heeft dan de eerste generatie, dat hun participatiegraad hoger is en dat de


Pagina 36 van 289

sociaal culturele afstand ten opzichte van autochtone inwoners geringer is. Desondanks blijkt dat de inkomenspositie van de tweede generatie in 2005 nauwelijks verschilt van de eerste generatie. De economische opleving in combinatie met de hogere maatschappelijke participatie kan een positieve invloed hebben op deze inkomenspositie. In 2007 hebben we daar nieuwe cijfers over. Onze inzet in 2006 was gericht op toenemende deelname van allochtonen aan verenigingen en sport en op meer ontmoeting tussen autochtonen en allochtonen. De activiteiten die in 2006 zijn georganiseerd laten zien dat daar voldoende mensen op af komen en dat we ook steeds verschillende belangstellenden zien. We verwachten dat dit op termijn ook effect zal hebben op de algemene participatiecijfers. De volgende integratiemonitor is beschikbaar in 2009. De Dordtse bevolking is over het algemeen tevreden (waardering 6,7) over de voorzieningen in de wijk. Positief ervaart men vooral het aanbod aan winkels voor de dagelijkse boodschappen, het basisonderwijs, de straatverlichting en het openbaar vervoer. Minder tevreden zijn Dordtenaren over jongerenvoorzieningen, speelvoorzieningen en voorzieningen voor ouderen. Op deze terreinen zijn in 2006 extra maatregelen genomen (bijv. ontwikkeling van woonservicezones voor ouderen). We verwachten de komende jaren een positief effect op de waardering van deze voorzieningen.


Pagina 37 van 289

PROGRAMMA SOCIALE INFRASTRUCTUUR outcomedoelstelling

outcomeindicator

versterken voorzieningenstructuur

rapportcijfer voorzieningenniveau tevredenheid over voorzieningen (winkels, openbaar vervoer, basis onderwijs, voorzieningen jongeren, e.d.)

tevredenheid jongeren over jongerenvoorz. (2003)

toename integratie

2004

2005

2006

bron

6,6 (2003)

6,7

_


winkels dagelijkse boodsch. 82%

winkels dagelijkse boodsch. 84%

speelmogelijkheden kinderen 41%

speelmogelijkheden kinderen 41%

straatverl. 74%

straatverl. 79%

groenvoorz. 66%

groenvoorz. 65%

ov 73%

ov 77%

onderhoud wegen/ fietspaden 60%

onderhoud wegen/ fietspaden 59%

basisonderw. 81%

basisonderw. 79%

jongerenvoorz. 16%

jongerenvoorz. 21%

parkeren 47%

parkeren 45%

buurthuis/wijkc. 48%

buurthuis/wijkc. 46%

ouderenvoorz. 42% sportvoorz. 57% (2003)

ouderenvoorz. 43% sportvoorz. 54%

buurtvoorz. 44%

_


_

_

uitgaansvoorz. 65% (2003)

Integratiemonitor 2005: volgende meting 2009

div. indicatoren (bijv. leefsituatieindex minderheden): % lid van organisaties totaal

_

totaal 82% en allochtonen 51%

_

% sporten in het afgelopen jaar

_


_

% onvoldoende maatschappelijke participatie

_


_

% interetnische vriendschappen / kennissen

_

autochtonen 41% en allochtonen 81%

_


Jongerenmonitor (SGB): volgende meting 2007

Pagina 38 van 289

Wat heeft het gekost? Programma Sociale Infrastructuur Thema Cultuurvoorzieningen Gezondheid Inkomen Integratie en Interculturalisatie Maatschappelijke voorzieningen Sport Vrijetijdsvoorzieningen Zorg

Begroot 15.153 4.000 68.454 2.174 18.108 6.471 3.832 14.741 132.933

Lasten Werkelijk 16.591 4.248 67.929 1.832 18.924 7.125 2.907 14.029 133.585

Verschil -1.438 -248 525 343 -817 -654 925 713 -652




Begroot 2.636 1.339 56.314 435 4.414 2.268 595 597 68.599

Bedragen x € 1.000 Baten Werkelijk Verschil 3.172 536 1.628 289 56.036 -278 296 -139 5.605 1.191 2.142 -125 718 123 441 -156 70.039 1.440 789


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 41.271 4.861 -36.410 -828 -39

Pagina 39 van 289

1. Thema Maatschappelijke voorzieningen De activiteiten binnen het thema Maatschappelijke voorzieningen dragen bij aan het realiseren van een sociale basisinfrastructuur op hoogwaardig niveau. Wat hebben we ervoor gedaan? Voorzieningen voor ouderen en gehandicapten Voor ouderen met een zorgbehoefte wordt als onderdeel van het actieprogramma ‘wonen, zorg en welzijn’gewerkt aan woonservicezones in de toekomstige wijk Stadswerven en in de bestaande wijk Dubbeldam. In 2006 zijn voor Stadswerven en Dubbeldam de programma’s van eisen opgesteld. In Nieuw Krispijn ligt het initiatief bij de zorginstellingen. In 2006 is voor gehandicapten ook uitvoering gegeven aan de nota ‘Dordrecht zonder drempel’. Dat houdt in dat bij aanleg en verandering van fysieke voorzieningen de belangen van gehandicapten voldoende betrokken worden. We noemen dat ook wel ‘inclusief beleid’. Voorzieningen voor Jeugd Het jongerenwerk is in 2006 vernieuwd overeenkomstig de notitie ‘jongerenwerk nieuwe stijl’. Het jongerenwerk wordt voortaan flexibel ingezet in plaats van het van tevoren voor langere tijd vast te leggen. De inzet gebeurt op basis van actuele signalen. De gemeente subsidieert verder de opvoedingsondersteuning. Daarbij is aangestuurd op een toename van het aantal doorverwijzingen door opvoedingsadviseurs naar cursussen opvoedingsondersteuning. In 2006 is het aantal doorverwijzingen toegenomen van 9 naar 19 (meer dan was beoogd). In 2006 is in Dordrecht West een activiteitenteam voor kinderwerk opgezet. Dit team heeft hoofdzakelijk gewerkt in Krispijn en heeft een aantal activiteiten in Wielwijk georganiseerd. In de zomervakantie is door 5000 kinderen hiervan gebruik gemaakt. Er zijn 26 keurmerken kinderopvang uitgereikt. 24 locaties voldoen nog niet aan het keurmerk. Voorzieningen vrijwilligerswerk In 2006 is het vrijwilligersbeleid geëvalueerd. De vrijwillige inzet in Dordrecht is behoorlijk en zit op het landelijk gemiddelde. Welzijnsaccommodaties In 2006 is een nieuw accommodatiebeleid inclusief Integraal Huisvestingsplan ontwikkeld, dat in 2007 in besluitvorming zal gaan. Bibliotheek De bibliotheek is gesubsidieerd om ontsluiting van kennis en informatie op een kwalitatief hoog niveau mogelijk te maken, die ook laagdrempelig, betrouwbaar en onafhankelijk is. Het aantal uitleningen is lager dan was geraamd (ruim 900.000 tegen 1.100.000). Regionale samenwerking is niet gelukt en is uitgesteld tot 2010. Wel wordt samengewerkt met bibliotheken in Alblasserdam en Zwijndrecht. De bibliotheek is betrokken bij de ontwikkeling van het Leerpark, maar welke rol de bibliotheek krijgt is nog niet duidelijk.


Pagina 40 van 289

Media De publieke omroep RTV Dordrecht en de programmaraad zijn gesubsidieerd zodat de omroep in staat is programma’s te maken die voldoen aan de mediawettelijke voorschriften. Begraafplaatsen en crematorium Het aantal crematies en begrafenissen en bijbehorende plechtigheden bij de Essenhof was lager dan geraamd. Dit komt door de dalende sterftecijfers. Wat heeft het gekost? Thema Maatschappelijke voorzieningen Product Bibliotheek Jeugd Mediazaken Plechtigheden Welzijnswerk


Begroot 3.044 2.537 410 1.743 10.373 18.108

Lasten Werkelijk 3.071 2.328 393 1.692 11.440 18.924

Verschil -28 209 17 51 -1.067 -817

Begroot 0 573 381 1.909 1.551 4.414

Baten Werkelijk 74 546 316 2.003 2.665 5.605


Verschil 74 -27 -64 94 1.114 1.191 374

Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 321 360 -39


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 631 499 -132 -170


204

Het resultaat op het thema maatschappelijke voorzieningen is € 374.000 positief voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 204.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Bibliotheek 2. Trapvelden 3. Jeugduitgaven 4. Plechtigheden 5. Buurtwerk 6. Voorziening wachtgeld DWO 7. Oud Krispijn vernieuwd 8. Bijdrage WMO 9. Huur welzijnsaccommodaties 10. Mutatie reserve 11. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 140 69 103 -282

Verschil Baten 74

Verschil Reserves

99

-609 -117 -118

220 596 117 142

-3 -817

-57 1.191

-215 45 -170

1. Implementatieplan bibliotheek Het voordelig resultaat op de inkomsten van € 74.000 wordt veroorzaakt door een extra bijdrage van het ministerie van OCW betreffende Inburgerpunten en een interne overheveling van het product Jeugd voor implementatieplan jeugd bij de bibliotheek.


Pagina 41 van 289

2. Trapvelden De uitvoering van de aanleg van trapvelden voor jeugd is vertraagd naar 2007. De opdracht tot aanleg is pas verstrekt in november 2006. Hierdoor zijn de lasten lager dan verwacht. 3. Jeugduitgaven Er zijn een paar posten met betrekking tot jeugd die samen een klein voordeel vormen van € 69.000. Denk hierbij aan een voordeel op de afrekening van subsidies uit voorgaande jaren, een lagere subsidiebeschikking opvoedingsondersteuning en het niet jaarlijks uitvoeren van jeugdmonitor. De middelen voor de jeugdmonitor worden gefinancierd uit GSB-middelen die beschikbaar blijven in 2007. 4. Plechtigheden Op het product plechtigheden zijn meer inkomsten gegenereerd doordat er meer eigen graven zijn aangekocht en meer contracten voor onderhoud van graven zijn afgesloten. Daarnaast is het project keldergraven, in tegenstelling tot de oorspronkelijke planning pas in 2006 afgerond, waardoor dit project pas in 2007 tot kapitaallasten leidt. 5. Buurtwerk De belangrijkste redenen voor de overschrijding van € 282.000 zijn € 150.000 hogere subsidie DWO in verband met prijscompensatie, € 50.000 vanwege het niet realiseren van innovatie bij DWO in 2006 en de inzet van meer ambtelijke capaciteit ten behoeve van met name de invoering van de WMO. 6. Voorziening wachtgeld DWO In 2006 heeft DWO aangegeven geen aanspraak te maken op wachtgelden. De hiervoor gevormde voorziening kan vervallen. Dit levert een incidenteel voordeel op van € 220.000. 7. Oud Krispijn Vernieuwd Het bedrag van € 609.000 betreft de kosten van het project Oud Krispijn Vernieuwd. Met deze kosten is geen rekening gehouden in de begroting. Het project Oud Krispijn wordt gefinancierd uit ISV, waarmee de hogere inkomsten, als dekking voor de gemaakte kosten, worden verklaard. 8. Bijdrage WMO Vanuit de sector Sociale Dienst is een bijdrage ontvangen voor de invoering van de WMO. Deze is geboekt als bate, maar in de begroting was deze bijdrage in mindering gebracht op de lasten. Gevolg is een budgetneutraal verschil op zowel de lasten als de baten. 9. Huur welzijnsaccommodaties Diverse afrekeningen in 2006 (verkopen) zijn de oorzaak van de hogere ontvangsten van € 142.000, welke zijn gestort in de voorziening onderhoud. Met deze storting was in de uitgavenraming geen rekening gehouden. 10. Mutatie reserve De geraamde onttrekkingen uit de reserves voor organisatieontwikkelingen van € 90.000 en als dekking voor de bezuinigingstaakstelling (€ 50.000) en eenmalige reorganisatiekosten (€ 45.000)


Pagina 42 van 289

bleken niet nodig omdat de totaalkosten binnen de geraamde budgetten zijn gebleven. 11. Overige De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 43 van 289

2. Thema Integratie en interculturalisatie Binnen dit thema wordt gewerkt aan het bevorderen van deelname aan activiteiten in het kader van participatie en ontmoeting en aan de toegankelijkheid van voorzieningen. Wat hebben we ervoor gedaan? Activiteiten en subsidies De gemeente heeft aan 13 migranten zelforganisaties subsidie verstrekt voor activiteiten gericht op participatie, ontmoeting en dialoog of bevorderen van emancipatie. Ook is administratieve ondersteuning en ondersteuning bij de werving van bestuurders geboden aan de zelforganisaties. Voor 5 organisaties is de subsidie beëindigd omdat de activiteiten niet meer pasten in het beleid. Er zijn drie themabijeenkomsten en een conferentie georganiseerd en een filmclip gemaakt over good practices van de zelforganisaties. De conferentie heeft ook geleid tot meer samenwerking tussen zelforganisaties en reguliere maatschappelijke organisaties. De netwerken van de zelforganisaties, het Turks platform en de gesprekspanels zijn verbeterd met training en deskundigheidsbevordering. Er zijn diverse communicatiemiddelen ingezet rondom de integratieactiviteiten. Voor ketenpartners in het wijkgericht werken zijn twee workshops gehouden over integratiethema’s. Voor management van 14 zorgen welzijnsinstellingen zijn twee leernetwerk bijeenkomsten over interculturalisatie georganiseerd. Ook is de Dordtse Integratie Adviesraad ondersteund en het Anti Discriminatiebureau Dordrecht. Er is een convenant afgesloten met het ministerie van Justitie waardoor extra middelen (€41.000,-) ingezet konden worden voor kwaliteitsverbetering en een fusie met Radar. Beleid De uitkomsten van de integratiemonitor zijn vertaald in verschillende beleidstrajecten, waaronder de offertevoorbereiding van de DWO, projectontwikkeling sport, emancipatie, interculturele ouderenzorg, stimuleren etnisch ondernemerschap en de gemeentelijke communicatie. Antillianenprogramma en Foyer De voorgenomen acties uit dit programma zijn uitgevoerd met uitzondering van een deel van de activiteiten op het onderdeel werkgelegenheid wegens onvoldoende bereik van de jongeren. Het betreft dan vooral de activiteiten gericht op tienermoeders. De voorgenomen evaluatie is verschoven naar 2007. Hierbij zal ook extra aandacht worden besteed aan de aansluiting op de arbeidsmarkt en het voorkomen van schooluitval. De foyer in de Colijnstraat is volgens planning verder ontwikkeld. De gemeenteraad heeft besloten tot de bouw van een voorzieningenruimte, de herinrichting van de Colijnstraat en de begeleiding van de Antilliaanse jongeren tot begin 2008. Wooncorporatie Woonbron is verantwoordelijk voor het verder ontwikkelen van het woon-leerconcept.


Pagina 44 van 289

Vorming en ontwikkelingswerk en inburgering Voor 130 vrouwen zijn taaltrajecten in de wijken georganiseerd. Aan het Taalmaatjestraject hebben 70 vrouwen deelgenomen waarvan voor 35 het traject ook gericht was op inburgering. Het Da Vinci College heeft 12 cursussen opvoedingsondersteuning voor 130 vrouwen uitgevoerd. Daarnaast voorlichtingsactiviteiten op het gebied van leven in 2 culturen voor 250 personen. 75 personen zijn ingestroomd in het project MENS (thuislessen). Wat heeft het gekost? Thema Integratie en Interculturalisatie Product Integratie Vormings- en ontwikkelingswerk


Begroot 1.837 337 2.174

Lasten Werkelijk 1.487 345 1.832

Verschil 350 -8 343

Begroot 435 0 435

Baten Werkelijk 296 0 296



Verschil -139 0 -139 203




106

Toelichting op verschillen Het thema integratie en interculturalisatie heeft een nadelig resultaat voor bestemming van € 203.000. Na verrekening met reserves ontstaat een negatief saldo van op dit thema van € 106.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Antillianenbeleid 2. Gesprekspanel en conferentie "Doorwerken …" 3. Foyer 4. Overig


Verschil Lasten 310 -93 175 -49 343

Verschil Baten

Verschil Reserves

-175 36 -139

-100 2 -98

1. Antillianenbeleid Er zijn aanzienlijk lagere uitgaven gedaan met betrekking tot het Antillianenbeleid doordat onderdelen van het programma niet zijn doorgegaan. De belangrijkste zijn; Stichting Kansen (€ 160.000), Route 23/tienermoeders (€ 50.000), Stichting PAN (€ 35.000), Sportstimulering (€ 30.000), en RTV Dordrecht (€ 29.600). Bij de evaluatie van het Antillianenbeleid zal worden gekeken naar de oorzaak van het niet doorgaan van deze projecten. 2. Gesprekspanel en conferentie De hogere uitgaven van € 93.000 worden veroorzaakt door de uitgevoerde gesprekspanels en de conferentie “Doorwerken aan Integratie” welke oorspronkelijk niet in de planning zaten.


Pagina 45 van 289

3. Foyer De werkzaamheden met betrekking tot herinrichting van de buitenruimte bij de Foyer stonden gepland voor 2006, echter de werkzaamheden zijn vertraagd. De geplande onttrekkingen aan de reserves en voorzieningen hebben hierdoor niet plaatsgevonden. Tevens is een verwachte Rijksbijdrage niet ontvangen. 4. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 46 van 289

3. Thema Gezondheid De activiteiten binnen het thema gezondheid dragen bij aan het bevorderen en beschermen van de gezondheidssituatie van de Dordtse bevolking. Wat hebben we ervoor gedaan? Jeugdgezondheidszorg In 2006 is in samenwerking met de betrokken partijen en gemeenten gewerkt aan het vormgeven van het Elektronisch Kind Dossier (EKD), aan de invoering van protocollen en aan de verbetering van de samenwerking tussen de JGZ-partijen onderling (GGD, Opmaat en Rivas) alsmede met partijen buiten de JGZ die ook verantwoordelijkheid hebben richting jeugd. In 2006 zijn tevens de ambities voor de integrale JGZ 2007-2010 geformuleerd. Over het maatwerk voor de 0-4 jarigen zijn heldere afspraken met Stichting Opmaat gemaakt. Over de invulling van het maatwerk voor de 4-19 jarigen vindt nog overleg en besluitvorming plaats begin 2007. In 2006 is hiervoor het voorbereidende werk gedaan. Door de GGD Zuid-Holland Zuid zijn in 2006 preventieactiviteiten ontwikkeld gericht op tegengaan van risicovol gedrag en omstandigheden en het inlopen van gezondheidsachterstanden. Een succesvol product was de activiteit in het kader van de gezonde school. In het kader van het Grote Stedenbeleid voert de GGD projecten uit op het gebied van tegengaan overgewicht bij de jeugd in nauwe samenwerking met de gemeente en de DWO. Binnen de JGZ zijn diverse signaleringsprotocollen ontwikkeld. Belangrijke protocollen zijn de overdracht van informatie van de consultatiebureaus naar de jeugdartsen van de GGD, signalering van overgewicht en kindermishandeling. Met de invoering van het Elektronisch Kinddossier (EKD) wordt de monitoring van overgewicht eveneens meegenomen. Gezondheidspark en Sportboulevard In december 2006 is het definitief ontwerp voor Sportboulevard / Gezondheidspark opgesteld, de bouwaanvraag ingediend en een positief advies van de Welstandscommissie verkregen. De geplande instemming met uitnodiging tot inschrijving voor bouw en exploitatie wordt voor maart 2007 voorzien. De conceptuitnodiging is in 2006 opgesteld. De extra tijd is benut voor afronding definitief ontwerp, uitstraling en materialisatie (vormgeving) in het kader van het Beeldplan en de voorbereiding van het raadsvoorstel voor meerinvestering.


Pagina 47 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Gezondheid


Product Jeugdgezondheidszorg Lokaal gezondheidsbeleid

Begroot 1.563 2.437 4.000

Lasten Werkelijk 1.621 2.627 4.248

Verschil -58 -190 -248

Begroot 1.339 0 1.339

Baten Werkelijk 1.339 289 1.628


41 Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 0 0 0


Verschil 0 289 289



150

Toelichting op verschillen Het thema gezondheid heeft een positief resultaat voor bestemming van € 41.000. Tevens is er een positief resultaat bij verrekening met reserves, waardoor het positieve resultaat op dit thema € 150.000 bedraagt. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Bestrijding overgewicht 0-19 jarigen 2. Subsidie OGGZ 3. Bijdrage GHOR 4. Apparaatskosten 5. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -109 -175 -114 99 51 -248

Verschil Baten

Verschil Reserves 109

175 114

289

109

1. Bestrijding overgewicht 0-19 jarigen Vanuit het rijk (GSB-afspraak) zijn vanaf 2005 extra middelen ontvangen om in de categorie 0 tot 19 jarigen overgewicht te bestrijden. De middelen 2005 zijn vanwege late bekendmaking door het rijk en het nog te ontwikkelen gemeentelijke beleid niet besteed in 2005. De uitvoering van het project bestrijding overgewicht 0-19 jarigen is in 2006 gestart. In 2006 zijn zowel de middelen van 2005 als van 2006 uitgegeven. De onttrekking uit de reserve betreft dan ook de niet bestede middelen 2005. 2. Subsidie OGGZ Van het zorgkantoor is een, niet geraamde, subsidie ontvangen van € 175.000 ten behoeve van de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) die vervolgens is doorverstrekt aan diverse instellingen. 3. Bijdrage GHOR In 2006 heeft de gemeente de GHOR-bijdrage voor de eerste helft van 2006 betaald aan de GGD. Aangezien dit een taak van de brandweer is, was deze uitgaaf niet begroot. Dit geldt ook voor de ontvangst van de brandweer voor deze voorschotbetaling. Per saldo is het resultaat neutraal.


Pagina 48 van 289

4. Apparaatskosten Het werkelijke aantal ambtelijke uren op dit thema was lager dan de in 2006 begrote inzet. Dit geeft een ‘positieve’ afwijking van € 99.000. 5. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 49 van 289

4. Thema Zorg De activiteiten binnen het thema Zorg zijn gericht op de maatschappelijke integratie van daken thuislozen, verslaafden en mishandelde vrouwen en op het opheffen of verminderen van (ergonomische) belemmeringen die gehandicapten ondervinden bij het zich verplaatsen binnen en buiten de woning. Wat hebben we ervoor gedaan? Opvang en verslavingszorg We hebben in 2006 in samenwerking met de instellingen 294 opvangplaatsen gerealiseerd voor de verschillende doelgroepen. Er is een nulmeting van de gemiddelde verblijfsduur opgesteld. In samenspraak met instellingen is de ambitie geformuleerd om de gemiddelde verblijfsduur omlaag te brengen. Met name de gemiddelde verblijfsduur in de 24-uurs opvang en het begeleid wonen van het Leger des Heils is te hoog. De ambitie dient nog geformaliseerd te worden; in januari 2007 is de ambitie ambtelijk bij het rijk neergelegd voor instemming. Zodra dit rond is kan het College besluiten over invoering. De gemeente subsidieert daarnaast de verslavingszorg (ongeveer 1150 cliënten). Er is extra aandacht besteed aan de groep veelplegers. Vrouwenopvang Met Stichting Blijf van m’n Lijf zijn afspraken gemaakt over het aantal opvangplaatsen alsmede het terugdringen van de verblijfsduur en over de invulling van het Meld- en Adviespunt Huiselijk Geweld in het kader van de integrale aanpak Huiselijk Geweld. De melden adviesfunctie is daarmee ingebed in de totale activiteiten van de stichting. Voorzieningen gehandicapten De gemeente voert de Wet Voorzieningen Gehandicapten uit. Deze wet gaat per 2007 over in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. De uitvoering ligt dan bij de Sociale Dienst Drechtsteden. In 2006 zijn door de Dordtse Sociale Dienst 4890 vervoersvoorzieningen, 1596 rolstoelen en 1256 woonvoorzieningen verstrekt aan Dordtse inwoners. In het kader van de WMO wordt ook de hulp bij het huishouden vanaf 2007 een verantwoordelijkheid van de gemeente. In 2006 is samen met de andere Drechtsteden een beleidskader WMO ontwikkeld voor de Drechtsteden.


Pagina 50 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Zorg


Product Maatschappelijke opvang Vrouwenopvang WVG

Begroot 5.394 794 8.553 14.741

Lasten Werkelijk 5.425 803 7.800 14.029

Verschil -32 -8 752 713

Begroot 0 0 597 597




Verschil 0 0 -156 -156 557




557

Dit thema kent een positief saldo van € 557.000.

Analyse resultaat 1. WVG vervoer 2. WVG wonen 3. WVG rolstoelen 4. Invoering WMO 5. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 388 -145 48 462 -40 713

Verschil Baten 38 320 -515 1 -156

Verschil Reserves

0

1. WVG Vervoer De lagere uitgaven op vervoer (€ 388.000) worden verklaard doordat de kostenstijging van de Drechthopper beperkter is geweest dan bij de begroting was ingeschat. 2. WVG Wonen Sinds 2006 worden een aantal gebruikelijke voorzieningen, zoals toiletverhogers, niet meer verstrekt. In de bijgestelde begroting 2006 zijn de financiële gevolgen hiervan te optimistisch ingeschat. De werkelijke uitgaven waren € 145.000 hoger dan begroot. Het voordeel op de inkomsten is veroorzaakt door de in 2006 ontvangen rijksbijdrage 2005 voor grote woningaanpassingen. 3. WVG rolstoelen De lagere uitgaven voor rolstoelen zijn te verklaren doordat nieuwe contracten zijn afgesloten tegen betere contractvoorwaarden. 4. Invoering WMO Er zijn minder uitgaven gedaan in het kader van invoering Wet Maatschappelijke Ondersteuning (€ 462.000), onder ander als gevolg van het besluit om de invoering met een half jaar uit te stellen, waardoor er meer tijd is om ICT-aanpassingen te realiseren. De lagere inkomsten (€ 515.000) ontstaan doordat in begroting 2006 rekening was gehouden met bijdrages van zes aan SDD deelnemende gemeentes. De GR Drechtsteden heeft bepaald dat deelnemende gemeentes de bijdragen pas in 2007 -mede vanwege vertraagde invoering- hoeven te voldoen.


Pagina 51 van 289

5. Thema Inkomen De activiteiten binnen het thema inkomen zijn gericht op de ondersteuning van inwoners met financiële problemen. Wat hebben we ervoor gedaan? Uitkeringen Het aantal uitkeringen voor levensonderhoud in het jaar 2006 is gedaald naar 3552 onder de 65 jaar en boven de leeftijd van 22; 377 uitkeringen boven de 65 jaar en 157 uitkeringen voor inwoners onder de 23 jaar. De Dordtse reïntegratieaanpak heeft hier in grote mate aan bijgedragen. Zie hiervoor het programma werk en scholing. Ook de handhaving draagt bij aan het beperken van de uitkeringen. Er zijn weliswaar minder huisbezoeken geweest, maar het aantal fraudeonderzoeken is flink uitgebreid. De extra fraudeonderzoeken hebben zich niet vertaald in de resultaten: 344 fraudeonderzoeken hebben effect gehad op de verstrekking van uitkeringen, terwijl in de begroting nog werd uitgegaan van 375 effectieve onderzoeken. Voor de bijzondere bijstand hebben 8.148 verstrekkingen plaatsgevonden. Dat is aanzienlijk meer dan is geraamd. Welk aandeel aan niet bijstandsgerechtigden (WWB-ers) is verstrekt moet nog worden onderzocht. Gestreefd werd naar 1700 niet-WWB-ers. Schuldhulpverlening Er zijn in 2006 1172 aanmeldgesprekken voor schuldhulpverlening gevoerd, waarvan 455 adviesgesprekken. Er zijn 540 intakegesprekken gevoerd voor een schuldregeling en 164 intakegesprekken voor aangifte van een WSNP-verklaring (Wet schuldsanering natuurlijke personen). Er zijn 166 mensen verwezen naar een budgetadviesgesprek. Wat heeft het gekost? Thema Inkomen


Product Armoedebeleid / bijz. bijstand Bijstandsverlening Budget Sociale Dienst Schuldhulpverlening

Begroot 3.191 63.092 12 2.160 68.454

Lasten Werkelijk 3.335 61.630 708 2.256 67.929

Verschil -144 1.462 -696 -97 525



Begroot 740 55.328 0 247 56.314

Baten Werkelijk 763 54.947 0 327 56.036

Verschil 23 -381 0 80 -278 247

Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 0 -214 214

Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.554 270 -1.284 -1.070 -824

Het thema inkomen heeft een positief resultaat voor bestemming van € 247.000. Daar staat een negatief resultaat bij verrekening met reserves, waardoor het resultaat op dit thema na bestemming € 824.000 negatief bedraagt. De verschillen zijn als volgt te verklaren:


Pagina 52 van 289

Analyse resultaat 1. Meer uitkeringen Bijzondere Bijstand dan verwacht 2. Minder uitkeringen WWB dan verwacht 3. Debiteuren 4. Schuldhulpverlening 5. Overschrijding personeel/ organisatie Sociale Dienst 6. Niet onttrekken voor incidentele dekking 7. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -118 1.462 -119 -696 -4 525

Verschil Baten

Verschil Reserves

-749 368 80

-551 214

23 -278

-687 -46 -1.070

1. Bijzondere bijstand In 2006 hebben meer mensen, ouder dan 65, een beroep gedaan op de bijzondere bijstand. Hierdoor is er een bedrag van € 118.000 meer aan uitkeringen verstrekt. 2. Uitkeringen WWB Door een daling van het aantal bijstandsklanten onder 65 jaar én een fiscale herberekening is er sprake van een voordelig resultaat van € 1,46 miljoen. Hiertegenover staat dat de Rijksvergoeding lager is. Door het positieve resultaat is de geraamde onttrekking uit de risicoreserve niet nodig geweest. 3.Debiteuren Door een actiever debiteurenbeleid zijn er hogere opbrengsten debiteuren WWB, IOAW, IOAZ en BBZ (€ 368.000). Daarnaast is de balanspost debiteuren, als gevolg van de jaarlijkse waardering, neerwaarts bijgesteld met € 214.000. Dit bedrag is gestort in de daarvoor bestemde egalisatiereserve. 4. Subsidieregeling Schuldhulpverlening Het Ministerie van SZW heeft eind 2006 op grond van de Tijdelijke Subsidieregeling Schuldhulpverlening een subsidie verstrekt ter hoogte van € 200.000. Mede daardoor is een lager bedrag van het WWB werkdeel ingezet (als dekking) voor schuldhulpverlening (€ 120.000). Per saldo heeft dit in 2006 tot hogere baten geleid van € 80.000. Door de subsidieregeling zijn in 2006 meer lasten verantwoord dan geraamd (€ 200.000). Omdat er aan de reguliere werkzaamheden minder is uitgegeven (€ 81.000), is er op de lasten per saldo een overschrijding van € 119.000. 5. Overschrijding personeel / organisatie Het budget Sociale Dienst heeft een nadelig saldo van € 696.000. Dit is het gevolg van een overschrijding op de personeels- en organisatiekosten, wat voornamelijk kan worden verklaard door de reorganisatie van de Sociale Dienst.. 6. Onttrekking reserves In de begroting was onder andere rekening gehouden met onttrekkingen uit reserves voor incidentele dekking van taakstellingen. Deze onttrekkingen zijn niet verwerkt. 7. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 53 van 289

6. Thema Cultuurvoorzieningen Het aanbod aan cultuurvoorzieningen in de stad maakt deel uit van de sociale en culturele infrastructuur. Een hoogwaardig cultureel aanbod vergroot de aantrekkingskracht van de stad. Wat hebben we ervoor gedaan? Cultuureducatie Aan de Stichting ToBe is subsidie verleend voor muzikale en culturele vorming onder meer via het onderwijs. Ruim 16.000 leerlingen uit het primair onderwijs hebben deelgenomen aan een kunstproject. In het voortgezet onderwijs betrof dit 2.800 leerlingen. Ongeveer 2.000 Dordtenaren volgde een cursus bij Jeugdtheaterschool, Berckepoort of muziekonderwijs. Cultuursubsidies Aan 8 instellingen is subsidie verleend in het kader van de regeling Culturele initiatieven. Ter ondersteuning van de amateurkunst werden verstrekt 31 basissubsidies, 20 presentatie subsidies, 10 vormingssubsidies en 3 subsidies voor Pop en Jazz. De geplande evenementen en festivals zijn georganiseerd. De Popcentrale is per 1 januari 2006 gefuseerd met de stichting ToBe. De Popcentrale bereikt gemiddeld 200 muzikanten per week. Het budget Productie Podiumkunsten biedt de mogelijkheid om aan producenten of gezelschappen subsidies te verstrekken voor de totstandkoming van artistiek belangwekkende professionele theaterproducties. In 2006 is onder andere subsidie verleend aan: Muziektheater Hollands Diep, Poppentheater Damiet van Dalsum, Het Platform Dordtse Theatermakers, Theater Zie Zo, Poppentheater Jacobus Wieman en De LuiaardVrouwe. Het budget is volledig benut. Musea Er zijn 25 kunstobjecten gerestaureerd. De musea hebben 12 educatieve projecten uitgevoerd. Hieraan hebben 4.455 belangstellenden deelgenomen. Dit is hoger dan voorgaande jaren, vooral door een hoger aantal schoolbezoeken. Museum Simon van Gijn trok in 2006 25.207 bezoekers. Dordrechts Museum trok 35.778 bezoekers en er werden in 2006 zeven tentoonstellingen georganiseerd en 157 rondleidingen gegeven. In april 2006 is gestart met een proef van gratis openstelling van de musea op de eerste zondag van de maand. De proef loopt door in 2007. In het Dordrechts Museum leidde dit tot een verdubbeling van het reguliere bezoek en in museum Simon van Gijn tot een verdrievoudiging. Kunst in de openbare ruimte Er zijn in 2006 4 kunstwerken opgeleverd, 3 definitieve ontwerpen tot stand gekomen en 16 schetsontwerpen tot stand gekomen. Centrum Beeldende Kunst Eind 2006 waren er 2.182 kunstwerken uitgeleend. In 2006 zijn 53 kunstwerken verkocht en 380 kunstwerken ingehuurd. Het CBK heeft in 2006 14 tentoonstellingen gehouden waarvan 8 in het CBK en 6


Pagina 54 van 289

buiten het CBK. Er zijn 28 activiteiten (lezingen, excursies e.d.) gehouden en 11 educatieve projecten voor de Dordtse inwoners. Stadsarchief en stadsdepot Het aantal bezoekers aan de studiezaal van het Stadsarchief over 2006 bedroeg 6255. Het totale aantal raadplegingen via Internet bedroeg 224.208, naar schatting bezochten circa 20.000 bezoekers de activiteiten in de Grote Kerk en Dordrechts Museum waaraan het Stadsarchief heeft bijgedragen en daarnaast bezochten 10.936 bezoekers activiteiten in het stadsarchief of verzorgd door het stadsarchief (incl. 12 lezingen). Daarnaast hebben 2.276 leerlingen deelgenomen aan educatieve activiteiten. Het stadsarchief verricht ook inspecties en verstrekt adviezen op het gebied van documentaire informatievoorziening. In 2006 betrof dit drie inspecties, drie audits en 50 adviezen. 12 gemeenten in de regio maken gebruik van deze dienst. In het stadsdepot zijn diverse collecties van Stadsarchief, de musea en archeologie bewaart. Theater Kunstmin In de Grote Zaal van Kunstmin zijn 83 voorstellingen gepresenteerd voor 45.885 bezoekers (bezettingspercentage 79%). In de Kleine Zaal 104 voorstellingen voor 11.855 bezoekers (bezettingspercentage 73%). Daarnaast zijn er 11 locatievoorstellingen gepresenteerd op het Achterom voor 488 bezoekers (bezettingspercentage 89%) alsmede 28 schoolvoorstellingen, 8 CKV voorstellingen en 20 inleidingen. Kunstmin organiseerde in 2006 Werk in Uitvoering, een amateurtheater festival (8 uitvoeringen) en Factor, een jongerentheater festival (7 uitvoeringen). In 2006 is 33 maal een ruimte van Kunstmin verhuurd voor amateur-podiumkunsten. Kunstmin is 63 maal verhuurd voor commerciële bijeenkomsten. In filmhuis Cinode zijn in 2006 558 films vertoond die werden bezocht door 21.626 mensen. Dit betekent een bezettingspercentage van 42% hetgeen gelijk is aan het gestelde doel.


Pagina 55 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Cultuurvoorzieningen Product Accommodaties (Ingenieursbureau) Collectie archief Collectie musea Commerciële verhuringen Kunstmin Culturele educatie Culturele subsidies Educatie / tentoonstellingen Filmhuis Cinode Hofkwartier Inspectie Stadsarchief Kunst in de openbare ruimte Kunstuitleen Professionele voorstellingen Kunstmin Service bureau Sociaal culturele voorstellingen Kunstmin Stadsdepot Tentoonstellingen musea


Begroot 644 1.713 1.102 378 2.539 1.081 346 281 100 52 601 523 2.282 284 377 857 1.993 15.153

Lasten Werkelijk 772 1.656 1.194 381 2.485 995 404 307 1.357 81 524 531 2.441 315 404 775 1.969 16.591

Verschil -128 57 -92 -3 55 87 -58 -26 -1.257 -29 77 -9 -159 -31 -27 82 24 -1.438

Baten Begroot Werkelijk 302 323 198 161 34 125 161 152 45 46 7 73 104 159 86 117 0 124 0 0 94 55 287 231 1.026 1.188 13 38 40 55 0 0 238 324 2.636 3.172



Verschil 21 -37 91 -9 1 66 55 30 124 0 -39 -56 162 25 15 0 86 536 -902


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.287 2.365 1.077 999


97

Het thema Cultuurvoorzieningen heeft een negatief resultaat voor bestemming van € 902.000. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 97.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Accomodaties 2. Huisvestinglasten 3. Legaat 4. Actieplan Cultuurbereik 5. Culturele subsidies 6. Hofkwartier 7. Kunst in de openbare ruimte 8. Professionele voorstellingen Kunstmin 9. Collectioneren/digitaliseren Musea en Stadsarchief 10. Tentoonstellingen musea 11. Overig


Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Structureel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -128 -92 82 87 -1.257 77 -159 82 -131 -1.439

Verschil Verschil Baten Reserves

100

-100

68 124 -39 162

-78 1.133

86 35 536

44 999

Pagina 56 van 289

1. Accommodaties Eind 2005 is bij sociaal culturele instellingen achterstallige onderhoud geconstateerd. Dit onderhoud is in 2006 uitgevoerd, waardoor de lasten € 128.000 hoger zijn dan geraamd. 2. Huisvestingslasten De overschrijding van de lasten wordt veroorzaakt door hogere energielasten (afrekening van voorgaande jaren) en hogere schoonmaakkosten (i.v.m. meer tentoonstellingen) van de musea (in totaal € 92.000). 3. Legaat De hogere inkomst wordt veroorzaakt door het ontvangen van een legaat van € 100.000. Dit legaat is, conform de voorwaarden van het testament, in de reserve “Aankoopfonds musea” gestort. 4. Actieplan Cultuurbereik Een aantal projecten in het kader van het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 hebben vertraging opgelopen waardoor niet alle ontvangen middelen van het rijk en de gemeente zijn besteed. De projecten worden in 2007 afgerond. 5. Culturele subsidies In 2006 zijn minder aanvragen voor culturele initiatieven geweest dan in andere jaren. Dit heeft geleid tot een positief resultaat van € 87.000. Dit voordeel is grotendeels gestort in de reserve cultuurfonds. Jaarlijks worden inkomsten ontvangen van o.a. de Mondriaanstichting en Gemeentelijk Evenementenbureau (in kader van Wantijpopfestival). Deze baten zijn in 2006 onvoldoende geborgd in de begroting. In 2007 zal deze borging wel plaatsvinden. 6. Hofkwartier De gemaakte kosten zijn geautoriseerd door de raad, maar niet tijdig verwerkt in de begroting. De totale uitgaven en de uit de reserve onttrokken bedragen blijven binnen de geautoriseerde bedragen. Na bestemming heeft de overschrijding geen financiële consequenties, ook niet in 2007. 7. Kunst in de openbare ruimte Eind 2006 is gebleken dat een aantal projecten in het kader van de Kunst in de openbare ruimte niet geheel uitgevoerd zijn. Het betreft o.a. “%-opdracht” Drechtser Dick van Hoff en het project Ruitenstraat van Niek Kemps. Deze projecten worden in 2007 voltooid. 8. Professionele voorstellingen Kunstmin Door meer voorstellingen in schouwburg Kunstmin zijn de programmeringskosten hoger dan begroot. Dit wordt echter gecompenseerd door de hogere inkomsten als gevolg van deze extra voorstellingen. 9. Collectioneren/digitaliseren Musea en Stadsarchief Dit project is vertraagd door de verhuizing en inrichting van de museale collectie naar het Stadsdepot. Hierdoor is € 82.000 nog niet uitgegeven. Met ingang van derde kwartaal 2007 worden de werkzaamheden hervat. In verband met de hoeveelheid te digitaliseren objecten zullen de werkzaamheden tot in 2008 doorlopen.


Pagina 57 van 289

10. Tentoonstellingen musea De hogere inkomsten zijn te danken aan het hogere bezoekersaantal aan diverse tentoonstellingen in het Dordrechts museum en in het museum van Gijn. Dit heeft geleid tot meer entreegelden en andere inkomsten. 11. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 58 van 289

7. Thema Vrijetijdsvoorzieningen De beschikbaarheid van vrijetijdsvoorzieningen die bereikbaar en betaalbaar zijn draagt bij aan gezondheid, integratie, vorming en ontwikkeling van inwoners. Ook draagt het bij aan economische doelstellingen van de stad (spin off naar winkels en horeca) en aan de aantrekkelijkheid van de stad om er te wonen en te verblijven. Wat hebben we ervoor gedaan? Belangrijke vrijetijdsvoorzieningen voor de Dordtse inwoners bevinden zich op het snijvlak van toerisme en recreatie. Dit geldt zeker voor de watersport. Een belangrijke impuls heeft de watersport gekregen met het actieprogramma Watersport. Steigers worden opgeknapt, nieuwe ligplaatsen worden gecreëerd en een nieuwe jachthaven wordt voorbereid. De acties worden door de watersportverenigingen uitgevoerd met subsidie van de gemeente. De gemeente verstrekte ook de vergunningen in het kader van de Vaartuigverordening. De zwembadvoorzieningen in Dordrecht hebben in 2006 allen met ontwikkelingen te maken gehad. Een begin is gemaakt met herstel en renovatie van het Wantijbad. Heropening wordt voorzien in de zomer van 2007. Zwembad de Dubbel kampte met problemen in de bedrijfsvoering. De gemeente heeft de Stichting ondersteund bij het opstellen van een nieuw bedrijfsplan. Dit wordt inmiddels uitgevoerd en zal in 2008 worden geëvalueerd. Aquapulca had in 2006, mede door de hete zomer en door de verbouwingen in het kader van de Sportboulevard te maken met een dalend bezoekersaantal. Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat deze daling gezien de oorzaken van tijdelijke aard is. Belangrijk voor de recreatie in Dordrecht is uiteraard ook de Hollandse Biesbosch. De gemeente verstrekt subsidie aan het Natuur en Recreatieschap. Verder is subsidie verleend aan de 3 zwembaden, aan Volkssterrenwacht Mercurius, de ijshal. Kamperen wordt in Dordrecht mogelijk gemaakt met een vergunningenbeleid. In 2006 zijn de jaarlijkse 3 kermissen weer door de gemeente georganiseerd en eenmaal een circus. De in 2005 gestarte opknapactie van het Jeugddorp is in 2006 afgerond met het vellen en snoeien van bomen. Het Strategisch Groenproject zal onder meer gaan voorzien in extra recreatieve mogelijkheden in groene zones en uitbreiding van die zones met groen en bos. In 2006 is voortgang gemaakt in de planvorming met de vaststelling van de MER richtlijnen.


Pagina 59 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Vrijetijdsvoorzieningen Product Recreatie Volksfestiviteiten


Begroot 3.559 273 3.832


Verschil 951 -26 925

Begroot 391 204 595




Verschil 116 7 123 1.048


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.421 466 -955 -955


93

Het thema Vrijetijdsvoorzieningen heeft een positief resultaat voor bestemming van € 1.048.000. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 93.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Actieplan watersport 2. Wantijbad en Dubbel 3. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 825 56 44 925

Verschil Baten 125 -24 22 123

Verschil Reserves -950 -5 -955

1. Actieplan watersport Het actieplan watersport is een meerjarig project, waarvan de meeste werkzaamheden in 2007 uitgevoerd zullen worden. Het restantbudget, bestaande uit € 825.000 en een extra inkomst van € 125.000 is minder onttrokken uit de reserve Strategische Investeringen, waarmee de gelden beschikbaar blijven in 2007. 2. Wantijbad en De Dubbel De herstelwerkzaamheden van het Wantijbad waren goedkoper dan geraamd als gevolg van een scherpe aanbesteding. Daarnaast heeft ook een gewijzigd BTW regime bijgedragen aan het genoemde voordeel. Tot slot zijn er minder kosten gemaakt voor het opstellen van het businessplan van zwembad “de Dubbel”. In totaal betekent voorgaande een voordeel van € 56.000. 3. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 60 van 289

8. Thema Sport Wat hebben we ervoor gedaan? Binnensportaccommodaties In Sporthal Sterrenburg wordt ten behoeve van de klanttevredenheid regelmatig zalencontrole gedaan. Daarnaast wordt gereageerd op klachten van gebruikers. Klachten worden geregistreerd in een systeem. In sporthal Sterrenburg is een bezettingsgraad van 47 % gerealiseerd. De beoogde aantallen verhuurbare uren van de sporthallen zijn gehaald. Buitensportaccommodaties In 2006 hebben 37 verenigingen met ruim 17.000 leden gebruik gemaakt van de buitensportaccommodaties. Daarnaast maken diverse scholen voor het bewegingsonderwijs en voor sportdagen gebruik van de accommodaties. Sportondersteuning en sportstimulering Gerealiseerd zijn: 1 regionale themabijeenkomst, 2 scholingsavonden op maat en diverse ondersteuning van verenigingen (42) en burgers (44), waaronder ondersteuning bij de ontwikkeling van een toekomstvisie voor sportdeelname allochtone jeugd. Aan activiteiten van sportstimulering is door ruim 117.000 Dordtenaren deelgenomen (o.a. specifiek voor ouderen, gehandicapten, scholen en wijkactiviteiten).De BOS(Buurt, Onderwijs, Sport) projecten zijn in 2006 in januari uitgevoerd in de wijken Crabbehof en Sterrenburg/Stadspolders in samenwerking met de DWO, de GGD en scholen. Vooral de kinderen in achterstandsituaties worden bereikt door de activiteiten. De zwemsport Naast de verzorging van de reguliere activiteiten (gelegenheid bieden tot schoolzwemmen, elementaire zwemlessen, begeleide activiteiten en verenigingszwemmen) heeft een aantal themadagen plaatsgevonden. Het doel van deze themadagen is om basisschoolleerlingen op een speelse manier uit te nodigen tot regelmatig zwembadbezoek. Informatie over recreatief zwemmen is te vinden onder het thema vrijetijdsvoorzieningen.


Pagina 61 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Sport


Product Binnensportaccommodaties Buitensportaccommodaties Sportondersteuning Sportstimulering Zwemmen

Begroot 1.155 1.624 513 807 2.372 6.471

Lasten Werkelijk 1.145 1.969 498 1.013 2.500 7.125

Verschil 10 -345 15 -206 -129 -654

Begroot 569 423 0 187 1.089 2.268

Baten Werkelijk 474 397 0 254 1.017 2.142



Verschil -95 -26 0 67 -72 -125 -779


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 36.213 1.085 -35.128 357


-423

Het thema Sport heeft een nadelig resultaat voor bestemming van € 779.000. Na verrekening met de reserves resteert een nadelig resultaat van € 423.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Aquapulca 2. Vertraging aanschaf machines buitensport 3. Renovatie oefenvelden 4. Apparaatskosten buitensport 5. Innovatie kunstgras 6. Voorziening BreedteSportImpuls 7. Bos-impuls 8. Minder huuropbrengsten sporthal Sterrenburg 9. Vergoeding ID-banen 10. Tribune Reeweg 11. Overig

Inc/Struct Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -129 -143

Verschil Baten -72

Verschil Reserves 57 138

-91 -63 -60 -146 -91 67 -22 -654

-29 -125

107 55 357

1. Aquapulca In verband met de bouwactiviteiten rondom het zwembad, is er minder vraag naar recreatiezwemmen. Dit betekent een kostenderving van € 125.000. Daar staat een stijging van inkomsten van € 45.000 tegenover als gevolg van gewijzigde aanpak (privé) zwemlessen. Deze is succesvol te noemen en trekt meer bezoekers. Verder heeft Aquapulca te maken gehad met hogere energielasten door een nagekomen afrekening 2005. 2. Vertraging aanschaf machines buitensport Door de vertraging in de aanschaf zijn er meer kosten gemaakt op onderhoud van bestaande machines voor € 57.0000 en opdrachten derden (o.a. maaiopdrachten) voor € 86.000. De vertraging in aan-


Pagina 62 van 289

schaf machines heeft als gevolg dat er later begonnen wordt met afschrijven, waardoor voeding van de reserve afschrijvingen met economische nut ook pas later plaatsvindt. 3. Renovatie oefenvelden In 2006 is er een herberekening gemaakt van de benodigde middelen om in de toekomst de renovatie van de oefenvelden mogelijk te maken. Hieruit bleek dat storting in de betreffende reserve verlaagd kon worden voor € 138.000. 4. Apparaatskosten buitensport Vanwege de ontvlechting zijn diverse (staf)functies met inhuur opgevuld, wat tot extra kosten van € 99.000 heeft geleid. 5. Innovatie kunstgras De innovatietaakstelling kunstgras is niet gehaald, wat heeft geleid tot een overschrijding van de lasten van € 63.000. 6. Voorziening BreedteSportImpuls (BSI) Bij het opstellen van de afrekening BSI t/m 2005 is gebleken dat voor € 60.000 terugbetalingsverplichting aan het rijk bestaat. Deze voorziening is ten laste van het product sportstimulering gevormd. In de risicoparagraaf wordt aandacht besteed aan de afrekening BSI. 7. BOS-impuls De gemeentelijke en rijksuitgaven voor de BOS-impuls 2006 waren niet geraamd. Deze middelen zijn besteed aan Crabbehof - project MoveIt. Tevens is in 2006 een last opgenomen voor nog te besteden middelen 2005 (€ 50.000) voor de BOS-impuls om aan de subsidievoorwaarden te kunnen voldoen. 8. Minder huuropbrengsten sporthal Sterrenburg Evenals het zwembad Aquapulca heeft sporthal Sterrenburg te kampen met minder ‘klanten’ door de bouwput rondom het complex. De bezettingsgraad is met 3% gedaald, wat een inkomstenderving van € 91.000 betekent. 9. Vergoeding ID-banen De sociale dienst heeft een extra subsidie verstrekt in verband met ID-banen 2006. Hierdoor is op sportstimulering € 67.000 meer inkomsten gerealiseerd. 10. Tribune Reeweg Voor renovatie van de tribune Reeweg staat nog een krediet open van € 107.000. Deze middelen zijn wel onttrokken uit de reserve resultaat voorgaande jaren, maar nog niet besteed. 11. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 63 van 289

3.5

Programma Wonen en Leefbaarheid

Wat willen we bereiken in 2006-2010? De gemeenten in de Drechtsteden werken samen om de woonkwaliteit te verhogen. Het woonbeleid bevat maatregelen ten aanzien van de samenstelling van de woningvoorraad en de verschillende woonmilieus in de Drechtsteden. We willen, ook in Dordrecht, een goede mix van woningen in de verschillende marktsegmenten. Het tegengaan van de selectieve uitstroom van midden en hogere inkomens en de instroom van lagere inkomens is één van onze speerpunten in het Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 ‘Dordrecht werkt door’. We werken aan een gevarieerd woningaanbod met bouwprojecten in het duurdere segment om aan de woningbehoefte nu en in de toekomst te voldoen. Daarnaast is het noodzakelijk te investeren in vernieuwing van de sociale voorraad om de woningen in Dordrecht West aan de nieuwe eisen te laten voldoen. De fysieke aanpak wordt gecombineerd met een sociaal programma ter verbetering van de leefbaarheid en veiligheid in het gebied. Met dit woningaanbod willen we de inkomensverhoudingen beter in evenwicht brengen en de aantrekkelijkheid van onze stad vergroten. Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving moet ook bijdragen aan de waardering van de woonkwaliteit en de aantrekkelijkheid van het vestigingsklimaat. Wat hebben we bereikt tot nu toe? Als het gaat om de leefbaarheid en veiligheid (belangrijke elementen in het bepalen van de aantrekkelijkheid van een stad) beschikken we helaas nog niet over actuelere gegevens dan 2005. Enkele andere cijfers zijn echter wel bekend: • Dordrecht is op de woonaantrekkelijkheidsindex drie plaatsen gezakt (van 27 naar 30) in de ranglijst van 50 grootste gemeenten in Nederland (Atlas voor Gemeenten 2006). Deze woonaantrekkelijkheid wordt gemeten aan de hand van acht factoren. Over het algemeen scoort Dordrecht niet slecht. Echter, op de onderdelen cultureel aanbod, veiligheid (ondanks de positieve ontwikkeling die we op dat terrein doormaken) en aandeel koopwoningen in de woningvoorraad scoren we onder het gemiddelde in vergelijking met de andere grote steden. • De gemiddelde woningwaarde van alle woningen in Dordrecht (zoals die door het CBS wordt bepaald) bedraagt € 149.000 (peildatum: 1 januari 2006). Dit is een lichte daling ten opzichte van vorig jaar die overigens ook landelijk te zien is. Bij dit cijfer dient echter een voorbehoud te worden gemaakt. Het betreft namelijk een voorlopige indicatie die nog door het CBS wordt aangepast afhankelijk van de afhandeling van de bezwaarschriften op WOZbeschikkingen in een gemeente. • Dordrecht heeft in vergelijking met de andere Drechtstedengemeenten nog steeds een laag aandeel koopwoningen, eengezinswoningen en grote woningen in haar woningvoorraad. Zowel woningen als de bijbehorende woonmilieus zijn vaak van middelmatige kwaliteit. Daarbij passen twee opmerkingen: Ten eerste dat de inzet op het bieden van meer differentiatie in Dordt-West zijn niet te zien in de totale voorraad maar hebben wel grote invloed op de wijken. Ten tweede is in de periode 2005/2006 met name gebouwd in het hogere segment (bijvoorbeeld De Hoven), maar deze


Pagina 64 van 289

gegevens zijn nog niet meegenomen in al deze metingen. Vanaf 2007 zullen deze gegevens wel meetellen in de monitor. Niettegenstaande de hierboven gemaakt opmerkingen laten deze gegevens geen rooskleurig beeld zien van de situatie rondom de woningvoorraad en de bevolkingsopbouw in Dordrecht. Dit is dan ook precies de reden dat het College in haar Meerjarenbeleidsprogramma blijvend inzet op de bouw van woningen in het hogere segment (Plan Tij, Belthure Park, Stadswerven). Op deze manier kunnen we ook mensen met hogere inkomens en hoger opleidingsniveau vasthouden en aantrekken. Daarnaast investeert het College in de leefomgeving en andere vestigingsfactoren (zoals culturele voorzieningen). De woningvoorraad in Dordrecht West bevat relatief gezien aanmerkelijk meer sociale huurwoningen en meergezinswoningen dan de rest van Dordrecht. De woningen zijn veelal klein en van matige kwaliteit, waardoor ze niet meer voldoen aan de huidige eisen. De samenstelling van de woningvoorraad in Dordrecht West vertaalt zich ook in sociaal opzicht, het gemiddelde inkomen ligt er beduidend lager dan in Dordrecht als geheel. Om de verhoudingen in Dordrecht West te veranderen is het programma 'Dordrecht West op Stoom' opgesteld (waarvan onder meer de hierboven genoemde differentiatie deel uitmaakt). Middels fysieke ingrepen en sociale programma's, worden de wijken in Dordrecht West aangepakt. De staat en het onderhoud van de openbare ruimte wordt door de inwoners van Dordrecht als een belangrijk element van de leefbaarheid in de stad en wijken ervaren. Het College heeft het waarborgen van het kwaliteitsniveau van het onderhoud van de openbare ruimte dan ook als één van de speerpunten benoemd in haar Meerjarenbeleidsprogramma tot 2010. De tevredenheid van burgers over de leefomgeving wordt ook gemeten in de monitor leefbaarheid en veiligheid en er zijn dus ook m.b.t. de leefbaarheid nog geen cijfers over 2006 beschikbaar. De meest recente cijfers (2005) geven aan dat 59% van de Dordtenaren tevreden is over het onderhoud van wegen en fietspaden en 65% tevreden is over het groenonderhoud. Voor de woonomgeving gaven Dordtenaren het gemiddelde rapportcijfer 7. Het gemiddelde rapportcijfer voor de leefbaarheid in de buurt is met een 6,9 in 2005 niet gewijzigd t.o.v. 2003. Vooral in Oud Krispijn (van 5,6 naar 6,2), maar ook in Nieuw Krispijn (van 6,3 naar 6,6) is de score wel flink toegenomen. Dit geldt ook voor de cijfers rondom veiligheid in heel Dordt-West. Een lichte daling van het rapportcijfer voor leefbaarheid is waargenomen in de wijken Noordflank, Het Reeland, Wielwijk, Sterrenburg en Dubbeldam. De verwachting is dat er in 2006 geen grote veranderingen op zijn getreden in de tevredenheid van de inwoners aangezien de door ons geleverde prestaties ook niet van een substantieel ander niveau zijn dan in eerder jaren. Wellicht zal als gevolg van enkele specifieke ingrepen de tevredenheid in sommige gebieden verhoogd zijn.


Pagina 65 van 289

PROGRAMMA WONEN EN LEEFBAARHEID outcomedoelstelling outcome-indicator

verbeteren balans tussen vraag en aanbod woningen en binden aantal huishoudens met midden en hogere inkomens

verbeteren kwaliteit (leef)omgeving

aantal nieuwbouwwoningen en aandeel koop daarin

2004

2005

2006

82% (283 koop- van totaal 347 woningen)

64% (268 koop- van totaal 418 woningen)

nnb

106,3 (1/1/2004)

107,1 (1/1/2005)

107,8 (1/1/2006)

55,4% (2002)

55,2% (2003)

54,5% (2004)

_

_

Woonmonitor (SGB)

kwaliteitsindex woningvoorraad aandeel huishoudens met midden en hoge inkomens aantal ingestroomde/ uitgestroomde huishoudens naar inkomen (saldo)

laag: -80 midden: -15 hoog: -240 totaal: -335

rapportcijfer woonomgeving

7,0 (2003)

7,0

_

rapportcijfer leefbaarheid in de buurt

6,9 (2003)

6,9

_

indicatorscore sociale kwaliteit in de buurt

6.1 (2003)

6.1

_

7.7 (2003)

7.6

_

4.9 (2003)

4.9

_

3.2 (2003)

3.0

_

winkels dagelijkse boodsch. 82% speelmogelijkheden kinderen 41% groenvoorz. 66% straatverlichting 74% ov 73% onderhoud wegen en fietspaden 60% basisonderwijs 81% jongerenvoorz. 16% parkeren 47% buurthuis/wijkc. 48% ouderenvoorz. 42% sportvoorz. 57% (2003)

winkels dagelijkse boodsch. 84% speelmogelijkheden kinderen 41% groenvoorz. 65% straatverlichting 79% ov 77% onderhoud wegen en fietspaden 59% basisonderwijs 79% jongerenvoorz. 21% parkeren 45% buurthuis/wijkc. 46% ouderenvoorz. 43% sportvoorz. 54%

_

indicatorscore algemene evaluatie van de buurt indicatorscore verloedering indicatorscore overlast tevredenheid over de openbare ruimte (groen, licht, wegen, speelvoorzieningen)

aandeel van de bevolking dat overlast ervaart van geluid wegverkeer ontwikkeling gemiddelde woningwaarde woonaantrekkelijkheidsindex


bron

SGB Regionaal inkomenstatistiek (CBS): meest recente gegevens 2004 Migratieonderzoek, Verhuisonderzoek Drechtsteden (SGB): volgende meting voorjaar 2007 Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007 Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007 Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007 Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007 Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007 Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007 Monitor leefbaarheid en veiligheid (SGB): volgende meting 2007


17% (2003)

16%

_

€ 102.000

€ 150.000

€ 149.000 (voorlopig cijfer)

4,99

4,75

4,50

CBS Atlas voor Gemeenten

Pagina 66 van 289

verbeteren leefbaarheid en veiligheid in Dordrecht West

rapportcijfer woonomgeving

O-Krispijn: 5,7 N-Krispijn: 6,4

Wielwijk: 6,6 Crabbeh./Zuidh.: (2003) indicatorscore leefO-Krispijn: 5.6 N-Krispijn: 6.3 baarheid in de buurt Wielwijk: 6.4 Crabbeh./Zuidh.: (2003) indicatorscore sociale O-Krispijn: 5.3 kwaliteit in de buurt N-Krispijn: 5.6 Wielwijk: 5.7 Crabbeh./Zuidh.: (2003) indicatorscore verO-Krispijn: 6.1 loedering N-Krispijn: 5.4 Wielwijk: 4.6 Crabbeh./Zuidh.: (2003) indicatorscore overO-Krispijn: 4.1 N-Krispijn: 3.6 last Wielwijk: 3.6 Crabbeh./Zuidh.: (2003) rapportcijfer veiligO-Krispijn: 5,3 heid in de buurt N-Krispijn: 6,1 Wielwijk: 6,1 Crabbeh./Zuidh.: (2003)

O-Krispijn: 6,2 N-Krispijn: 6,7

_


_


_


_


_


_


Wielwijk: 6,6 7,0 Crabbeh./Zuidh.: 6,9 O-Krispijn: 6.2 N-Krispijn: 6.6 Wielwijk: 6.5 6.8 Crabbeh./Zuidh.: 6.8 O-Krispijn: 5.8 N-Krispijn: 5.7 Wielwijk: 5.5 5.8 Crabbeh./Zuidh.: 5.6 O-Krispijn: 5.8 N-Krispijn: 5.4 Wielwijk: 4.6 4.4 Crabbeh./Zuidh.: 3.5 O-Krispijn: 4.0 N-Krispijn: 3.4 Wielwijk: 3.7 3.3 Crabbeh./Zuidh.: 2.8 O-Krispijn: 5,8 N-Krispijn: 6,4 Wielwijk: 6,3 6,3 Crabbeh./Zuidh.: 6,5

Wat heeft het gekost? Programma Wonen en Leefbaarheid Thema Afvalinzameling en -verwerking Beheer van de openbare ruimte Handhaving Milieu Ontwikkelen en herstructureren woonwijken Riolen Vergunningverlening


Begroot 11.925 28.143 1.069 12.179 60.948 7.616 2.581 124.461

Lasten Werkelijk Verschil 11.655 270 26.602 1.541 1.189 -120 6.504 5.674 69.410 -8.463 8.162 -546 2.571 10

Baten Begroot Werkelijk Verschil 11.801 11.655 -146 4.546 4.534 -12 128 152 24 1.001 1.313 311 56.027 56.774 746 8.103 8.163 60 3.362 3.363 2

126.094

84.968

-1.633




85.953

985 -648

Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 17.393 19.476 -2.084

Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 27.290 31.818 4.528 2.444 1.796

Pagina 67 van 289

1. Thema Beheer van de openbare ruimte Met de activiteiten binnen het thema Beheer van de openbare ruimte wordt gewerkt aan de kwaliteit van de leefomgeving in Dordrecht. Het gaat in veel gevallen om reguliere onderhoudswerkzaamheden die als vanzelfsprekend worden verondersteld, maar die wanneer ze niet worden verricht grote invloed hebben op de kwaliteit van de leefomgeving, maar ook op de veiligheid in de stad. Wat hebben we ervoor gedaan? De minder spectaculaire activiteiten op straat zijn van groot belang, daarbij gaat het onder andere om onderhoud van groen, wegen, oplossen van klachten die via de wijklijn binnenkomen, het storingsvrij laten functioneren van de verkeerslichten, het in stand houden van goede openbare verlichting en het schoonhouden van de openbare ruimte. Onderhoud openbare ruimte Naast bovengenoemde (reguliere) werkzaamheden, zijn in 2006 (middel)grote onderhoudsprojecten uitgevoerd. Zo is er bijvoorbeeld op de Dordtse Kil I, in het kader van de revitalisering van het gebied, een aantal straten opnieuw geasfalteerd. Op de Dubbelsteijnlaan Oost is er groot onderhoud aan wegen en trottoirs gepleegd en op de Damsterdiep is een gecombineerd wegen-, groen- en rioleringsproject uitgevoerd, waarbij de klachten over verzakking van de straat zijn verholpen. Met betrekking tot het groenonderhoud is onder andere te noemen het vervangen van (57 stuks) bomen aan de Amstelwijckweg. Daar is de groenvoorziening aangepast naar aanleiding van bewonerswensen, evenals op de Damsterdiep. Bij het groenonderhoud wordt er enerzijds rekening gehouden met het aanbrengen van “kleur en fleur” in de wijken, anderzijds is in enkele gevallen de beplanting vervangen door gras in verband met de sociale veiligheid. Door het gebied opener te maken is het gevoel van veiligheid voor de bewoners vergroot. Ook van belang voor de veiligheid is het dagelijks en groot onderhoud aan stadsmeubilair, verkeersregelinstallaties en parkeervoorzieningen. Voor een sluitende registratie van het stadsmeubilair (onderdeel verkeersborden) heeft in 2006 een aanbesteding plaatsgevonden voor de levering van een beheersysteem. In maart 2007 zal het systeem worden geïnstalleerd, wat een betere onderhoudsplanning mogelijk maakt. Voor de aanpak van graffiti bestaat er een schoonmaakregeling waaraan particuliere eigenaren kunnen deelnemen. De verkeersregelinstallaties Mijlweg / Copernicusweg, Krispijnweg / Van Baerlestraat en Oranjelaan/Bankastraat zijn vervangen c.q. aangepast. Alle meldingen met betrekking tot de verkeersregelinstallaties en verkeers- en stadsmeubilair in 2006 zijn afgehandeld. Met betrekking tot het geplande onderhoud aan constructies kan worden gesteld dat deze niet alle volledig zijn uitgevoerd. De vervanging van de Pelserbrug is afgerond. Op een aantal andere projecten, zoals de Prins Hendrikbrug, zijn de onderhoudswerkzaamheden wel in 2006 begonnen, maar nog niet afgerond.


Pagina 68 van 289

Jaarlijks worden alle speelvoorzieningen op de staat van onderhoud en veiligheid gecontroleerd en wordt de valdempende ondergrond vervangen. De uit de controles naar voren gekomen gebreken zijn gerepareerd. Helaas moest worden geconstateerd dat door vandalisme weer veel schade was aangebracht. Op een 15-tal speelplekken zijn de toestellen vervangen. Hiermee voldoen de plekken weer aan de meest recente veiligheidsnormen en is de speelwaarde voor de kinderen verhoogd. Verlichting Op basis van de Nederlandse Praktijklijn Openbare Verlichting zijn in 2006 verschillende verbeteringen aangebracht aan de openbare verlichting in de stad. Aan de hand van verbeterplannen is in 2006 het aantal donkere plekken in de stad teruggedrongen. Hiermee is bijgedragen aan de veiligheid. Alle klachten met betrekking tot de openbare verlichting in 2006 zijn opgelost. Een goede verlichting van de binnenstad is niet alleen belangrijk voor de veiligheid, het levert ook een bijdrage aan de sfeer. Met een goede sfeer hoopt de gemeente bezoekers in de donkere uren wat langer in de stad te houden. Het Lichtplan Binnenstad gaat niet alleen over openbare verlichting, maar ook over bijzondere verlichting, zoals de verlichting van steigers en bruggen. De verschillende onderdelen van het plan zorgen samen voor een uitstraling en beleving die past bij de historische binnenstad van Dordrecht. In december 2006 vond de feestelijke opening van de steiger- en brugverlichting plaats. Het Lichtplan Binnenstad 2006-2015 wordt gefaseerd uitgevoerd. Water Zoals genoemd onder het thema Riolen is in het kader van het Stedelijk Waterplan zwerfvuil en kroos verwijderd uit diverse waterpartijen. Andere activiteiten in 2006 waren onder andere het vervangen van beschoeiing in de Brittenburg en Johanna Naber-erf. Daarnaast is samen met het Waterschap een aantal watergangen in Dordrecht gebaggerd. Havens In 2006 is een havenbreed veiligheidsplan opgesteld om handhaven en toezicht op grond van de Havenbeveiligingswet (Port Security) vorm te geven. Met dit plan voldoet Dordrecht aan de internationale wetgeving inzake veiligheid en terrorismebestrijding. Het plan is inmiddels begin 2007 vastgesteld door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het reguliere onderhoud (waaronder baggerwerk) is conform de meerjarenplannen Zeehaven en binnenhavens uitgevoerd. De gebaggerde havens voldoen weer aan de streefdiepte en de omliggende (watergebonden) bedrijven zijn bereikbaar voor de scheepvaart. De overige (haven)voorzieningen voldoen aan de kwaliteitseisen. Opmerkelijk is de groei van het aantal zee- en cruiseschepen die Dordrecht aandoen. In 2006 bezochten 287 cruiseschepen Dordrecht. Sinds 2003 worden de Merwekade en Buiten Walevest gereserveerd voor speciale schepen (met een lengte van 135 meter). Door actieve promotie (o.a. richting grote rederijen) is het aantal cruiseschepen sinds die tijd flink gestegen. De verwachting is dat deze groei in 2007 zal doorzetten. In de Zeehaven werden 852 zeeschepen ontvangen (is


Pagina 69 van 289

plus 61 t.o.v. 2005). Voor een belangrijk deel heeft dit te maken met het overslaan van een nieuwe ladingstroom (cement) in de Dordtse zeehaven. Het aantal binnenschepen dat in Dordrecht afmeerde (7.680) is gedaald. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat de capaciteit van de binnenschepen is vergroot (minder, maar grotere schepen). Wat heeft het gekost? Thema Beheer van de openbare ruimte Product Constructies Groen Havens civiel Havens exploitaties Nautisch beheer Onderhoud speelvoorzieningen Openbare verlichting Overige exploitaties Havens Peilbeheer Verkeersmeubilair / VRI's / Parkeren Wegen


Begroot 1.311 6.487 1.582 863 1.644 572 1.567 266 1.278 2.184 10.388 28.143

Lasten Werkelijk 1.040 6.649 1.583 596 1.491 606 1.669 277 985 2.135 9.572 26.602

Verschil 271 -162 -1 267 154 -34 -102 -11 294 49 816 1.541

Begroot 0 92 396 3.379 66 0 0 148 0 438 27 4.546

Baten Werkelijk 1 108 608 2.854 69 0 28 305 0 459 101 4.534


Verschil 1 16 212 -525 3 0 28 157 0 21 75 -12 1.529



Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.239 778 -461 -865


664

Het thema beheer van de openbare ruimte is afgesloten met een positief resultaat van € 1,5 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserve is het voordelig resultaat € 664.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Personeelskosten 2. Kapitaallasten 3. Uitvoeringslasten 4. Havengelden 5. Bijdragen van/ verkopen aan derden 6. Overig

Inc/Struct Incidenteel inc./struct. inc./struct. Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 167 161 1.213

1.541

Verschil Baten

Verschil Reserves

-865 -525 435 78 -12

-865

1. Personeelskosten De personeelskosten zijn met name bij het Havenbedrijf belangrijk lager vanwege vacatures en (gedeeltelijk) goedkopere inhuur. 2. Kapitaallasten De kapitaallasten zijn lager door o.a. vertragingen in projecten en gewijzigde, verlengde, afschrijvingstermijnen openbare verlichting.


Pagina 70 van 289

3. Uitvoeringslasten De verschillen zijn in hoofdzaak ontstaan door capaciteitsproblemen bij de uitvoering van geplande werken bij de producten constructies, havenexploitatie, nautische beheer en wegen. Daarnaast is er onderuitputting op het stedelijke waterplan omdat het waterschap de kosten van het project Stevensweg voor haar rekening heeft genomen. De daaruit voortvloeiende meevaller van € 300.000 zal conform besluitvorming in de raad van december 2006, voor andere projecten binnen het stedelijke waterplan gaan worden besteed. Door vertragingen in wegenprojecten, o.a. Grote Markt wordt ook het verschil in daadwerkelijke onttrekkingen aan reserves grotendeels verklaard. 4. Havengelden In 2006 is een te optimistische inschatting gemaakt van de Havenopbrengsten. De begroting is hierop ten onrechte aangepast. In 2007 zullen beheersmaatregelen moeten worden genomen om dit soort ontwikkelingen tijdig te signaleren. 5. Bijdragen van/ verkopen aan derden De niet geraamde baten betreffen de opbrengst verkoop van de veerboot Drechtsteden 2, verkoop van drinkwater, bijdragen van Zwijndrecht en Papendrecht bij gecombineerde werken en schadeuitkeringen. De afwikkeling van de verkoop van grond aan het zeehavenbedrijf wordt pas in 2007 gerealiseerd.


Pagina 71 van 289

2. Thema Afvalinzameling en verwerking De activiteiten binnen het thema Afvalinzameling en -verwerking moeten leiden tot een schone stad en dragen daarmee bij aan de kwaliteit van de leefomgeving. Daarbij wordt tevens gewerkt aan milieudoelstellingen. Wat hebben we ervoor gedaan? Afvalinzameling en -verwerking wordt in opdracht van de gemeente uitgevoerd door Netwerk. Alle activiteiten, welke op basis van de overeenkomst met Netwerk zijn afgesloten, zijn in 2006 uitgevoerd. Met betrekking tot het thema Afvalinzameling en -verzameling noemen we de volgende bijzonderheden. Extra activiteiten zijn ondernomen om ervoor te zorgen dat in 2010 53% van het huishoudelijk afval aan de bron wordt gescheiden. Zo is in 2006 de proef met oud papier verzamelen in minicontainers opgeschaald. In 2006 is 9% meer oud papier opgehaald ten opzichte van 2005. Om de afvalproblematiek in de wijken tegen te gaan wordt er samengewerkt tussen politie en de milieucontrole. Zij werken gezamenlijk aan o.a. de zwerfvuilproblematiek bij de McDonalds aan de Rijksstraatweg. In 2006 zijn met betrekking tot afval 568 processenverbaal opgemaakt. Het aantal processen-verbaal in de Binnenstad is relatief gezien toegenomen. De voorbereidingen voor uitbreiding van ondergrondse containers naar alle wijken van Dordrecht zijn getroffen. Vanaf 2007 wordt begonnen met de uitvoerende werkzaamheden aan de hand van verschillende deelprojectplannen. In 2011 dient deze actie te zijn afgerond. Derde kwartaal 2006 is de evaluatie van het project Bedrijfscontainers afgerond. Bij dit project zijn alle bedrijfscontainers die zichtbaar op straat stonden aangepakt. De werkzaamheden worden in het vervolg in de reguliere werkzaamheden van het bureau Milieucontrole opgenomen. De plannen voor de realisering van een nieuwe Milieustraat zijn opgeschort in verband met de knelpunten rondom de geluidzonering van het industriegebied de Staart. Realisering van de plannen is afhankelijk van de besluitvorming van de Provincie Zuid-Holland over aanpassing van de geluidsruimte.


Pagina 72 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Afvalinzameling en -verwerking Product Afvalinzameling en -verwerking


Begroot 11.925


Verschil 270

11.925

11.655

270



Begroot 11.801

Baten Werkelijk 11.655

Verschil -146

11.801

11.655

-146 124




-5

Binnen het thema afvalverzameling en – verwerking is een voordelig resultaat te constateren van € 124.000. Na verrekening met de reserves, resteert een klein negatief saldo van € 5.000. Analyse resultaat 1. Voordeel SLA netwerk 2. Lagere opbrengsten afvalstoffenheffing/kwijtscheldingen 3. Afwikkeling reserves en voorzieningen 4. Overig

Verschil Verschil Verschil Inc/Struct Lasten Baten Reserves Incidenteel 210 Incidenteel -146 Incidenteel 102 -129 Incidenteel -42 270 -146 -129

1. Voordeligere afrekening Netwerk Op de verschillende inzamelingstaken van Netwerk is een voordeel ontstaan van in totaal € 210.000. Dit is een samenstelling van meerdere resultaten op onder andere de inzameling van glas, papier en minicontainers. 2. Lagere opbrengsten afvalstoffenheffing In 2006 is van Eneco een afrekening uit 2004 ontvangen in verband met de verwerking van ingevoerde automatische kwijtscheldingen met terugwerkende kracht. Deze is in mindering gebracht op de opbrengsten uit afvalstoffenheffing, waarmee het verschil van € 146.000 grotendeels verklaard is. 3. Afwikkeling reserves en voorzieningen Dit is de sluitpost van de gesloten exploitatie afvalstoffenheffing. De egalisatiereserve is conform nota reserves en voorziening omgezet naar een voorziening. In de begroting was nog rekening gehouden met een verrekening met deze reserve. 4. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 73 van 289

3. Thema Riolen Met de activiteiten binnen het thema Riolen wordt een bijdrage geleverd aan de verbetering van de openbare ruimte en daarmee aan de kwaliteit van de leefomgeving. Wat hebben we ervoor gedaan? Het onderhoud aan riolen behoort tot de reguliere werkzaamheden van de gemeente. Hierna volgen enkele bijzonderheden met betrekking tot dit thema. In 2003 is gestart met het onderzoek naar de mogelijkheden om grondwaterstanden te kunnen beïnvloeden. Dit heeft geleid tot de nota Aanpak Grondwater overlast, die in 2006 aan de Gemeenteraad is gepresenteerd. In verband met het ontbreken van wettelijke mogelijkheden is nog niet tot daadwerkelijke aanpak overgegaan. Naar aanleiding van het onderzoek zijn eigenaren van die panden waar effectieve beïnvloeding van de grondwaterstand om technische redenen niet mogelijk was, voorgelicht. Daarnaast is een project “Watertuinen” uitgevoerd waarin voorbeelden zijn uitgewerkt van mogelijke maatregelen die eigenaren zelf kunnen nemen om het grondwaterpeil te verhogen. Vooruitlopend op de Wet tot verankering en bekostiging gemeentelijke taken, is begin 2006 een ontwerp Gemeentelijk Rioolplan IV (GRP) opgesteld. Wegens de vertraging in de besluitvorming van het Rijk inzake de nieuwe wet, is eind december besloten om terug te vallen om een meer traditioneel GRP, welke in maart 2007 zal worden vastgesteld. In het kader van het Stedelijk Waterplan is conform het maatregelenplan 2006 het zwerfvuil en kroos uit waterpartijen in het Weizigtpark, de Nassauweg en het Wantijpark verwijderd. Er is een extra waterberging gecreëerd in het Dubbelmondepark, Stevensweg West en langs de Zuidendijk. Ook is er onderzoek gedaan naar het watersysteem van Dordrecht. Verder is de pilot van de Europese Kaderrichtlijn Water van start gegaan, waarin de gemeente Dordrecht samen met het waterschap de waterkwaliteitsdoelstellingen (volgens EUvoorschriften) in kaart brengt.


Pagina 74 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Riolen Product Riolen


Begroot 7.616


Verschil -546

7.616

8.162

-546



Begroot 8.103


Verschil 60

8.103

8.163

60 -486




22

Het thema riolen kent een nadelig saldo van € 486.000. Na verrekening met de reserve resteert een klein voordeel van € 22.000. Analyse resultaat 1. Reserve is conform nota omgezet naar voorziening 2. Extra kosten uitvoering 3. Kosten grondwaterbeheer 4. Overig

Inc/Struct Struct. Inc. Inc. Inc.

Verschil Verschil Verschil Lasten Baten Reserves -374 508 -101 -59 -12 -546 0 508

1. Extra storting voorziening i.p.v. reserve Dit is de sluitpost van de gesloten exploitatie Riolen. Deze is gestort in de voorziening. De egalisatiereserve is conform nota reserves en voorziening omgezet naar een voorziening. In de begroting was nog rekening gehouden met een verrekening met deze reserve. 2. Extra kosten uitvoering Ter uitvoering van de in de beleidstoelichtingen projecten en activiteiten is extra inzet gepleegd. Dit heeft tot een nadeel van € 101.000. 3. Kosten grondwaterbeheer Onderzoek naar en voorbereiding van de grondwaterproblematiek heeft geleid tot extra kosten. 4. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 75 van 289

4. Thema Milieu De activiteiten binnen het thema Milieu dragen bij aan de kwaliteit van de leefomgeving. Wat hebben we ervoor gedaan? In het kader van het Grote Stedenbeleid zijn er ook afspraken met het Rijk gemaakt inzake bodemsanering en het saneren van zogeheten Aen Railwoningen (woningen met een geluidsbelasting van 65dB(A) of meer door weg-/spoorverkeer) en het realiseren van grootschalige groenprojecten, te weten de Dordwijkzone. Bodem Met betrekking tot bodemsanering in het stedelijk gebied is met het Rijk afgesproken dat in de periode tot 2010 20% van de werkvoorraad te saneren bodem wordt afgerond. Daarnaast dient voor 2010 270.000 m2 ernstig verontreinigde grond te worden gesaneerd. In 2006 is 70.000 m2 ernstig verontreinigde grond gesaneerd. We zijn dus goed op weg. Geluid De zogeheten geluidsaneringslijst van Dordrecht bevat 236 A- en Railwoningen die voor 2010 akoestisch gesaneerd moeten zijn. Dit houdt in dat zoveel mogelijk getracht wordt de geluidsbelasting te verlagen c.q. tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen. In totaal zijn er tot en met 2006 182 woningen gesaneerd. Ten behoeve van de eindmelding is in 2006 een start gemaakt met de inventarisatie van woningen die een geluidsbelasting hebben van 65dB(A) of meer. Deze inventarisatie is een aanvulling op de A- en Raillijst en bevat voor een deel woningen die (nog) niet op de lijst voorkomen. De reden hiervoor is dat de voorheen gebruikte programmatuur niet voldeed. Daarnaast waren de woningen die nu gesaneerd worden met de aanleg van een geluidsscherm ook nog niet in de lijst opgenomen. In oktober 2006 is door Rijkswaterstaat opdracht verstrekt voor de aanleg van het geluidsscherm langs de rijksweg A16. Lucht Luchtkwaliteit is een actueel onderwerp dat de volle aandacht vraagt. Ter verbetering van de luchtkwaliteit zijn in 2006 de volgende maatregelen genomen: • Een “groene golf” op de Laan der Verenigde Naties, • Stimuleren gebruik openbaar vervoer door invoeren van gratis gebruik op zaterdagen en koopzondagen, • Verzorgen van vooren natransport voor het parkeren in de flanken van de binnenstad, • Verdere (verkeerskundige) studies naar oplossingsrichtingen. Groen Het Strategisch Groen Project Eiland van Dordrecht (SGP) omvat het realiseren van nieuwe natuurgebieden, ecologische verbindingszones en bescherming van bedreigde en bestaande flora en fauna. In 2006 is het raamplan van het SGP vastgesteld, waarin de uitgangspunten voor de inrichting van het gebied is vastgelegd. Ook is gestart met het uitwerken van onderdelen van het plan, zoals de inrichtingsplannen voor de Tongplaat en Noorderdiepzone. Daarnaast is er een aankoopstrategieplan opgesteld en is gestart met de Milieu Effect Rap-


Pagina 76 van 289

portage. Het project is onder andere door een “Polderdag” te organiseren, gepresenteerd aan de belanghebbenden. De realisatie van het project Dordwijkzone is in 2000 gestart. De ca. 20 maatregelen die onder dit project vallen zijn successievelijk aangepakt. Inmiddels nadert het totale project Dordwijkzone zijn voltooiing en zal dit naar verwachting in 2007 worden afgerond. In 2006 is op het zogenaamde Terrein De Vlaming onderzoek gedaan op het gebied van milieu en archeologie. De resultaten van het onderzoek geven aanleiding om de uitgangspunten voor dit terrein te heroverwegen. De ecologische waterpartijen in het Dubbelmondepark zijn gereed. De uitvoering van de fietsbrug over De Vlij is door procedures vertraagd. De verwachting is dat de werkzaamheden eind eerste kwartaal 2007 weer zullen aanvangen. Wat heeft het gekost? Thema Milieu


Product Ecologie Milieubeheer Natuur- en milieucentrum Overige milieumaatregelen

Begroot 3.471 6.547 1.441 720 12.179

Lasten Werkelijk 1.437 3.308 1.182 577 6.504

Verschil 2.034 3.239 259 143 5.674

Begroot 22 659 146 174 1.001

Baten Werkelijk 536 512 226 39 1.313



Verschil 514 -148 80 -135 311 5.986




1.704

Toelichting op verschillen Op het thema Milieu is een resultaat te constateren van € 6 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 1,7 miljoen. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Dordtwijkzone 2. Geluidsscherm A16 3. Vertraging Kilkade / van Neurenburgpad 4. Hogere kosten Milieudienst 5. Subsidie Bodem naar voorziening 6. Vertraging de Tuin 7. Gesponsorde projecten 8. Minder graffiti 9. Taakstelling op investeringen ipv exploitatie 10. Overig


Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Indidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 1.947 254 3.393 -251 -219 442 -60 143 25 5.674

Verschil Baten 494

60 -135 -115 7 311

Verschil Reserves -773 -254 -3.192

-63 -4.282

Pagina 77 van 289

1. Dordtwijkzone Voor grote(re) projecten worden kredieten meerjarig verstrekt. Deels hierdoor en deels door vertragingen bij de fietsbrug over de Vlij (procedureel) en een herbezinning op de uitgangspunten van terrein de Vlaming komt een bedrag van € 1,95 miljoen later tot besteding. Een deel van Dordtwijkzone wordt gefinancierd vanuit de reserve Bovenwijkse Voorzieningen. Omdat er minder kosten zijn gemaakt is er ook minder uit deze reserve onttrokken (€ 0,77 miljoen). Hiermee blijft een deel van het restantkrediet beschikbaar voor 2007. Verder is er in 2006 een nog niet begrote subsidie van de provincie ontvangen t.b.v. de fietsbrug over de Vlij van € 0,5 miljoen. 2. Geluidsscherm A16 De eerste aanbestedingsprocedure in mei 2006 heeft niet geleid tot concrete inschrijvingen, vermoedelijk door de korte inschrijvingstermijn. Daarom is er in september een tweede aanbesteding gehouden, met als gevolg dat het project vertraagd is. Dit heeft in 2006 geleid tot minder uitgaven (€ 0,25 miljoen). Hierdoor is eenzelfde bedrag minder onttrokken uit de hiervoor bestemde reserve. Na resultaatbestemming resteert dus een saldo van nihil. Het genoemde bedrag blijft beschikbaar voor 2007. 3. Kilkade/van Neurenburgpad De bodemsanering van de Kilkade is vertraagd als gevolg van de eisen vanuit de wet geluidshinder. Hiermee wordt vestiging van bedrijven vertraagd en mogelijk verhinderd. Hierdoor is er sprake van nog niet gerealiseerde meerjarige kredieten van ruim € 3,3 miljoen. De reserves zijn met eenzelfde bedrag minder belast, waarmee het bedrag voor 2007 en verder gewoon beschikbaar blijft. 4. Hogere kosten milieudienst Afrekening met de milieudienst van uitgevoerde werkzaamheden geschiedt op basis van nacalculatie. Door een gewijzigde financieringsstructuur van MZHZ én gestegen advertentiekosten zijn de lasten ruim € 0,2 miljoen hoger uitgevallen dan verwacht. Met MZHZ zijn inmiddels afspraken gemaakt om dergelijke overschrijdingen in de toekomst te voorkomen. 5. Subsidie Bodem Het restant van de WBB subsidie (€ 0,22 miljoen) is, conform regelgeving, gestort in een voorziening, wat het resultaat negatief beïnvloed. In de begroting was hiermee geen rekening gehouden. 6. Vertraging de Tuin Als gevolg van diverse vertragingen, waaronder de bodemsanering, is de start van de herinrichting van ‘De Tuin’ pas eind 2006 begonnen. Een groot deel van het hiervoor gereserveerde bedrag, te weten € 0,44 miljoen is in 2006 niet tot besteding gekomen. In 2007 zal dit project een vervolg krijgen. 7. Gesponsorde projecten Door NMC Weizigt zijn diverse extra projecten uitgevoerd. Door sponsoring is er sprake van budgetneutrale activiteiten. 8. Minder Graffiti De intensivering van het toezicht op graffiti heeft in 2006 geleid tot een daling van het aantal klachten en minder graffiti in de stad. Hier-


Pagina 78 van 289

door zijn minder kosten gemaakt voor het verwijderen van de graffiti, maar tegelijkertijd ook minder opbrengsten van het in rekening brengen van het verwijderen (€ 0,14 miljoen). In 2007 kan worden bezien of de daling van de graffiti-overlast en de financiële consequenties ervan, structureel zijn. 9. Taakstelling gerealiseerd op investeringen i.p.v. exploitatie In de begroting 2006 is rekening gehouden met een te realiseren besparing van € 1,8 miljoen op projecten en investeringen. Deze taakstelling is in de begroting opgenomen op de exploitatie. De taakstelling is ruimschoots gerealiseerd en heeft geleid tot voordelen op investeringsprojecten, zoals diverse projecten uit het fietsplan, ondertunneling Laan der VN, herinrichting woonomgeving en het opheffen van de risicoafdekkingen ISV en Fast Ferry. De resultaten zijn het gevolg van een scherpere sturing op de inhoud van projecten, betere samenwerking binnen de organisatie en aanbestedingsvoordelen. De vrijval van de investeringsruimte is grotendeels al geëffectueerd via de reserve Strategische Investeringen en heeft bij het MJP geleid tot extra in te zetten investeringsruimte. De te realiseren besparing is binnen de exploitatie verspreid over diverse thema’s zichtbaar als nadelen ten opzichte van de begroting. Dit is een rechtstreeks gevolg van het feit dat de besparing gerealiseerd is op de investeringsprojecten. 10. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 79 van 289

5. Thema Vergunningverlening en Handhaving Door het handhaven van de weten regelgeving op het gebied van de Woningwet, Huisvestingswet, Wet op de ruimtelijke ordening en door middel van vergunningverlening en/of andere publiekrechtelijke besluiten wordt uitvoering gegeven aan het beheer en de inrichting van het bebouwd en onbebouwd gebied van Dordrecht, en daarmee aan de kwaliteit van de leefomgeving. Voorts draagt dit bij aan het verminderen van overlast. Wat hebben we ervoor gedaan? In 2006 is de besluitvorming rond de overgang van de gemeentelijke taken op het gebied van vergunningverlening en handhaving naar de Milieudienst Zuid-Holland Zuid afgerond. De feitelijke overgang is per 1 juli 2007. Vanuit het programma Handhaving zijn verschillende acties uitgevoerd gericht op de bevordering van het naleven van weten regelgeving. In 2006 zijn er ca. 145 aanschrijvingen verstuurd met betrekking tot illegale omzettingen van woonruimte, overtredingen van de Woningwet, de Wet op de ruimtelijke ordening en de APV. Op het gebied van inspecties zijn er zo´n 10.000 controles uitgevoerd (eerste, tussenen eindcontroles). In 2006 zijn er 1.037 bouwen sloopvergunningen verleend en heeft de Welstandscommissie maar liefst 1.100 bouwplannen beoordeeld. Verder zijn er 33 splitsings- en onttrekkingsvergunningen verleend, 70 Drank- en Horecavergunningen en 1.140 APV-vergunningen verstrekt. Wat heeft het gekost? Thema Vergunningverlening Product Vergunningen


Begroot 2.581


Verschil 10

2.581

2.571

10



Begroot 3.362


Verschil 2

3.362

3.363

2 12


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 0 0 0 -10 2

Het thema vergunningverlening kent geen noemenswaardige budgettaire afwijkingen. Het thema is afgesloten met een klein positief resultaat (€ 2.000).


Pagina 80 van 289

Thema Handhaving


Product Handhaving milieu Handhaving ruimtelijke ordening

Begroot 496 573 1.069

Lasten Werkelijk 492 697 1.189

Verschil 4 -124 -120

Begroot 118 10 128



Verschil 34 -10 24 -96





-96

Het thema Handhaving sluit 2006 af met een negatief resultaat van € 96.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Personele lasten inspecties 2. Overig

Inc/Struct

Verschil Lasten -124 4 -120

Verschil Baten

Verschil Reserves

24 24

0

1. Personele lasten De vele grote bouwprojecten in de stad hebben geleid tot een enorme toename van het aantal bouwvergunningen. Gevolg hiervan is dat het aantal inspecties is toegenomen, waardoor de personele lasten € 124.000 hoger zijn dan begroot. 2. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 81 van 289

6. Thema Ontwikkelen en herstructureren woonwijken De activiteiten binnen dit thema zijn gericht op het verbeteren van de woningvoorraad, op verbetering van de balans tussen vraag en aanbod aan woningen en op het binden van huishoudens met midden en hogere inkomens. Wat hebben we ervoor gedaan? Woningbouw Regionaal is afgesproken met het Rijk dat er tussen 2005 en 2010 in de Drechtsteden 9.000 woningen worden gebouwd. Dordrecht moet in de periode van 2006 tot 2010 ongeveer 1800 woningen realiseren waarvan 1450 in de marktsector en 900 woningen zogenaamde nultredewoningen voor ouderen. Uit het rapport van de Taskforce Woningbouw Drechtsteden blijkt de taakstelling voor de Drechtsteden te ambitieus te zijn. Het niet volledig kunnen realiseren van het Woningbouwprogramma Drechtsteden wordt voor een groot deel veroorzaakt door vertragingen in de bouwproductie. De invloed van gemeenten op het voorkomen c.q. reduceren van dergelijke vertragingen is beperkt. In 2006 zijn er in Dordrecht 257 woningen aan de woningvoorraad toegevoegd en 234 woningen ontrokken. Een en ander betekent dat de woningvoorraad gelijk is gebleven. In het belang van een maximale woningproductie is overleg gevoerd met projectontwikkelaars en woningcorporaties om tot concrete afspraken te komen over de bouwproductie. Met de woningcorporaties is de PALT-overeenkomst (Prestatie Afspraken Lange Termijn) uit 2003 herijkt. Verder is in 2006 met de corporaties en andere marktpartijen een regionaal woonbelevingsonderzoek gehouden om de woningvraag beter in beeld te brengen. Het nieuwbouwproject De Hoven is in een vergevorderd stadium. Met de nieuwbouw in de Jagers- en Windhondenpolder (Plan Tij) is gestart. Een belangrijk deel van het Dordtse woningbouwprogramma wordt gerealiseerd op de Stadswerven. In dit gebied staat over een aantal jaren een compleet nieuwe stadswijk met allerlei voorzieningen. Van de te realiseren woningen zal zo´n 15% bestaan uit goedkopere huur- of koopwoningen, verder zal er voornamelijk in het hogere segment worden gebouwd. Vanaf maart 2006 is op de locatie Watertoren gestart met de bouw van een hotel en restaurant. De voorbereiding voor de ontwikkeling van het deelgebied Kop van de Staart zijn getroffen. Tevens zijn de voorbereidingen getroffen voor de bouw van de eerste 100 woningen en voor de herontwikkeling van het voormalige Energiehuis. In Dordrecht West ligt, doorkijkend naar 2025, met de aanpak van ca. 4.000 woningen een enorme opgave van stedelijke vernieuwing. Over de herstructurering van Dordrecht West is in het GSB-convenant met het Rijk afgesproken dat eind 2009 390 woningen uit het huurwoningbestand verkocht zullen zijn, 1.125 woningen gesloopt en 480 nieuwbouwwoningen gerealiseerd. Deze fysieke opgave wordt gecombineerd met een sociale aanpak om de leefbaarheid in de wijken te verbeteren.


Pagina 82 van 289

Het project Oud Krispijn verkeert in de uitvoeringsfase. In 2006 is een ontwikkelvisie voor heel Dordrecht West opgesteld, die in 2007 wordt vastgesteld. Vervolgens zal per wijk een ontwikkelstrategie worden uitgewerkt. Minister Vogelaar (Wonen, Wijken en Integratie) heeft een selectie gemaakt van 40 wijken met ernstige problemen rond wonen, werken, leren, integreren en veiligheid, waar in deze kabinetsperiode extra investeringen zullen worden gedaan. De Dordtse wijken Crabbehof en Wielwijk zijn opgenomen in de wijkenlijst. De sociale programma´s voor de wijken in Dordrecht West richten zich op 8 thema´s: mobiliseren eigen kracht bewoners, buurt in beweging, veiligheid, jong zijn, werk en economie, oud worden, school in de samenleving en zorg. Het sociaal programma voor Oud Krispijn is in uitvoering. Eind 2006 is voor het sociaal programma voor Wielwijk een subsidiebedrag van 2 miljoen euro verkregen van het Rijk in het kader van de regeling Sociale Herovering en zijn verschillende trajecten in gang gezet. De sociale programma’s voor Crabbehof en Nieuw Krispijn zijn in de maak. Het Grondbedrijf faciliteert de woningbouwontwikkelingen in de stad door het voeren van grondexploitaties. In 2006 is een start gemaakt met de herziening van de Nota Strategisch Grondbeleid. Daarnaast is in 2006 uitvoering gegeven aan het centraal beheer van het vastgoed. Verder is in 2006 voor het eerst een aantal langlopende erfpachtrechten van particuliere woningbouwpercelen beëindigd. Per 31 december 2006 zijn er 24 contracten afgerond, in 17 gevallen heeft de erfpachter gekozen voor aankoop van de blote eigendom en zijn er 7 nieuwe erfpachtcontracten afgesloten. Het werken aan bestemmingsplannen is een continu proces. In 2006 zijn de volgende bestemmingsplannen door de Gemeenteraad vastgesteld: Schil Oost, west- en oostzijde Staart, Bruggehoofd, 3e Merwedehaven en Midden Reeland. Funderingen Onder het thema Riolen is al het een en ander gezegd over de aanpak van de grondwaterstand. Het funderingsherstel verloopt sneller dan aanvankelijk werd verwacht. In 2006 zijn voor 16 bouwblokken intentieverklaringen voor herstel ondertekend, op grond waarvan verdere voorbereidingen voor uitvoering van herstelwerkzaamheden worden getroffen. Verder zijn in 2006 voor 23 blokken (116 woningen) bouwvergunningen aangevraagd en zijn voor 125 woningen bouwvergunningen verleend (deel van de aanvragen dateren uit 2005). Het totaal van 504 daadwerkelijk herstelde funderingen wordt binnen afzienbare tijd verwacht, doch uiterlijk eind 2009. Woonwagens Met de woningcorporaties is overleg gevoerd over de voorgenomen overdracht van woonwagenstandplaatsen en huurwoonwagens. De gesprekken worden in 2007 voortgezet. De deconcentratie van de woonwagenlocatie aan de Wieldrechtse Zeedijk naar nieuwe kleinere woonwagenlocaties met standplaatsen en woonwagenwoningen is conform het programma woonwagens voortgezet. In 2006 zijn de grondwerkzaamheden uitgevoerd voor de nieuwe standplaatsen aan


Pagina 83 van 289

de Heelalstraat (5), Brandt Buijsstraat (10) en het Quickterrein (17). Naar verwachting wordt de volledige verhuisoperatie in 2008 afgerond. Cultureel-historisch erfgoed Het cultureel-historisch erfgoed in Dordrecht wordt in stand gehouden door te werken aan restauratie en archeologische activiteiten als advisering bij planontwikkeling en uitvoering; archeologisch onderzoek; behoud, beheer en conservering van collecties in het stadsdepot en het toegankelijk maken van een en ander voor een breed publiek. In 2006 zijn diverse publieksactiviteiten georganiseerd, zoals educatieve projecten, openstellingen van diverse monumentale panden, rondleidingen, publicaties zoals het DiEP-magazine, enzovoort. Uit het Gemeentelijk Restauratiefonds zijn 6 subsidies verleend en zijn in 2006 voor 48 monumentale panden vergunningen verleend. Daarnaast hebben nog tal van activiteiten plaatsgevonden ten behoeve van het instandhouden, verbeteren en uitdragen van het cultureelhistorisch erfgoed. Huisvesting Verder heeft de gemeente in 2006 122 huisvestingsvergunningen en 168 urgentieverklaringen voor woningzoekenden afgegeven. Wat heeft het gekost? Thema Ontwikkelen en herstructureren woonwijken Product Beheer en ontwikkeling van wijken Budget Stadsontwikkeling Dordt West Exploitatie bouwgronden wonen Exploitatie gemeentelijke eigendommen Funderingen Monumenten Planologisch juridisch instrumentarium Wonen Woonruimte zaken Woonwagens

Begroot 2.526 607 1.225 39.389 3.788 1.767 3.083 308 5.680 592 1.981 60.948


Lasten Werkelijk 1.387 915 1.292 48.822 3.819 1.858 3.082 387 5.501 548 1.800 69.410

Verschil 1.139 -307 -67 -9.432 -31 -91 1 -79 180 44 181 -8.463



Begroot 815 0 376 44.375 5.506 0 123 38 3.539 70 1.185 56.027

Baten Werkelijk 776 -49 318 44.802 6.018 -1 35 1 3.508 129 1.237 56.774

Verschil -39 -49 -58 427 512 -1 -88 -37 -31 59 52 746 -7.716


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 17.724 27.124 9.400 7.221 -495

Op het thema ontwikkelen en herstructureren van woonwijken is een nadelig resultaat te constateren van € 7,7 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een nadelig resultaat van € 0,5 miljoen. Het betreft een complex thema met veel verschillende


Pagina 84 van 289

projecten, producten en activiteiten. Een uitgebreide toelichting op de verschillen ten opzichte van de begroting volgt hieronder:

Analyse resultaat 1. Diverse projecten beheer en ontwikkeling van wijken 2. Extra kosten bedrijfsvoering 3. Resultaat Exploitatie bouwgronden 4. Panden 5. Overige gronden 6. Voorbereidingskosten Energiehuis 7. Erfpachtgronden 8. Funderingen 9. Rolluikenbeleid 10. Gemeentelijke monumentenlijst 11. Innovatietraject 12. Krediet KPW 13. Vrijval voorziening wonen 14. Vertraging deconcentratieproject woonwagens 15. KOR 16. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 1.115 -577 -9.432 597 -146 -385 -93 -91 235 98 -393 260

Verschil Verschil Baten Reserves -172 -212 427 8.899 -136 -873 346 295 -90 -98 -614 -240 363

197 275 -123 -8.463

65 746

7 7.221

1. Diverse projecten beheer en ontwikkeling wijken Binnen het product beheer en ontwikkeling wijken wordt gewerkt aan diverse projecten. In totaal is er een positief resultaat gerealiseerd van € 1,12 miljoen voor bestemming. Dit resultaat is vooral gerealiseerd op de projecten Nieuw Krispijn West (€ 181.000), Emmaplein (€ 85.000), Bleijenhoek (€ 406.000) en tot slot Woonomgeving Verzetsbuurt (€ 409.000). De eerste twee projecten zijn inmiddels afgerond en het resultaat is m.n. bereikt door een gunstige aanbesteding. De andere projecten, Bleijenhoek en Verzetsbuurt hebben een meerjarig karakter. Het project Verzetsbuurt is pas eind 2006 gestart en loopt door in 2007, Bleijenhoek is vertraagd door de onverwachte aanwezigheid van 13Kv en 50Kv kabels. In 2007 zal naar verwachting de herinrichting woonomgeving Nieuwekerksplein worden afgerond; het Schippersblok in de eerste helft van 2008. Verder is er op diverse projecten, zoals Kraansteiger en Wielwijk noord, sprake van kleine(re) niet nader te verklaren onder- en overschrijdingen. 2. Resultaat Bedrijfsvoering Binnen de sector Stadsontwikkeling zijn diverse onder- en overschrijdingen op de bedrijfsvoeringsbudgetten. Door de verbouwing van het Stadskantoor is de locatie Crownpoint gehuurd, wat € 88.000 extra kosten heeft meegebracht. Daarnaast is er in 2006 veel extra inhuur noodzakelijk geweest, onder andere ter versterking het bedrijfsbureau. Ook de communicatiekosten zijn hoger geweest dan begroot. In 2007 is geborgd dat deze kosten ten laste van projecten gebracht kunnen worden. Tegenover deze nadelen staan ook diverse kleine(re) voordelige resultaten. Denk hierbij aan minder portokosten, lagere drukkerijkosten en minder uitgaven aan audits.


Pagina 85 van 289

3. Exploitatie Bouwgronden Het resultaat van het thema is incidenteel € 8,8 miljoen nadelig. De exploitatie bouwgronden bestaat uit de exploitaties woningbouwterreinen, functiecombinatie projecten en Stadsvernieuwing. Voor 2006 is een vergelijking gemaakt tussen de begrote kosten en opbrengsten en de werkelijk gerealiseerde kosten en opbrengsten. Voor de exploitaties van het Grondbedrijf was het totaal aan afwijkingen tussen begrote en gerealiseerde kosten en opbrengsten in 2006 ca. € 11,42 miljoen. Er is voor een bedrag van ca € 4,97 miljoen minder aan kosten dan begroot gemaakt en € 6,45 miljoen minder aan inkomsten gerealiseerd dan was begroot. Wanneer onderscheid gemaakt wordt naar type projecten dan blijkt dat het merendeel van deze mutaties (62%) bij de functiecombinatieprojecten zit, gevolgd door de woningbouwprojecten (25%) en dat zich bij de projecten die tot de stadsvernieuwing worden gerekend de minste mutaties hebben voorgedaan (12%). Lasten -10.860 -1.969 1.187 -11.642

Baten 5.639 4.929 -1.294 9.274

Exploitatie bouwgronden De Hoven Sluisweg/Achterhakkers Stevensweg-West Quickterrein Vest 124

Lasten 200 250 67 248 337 1.102

Baten 246 0 -853 -221 0 -828

Stadsvernieuwing Riedijkshaven Oud-Krijspijn Zuid

Lasten 1.112 1.002 2.114

Baten -1.112 -1.002 -2.114

Functiecombinatiecomplexen Bagijnhof/Achterom Admiraalsplein Leerpark Gezondheidspark Stadswerven Belthurepark Overigen

Lasten 444 -194 12 1.082 287 1.694 333 3.658

Baten -444 868 -1.940 -752 0 -1.581 170 -3.679

Activering boekwaarde Overige Correctie mutatie reserves

Lasten -3.294 451 -1.643 -4.486

Baten 5.752 -426 -7.552 -2.226

Totaal

-9.254

427

Woningbouw algemeen (incl. mutaties reserves) Afgesloten complexen Maasterras


Pagina 86 van 289

Activering boekwaarden Op het productblad exploitatie Wonen is het activeren van de boekwaarden zowel aan lasten- en batenkant meegenomen. Dit betreft een administratief-technische boeking. De boeking is nodig om het saldo tussen lasten en baten per project in de gemeentelijke exploitatie neutraal te laten verlopen. In de Prognose wordt deze activering per project niet opgenomen. Woningbouw algemeen De verschillen bij de lasten en baten bij de woningbouw algemeen zijn het gevolg van een verkeerde inbreng van de begrotingswijziging naar aanleiding van de 9-maands marap. Op deze begrote bedragen heeft geen uitputting plaatsgevonden. Genoemde verschillen hebben derhalve geen effect op het resultaat. Afgesloten complexen De verschillen in lasten en baten bij de exploitatie en reserves zijn het gevolg van het aanpassen van de voorzieningen die gevormd zijn ter afdekking van de nadelige grondexploitatieprojecten. Het gaat dan om de voorzieningen Admiraalsplein, Woonwagenlocaties, De Holland, Leerpark, Blekersdijk/Vrieseweg. Diverse nadelige projecten< € 0,5 mln en de voorziening Strategische gronden. Verantwoording bouwgrondexploitaties In deze verantwoording wordende verschillen in kosten en opbrengsten van de bouwgrond-exploitaties zoals deze in de Prognose 2007 zijn opgenomen verklaard. Er is voor een bedrag van ca € 6,62 miljoen minder aan kosten dan begroot gemaakt en € 6,62 miljoen minder aan inkomsten gerealiseerd dan was begroot. Wanneer onderscheid gemaakt wordt naar type projecten dan blijkt dat het merendeel van deze mutaties (40%) bij de functiecombinatieprojecten zit, gevolgd door bij de projecten die tot de stadsvernieuwing worden gerekend (32%) en dat zich de minste mutaties hebben voorgedaan bij de woningbouwprojecten (15%). Toelichting op de verschillen in de bouwgrondexploitaties (projecten met een verschil groter dan € 200.000,-): Functiecombinatie: De grootste mutaties hebben zich voorgedaan bij het project Belthurepark. Het bedrag aan Bovo was in 2006 begroot maar is als gevolg van vertraging in planjuridische procedures verschoven naar 2007. De mutaties in het Gezondheidspark zijn grotendeels gebaseerd op het feit dat een belangrijke uitgifte, de verkoop van de grond voor het appartementencomplex aan de Overkampweg, niet in 2006 is gerealiseerd. Vanwege vertraging blijven in het project Leerpark zowel de investeringen in het openbaar gebied als de verkopen achter. Als gevolg hiervan is tevens de bijdrage uit SI uitgesteld. Als gevolg van de planologische procedures is de start van de uitvoering van Bagijnhof/ Achterom weer opgeschoven.


Pagina 87 van 289

Door de achterblijvende ontwikkeling in 2006 zijn de opbrengsten voor het Admiraalsplein, vanwege hogere exploitatiebaten van de Koophoek, positief uitgevallen. De mutaties aan de kostenzijde van dit project geven met name een correctieboeking uit 2005 weer. Daarnaast zijn als gevolg van de vertraging van de Compagnie de kosten BRM/WRM een jaar opgeschoven. Dat de kosten voor de Stadswerven lager zijn uitgevallen dan begroot wordt veroorzaakt doordat de verwervingen zijn achtergebleven. Stadsvernieuwing De grootste afwijkingen binnen de projecten van Stadsvernieuwing zitten bij de Riedijkshaven. De afrekening met de ontwikkelaar moet nog plaatsvinden als ook de afrekening met Waterschap/ RWS omtrent de bijdrage voor de waterkering. Bovendien zijn de VINEXsubsidies nog niet ontvangen. De overige verschillen zitten met name in Oud-Krispijn Zuid en zijn met name te verklaren uit het feit dat de opbrengst van deelgebied Iris II voor 2006 gepland stond maar doorschuift naar 2007. Woningbouwterreinen De grootste mutaties hebben zich voorgedaan bij het project Stevensweg-West. Deze afwijking is het gevolg van het feit dat bijdragen niet zijn gerealiseerd. De afrekening van de ecozone maakt onderdeel uit van een totale claim die nog bij de subsidieverlener ingediend moet worden. In verband hiermee wordt ook de bijdrage uit fonds BOVO pas in 2007 afgerekend. De uitvoering van Vest 124 is doorgeschoven naar 2007 als gevolg van de ernstige bodemverontreiniging en mogelijk aan te treffen archeologische waarden. Als gevolg van traag verlopende verkoop van de woningen en animo met betrekking tot de standplaatsen zijn in 2006 de kosten van bouwrijpmaken en niet terugvorderbare BTW in het project Quickterrein achtergebleven. Voor De Hoven is de storting BOVO in het kader van fase 3 en 4 (Middengebied) en deelgebied West geëffectueerd. Er hebben zich twee verrekeningen plaatsgevonden in het kader van de overdracht van gronden aan de GEM. Voor het project Sluisweg/ Achterhakkers vinden de verwervingen in 2007 plaats (in plaats van in 2006) als gevolg van het verloop van de onderhandelingen. 5.Overige gronden Een bedrag van € 146.000 aan zowel de baten en lastenkant betreft de administratieve verantwoording van een interne overname van de boekwaarde van een perceel grond van het project parkeerterrein Bamendaweg. Dit heeft geen effect op het gesaldeerde resultaat. Daarnaast is er sprake van hogere opbrengsten (€ 200.000) als gevolg van ontvangen tantièmes van benzinestations.


Pagina 88 van 289

6. Voorbereidingskosten Energiehuis In 2006 zijn voorbereidingskosten gemaakt voor de ontwikkeling van het Energiehuis. Hiervoor zijn gelden gereserveerd binnen de reserve Strategische Investeringen, cultuurcluster. Deze kosten zullen in 2007 alsnog ten laste van de reserve gebracht worden. 7. Erfpachtgronden In 2006 zijn veel oude dossiers afgehandeld. De extra inzet heeft geleid tot € 93.000 meerkosten aan ambtelijke uren. Daarnaast zijn er extra inkomsten ontvangen door een niet geraamde afkoop bloot eigendom. 8 Funderingen Het funderingsherstel gaat in een hoger tempo dan gepland. Hierdoor zijn in 2006 € 91.000 meer kosten gemaakt. Op het totale budget betreft het een marginale overschrijding. 9. Rolluikenbeleid Uitvoering van rolluikenbeleid is vooral afhankelijk van aanvragen van ondernemers. De (financiële) realisatie blijft achter bij de planning. In 2007 wordt bezien hoe te communiceren naar ondernemers die nog niet hebben gereageerd of al wel hebben gereageerd, maar nog niet tot verwijdering zijn overgegaan. Het positieve resultaat is € 235.000. 10. Gemeentelijke monumentenlijst De inventarisatie van objecten en complexen in de binnenstad en de negentiende eeuwse schil is pas in december 2006 gestart. Het beschikbaar gestelde krediet blijft beschikbaar omdat in gelijke mate minder onttrokken is uit de reserve (€ 98.000). 11. Taakstelling gerealiseerd op investeringen i.p.v. exploitatie In de begroting 2006 is rekening gehouden met een te realiseren besparing van € 1,8 miljoen op projecten en investeringen. Deze is bereikt op investeringsprojecten in plaats van exploitatiebudgetten. De te realiseren besparing is binnen de exploitatie verspreid over diverse thema’s zichtbaar als nadelen ten opzichte van de begroting. Dit is een rechtstreeks gevolg van het feit dat de besparing gerealiseerd is op de investeringsprojecten (zie ook thema milieu) 12. Krediet KPW Het krediet Kwaliteitsbeleid Particulier Woningvoorraad is een meerjarig krediet dat in 2007 en 2008 verder gerealiseerd zal worden. Conform de lagere kosten in 2006 is er ook een lagere onttrekking uit de reserve, waardoor het restantkrediet ook in volgende jaren beschikbaar blijft. 13. Vrijval voorziening wonen Ten behoeve van de subsidieregeling Particuliere Woningverbetering is in voorgaande jaren zowel een bedrag aan de reserve volkshuisvesting als aan de voorziening wonen toegevoegd. Hiermee heeft feitelijk een dubbele reservering plaatsgevonden. Omdat er geen terugbetalingsverplichting geldt, kan de voorziening ten bedrage van € 363.000 vrijvallen. 14. Vertraging deconcentratie woonwagens De deconcentratie van woonwagens gaat langzamer dan verwacht. Een positief resultaat van € 197.000 is het gevolg.


Pagina 89 van 289

15. Kwaliteit Openbare Ruimte Het project Kwaliteit Openbare Ruimte (KOR) is een meerjarig project, dat in 2007 verder wordt gerealiseerd. 16. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 90 van 289

3.6

Programma Werk en Scholing Wat willen we bereiken in 2006-2010? Het hebben van werk is een belangrijke voorwaarde voor een volwaardig bestaan. Om zo veel mogelijk inwoners aan het werk te krijgen en te houden streven wij ernaar de vraag naar en het aanbod van werknemers met elkaar in evenwicht te brengen. Dit programma draagt bij aan het beter afstemmen van vraag en aanbod van arbeid, het versterken van de economische structuur, het terugdringen van de (jeugd)werkloosheid en de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Onze inzet is er op gericht dat de sectorstructuur in 2010 een zichtbare verandering zal hebben doorgemaakt en dat we meer bedrijven en arbeidsplaatsen binnen onze grenzen hebben. Dit draagt ook bij aan de ambitie van het nieuwe college om te werken aan een aantrekkelijke stad, zoals beschreven in het in 2006 vastgestelde MJP 2006-2010. Ook wordt gestreefd naar een verbetering van het innovatief vermogen van het bedrijfsleven, waardoor we een aantrekkelijke vestigingsstad blijven voor bedrijven. In de kenniseconomie die Dordrecht wil stimuleren bestaat naast de vraag naar hoogopgeleiden ook een groeiende behoefte aan personeel voor ondersteunende dienstverlening. Wel is het zo dat het opleidingsniveau in een kenniseconomie gemiddeld wat hoger ligt. De werkloosheid in de toekomst is voor Dordrecht en de regio dan ook geen kwantitatief, maar een kwalitatief probleem. Een sterke inzet op kennisinfrastructuur is daarom onmisbaar om op de lange termijn onze regio concurrerend te houden. Onze inzet moet er ook toe bijdragen dat het aantal bijstandsgerechtigden jaarlijks meer afneemt dan het landelijk gemiddelde. Het samen met onze maatschappelijke partners bestrijden van jeugdwerkloosheid heeft prioriteit. Dit is nog eens bevestigd in het MJP 2006-2010. Daarbij streven wij er in regionaal verband naar in 2009 het aantal voortijdig schoolverlaters met (gemiddeld) 50% te laten dalen. Vergroting van de aantrekkingskracht van de stad en regio op het gebied van historie, cultuur en natuur moet de komende jaren resulteren in een stijging naar 3,4 miljoen bezoekers aan de stad op jaarbasis in 2010. De besteding van toeristen in de stad moet navenant stijgen. Wat hebben we bereikt tot nu toe? Specifieke kenmerken van de Dordtse economische structuur zijn de aanwezigheid van relatief grote sectoren industrie, zorg, bestuur en onderwijs en relatief kleine sectoren zakelijke diensten, horeca en landbouw. In 2004/2005 zijn de sectoren zorg en ICT reeds gaan groeien. Groei in de kleine sectoren en de sector zorg draagt bij aan versterking van de economische structuur. Over 2006 zijn de cijfers nog niet beschikbaar. Het detailhandelsaanbod in de Drechtsteden ligt ongeveer op het Nederlands gemiddelde. Het aantal horecavestigingen blijft achter. In deze twee sectoren en in de sector toerisme/recreatie zien we in 2005 nog geen groei. Overigens was in 2005 nog sprake van een dalende werkgelegenheid in Dordrecht, overwegend veroorzaakt door de conjunctuur. In 2006 hebben we hoge prioriteit gegeven aan versterking van de economische structuur. Of de daling in 2006 is omgezet in een stijging, weten we nog niet. Feit is dat de economie in 2006 is gaan aantrekken zodat een stijging weer waarschijnlijker is.


Pagina 91 van 289

Het opleidingsniveau van de beroepsbevolking van Dordrecht ligt eind 2006 ongeveer op het gemiddelde van de G27. 72% van de beroepsbevolking van Dordrecht beschikt over een middelbaar of hoger opleidingsniveau, een stijging met 1% ten opzichte van 2005 en gelijk aan 2004. In Nederland is dit eind 2006 73%. De succesvolle aanpak van het voortijdig schoolverlaten en in mindere mate het volwassenenonderwijs heeft hieraan bijgedragen. Dordrecht wil het HBO en MBO binnen Dordrecht laten groeien. Op dit moment laten de cijfers nog geen groei zien. Het aantal HBO leerlingen groeit (de groei komt volledig voor rekening van het Da Vinci), het aantal MBO leerlingen in Dordrecht is tussen 2003 en 2006 enigszins gedaald (van het MBO nog geen recente cijfers beschikbaar).De inspanningen die in 2006 zijn gedaan (ontwikkeling Leerpark, acquisitie e.d.) zullen effect hebben op langere termijn. De vestiging van twee HBO-instellingen aan de rand van de binnenstad heeft nog geen effect op de aantrekkingskracht van deze opleidingen. Vast staat dat de inzet die in het meerjarenbeleidsprogramma is opgenomen noodzakelijk is om de gewenste ontwikkeling te realiseren. In Dordrecht staan eind 2006 3978 personen als niet-werkende werkzoekende (nww) ingeschreven. 40% staat langer dan één jaar ingeschreven. Tenslotte ontvangen 3600 Dordtenaren bijstand op basis van de Wet werk en bijstand (WWB). Dit is 4,5% van het totaal aantal huishoudens in Dordrecht. Deze ontwikkeling is gunstiger dan het gemiddelde van de G27 en Dordrecht is nu bijna op dat gemiddelde beland. Dit betekent dat we een flinke inhaalslag hebben gemaakt. Uiteraard is de economische ontwikkeling hier een belangrijke verklaring voor de daling. Aangezien die ontwikkeling echter niet beter is dan in de rest van het land ligt de verklaring voor de inhaalslag vrijwel zeker bij het succes van de arbeidsmarkttoeleiding en met name in het programma ‘De kortste weg naar werk’. Sinds 2003 is de jeugdwerkloosheid in Dordrecht sterk afgenomen (van 7,5% begin 2004 tot 5,7% resp. 3,6% en 2,2% de jaren daarna. In 2004 was de jeugdwerkloosheid nog beduidend hoger dan het gemiddelde van de G27, inmiddels is het verschil veel kleiner geworden. Allochtone jongeren zijn nog steeds tweemaal zoveel werkloos dan autochtone jongeren; dit geldt voor het hele land. Het aantal voortijdig schoolverlaters is sterk gedaald. De aanpak op dit terrein heeft duidelijke vruchten afgeworpen. Ook dit heeft veel effect op de kansen van allochtonen op de arbeidsmarkt omdat bij deze groep het voortijdig schoolverlaten relatief hoog was. Dordrecht werkt hard aan het vergroten van de aantrekkelijkheid van de binnenstad. Dit zet echter nog niet in het goede tempo door. Het aantal bezoekers aan de binnenstad is in 2005 gedaald. Voor een deel heeft dit ook een conjuncturele oorzaak, maar feit is dat het niet lukt om een echt opgaande lijn in te zetten. Momenteel ligt de frequentie van impulsen daarvoor ook te laag. Het is dringend noodzakelijk dat Achterom, Hofkwartier en Voorstraat-Noord gerealiseerd gaan worden. Ook de parkeerproblematiek speelt hierbij een belangrijke rol.


Pagina 92 van 289

PROGRAMMA WERK EN SCHOLING outcomedoelstelling

verbreden economische structuur

outcome-indicator aantal werkzame personen totaal en in de metalectro, zakelijke dienstverl., detailhandel, horeca, zorg, ict, toerisme en recreatie en maritieme cluster t.o.v. totaal aantal werkzame personen

aandeel startende ondernemers in beroepsbevolking aandeel vestigingen in het midden- en kleinbedrijf

aantal werkzame personen in het midden- en kleinbedrijf

versterken onderwijsinfrastructuur

aandeel (beroeps) bevolking met een middelbaar of hoger opleidingsniveau aantal leerlingen in middelbaar en hoger beroepsonderwijs

aantal schoolverlaters vmbo naar bestemming

vergroten ontwikkelingskansen jeugdigen en terugdringen jeugdwerkloosheid

2004

2005

totaal: 50.408 metalectro: 2.305 zakel.dienstv.: 6.846 detailhandel: 3.502 horeca: 1.050 zorg: 9.252 toerisme/recr.: 1.677 mar.cluster: 4.552 ict: 553 (1/1/2004)

totaal: 49.808 metalectro: 2.277 zakel.dienstv.: 6.460

1,0% (569 starters)

detailhandel: 3.508 horeca: 1.009 zorg: 9.368 toerisme/recr.: 1.665

2006

bron Bedrijvenregister Dordrecht

_

mar.cluster: 4.444 ict: 587 (1/1/2005) 1,2% (679 starters)

1,3% (701 starters)

3.348 (1/1/2004)

3.199 (1/1/2005)

_

20.082 (1/1/2004)

19.963 (1/1/2005)

_

15-64 jr. bev.: 60% beroepsbev.: 72% (3-jrs. gemiddelde 2001/2003) mbo (bol+bbl):6.787 (2003/2004) hbo: 985 (2003/2004)

15-64 jr. bev.: 62%

15-64 jr. bev.: 64% beroepsbev.: 72% (3-jrs. gemiddelde 2003/2005) mbo (bol+bbl):6.514 (2005/2006) hbo: 1.132 (2005/2006) resp. 1.135 (2006/2007)

bve/bol: 599

bve/bol: 546

bve/bbl: 69

bve/bbl: 94

havo: 48

havo: 61

vmbo tl/gt: 26

beroepsbev.: 71% (3-jrs. gemiddelde 2002/2004) mbo (bol+bbl):6.614 (2004/2005) hbo: 1.049 (2004/2005)

vmbo tl/gt: 24

_

werken: 27 overig: 13 totaal aantal schoolverlaters: 782 aantal voortijdig absoluut: 90 schoolverlaters in het aandeel uitstroom: VO t.o.v. totaal aantal 1,2% leerlingen (2003/2004)

werken: 17 overig: 16 totaal aantal schoolverlaters: 758 (2005/2006) absoluut: 76 aandeel uitstroom: 1,0% (2004/2005)

absoluut: 47 aandeel uitstroom: 0,6% (2005/2006)

aantal voortijdig schoolverlaters in het MBO t.o.v. totaal aantal uitgestroomde leerlingen

absoluut: 702 aandeel uitstroom: 30% (2002/2003)

aandeel uitstroom: 28% (2004/2005)

aantal niet-werkende werkzoekenden onder 23 jr. als percentage van het aantal jongeren 15-22 jr.

absoluut: 672 aandeel 15-22 jr.: 5,7% (1/1/2005)



Kamer van Koophandel Bedrijvenregister Dordrecht (alle vestigingen < 100 wp excl. overige dienstverl.) Bedrijvenregister Dordrecht (in vestigingen met < 100 wp excl. overige dienstverl.) Enquête beroepsbevolking (CBS)

Da Vinci College en Wellantcollege (mbo), Hogeschool Rotterdam, Inholland en Da Vinci College (hbo) AOB

Jaarverslagen Leerplicht, sector MO

Da Vinci College _


CWI

Pagina 93 van 289

terugdringen structurele werkloosheid

verbeteren beheersing Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder etnische minderheden

aandeel jongeren 1622 jr. zonder startkwalificatie aantal niet-werkende werkzoekenden (langer dan 1 jr.) als percentage van totaal aantal niet-werkende werkzoekenden aantal bijstandsgerechtigden als percentage van de bevolking 15-64 jr. aantal personen met een ww-uitkering als percentage van de bevolking 15-64 jr. aantal leden etnische minderheden met beheersing Ned. taal (vastgestelde kwalificatie) en kennis van Ned. samenleving

12% (2003)

_

_

absoluut: 3.972 aandeel op totaal aantal NWW-ers: 60,6% (1/1/2005)

absoluut: 1.845 aandeel op totaal aantal NWW-ers: 35% (1/1/2006)

absoluut: 1.599 aandeel op totaal aantal NWW-ers: 40% (1/1/2007)

totaal: 6.557

totaal: 5.322

totaal: 3.978

absoluut: 4.167 aandeel 15-64 jr.: 5,2% (1/1/2005) absoluut: 2.134 aandeel 15-64 jr.: 2,7% (1/1/2004)

absoluut: 3.880 aandeel 15-64 jr.: 4,8% (1/1/2006) absoluut: 2.352 aandeel 15-64 jr.: 2,9% (1/1/2005)

absoluut: 3.603 aandeel 15-64jr.: 4,5% (1/1/2007) absoluut: 2.317 aandeel 15-64 jr.: 2,9% (1/1/2006)

_

Sociale Dienst

UWV

Monitoring Inburgering: monitor zal worden aangepast aan gewijzigde regelgeving

_

_

Jongerenmonitor (SGB): volgende meting 2007 CWI

Wat heeft het gekost? Programma Werk en Scholing Thema Arbeidsmarkttoeleiding Economische structuurversterking Onderwijshuisvesting Opgroeien en onderwijs


Begroot 38.366 10.612 17.634 11.811 78.423

Lasten Werkelijk 26.752 11.062 12.466 11.341 61.622

Verschil 11.614 -450 5.168 469 16.801




Begroot 27.457 4.011 2.585 2.923 36.976

Baten Werkelijk 18.126 5.018 2.474 3.208 28.827

Verschil -9.330 1.008 -111 285 -8.149 8.652


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 7.861 8.861 1.000 -4.464 4.188

Pagina 94 van 289

1. Thema Opgroeien en onderwijs De activiteiten binnen het thema Opgroeien en onderwijs dragen bij aan versterking van de onderwijsinfrastructuur, de vergroting van de ontwikkelingskansen van jeugdigen en het terugdringen van jeugdwerkloosheid. Wat hebben we ervoor gedaan? Leerpark, arbeidsmarkt en onderwijs Met het Leerpark creëert Dordrecht een nieuwe verbinding tussen onderwijs, arbeidsmarkt en bedrijfsleven en diverse onderwijsvernieuwingen in een nieuw ruimtelijk concept. De gebiedsontwikkeling liep in 2006 volgens planning. De bouw van het Leerpark is gestart, begonnen is met het Da Vinci College en Insula College. Ook wordt gewerkt aan versterking van de programmatische verbinding tussen de LOC’s Zwijndrecht, Sliedrecht (en toekomstige LOC Papendrecht) en het Leerpark Dordrecht. In 2006 is door Da Vinci College en Hogeschool Inholland met steun van de gemeente het MKB-loket geopend. Er is acquisitie gepleegd op instellingen voor hoger onderwijs. Eind 2006 was de gemeente met 5 kandidaten in onderhandeling. Voor het te vormen Platform Hoger Onderwijs, in samenwerking met Hogeschool Inholland, Hogeschool Rotterdam en Da Vinci College, is in 2006 een uitvoeringsnotitie uitgewerkt. Voortijdig schoolverlaten en schoolmaatschappelijk werk In het beleidskader van het voortijdig schoolverlaten zijn alle door de scholen aangevraagde projecten uitgevoerd. Minder leerlingen zijn voortijdig uitgevallen uit het VMBO. Niveau 1 en 2 van het MBO behoeft nog meer aandacht . Het Regionaal Bureau Leerplicht + werkt met een regionaal verzuimprotocol. Het schoolmaatschappelijk werk is uitgebreid tot alle scholen voor HAVO en VWO. Alle scholen hebben een spreekuur. Ook is de voorbereiding gestart voor het instellen van Multidisciplinaire teams op de scholen die schoolmaatschappelijk werk hebben ingesteld. Voorschoolse periode Op 1 oktober 2006 neemt ongeveer 65% van de potentiële peuterspeelzaalpopulatie deel aan peuterspeelzaalwerk. Het aantal kinderen dat een peuterspeelzaal bezoekt is in 2006 flink afgenomen. De nieuwe bekostiging van kinderopvang ligt hier mogelijk aan ten grondslag. Hierdoor maken meer (doelgroep)kinderen gebruik van kinderopvang. Op dit moment zijn er nog geen cijfers beschikbaar over deelname van gewichtenleerlingen aan VVE-programma’s. Deze gegevens zullen vóór 1 mei 2007 beschikbaar zijn. In 2006 is het beleidskader “samen investeren in vroeg beginnen vastgesteld en de bijbehorende verordening is per 1 januari 2007 in werking getreden. Monitoring heeft plaatsgevonden. ICT in de peuterspeelzalen is ingevoerd, evenals de variantenaanpak.


Pagina 95 van 289

Opvoedingsondersteuning Voor opvoedingsondersteuning is subsidie verstrekt aan Home Start, Da Vinci, GGD en Opmaat. Het aantal doorverwijzingen door opvoedadviseurs naar cursussen opvoedingsondersteuning is toegenomen van 9 naar 19, een toename van ruim 100%. Opmaat heeft ook in 2006 opvoedingsondersteuning aan ouders geboden in de volgende situaties: problematische opvoedingssituaties, ontwikkelingsproblemen bij kinderen, dreumesgroepen, peuterbegeleiding en kennisuitwisseling tussen moeders. De cijfers van Stichting Opmaat over aantallen deelnemers in 2006 waren bij het opstellen van dit jaarverslag nog niet beschikbaar. Schakelklassen De geplande nieuwe 5 schakelklassen zijn gerealiseerd. Per 1 augustus 2006 zijn op 4 basisscholen in totaal 7 schakelgroepen ingericht en operationeel. Het aantal leerlingen bedraagt 74. De schakelgroepen bestaan uit 3 voltijds- en 4 deeltijdgroepen. Schakelklassen in het voortgezet onderwijs zijn niet gerealiseerd omdat de wetgever dit niet toestaat. School in de samenleving Er is subsidie verleend op basis van meerjarenplannen van de schoolbesturen aan schoolbesturen, DWO, GGD en Bureau Jeugdzorg. Met behulp van de verleende subsidie hebben scholen en partners verlengde schooldagactiviteiten georganiseerd voor kinderen en bijeenkomsten en cursussen voor ouders gericht op opvoedingsondersteuning en betrokkenheid van ouders bij de schoolloopbaan van hun kinderen. Het programma SIS Crabbehof is in 2006 volledig uitgevoerd. Educatie De in 2006 voorbereide regionale startnotitie “Visie op educatie” gaat als basis fungeren voor de verdere beleidsontwikkeling in 2007. Ook is de basis gelegd voor de koppeling van Educatie en de Voor en Vroegschoolse Educatie. Dit kwam tot uitdrukking in termen van alfabetisering van moeders van peuters die aan een VVE programma deelnemen. De cursorische activiteiten leverden het volgende beeld op: • VAVO-VWO: 8 leerlingen voltijd, 47 leerlingen deeltijd. Allen incl. examen; • VAVO- HAVO: 14 leerlingen voltijd incl. examen, 32 leerlingen voltijd excl. examen; • 37 leerlingen hebben de VMBO- hulpstructuur Geïntegreerde trajecten gevolgd. • 31 allochtonen en 16 autochtonen hebben deelgenomen aan alfabetiseringscursussen; • laaggeschoolden: van de inburgeringsbehoeftigen hebben 137 personen deelgenomen aan taalcursussen (NT2) op niveau 1 en 2. Aan cursussen Funderende educatie hebben 55 personen deelgenomen. Pedagogische infrastructuur De gemeente bood of subsidieerde de volgende voorzieningen: • leerlingenvervoer: ca. 600 leerlingen maken hiervan gebruik;


Pagina 96 van 289

• •

• •

•

levensbeschouwelijk onderwijs: godsdienstonderwijs aan 104 leerlingen (6 scholen) en humanistisch vormingsonderwijs aan 231 leerlingen (10 scholen); onderwijsachterstanden: door rijksregelgeving was gedifferentieerde vooren vroegschoolse educatie (VVE) niet mogelijk. Wel zijn de peuterspeelzalen en de scholen doorgegaan met de opvang en begeleiding van peuters en kleuters met achterstand zoals in de voorgaande jaren; onderwijspromotie: een Onderwijscafé over het onderwijsbeleid in de lokale politiek in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen en een themaochtend over kinderopvang en ontwikkelingsstimulering; schoolbegeleiding: per 1 augustus is de wet regeling schoolbegeleiding geëxpireerd. Dat hield in dat de instandhoudingsplicht voor de gemeente is komen te vervallen. In overleg met de schoolbesturen is besloten de gemeentelijke subsidie schoolbegeleiding in stand te houden en in te zetten voor leerlingenzorg. Hiermee blijft de inbreng van de begeleidingsdiensten bij de MDT’s intact; schoolzwemmen: ca. 1700 leerlingen. Steeds meer leerlingen komen met een zwemachterstand binnen. Om die reden is naar andere zwemlesmethodes gezocht om het percentage geslaagden (A- diploma) te verhogen.

Wat heeft het gekost? Thema Opgroeien en onderwijs Product Educatie Overige onderwijs aangelegenheden Schoolmaatschappelijk werk SIS programma Sluitende aanpak voortijdig schoolverlaten Voor- en vroegschoolse educaties


Begroot 1.293 3.224 756 899 1.947 3.692 11.811

Lasten Werkelijk 1.252 3.139 773 860 1.985 3.332 11.341

Verschil 40 86 -17 38 -39 360 469



Begroot 387 1.058 96 0 842 540 2.923

Baten Werkelijk Verschil 337 -50 1.160 101 110 14 14 14 872 30 715 175 3.208 285 754



Op het thema Opgroeien en onderwijs is een positief resultaat ontstaan van € 754.000. Na verrekening met de reserves is het positieve resultaat toegenomen naar € 954.000. De verschillen zijn als volgt te verklaren:


Pagina 97 van 289

Analyse resultaat 1. Onderwijsachterstanden 2. Ontvangen UWV-premies mbt voormalig OPOD 3. Vroeg en Voorschoolse Educatie 4. Subsidie ID-banen 5. Subsidies regulier peuterwerk 6. School in de Samenleving 7. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Lasten 222 -79 415 -151 52

Baten Reserves 16 79 151 200

10 469

39 285

200

1. Onderwijsachterstanden De lagere uitgaven wordt grotendeels verklaard door: a) Een voordeel van € 147.000 door vrijval op afgerekende subsidies voorgaande jaren. b) Een voordeel van € 113.000 door aflopende subsidieverstrekking onderwijsachterstandenbeleid (periode 2002-2006). c) Een nadeel van € 60.000 met betrekking tot een aangespannen rechtszaak door schoolbestuur waarbij de gemeente in het ongelijk is gesteld. 2. UWV-premie Dit betreft een ontvangen premie van UWV met betrekking tot voormalig OPOD. De ontvangen premie is ter mogelijke terugbetaling aan het rijk opgenomen in een voorziening. 3. Vroeg en Voorschoolse Educatie (VVE) Over de periode na 1 augustus, waarbij de VVE valt onder de BDU, blijken de uitgaven fors achter te lopen bij het door het rijk beschikbaar gestelde budget ten behoeve van deze regeling. Hierdoor ontstaat een onderbesteding van € 415.000. Overigens zal dit een incidenteel karakter dragen, aangezien dit te maken heeft met het opstarten van het nieuwe VVE-beleidskader dat officieel 1 januari 2007 in is gegaan. Deze middelen blijven beschikbaar voor de komende jaren. 4. ID-banen De verstrekking van een extra subsidie van € 151.000 wegens de vergoeding voor ID-banen heeft geleid tot een extra uitgave die niet geraamd was. De extra bate is afkomstig van de Sociale Dienst, vanwege de kosten inzake de ID-banen. 5. Subsidies regulier peuterwerk Er zijn in 2006 minder aanvragen ontvangen dan in de begroting was opgenomen, dit levert een voordeel op van € 52.000. 6. School in de Samenleving (SIS) Ter dekking van de toekomstige investeringslasten van de Multi Functionele Accommodatie Oud Krispijn zou vanuit de exploitatie eenmalig € 200.000 in de desbetreffende reserve worden gestort. Aangezien het gebouw nog in aanbouw is, vindt deze storting na voltooiing plaats. Daardoor vindt in 2006 deze geraamde storting niet plaats en zal het beschikbare bedrag beschikbaar blijven voor 2007.


Pagina 98 van 289

2. Thema Onderwijshuisvesting De activiteiten binnen het thema Onderwijshuisvesting dragen bij aan het versterken van de onderwijsinfrastructuur. Wat hebben we ervoor gedaan? Na de vaststelling van het beleidskader Samen investeren in vroeg beginnen, op weg naar een Dordtse Voorschool op 28 februari 2006, vormt de huisvesting van de peuterspeelzalen onderdeel van de onderwijshuisvesting. Bij aanpassing, uitbreiding en nieuwbouw is de peuterspeelzaal integraal onderdeel van het huisvestingsprogramma. Het integraal huisvestingsplan (IHP) is in 2006 uitgevoerd met de volgende beperkingen: • de Brandweer is mede vanwege politiek vastgestelde andere prioriteit, er niet in geslaagd alle onderwijsgebouwen te inspecteren. Het traject wordt in 2007 voortgezet; • wat betreft de aanpak van platte daken van schoolgebouwen bleek de afstemming van de verschillende eisen en procedures zo complex dat nog niet besloten kon worden tot het treffen van maatregelen aan de daken. Wat heeft het gekost? Thema Onderwijshuisvesting Product Huisvesting onderwijs


Begroot 17.634


Verschil 5.168

17.634

12.466

5.168

Begroot 2.585


Verschil -111

2.585

2.474

-111



5.057 Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.536 6.619 -5.083

Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.065 2.305 1.240 -3.843


1.214

Het thema onderwijshuisvesting resulteert in een positief saldo van € 5,1 miljoen. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 1.2 miljoen. De verschillen zijn als volgt te verklaren: Analyse resultaat 1. Schoolgebouwen 2. Leerpark 3. Organisatiekosten 4. Financiele gelijkstelling 5. Diversen 6. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 2.124 -879 232 3.681 10 5.168

Verschil Baten 514 257

Verschil Reserves -1.200 -459

146 -1.009 -19 -111

-2.672 488 -3.843

1. Schoolgebouwen In verband met verschuiving IHP is er minder behoefte aan huurruimte geweest (voordeel € 294.000). Daarnaast heeft de vertraging van de


Pagina 99 van 289

voorbereiding van de bouw bij onder andere School Vest en de Wantijschool een voordeel opgeleverd van € 726.000. Niet uitgevoerde activiteiten m.b.t. overdracht hebben geleid tot een voordeel van € 857.000. Doordat de school Wartburg is verhuisd zijn de lasten van de oude locatie vervallen (voordeel € 173.000). Voor de school Meander was rekening gehouden met nieuwbouw. Omdat dit niet doorgaat –Meander verhuist naar Koloriet- resulteert in een voordeel van € 155.000. Naast dit genoemde voordeel is ook sprake van hogere huuropbrengsten en voordelige energieverrekeningen. Door minder uitgaven en meer baten is € 1,2 miljoen meer dan begroot gestort in de reserve Onderwijshuisvesting. 2. Leerpark mutaties Doordat de uitgaven niet geraamd waren is een nadeel op de lasten ontstaan van € 879.000. De hogere inkomsten ontstaan met name uit de opbrengst huren leerpark (Noordendijk 268). Deze opbrengst wordt gebruikt voor de bouw van het stedelijk Dalton. De geraamde storting in de reserve t.b.v. het Leerpark was € 858.000. Om de reserve op peil te houden, in het kader van een gesloten exploitatie, is nog € 459.000 extra gestort. Hiermee is totaal € 1,3 miljoen gestort, hetgeen voldoende is voor de bijdrage Dalton en inventaris Sportgebouw. 3. Organisatiekosten De uren voor de IHP projecten zijn rechtstreeks op de kredieten verantwoord. Dat levert een voordeel binnen de exploitatie van € 232.000. 4. Financiële gelijkstelling De voorgaande jaren zijn afgerekend met de schoolbesturen, waardoor men geen beroep meer op deze voorziening kan doen. De voorziening valt dus vrij ten gunste van de exploitatie. 5. Diversen Met de vaststelling van het geactualiseerde IHP in december 2006, en daarmee diverse administratieve aanpassingen, is een aanzienlijke verbetering in het beheer van het IHP bereikt. Desondanks resteren nog diverse technische administratieve verschillen die na bestemming budgettair neutraal zijn. Het gaat dan om uitgaven die dubbel begroot zijn en om een storting in een voorziening die ten onrechte niet in de begroting was opgenomen. Omdat sprake is van verrekening met de reserve volkshuisvesting is er na bestemming geen sprake van een resultaat. 6. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 100 van 289

3. Thema Arbeidsmarkttoeleiding De activiteiten binnen het thema Arbeidsmarkttoeleiding dragen bij aan het terugdringen van de structurele (jeugd)werkloosheid, aan het vergroten van de ontwikkelingskansen van jeugdigen en aan het vergroten van de kansen van allochtonen op de arbeidsmarkt. Wat hebben we ervoor gedaan? In 2006 is het programma ‘de Kortste weg naar Werk’ (Work First) onverkort uitgevoerd. In het bedrijfsverzamelgebouw de Werkboulevard wordt nauw samengewerkt met de ketenpartners CWI en UWV, waarmee de toegang tot sociale zekerheid voor werk en inkomen gezamenlijk wordt vormgegeven. Voor nieuwe aanvragen WWB(Wet Werk en Bijstand) wordt een preventiequote van 39.5% gerealiseerd. Dit wil zeggen dat bijna 40% van de potentiële WWB-aanvragers geholpen wordt door de dienstverlening van het CWI en daardoor afzien van een aanvraag om uitkering. Daarnaast stroomt 73% van de meest kansrijke werkzoekenden binnen 6 maanden uit naar een baan. Via de reïntegratievoorziening Werkplaats vonden in 2006 154 mensen een baan, via de AGU (1e fase) 88 en nog eens 78 krijgen een baan met inzet van loonkostensubsidie (AGU 2e fase). Een grondige evaluatie in 2006 door TNO Arbeid heeft aangetoond dat de gekozen aanpak succesvol is. Hoewel uitsluitend de rol van Werkplaats en AGU is onderzocht, heeft Dordrecht met de instrumenten Springplank en Brug een sluitende reïntegratieketen tot stand gebracht. De Work First aanpak werkt volgens TNO preventief: er zijn minder nieuwe WWB-uitkeringen en bovendien vinden meer werkzoekenden een baan: zonder Werkplaats of AGU kwam 14% aan het werk, met een traject 37%. Een groot verschil van 23%. Ook het aantal startende bedrijven, dat in Dordrecht altijd al hoog was, is nog verder toegenomen. De instroom in het instrument de Brug is aanzienlijk hoger dan werd voorzien. Er zijn in 2006 in totaal 672 personen ingestroomd: 104 personen hebben een praktijkstage gevolgd, 200 werken in loondienst in een participatiebaan en 368 doen een vorm van vrijwilligerswerk. De totale uitstroom naar regulier werk via het geheel van reïntegratievoorzieningen komt uit op 363. Als we dit aantal relateren aan de nieuwe instroom 2006 in de WWB (1147) stroomt 32% via de reïntegratievoorzieningen door naar een reguliere baan. De prognoses voor 2006 in aantallen zijn niet gehaald. Dit is onder meer het gevolg van een fors lagere instroom in de WWB: met 1147 slechts 73% ten opzichte van de begroting (1560). Vervolgens is een instroom naar de Werkplaats begroot van 1200 werkzoekenden. De werkelijke instroom Werkplaats is 694 en dat is slechts 58% van wat werd begroot. Naast de lagere instroom in de WWB, wordt de afname van het aantal deelnemers aan de Werkplaats veroorzaakt door het grote aantal (tijdelijke) ontheffingen van de reïntegratieverplichting, op grond van individuele bijzondere omstandigheden. Inburgering Voor oudkomers hebben we 180 trajecten Nederlands gerelateerd aan de werkvloer, ingekocht, meer dan gepland. Dit had te maken met het lage taalniveau van werkzoekenden met een reïntegratietraject. Van


Pagina 101 van 289

het thema-aanbod is optimaal gebruik gemaakt, deze trajecten worden in 2007 afgerond. Daarnaast zijn eind 2006 100 (extra) inburgeringstrajecten ingekocht (75 voor vrouwen zonder inkomen uit arbeid of uitkering en 25 voor vrouwen met een WWB-uitkering) via een aanbesteding in het kader van de Pavem-regeling. In de Pavemregeling zijn van de groep van 25 vrouwen 20 gestart met een traject. Uitvoerder is Da Vinci College. Het contract loopt tot 2009. Voor de groep van 75 vrouwen zijn alle deelneemsters gestart met traject. De Uitvoerder is Vioz en het contract loopt tot 2009. Voor nieuwkomers zijn in 2006 150 trajecten gestart. Dit is meer dan vooraf ingeschat. De reden hiervan ligt o.a. bij de IND. Deze heeft in 2006 een inhaalslag gemaakt met het beoordelen en verstekken van verblijfsvergunningen. Wat heeft het gekost? Thema Arbeidsmarkttoeleiding Product Inburgering Werk


Begroot 4.167 34.199 38.366


Verschil 1.957 9.657 11.614

Begroot 1.333 26.124 27.457

Baten Werkelijk 1.414 16.712 18.126



Verschil 81 -9.411 -9.330 2.283


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 2.958 2.958 0 -700


1.583

Het thema arbeidsmarkttoeleiding resulteert in een positief saldo van € 2,3 miljoen. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 1.,6 miljoen. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Onderbesteding Inburgering 2. Reïntegratie en gesubsidieerde arbeid 3. ESF subsidies 4. Drechtwerk 5. BedrijfsVerzamelGebouw 6. Overig

Inc/Struct Incidenteel Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Structureel Incidenteel

Verschil Lasten 1.957 8.664 381 600 12 11.614

Verschil Baten 81 -6.976 -2.394

Verschil Reserves

-700 -40 -9.329

-700

1. Inburgering Op inburgering is er zowel op het gebied van het beleid op Oudkomers (€ 916.000), als Nieuwkomers (€ 1.041.000) een onderbesteding. De extra ingekochte trajecten hebben nog niet tot kosten geleid in 2006. Dit zal verrekend worden met de budgetten van volgende jaren. 2. Reïntegratie en gesubsidieerde arbeid Op de kosten voor reïntegratie en gesubsidieerde arbeid (WIW en ID dienstverbanden) is een voordeel behaald. Dit wordt veroorzaakt door


Pagina 102 van 289

de afbouw van de WIW- en ID dienstverbanden en een lager beroep op de bijstand, waardoor ook minder mensen instromen in de diverse reintegratie instrumenten (zoals de Werkplaats en de AGU). Daarnaast zijn de – hiermee samenhangende – inkomsten uit het WWB werkdeel lager dan begroot (€ 6.976.000). 3. ESF subsidies (- € 2.394.000) Doordat er minder is uitgegeven aan de reïntegratie instrumenten Werkplaats en AGU, die voor 50% worden gefinancierd met ESF middelen, zijn de inkomsten uit ESF middelen eveneens lager dan begroot. 4. Drechtwerk De gemeentelijke bijdrage aan Drechtwerk is oorspronkelijk in 2006 geraamd op € 1 miljoen. In verband met het verwachte exploitatieverlies van Drechtwerk in 2006 is de begrote bijdrage in 2006 verhoogd tot ruim € 3,4 miljoen. De definitieve bijdrage 2006 komt uit op circa € 3 miljoen en is derhalve bijna € 4 ton minder nadelig dan begroot na wijziging. 5. Bedrijfsverzamelgebouw In de begroting is een storting in de reserve onder de lasten opgenomen (€ 700.000). Na bestemming levert dit geen verschil. Wel leiden niet begrote kapitaallasten tot een tekort van € 100.000. 6. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 103 van 289

4. Thema Economische structuurversterking De activiteiten binnen het thema Economische structuurversterking dragen bij aan de verbreding van de economische structuur en het terugdringen van de structurele werkloosheid. Wat hebben we ervoor gedaan? De gemeente participeert in het platform Integraal Ondernemen Drechtsteden (IOD), gericht op het door middel van samenbrengen bedrijven, onderwijs en kennisinstellingen ontwikkelen van nieuwe (product)innovaties. In 2006 zijn innovatiescans uitgevoerd om behoeften en potenties voor innovaties bij bedrijven te inventariseren en te analyseren. Matching van vraag en aanbod van innovaties kwam vooral tot stand door de organisatie van het nationale innovatie evenement. De gemeente is gestart met de ontwikkeling van creatieve broedplaatsen. Het pand Voorstraat 123 is aangekocht door de gemeente, met het oog op een te realiseren creatieve broedplaats (door Stichting Noordkaap). Voor de ontwikkeling van de twee andere broedplaatsen (bijvoorbeeld op Dordtse Kil III en het Leerpark) zijn opdrachten uitgezet, ter uitvoering in 2007 en verder. Er is een visie op de wijkeconomie opgesteld, inclusief een plan van aanpak. Onderdeel daarvan is een sociaal-economische kaart per wijk. Het totaal wordt in het eerste kwartaal 2007 ter besluitvorming aan het gemeentebestuur voorgelegd. Eind 2005 is de Economische Adviesraad Dordrecht (EAD) opgericht. Deze raad geeft ondersteuning aan het Dordtse ondernemerschap. De gemeente verzorgt de ondersteuning van de EAD en ook van de door de raad ingestelde vier impulsteams. In 2006 zijn diverse economische netwerken gevormd, mede ondersteund door de EAD: Bijvoorbeeld Top overleg CEO’s (deelnemers: CEO’s leaderfirms Drechtsteden), Young@Business (startende ondernemers) en de Turkse Ondernemers Vereniging Dordrecht (TOVD). Daarnaast behoort verbreding en vergroting van de economische netwerken voortdurend tot het aandachtsveld van de vier Impulsteams van de EAD. In 2006 is als onderdeel van de aanpak voor de binnenstad een opzet gemaakt voor een programma Voorstraat- Noord ten behoeve van de ontwikkeling van creatieve economie In het 1ste kwartaal van 2007 volgt besluitvorming in de raad. Hetzelfde geldt voor de opzet voor het horecaprogramma. Met betrekking tot het ondernemersklimaat van de binnenstad was 2006 een wisselvallig jaar. De realisatie van de vernieuwbouw en verbetering van openbare ruimte rond het Achterom/Bagijnhof is nog niet uit de fijnstofimpasse. Hierdoor ligt de bouw van het oostelijk deel stil, maar het westelijk deel is van start gegaan. Het volledig tot modecentrum verbouwde Drievriendenhof is eind 2006 voor het publiek geopend. De campagne ‘Bereikbare Kwaliteit’ voor de horeca in de binnenstad is over het algemeen succesvol en de aanpak van de overlast samen met ondernemers en bewoners heeft de overlast tot een aanvaardbaar niveau teruggebracht. De Evenementensubsidieverordening en de bijbehorende beleidsregels zijn in 2006 vastgesteld door de gemeenteraad. De voorbereiding van beleidsregels als uitwerking van de APV neemt meer tijd in beslag dan


Pagina 104 van 289

voorzien, vooral veroorzaakt door de DDRH-toets (Dualisering, Deregulering, Rechtmatigheid, en Handhaafbaarheid). In 2006 zijn meer dan 15 evenementen georganiseerd. Er zijn 39 evenementen ondersteund met in totaal een toezegging van € 570.000 aan subsidies. Daarnaast is een aanzet tot het Internationale Poppentheaterfestival als ‘nieuw’ cultureel festival gegeven. Over het realiseren van een nieuw historisch festival is gesproken in het kader van de programmering rondom het Hofkwartier. Dordt Monumenteel 2006 kende een laatste zeer succesvolle editie, dit was onder andere te danken aan de keuze van Dordrecht als gaststad voor de officiële opening van de Landelijke Open Monumentendag. De Drechtsteden hebben een strategische verkenning uitgevoerd naar het beter benutten van de toeristische mogelijkheden van de Drechtsteden, gerelateerd aan de kernkwaliteiten van het gebied water en historie. Deze verkenning heeft geresulteerd in een visie op de toeristisch-recreatieve mogelijkheden van de regio onder de werktitel Hollands Glorie, waarbij de historische binnenstad van Dordrecht, Werelderfgoed Kinderdijk en Nationaal Park de (Hollandse) Biesbosch verbonden worden via het water met een directe relatie naar Rotterdam. In november 2005 is een eerste aanzet gegeven met de presentatie van de visualisering rondom 1572 (Eerste Vrije Statenvergadering). Vooral de presentatie rondom de objecten in de buitenruimte (de leeuw) veroorzaakte veel commotie in de stad. De presentatie over 1572 in de Statenzaal en het voorportaal in ´t Hof is in juni 2006 op een kwalitatieve wijze afgerond. Beheer, programmering en communicatie rondom 1572 zijn in samenhang verder uitgewerkt. De beoogde functie van de Statenzaal en het zogenaamde voorportaal is verschoven van hoofdfunctie ‘vergaderen en concerten’ naar hoofdfunctie ‘toerisme’. Het definitieve ontwerp voor de Kloostertuin is vastgesteld en de uitvoering wordt voorbereid. Een eerste gesprek om te komen tot de visualisatie van de Dordtse Synode als onderdeel van het project “de Geschiedenis van de Stad” is gehouden met vertegenwoordigers van Stadsarchief en Grote Kerk. In 2006 is verder gewerkt aan de uitwerking van het Programma van Eisen van het Kenniscentrum Watersport. In opdracht van OCW (voorheen Vermeer III) en de gemeente is een globale haalbaarheidsstudie gedaan naar het bezoekdeel van het kenniscentrum. DST heeft hierbij een experience concept gepresenteerd (vgl. Heineken Experience). De uitkomst wordt gekoppeld aan de opstart van een nieuwe opleiding (jachtbouw en watersport) en de vestiging van een aantal bedrijven een en ander gebaseerd op een besluit van het college van september 2006. In 2006 is de oprichting van de publieke stichting Dordrecht Marketing voorbereid. Er is een stadspromotiecampagne gevoerd door een Dordts reclamebureau. De VVV heeft in opdracht van de gemeente de productie van Gast in Eigen Stad verzorgd met 6 bijeenkomsten. In april 2006 is in het kader van het project ‘Ambassadeurs van de Stad’ de nieuwe plattegrond van de binnenstad op Z-card formaat geïntroduceerd. De handzame plattegrond heeft een eerste oplage gehad van 50.000 Nederland en 5.000 Engelstalig. De eerste oplage is zo snel door de ambassadeurs verspreid dat in het najaar besloten is tot een 2e druk.


Pagina 105 van 289

De salesmanager van de VVV heeft in opdracht van de gemeente de salesactiviteiten voortgezet voor de groepsmarkt (busondernemers, cruiseschepen en incoming touroperators). Met Leiden en Gouda is, in overleg met de provincie Zuid-Holland, geparticipeerd in de City Break Campagne van het Nederlands Bureau voor Toerisme, gericht op de Engelse, Belgische, Franse en Duitse markt. Met de Waterbus is een contract afgesloten omtrent narrowcasting. Met Infostop zijn afspraken gemaakt over het plaatsen van een informatiezuil op het station, de informatie en de plattegrond van de Z-card wordt als basis gebruikt. In 2006 is een besluit genomen tot de realisatie van de City Lounge, inmiddels ‘Intree Dordrecht’genoemd, conform het advies van Marktplan Adviesgroep, samengevat in het ‘Business- en organisatieplan City Lounge’. Per 1 februari 2006 heeft de gemeente Spuiboulevard 99 gehuurd als locatie waarin Intree gevestigd wordt. De opening is gepland op 21 april 2007. In het kader van het mentorenproject zijn in 2006 zijn ca. 40 trajecten met dienstverleningspakketten gerealiseerd (15 extra ten opzichte van 2005). Tot en met 2009 worden nog eens 35 trajecten beoogd. Het breedbandnetwerk is conform planning gerealiseerd. De optimalisatie van de aansluiting bij het Nationaal elektronisch bedrijvenloket is eveneens gerealiseerd. In 2006 is het herindelingsplan voor de stadsmarkt uitgevoerd. Hierdoor zijn de leegstandsproblemen voor de vrijdagmarkt opgelost, die voor de zaterdagmarkt nog niet. Voor de laatste zijn in 2007 aanvullende maatregelen noodzakelijk. Een start is gemaakt met het herzien van de Nota Strategisch Grondbeleid, waaronder een herziening van het grondprijsbeleid, inspelen op nieuwe wetgeving zoals de Grondexploitatiewet en onteigeningswet. Ook is een aanzet gemaakt voor risicomanagement bij Sportboulevard/gezondheidspark. Voor de ondersteuning van de programma’s wordt een vastgoedsysteem bijgehouden en digitale fotografie.


Pagina 106 van 289

Wat heeft het gekost? Thema Economische structuurversterking Product Ambulante handel Basisregistratie Vastgoed Economische innovatie Grondbeleid en ontwikkeling Leerpark Marketing Ondersteuning ondernemerschap Programma binnenstad Toerisme Werkgelegenheid,Toerisme, Zorg

Begroot 304 976 695 72 1.915 1.317 1.323 887 1.444 1.679 10.612


Lasten Werkelijk 303 1.133 851 84 2.467 1.206 1.105 832 1.431 1.650 11.062

Verschil 1 -157 -155 -13 -552 111 218 56 13 29 -450

Begroot 188 708 733 0 1.369 115 0 66 297 535 4.011

Baten Werkelijk 226 670 751 60 2.066 115 4 68 317 742 5.018



Verschil 38 -38 18 60 696 0 4 2 19 208 1.008 558


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 3.655 3.415 -240 -121


437

Het thema Economische Structuurversterking heeft per saldo een positief resultaat van € 558.000 voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 437.000. Dit voordeel kan als volgt worden verklaard:

Analyse resultaat 1. Basisregistratie Vastgoed 2. Nederland innovatief 3. Innovatietraject 4. Winstuitkering ROM-D 5. Leerpark 6. Intree Dordrecht 7. Stadspromotieborden A16/N3 8. Vertraging Topinstituut Waterbouw 9. Extra capaciteit acquisitie en promotie 10. Kosten Economische Adviesraad 11. Vrijval voorziening GSB 12. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -157 57 -172 -552

Verschil Baten -38 18 -81 60 696

Verschil Reserves

-144 77

123 500 -100 -150 1 -450

300 53 1.008

-54 -121

1. Basisregistratie Vastgoed Het resultaat van Basisregistratie Vastgoed is vraagafhankelijk. Minder aanvragen op het gebied van kabels, leidingwerk én digitop heeft geleid tot minder inzet (€ 222.000 voordeel), maar ook minder legesopbrengsten (€ 207.000 nadeel). Daar staat tegenover dat de vraag naar Stadskaarten juist groter was dan geraamd én dat er in 2006 achterstanden zijn weggewerkt. Hierdoor is aan de lastenkant een overschrijding van € 237.00, maar is er € 169.000 meer aan inkom-


Pagina 107 van 289

sten gegeneerd. Tot slot is er een bedrag van € 130.000 nadelig resultaat. Dit betreft onderhanden werk, waarvoor naar verwachting in 2007 alsnog inkomsten ontvangen worden. 2. Nederland innovatief Dordrecht was in december 2006 medeorganisator van het evenement Nederland innovatief. Dit evenement is uiteindelijk goedkoper georganiseerd dan geraamd, onder andere door een meevaller bij de huur van de noodzakelijke tenten. Daarnaast hebben ook de entreegelden meer opgeleverd, waardoor het evenement per saldo voor de gemeente is afgesloten met een positief resultaat van € 75.000. 3. Taakstelling gerealiseerd op investeringen i.p.v. exploitatie In de begroting 2006 is rekening gehouden met een te realiseren besparing van € 1,8 miljoen op projecten en investeringen. Deze taakstelling is in de begroting opgenomen op de exploitatie. De taakstelling is ruimschoots gerealiseerd en heeft geleid tot voordelen op investeringsprojecten, zoals diverse projecten uit het fietsplan, ondertunneling Laan der VN, herinrichting woonomgeving en het opheffen van de risicoafdekkingen ISV en Fast Ferry. De resultaten zijn het gevolg van een scherpere sturing op de inhoud van projecten, betere samenwerking binnen de organisatie en aanbestedingsvoordelen. De vrijval van de investeringsruimte is grotendeels al geëffectueerd via de reserve Strategische Investeringen en heeft bij het MJP geleid tot extra in te zetten investeringsruimte. De te realiseren besparing is binnen de exploitatie verspreid over diverse thema’s zichtbaar als nadelen ten opzichte van de begroting. Dit is een rechtstreeks gevolg van het feit dat de besparing gerealiseerd is op de investeringsprojecten. 4. Winstuitkering ROM-D Begin 2006 is een rendementsuitkering ontvangen over 2004. Uit voorzichtigheidsoverwegingen worden winstuitkeringen niet geraamd. 5. Leerpark Het grootste deel van de afwijking op de lasten en de baten (€ 552.000) is een rechtstreeks gevolg van het feit dat de gemeente Dordrecht de formele subsidieaanvrager is en moet zijn van de subsidies in het kader van DECO. Daarom zijn deze in de gemeentelijke administratie opgenomen en verantwoord. Alle lasten zijn afgedekt door ontvangen subsidies en hebben geen invloed op het saldo van het project Leerpark. Door een inhaalactie van de verrekening van de voorbereidingskosten Leerpark versus Grondbedrijf en bouwkredieten zijn meer inkomsten gegenereerd ( € 144.000). Hierdoor is ook minder uit de reserve strategische investeringen onttrokken (€ 144.000). 6. Intree Dordrecht In 2006 is besloten tot de realisatie van het project Intree Dordrecht. De oplevering van dit project is vertraagd (de planning was zeer ambitieus). Hierdoor is minder onttrokken van de reserves dan verwacht.


Pagina 108 van 289

7. Stadspromotieborden A16/N3 Door diverse bezwaar- en vergunningprocedures is het project Stadspromotieborden A16/N3 vertraagd, waardoor in 2006 € 123.000 minder is uitgegeven. 8. Topinstituut Waterbouw In 2006 is nog niet duidelijk geworden wat de definitieve vestigingsplaats van het topinstituut zal worden. Tevens loop de subsidieaanvraag voor dit project nog bij het ministerie van Economische Zaken. Het resultaat van € 500.000 is een correctie op de resultaatbestemming van 2005. 9. Acquisitie en promotie Voor de organisatie van Nederland Innovatief was extra ambtelijke capaciteit noodzakelijk voor het ondernemersloket. Een overschrijding van € 100.000 is het gevolg. Dit is een incidentele overschrijding. 10. Economische Adviesraad In 2006 is stevig gewerkt aan de benoemde impulsen van de EAD. Denk hierbij aan het onderzoek naar de economische kansen voor de zorgsector en een opzet en uitvoering van de campagne “Dordtse Doeners”. Hiermee is in 2006 meer uitgegeven dan geraamd, € 150.000. Voor de EAD is een driejarig taakstellend budget beschikbaar. De overschrijding in 2006 zal derhalve worden gecompenseerd in 2007. 11. Vrijval voorziening GSB In verband met een mogelijke terugbetalingsverplichting van GSB II gelden is er eind 2005 een voorziening van € 300.000 ingesteld. Inmiddels is met het Ministerie van Economische Zaken overeengekomen dat er geen terugbetalingsverplichting geldt, waardoor de voorziening vrij kan vallen in het resultaat. 12. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 109 van 289

3.7

Ondernemerschap en bereikbaarheid

Wat willen we bereiken in 2006-2010? In potentie biedt de regio Drechtsteden een goed vestigingsklimaat aan bedrijven en ondernemers. De historische binnenstad van Dordrecht, de ligging aan multimodale transport-assen over de weg (A15, A16 en N3), water en spoor, de goede bereikbaarheid en beschikbaarheid van uitgeefbare bedrijventerreinen en kantorenlocaties, dragen hieraan bij. Belangrijke knelpunten zijn de toenemende opstoppingen op de hoofdwegen en de luchtkwaliteit langs de snelwegen. Deze knelpunten hebben een negatieve invloed op de ontwikkeling van bedrijventerreinen in de regio. De hoofddoelstelling van het programma Ondernemerschap en bereikbaarheid was en is nog steeds dat de economie in Dordrecht en de Drechtsteden groeit en concurreert met andere steden. De gemeente had in 2006 als eerste doelstelling om de economische concurrentiepositie te stimuleren. In dat kader werd als tweede doelstelling ook gestreefd naar een verbetering van het innovatief vermogen van het bedrijfsleven in Dordrecht en de Drechtsteden. Voor ondernemers en bedrijven is de bereikbaarheid en beschikbaarheid van voldoende en kwalitatief goede vestigingslocaties een belangrijke reden om zich in Dordrecht of in de Drechtsteden te vestigen. Omdat bereikbaarheid de belangrijkste randvoorwaarde is voor het zijn van een aantrekkelijke vestigingsplaats was de derde doelstelling het verbeteren van de economische bereikbaarheid. Door de ontwikkeling van de binnenstad, bedrijventerreinen, kantorenparken, het Leerpark, het Gezondheidspark, de Sportboulevard, de Biesbosch neemt ook de verkeersstroom toe. Daarom waren en zijn investeringen in de infrastructuur, het openbaar vervoer en een aantrekkelijk fietsklimaat noodzakelijk om nieuwe ontwikkelingen in de stad mogelijk te maken. Als vierde en vijfde doelstelling werden genoemd de verbetering van de veiligheid op bedrijventerreinen (een belangrijke vestigingsfactor) en het uitbuiten van sterke punten van de stad op het terrein van historie, cultuur en natuur. Wat hebben we bereikt tot nu toe? In de Drechtsteden hebben we anno 2005 bijna 106.000 arbeidsplaatsen. Hiervan neemt Dordrecht ruim 49.000 arbeidsplaatsen voor zijn rekening, dat neerkomt op ongeveer 48% à 49%. De totale werkgelegenheid is in deze periode licht gedaald. Wij veronderstellen dat dit als gevolg van de conjunctuur is en verwachten dat de komende tijd een stijging op zal treden. Overigens valt op dat de vertaling van de bewegingen van de economie zich altijd met enige vertraging manifesteren in aantallen arbeidsplaatsen en het bruto lokaal product. De ervaring leert dat dit naijleffect in Dordrecht zelfs nog een iets grotere vertraging kent dan gemiddeld. De afgelopen jaren zat de meeste werkgelegenheid (38,5%) in de overige dienstverlening. In de periode 2000-2005 is in Dordrecht de werkgelegenheid in de zorgsector fors toegenomen. In de sector toerisme en recreatie is er sprake van een lichte groei. De werkgelegenheid in de metalelectro, maritieme sector, zakelijke dienstverlening, detailhandel en horeca is gedaald. We verwachten dat deze trends


Pagina 110 van 289

zich min of meer in 2006 hebben doorgezet. Tot 2005 is het aantal bedrijven dat in de stad is gevestigd (redelijk) stabiel gebleven. Begin 2005 telde Dordrecht ruim 4100 vestigingen van bedrijven en instellingen, waarvan een beperkt aantal grote bedrijven veel werkgelegenheid scheppen: 2% van het aantal vestigingen is verantwoordelijk voor 42% van de werkgelegenheid. We verwachten dat hier geen grote veranderingen in zijn opgetreden. Het aantal delicten op bedrijventerreinen is flink afgenomen ten opzichte van de nulmeting zoals we die in de begroting 2006 hadden opgenomen. De prestatieafspraak die we in het kader van het Grote Stedenbeleid met het Rijk hebben gemaakt is op dit moment reeds behaald. Een daling van 43 incidenten op Dordtse Kil inclusief Amstelwijck, een daling van 16 naar 10 op Dordtse Kil II en een daling van 154 naar 115 in Industriegebied West (inclusief Louter Bloemen). De cijfers lopen echter wel een jaar achter. Vanaf 2007 zullen we rapporteren aan de hand van het actueler beschikbare cijfer van het aantal aangiftes. De bereikbaarheid van de stad per auto en openbaar vervoer is goed, wel is de afgelopen jaren de bereikbaarheid tijdens de spits per auto afgenomen. Dit is voor de komende jaren een aandachtspunt omdat de mobiliteit verder zal groeien. Over de tevredenheid van de Dordtse ondernemers zijn helaas geen recentere gegevens beschikbaar dan ten tijde van de verschijning van de begroting, omdat deze monitor die door het Ministerie van Economische Zaken wordt verzorgd, pas medio 2007 wordt uitgevoerd.


Pagina 111 van 289

ONDERNEMERSCHAP EN BEREIKBAARHEID outcomedoelstelling

outcome-indicator

stimuleren economische concurrentiepositie van de regio

stedelijk bruto product

rapportcijfer ondernemingsklimaat

winkelvloeroppervlak non food (binnenstad) Dordrecht Marktaandeel detailhandel Dordrecht centrum in ZuidHolland

Koopkrachtbestedings-percentage niet-dagelijks

2004

2005

2.948 miljoen (2002)

2.744 miljoen (2003)

2006

bron

2.784 miljoen (2004; Ecorys voorlopig)

Benchmark gemeentelijk ondernemingsklimaat (Ecorys); volgende meting 2007

6,5

70.100 m2

68.967 m2*

Locatus; * Drievriendenhof en Achterom in renovatie, dus geen meters Koopstromenonderzoek Provincie Zuid-Holland: volgende meting 2009 (ter vergelijking Leiden centrum 3,1%, Gouda centrum 2,4%, Delft centrum 1,5%)

2,4%

Koopstromenonderzoek Provincie Zuid-Holland: volgende meting 2009

Drechtst.-Dordr.: 40% Drechtst.-Dordr. centrum: 24% Dordr.-Dordr: 75% Dordr.-Dordr. centrum: 49%

verbeteren innovatief vermogen

creatieve klasse als percentage van de beroepsbevolking

verbeteren economische bereikbaarheid

rapportcijfers ondernemers over auto: 6,8 bereikbaarheid per openb. vervoer: 6,6 auto en openbaar parkeren:6,2 vervoer en over parkeermogelijkheden (evt. uitgesplitst naar vestigingslocatie) objectieve stedelijke bereikbaarheid (gemiddelde reissnelheid per auto, openbaar vervoer en fiets)

vergroten aantrekkingskracht stad en regio op het gebied van historie, cultuur en natuur

Atlas voor gemeenten 18%

Benchmark gemeentelijk ondernemingsklimaat (Ecorys); volgende meting 2007

Monitoring stedelijke bereikbaarheid met het OVG (Min. V&W); nog geen recentere gegevens beschikbaar

gemiddelde reisduur per auto in spits 21,7; gemiddelde reisduur per auto in daluren 20,5; gemiddelde reisduur per openbaar vervoer niet beschikbaar; bereikbaarheid per fiets: 96

aantal (toeristische) Grote Kerk: 73.630 bezoekers van evenementen, toet Hof: 9.850 ristische en culturele Dord.Museum: voorzieningen 31.594 S. van Gijn: 28.077


19%

Grote Kerk: 69.247 t Hof: 9.450

Vrijetijdsmonitor (SGB)

Dord.Museum:45. 562 S. van Gijn: 27.747

Pagina 112 van 289

dagrecreatie Hollandse Biesbosch: 900.000

dagrecreatie Hollandse Biesbosch: 850.000

Biesboschcentr.: 120.000

Biesboschcentr.: 120.000

Dordt in Stoom: 250.000

aantal toeristische bezoeken aan Dordrecht

verbeteren veiligheid op bedrijventerreinen

aantal delicten op beveiligde bedrijventerreinen

Dordt in Stoom: 250.000

Kerstmarkt: 220.000 Dordt Monumenteel: 130.000

Kerstmarkt: 250.000 Dordt Monumenteel: 130.000

Boekenmarkt: 75.000

Boekenmarkt: 75.000

2.758.000 (2002)

2.129.000

Dordtse Kil (incl. Amstelwijck): 121

Dordtse Kil (incl. Amstelwijck): 78

Dordtse Kil II: 16

Dordtse Kil II: 10

Industriegebied West (incl. Louter Bloemen): 154

Industriegebied West (incl. Louter Bloemen): 115

rapportcijfer veiligheid op bedrijfslocaties

aangiftebereidheid ondernemers

Continu Vakantie Onderzoek

Politie ZHZ; criminaliteitsstatistiek Politie district Dordrecht / Zwijndrechtse Waard

6,6

Benchmark gemeentelijk ondernemingsklimaat (Ecorys; volgende meting 2007

92%

Benchmark gemeentelijk ondernemingsklimaat (Ecorys; volgende meting 2007

Wat heeft het gekost? Programma Ondernemerschap en Bereikbaarheid Thema Ontw., beh. en herstruct. bedrijfsterreinen Verbeteren bereikbaarheid

Lasten Begroot Werkelijk Verschil 11.462 5.179 6.283 31.815 19.042 12.774 0 43.278 24.221 19.057





Baten Begroot Werkelijk Verschil 4.229 2.380 -1.849 10.827 19.406 8.579 0 15.057 21.786 6.730 25.786



Pagina 113 van 289

1. Ontwikkelen, beheer en herstructurering bedrijventerreinen De activiteiten binnen het thema Ontwikkelen, beheer en herstructurering bedrijventerreinen dragen bij aan het stimuleren van de economische concurrentiepositie van de regio en het verbeteren van de veiligheid op bedrijventerreinen. Indirect dragen de activiteiten bij aan het vergroten van de werkgelegenheid. Wat hebben we ervoor gedaan? In 2006 is er gewerkt aan de ontwikkeling, het beheer en de herstructurering van bedrijventerreinen. De kwaliteit van de openbare ruimte Dordtse Kil I en II, en Amstelwijck West is op verschillende onderdelen verbeterd. In 2009 zal van 24 ha bedrijventerrein de kwaliteit zijn verhoogd. Voor wat betreft de Zeehavens geldt dat aan het einde van 2006 het masterplan is afgerond. Daarin worden 5 businesscases uitgewerkt die een toekomstbestendige ontwikkeling van de Zeehaven moeten waarborgen. Het masterplan beschrijft de revitalisering in balans met de omgeving en de economische, sociale en ecologische randvoorwaarden en beperkingen. Dit plan wordt in de eerste helft van 2007 ter besluitvorming aan de Gemeenteraad aangeboden. De voorbereidingen aan enkele wegenconstructies is in gang gezet, de bestemmingsplanprocedures kunnen van start en ook op andere punten kan de revitalisering worden gerealiseerd. Deze herstructurering zal in 2009 gereed zijn. Verder is onderzocht hoe de 1e Merwedehaven (inclusief Oostpoort) functioneel benut kan worden. In het voorjaar van 2007 zal het resultaat daarvan worden gepresenteerd . Voor de Zeehavens en het Duivelseiland zijn de mogelijkheden rondom beveiliging onderzocht. Port Security (zie programma Wonen en Leefbaarheid) is onderdeel van het masterplan voor het Zeehavengebied (uitwerking samen met de Stichting beveiliging bedrijfsterreinen). De eerste maatregelen worden gerealiseerd op de Krabbepolder. Met ondernemers van deze bedrijventerreinen worden dus convenanten afgesloten over collectieve beveiliging van die terreinen. Dordtse Kil I en II, Amstelwijck West en Louter Bloemen waren al beveiligd. Er worden nieuwe bedrijventerreinen uitgegeven in de Dordtse Kil III, Krabbepolder en de 2e Merwedehaven. De uitgifte in 2006 is achtergebleven bij de planning als gevolg van de marktsituatie. Inmiddels is duidelijk geworden dat we in 2007 wel een aantal bedrijven hebben kunnen aantrekken voor deze terreinen. De uitgifte begint op stoom te komen. Verder is bedrijventerrein Dordtse Kil IV in planologische voorbereiding. In 2006 werd op de Dordtse Kil III 25.000 m2 nieuw bedrijventerrein ontwikkeld. Op de overige locaties totaal 37.680 m2. Voor het Businesspark Amstelwijck heeft in 2006 een heroriëntatie plaatsgevonden van zowel programma als proces. Daaruit volgde een bijstelling van programma. Het openbreken van de overeenkomst met de ontwikkelaars van het Businesspark Amstelwijck is na meer dan een jaar onderhandelen succesvol afgerond. Inmiddels is in het kielzog hiervan een viertal bouwinitiatieven voor kantoren concreet geworden.


Pagina 114 van 289

In 2006 is er gewerkt aan de totstandkoming van een regionale kantorenprogrammering op basis waarvan de aard en omvang van ook de Dordtse kantorenlocaties zal worden bepaald. Deze strategie wordt medio 2007 ter besluitvorming voorgelegd aan de Dordtse Gemeenteraad en de Drechtraad. Het Maasterras wordt ontwikkeld tot het zakelijk hart van de Drechtsteden en is een gezamenlijk project van Zwijndrecht en Dordrecht. Het Maasterras biedt ruimte aan kantoren, en hoogstedelijke woonmilieus. Eind 2006 is het realisatieprogramma Maasterras ter besluitvorming aan het College aangeboden. Inmiddels hebben ook de gemeenteraden van Dordrecht en Zwijndrecht hiermee ingestemd. Op termijn biedt het project ruimte voor 140.000 – 180.000 m² bvo. kantoren en 40.000 – 80.000 m² bvo. bedrijven in een periode van 15 tot 20 jaar). Bovendien is in 2006 een concept verwervingsplan opgesteld voor het plangebied aan Dordtse zijde en is een concreet aankoopbeleid voor de woningen aan de Weeskinderendijk vastgesteld. Wat heeft het gekost? Thema Ontwikkelen, beheer en herstructurering bedrijfsterreinen Lasten Product Begroot Werkelijk Verschil Droge / natte bedrijven 10.622 3.069 7.553 Exploitatie economische ontwikkeling 623 2.020 -1.397 Kantoorlocaties 217 90 127 11.462 5.179 6.283

Begroot 3.560 595 75 4.229

Bedragen x Baten Werkelijk 269 2.036 75 2.380



€ 1.000 Verschil -3.291 1.441 0 -1.849 4.434




714

Toelichting op verschillen Op het thema ontwikkelen, beheer en herstructureren bedrijventerreinen is een positief resultaat te constateren van € 4,4 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 0,7 miljoen. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Meerjarige kredieten droge en natte bedrijven 2. Extra beleidscapaciteit bedrijventerreinen 3. Taakstelling op investeringen 4. Herverdeling projectgelden 5. Meerjarig krediet ontwikkelde spoorzone 6. Overig


Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 7.685 -52 -86 -1.284 127 -107 6.283

Verschil Verschil Baten Reserves -3.273 -3.548

1.284 140 -1.849

-127 -45 -3.720

Pagina 115 van 289

1. Meerjarige kredieten Bij het ontwikkelen, beheer en herstructureren van droge en natte bedrijven(terreinen) wordt aan meerdere projecten gewerkt. Grote en belangrijke projecten hierbij zijn de upgrading van de Dordtse Kil I, II en Amstelwijck West en de ontwikkeling van het Zeehavengebied, maar ook kleinere projecten als Louter Bloemen. Over de voortgang van de grote projecten wordt elders in deze jaarrekening uitgebreid gerapporteerd. Met name bij het Zeehavengebied is sprake van een aanzienlijke vertraging in de uitvoering door problemen met de geluidsvergunning en daarmee de bestemmingsplanprocedures. Bijkomend voordeel is dat er meer aandacht besteed is aan het opstellen van een evenwichtig masterplan. Voor deze projecten wordt in Dordrecht voor meerdere jaren krediet verstrekt. Het deel wat in 2006 niet gerealiseerd is, het resultaat vóór bestemming, is ook minder onttrokken aan de reserves. Hiermee blijven de beschikbaar gestelde middelen ook beschikbaar in volgende jaren. 2. Extra beleidsinzet Bedrijventerreinen In 2006 zijn er extra vraagstukken aan de orde geweest, waarvoor beleidscapaciteit is ingezet. Onderzoek is gedaan de beveiliging van terreinen en de afsluiting van de Wieldrechtse Zeedijk. 3. Taakstelling gerealiseerd op investeringen, i.p.v. exploitatie In de begroting 2006 is rekening gehouden met een te realiseren besparing van € 1,8 miljoen op projecten en investeringen. Deze taakstelling is in de begroting opgenomen op de exploitatie. De taakstelling is ruimschoots gerealiseerd en heeft geleid tot voordelen op investeringsprojecten, zoals diverse projecten uit het fietsplan, ondertunneling Laan der VN, herinrichting woonomgeving en het opheffen van de risicoafdekkingen ISV en Fast Ferry. De resultaten zijn het gevolg van een scherpere sturing op de inhoud van projecten, betere samenwerking binnen de organisatie en aanbestedingsvoordelen. De vrijval van de investeringsruimte is grotendeels al geëffectueerd via de reserve Strategische Investeringen en heeft bij het MJP geleid tot extra in te zetten investeringsruimte. De te realiseren besparing is binnen de exploitatie verspreid over diverse thema’s zichtbaar als nadelen ten opzichte van de begroting. Dit is een rechtstreeks gevolg van het feit dat de besparing gerealiseerd is op de investeringsprojecten. 4. Herverdeling projectgelden Pas na het vaststellen van de prognose grondbedrijf worden beschikbare gelden verdeeld over de uit te voeren projecten. In de begroting zijn deze gelden op één algemene post geparkeerd, totdat herverdeling kon plaatsvinden. Aan de batenkant is deze algemene post geneutraliseerd. Per saldo is hier dus geen sprake van enig resultaat. 5. Meerjarig krediet ontwikkelde spoorzone Het Basisnet ondervindt vertraging, waardoor het spoor zeker een jaar later opgeleverd zal worden. Ambtelijk overleg tussen Zwijndrecht, Dordrecht en de minister van V&W hierover heeft plaatsgevonden. Hierbij is een duidelijk signaal afgegeven dat de problematiek in de Drechtsteden serieus genomen wordt. Het beschikbare budget blijft


Pagina 116 van 289

beschikbaar, omdat in gelijke mate aan de onderschrijding minder onttrokken is aan de reserve. 6. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 117 van 289

2. Thema Verbeteren bereikbaarheid De activiteiten binnen het thema Verbeteren bereikbaarheid zijn gericht op goede voorzieningen voor auto, fiets en openbaar vervoer en op goede parkeervoorzieningen voor auto en fiets. Met name de economische bereikbaarheid moet hiermee vergroot worden als belangrijke randvoorwaarde voor het versterken van de concurrentiepositie. Daarnaast draagt de waterbus, als uniek concept van een nieuwe vorm van openbaar vervoer in Nederland, ook bij aan het verbeteren van het innovatief vermogen van de stad. Wat hebben we ervoor gedaan? In 2006 zijn conform planning een aantal HOVD-projecten (Hoogwaardig Openbaar Vervoer Drechtsteden) voorbereid waaronder die voor de Stationsomgeving, het Gezondheidspark en de invoering van het Dynamische reisinformatiesysteem. De uitvoering van deze projecten start in 2007. Verder zijn er in 2006 verschillende korte termijn maatregelen uitgevoerd om de knelpunten rond het verkeersknooppunt N13/A16 op te lossen. Uit de beschikbare gegevens blijkt dat dit de filedruk heeft doen afnemen. Inmiddels is duidelijk geworden dat een fly-over veel van de ontsluitings- en congestieproblemen ook voor de lange termijn zou kunnen oplossen. Het college is met deze oplossing een overleg gestart met Provincie en Rijkswaterstaat om tot realisatie daarvan te komen. Tevens wordt actief grondbeleid gevoerd om deze oplossing mogelijk te maken. De voorbereiding van de realisatie van de parkeergarage Steegoversloot heeft, zoals meer projecten in Dordrecht, last van de milieueisen. In 2006 is gewerkt aan de voorbereiding van de realisatie die in 2007 vorm zal krijgen. De realisatie van deze parkeergarage is van groot belang en staat niet op zichzelf. Uit de bezettingscijfers van de diverse parkeergarages en -plaatsen blijkt namelijk dat de parkeerdruk in de binnenstad toeneemt. Dit is een onwenselijke situatie als het gaat om de vestiging van bedrijven (één van de belangrijkste vestigingsfactoren is bereikbaarheid) en voor de (toeristische) bezoeken aan de binnenstad en andere delen van de stad. De uitvoering van de tunnel onder de Laan der Verenigde Naties is in september 2006 gestart. Bij het afsluiten van de laan bleven grote verkeersproblemen uit, omdat bewoners goed op de hoogte bleken te zijn van de alternatieve routes. Na realisatie zal een flinke versnelling in de verkeerstoevoer naar de binnenstad optreden. Dit is een belangrijke randvoorwaarde voor de toename van het bezoek. De waterbus heeft met haar nieuwe dienstregeling in 2006 vergeleken met 2005 1,5 keer zo vaak naar en van Rotterdam gevaren. In 2006 zijn verder verschillende projecten uit het oude fietsplan “Dordt Fietst” gerealiseerd (zoals Fietspad Oude Veerweg, Fietspaden Randweg). Het geactualiseerde fietsplan “Dordt Fietst Door” zal in de eerste helft van 2007 in besluitvorming worden gebracht. Voor andere activiteiten die zijn verricht ten behoeve van het vergroten van het innovatief vermogen en het versterken van de aantrek-


Pagina 118 van 289

kingskracht van de stad op het gebied van historie, cultuur en natuur verwijzen we u naar het thema economische structuurversterking. Bij de begroting 2008 zullen we voorstellen dit thema te verplaatsen naar het begrotingsprogramma Ondernemerschap en bereikbaarheid. Wat heeft het gekost? Thema Verbeteren bereikbaarheid Product Hoofdinfrastructuur Parkeren


Begroot 26.056 5.759 31.815


Verschil 12.270 504 12.774

Begroot 5.764 5.064 10.827

Baten Werkelijk 13.897 5.509 19.406



Verschil 8.133 445 8.579 21.352




5.215

Toelichting op verschillen Op het thema Verbeteren Bereikbaarheid is een positief resultaat gerealiseerd van € 21,4 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserves resteert een positief resultaat van € 5,2 miljoen. De verschillen zijn als volgt te verklaren: Analyse resultaat 1. Realisatie fietsplan 2. Verbinding Oostelijke Stadsdelen 3. Tunnel Laan der Verenigde Naties 4. Diverse doorlopende projecten 5. Taakstelling gerealiseerd op investeringen 6. Extra kosten/inzet parkeerbeleid 7. Minder toezicht 8. Hogere parkeeropbrengsten 9. Meerjarige projecten parkeren 10. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten 924 4.034 7.262 245 -301 -306 101

Verschil Baten 396 7.732

Verschil Reserves -934 -4.034 -10.744 -56

33

458 907 -92 12.774

-40 8.579

-340 -29 -16.137

1. Realisatie fietsplan In de afgelopen jaren is veel werk verricht ter uitvoering van de in het fietsplan Dordt benoemde en afgesproken projecten. De meeste zijn inmiddels afgerond. Denk hierbij aan de fietspaden aan de Oude Veerweg, Randweg en Groene Zoom, maar ook de Stadsbrug. In 2007 wordt het fietsplan in zijn totaliteit formeel afgesloten. Het gerealiseerde resultaat betreft diverse voordelen op meerdere projecten, zoals kostenbesparingen, aanbestedingsvoordelen en extra subsidies. Pas na formele afsluiting zal het resultaat kunnen vrijvallen. Nu is minder uit de reserves ontrokken, waarmee het getoonde resultaat binnen de reserve beschikbaar blijft.


Pagina 119 van 289

2. Verbinding oostelijke stadsdelen Door de aanleg van de tunnel onder de Laan der Verenigde Naties is de verdere realisatie van dit project met één jaar doorgeschoven. Het betreft een meerjarig budget en het restantkrediet van € 4 miljoen blijft beschikbaar in de reserve, omdat er minder onttrokken is dan begroot. 3. Ondertunneling Laan der Verenigde Naties Elders in dit jaarverslag wordt uitgebreid inhoudelijk ingegaan op de voortgang van dit project. Het betreft een meerjarig budget en het restantkrediet van € 7,3 miljoen blijft beschikbaar. Het restant subsidiedeel (€ 4 miljoen) is als voorziening opgenomen. Dit is verantwoord in het product bedrijfsvoering Stad, omdat het een later uitgevoerde technische correctie betreft. 4. Diverse doorlopende projecten Binnen het thema verbeteren bereikbaarheid is sprake van verschillende projecten, naast de twee hierboven genoemde, die in meerdere jaren gerealiseerd worden. Denk hierbij aan onder andere verkeerslichten en monitoring, fietspad Diepenbrockweg en diverse verkeersvoorzieningen. De restantkredieten blijven beschikbaar door hetzij minder uit de reserve te onttrekken, dan wel door voorstellen voor budgetoverheveling. 5. Taakstelling gerealiseerd op investeringen i.p.v. exploitatie In de begroting 2006 is rekening gehouden met een te realiseren besparing van € 1,8 miljoen op projecten en investeringen. Deze taakstelling is in de begroting opgenomen op de exploitatie. De taakstelling is ruimschoots gerealiseerd en heeft geleid tot voordelen op investeringsprojecten, zoals diverse projecten uit het fietsplan, ondertunneling Laan der VN, herinrichting woonomgeving en het opheffen van de risicoafdekkingen ISV en Fast Ferry. De resultaten zijn het gevolg van een scherpere sturing op de inhoud van projecten, betere samenwerking binnen de organisatie en aanbestedingsvoordelen. De vrijval van de investeringsruimte is grotendeels al geëffectueerd via de reserve Strategische Investeringen en heeft bij het MJP geleid tot extra in te zetten investeringsruimte. De te realiseren besparing is binnen de exploitatie verspreid over diverse thema’s zichtbaar als nadelen ten opzichte van de begroting. Dit is een rechtstreeks gevolg van het feit dat de besparing gerealiseerd is op de investeringsprojecten. 6. Extra kosten/inzet parkeerbeleid De invoering van het nieuwe parkeerbeleid heeft meer gekost dan geraamd. De extra kosten zijn vooral veroorzaakt door inhuur, extra inloop- en inspraakavonden en de implementatie van het nieuwe vergunningen beheerssysteem EasyPark. 7. Minder toezicht Op basis van de beschikbare capaciteit heeft er op het gebied van toezicht een nadere prioritering plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot minder inzet op het beoordelen van de gehandicaptenparkeerkaarten en vergunningen in alternatieve sectoren.


Pagina 120 van 289

8. Hogere parkeeropbrengsten In 2006 zijn de tarieven voor parkeerabonnementen verhoogd. Daarnaast is er sprake van een hogere afzet van abonnementen, deels door een grote afname door een ontwikkelaar, deels door het verkleinen van de wachtlijsten. Bovenstaand heeft geleid tot een voordelig resultaat op parkeren van € 458.000. 9. Meerjarige projecten parkeren Op het gebied van parkeren spelen diverse meerjarige projecten. Denk hierbij onder andere aan parkeren in de Oostelijke Stadsdelen en het aanleggen van het parkeerterrein bij het Energiehuis. De restantkredieten blijven beschikbaar door minder te onttrekken uit de reserve én door voorstellen voor budgetoverheveling. 10. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine(re) posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 121 van 289

3.8

Bestuur, participatie en dienstverlening

Wat willen we bereiken in 2006-2010? Zoals omschreven in het Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 zetten wij in op het vergroten van het vertrouwen van de burger. Wij zijn van mening dat dit een gezamenlijke verantwoordelijkheid van raad, college en organisatie is. Dit komt tot uiting in de bestuursstijl die open, zichtbaar resultaatgericht en klantgericht is en open communicatie. Wij hebben de ambitie ervoor te zorgen dat het vertrouwen van de burger in het gemeentebestuur toeneemt van 67% in 2005 naar 72% in 2010. Een belangrijke factor bij het vergroten van het vertrouwen is ook de kwaliteit van de dienstverlening en het verder verbeteren daarvan. Het behoud van de tevredenheid van de inwoners over de dienstverlening is dan ook cruciaal. Burgers zijn vooral tevreden over de overheid als de gewone dingen goed geregeld zijn. Wij blijven de tevredenheid van burgers en daarmee de kwaliteit van onze diensten meten en waar nodig verbeteren. We zijn tevreden als de burgers ons gemiddeld ruim een 7 blijven geven voor onze dienstverlening. Omdat er op het gebied van de elektronische dienstverlening steeds nieuwe mogelijkheden ontstaan en de behoeftes van de burgers zich daaraan ook aanpassen, zullen wij ook onze elektronische dienstverlening blijven verbeteren. De ambitie is om in de top van de landelijke ranglijst van @overheid.nl te blijven. En we willen de tevredenheid van de Dordtse burgers over onze elektronische dienstverlening minimaal op het huidige, goed gewaardeerde, niveau houden. In het licht van de ontwikkelingen op landelijk niveau, waaruit blijkt dat gemeenten voor steeds meer publieke uitvoeringstaken hét loket van de overheid naar burgers, bedrijven en instellingen zijn, is dit des te belangrijker. In 2010 willen we één KCC (Klant Contact Centrum) gerealiseerd hebben. Voor alle gemeentelijke klantcontacten willen we voor de burger één, naar burgerlogica ingerichte, ingang creëren voor alle publieke dienstverlening. Met het KCC willen we 80% van de vragen in één keer en in één keer goed afhandelen. Verder willen we, onafhankelijk van het kanaal dat wordt gebruik, borgen dat telkens hetzelfde antwoord op dezelfde vraag wordt gegeven. In onze dienstverlening, communicatie en samenwerking met de bevolking willen we aansluiten bij de belevingswereld van de burger. De gemeente is slechts een van de partijen in allerlei processen die in de stad op gang komen en die de samenleving vorm geven. Daarom is betrokkenheid van inwoners, bedrijven en instellingen aan de voorkant van een beleidsproces noodzakelijk om naast draagvlak ook tot verrijking te komen. We willen op thema’s die zich daarvoor lenen inzetten op meer interactie met de stad en samenwerking tussen de overheid en mensen en organisaties in de stad.


Pagina 122 van 289

Wat hebben we bereikt tot nu toe? Over het jaar 2006 is alleen de indicator ‘tevredenheid van de inwoners over de dienstverlening’ van de gemeente bekend. Het rapportcijfer tevredenheid betreft niet alleen de tevredenheid over de publieksbalie, maar de integrale tevredenheid voor de geboden service (waaronder ook de waardering voor het gebouw). De burger die de Stadswinkel bezoekt, is geïnterviewd. De integrale tevredenheid over de dienstverlening in 2006 is, zoals blijkt uit het de Benchmark Publieksdiensten, in de Stadswinkel, gemiddeld iets afgenomen. De score voor de integrale klanttevredenheid is met een 7,3 iets lager uitgevallen dan de 7,6 in 2005. Belangrijke oorzaken hiervan zijn de krappe huisvestingssituatie, het tekort aan balies op de Noordendijk (met als gevolg een langer gemiddelde wachttijd voor mensen met een afspraak) en het feit dat gemeenten ook te maken hebben met ‘minder klantvriendelijke’ rijksregelgeving (voor een identiteitsbewijs moet een klant 2 keer naar de Stadswinkel komen en er zijn strengere eisen aan de kwaliteit van de pasfoto). Desondanks lag de gemiddelde score even hoog als het gemiddelde van andere grote gemeenten. De score voor bereikbaarheid en parkeergelegenheid was bovendien uitzonderlijk hoog. De verwachting is dat na terugverhuizing naar de nieuwe stadswinkel in 2007 de score zal verbeteren. In 2006 was het percentage van brieven dat binnen de termijn van 6 weken wordt afgehandeld niet één keer boven de norm van 80% uitgekomen (schommelingen tussen de 55 à 75%). Daarentegen blijkt de afhandeling van productaanvragen via het e-loket in 93% van de gevallen direct te slagen (norm is 90%) en schommelt de gemeentebrede telefonische bereikbaarheid door het jaar heen rond de norm van 80% binnen 20 seconden. Tenslotte blijkt uit de monitor “Bekendheid, gebruik en tevredenheid website en e-loket” (SGB oktober 2006) dat zowel de bekendheid als het gebruik van de website en het e-loket is toegenomen. In 2006 was 79% (tegen 77% in 2003) van alle inwoners bekend met de website en heeft 58% (tegen 43% in 2003) ook daadwerkelijk hiervan gebruik gemaakt. Van het e-loket maakt 39% van alle inwoners wel eens gebruik (tegen 18% in 2003). Over het gebruiksgemak van de website is 88% tevreden (daarvoor niet gemeten) en de algehele waardering scoort een 7,1 (2004: 7,2). Voor het e-loket was dat cijfer een 7,4. (2004: 7,3). Voor wat betreft de beoordeling van de website staan we al jaren in het land op de eerste plaats (www.advies.overheid.nl) Voor de overige indicatoren geldt dat de cijfers tot en met 2005 weergeven dat het vertrouwen van de burger in het bestuur de afgelopen jaren is toegenomen. Zo steeg het aandeel van bewoners met een redelijk tot volledig vertrouwen in het bestuur van 62% in 2004 tot 67% in 2005. Een nieuw inzicht heeft het onderzoek ‘Wanneer werkt participatie’ opgeleverd. Dit heeft in 2006 plaatsgevonden en de effecten naar en tevredenheid van burgers over inspraak en burgerparticipatie in beeld gebracht. Daaruit blijkt dat 20% van de burgers die hebben geparticipeerd tevreden is over het besluitvormingsproces en 31% zich serieus genomen voelt door de gemeente. We hebben de ambitie dit te komende jaren te doen toenemen.


Pagina 123 van 289

Tevens is het vermeldenswaardig dat er in 2006 twee verkiezingen zijn georganiseerd. Uit reacties kan geconcludeerd worden dat de inwoners van Dordrecht tevreden zijn over de mogelijkheid om te kiezen op een willekeurig stembureau. De opkomstpercentages bij de gemeenteraadsverkiezingen waren hoger; 55% tegen 48,5% (2002) en bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer 78% versus 75% (2003). BESTUUR, PARTICIPATIE EN DIENSTVERLENING outcomedoelstelling

outcome-indicator

vergroten vertrouwen van de burger

aandeel bewoners met redelijk tot volledig vertrouwen in de gemeente

2004

62%

2005

67%

2006

_

diverse indicatoren sociale participatie en sociaal netwerk:

toename tevredenheid van de inwoners over het gemeentebestuur en over de zichtbaarheid van het bestuur in de wijken

20%

18%

% vrijwilligerswerk

45%

42%

36%

49%

% geen gebruik vrijetijdsvoorz.

8%

7%

% onvoldoende maatschappelijke participatie

10%

7%

% geen stemintentie

14%

13%

% (enigszins) sociaal geïsoleerd

14%

13%

rapportcijfer tevredenheid stadsbestuur

(2003) rapportcijfer 6 of hoger: 75%

rapportcijfer 6 of hoger: 77%

gemiddeld rapportcijfer: 6,1

gemiddeld rapportcijfer: 6,2

aandeel "eens" op de stelling "De gemeente laat zich voldoende zien aan de Dordtse burgers"

tevredenheid van de inwoners over de dienstverlening van de gemeente

Rapportcijfer van de bezoekers van de stadswinkel over de integrale kwaliteit van dienstverlening

tevredenheid van ondernemers over de dienstverlening van de gemeente

rapportcijfer kwaliteit gemeentelijke dienstverlening


Onderzoek Vertrouwen in het bestuur en oordeel over de raadscommunicatie (SGB); volgende meting najaar 2007 Sociale Staat van Dordrecht; volgende meting 2009

% geen lid van organisaties

% nooit sporten

bron

n.b. deze outome-doelstelling wordt toegelicht bij het programma Sociale Infrastructuur.

_

_

15%

20%

_

7,3

7,6

7,3

Onderzoek Vertrouwen in het bestuur en oordeel over de raadscommunicatie (SGB) volgende meting najaar 2007 Onderzoek Vertrouwen in het bestuur en oordeel over de raadscommunicatie (SGB) volgende meting najaar 2007 Benchmark Publieksdiensten

5,8

_

_

Benchmark gemeentelijk ondernemingsklimaat (Ecorys) volgende meting 2007

Pagina 124 van 289

Wat heeft het gekost? Programma Bestuur, Participatie en Dienstverlening Lasten Thema Begroot Werkelijk Algemeen bestuur 3.109 2.833 Communicatie en voorlichting 1.306 1.304 Dagelijks bestuur 31.415 32.376 Dienstverlening 3.170 3.171 38.999 39.684


Verschil 276 1 -962 -1 -685




Begroot 0 70 17.781 1.993 19.844

Baten Werkelijk 24 70 19.974 1.992 22.060

Verschil 24 0 2.193 -1 2.216 1.530


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.681 2.313 632 632 2.163

Pagina 125 van 289

1. Thema Algemeen bestuur Binnen het thema Algemeen bestuur ondersteunen de Griffie en de Rekenkamer de raad bij haar kaderstellende en controlerende rol. Dit draagt bij aan een meer effectieve en efficiënte uitvoering van het gemeentebeleid en daarmee aan het vertrouwen van de burger in de gemeente. Wat hebben we ervoor gedaan? Raad Na de verkiezingen is in maart 2006 de nieuwe gemeenteraad geïnstalleerd. In de gemeenteraad is de PvdA met twaalf zetels vertegenwoordigd. De VVD en Beter Voor Dordt zijn allebei met zes raadsleden in de raad vertegenwoordigd. Het CDA heeft vier zetels. De ChristenUnie/SGP en GroenLinks hebben elk drie zetels. Twee raadszetels zijn er voor zowel de Verenigde Senioren Partij als ECO-Dordt. D66 heeft 1 zetel in de raad. Voor de nieuwe raadsleden is een uitgebreid introductieprogramma verzorgd. Zij zijn voorbereid op het werk als raads- en commissielid, hebben kennis gemaakt met het instrumentarium dat hen ten dienste staat en hebben op diverse locaties (bijvoorbeeld bij de politie, het bedrijf Dupont, het Leger des Heils) in de stad werkbezoeken afgelegd. Het introductieprogramma is afgesloten met een rondgang langs alle grote projecten. In mei 2006 is bij wijze van experiment een nieuw vergaderstelsel ingevoerd. De meest opvallende wijziging is dat alle bestaande commissies zijn opgeheven en dat er één ‘adviescommissie van de raad’ is ingesteld. Deze komt op elke dinsdagavond samen en gaat in een aantal kamers uiteen om een onderwerp te behandelen. Er is een infokamer (informatie-uitwisseling), een opiniekamer (verkenning meningen) en een debatkamer (standpunten; geen beslissingen). Dit betekent voor de burger dat van tevoren precies bekend is wanneer een onderwerp aan de orde komt en hoeveel tijd de behandeling kost. Vast onderdeel van het programma is het Sprekersplein, waarin burgers zaken die zij van belang vinden onder de aandacht van de raad kunnen brengen. Dat het concept Sprekersplein heeft ‘gewerkt’ blijkt uit het feit dat burgers in 2006 in vergelijking met de jaren ervoor meer ‘eigen’ (= niet geagendeerde) onderwerpen met de raad hebben besproken. De andere kant van de medaille is echter dat het experiment met het nieuwe vergaderstelsel en de inzet die er in deze fase voor ondersteuning nodig was als belangrijke oorzaken worden gezien van de afname van het aantal werkbezoeken van de raad en vergaderingen op locatie. Na evaluatie eind 2006/begin 2007 besluit de raad in medio 2007 over de definitieve vorm van het vergaderstelsel. Tenslotte waren in 2006 de vergaderstukken van de raad tijdig raadpleegbaar via het RIS (raadsinformatiesysteem). Echter, vanaf mei was de kwaliteit van het RIS niet op peil. Het RIS was namelijk gebaseerd op het ‘oude commissiebestel’ met als gevolg dat de vindbaarheid van stukken ten tijde van het experiment van het nieuwe vergaderstelsel problematisch was. Na de besluitvorming over het verga-


Pagina 126 van 289

derstelsel zal dit in het kader van het project Doorontwikkeling RIS worden verholpen. Onderzoek Rekenkamer De Rekenkamer Dordrecht onderzoekt de doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde bestuur. In Dordrecht heeft de rekenkamer daarnaast expliciet de functie gekregen de rol van de gemeenteraad te versterken. De Rekenkamer heeft in augustus 2006 het rapport Dordtse Dromen gepubliceerd. Dit rapport gaat over de effectiviteit van economische projecten. De rekenkamer heeft daartoe de resultaten en effecten van drie economische projecten te weten Amstelwijck, PWA-kade en Statenplein in kaart gebracht. De rekenkamer heeft geconcludeerd dat de projecten Amstelwijck en de PWA-kade (vrijwel) niet effectief waren, terwijl het project Statenplein dat wel was. Als uitvloeisel van dit onderzoek is in de raad een motie aangenomen om de risico’s van grote projecten in kaart te brengen. Wel gepland voor 2006, maar nog niet tot publicatie geleid in 2006 zijn de rekenkameronderzoeken: ‘Onderzoek Funderingsprobleem’, ‘Onderzoek Verzelfstandiging Organisatieonderdelen’ en ‘Onderzoek Meerjarenbeleidsprogramma 2006–2010’. Afronding is voorzien in 2007. Wat heeft het gekost? Thema Algemeen bestuur Product Griffie Rekenkamer


Begroot 2.860 249 3.109


Verschil 289 -13 276

Begroot 0 0 0




Verschil 24 0 24 299




299

Het resultaat op het thema Algemeen bestuur bedraagt € 299.000 voor en na bestemming. De verschillen zijn als volgt te verklaren:

Analyse resultaat 1. Doorontwikkeling Raadsinformatiesysteem 2. Bezuinigingstaakstelling 3. Nieuw vergaderstelsel Gemeenteraad 4. Overig



Verschil Lasten 146 100 47 -17 276

Verschil Baten

Verschil Reserves

24 24

0

Pagina 127 van 289

1. Doorontwikkeling raadsinformatiesysteem (RIS) De inrichting van het raadsinformatiesysteem hangt nauw samen met het vergaderstelsel van de gemeenteraad. In 2006 heeft nog geen besluit over het vergaderstelsel plaatsgevonden, waardoor de doorontwikkeling van het RIS is opgeschort. 2. Bezuinigingstaakstelling De taakstelling van de griffie is gerealiseerd door op alle onderdelen kritisch de noodzaak van uitgaven te beoordelen. 3. Nieuw vergaderstelsel gemeenteraad Begin april 2006 is het vergaderstelsel van de gemeenteraad gewijzigd. In dit nieuwe stelsel zijn er meer commissieleden en is de vergaderfrequentie hoger, waardoor er meer presentiegeld is betaald. Deze overschrijding wordt meer dan gecompenseerd door de lagere drukkosten; stukken voor raad en adviescommissie worden nog maar één keer beschikbaar gesteld. 4. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 128 van 289

2. Thema Dagelijks bestuur De activiteiten binnen het thema Dagelijks Bestuur worden uitgevoerd door het bestuur, de Algemene Directie (in 2006 omgevormd tot Directieraad), het Stadsbestuurscentrum, de Programmadirecteuren en het Kabinet. De activiteiten zijn gericht op het integraal plannen, beheersen en verantwoorden van beleid, lasten en baten die verbonden zijn met het besturen van de stad. Ook Projectmanagement en het Ingenieursbureau Dordrecht leveren hieraan hun bijdragen. Wat hebben we ervoor gedaan? De verkiezingsuitslag heeft zich in 2006 vertaald in een coalitie van PvdA, (2 wethouders) CDA (1 wethouder), VVD (1 wethouder), CU/SGP (1 wethouder). Coalitieakkoord 2006 Het coalitieakkoord 2006 is gesloten tussen PvdA, VVD, CDA en ChristenUnie/SGP. In het coalitieakkoord is gekozen voor voortzetting van het beleid en voor doorontwikkeling van Dordrecht tot een stad met een sterke sociale, culturele en economische centrumfunctie. Een complete stad waar initiatief van burgers wordt aangemoedigd, ruimte is voor ondernemerschap en creativiteit, solidair samen leven in de wijken wordt gestimuleerd en hulp en zorg beschikbaar is wanneer nodig. Een leefbare stad die aantrekkelijk is om in te wonen en te werken. Een stad die nationaal zichtbaar is en dus interessant is om te bezoeken. Het was de opdracht aan het college dit akkoord om te zetten in een Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 (MJP). Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 “Dordrecht werkt door” Het zittende college heeft een overdrachtsdossier aan het nieuwe college aangeboden. Doel van het overdrachtsdossier was om na de verkiezingen een vliegende start te kunnen maken met een nieuw meerjarenbeleidsprogramma. Het ‘Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 (MJP)’, dat de ondertitel ‘Dordrecht werkt door’ draagt, is voor het college en management van de gemeente Dordrecht het sturingsinstrument om de ambities voor de komende bestuursperiode voor stad en regio waar te maken. De drie kernambities voor de gemeente Dordrecht zijn: • de uitvoering van grote projecten om de aantrekkelijkheid van de stad te vergroten; • het ondersteunen van kwetsbare groepen; en • een veilige en leefbare leefomgeving. In het MJP zijn de voornemens voor de komende periode doorvertaald in een samenhangend pakket van projecten, activiteiten en planningen. Het is een gezamenlijk product van bestuur en management en is mede tot stand gekomen door gesprekken met de stad en lobbygesprekken met andere overheden. De raad heeft het vastgesteld gelijktijdig met de begroting. In de voorliggende periode ligt het accent niet zozeer op formuleren van nieuw beleid, maar veel meer op uitvoering van plannen. Gelijktijdig met het MJP heeft een kwaliteitsslag plaatsgevonden als het gaat om de sturingsinformatie in de begroting en de doorvertaling daarvan naar de jaarplannen en naar verwachting in de daarop volgende producten van de cyclus.


Pagina 129 van 289

Lobby Ook in 2006 is de samenwerking met burgers, partners en netwerken gestimuleerd. In 2006 is de lobby-agenda en inzet van Dordrecht en de regio richting andere overheden gestructureerd om zo meer invloed te kunnen uitoefenen op besluitvorming van anderen. In dit kader is tevens aandacht gevraagd voor de versterking van de strategische positionering van zowel stad Dordrecht als Drechtsteden binnen bovenregionale netwerken (onder andere Zuidvleugel, Randstad, RijnScheldeDelta). Intensivering regionale samenwerking Sinds 8 maart 2006 is de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden in werking getreden. De gemeenschappelijke regeling kent bestuurlijk een Algemeen Bestuur (Drechtraad), een Dagelijks Bestuur (Drechtstedenbestuur) en een bestuurscommissie voor de Sociale Dienst Drechtsteden. Bureau Drechtsteden faciliteert het Drechtstedenbestuur. In 2006 zijn de voorbereidingen getroffen om de in beginsel beleidsarme regeling per 1 januari 2007 te vullen met taken en bevoegdheden vanuit de gemeenten. Uitgangspunt hierbij was dat regionale samenwerking geen doel op zich is maar meerwaarde dient te hebben. Regionale samenwerking als oplossing dus voor regionale opgaven of bestuurskrachtproblemen van gemeenten (‘inhoud stuurt de structuur’). Zo is per 1 januari 2007 in Drechtstedenverband sprake van een Sociale Dienst Drechtsteden, is het Regionale Raadgevend Ingenieursbureau Drechtsteden (vooralsnog Dordrecht en Zwijndrecht) opgegaan in Ingenieursbureau Drechtsteden en bestaat er een Regionaal Bureau Leerplicht +. Tenslotte is in 2006 de basis gelegd voor de totstandkoming van een Shared Service Center Drechtsteden (facilitaire zaken, P&O, financiën, informatisering en automatisering, communicatie, juridische zaken en SGB (Sociaal Geografisch Bureau)) per 1 januari 2008. De oorspronkelijke bedoeling, dat de uitgewerkte plannen al medio 2006 ter besluitvorming aan de regiobesturen werden aangeboden, is, gezien de complexheid van het traject, niet gehaald. Inmiddels is het bestuursplan door alle raden vastgesteld. Naast de Drechtstedensamenwerking maakt de gemeente Dordrecht ook deel uit van de gemeenschappelijke regeling Zuid-Holland Zuid waarin de Brandweer, Milieudienst, GGD/GHOR (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen) en Politie samenwerken (veiligheidsregio). In 2006 is de besluitvorming rond de overgang van de gemeentelijke taken op het gebied van vergunningverlening en handhaving naar de Milieudienst Zuid-Holland Zuid afgerond. Ook is het besluit genomen om de lokale brandweerzorg voor de gemeente Dordrecht met ingang van 1 januari 2007 te laten verzorgen door de regionale brandweer Zuid-Holland Zuid. In 2006 is de regionale netwerksamenwerking in breedte en diepte blijven doorgroeien. Dordrecht speelt daarin een centrale rol. In Drechtsteden zijn bijvoorbeeld ook voorbereidingen getroffen voor het opzetten van diverse regionale kenniscentra waar kennis van een specifiek beleidsterrein of een specifiek werkproces gebundeld worden. De gemeente Dordrecht levert hieraan een belangrijke bijdrage. In de notitie ‘Het Tweeluik’ zijn de uitgangspunten van de onderlinge sturingsrelaties tussen de gemeente Dordrecht en de regionale dienst-


Pagina 130 van 289

onderdelen uitgewerkt. Wat er binnen de gemeentelijke organisatie geregeld moet worden om goed te kunnen sturen op regionale taken en organisatieonderdelen is in 2006 vastgelegd in de notitie ‘Gemeentelijke contramal’. Daarbij gaat het erom om op Dordts en regionaal niveau te kunnen profiteren van de schaalsprong op gebied van beleidsinhoud, uitvoering en bedrijfsvoering. Dordtse aanpak Om het vertrouwen van de burgers te vergroten is het van belang dat zij goed geïnformeerd zijn en betrokken worden bij beleidsontwikkeling en uitvoering. Sleutels voor succes hierbij zijn een open houding van de gemeente en het serieus nemen van de inbreng van anderen. De gemeente Dordrecht heeft hiervoor de Dordtse Aanpak opgezet, waarin het samenspel met burgers en organisaties bij beleidsvorming en uitvoering centraal staat. De beleidsprocessen die volgens de Dordtse aanpak zijn aangepakt zijn succesvol en positief verlopen. Voorbeelden van de Dordtse aanpak in 2006 zijn de voorbereidingen voor het project ‘Proefstraat’, het parkeerbeleid en de totstandkoming van het Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010. Kabinetszaken en overig Voor Kabinetszaken zoals aantallen Koninklijke onderscheidingen wordt verwezen naar het Burgerjaarverslag van de burgemeester. Voor zover het openbare orde zaken betreft is dit opgenomen bij het programma Veiligheid. Tenslotte wordt in de paragraaf bedrijfsvoering aandacht besteed aan het strategische beleid rond de middelenfuncties en hoe er gewerkt wordt aan de kwaliteit van de Dordtse ambtelijke organisatie. Wat heeft het gekost? Thema dagelijks bestuur Product Bestuur Bestuurlijke samenwerking Budget stafdiensten Ingenieursbureau Dordrecht Projectmanagement


Begroot 10.451 80 20.532 111 239 31.415

Lasten Werkelijk 11.276 79 20.932 30 60 32.376

Verschil -825 2 -400 82 179 -962




Begroot 71 103 17.539 0 67 17.781

Baten Werkelijk 531 65 19.143 235 0 19.974

Verschil 460 -39 1.604 235 -67 2.193 1.231


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 1.481 2.114 632 632 1.863

Pagina 131 van 289

Analyse resultaat 1. Project Perfekt 2. Drechtsteden Digitaal 3. Verzekeringen 4. Personele lasten 5. Kapitaallasten 6. Innovatieve taakstelling 7. Verrekening inkomsten 8. Innovatiefonds 9. Overig

Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -571 -127 -216

-48 -962

Verschil Baten 184 125 370 485 733 400 -67 -37 2.193

Verschil Reserves 489

118 25 632

1. Project Perfekt Het project Perfekt zal als gevolg van de uitloop van het project niet binnen de begroting kunnen worden afgerond. De oorspronkelijke begroting hield rekening met een doorlooptijd van 1,5 jaar. De verwachting is dat dit ongeveer één jaar uitloopt en dat afronding begin juni 2007 zal plaatsvinden. De verhuizing van de stadswinkel is met name vertraagd door een juridische procedure rondom de meubilairaanbesteding en is verder uitgesteld om samenloop met de verkiezingen te voorkomen. Huur op de Noordendijk, gebruik van wisselruimten en de inzet van een projectmanager en -secretaris zullen doorlopen totdat het project geheel is afgerond. Onvoorziene kosten die in de loop van het project zijn ontstaan houden hoofdzakelijk verband met de volgende feiten: - Inzet extra stadswacht(en) op de Noordendijk i.v.m. reguleren bezoekersstroom stadswinkel - Inzet extra receptiebalie Noordendijk t.b.v. de stadswinkel - Juridische procedure meubilairaanbesteding - Huur tijdelijk meubilair i.v.m. vertraging aanbesteding meubilair Bij raadsbesluit is een bijdrage van € 489.000 uit de algemene stadsreserve beschikbaar gesteld ter dekking van de overschrijding op de lasten. De onttrekking heeft echter niet plaatsgevonden omdat deze niet als zodanig in de begroting 2006 is verwerkt. Derhalve ontstaat een tekort op de exploitatie in plaats van een afname van de algemene stadsreserve. Het voordeel op de baten van € 184.000 betreft een niet geraamde doorbelasting van specifieke kosten aan sectoren. In de begroting was met deze kosten geen rekening gehouden. 2. Drechtsteden digitaal Voor het opstellen van een gemeenschappelijke visie op de informatievoorziening voor de Drechtsteden heeft gemeente Dordrecht een subsidie van € 125.000 ontvangen, wat volledig is besteed aan het project. 3. Verzekeringen In 2006 is de verzekeringsportefeuille kritisch beoordeeld, wat heeft geleid tot een besparing op de verzekeringspremies. Daarnaast is in 2006 geen eigen bijdrage geclaimd. De proceskosten van een oude verzekeringskwestie zijn in voorgaande jaren ten laste van het resultaat gebracht. In 2006 heeft de rechtbank een uitspraak gedaan dat deze kosten verhaald kunnen worden. Dit leidt tot een eenmalige bate in 2006 van € 96.000. De zaak is inmiddels afgewikkeld.


Pagina 132 van 289

4. Personele lasten Doordat specialistische vacatures moeilijk vervulbaar zijn en de afdeling ICT een omvangrijke opdrachten portfolio heeft, is in 2006 veel extra capaciteit ingehuurd. Ook bij het Ingenieursbureau is het budget overschreden door meer inhuur. In het kader van de regionalisering zijn vacatures ingevuld door tijdelijke krachten. Nu de kaders duidelijker zijn, is begonnen met werving van personeel. Door het afsluiten van een raamcontract door Bureau Inkoop en Aanbesteding is aanzienlijk bespaard op de reiskosten. Daarnaast is de geplande KOR-opleidingen uitgesteld naar het eerste kwartaal 2007, waardoor onderbesteding op het budget voor vorming en opleiding is ontstaan. Sectoren huren bij Stafdiensten specifieke kennis in, zoals bij afdeling SGB en juristen. In 2006 hebben deze afdelingen een voordeel van € 144.000 gerealiseerd doordat er meer declarabele uren zijn gemaakt binnen de beschikbare capaciteit. Het bij Stafdiensten ondergebrachte budget voor voormalig personeel laat een voordeel van € 341.000 zien. 5. Kapitaallasten Met het vaststellen van de nota Waarderen en Afschrijven moesten de gevolgen van de bijgestelde uitgangspunten nog administratief in 2006 worden verwerkt. Dit heeft geleid tot een eenmalig voordeel. Vanaf 2007 is de begroting structureel opgesteld in overeenstemming met de uitgangspunten van de nota. 6. Innovatieve taakstelling De taakstelling 2006 is door het ingenieursbureau ingevuld door inkoopbesparingen voor projecten van derden en advisering en ondersteuning van opdrachtgevers bij aanbestedingen. Dit heeft geleid tot hogere inkomsten.. 7. Verrekening inkomsten De geraamde inkomsten uit een opdracht aan derden van projectmanagement zijn niet als baten meegenomen, maar verrekend met de lasten. 8. Innovatiefonds Binnen het innovatiefonds zijn middelen beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van het personeels informatie systeem en voor personele regelingen bij de overgang van de restaurantmedewerkers naar een derde. De onttrekkingen waren niet in de begroting 2006 verwerkt, wel is het fonds voor deze doelen bestemd. 9. Overig De post overig bestaat uit een aantal kleine posten die niet afzonderlijk worden toegelicht.


Pagina 133 van 289

3. Thema Dienstverlening Betere dienstverlening aan burgers en bedrijven staat al jaren hoog op de agenda van gemeenten. Burgers, bedrijven en instellingen hebben recht op een goede, tijdige en zorgvuldige dienstverlening. Naast de traditionele dienstverlening aan het loket wordt steeds meer gebruik gemaakt van elektronische dienstverlening. De activiteiten binnen het thema dienstverlening dragen bij aan het klantgericht afhandelen van verzoeken met betrekking tot het verstrekken van inlichtingen en documenten en verzoeken tot het verkrijgen of afstand doen van de Nederlandse nationaliteit. Wat hebben we ervoor gedaan? Servicenormen In de servicenormen zijn prestatie-indicatoren opgenomen waarop burgers de gemeente mogen aanspreken als aan de normen niet wordt voldaan. Zij dragen bij aan het realiseren van een nog betere dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen. In 2006 is de ‘Monitor Dagelijkse Kwaliteit’ samengevoegd met de servicenormen uit het ‘Handvest Publieke Dienstverlening’. Daarnaast is ook het aantal servicenormen verder uitgebreid. Zo is een eenduidige en transparante set normen op het gebied van de publieke dienstverlening ontstaan waarmee kan worden gestuurd op de kwaliteit van de dienstverlening. Besloten is de normen en de meetresultaten vanaf 1 maart 2007 op de openbare website te publiceren. Voor de komende periode is het van belang nog belangrijke verbeteringen op deze prestatienormen te realiseren. Zo is het bijvoorbeeld absoluut noodzakelijk dat betere scores worden gerealiseerd op de tijdige afhandeling van brieven. In 2006 was het percentage van brieven dat binnen de termijn van 6 weken wordt afgehandeld niet een keer boven de norm van 80% uitgekomen (schommelingen tussen de 55 à 75%). Daarentegen blijkt dat de afhandeling van productaanvragen via het e-loket in 93% van de gevallen direct te lukken (norm is 90%) en schommelt de gemeentebrede telefonische bereikbaarheid door het jaar heen rond de norm van 80% binnen 20 seconden. Stadswinkel Belangrijke peiler in de verdere ontwikkeling van de dienstverlening was – en is - de nieuwe Stadswinkel en de daarbij behorende nieuwe stadswinkelorganisatie. Het uitstel (als gevolg van vertraging van de invoering van flexwerken in de gemeente) van het terugverhuizen van de Stadswinkel naar de Spuiboulevard is er debet aan dat de ambities op dit gebied nog niet voldoende zichtbaar zijn gerealiseerd. Natuurlijk is wel het nodige voorwerk verricht en staan de medewerkers van de Stadswinkel inmiddels goed gesteld voor het werken in de nieuwe winkel, die op 2 april 2007 weer open zal zijn voor het publiek. Naast deze ontwikkelingen is bij Burgerzaken een aantal nieuwe landelijke regelingen geïmplementeerd, zoals de nieuwe generatie reisdocumenten (NGR) en het nieuwe rijbewijs (met de veel besproken strengere pasfoto-eisen). Ook is een convenant gesloten met de politie en het OM over identiteitsfraudebestrijding. In onderstaande tabel is weergegeven wat de productafzet van 2006 is geweest.


Pagina 134 van 289

Tot slot is per 1 januari 2006 de naturalisatieceremonie ingevoerd. Deze ceremonie heeft met succes een aantal keren plaatsgevonden. Afzet producten Stadswinkel 2006 Product Reisdocumenten Rijbewijzen Naturalisatie Uittreksels (incl. eigen verklaring) Huwelijksvoltrekking

begroot 29.619 11.575 105 30.450 555

realisatie 27.713 8.218 263 32.505 521

Klant Contact Centrum (KCC) In 2006 zijn ook belangrijke stappen gezet op weg naar het realiseren van een gemeentelijk Klant Contact Centrum (KCC) in 2010. In het najaar van 2006 is besloten dat de gemeente Dordrecht een ‘multichannel` KCC gaat realiseren, waarbij goed wordt aangesloten op de landelijke ontwikkelingen. Belangrijke deelaspecten hierbij zijn het verder versterken van de e-dienstverlening, dat wil zeggen het realiseren van de persoonlijke internetpagina en het stapsgewijs toewerken naar één telefoonnummer voor gemeentelijke dienstverlening conform het concept Antwoord©. Na belastingen en de Stadswinkel is in 2006 de dienstverlening van woonruimtezaken en parkeren ook achter het telefoonnummer 0900- 555 8333 gebracht. In december heeft het college ingestemd met het besluit om het KCC geleidelijk in te voeren met als streven dat het KCC in 2010 gesteld staat voor doorontwikkeling tot hét contactcentrum voor de gehele overheid (CCO). Het vermelden waard is ook nog het gereed komen van het vernieuwde e-loket, als onderdeel van de nieuwe website van de gemeente Dordrecht. Het e-loket is in zijn nieuwe vorm veel meer toegesneden op de wensen en verwachtingen van burgers en in feite nagenoeg gereed als onderdeel van het KCC. Het aantal producten dat digitaal wordt aangeboden is fors uitgebreid tot 365 (bijvoorbeeld parkeerproducten). Ook zijn vele producten gescreend op correct en eenvoudig taalgebruik. Wat heeft het gekost? Thema Dienstverlening Product Publieke dienstverlening Publieksdiensten


Begroot 3.107 63 3.170


Verschil 9 -10 -1



Begroot 1.993 0 1.993

Baten Werkelijk 1.992 0 1.992

Verschil -1 0 -1 -2


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 50 50 0 0 -2

Het thema dienstverlening kent geen noemenswaardige budgettaire afwijkingen. Het thema is afgesloten met een klein negatief resultaat (€ 2.000).


Pagina 135 van 289

4. Thema Communicatie en voorlichting Communicatie en voorlichting betreffen hier de concernactiviteiten; uitgifte van inen externe media, bestuursvoorlichting, rampencommunicatie en internationaal samenwerking. Door een goede informatievoorziening over het gemeentelijk beleid en profilering van bestuurders, dragen deze activiteiten bij aan een vergroting van het vertrouwen en een actiegerichte benadering van onder andere de pers. Bovendien draagt het bij aan meer betrokkenheid bij de stad en aan meer participatie Stadspromotie draagt bij aan een positieve beeldvorming in de stad zelf en profileert Dordrecht daarbuiten als stad die de moeite waard is om te bezoeken. Het beleid Internationale samenwerking draagt bij aan de ontwikkeling van een lokaal ontwikkelingsbeleid waarin inwoners en bedrijven zelf in kunnen participeren. Een goede voorbereiding op rampen en crises en excellente communicatie daaromheen is van groot belang. Niet alleen om ten tijde van rampen de burgers goed te informeren, maar ook omdat de beeldvorming over de aanpak van een ramp sterk afhankelijk is de communicatie. De interne media zijn erop gericht om medewerkers van de gemeente te informeren en te betrekken bij algemene ontwikkelingen en de doelstellingen van de organisatie (inen extern) en personele aangelegenheden. Wat hebben we ervoor gedaan? Beleidskader communicatie In 2006 is gewerkt aan een vernieuwd beleidskader voor de communicatie van de gemeente in deze collegeperiode. Begin 2007 wordt dit afgerond. Het Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 is de leidraad voor dit vernieuwde kader. Voor onderdelen van het MJP zijn kernboodschappen geformuleerd die in deze collegeperiode telkens zullen worden gebruikt. Bestuursvoorlichting Bestuursvoorlichting heeft bijgedragen aan het zichtbaar maken van het bestuur. Dat doet bestuursvoorlichting door pro-actief en zonodig reactief op de juiste wijze naar buiten te treden en het handelen van het bestuur in een gewenste context te plaatsen. Naast actief persbeleid en campagnes is er wekelijks Gemeentenieuws (52 edities, 153 pagina´s) en dagelijks actuele informatie op de website gepubliceerd. De gemeenteraadsverkiezingen van maart zijn begeleid met een campagne om meer mensen naar de stembus te krijgen. Ook was er een campagne om duidelijk te maken dat op ieder stembureau in de stad kon worden gestemd. Kort na de verkiezingen werd bekend dat de burgemeester voor zes jaar is herbenoemd. De herbenoeming van burgemeester Bandell en de presentatie van het nieuwe college in april trokken veel belangstelling. Twee nieuwe wethouders traden aan. Van drie vertrekkende wethouders is onder veel belangstelling afscheid genomen.


Pagina 136 van 289

De nieuwe wethouders hebben zich uitgebreid gepresenteerd in de stad. Ze zijn bij diverse activiteiten, evenementen en gesprekken in de stad aanwezig geweest, in dat kader zijn ook de in het kader van het MJP gevoerde gesprekken met de stad het vermelden waard. In oktober presenteerde het college het Meerjarenbeleidsprogramma 20062010. De uitvoering van de grote projecten wordt een belangrijke prioriteit van het college, net als gericht investeren in kwetsbare groepen en het op orde houden van de leefbaarheid en de veiligheid in de stad. Internationale betrekkingen Op het gebied van internationale betrekkingen is in 2006 weer een aantal projecten uitgevoerd. Met de stedenband Bamenda lopen twee samenwerkingsprojecten te weten gemeenteadministratie en medisch afval. Ten behoeve van dit laatste project heeft in mei 2006 een missie met de portefeuillehouder plaatsgevonden. Een nieuw Memorandum of Understanding is ondertekend. Met de stedenband Varna is een project ‘jeugdbeleid’ geformuleerd. In 2006 heeft hiervoor een eerste missie naar Varna plaatsgevonden. VNG international financiert het project. De stedenband Emalahleni (Dordrecht) is geformaliseerd. Met Emalahleni loopt het meerjarig samenwerkingsproject ‘social housing’ (tot oktober 2008). Het trainingsprogramma voor 2006 kon maar deels worden uitgevoerd vanwege de politieke situatie in Emalahleni. Na de verkiezingen heeft hun nieuwe burgemeester met een raadslid en de gemeentesecretaris een bezoek gebracht aan Dordrecht. Een Memorandum of Understanding is opgesteld. Met Hastings is een 25 jarig jubileum gevierd tijdens een bezoek aan Dordrecht in 2006. Met Recklinghausen hebben vanwege drukte aldaar geen gemeente-uitwisselingen plaatsgevonden in 2006. Wel gepland, maar niet uitgevoerd, is de herijking van het internationaal beleid. Dit is doorgeschoven naar 2007. Wat heeft het gekost? Thema Communicatie en voorlichting Product Bestuursvoorlichting Concern communicatiemiddelen Internationale betrekkingen


Begroot 232 658 416 1.306

Lasten Werkelijk 246 679 379 1.304

Verschil -14 -22 37 1



Begroot 0 70 0 70


Verschil 0 -4 5 0 2



Het thema Communicatie en voorlichting kent geen noemenswaardige budgettaire afwijkingen. Het thema is afgesloten met een klein positief resultaat (€ 2.000).


Pagina 137 van 289

3.9

Programma algemene dekkingsmiddelen

Wat wilden we bereiken? Het waarborgen van een optimale inzet en daarmee afweging door het bestuur van deze –niet aan een inhoudelijk programma gerelateerde en daarmee vrij afweegbare en inzetbare- middelen. Wat hebben we ervoor gedaan? De algemene dekkingsmiddelen betreffen voornamelijk die gemeentelijke baten (en daaraan gerelateerde lasten) die vrij besteedbaar en dus vrij afweegbaar zijn, zoals de algemene uitkering en belastingen. Om de optimale inzet te waarborgen, wordt continu zicht gehouden op relevante ontwikkelingen die de hoogte van deze middelen beïnvloeden. Daartoe is het bestuur periodiek geïnformeerd via zowel de planning & controlcyclus als afzonderlijke nota’s. Wat heeft het gekost? Programma algemene dekkingsmiddelen Thema Bedrijfsvoering Gemeentefonds Lokale belastingen


Begroot 21.121 0 3.231


Verschil 540 0 69

24.352

23.743

609




Begroot 58.296 110.524 17.921

Baten Werkelijk 59.936 109.343 18.662

Verschil 1.640 -1.181 742

186.741

187.941

1.201 1.810


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 52.414 58.988 6.574 5.481 7.291

Pagina 138 van 289

1. Thema Gemeentefonds Wat wilden we bereiken? Zorgdragen voor de volledigheid, juistheid en betrouwbaarheid van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds om een doelmatige, rechtmatige en doeltreffende bestuurlijke afweging van de inzet van deze algemene middelen mogelijk te maken. Wat hebben we ervoor gedaan? De ontwikkeling van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds – de belangrijkste vrij besteedbare / afweegbare inkomstenbron- wordt voornamelijk bepaald door beleidsvoornemens van de Rijksoverheid. Het continue volgen en vertalen van deze ontwikkelingen naar de Dordtse beleidspraktijk is daarom van groot belang. Het bestuur is daarover periodiek geïnformeerd, naar aanleiding van zowel de jaarlijkse circulaires van het rijk als actuele ontwikkelingen. Een uiteenzetting van deze ontwikkelingen voor 2006 is in hoofdstuk 4 Algemene dekkingsmiddelen opgenomen. Wat heeft het gekost? Thema Gemeentefonds Product Algemene uitkering


Lasten Begroot Werkelijk 0 0 0

0

Verschil 0 0



Baten Begroot Werkelijk 110.524 109.343 110.524

109.343

Verschil -1.181 -1.181 -1.181


Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 0 0 0 0 -1.181

De gerealiseerde ontvangsten van de algemene uitkering vallen circa € 1,1 miljoen lager uit dan begroot. De omvang van het gemeentefonds is gekoppeld aan de rijksbegroting (het principe “samen trap op en af”. Hogere rijksuitgaven leiden daarmee tot een stijging van het gemeentefonds en omgekeerd.


Pagina 139 van 289

Dergelijke ontwikkelingen zijn voor de gemeente autonoom en niet op voorhand te voorzien. Het betreft de volgende:

Analyse resultaat 1. Lagere uitkering behoedzaamheidsreserve 2. Positieve verrekening vorige jaren (2004-2005) 3. Lagere accresontwikkeling 4. Neerwaartse bijstelling parameter Bijstandsgerechtigden

Verschil Inc/Struct Lasten Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Verschil Baten Reserves -700 1.000 -481 -1.000 0 -1.181 0

1. Lagere uitkering behoedzaamheidsreserve De behoedzaamheidreserve valt € 0,7 miljoen lager uit dan begroot, doordat op de rijksbegroting een onderuitputting is gerealiseerd. 2. Positieve verrekening vorige jaren (2004-2005) Over de begrotingsjaren 2004 en 2005 is een positieve afrekening van circa € 1 miljoen ontvangen. Reden hiervoor is een lagere vaststelling in het jaar 2004 van de WOZ waarden van de gemeente. De WOZ waarde van de gemeente is een negatieve parameter in de algemene uitkering. Een lagere WOZ waardering leidt tot een hogere algemene uitkering en omgekeerd. 3. Lagere accresontwikkeling De accresontwikkeling is lager dan begroot. De omvang van het gemeentefonds is gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksbegroting. Indien het rijk in enig jaar minder uitgeeft dan begroot, dan betekent dit dat de algemene uitkering lager is. Voor 2006 heeft dit geleid tot een incidentele lagere algemene uitkering van circa € 0,490 miljoen. 4. Neerwaartse bijstelling parameter Bijstandsgerechtigden Het aantal werklozen in Dordrecht is teruggelopen. Het aantal werklozen is een zogenaamde parameter in het gemeentefonds. Minder werklozen betekent dan ook een structureel lagere algemene uitkering van circa € 1 miljoen.


Pagina 140 van 289

2. Thema Lokale belastingen Wat wilden we bereiken? De belangrijkste doelen van het thema Lokale belastingen zijn: 1. Doelmatige, uniforme, duidelijke en tijdige bepaling van de WOZwaarden van de in onze gemeente gelegen onroerende zaken; 2. Tijdige, correcte en volledige levering van gegevens aan de Rijksbelastingdienst en aan het waterschap Hollandse Delta; 3. Waarborgen van een volledige, juiste en rechtmatige toepassing en uitvoering van de verordening op de heffing en invordering van: a. onroerende zaakbelastingen; b. hondenbelasting; c. precario. 4. Tijdig invorderen en behandelen van verzoeken om kwijtschelding van alle belastingsoorten alsmede naheffing en invordering van de parkeerbelasting voor Stadsontwikkeling. Wat hebben we ervoor gedaan? De WOZ - waarden van onroerende zaken is per de waardepeildatum 1 januari 2003 voor zover nodig geactualiseerd voor het belastingjaar 2006. Vervolgens is op basis van deze waarden de geïntegreerde WOZ - beschikking en de OZB - aanslag 2006 voor week 9 aan de belastingplichtige verzonden. Wat heeft het gekost? Thema Lokale belastingen Product Belastingheffing


Begroot 3.231


Verschil 69

3.231

3.162

69

Begroot 17.921


Verschil 742

17.921

18.662

742



811 Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 0 0 0



811

Het thema Lokale belastingen heeft een positief resultaat van € 811.000 na bestemming. De verschillen zijn als volgt te verklaren: Analyse resultaat 1.Voorziening oninbaarheid belastingvorderingen 2. Overige belastinginkomsten 3. Uitvoeringskosten belastingheffing 4. Overig (Hondenbelasting, precariobelasting)

Inc/Struct Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten

Verschil Reserves

69 69


Verschil Baten 590 107 45 742

0

Pagina 141 van 289

1. Voorziening oninbaarheid belastingvorderingen De voorziening oninbaarheid belastingvorderingen is bedoeld voor het afboeken van vorderingen die niet invorderbaar zijn (bijv faillissementen). Ieder jaar werd 1 % van de belastingopbrengst als reservering “dubieuze debiteuren” opgenomen in de voorziening. Na een meerjarenanalyse is gebleken dat 99,5% van alle aanslagen daadwerkelijk worden betaald. Daarom is besloten om het percentage van 1% te verlagen naar 0,5%. Het gevolg hiervan is dat een deel van de gereserveerde middelen vrij is gevallen, waardoor een extra bate is ontstaan van € 590.000. De structurele component hiervan bedraagt € 100.000. 2. Overige belastinginkomsten Er zijn meer inkomsten uit belastingen gegenereerd door een combinatie van factoren, zoals de woningtoename is groter dan geraamd en bij de bezwaarschriften is bij de waarden minder afgeraamd dan begroot. 3. Uitvoeringskosten belastingheffing De uitvoeringskosten van de belastingheffing – waaronder ook de reguliere WOZ-taken zijn opgenomen- zijn € 69.000 lager door minder rente en afschrijving op investeringen (verandering in afschrijvingstermijn). 4. Overig Dit betreft diverse kleinere verschillen, namelijk hogere baten door meer inkomsten op o.a. hondenbelasting en precariobelasting.


Pagina 142 van 289

3. Thema Bedrijfsvoering Wat wilden we bereiken? Zorgdragen voor een rechtmatige en doelmatige aanwending en beheersing van middelen welke vooralsnog niet aan inhoudelijke thema’s zijn te relateren. Wat hebben we ervoor gedaan? Om een rechtmatige en doelmatige aanwending van deze –niet aan inhoudelijke thema’s- te relateren middelen mogelijk te maken worden onder andere de volgende activiteiten uitgevoerd: 9 Uitvoeren van een actief treasury management; 9 Bewaken van het weerstandsvermogen; 9 Continu verbeteren van beleids- en beheersingsinstrumentarium (waaronder het financiële systeem en het financierings- en betalingsverkeer); 9 Actieve informatievoorziening via de planning & controlcyclus; 9 Toezicht op juiste en betrouwbare concretisering van door de raad geformuleerde beleidsvoornemens naar thema’s. Voor meer informatie wordt verwezen naar de productbladen en in het bijzonder voor wat betreft financieren en beleggen naar de producten 211 en 212 en de paragraaf Financiering en Treasury. Wat heeft het gekost? Thema Bedrijfsvoering


Product Bedrijfsvoering stad Beleggingen Geldleningen GSB III - Rijksbijdragen Onvoorzien Saldi kostenplaatsen sectoren/bedrijven Saldi kostenplaatsen Stad Saldo Rekening Stelposten

Begroot 1.665 851 2.595 0 -1 638 1.011 13.574 789 21.121

Lasten Werkelijk 15.559 847 2.937 0 0 369 869 0 0 20.581

Verschil -13.894 3 -343 0 -1 269 142 13.574 789 540

Begroot 18.476 26.409 2.595 11.573 0 0 -4 0 -753 58.296

Baten Werkelijk 20.186 27.156 2.937 9.619 0 38 0 0 0 59.936

Verschil 1.710 747 343 -1.954 0 38 4 0 753 1.640



2.180 Stortingen in reserves Begroot Werkelijk Verschil 57.859 58.952 -1.093

Onttrekkingen uit reserves Begroot Werkelijk Verschil 52.414 58.988 6.574 5.481


7.661

Dit thema sluit met een positief resultaat voor bestemming van ruim € 2,2 miljoen. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen weergegeven.


Pagina 143 van 289

Analyse resultaat 1. Investeringsfonds Manden Maken 2. BTW-effecten 3. Afwikkeling Rekening Courant Woonwagencentrum 4. Renteschommelfonds 5. Beleggingen: hoger dividend BV Evides dan begroot 6. Geldleningen 7. GSB III- Rijksbijdragen 8. Saldo Kostenplaatsen 9. Saldo Rekening 10. Stelposten 11. Lagere onttrekking Activareserve 12. Aanpassing voorzieningen grondexploitaties 13. Voorziening Laan der VN 14. Technische correcties 15. Overig

Inc/Struct Incidenteel Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Inc/Struct Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Incidenteel

Verschil Lasten -5.272 -941

Verschil Baten

Verschil Reserves 5.272

1.081 204 -1.346

-343 412 13.574 789 -2.322 -4.250 -1.045 -62 540

747 343 -1.954

753 -370 2.322 275 191 1.640

1. Investeringsfonds Manden Maken In het kader van het investeringsfonds Manden Maken is voorzien in drie jaarlijkse gemeentelijke bijdragen. Binnen Dordrecht worden deze bijdragen gedekt uit de Reserve Strategische Investeringen (SI). De Dordtse bijdrage was wel voorzien als bijdrage vanuit SI, maar niet in de begroting verwerkt. Daardoor is er een overschrijding op de lasten en ook een hogere onttrekking uit SI. 2. Btw-effecten Door het niet goed ramen van de BTW ontstaan er twee effecten. Ten eerste is er een nadeel door het vereveningspercentage van het BTW Compensatiefonds (BCF). Voor veel taken mogen gemeenten de betaalde BTW declareren bij de belastingdienst. Van de gedeclareerde BTW wordt 95% uitgekeerd. Het restant wordt gebruikt om nadeelgemeenten te compenseren. Voor Dordrecht betekent dit een incidenteel nadeel van € 941.000. Ten tweede zijn hier de baten verantwoord samenhangend met de BTW op de exploitatie riolen en afval conform de systematiek (€ 1.081.000). 3. Afwikkeling Rekening Courant Woonwagencentrum In de gemeentelijke administratie staat sinds 2000 een balanspost opgenomen als schuld aan de GR Woonwagencentrum . Op dit moment is er niet bekend welke concrete verplichting hieraan ten grondslag ligt. In de rekening 2006 is deze post dan ook vrijgevallen ten bate van het rekeningsaldo. 4. Renteschommelfonds In de begroting 2006 is rekening gehouden met afroming van de Rentereserve. Deze afroming betreft het surplus boven het plafond van € 5 mln. Omdat de stand van de reserve niet uitkomt boven het plafond, heeft er geen extra bijdrage aan de exploitatie plaatsgevonden. 5. Beleggingen Een aantal ontwikkelingen hebben betrekking op het product beleggingen. Onder andere zijn er hogere dividenduitkeringen van Evides (€ 104.000) en is er nog een bedrag van ruim € 600.000 te ontvangen dividendbelasting van Evides. Daarnaast zijn er lagere opbreng-


-705 420

Pagina 144 van 289

-112 5.481

sten externe beleggingen (€ 210.000). Tenslotte is er een boekwinst afloop garantiebelegging van € 230.000. 6. Geldleningen In algemene zin vertoont het onderdeel Geldleningen geen saldo omdat de toegerekende rente gelijk gesteld wordt aan de werkelijk ontvangen rente. Gedurende het jaar zijn de volgende baten gerealiseerd: - € 129.000 hogere rentebaten doordat een grote lening niet in 2006 afloopt maar in 2007; - € 211.000 hogere rentebaten doordat Woondrecht een lening vervroegd heeft afgelost en hiervoor de contractueel bepaalde vergoeding betaalt; genoemde baten leiden tot eenzelfde hogere rentetoerekening, waardoor het saldo van het onderdeel Geldleningen € 0 is. 7. GSB III- Rijksinkomsten De baten op het product GSB III–Rijksbijdragen moeten gelijk zijn aan de in verband met GSB SIV gemaakte kosten. Omdat niet alle lasten zijn gemaakt in 2006, zijn er ook minder baten verantwoord in 2006. De inkomsten die nog niet tot uitgaven hebben geleid zijn als balanspost opgenomen. De onttrekking uit de reserve is hoger dan begroot (€ 470.000) omdat er een correctie is uitgevoerd op niet bestede rijksmiddelen 2005 die ten onrechte aan de reserve waren toegevoegd. De storting in de reserve is hoger dan begroot (€ 225.000) omdat het niet bestede gemeentelijk deel aan uitgaven in 2006 voor GSB-SIV hieraan is toegevoegd. 8. Saldo kostenplaatsen Hier worden kosten geregistreerd die niet rechtstreeks aan sectorproducten zijn toe te rekenen. Een deel van het voordeel wordt verklaard vanuit de kapitaallasten. Wat betreft de financiering van haar activa hanteert de gemeente Dordrecht het systeem van concernfinanciering. Hierdoor bestaat er geen directe relatie tussen een zekere investering en de daaraan verbonden financieringslasten. Om die reden past de gemeente een omslagstelsel toe. Hierbij wordt bezien hoe activa gefinancierd zijn en welke rentekosten hieruit voortvloeien, welke vervolgens als een (afgerond) gemiddeld percentage worden uitgedrukt. Afwijkingen worden via de kostenplaats Kapitaallasten ten gunste of ten laste van de Rentereserve gebracht, zodat er per saldo na bestemming sprake is van budgettaire neutraliteit. In hoofdlijnen kan de voordelige afwijking voor bestemming van ruim € 140.000 over 2006 als volgt worden verklaard: ¾ Mede vanwege een lage gemiddelde geldmarktrente leverenden uitzettingen (deposito’s) minder rentevergoeding op dan geraamd (nadeel € 0,2 miljoen); ¾ In de begroting was voor een bedrag van € 750.000 aan beleggingsopbrengsten voorzien. Deze beleggingen zijn voor het grootste gedeelte ondergebracht in fondsen waarbij rendementen tot jaarlijks òf tot uitkering òf worden herbelegd. In 2006 heeft het laatste plaatsgehad, waardoor de rendementen in de waarde van de fondsen tot uitdrukking komen (waarde fondsen per 31-12-


Pagina 145 van 289

¾

¾

2006 hierdoor inmiddels circa € 4,1 miljoen hoger dan de boekwaarde van € 62,4 miljoen); Circa € 350.000 hogere rentebaten uit verstrekte geldleningen. Hiervan is ruim € 210.000 toe te schrijven aan een ontvangen vergoeding wegens vervroegde aflossing. Daarnaast bleek één lening een afloopdatum te hebben in 2007 i.p.v. 2006, hetgeen leidt tot circa € 130.000 hogere rentebaten over 2006; In de begroting was voorzien dat de netto-rentelasten over circa € 380 miljoen aan activaboekwaarde kon worden omgeslagen. De werkelijke boekwaarde van activa per 1 januari bedroeg echter circa € 399 miljoen, ofwel € 19 miljoen hoger. Daardoor zijn over 2006 aan activa meer rentelasten doorbelast (voordeel voor de omslag circa € 750.000).

9. Saldo Rekening Het verwachte saldo van de rekening uit de 9 maandsrapportage is administratief als last begroot in deze cijfers. Dit saldo maakt onderdeel uit van het rekeningresultaat 2006. 10. Stelposten In de begroting 2006 is een aantal stelposten opgenomen in afwachting van bestedingsvoorstellen van de organisatie. Bij het opstellen van het jaarverslag is gebleken dat op deze posten in 2006 nog geen beroep is gedaan. Voor zover deze posten niet worden betrokken bij de resultaatbestemming, vallen zij begrotingstechnisch vrij ten gunste van het gemeentelijke resultaat. Dit betreft éénmalige vrijval. 11. Onttrekking Activareserve Investeringen die conform het BBV en de nota waarderen en afschrijven moeten worden geactiveerd leiden tot kapitaallasten. Over sommige investeringen is besloten dat deze gedekt worden uit bijvoorbeeld de reserve Strategische Investeringen (SI). Investeringen die geactiveerd moeten worden kunnen niet direct ten laste worden gebracht van de reserve, de lasten drukken als kapitaallasten in de exploitatie. Dekking van de afschrijvingslasten vindt plaats door een onttrekking te doen aan een daarvoor beschikbare reserve (grotendeels afgesplitst van SI). Er was een onttrekking geraamd van € 408.625. Door uitstel van investeringen is er daadwerkelijk € 39.232 onttrokken. 12. Aanpassen voorzieningen Grondexploitaties Dit betreft diverse grondexploitaties, waarvan de voorziening in overeenstemming is gebracht met de verwachte resultaten van de exploitaties. Dit is voorgeschreven in het BBV. De belangrijkste wijziging betreft die van het Leerpark (€ 3,1 miljoen); dit bedrag stond gereserveerd in de reserve SI en is derhalve extra onttrokken om de voorziening te vormen. Daarnaast betreft het vrijval en vorming van voorzieningen op basis van de jaarlijkse beoordeling van de vereiste hoogte van voorzieningen van de diverse grondexploitaties. 13. Voorziening Laan der Verenigde Naties De project Laan der Verenigde Naties wordt mede gesubsidieerd door VROM. Het restant van deze subsidie (€ 4,25 miljoen) is als voorziening opgenomen, wat hier een negatief resultaat laat zien. In het thema ondernemerschap en bereikbaarheid is ditzelfde bedrag nog als extra positief resultaat zichtbaar. Per saldo is er geen sprake van een resultaat en blijft de subsidie beschikbaar voor het project.


Pagina 146 van 289

14. Diverse technische correcties Tijdens het opstellen van de jaarrekening is voor een totaalbedrag van € 770.000 gecorrigeerd. Dit betreft met name kosten die aanvankelijk aan 2007 zijn toegerekend, maar betrekking bleken te hebben op 2006.


Pagina 147 van 289

4. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 4.1

Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

De algemene dekkingsmiddelen betreffen de gemeentelijke inkomsten die vrij besteedbaar en afweegbaar zijn. De gemeentelijke beleidsautonomie is rechtstreeks gerelateerd aan deze inkomsten; er staan geen (rijks-) verplichtingen tegenover. Het betreft de volgende inkomsten: ¾ ¾ ¾ ¾ ¾

Algemene uitkering uit het Gemeentefonds (paragraaf 4.2); Lokale heffingen waarvan de besteding niet gebonden is (paragraaf 4.4); Saldo van de financieringsfunctie (paragraaf 4.5); Dividend (paragraaf 4.6); Onvoorzien (paragraaf 4.7).

De algemene dekkingsmiddelen vormen circa 37% (€ 153 miljoen) van de totale baten van de gemeente. * € 1.000 Algemene uitkering Gemeentefonds Ongebonden lokale heffingen Saldo van de financieringsfunctie Onvoorzien Dividend (beleggingen) Totaal

Begroting 2006 primitief 107.660 17.127 1.068 600 9.725

Begroting 2006 gewijzigd 110.523 17.000 1.068 25.558

Rekening 2006 109.333 17.722 909 25.705

136.180

154.149

153.669

Resultaat * 2006 1.190722 159147 480-

*+=Voordeel / -= Nadeel tov begroting

4.2

Algemene uitkering uit het Gemeentefonds

De algemene uitkering uit het Gemeentefonds (€ 109,3 miljoen), inclusief de behoedzaamheidsreserve, is de belangrijkste vrij besteedbare inkomstenbron en bedraagt circa 26% van de totale gemeentelijke baten. Ten opzichte van de begroting is er een incidenteel nadeel van per saldo € 1,2 miljoen, als volgt opgebouwd (* € 1000):

Algemene uitkering Gemeentefonds Behoedzaamheidsreserve Totaal algemene uitkering

Begroting 2006 gewijzigd 109.623 900 110.523

Toelichting (* +=Voordeel / -=Nadeel): 1. Autonome ontwikkeling algemene uitkering 2. Positieve verrekening 2004 en 2005 3. Lagere behoedzaamheidsreserve dan begroot


Rekening 2006 109.163 170 109.333

Resultaat * 2005 460730,01.190-

1.5241.064 7301.190-

Pagina 148 van 289

Autonome ontwikkeling Gemeentefonds De hoogte van het Gemeentefonds is gekoppeld aan de besteding van het Rijk (de rijksbegroting). Het fonds houdt zo gelijke tred met de rijksuitgaven, een ontwikkeling die wordt vertaald in de accressen van het fonds. Het accres is circa € 0,4 miljoen lager dan begroot. Daarnaast wordt de ontwikkeling het Gemeentefonds bepaald door de ontwikkeling van een aantal parameters zoals het aantal inwoners, bijstandsgerechtigden etc. In de loop van 2006 is het aantal bijstandsgerechtigden sterk afgenomen, waardoor de algemene uitkering door het Rijk neerwaarts is bijgesteld met circa € 1 miljoen. Verrekening voorgaande jaren (2004 en 2005) Over 2004 en 2005 is een eenmalige extra uitkering uit het Gemeentefonds ontvangen van € 1 miljoen. Voor een belangrijk deel is deze meevaller ontstaan door de definitieve lagere vaststelling van de WOZ waarden in 2004. De WOZ waarde van de gemeente is een negatieve parameter in de algemene uitkering. Een lagere WOZ leidt tot een hogere algemene uitkering en omgekeerd. Behoedzaamheidsreserve 2006 De behoedzaamheidsreserve (begroot € 1,8 miljoen) is vanaf 1997 ingesteld om kortingen achteraf op het gemeentefonds door onderuitputting van rijksuitgaven te voorkomen. Vanaf 2003 is de helft (€ 0,9 miljoen) van deze reserve structureel als inkomst geraamd. Voor 2006 komt de behoedzaamheidsreserve uit op € 0,2 miljoen, wat ten opzichte van de begroting leidt tot een niet voorziene tegenvaller van € 0,7 miljoen.

4.3

Saldo compensabele BTW en uitkering uit het BTW compensatiefonds

In 2003 is het BTW Compensatie Fonds (BCF) in werking getreden. Eén van de belangrijkste redenen die de rijksoverheid heeft gehad voor invoering van het BCF was dat de afweging moest worden gestimuleerd tussen het zelf uitvoeren van taken en het uitbesteden daarvan aan private partijen. Dit zou worden bereikt door het voor lagere overheden mogelijk te maken om betaalde BTW terug te vorderen. Voorheen was het aftrekken van -uit hoofde van overheidstakenbetaalde BTW niet mogelijk, waardoor uitbesteding van overheidstaken per definitie duurder was. Terugvordering van BTW zou voortaan mogelijk worden bij het BCF. Het terugvorderen of verrekenen van de BTW bij het BCF kan slechts voor 95% van de totale compensabele BTW. De overige 5%, de zogenaamde vereveningsbijdrage, werkt lastenverhogend voor gemeenten. Voor 2006 bedraagt de bij de Belastingdienst ingediende werkelijke vordering voor de compensabele BTW na toepassing van de vereveningsbijdrage € 17,3 miljoen. De totale compensabele BTW is € 18,2 miljoen, waarvan 5% betrekking heeft op de verevening, zijnde € 0,9 miljoen.


Pagina 149 van 289

4.4

Lokale heffingen waarvan besteding niet gebonden is

Lokale heffingen kunnen worden onderscheiden in heffingen waarvan de besteding gebonden dan wel ongebonden is. Ongebonden lokale heffingen worden tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Gebonden heffingen worden verantwoord op het betreffende programma en worden niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. De belangrijkste lokale heffing waarvan de besteding niet gebonden is vormt de onroerende zaakbelasting (OZB) voor eigenaren en gebruikers. Daarnaast worden de hondenbelasting en de precariobelasting tot de ongebonden lokale heffingen gerekend. De gerealiseerde opbrengst van de lokale heffingen voor 2006 bedraagt: * € 1.000 Onroerende zaak belastingen Precario belasting Hondenbelasting Totaal

Begroting 2006 primitief 16.538 143 446

Begroting 2006 gewijzigd 16.388 166 446

Rekening 2006 17.085 177 460

Resultaat * 2006 697 11 14

17.127

17.000

17.722

722

*+=Voordeel / -= Nadeel tov begroting

De paragraaf “Lokale heffingen” heeft betrekking op zowel de gebonden als ongebonden lokale heffingen. Voor de beleidsmatige uitgangspunten van deze belastingsoorten wordt kortheidshalve verwezen naar de paragraaf “Lokale heffingen” (paragraaf 5.1).

4.5

Saldo van de financieringsfunctie

Het saldo van de financieringsfunctie is een begrip uit het Besluit Begroting en Verantwoording. Dit begrip kan worden gedefinieerd als het saldo van: a) De betaalde rente (last) over de aangegane leningen en over de aangetrokken middelen in rekening courant en b) De ontvangen rente (bate) over de uitzettingen. Onder uitzettingen kunnen bijvoorbeeld worden verstaan deposito’s, verstrekte langlopende leningen en beleggingen. De vermogenspositie van de gemeente Dordrecht kenmerkt zich reeds enige jaren met een hoger bedrag aan uitzettingen dan aan opgenomen geldleningen. Om die reden is binnen de gemeente Dordrecht sprake van een positief saldo van de financieringsfunctie, één en ander zoals uiteengezet in de volgende tabel:


Pagina 150 van 289

Bedragen x € 1.000,Ontvangen rente en rendementen 2006

Omschrijving

Saldo per 1 Betaalde rente januari 2006 2006

Aangegane leningen Aangetrokken middelen in rekening courant Overigen (o.a. kosten betalingsverkeer)

€ € €

51.390 8.000 -

€ € €

2.453 43 234

Totaal opgenomen leningen

€

59.390

€

2.730

Uitgezette deposito's Verstrekte langlopende leningen Beleggingen EZH-middelen Beleggingen additioneel (vastrentend) Beleggingen additioneel (fondsen) Overigen (o.a. rente rekening courant)

€ € € € € €

13.000 57.810 79.825 14.403 75.043 -

€ € € € € €

316 2.937 3.924 909 109

Totaal uitzettingen

€

240.081

€

8.195

€

5.465

Saldo van de financieringsfunctie

Post komt tot uitdrukking in: Renteomslag Renteomslag Renteomslag

Renteomslag Exploitatie Renteomslag Exploitatie Renteomslag (*) Renteomslag

(*) Het rendement op deze categorie beleggingen komt tot uitdrukking in de waardering van de participaties. Dit rendement wordt echter pas gerealiseerd bij verkoop van het fonds c.q. participaties. Bovenstaand saldo per 1 januari 2006 betreft de boekwaarde tegen verkrijgingsprijs, één en ander conform de geldende waarderingsregels; per diezelfde datum bedroeg de totale waarde van deze participaties volgens de fondsopgaven € 78,4 miljoen. Zie ook de toelichting op de balans.

4.6

Dividend

De gemeente Dordrecht is aandeelhouder in een aantal vennootschappen en ontvangt op grond daarvan jaarlijks een bedrag aan dividend. In de begroting na wijziging (inclusief negenmaands-rapportage) is de verwachte dividend uitkering geraamd op € 20 miljoen. De uiteindelijke definitief ontvangen dividenduitkering bedraagt € 20,1 miljoen. Voor meer toelichting over de dividend uitkeringen wordt verwezen naar paragraaf 5.6 Verbonden partijen.

4.7

Onvoorzien

Jaarlijks wordt een bedrag voor onvoorziene lasten opgenomen voor de programmabegroting in zijn geheel, voor 2006 € 600.000. Dit maakt het mogelijk om lopende het begrotingsjaar onvoorziene (niet begrote) uitgaven die daarnaast onvermijdbaar en onuitstelbaar zijn op te vangen. De post Onvoorzien is onderdeel van het begrotingsprogramma Algemene dekkingsmiddelen. De post Onvoorzien is uitsluitend bedoeld voor dekking van onvoorziene lasten en maakt onderdeel uit van de weerstandscapaciteit. In 2006 is voor € 112.648 een beroep op Onvoorzien gedaan, vooral als gevolg van de niet voorziene afdoening van schade aan het bouwplan hoek Singel – Walsonstraat (€ 100.000). Het restant van de post onvoorzien, zijnde € 508.000, is bij begrotingswijziging gedurende het jaar ten gunste gebracht van de algemene middelen.


Pagina 151 van 289

5.

Verantwoordingsparagrafen Dit hoofdstuk bevat de paragrafen, die in de overeenkomstige paragrafen in de begroting 2006 zijn opgenomen. In de afzonderlijke paragrafen wordt verantwoording afgelegd over de relevante beheersmatige aspecten, alsmede over de lokale heffingen. In dit jaarverslag zijn de volgende paragrafen opgenomen: • • • • • • •

Lokale heffingen (5.1) Weerstandsvermogen (5.2) Onderhoud kapitaalgoederen (5.3) Financiering (5.4) Bedrijfsvoering (5.5) Verbonden partijen (5.6) Grondbeleid (5.7)

5.1

Lokale heffingen

Lokale heffingen kunnen worden onderscheiden in heffingen waarvan de besteding gebonden dan wel ongebonden is. De paragraaf lokale heffingen heeft betrekking op beide. Ongebonden lokale heffingen (onroerende zaakbelastingen, hondenbelasting en precariobelasting) worden tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend, omdat zij niet aan een inhoudelijk begrotingsprogramma zijn gerelateerd. Gebonden lokale heffingen, zoals de afvalstoffenheffing en rioolrechten, worden verantwoord op het betreffende begrotingsprogramma en worden niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Een uiteenzetting van de algemene dekkingsmiddelen is opgenomen in hoofdstuk 4. Deze paragraaf geeft een totaalbeeld van de diverse gemeentelijke belastingen en de consequenties daarvan voor de inwoners en is als volgt opgebouwd: -


Overzicht gemeentelijke belastingopbrengsten (5.1.1); Woonlasten (lokale lastendruk), uitgangspunten en een vergelijking met steden met een vergelijkbare omvang en met de regio (5.1.2); Overige lokale belastingen (5.1.3); Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen (5.1.4).

Pagina 152 van 289

5.1.1

Overzicht gemeentelijke belastingopbrengsten

De verantwoorde belastingopbrengsten, inclusief eigen gemeentelijke inkomsten zoals havengelden, bedragen voor 2006 (* € 1000). Belastingsoort

Rekening 2005

Algemene dekkingsmiddelen (ongebonden) Onroerende zaakbelastingen Precariobelasting Hondenbelasting Subtotaal

23.113 132 460 23.705

Begroting Begroting Rekening 2006 primair 2006 gewijzigd 2006

Resultaat 2006*

16.538 143 446 17.127

16.388 166 446 17.000

17.085 177 460 17.722

697 11 14 722

Tarieven (gebonden) Rioolrechten Afvalstoffenheffing Leges burgerzaken Parkeergelden (incl. naheffingsaanslag) Havengelden Ambulante handel Begraaf- en crematierechten Leges bouwvergunningen Subtotaal

7.728 10.824 1.337 5.515 2.346 277 2.041 2.454 32.522

7.710 10.980 1.466 5.243 3.061 259 1.858 1.981 32.558

7.710 10.980 1.486 5.064 3.379 188 1.909 3.201 33.917

7.751 10.786 1.411 5.509 2.854 226 2.003 3.187 33.727

41 -194 -75 445 -525 38 94 -14 -190

Totaal

56.227

49.685

50.917

51.449

532

* + = Voordeel / - = Nadeel t.o.v. gewijzigde begroting

Uit het overzicht blijkt dat de gerealiseerde opbrengsten over 2006 circa € 0,5 miljoen hoger zijn dan begroot. Per belastingsoort wordt in deze paragraaf een korte toelichting op de afwijking gegeven. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de betreffende productbladen en de toelichting bij de begrotingsprogramma’s (hoofdstuk 3). Procentueel aandeel belastingsoort op totale belastingopbrengsten

Bouwleges 6% Havengelden 6% Burgerzaken 3% Parkeren 11% Rioolrecht 14%

Begraaf- en crematierechten 4% Overige baten 2% OZB 32%

Afvalstoffen 21% Lokale heffingen 2006


Pagina 153 van 289

5.1.2

Woonlasten (lokale lastendruk)

Tot de woonlasten worden gerekend de OZB, rioolrechten en de afvalstoffenheffing. De woonlasten vormen het grootste deel van de opbrengst uit de gemeentelijke heffingen en daarmee grotendeels de lokale lastendruk. De ontwikkeling van de woonlasten in Dordrecht over de laatste vier jaren is weergegeven in de volgende tabel (*€ 1): 2005 166,45 133,16 63,97 82,56 224,76

2006 169,12 0,00 64,93 83,76 228,12

Totaal 617,55 639,72 670,90 % stijging/afname tov vorig jaar 3,6% 4,9% % stijging exclusief OZB-gebruiker (voor juist vergelijk)

545,93 -18,6% 1,5%

OZB-eigenaar OZB-gebruiker Rioolrecht-eigenaar Rioolrecht-gebruiker Afvalstoffenheffing

2003 157,44 133,46 55,21 71,28 200,16

2004 157,84 134,01 59,63 77,04 211,20

Uitgangspunten woonlasten Bij de berekening van de woonlasten zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd. Er wordt uitgegaan van een eigen woning die wordt bewoond door een gezin. De gemiddelde woningwaarde in Dordrecht is berekend op € 151.000. Voor 2006 is besloten tot de volgende verhogingen: ¾ Onroerende zaakbelastingen + 1,5% ¾ Rioolrechten + 1,5% ¾ Afvalstoffenheffing +1,5% Deze verhogingen zijn gebaseerd op het gemeentelijke tarievenbeleid. Algemeen uitgangspunt bij de OZB is een constante (reële) belastingopbrengst. Bij de vaststelling van de OZB tarieven richten wij ons op de opbrengst van deze belasting. Anders gezegd, als de waarde van een pand stijgt door periodieke herwaardering, dan gaat het tarief omlaag. In beginsel wordt gelijke tred gehouden met de inflatie (Consumentenprijsindex) zoals deze door het Centraal Plan Bureau wordt vastgesteld. In de Kadernota 2006 is naar aanleiding van de Meicirculaire 2005 besloten een verhoging door te voeren van 1,5% welke is afgeleid van de trendmatige groei van het Bruto Binnenlandse Product. Van de algemene lijn wordt afgeweken bij gebonden lokale heffingen zoals rioolrecht en afvalstoffenheffing waar de opbrengst gebruikt moet worden om de kosten te dekken. In 2005 zijn de tarieven rioolrecht en afvalstoffenheffing extra verhoogd om tot een 100% dekkende exploitatie te komen. Vanaf 2006 volgen de tarieven de verwachte kostenontwikkeling. Uit bovenstaande tabel volgt dat de woonlasten in Dordrecht in 2006 met 18,6% zijn afgenomen ten opzichte van het jaar daarvoor. Dit is grotendeels veroorzaakt door de afschaffing van de gebruikersheffing op woningen waardoor de gemiddelde woonlasten met circa 20% afnemen. Exclusief de verlaging van de woonlasten door afschaffing van het gebruiksdeel van woningen is het effect een toename van 1,5%.


Pagina 154 van 289

Toelichting op de componenten van de woonlasten Onroerende zaakbelastingen (OZB) In 2005 zijn voor de eerste keer aanslagen OZB inclusief de WOZbeschikking opgelegd naar de zogeheten WOZ-waarde zoals die geldt op de waardepeildatum 1 januari 2003. Deze waarde is op grond van de huidige wetgeving bepalend voor de jaren 2005 en 2006. Voor 2007 is 1 januari 2005 daarvoor de waardepeildatum en voor 2008 geldt dan vervolgens als peildatum 1 januari 2007. Per 1 januari 2006 is besloten de gebruikersbelasting op woningen af te schaffen en de overige tarieven te maximeren. Voor 2006 is een tariefverhoging van 1,5% vastgesteld. De verantwoorde opbrengst OZB geeft in totaal een voordeel van € 697.000 ten opzichte van de begroting 2006 waarvan € 483.000 betrekking heeft op verrekeningen over voorgaande jaren. Deze eenmalige positieve resultaten zijn grotendeels veroorzaakt door verlaging van het risico voor oninbare posten van 1% naar 0,5%. Analyse van het verloop van de realisatie van oninbare posten over vorige jaren heeft aangetoond dat deze verlaging verantwoord is. De tarieven onroerende zaakbelastingen hebben zich per € 2.500 WOZ-waarde als volgt ontwikkeld (* € 1):

OZB (zakelijk) niet-woningen OZB (gebruik) niet-woningen OZB (zakelijk) woningen OZB (gebruik) woningen Stijging (afgerond)

2003 5,13 4,34 3,84 3,25

2004 5,18 4,38 3,87 3,28 1,0%

2005 4,91 3,92 2,76 2,20 0,8%

2006 4,97 3,98 2,80 0,00 1,5%

De afname van de tarieven in 2005 is het gevolg van de herwaardering van de onroerende zaken met ingang van 2005. Toename van de WOZ-waarde heeft in overeenstemming met het vastgestelde beleid tot een evenredige verlaging van de tarieven geleid. Rekening houdend met de effecten van de toegenomen WOZ-waarde stijgen de tarieven met 1,5%. De lasten OZB eigenaar (€ 169,12) kunnen berekend worden door de gemiddelde woningwaarde (€151.000) te delen door € 2.500 en te vermenigvuldigen met het betreffende tarief (€ 2,80). Rioolrechten In 2005 zijn de tarieven rioolrecht extra verhoogd als gevolg van de besluitvorming in de Kadernota 2005 om tot 100% kostendekkende tarieven te komen. Vanaf 2006 volgen de tarieven de verwachte kostenontwikkeling. Ten opzichte van vorig jaar geeft dat een toename van het tarief te zien met 1,5%. De totaal verantwoorde opbrengst rioolrecht bedraagt in 2006 eenmalig € 41.000 meer dan begroot grotendeels als gevolg van verrekeningen over vorige jaren.


Pagina 155 van 289

Ontwikkeling tarieven rioolrechten (* €1) 2003 Rioolrecht eigendom 55,21 Rioolrecht gebruik 71,28 Stijging (afgerond)

2004 59,63 77,04 8%

2005 63,97 82,56 7%

2006 64,93 83,76 1,5%

Het rioolrecht gebruik wordt opgelegd aan meerpersoonshuishoudens. Alleenwonenden zijn in principe vrijgesteld. Afvalstoffenheffing In 2005 is het tarief voor afvalstoffenheffing extra verhoogd als gevolg van de besluitvorming in de Kadernota 2005 om tot 100% kostendekkende tarieven te komen. Vanaf 2006 volgen de tarieven de verwachte kostenontwikkeling. Ten opzichte van vorig jaar leidt dat tot een toename van het tarief met 1,5%. Ten opzichte van de begroting is per saldo eenmalig € 194.000 minder verantwoord door een afrekening met Eneco over 2004 en meer toegekende kwijtscheldingen. Ontwikkeling tarieven afvalstoffenheffing (x € 1) 2003 2004 Tarief afvalstoffenheffing 200,16 211,20 Stijging (afgerond) 6%

2005 224,76 6%

2006 228,12 1,5%

Vergelijking andere gemeenten Om inzicht te krijgen in het algemene verloop van de hoogte van de woonlasten is het goed een vergelijking met andere steden in het land te maken. Jaarlijks wordt in opdracht van het Belastingoverleg grote gemeenten, een platform van 37 gemeenten met meer dan 100.000 inwoners en alle provinciehoofdsteden, een zogeheten Belastingoverzicht grote gemeenten gemaakt. Het onderzoek is erop gericht de gemeentelijke tarieven, belastingopbrengsten, de belastingdruk en de woonlasten per gemeente te vergelijken. Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) heeft over 2006 het overzicht gepresenteerd. In 2006 neemt Dordrecht de 25ste plaats in (in 2005 de 29ste ). Dat betekent dat in 24 van de grote gemeenten de lokale woonlasten hoger liggen. De gemiddelde afname van de woonlasten bedraagt in 2006 voor geheel Nederland 19,3% en voor de 100.000+ gemeenten 20,2%. Dat is het gevolg van de afschaffing van de OZB voor gebruikers van woningen. De resterende woonlasten zijn verhoogd met respectievelijk 3,1 en 3,4%. Deze stijging komt geheel op het conto van de milieuheffingen, vooral het rioolrecht. Voor onze gemeente is de verlaging berekend op 18,6%, de resterende woonlasten zijn verhoogd met 1,5%. Eind januari is ook het COELO overzicht over 2007 uitgebracht. In 2007 staat Dordrecht op de 30ste plaats. De gemiddelde stijging van de woonlasten is voor de 100.000+ gemeenten berekend op 5,6%. De stijging komt geheel op het conto van de milieuheffingen, vooral het rioolrecht. Voor onze gemeente bedraagt de toename in 2007 2,3%.


Pagina 156 van 289

In vergelijking met een aantal gemeenten in het land die van vergelijkbare omvang zijn ontstaat voor de tarieven 2006 het volgende beeld (x € 1):

Gemiddelde woningwaarde OZB-eigenaar Rioolrecht eigenaar Rioolrecht gebruiker Afvalstoffenheffing totaal

Dordrecht Alkmaar Maastricht Haarlem Den Bosch 151.000 178.000 180.000 208.000 217.000 169,12 164,47 203,04 192,19 203,11 64,93 91,92 86,46 98,00 48,84 83,76 0,00 30,06 0,00 37,08 228,12 231,00 257,00 265,52 265,80 545,93

487,39

576,56

555,71

554,83

Een andere vergelijking van woonlasten kan worden gemaakt met de buurgemeenten. De woonlasten in 2006 in Dordrecht, Zwijndrecht, Papendrecht en Sliedrecht laten zich samenvatten in onderstaand schema (x € 1):

Gemiddelde woningwaarde OZB-eigenaar Rioolrecht eigenaar Rioolrecht gebruiker Afvalstoffenheffing

Dordrecht Zwijndrecht Papendrecht Sliedrecht 151.000 178.000 184.000 167.000 169,12 203,77 171,55 144,54 64,93 0,00 133,50 134,52 83,76 149,88 0,00 48,36 228,12 236,52 212,40 235,32

totaal

545,93

5.1.3

Overige lokale belastingen

590,17

517,45

Jaarlijks worden de overige belastingen en tarieven in principe verhoogd met de inflatie (Consumentenprijsindex). Voor 2006 is deze geraamd op 1,5%. Bij de volgende inkomsten is een afwijking van meer dan € 50.000 ten opzichte van de begroting vastgesteld. a) Leges burgerzaken Per saldo is eenmalig € 75.000 minder aan leges burgerzaken ontvangen dan begroot, voornamelijk als gevolg van minder uitgegeven paspoorten en rijbewijzen, waartegenover meer verstrekte uittreksels uit het GBA staan. b) Parkeergelden De gerealiseerde parkeeropbrengsten over 2006 zijn hoger dan begroot (€ 445.000). Deze eenmalige inkomstenstijging is de uitkomst van een groter dan verwacht gebruik van de parkeergarages. c) Begraaf - en crematierechten De gerealiseerde opbrengst over 2006 is eenmalig hoger dan begroot (€ 94.000), vooral als gevolg van hogere opbrengsten op de verkoop en bijzetting in eigen graven. d) Havengelden Bij de 9 maands managementrapportage werd verwacht dat de inkomsten over 2006 hoger zouden uitvallen. Ten opzichte van de daartoe gewijzigde begroting vallen de inkomsten zeehavengeld door tegenvallende overslag € 525.000 lager uit.


Pagina 157 van 289

562,74

5.1.4

Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen

Als een belastingplichtige als gevolg van financiële omstandigheden niet in staat is een belastingaanslag geheel of gedeeltelijk te betalen, kan gehele of gedeeltelijke kwijtschelding worden verleend. De regels voor het toekennen worden bepaald door de rijksoverheid. Deze regels komen erop neer dat kwijtschelding mag worden verleend aan belastingplichtigen die een inkomen hebben dat niet hoger is dan 90% van de bijstandsnorm. Gemeenten mogen hier in die zin van afwijken, dat deze inkomensgrens wordt verruimd naar 100% van de bijstandsnorm. De gemeente Dordrecht hanteert de zogeheten 100%-norm, wat betekent dat inwoners van Dordrecht met een inkomen op bijstandsniveau in beginsel voor kwijtschelding in aanmerking komen. Gemeenten mogen wel zelf bepalen voor welke belastingen kwijtschelding wordt verleend. In Dordrecht kan kwijtschelding worden gevraagd voor de: ¾ Onroerende zaakbelastingen; ¾ Afvalstoffenheffing; ¾ Rioolrechten gebruikers/eigendom; ¾ Hondenbelasting; ¾ Leges huisvestingsvergunning en urgentieverklaring. Er wordt niet altijd meer gewacht tot een verzoek om kwijtschelding wordt ingediend. Belastingplichtigen met een ABW-uitkering of AOW die éénmaal kwijtschelding hebben ontvangen krijgen daarna geen aanslag meer. Overigens wordt voor zover mogelijk regelmatig getoetst of de financiële omstandigheden van de betreffende belastingplichtigen niet zijn gewijzigd. Door afschaffing van het gebruikersdeel van de OZB voor woningen per 1 januari 2006 is kwijtschelding voor gebruikers niet meer aan de orde. Kwijtschelding voor eigenaren komt beperkt voor. In het jaar 2006 zijn de volgende aantallen kwijtschelding verleend: Automatisch geen aanslag Rioolrechten Afvalstoffenheffing Hondenbelasting 1) Totaal

Op verzoek geen aanslag

2.200 2.930 264 5.394

534 880 190 1.604

Het budgettaire beslag in 2006 dat met de genoemde aantallen kwijtschelding gemoeid is, is als volgt: Begroting *€ 1.000 Rioolrechten Afvalstoffenheffing Hondenbelasting 1) Totaal

188 821 47 1.056

Jaarrekening (* € 1.000) Geen aanslag Na verzoek Totaal 1 2 3=(1+2) 184 44 228 668 201 869 23 16 39 875 261 1.136

1) betreft 2005, wordt na afloop van het boekjaar opgelegd.


Pagina 158 van 289

5.2 Risicomanagement en weerstandsvermogen Deze paragraaf geeft inzicht in het management van (mogelijke) risico’s voor de gemeente Dordrecht en de weerstandscapaciteit om die risico’s op te vangen. De risico’s afgezet tegen de weerstandscapaciteit leidt tot een conclusie over de financiële flexibiliteit en soliditeit van de gemeente Dordrecht, zijnde het weerstandsvermogen.

5.2.1

Risico’s

In deze paragraaf worden actuele risico’s beschreven. De relevante risico’s voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet zijn ondervangen, ofwel de structurele risico’s. Reguliere risico’s die zich regelmatig voordoen en die vrij goed meetbaar zijn, maken geen deel uit van deze paragraaf. Voor deze risico’s kunnen verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen uit het weerstandsvermogen worden gevormd. Het gaat in deze paragraaf alleen om relevante risico’s ofwel risico’s die van materieel belang zijn. Voor het grondbedrijf is er een aparte beschouwing; conform voorschriften BBV. In 2006 is de nota risicobeheersing en weerstandsvermogen door de raad vastgesteld. In die nota zijn de gebieden aangegeven welke de basis moeten vormen voor een risicoschets, die vanuit het oogpunt van risico’s voor de gemeente belangrijk zijn. Het betreffen: A. Uitvoeringsrisico’s medebewindstaken/decentralisatie; B. Grondbedrijf/ -beleid (zie aparte paragraaf) C. Realisatie doelstellingen op themaniveau, waaronder grote projecten MJP D. Kapitaalgoederen (onderhoud; zie ook aparte paragraaf) E. (administratieve) bedrijfsvoering F. Aansprakelijkheid In het kader van risicobeheersing willen wij ook nog verwijzen naar het in januari 2007 aangenomen College Onderzoeksprogramma 2007, dat bestaat uit: a. onderzoek naar de risicobeheersing van grote projecten zoals genoemd in het MJP/ coalitieaccoord; b. onderzoek naar de doelmatigheids- en/ of doeltreffendheidvergroting van lopend beleid; c. verbijzonderde interne controles op: - vergunningverlening en handhaving; - subsidiebeheer De hierna genoemde risico’s zijn waar mogelijk voorzien van een risicobedrag en een beschrijving van de actie.


Pagina 159 van 289

Uitvoeringsrisico’s medebewindstaken/decentralisatie Algemene uitkering, brede doel uitkeringen en specifieke uitkeringen Een belangrijk deel van de gemeentelijke inkomsten wordt via de algemene uitkering, specifieke uitkeringen en brede doeluitkeringen van het rijk ontvangen. Dit betekent dat het gemeentelijke beleid erg gevoelig is en blijft voor rijksmaatregelen die deze geldstromen beïnvloeden. Actie: Op wijzigingen van deze uitkeringen wordt zoveel mogelijk bij de kadernota ingespeeld. Wij noemen hierbij toch een paar belangrijke posten; Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) Gemeenten worden met de WMO verantwoordelijk voor maatschappelijke ondersteuning (activiteiten die het mensen mogelijk maken om mee te doen in de samenleving, zoals vrijwilligerswerk en matenzorg, opvoedingsondersteuning en huishoudelijke hulp). De middelen die landelijk beschikbaar zijn voor de WMO worden in financiële zin beschikbaar gesteld via de algemene uitkering. Hierdoor ontstaat er een herverdeeleffect op basis van een verdeelmodel. Als risico houden wij vooralsnog nog steeds rekening met maximaal € 1,2 miljoen per jaar. Actie: Er wordt onderzocht welke instrumenten kunnen worden ingezet om dit tekort te beperken (eigen bijdrage, meer alfahulp). Herverdeling BDU SIV Bij het ingaan van de BDU sociaal is een herverdeling aangekondigd van de daarin opgenomen middelen voor maatschappelijke opvang om de problematiek in de vier grote steden te kunnen aanpakken. Door VWS zijn inmiddels de consequenties voor de desbetreffende gemeenten inzichtelijk gemaakt. Vooralsnog heeft deze berekening een ambtelijke status. Voor Dordrecht betekent dit een lagere rijksbijdrage van € 1.154.000. Het kabinet heeft nog geen besluit genomen over de herverdeling. Of uiteindelijk dit voornemen in overeenstemming met de ambtelijke voorstellen wordt ingevoerd is thans niet met zekerheid te zeggen. Voor Dordrecht betekent dit een budgetverlaging van ca 25% voor de maatschappelijke opvang. De opgave voor de stad wordt bereikt met 100% besteding van de rijksmiddelen. Het voorzieningenniveau op dit terrein kan hierdoor een forse teruggang ondergaan. Bodemsanering VROM is gestart met verhaal van door haar verstrekt geld voor bodemsanering. Zij stelt dat door bodemsanering, gefinancierd door subsidies van VROM, de grondwaarden in belangrijke mate zijn toegenomen en dus tot hogere opbrengsten hebben geleid. Over de eventuele consequenties voor Dordrecht bestaat momenteel geen beeld. De bewijslast bij deze vrij onverwachte actie ligt bij VROM. Dergelijke mogelijke effecten hadden door VROM behoren mee te wegen in de beoordeling van een concrete aanvraag Actie: In een voorkomend geval zal de afweging van VROM juridisch getoetst en waar nodig aangevochten worden.


Pagina 160 van 289

Realisatie doelstellingen op themaniveau, o.a. grote projecten MJP Projectenrealisatie Onder andere de projecten Gezondheidspark, de Sportboulevard, het Energiehuis, Stadswerven, het Hofkwartier, het Leerpark, het Achterom/Bagijnhof zijn gecompliceerd, kennen een relatief lange doorlooptijd en worden voor (een belangrijk deel voor) financieel risico van de gemeente uitgevoerd. Actie: De voortgang en de risico;s van deze MJP-projecten worden gevolgd in de planningen controlcyclus, waaronder kader- en interimnota. Ook maken deze projecten deel uit van het college onderzoeksprogramma 2007. Daarbij wordt zo goed mogelijk ingespeeld op de risico’s. De daadwerkelijke uitvoering van de al geplande parkeergarages aan het Achterom (en Steegoversloot) is afhankelijk van het besluit Luchtkwaliteit, welke overigens voor tal van bouwprojecten in het land grote betekenis heeft en ook daar tot forse stagnatie leidt. De gevolgen van de aanbesteding van de exploitatie van de parkeergarages Gezondheidspark zijn nog niet bekend. Vertraging in de bouw en/of bij tegenvallende opbrengst bij verkoop van de garages kan gevolgen hebben voor de grondexploitatie. Voor de ontwikkeling van andere belangrijke projecten zoals Belthurepark en Dordt West heeft de gemeente voornamelijk een regiefunctie. Op tijdige realisatie daarvan bestaat echter slechts beperkte gripmogelijkheid. De externe veiligheidsproblematiek is in 2005/2006 aan de orde geweest en besproken met de Provincie en de betrokken Ministeries. Door een toename van het vervoer van gevaarlijke stoffen (boven het niveau van de meerjarenprognose) wordt het gebied waarbij rekening moet worden gehouden met deze effecten, steeds omvangrijker. Inmiddels is gebleken dat de risicocontour rond het spoor veel groter is geworden dan verwacht en dit ook nog veel sneller dan verwacht. Het opnieuw beheersbaar maken van deze problematiek vergt een andere, hardere aanpak. Een aanpak die een veel grotere inzet vraagt dat tot nu toe. De directe ingrijpmogelijkheden op vervoersstromen zijn voor Dordt echter beperkt. Kapitaalgoederen (onderhoud) Onderhoud scholen Voor het onderhoud van de schoolgebouwen is nog geen exacte berekening aanwezig voor de dekking van het toekomstige onderhoud. De aanwezige berekening geeft voldoende dekking aan, maar daarbij zijn een aantal zaken nog onzeker, zoals nog af te rekenen onderhoud. Van diverse panden moet daarnaast nog een actualisatie plaatsvinden van het onderhoudsplan alsmede het meerjarenonderhoud van de inventaris van de gymzalen. Het incidentele risico is geschat op maximaal 1 miljoen euro. Onderhoud Kunstmin De onderhoudsvoorziening van Kunstmin moet worden geactualiseerd. Actie: In 2007 zal moeten worden nagegaan welke werken binnen de planning afweegbaar zijn. Op basis daarvan moet de juiste voorziening worden gevormd.


Pagina 161 van 289

Onderhoud oude achiefbewaarplaats Ook het oude archief aan het Stek is nog in gebruik. Het pand staat al jaren’ in de wacht’ om als huisvesting voor het Stadsarchief te worden afgestoten. Met de oplevering van het Stadsdepot in 2006 zijn kansen op problemen met het gebouw/ apparatuur weliswaar kleiner geworden, maar nog steeds aanwezig. Het risico vervalt pas op het moment dat het StadsArchief / DiEP verhuist naar het Hofkwartier en het pand wordt afgestoten/ danwel gesloopt Wanneer dat precies gebeurt, is nog niet bekend. Hierop nemen wij vooralsnog geen actie. Onderhoud en beheer sportvelden Het wagen- en machinepark is in 2006 door de sportsector geïnventariseerd. In de onderhoudsbudgetten is met minder machines rekening gehouden dan er in werkelijkheid zijn. Het verwachte onderhoud voor de langere termijn aan de infrastructuur van de sportvelden dient nader onderzocht te worden. De toekomstige kosten hiervan zijn thans onvoldoende in beeld. Actie: In de loop van 2007 zal er een uitwerking moeten komen om de grootte van het tekort te kunnen vaststellen. Hierover zal in ieder geval in het jaarverslag 2007 over gerapporteerd worden. Onderhoud en beheer NME Weizigt Het onderhoudsfonds Weizigt NMC moet worden herijkt op het groot onderhoud en de noodzakelijke aanpassingen aan de stadsboerderij, welke zullen moeten worden gedaan in verband met veranderde regelgeving t.a.v. dierenwelzijn, arbo- en milieuwetgeving. Actie: In de loop van 2007 zal er een uitwerking moeten komen om de grootte van het tekort te kunnen vaststellen. Hierover zal in ieder geval in het jaarverslag 2007 over gerapporteerd worden. Afschrijving apparatuur alarmering c2000 Zeer waarschijnlijk is de technische levensduur van de alarmeringsapparatuur van de –in 2006 nog gemeentelijke- brandweer toch belangrijk korter dan is aangenomen bij de vaststelling van het afschrijvingsbeleid. Dit leidt tot binnen afzienbare tijd een extra financiële last (incidenteel voor de desinvestering, structureel vanwege de aangepaste afschrijvingsduur) Actie: Hierover verwachten wij nog een nader voorstel vanuit de regio. Kildepot Dit baggerdepot krijgt vermoedelijk te maken met een structureel negatieve exploitatie van rond de € 130.000 door minder inkomsten uit storting van bagger. Actie: voor de zomer 2007 wordt een onderbouwd bestuurlijk voorstel voorgelegd waarbij ingegaan wordt op mogelijkheden om het financiële risico zoveel mogelijk te reduceren.


Pagina 162 van 289

Bedrijfsvoering Exploitatie Aquapulca Bij Aquapulca is sprake van een afnemend recreatief bezoek met als ge volg minder inkomsten. Debet hieraan zijn waarschijnlijk de bouwactiviteiten en beperktere parkeermogelijkheden en de landelijke trend. In de interimnota zullen wij dit probleem op basis van de dan meest actuele gegevens kwantificeren Stichting De Biesbosch Deze verbonden partij (zie betreffende paragraaf) moet in 2008 een verstrekte lening van circa € 1,3 miljoen aan de gemeente aflossen. In het verleden is de huidige aflossingstermijn niet op een reëel niveau vastgesteld. De stichting heeft verzuimd hierop zelf te blijven anticiperen via voldoende reservering van liquide middelen voor deze aflossing. Actie: over dit voorzienbare probleem en herfinancieringsmogelijkheden is de gemeente thans in gesprek met de stichting. RTV Dordrecht Er wordt op dit moment onderzoek gedaan naar de positie van RTV Dordrecht. De terugloop van de inkomsten uit de Heffing Lokale Omroep, als gevolg van meer mogelijkheden voor inwoners om los van een kabelmaatschappij de ontvangst van televisie te regelen, wordt hierin meegenomen. Drechtwerk (de Gemeenschappelijke Regeling die de WSW uitvoert) Zoals al eerder is aangegeven is er een risico dat de gemeente voor haar deel in de GR extra moet bijdragen. Dit risico bestaat uit een hogere bijdrage in het exploitatietekort dan thans begroot. Dit risico wordt geschat op € 1 tot € 1,5 miljoen jaarlijks. Daarnaast is de balanspositie van Drechtwerk slecht. Dit leidt mogelijk tot een eenmalig verlies dat naar rato voor rekening van de deelnemende gemeenten komt. Met betrekking tot Drechtwerk zijn vergevorderde plannen voor reorganisatie en modernisering op grond van de WSW. Dit zal leiden tot bestuurlijke voorstellen in 2007. Actie: in 2007 volgt een bestuurlijk voorstel Exploitatie bibliotheek De bibliotheek werkt al ruim een jaar aan de uitvoering van de projecten uit het implementatieplan. Een van de onderdelen van het implementatieplan is het vestigingenbeleid. De bibliotheek moet structureel € 170.000 bezuinigen door over te schakelen op kleinere vestigingen, mede door onderverhuur aan andere partijen. De bibliotheek acht zich hiertoe niet in staat. Actie: Er wordt door de sector MO met de bibliotheek momenteel overlegd op welke wijze alsnog invulling aan dit deel van het implementatieplan gegeven kan worden. Breedtesportimpuls Er wordt gewerkt aan de eindafrekening van de subsidie Breedte Sport Impuls (BSI) over de periode 2000-2005. Door een onduidelijke tariefstructuur in deze periode is een goedkeurende accountantsverklaring niet zeker. In de jaarrekening is een voorziening getroffen van € 60.000 met betrekking tot de eindafrekening. Het maximale risico bedraagt € 375.000. Bijsturing is niet mogelijk.


Pagina 163 van 289

Gemeentegarantie Stichting Sporthal De Dijk heeft problemen om de exploitatie sluitend te houden. Een eventueel faillissement van de stichting betekent ook het einde van het voortbestaan van de beherende twee sportverenigingen (Snel / Ekspalvo), waarvan het betaalgedrag in de afgelopen tijd soms al tot zorg heeft geleid. Bovendien loopt de gemeente zelf een financieel risico omdat zij garant staat voor de lening met op dit moment openstaand voor ongeveer € 780.000. Beide verenigingen zijn al geruime tijd in gesprek met fusiepartners. Actie: Het probleem rond de sporthal wordt betrokken in de in binnenkort te behandelen (claim)nota zaalsport, maar is vooralsnog aan te merken als een risico. Overdracht beheer havens Er is overleg gaande met Stadsbeheer en het Natuur en Recreatieschap de Hollandsche Biesbosch over mogelijke overdracht van een aantal haventjes en de fietsbrug over het Wantij. Vanuit Stadsbeheer zal een inventarisatie plaatsvinden van de werkzaamheden (o.a. baggeren) en de kosten die hiermee gemoeid zijn. Hiervan kan echter thans nog geen financiële indicatie worden gegeven. Waterbus BV Deze onderneming verzorgt het vervoer over water tussen de Drechtsteden en de van de Fast Ferry overgenomen lijn DordrechtRotterdam. De BV heeft momenteel liquiditeitsproblemen. In samenspraak met de andere aandeelhouders wordt gezocht naar een spoedige oplossing waarbij de continuïteit van de dienstverlening voorop staat. De financiële implicaties/ risico’s zijn nog niet bekend. Afschaffing functioneel leeftijdsontslag brandweer Door de afschaffing van het FLO ontstaan er hogere personeelslasten. Actie: Er is een projectgroep opgericht die uiterlijk medio 2007 met een advies zal komen over de oplossingsrichting. Dordrecht kan/ zal daarvan ten dele de doorwerking ervaren in de vorm van een hogere bijdrage aan de brandweer. Capaciteitsproblemen De aantrekkende economie heeft geen positief effect op de mogelijkheden om gemeentelijke vacatures steeds goed ingevuld te krijgen. Met inhuren is niet altijd alles op te lossen. Er ontstaat aldus druk op beschikbare budgetten voor salarissen. Een enkele sector, stadsontwikkeling, heeft gemeld hierdoor aan de grenzen van haar mogelijkheden te komen. Dit kan leiden o.a. tot vertraagde bestuurlijke vaststelling en uitvoering van plannen, waarbij ook effecten voor belanghebbenden kunnen ontstaan. Vorming Shared Services Center De zeven Drechtsteden (Sliedrecht, Papendrecht, Dordrecht, Zwijndrecht, HI AMbacht 's-Gravendeel en Alblasserdam) richten zich op het samen vormgeven van ondersteunende processen. In 2006 zijn vergaande stappen gezet om te komen tot dit nieuwe onderdeel van de GR-Drechtsteden. Dit is een zeer gecompliceerd proces met alle kenmerken van een zeer grootschalige reorganisatie. De grootste uitdaging ligt op het terrein van verandermanagement, organisatieontwikkeling en het werken voor meerdere opdrachtgevers. In 2007


Pagina 164 van 289

zal alles op alles gezet moeten worden om binnen de planning de gewenste kwaliteitsslag te bereiken. Onderwijl is het van essentieel belang dat tijdens de reorganisatie de dagelijkse kwaliteit “gewoon” geleverd wordt. Aansprakelijkheid Funderingsclaims De paalrotproblematiek mag als bekend worden verondersteld. Nieuwe claims /aansprakelijkstellingen kunnen bij eventuele toewijzing leiden tot financieel nadeel voor de gemeente. Gewezen wordt echter op de eerder gevoerde procedures waarbij de gemeente in het gelijk is gesteld.

5.2.2

Weerstandscapaciteit

De bronnen van de gemeente Dordrecht om financiële tegenvallers ten gevolge van relevante risico’s te kunnen ondervangen (verzamelterm: weerstandscapaciteit) bevinden zich enerzijds in de exploitatie- en anderzijds in de balanssfeer: ¾ Exploitatie: onvoorzien ¾ Balans: reserves. Daarnaast wordt een verzekeringsportefeuille beheerd ter dekking van mogelijke schade uit overige onzekere voorvallen. Tenslotte kan, weliswaar in beperkte mate, de (onbenutte) belastingcapaciteit tot de weerstandscapaciteit worden gerekend. Deze capaciteit is met de aangepaste wetgeving rond de OZB in belangrijke mate verminderd. Onvoorzien en stelposten In 2006 is de post onvoorzien ingezet voor de afdoening van een schade bouwplan en voor onvoorziene kosten bij de ontvlechting van een aantal gemeentelijke sectoren. Het restant van de post onvoorzien, zijnde € 508.000, is ten gunste gebracht van de algemene middelen. Een nadere toelichting is opgenomen in hoofdstuk 4 Algemene dekkingsmiddelen. Bij de Kadernota 2007 is beslotende post onvoorzien te verhogen met € 0,4 miljoen euro tot € 1 miljoen. Reservepositie In januari 2006 is door de gemeenteraad de nota reserves en voorzieningen vastgesteld. Deze nota leidde bij het jaarverslag 2005 tot opschoning van het aantal reserves en voorzieningen en tot versterking van de algemene stadsreserve. In de nota wordt aanbevolen om de algemene reserve van de gemeente Dordrecht qua gewenste omvang te stellen op minimaal € 10 miljoen. Op basis van risicoanalyses kan door het bestuur over de hoogte van dit minimumbedrag bij iedere kadernota opnieuw worden besloten. Het verwachte verloop van de totale positie aan reserves van de gemeente Dordrecht over 2006 wordt weergegeven in onderstaande tabel:


Pagina 165 van 289

Bedragen x € 1 miljoen

Omschrijving

Bedrag per 1-jan-06

Mutatie 2006

Bedrag per 31-dec-06

Algemene reserves Stad Sectoren Bestemmingsreserves Stad Sectoren

15,7 19,1

-6,1 4,2

9,6 23,3

407,8 54,8

2,3 3,7

410,1 58,5

TOTAAL

497,4

4,1

501,5

Naast ‘reguliere’ risico’s kent de gemeente ook grote risico’s bij ‘ondernemersactiviteiten’, m.n. bij het Grondbedrijf. Het Grondbedrijf heeft hiervoor adequate reserves gecreëerd, waarvan de hoogte bij de jaarlijkse Prognose zo nodig wordt aangepast. Voor voorzienbare verlieslatende exploitaties zijn voorzieningen gevormd, zoals bijvoorbeeld voor bedrijventerrein Amstelwijk. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste reserves, waarbij ook een eventuele oorsprong en bestemming wordt toegelicht. In de bijlagen van het jaarverslag zijn de staten van reserves en voorzieningen opgenomen. Tevens is voor de andere, kleinere reserves én voorzieningen een nadere uiteenzetting van de bestemming / het doel en de mutaties gegeven, waarbij wordt voldaan aan de eisen die het BBV aan dit onderdeel stelt. Algemene reserves Algemene Stadsreserve (€ 9,6 miljoen) In het kader van de nota Reserves en Voorzieningen zijn ultimo 2005 diverse reserves en voorzieningen bij sectoren herlabeld, waardoor een belangrijke verschuiving naar de algemene stadsreserve plaatsvond. Bij de kadernota / begroting 2006 is besloten de algemene stadsreserve in te zetten voor de oplossing van incidentele problematiek in de exploitatie en als bijdrage aan Investeren in Dordrecht, teneinde het nadelig saldo op te lossen. In het verleden is bepaald dat deze reserve ten minste een niveau van € 10 miljoen dient te hebben (bufferfunctie). Bij de kadernota wordt in enig jaar het gewenste niveau van de reserve opnieuw beoordeeld en zal, bij ontoereikendheid, een voorstel tot aanzuivering van het saldo worden gedaan. Aanzuivering is gezien het resultaat 2006 (na bestemming) niet nodig omdat daarmee het minimumniveau weer wordt bereikt. Algemene reserves sectoren (€ 23,3 miljoen) De algemene reserves bij sectoren zijn ultimo 2005 overgeheveld naar de algemene stadsreserve. Uitzondering hierop vormt het Grondbedrijf, aangezien de BBV-voorschriften specifiek aandacht vragen voor inzicht in de vermogenspositie.


Pagina 166 van 289

Bestemmingsreserves Op stadsniveau bevinden zich per 1 januari 2007 de volgende bestemmingsreserves (saldo > € 0,3 miljoen): Allereerst de bestemmingsreserves met een inkomensfunctie: Inkomensreserve (€ 98,4 miljoen) In 2006 is onder andere tot samenvoeging besloten van drie voorheen aparte reserves tot 1 inkomensreserve. De rente over deze reserve komt ten gunste van de exploitatie, waarmee is bepaald dat dit niet als vrije reserve kan worden gezien. Exploitatiereserve EZH-middelen (€ 71,1 miljoen) Deze reserve is in 2000 gevormd naar aanleiding van de verkoop van het gemeentelijke aandelenpakket N.V. EZH. Wordt vastrentend belegd. In 2000 is bepaald dat het rendement uit deze beleggingen voor circa 5/7e deel dienen ter dekking van het GSB-programma gemeentelijke middelen. Het resterende gedeelte (circa 2/7e) is bestemd voor additionele begrotingsruimte en is bij de Kadernota 2001 al structureel ingevuld. Deze reserve is dus eveneens niet vrij inzetbaar. Bestemmingreserves met een bestedingsfunctie: Reserve resultaten vorige jaren (€ 0,5 miljoen) Deze reserve is vooral gevoed op basis van besluitvorming rond de resultaatbestemmingen van de jaarrekeningen in voorgaande jaren. Bij deze reserve was het de verwachting dat het saldo uiterlijk eind 2006 vertaald zou zijn naar activiteiten. Dat is nog niet in alle situaties gelukt. Reserve Strategische Investeringen (€ 190,2 miljoen) Is bestemd voor uitvoering van het Programma Investeringen (zie paragraaf 6.6)).

Strategische

Bovenwijkse Voorzieningen (€ 8,7 miljoen) De reserve Bovenwijkse Voorzieningen (BOVO) is ingesteld om middelen te reserveren voor de aanleg van fysieke openbare voorzieningen, die niet specifiek toe te rekenen zijn aan een bepaald project. De reserve wordt op basis van een Raadsbesluit uit november 2005 gezien als een gesloten systeem, waarin uitgaven en inkomsten gelijk zijn. Met (markt)partijen zijn afspraken gemaakt over bijdragen aan het fonds.Het fonds wordt jaarlijks geactualiseerd en eens in de drie haar vindt een herziening plaats. De laatste actualisatie heeft plaatsgevonden in de zomer van 2006, de eerstvolgende herziening én actualisatie is gepland medio 2007. De inkomsten van het fonds bestaan uit een bijdrage per vierkante meter grond van € 10,28. In 2006 is in totaal € 0,8 miljoen toegevoegd aan de reserve BOVO. In 2006 is een totaalbedrag van € 2,2 miljoen bijgedragen aan de volgende projecten: € 1,5 miljoen aan de Verbinding Oostelijke Stadsdelen, € 0,6 miljoen aan Dordwijkzone en nog ruim € 0,1 miljoen aan Park Landgoed de Hoven. In de komende jaren zal naast genoemde projecten bijgedragen worden aan de projecten Asfalteren


Pagina 167 van 289

Dubbelsteijnlaan Oost, Belthure Park, Stadswerven en Stevensweg West. Egalisatiereserve Parkeervoorzieningen (€ 4,4 miljoen) Is oorspronkelijk gecreëerd ter afdekking van het verwachte negatief eigen vermogen bij exploitatie van de parkeergarages door de B.V. Parking. Deze B.V. is in 2004 geliquideerd. Dit heeft geleid tot een onttrekking van circa € 2,9 miljoen. In 2006 hebben de volgende onttrekkingen plaatsgevonden: - CJP stadsvervoer € 612.000 - Parkeerterrein Bamendeweg € 117.000 - Citybus € 167.000 - Parkeerterrein Weeskinderendijk € 161.000 - POS € 145.000 In maart 2006 is onder meer besloten het fonds voortaan het fonds te benoemen als de Egalisatiereserve parkeervoorzieningen en deze onder meer aan te wenden voor het dekken van aanloopverliezen van nog te realiseren parkeervoorzieningen. Afhankelijk van het voortschrijdend inzicht in de lasten van de nieuw te bouwen garages kunnen extra stortingen worden overwogen. Verder is bepaald dat als op enig moment de reserve meer dan toereikend is of dat inzet van de reserve niet meer noodzakelijk is, het bovenmatige deel in de reserve danwel de geraamde stortingen vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. Rentereserve (€ 4,8 miljoen) Deze reserve dient ter egalisatie van de werkelijke rentelasten in relatie tot het jaarlijks vastgestelde rente-omslagpercentage. Op grond van de Nota Rentebeleid vindt bijschrijving vanaf 2006 plaats op basis van een egalisatiebijdrage van maximaal 1%, te berekenen over de stand van reserves en voorzieningen per 1 januari, doch waarbij enkele reserves en voorzieningen zijn uitgezonderd. Deze reserve in het nieuwe rentebeleid geplafonneerd op € 10 miljoen. Reserves GSB gemeentelijke middelen (€ 1,0 miljoen) Gevormd uit nog niet bestede middelen voor de betreffende GSBprojecten. Bovengenoemd saldo wordt met ingang van 2006 in vier gelijke delen onttrokken, zodat de reserve eind 2009 naar verwachting nihil zal bedragen. In 2006 is het rijksdeel van het resultaat 2005 op GSB-SIV onttrokken wat conform wetgeving als korte vlottende passiva is geherrubriceerd. Tevens is € 108.840 onttrokken voor het tegengaan overgewicht bij jongeren van 0-19 jaar. Het resultaat op niet verbruikte gemeentelijk GSB-middelen in 2006 is in de reserve gestort. Reserve afschrijving materiële vaste activa met economisch nut (€ 26,8 miljoen) Deze reserve is gecreëerd op grond van de begin 2005 vastgestelde Nota Waarderen en Afschrijven. De middelen in deze reserve zijn ter dekking van de kapitaallasten (rente en afschrijving) van de Dordtse investeringen met economisch nut. Deze reserve wordt voornamelijk gevoed door de Reserve Strategische Investeringen.


Pagina 168 van 289

Risicoreserve WWB-bijstand (€ 3,5 miljoen) In de nota Investeren in Dordrecht is voorzien in verhoging van het exploitatiebudget van de Sociale Dienst met € 1 miljoen structureel om de gevolgen van de Wet Werk en Bijstand te kunnen opvangen. Ervaringen met de uitvoering van deze wet en de daarop uitgevoerde analyses hebben geleerd dat dit structurele budget kan vrijvallen indien een risicoreserve wordt gevormd met een omvang van € 3,5 mln. Vanwege de problematiek in de exploitatiebegroting 2006 is daartoe besloten bij de Kadernota 2006. Er is een risicoreserve WWB gevormd ter grootte van € 3,5 mln. In 2006 is op deze reserve - in tegenstelling tot wat eerder is gemeld - geen beroep op gedaan Reserve frictiekosten organisatieontwikkeling (€ 0,4) De ontwikkelingen in de organisatie van gemeente Dordrecht gaan gepaard met frictiekosten. Bij de kaderbrief 2007 is besloten tot de vorming van de reserve. Over de omvang en de voeding worden nadere voorstellen gedaan. De belangrijkste bestemmingsreserves op sectorniveau kunnen als volgt worden benoemd: Reserve WWB-werkdeel Reserve Instroom/Doorstroom banen (€ 3,6 miljoen) Aangezien de WIW en ID in 2004 zijn opgegaan in de WWB zijn saldi van de reserves WIW en ID samengevoegd (in de reserve ID). reserve kan nu worden gezien als WWB-werkbudget-reserve. Bij vaststelling van de nota reserves en voorzieningen is besloten naam van de reserve daartoe te wijzigen.

de De de de

Reserve Agenda voor de toekomst (€ 2,2 miljoen) Deze reserve is gevormd in het kader van de Regeling Agenda van de Toekomst. Deze regeling heeft als doel een daling van het aantal bijstandsklanten te stimuleren. Bij de nota reserves en voorzieningen is aangeduid dat in 2007 de noodzaak van de reserve heroverwegen zal worden; na afwikkeling van de regeling. Reserve economisch claimrecht VO gebouwen (€ 9,5 miljoen) In het verleden zijn door het Rijk gebouwen voor voortgezet onderwijs om niet overgedragen aan de gemeente. Deze activa zijn echter toch gewaardeerd tegen een zekere boekwaarde. Als tegenhanger van deze waarde is de Reserve Economisch Claimrecht gecreëerd. Deze (herwaarderings)reserve dient om de afschrijvings- en rentelasten van deze gebouwen in de exploitatie te compenseren. Aldus dient het saldo van de reserve parallel te (blijven) lopen aan de boekwaarde van de betreffende activa. Reserve onderwijshuisvesting (€ 8,7 miljoen) Deze bestemmingsreserve is gescreend op het verband met het vastgestelde huisvestingsplan 2007. De voortgangsrapportage herijking is vastgesteld op 19 december 2006 en bevat naast de stand van zaken van alle plannen waartoe besloten is, een analyse van het project. Verder is besloten tot een beperkt aantal aanpassingen en nieuwe plannen. De belangrijkste daarvan zijn de verdere uitbreiding van het Insula College, het Johan de Witt gymnasium en de Blije Gaarde (VSO). Mede vanwege de langere doorlooptijd van de projecten is jaarschijf 2012 aan het plan toegevoegd.


Pagina 169 van 289

Reserve schoolgebouwen B.V.S.O. Deze reserve is gevormd voor de bouw van Willem de Zwijger ter dekking van kapitaallasten. Jaarlijks vindt aan deze reserve een onttrekking plaats gelijk aan de desbetreffende kapitaallasten. In 2007 zal deze reserve naar de stad worden overgebracht naar de reserve voor investeringen met economisch nut, aangezien het onderwijshuisvestingsbudget in 2007 inmiddels met de lasten van deze investering is verhoogd. Essenhof Reserve afkoopsommen grafmonumenten Nassauweg/ Zuidendijk (€ 1,3 miljoen) Deze reserve heeft betrekking op ontvangen afkoopsommen met een looptijd van 10 of 30 jaar waarmee gedurende de contractperiode het onderhoud van de grafmonumenten uitgevoerd moet worden. Ondanks dat het hier gelden van derden betreft is er geen sprake van een voorziening omdat de terugbetalingsverplichting niet duidelijk aanwezig is. De gemeente heeft wél een onderhoudsverplichting. Fonds Stads en wijkverfraaiing (€ 0,6 miljoen) Deze reserve is gevormd binnen het kader van de verordening Kunstopdrachten 1995. Vanuit deze verordening is een jaarlijkse dotatie geregeld van 12,25 % van de bouwleges. De onttrekkingen vinden plaats in overeenstemming met een door het Centrum Beeldende Kunst opgestelde projectoverzicht 2005 – 2009. Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (€ 9,0 miljoen) De opbrengsten van verkoop van de aandelen die de gemeente hield in het Bouwfonds aan ABN AMRO, welke zijn belegd in het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVN), zijn afgestort ten gunste van de reserve. Deze reserve is volledig ingezet als één van de dekkingsmiddelen ten behoeve van de funderingsproblematiek. Ten behoeve van volkshuisvesting en stedelijke vernieuwing beschikt Stadsontwikkeling per begin 2007 over reserves met een totaalbedrag van € 11,7 miljoen. Dit betreft: • Gemeentelijk stadsvernieuwingsreserve (€ 10,0 miljoen); • Reserve onrendabele toppen (€ 0,6 miljoen); • Fonds stedelijke stimulering (€ 0,5 miljoen); • Bestemmingsreserve volkshuisvesting (€ 0,6 miljoen). De gemeentelijke stadsvernieuwingsreserve vormt een aandachtspunt omdat in meerjarenperspectief het saldo ontoereikend lijkt te worden. Algemene reserve Grondbedrijf (€ 23,0 miljoen) Over het verloop van deze reserve wordt jaarlijks onder andere bij de prognose van het grondbedrijf gerapporteerd. Zie ook paragraaf grondbeleid. Bestemmingsreserve revitalisering bedrijventerreinen (€ 3,2 miljoen) Deze bestemmingsreserve is in het verleden op basis van de Prognose ingericht. Een planning tot inzet van deze middelen wordt door de sector momenteel nader uitgewerkt.


Pagina 170 van 289

Bestemmingreserve sanering Kilkade (€ 3,3 miljoen) Uit de bestemmingsreserve revitalisering bedrijventerreinen is een bedrag afgezonderd voor de sanering Kilkade. Solvabiliteit Een oordeel over een vermogenspositie kan worden gevormd door middel van bepaling van de solvabiliteitsratio. Solvabiliteit kan daarbij worden gedefinieerd als de mate waarin een instelling in staat is aan haar korte- en lange termijnverplichtingen te voldoen. Deze maatstaf kan worden bepaald door de verhouding te bepalen tussen het eigen vermogen (reserves) en het totale vermogen. Het spreekt voor zich dat de ratio wordt bepaald aan de hand van het eigen vermogen omdat dat immers als buffer dient voor het opvangen van eventuele stroppen. In de voorliggende begroting wordt uitgegaan van de volgende verhoudingen tussen eigen en totale vermogen per begin en eind 2006:

Omschrijving

Boekwaarde per 1 Boekwaarde per januari 2006 31 december 2006

Eigen vermogen

€ 527,0

€ 520,6

Totale vermogen

€ 699,3

€ 704,9

75,4%

73,9%

Ratio (EV/TV)

Bovenstaande percentages zijn te kenmerken als uitermate solide. Toch is de rol ervan in de beoordeling van de totale weerstandscapaciteit van de gemeente Dordrecht bescheiden vanwege het feit dat het eigen vermogen grotendeels belegd is via bestemmingsreserves zoals de Reserve Strategische Investeringen. Dit betekent dat deze reserves niet vrij aanwendbaar zijn, zeker niet zolang nog geen uitspraak gedaan kan worden over de bestuurlijke bereidheid om, in geval van het manifest worden van een groot risico, eerder bepaalde bestemmingen te wijzigen. Verzekeringen Naast het creëren van reserves bestaat er ook de mogelijkheid om bepaalde risico’s te verzekeren. De gemeente doet dit onder andere op het gebied van risico’s van brand, ongevallen, aansprakelijkheid bij niet commerciële taken, wagenpark, machines en vaartuigen. Binnen deze risico’s is niet alles gedekt. Als gevolg van verslechterde beleggings- en verzekeringsresultaten is de branche enige jaren geleden overgegaan tot forse premiestijgingen, hogere eigen risico’s en aanscherping van voorwaarden. De claimbewustheid van burgers en bedrijven neemt daarnaast de afgelopen jaren merkbaar toe. Men is sneller geneigd om te proberen de schuldvraag bij ondervonden hinder of schade bij overheden te leggen. Zie onder andere de funderingsproblemen. Dit alles maakt het belang van het treffen van preventieve maatregelen, voorzover deze in het vermogen van de gemeente liggen om te beïnvloeden, des te belangrijker. Bovendien


Pagina 171 van 289

kan niet altijd alles met geld worden gecompenseerd of opgelost, ongeacht of dit nu uit een reserve of uit de kas van een verzekeraar komt.

5.2.3

Weerstandsvermogen (conclusie)

De geschetste risico’s afgezet tegen de weerstandscapaciteit maken een conclusie over het weerstandsvermogen mogelijk. Op grond van het risicomanagement houden wij (beperkt) middelen achter de hand om eventuele tegenvallers op te vangen. Voor bepaalde risico’s worden stelposten in de begroting opgenomen, terwijl voor overige risico’s de post Onvoorzien en de Algemene Stadsreserve als financieel vangnet dient. Bij de kadernota 2007 is voorgesteld de post onvoorzien te verhogen met € 0,6 miljoen. Naar aanleiding van de nota reserves en voorzieningen is het niveau van de Algemene Stadsreserve bepaald op € 10 miljoen (saldo ultimo 2006 bedraagt € 9,6 miljoen). Bij de kadernota 2008 zal de gewenste hoogte opnieuw worden beoordeeld en zal bij blijvende ontoereikendheid een voorstel tot aanzuivering worden gedaan. Gezien het totale financiële vangnet beoordelen wij het weerstandsvermogen van de gemeente voor de komende jaren als voldoende.


Pagina 172 van 289

5.3

Onderhoud kapitaalgoederen

5.3.1.

Inleiding

De gemeente heeft ongeveer 10.000 hectare openbare ruimte (inclusief water) in beheer waar binnen wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd. Zij heeft hiervoor de beschikking over een aantal kapitaalgoederen zoals gebouwen, wegen, constructies, riolering, water, en groen. Al deze kapitaalgoederen dienen gelet op de duurzaamheid goed onderhouden te worden. Niet alleen op grond van wettelijke verplichtingen (onderhoud riolering en wegen) maar ook door bijdragen aan de programmadoelstellingen zoals voor milieu, onderwijs en verkeer en ten behoeve van een solide financiële positie van de gemeente. Dit vergt beleidsvisies op het beheer van de kapitaalgoederen, systematisch beheer, meerjaren onderhoudsplanningen en vertaling van de financiële consequenties hiervan in toereikende budgetten.

5.3.2.

Gebouwen

Inleiding De gemeente heeft ruim 500 gebouwen in eigendom. Dat zijn bijvoorbeeld kantoorgebouwen, woningen, kinderdagverblijven, schoolgebouwen, musea, schouwburg, zwembaden, opslagplaatsen, sporthallen etc. Het eigendom is tot nu toe ondergebracht bij de meest betrokken sectoren en bedrijven. Het beheer van de gebouwen is daardoor versnipperd geraakt. Daarom zijn in 2006 de noodzakelijke voorbereidingen getroffen om in 2007 het Vastgoedbedrijf in te stellen, met als taak om tegen zo gering mogelijke kosten de gemeentelijke gebouwen te beheren, de kosten en opbrengsten transparant te maken en de vermogenswaarde te optimaliseren. Het vastgoedbedrijf zal zich richten op alle gebouwen die gemeentelijk eigendom zijn, met uitzondering van de onderwijsgebouwen (WPO, WVO en WEC), omdat die onderwerp zijn van het Integraal Huisvesting Plan en met uitzondering van gebouwen die zijn opgenomen in actieve exploitatieopzetten van het Grondbedrijf. Gymzalen en Welzijnsaccommodaties worden in deze paragraaf nog afzonderlijk verantwoord bij de onderwijsgebouwen. Beleidskader In mei 2006 is een plan van aanpak gemaakt tot vaststelling van een bedrijfsplan. In augustus 2006 is het bedrijfsplan Vastgoedbedrijf afgerond en op 17 oktober 2006 is de Raad hierover geïnformeerd . In de hierin beschreven visie is vastgelegd dat de gemeente het gebouwde vastgoed bezit voor: o Huisvesting van de eigen organisatie en bestuurlijk gelieerde organisaties, zoals de regio Zuid Holland Zuid en de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden; o Accommodatie van maatschappelijke doelgroepen;


Pagina 173 van 289

Behoud van gebouwd cultureel erfgoed; Het anticiperen op ruimtelijke/economische ontwikkelingen in de stad; tegen zo gering mogelijke kosten, met waar relevant en mogelijk optimalisatie van de vermogenwaarde en met een transparante kosten en opbrengsten structuur. o o

Wanneer het Vastgoedbedrijf zijn definitieve vorm heeft bereikt is er een duidelijk onderscheid in het eigenaren- en gebruikersonderhoud, is er een goed functionerende afhandeling van het klachtenonderhoud, is er per gebouw een meerjarenonderhoudsplan dat efficiënt en effectief wordt uitgevoerd en bestaat compleet administratief inzicht met betrekking tot de gebouwen. Er wordt een strikt onderscheid gemaakt in de rol van de gemeente als eigenaar van vastgoed (privaatrecht) en de gemeente als subsidieverstrekker (publiekrecht). Het Vastgoed-bedrijf wordt gemeentelijk eigenaar van de gebouwenportefeuille, zal verwerven en afstoten, huren en verhuren, zal adviezen uitbrengen en zorgen voor onderhoud en verzekeren. Het Vastgoedbedrijf zal ook optreden als opdrachtgever bij de voorbereiding en uitvoering van (ver)nieuwbouwplannen en de begeleiding van schades met betrekking tot de gebouwen. Financiële consequenties, vertaling in begroting en verantwoording over 2006 in hoofdlijnen Het Vastgoedbedrijf start met een bezuinigingstaakstelling van € 500.000 in 2007 en € 1.000.000 structureel daarna. Bovendien moeten de structurele eigen apparaatskosten ad € 381.250 plus de incidenteel in 2006 en eerder gemaakte opstartkosten ad € 790.000 worden terugverdiend. De bezuiniging wordt ingevuld door wijziging van de afschrijvingssystematiek (binnen het vastgestelde kader van de nota waarderen en afschrijven), bezuiniging door schaalvoordelen op gebouwgebruik en onderhoudskosten en door incidentele verkopen.

Onderwijsgebouwen (WPO, WVO en WEC) inclusief gymzalen en Welzijnsaccommodaties Beleidskader De gemeente is economisch eigenaar van vrijwel alle schoolgebouwen voor primair en voortgezet onderwijs. De schoolbesturen zijn grotendeels juridisch eigenaar van hun gebouwen. De schoolbesturen kunnen voor met name nieuwbouw en uitbreiding aanvragen doen voor gemeentelijke middelen ter bekostiging van deze voorzieningen. Het kader wordt gevormd door de onderwijswetgeving (WPO, WEC en WVO), de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Dordrecht van 2001 (kader voor het jaarlijkse programma onderwijshuisvesting, inclusief onderhoud), het convenant meerjaren onderhoudsplanning en het Beleidskader Onderwijshuisvesting. De laatste herijking heeft plaatsgevonden ultimo 2006 en is vastgesteld op 19 december 2006. Deze herijking vloeide voort uit de nodige aanpassingen op het Integraal Huisvestingsplan (IHP), zoals dat in december 2005 is vastgesteld. In het IHP is het gehele programma meerjarig opgenomen.


Pagina 174 van 289

De exploitatie en het onderhoudsbeheer van ca. 25 gemeentelijke gymzalen vindt via meerjaren onderhoudsplannen plaats. De inzet of realisatie van gymzalen wordt gerelateerd aan de beschikbare voorzieningen in de omgeving. Indien gebruik kan worden gemaakt van een verenigingshal/spelzaal met een andere eigenaar, wordt daar eerst naar gekeken. Dan bestaat een huurder-verhuurderrelatie. De exploitatie (verhuur) en grootonderhoud van 28 welzijnsaccommodaties berust veelal op kostendekkende verhuur, inclusief verdiscontering van groot onderhoud in de huurprijs. De huurders hebben meestal een subsidierelatie met de gemeente. Het groot onderhoudbeheer gebeurt bij meerjaren onderhoudsplanning. Financiële consequenties en vertaling in begroting en verantwoording in 2006 op hoofdlijnen In 2006 was het IHP, zoals herijkt en vastgesteld in de raadsvergadering van december 2005 van toepassing. Het vaststellen van het programma en- overzicht onderwijshuisvesting, is met het inwerkingtreden van de wet Dualisering gemeentelijke medebewindbevoegdheden op 8 maart 2006, een bevoegdheid van het college (voor zover het blijft binnen de door de raad gestelde financiële kaders). Het college heeft het programma en overzicht 2007 vastgesteld op 14 november 2006. De voortgangsrapportage / herijking is door de raad vastgesteld op 19 december 2006 en bevat naast de stand van zaken van alle plannen waartoe besloten is, een analyse van het project. Verder is besloten tot een beperkt aantal aanpassingen en nieuwe plannen. De belangrijkste daarvan zijn de verdere uitbreiding van het Insula College, het Johan de Witt gymnasium en de Blije Gaarde (VSO). Mede vanwege de langere doorlooptijd van de projecten is de jaarschijf 2012 aan het plan toegevoegd. Na de vaststelling van het beleidskader “Samen investeren in vroeg beginnen, op weg naar een Dordtse Voorschool op 28 februari 2006”, vormt de huisvesting van de peuterspeelzalen onderdeel van de onderwijshuisvesting. Bij aanpassing, uitbreiding en nieuwbouw vormt de peuterspeelzaal integraal onderdeel van het huisvestingsprogramma. In 2006 is het budget toereikend gebleken om de voorgenomen projecten te kunnen realiseren, voor zover daar geen vertraging is opgetreden. De niet bestede middelen zijn in de reserve onderwijshuisvesting gestort, waarmee het geraamde tekort, zoals gemeld bij de herijking in december 2006, voor een groot deel kan worden afgedekt.


Pagina 175 van 289

Schoolgebouwen en gymzalen Apparaatskosten

Begroting 2006 incl. wijziging

Rekening 2006

€ 699

€ 520

€ 6.703

€ 8.141

Onderhoud

€ 1.026

€ 1.026

Overige beheerskosten*

€ 8.409

€ 2.258

Rente en afschrijving

(Bedragen x € 1.000) - Inclusief stelposten en exclusief stortingen in reserve

Welzijnsaccom-modaties


Rekening 2006

Apparaatskosten

€ 167

€ 151

Rente en afschrijving

€ 432

€ 407

Onderhoud

€ 199

€ 322

Overige beheerskosten

€ 523

€ 560

Bedragen x € 1.000)

Kwaliteit en risico’s Met de realisatie van het IHP is nadrukkelijk de aandacht gevestigd op de stedelijke omgeving, die van al deze projecten binnen het IHP uitgaan. Om dit te realiseren is gekozen voor een projectmatige aanpak in nauwe samenwerking met de sector Stadsontwikkeling om de gewenste kwaliteitsimpuls te realiseren. De omvangrijkheid van het IHP en de daarbinnen aanwezige complexiteit van diverse bouwopgaven brengen vanzelfsprekend risico’s met zich mee. Het IHP is in die zin een globaal plan. Bij verdere uitwerking van de plannen zal telkens moeten blijken in hoeverre het geraamde budget toereikend zal zijn.


Pagina 176 van 289

5.3.3

Beheer kapitaalgoederen openbare ruimte

Inleiding Tot op heden heeft de gemeente Dordrecht niet integraal vastgelegd aan welke kwaliteit de openbare ruimte moet voldoen. Kwaliteit kent meerdere invalshoeken. Kwaliteit heeft te maken met esthetische beleving. Is er sprake van een goed ontwerp en is het goed aangelegd? Is daarbij gebruik gemaakt van duurzame materialen en is de openbare ruimte goed onderhouden. Kwaliteit is ook functionaliteit, dus: kan de openbare ruimte goed worden gebruikt en is deze adequaat te beheren. Verder is de technische kwaliteit van de voorzieningen in de openbare ruimte ook van belang. De veiligheid dient gewaarborgd te zijn. Hiertoe is eind 2004 het project Kwaliteit Openbare Ruimte (KOR) gestart. In de tweede helft van 2006 is de implementatiefase gestart. In 2007 zal geëvalueerd worden hoe de implementatie van het project KOR is verlopen. Het doel van het project KOR is een efficiencyverbetering en het vastleggen van de gewenste kwaliteit van de openbare ruimte, vanuit een integrale samenwerking tussen de sectoren verantwoordelijk voor de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. Voor elk van de vier deelprojecten: Ontwerp, Beheer, Techniek en Proces zijn inmiddels handboeken opgesteld. Ieder onderdeel loopt zijn eigen traject door om tot het deelresultaat te komen. Voor het onderdeel beheer wordt aangesloten bij ontwikkelingen van de CROW (Centrum Regelgeving Openbare Werken). In de wijk Sterrenburg is per 1 januari 2007 gestart met een pilot waarbij gebruik gemaakt wordt van beeldbestekken conform de ontwerp-richtlijnen van de CROW. De voorbereiding van deze pilot heeft in 2006 plaatsgevonden Beheersystemen Voor het beheer van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte wordt beschikt over een aantal operationeel zijnde beheersystemen voor weg-, riool-, gemalen-, groen-, kunstwerken-, openbare verlichting- , verkeersmeubilair- en speeltoestellenbeheer. Daarnaast zijn beheersystemen in ontwikkeling voor parkeerautomaten, baggerwerken en kunst in de openbare ruimte. Elk beheersysteem omvat alle elementen per beheersveld en de technische kwaliteit per element. Jaarlijks vindt een schouw plaats naar de onderhoudsgesteldheid waarna de technische kwaliteit per element wordt bijgesteld in het beheersysteem. Mutaties in het areaal worden doorlopend bijgewerkt.

5.3.4

Wegen, constructies, openbare verlichting en stadsmeubilair

Beleidskader Er wordt gewerkt met deel beleidsstukken waarvan vastgesteld: budgetten wegen (februari 2001) en Nota onkruid op verharding (april 2003). Met het beheersysteem voor wegen, straatmeubilair, verkeersborden etc. wordt de totale onderhoudskwaliteit wegen bewaakt. Het systematische beheer van constructies (bruggen, tunnels, viaducten, damwanden, kadeconstructies, steigers, hekwerken, dui-


Pagina 177 van 289

kers, geluidsschermen etc.) is volledig operationeel. Met de Nota Kunstwerken beheer en onderhoud (2003) is het onderhouds- en groot onderhoudsbudget (investeringen) op orde. Het beleidskader voor inrichting en onderhoud van openbare verlichting is op basis van de in 2004 door de raad geaccordeerde Nota Beleid en beheer openbare verlichting vastgesteld. Het beheersysteem verkeersmeubilair (verkeersborden en andere aanduidingen) is operationeel en wordt gevuld. Financiële consequenties en vertaling in begroting en verantwoording in 2006 op hoofdlijnen De Nota budgetten wegbeheer is in april 2001 vastgesteld. Tot en met 2006 is jaarlijks € 180.000 toegevoegd om het budget vanaf 2006 op orde te krijgen. In de begroting 2006 is € 664.400 in mindering gebracht op het budget in verband met de mogelijke overdracht van wegen in het buitengebied aan Waterschap Hollandse Delta. Tot overdracht van deze wegen is niet besloten, het bedrag ad € 664.000 is in 2007 weer opgenomen in de begroting . In 2006 is voor € 2,3 mln. groot onderhoud uitgevoerd aan de projecten: Heraanleg rijbaan Baanhoekweg nabij afrit N 3; Heraanleg Overkampweg; Herasfaltering Mauritsweg; Herasfaltering 5 straten in Dordtsche Kil 1; Herstel van asfalttoplagen op verschillende wegen; Herbestrating W. de Zwijgerlaan; Noordendijk; Grote Kerksbuurt; Damsterdiep; Burgemeester Jaslaan en J. Israëlsplein. Aan middelgroot onderhoud (reparatie en herbestratingswerk-zaamheden) is ruim € 0,5 mln. uitgegeven voor ca. 79 onderhoudsprojecten. Met de vaststelling van de Nota Kunstwerken beheer en onderhoud is het budget van het beheer van stadsmeubilair en constructies op basis van de meerjaren onderhoudsbegroting 2003-2012 opgehoogd tot € 901.000 op jaarbasis. Daarnaast is het meerjarenprogramma groot onderhoud 2004-2013 vastgesteld (investeringen). Hiermee wordt het gewenste kwaliteitsniveau van het beheerde areaal behaald (economische urgentie 1,73 en veiligheidsurgentie 1,40). Vanaf 2005 wordt het onderhoud van Kunst in de openbare ruimte uitgevoerd ten laste van het budget voor toegekende areaaluitbreiding. Beheerslasten Wegen


Rekening 2006

€ 10.388

€ 9.572

Constructies

€ 1.311

€ 1.040

Verkeersininstallaties en -meubilair

€ 2.184

€ 2.135

Openbare verlichting

€ 1.567

€ 1.669

(Bedragen x € 1.000)

Kwaliteit en risico’s Asfalt en elementen verharding hebben een gemiddelde kwaliteit van richtlijn 2,1 en 2,5. In de jaren zeventig zijn alle hoofdwegen tegelijk aangelegd. In de meerjarenplanning wordt uitgegaan van gefaseerde vervanging. De gevolgen van gelijktijdig noodzakelijke vervanging van het hoofdwegennet zijn in 2006 in beeld gebracht en in het meerjaren onderhoudsbudget wegen verwerkt . De gemiddelde levensduur van een weg is gesteld op 30 tot 40 jaar. Bij een slappe en zakkende ondergrond is niet de kwaliteit van de weg maatgevend voor het mo-


Pagina 178 van 289

ment van rehabilitatie maar de mate van zetting. Het omslagpunt ligt ongeveer bij een zetting van 1 cm per jaar. Bij een slappe ondergrond moet de weg dus worden opgehoogd alvorens het wegdek zelf aan vervanging toe is. Op dat moment vindt kapitaalvernietiging plaats. De kwaliteit van het wegdek is nog goed, maar dient vanwege de lage ligging van de weg toch te worden opgebroken. In Dordrecht is dit in een aantal wijken (Staart, Reeland) aan de orde. Het budget wegonderhoud is hiervoor niet toereikend. In november 2006 is de meerjarenbegroting voor de periode 2007-2010 vastgesteld waarin een bedrag van € 7 mln. is opgenomen om het probleem van zettingen aan te pakken.

5.3.5

Riolering

Beleidskader Het Gemeentelijk Rioleringsplan IV (GRP IV) regelt het rioleringsbeleid voor de periode 2007-2010 voor circa 600 km riolen met straatkolken, rioolgemalen, bergbezinkbassins en drukrioleringsinstallaties. Doelstellingen zijn het inzamelen en transporteren van afvalwater, het verminderen van vuiluitworp naar oppervlaktewater, bodem en grondwater, het beperken van wateroverlast en overige overlast en het doelmatig beheren van riolering. Het operationele beheersysteem voor rioolbeheer is op orde. Het beheer volgt de landelijke richtlijnen die door de Stichting Rioned worden uitgezet. De stichting is een platvorm, kenniscentrum en belangenbehartiger van rioleringszorg in Nederland en richt zich primair op gemeenten. Een ontwerp Beheerplan Afvalwater, Regenwater en Grondwater (BARG) is in maart 2006 gepresenteerd aan de gemeenteraad. Het BARG liep vooruit op vaststelling van de Wet tot verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken. De vaststelling van deze wet is vertraagd. Eind 2006 is besloten om een “traditioneel” GRP op te stellen. Dit wordt in maar 2007 aangeboden aan de gemeenteraad. Financiële consequenties en vertaling in begroting en verantwoording in 2006 op hoofdlijnen Het GRP is gebaseerd op een herzien meerjaren kostendekkingsplan waarvan de kosten (vervanging riolering onderdelen, milieumaatregelen, algemene kosten, exploitatiekosten, kapitaallasten etc.) en de baten (rioolrechten, bijdragen zuiveringschap, verfijning uitkering en investeringsimpuls) zo goed mogelijk zijn geschat op ervaringscijfers, landelijke kengetallen en herziene financiële uitgangspunten. Sluitpost voor het dekkingsplan is het rioolrecht. Jaarlijks zal de betreffende jaarschijf van het meerjaren kostendekkingsplan in de begroting verwerkt worden inclusief geaccordeerde bijstellingen. In de praktijk vinden veel planningsverschuivingen plaats door kostenbesparende integrale aanpak van vervangingen, door beperkingen van overlastsituaties en aanpak van stadsvernieuwingsprojecten. In 2006 is € 1,4 mln. besteed aan vervanging en € 2,6 mln aan afronding van projecten uit voorgaande jaren van o.a. de projecten: Abeelstraat; K. Onnesweg; Noordendijk; Grote Kerksbuurt; Damsterdiep; Burgemeester Jaslaan; J. Irsraëlsplein en Zuidendijk (voorbereidingskosten)


Pagina 179 van 289

Beheerslasten Riolen


Rekening 2006

€ 6.278

€ 6.480


Kwaliteit en risico’s Het rioolbeheersysteem is op orde. Risico’s zijn: beïnvloeding grondwaterpeil (kan leiden tot snellere rioolvervanging) en meer extreme weersomstandigheden door klimaatverandering (kan leiden tot meer overlast door vervuiling oppervlakte water en overstroming in gebouwen). Ook de toename van ingroei boomwortels in het riool vormt een risico. De riolering in Dordrecht heeft een gemiddeld kwaliteitsniveau. De Belangenvereniging funderingsproblematiek (BVFP) en drie particulieren hebben een proces aangespannen tegen de gemeente in verband met schade door funderingsproblemen. Zij menen dat de gemeente geen adequaat rioolonderhoud heeft uitgevoerd. De eerste zitting van de rechtbank zal in de eerste helft van 2007 plaatsvinden. Over de datum van een vonnis kan op dit moment geen uitspraak worden gedaan.

5.3.6

Water (Peilbeheer en stedelijke waterplan)

Beleidskader Het Stedelijk Waterplan is een gezamenlijk beleidsplan van de waterbeheerders van Dordrecht: De gemeente Dordrecht en het Waterschap Hollandse Delta. Het Stedelijk Waterplan vormt vervolgens de basis voor andere plannen zoals het rioleringsplan, ontwikkelvisies voor delen van Dordrecht, bestemmingsplannen, wijkschetsen/visies en peilbesluiten; Het Maatregelenplan berust op de lange termijnvisie en geeft een aantal korte termijn maatregelenvoor de periode tot en met 2007. Deze zijn gericht op kennis vergaren en uitdragen, inspelen op kansen bij ruimtelijke ontwikkelingen voor het creëren van extra wateroppervlak, meeliften met rioolvervanging voor afkoppelen van schone verharding van riolering, voorkomen inloop oppervlaktewater in de riolering, verbeteren locaties met een slechte waterkwaliteit, sanering overstorten van gemengde riolering met slechte invloed op waterkwaliteit, verbetering van ecologie op locaties en verbetering gebruik en beleving van water. Financiële consequenties en vertaling in begroting en verantwoording in 2006 op hoofdlijnen In het GRP IV is een budget voor communicatie opgenomen. De overige beheerbudgetten van gerealiseerde of nog te realiseren projecten (zoals Twintighoeveweg, Stevensweg West) zijn opgenomen in de beheerbudgetten van onder meer groen en constructies. In 2007 wordt een nieuw maatregelenplan opgesteld. De raad is in januari 2006 geïnformeerd over de stand van zaken en een aanvullend krediet voor het project Dordtwijkzone. Dit project heeft een stevige relatie met het Stedelijk waterplan omdat het binnen de groene zone binnen stedelijk gebied ligt.


Pagina 180 van 289

In 2006 is € 0,5 mln. besteed aan extra waterberging (waterpartijen) voor o.a. de projecten Zuidendijk en Stevensweg. Tevens is er voor € 0,1 mln aan baggerwerkzaamheden uitgevoerd aan de watergangen in Park Merwesteijn. Door het Havenbedrijf is voor € 0,4 mln. aan baggerwerkzaamheden uitgevoerd voor o.a. bij het Mallegat. Beheerslasten Water (peilbeheer en stedelijk waterplan


Rekening 2006

€ 1.278

€ 985

Risico’s Het baggeren van vaarwegen en havens en het beheer van kademuren van jacht-, binnenvaart- en zeehavens is nog niet geïntegreerd in de beheersystemen. Er ontbreekt nog een visie en afgeleid beheerskader voor de komende jaren. In 2006 is het beheer van deze objecten al deels opgenomen in de bestaande beheersystemen. Dit wordt in 2007 afgerond. Verder kunnen worden vermeld: het ontwikkelen van grondwaterbeleid, verwerkingskosten baggerspecie i.v.m. milieuwetgeving en het nog niet volledige beeld van te inventariseren constructieve duikers waarvan de financiële consequenties nog niet duidelijk zijn.

5.3.7

Groen

Beleidskader Het openbaar groen is een beeldbepalend onderdeel van de openbare ruimte en het visitekaartje van de gemeente. In 1995 is met de Nota Dordrecht Kleurrijk Groen (DKG) een kaderstellende visie op het groen vastgelegd uitgaande van de doelen: grotere diversiteit in het groen, meer natuur in de stad en een financieel gezond groenbeheer. De nota bevat een groenstructuurplan (structuurbeschrijving van hoofdstructuren en het gewenste niveau van het groen op stedelijk-, wijken buurtniveau) en een groenzoneringskaart ingedeeld naar 4 kwaliteitszones (met vertaling naar beheer- en onderhoudsniveaus met bijkomende kosten). In het project KOR wordt deze verdeling verlaten en wordt gekozen voor een integraal onderhoudsbeeld per gebied. In de wijk Sterrenburg is per 1 januari 2007 een pilot gestart. Het groenbeheersysteem voor regulier onderhoud is op orde. Op het Eiland van Dordrecht bestaat een op wereldschaal unieke mogelijkheid om een bestaand zoetwater getijdengebied (de Biesbosch) uit te breiden. Dit gegeven onderscheidt dit Strategisch Groenproject (SGP) van andere groenprojecten en kan daarmee ook de stad Dordrecht een geweldige uitstraling geven. Tegelijkertijd heeft het buitengebied van Dordrecht, aan de rand van de dichtbevolkte Randstad, ook een belangrijke recreatieve functie. Een en ander heeft geleid tot de volgende hoofddoelstellingen van het project: ¾ ¾ ¾


Het maken van een ecologische verbinding tussen de Dordtse en de Sliedrechtse Biesbosch. Het vergroten van het areaal Biesboschnatuur. Behoud en versterking van de Dordtse Biesbosch als

Pagina 181 van 289

¾ ¾

natuurkerngebied. Het bieden van opvang voor bovenregionale recreatiedruk.

Deze doelstellingen zijn uitgewerkt in een visie voor de aanleg van circa 400 ha nieuw recreatiegebied en circa 375 ha nieuw natuurgebied. Dit is exclusief de ontwikkelingen in de Sliedrechtse Biesbosch, waarvoor een apart raamplan is opgesteld. De gemeente Dordrecht draagt € 4 miljoen bij aan de kosten van het project. De projectkosten worden geraamd op € 29 mln. De bijdrage van Dordrecht is geoormerkt voor de landbouwontsluitingsweg, een bijdrage van 50% aan de aanleg van fietspad 220 en een bijdrage aan de inrichtingskosten van de groengebieden. De overige financiers zijn het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de provincie Zuid-Holland en het Waterschap Hollandse Delta. De kosten van de voorgestelde (inrichtings)maatregelen worden op dit moment geraamd op € 37 mln. Financiële consequenties en vertaling in begroting en verantwoording in 2006 op hoofdlijnen In november 2003 zijn met de goedkeuring van de evaluatie van de Nota DKG extra structurele middelen (€ 689.000 vanaf 2003) toegekend en is het budget regulier groen toerijkend geregeld. Voor het groot onderhoud groen is bij het Meerjaren Beleidsplan 2007-2010 besloten om jaarlijks € 250.000 extra beschikbaar te stellen voor groot onderhoud groen en aanvullend onderhoud van bomen. In 2006 zijn de groot onderhoudsprojecten: Damsterdiep, Jozef Israelsplein, Hoendiep/Zijldiep en boomvervanging Amstelwijkweg (gedeeltelijk) uitgevoerd. Het reguliere groenonderhoud is conform de jaaropgave uitgevoerd met (meer kleur in groen, mechanische onkruidbestrijding, realisatie snoeiprogramma, reguliere boomvervanging etc)

Beheerslasten Groen Speelvoorzieningen


Rekening 2006

€ 6.487

€ 6.649

€ 572

€ 606


Risico’s Met name de kastanjebloedingsziekte en in minder mate andere boomziekten leveren op termijn een risico op. Voor de kastanjebloedingsziekte wordt sinds 2005 jaarlijks 2 maal een inspectieronde gehouden om het verloop van deze ziekte te monitoren. Voorts is bij beeldbepalende kastanjes gezorgd voor extra weerbaarheid door extra voeding te geven. Daarnaast leidt de Flora en Faunawet tot extra voorbereidingskosten. Voordat in delen van Dordrecht onderhoudsmaatregelen uitgevoerd worden dient bezien te worden of de voorgenomen maatregel op de gebruikelijke wijze uitgevoerd kan worden. Is er een beschermende diersoort aanwezig, dan dient het onderhoudsplan gewijzigd te worden. Een uitvoerings protocol inzake werken en de Flora en Faunawet is in voorbereiding.


Pagina 182 van 289

5.4

Financiering en treasury

In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot een transparant geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn onder andere risicobeheer (met name rente- en kredietrisico), de financieringspositie, het kasbeheer en de informatievoorziening.

5.4.1 Algemeen Treasury is het besturen en beheersen, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. Meer concreet gaat het om financiering van het beleid tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden, het te allen tijde zorgen voor voldoende liquide middelen, waarbij een tijdelijk overschot tegen een zo hoog mogelijk rendement wordt belegd, en het daarbij afdekken van met name rente- en kredietrisico’s. De treasuryfunctie heeft bij lagere overheden de laatste jaren sterk aan betekenis gewonnen, onder meer vanwege de inwerkingtreding van de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido) per 1 januari 2001, de ontwikkelingen op de Europese gelden kapitaalmarkt en de introductie van nieuwe financieringsinstrumenten. Met de komst van de Wet fido zijn voor de gemeentelijke treasuryfunctie duidelijker kaders geboden ten aanzien van risicobeheersing en transparantie. Risicobeheersing richt zich daarbij vooral op rente- en kredietrisico’s. Met betrekking tot renterisico’s zijn de fido-bepalingen er op gericht om te voorkomen dat de financiële situatie van een gemeente bovenmatig afhankelijk wordt van het renteniveau in één bepaald jaar. Dit kan mee-, maar natuurlijk ook tegenvallen. Deze onzekerheid vormt een risico. De Wet fido beoogt een goede spreiding van renterisico’s waardoor grote fluctuaties in rentelasten wordt voorkomen. Deze kunnen immers consequenties hebben voor de financiële positie van de gemeente. Aldus bevordert de Wet fido een solide financieringswijze bij openbare lichamen. De wet beoogt hiermee een bijdrage te leveren aan de uitstekende kredietwaardigheid van openbare lichamen op de (inter)nationale kapitaalmarkt. Kredietrisico’s worden beperkt door de eisen die de Wet fido stelt aan tegenpartijen en producten op de gelden kapitaalmarkten. Tegenpartijen dienen over een minimale kredietwaardigheid te beschikken in de A-categorie, een internationaal erkende standaard. Financiële producten dienen de garantie te bevatten dat aan het einde van de looptijd de hoofdsom nog intact is. Binnen de gemeente Dordrecht is de treasuryfunctie begin 2006 overgegaan van Stads Bestuurs Centrum naar Stafdiensten, één en ander met oogmerk om beter invulling te kunnen geven aan deze taak. Mede als gevolg van deze overgang zijn in 2006 een aantal belangrijke mijlpalen bereikt. Zo is medio 2006 een volledig geactualiseerd Treasury Statuut door de gemeenteraad vastgesteld. In dit statuut is het meerjarige treasury-beleidskader uitgewerkt in termen van doelstellingen, taken, activiteiten, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Op grond van dit statuut is ook een intern Treasury Comité in het leven


Pagina 183 van 289

geroepen, waarin periodiek de lopende zaken rond financiering en borgstellingen worden besproken. In het najaar van 2006 zijn de verwachte treasuryactiviteiten voor 2007 vertaald in een specifiek uitvoeringsprogramma: het Treasury Jaarplan 2007. Dit jaarplan is door het Treasury Comité aan het College van B en W aangeboden, die dit in december 2006 heeft vastgesteld. Andere belangrijke hoofdpunten binnen de uitvoering van het gemeentelijke treasurybeleid gedurende 2006 zijn: • Het in opdracht van op de Gemeenschappelijk Regeling Drechtsteden realiseren van een volledig eigen betalingsverkeerstructuur voor de GRD, met inbegrip van onderhandelingen over de condities en het regelen van alle benodigde contracten. • Het uitbreiden van de treasuryfunctie met een cashmanager. Dit is mede gebeurd op grond van aanbevelingen in het onderzoek inzake liquiditeitsbeheer dat is uitgevoerd als onderdeel van de begin 2006 afgeronde Brede Doorlichting. Hieruit was naar voren gekomen dat de formatieve omvang van de treasuryfunctie van Dordrecht, mede gelet op haar belegde vermogen, ten opzichte van vergelijkbare gemeenten sterk achterbleef met alle kwetsbaarheden en risico’s van dien. • Het adviseren rond en het opstellen van een collegevoorstel voor het verlengen van de gemeentelijke achtervangpositie in de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw tot 1 januari 2011 (vastgesteld in het College van B en W van december 2006). • Binnen het kader van het Treasurystatuut worden de mogelijkheden voor duurzaam beleggen bekeken. Zoals ook nadrukkelijk in het nieuwe statuut vastgelegd is de doelstelling van de gemeentelijke treasury- c.q. financieringsfunctie is dat deze uitsluitend de publieke taak dient en dat een prudent beleid gevoerd wordt binnen de kaders die zijn gesteld in de Wet fido.

5.4.2 Risicobeheer De relevante treasuryrisico’s worden in het algemeen onderscheiden in renterisico’s, kredietrisico’s, koersrisico’s en valutarisico’s. Koersrisico is in de huidige Dordtse financieringssituatie niet van toepassing komt omdat de gemeente Dordrecht geen aandelen in bezit heeft anders dan in het kader van de uitoefening van de publieke taak. Koersrisico’s zouden zich wel kunnen manifesteren ten aanzien van de obligaties die gemeente in bezit heeft, maar vanwege de gedragslijn om deze stukken tot aan de afloopdatum (expiratie) in bezit te houden wordt geen koersrisico gelopen. Ook is geen sprake van valutarisico omdat gemeenten op grond van bepalingen in de Wet fido geen transacties mogen doen in andere valuta dan Euro. Renterisico. Renterisico’s kunnen worden onderscheiden in het renterisico van de vlottende schuld (c.q. de kasgeldlimiet) en het renterisico van de vaste schuld (c.q. de renterisiconorm). 1) Renterisico vlottende schuld (kasgeldlimiet):


Pagina 184 van 289

De kasgeldlimiet is een monitorinstrument van de Wet fido waarmee beoordeeld wordt of de gemeentelijke vlottende schuldpositie niet bovenmatig wordt. De limiet wordt uitgedrukt in een wettelijk percentage van het begrotingstotaal. Indien deze limiet wordt overschreden dient de vlottende schuld te worden omgezet (in fido-termen: ‘geconsolideerd’) in een langlopende lening. Voor Dordrecht bedroeg de kasgeldlimiet voor het jaar 2006 circa € 33,5 miljoen. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van de kasgeldlimiet voor Dordrecht over 2006 weergegeven, één en ander zoals ook per kwartaal aan de Provincie Zuid-Holland gerapporteerd. Tabel 1

Kasgeldlimiet 2006 Bedragen * € 1.000,-

1) Berekening kasgeldlimiet 2006: Begrotingstotaal (lasten) Wettelijk percentage Kasgeldlimiet

394.320 8,5% 33.517

2) Kwartaalrapportages kasgeldlimiet 2006: 2e 3e 4e 1e kwartaal kwartaal kwartaal kwartaal 2006 2006 2006 2006 Gemiddelde vlottende schuld

5.736

2.066

1.852

2.277

Gem. vlottende middelen

5.619

12.879

26.661

10.689

-117

10.812

24.809

8.412

Kasgeldlimiet

33.517

33.517

33.517

33.517

Ruimte onder kasgeldlimiet

33.400

44.330

58.327

41.929

Gem. overschot vlott.midd

Uit dit overzicht blijkt dat de gemeente Dordrecht gedurende 2006 een structureel overschot aan vlottende middelen heeft gehad (in fido-terminologie: ‘ruimte onder de kasgeldlimiet’). De toets aan de kasgeldlimiet is vooral relevant indien, in tegenstelling tot de Dordtse situatie, sprake is van een schuldsituatie op de korte termijn. 2) Renterisico vaste schuld (renterisiconorm): Naast een fido-normering voor de korte termijn is er ook één die gericht is op lange termijn posities: de renterisiconorm. Een renterisico kan in principe worden gedefinieerd als het bedrag aan leningen dat in een bepaald jaar aan renteaanpassing onderhevig is. Dit bedrag bestaat uit het saldo van opgenomen en uitgezette lange leningen. In navolging van de handelwijze bij waarborgfondsen wordt door de Wet fido hieraan een limiet gesteld, namelijk 20% van de stand per 1 januari van de vaste schuld met een rentetypische looptijd groter of gelijk aan 1 jaar. Hiermee wordt een zodanige spreiding van lange leningen bevorderd dat geen overmatige afhankelijkheid bestaat het renteniveau in één bepaald jaar. In het navolgende schema wordt het renterisico over 2006 weergegeven:


Pagina 185 van 289

Tabel 2

Renterisiconorm 2006 Bedragen * € 1.000,-

Omschrijving

Bedrag

BEPALING RENTERISICO: 1a Renteherziening vaste schuld OG (opgenomen) 1b Renteherziening vaste schuld UG (uitgezet) 2 Netto renteherziening vaste schuld (1a - 1b)

0 0 0

3a Nieuw aangetrokken vaste schuld 3b Nieuw verstrekte langlopende geldleningen 4 Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b)

0 0 0

5 Betaalde aflossingen 6 Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7 Renterisico op vaste schuld (2 + 6)

8.838 0 0

CALCULATIE RENTERISICONORM: 8 Stand vaste schuld per 1 januari 9 Wettelijk percentage 10 Renterisiconorm (8 * 9) / 100

77.887 20% 15.577

TOETS RENTERISICONORM: 10 Renterisiconorm 7 Renterisico op vaste schuld 11 Ruimte (+) / Overschrijding (-); (10 - 7)

51.390 15.577 0 15.577

In 2006 zijn er geen renteaanpassingen geweest binnen de opgenomen- en uitgezette leningenportefeuilles. Ook zijn er geen nieuwe leningen opgenomen of verstrekt. Hiermee voldeed de gemeente Dordrecht per definitie aan de renterisiconorm. Kredietrisico. Kredietrisico’s kunnen zich op twee manieren manifesteren. Ten eerste is er het risico dat direct wordt gelopen uit hoofde van door de gemeente verstrekte leningen en uitgezette beleggingen. Ten tweede is een kredietrisico aan de orde ten aanzien van verstrekte gemeentegaranties (borgstellingen). Dit laatste kan worden omschreven als een indirect kredietrisico. 1) Kredietrisico op leningen en beleggingen: Door de gemeente Dordrecht zijn uit hoofde van haar publieke taak leningen (door)verstrekt en beleggingen gerealiseerd. Naast eventuele deelnemingen staan deze zaken staan onder de noemer financiële activa op de balans. De totale boekwaarde aan financiële activa van de gemeente Dordrecht bedroeg per eind 2006 € 214,5 miljoen en kan als volgt worden gespecificeerd:


Pagina 186 van 289

Tabel 3

Specificatie financiële activa gemeente Dordrecht Bedragen * € 1.000,-

Omschrijving

Boekwaarde per 31-dec2006

Deelnemingen (met een niet-speculatief karakter)

Overige uitzettingen

TOTAAL

Opmerking

19.819 Betreft aandelen NV Eneco, BV Gemeenschappelijk Bezit Evides, Netwerk NV, Bank Nederlandse Gemeenten, Waterbus, High Speed Ferry, ROM-D en GEM De Hoven BV. 194.663 (Door)verstrekte leningen en beleggingen. Zie tabel 4. 214.482

Bovenstaand totaalbedrag per eind 2006 betekent een afname van circa € 45 miljoen ten opzichte van 2005. Een nadere specificatie hiervan is te vinden in tabel 8 bij paragraaf 5.4.3. De in voorgaande tabel benoemde overige uitzettingen kunnen als volgt naar risicocategorie worden uitgesplitst: Tabel 4

Specificatie uitzettingen naar risicocategorie Bedragen * € 1.000,-

Boekwaarde per 31-dec-2006

Perc.

Gemeenten/provincies

0

0,0%

Overheidsbanken

0

0,0%

27.482

14,1%

Risicogroep

Woningcorporaties met garantie WSW Semi overheidsinstellingen

0

0,0%

Financiële instellingen (kredietkwaliteit A en hoger)

146.246

75,1%

Overige toegestane instellingen volgens treasurystatuut

20.935

10,8%

0

0,0%

194.663

100,0%

Niet-toegestane instellingen volgens treasurystatuut TOTAAL

2) Kredietrisico ten aanzien van gemeentegaranties (borgstellingen): Binnen de gemeente zijn een aantal organisaties, instellingen of verenigingen actief die activiteiten verzorgen welke in het verlengde liggen van de gemeentelijke publieke taak. In sommige gevallen kan dit met zich meebrengen dat de gemeente borg staat voor geldleningen die door dergelijke instellingen is opgenomen ter financiering van hun activiteiten. Bij borgstellingen kunnen de volgende twee hoofdvormen worden onderscheiden: • Directe borgstelling op basis van een collegebesluit;


Pagina 187 van 289

•

Tabel 5

Achtervangpositie in een waarborgfonds (indirecte borgstelling). De positie van gemeenten en/of Rijk in achtervang dient vooral de zekerheidsstructuur van een betreffend fonds. Hierdoor zijn geldgevers bereid tegen gunstiger condities (lees: minimale risico-opslag) leningen te verstrekken aan de aangesloten instellingen. Het aan deze borgstellingsvorm verbonden risicoprofiel is zeer beperkt. Stand borgstellingen per 31 december 2006 Bedragen * € 1 miljoen

Vorm

Bedrag

Directe borgstellingen

125,8

Achtervang (i.c. Waarborgfonds Sociale Woningbouw)

267,3

TOTAAL per 31 december 2006

393,1

Gedurende 2006 zijn geen nieuwe directe borgstellingen afgegeven. De afname van het bedrag aan directe borgstellingen gedurende 2006 met € 18 miljoen is het gevolg van reguliere aflossingen. Binnen de portefeuille aan directe borgstellingen is in 2006 veel aandacht besteed aan die van het Multifunctioneel Centrum Stadspolders (schuldrestant per eind 2006 in totaal € 5,1 miljoen), één en ander in verband met de vermogensontwikkeling van de geldnemende partij (ProNet Onroerend Goed BV). Het totaalbedrag aan leningen van in Dordrecht actieve woningcorporaties dat per eind 2006 door het WSW geborgd was betrof ruim € 534 miljoen. Omdat gemeenten en Rijk elk voor 50% in de achtervang zitten betekent dit voor de gemeente ruim € 267 miljoen. Verlenging achtervang WSW. De gemeente heeft in het verleden gekozen om haar WSWachtervangpositie in tijd te limiteren en wel zodanig dat elk nieuw college in de gelegenheid wordt gesteld het nut en noodzaak ervan te herijken. In verband met het aflopen van de lopende achtervangovereenkomst per 1 januari 2007 is deze herijking in het najaar van 2006 vanuit Treasury uitgevoerd. Deze herijking heeft in december 2006 geleid tot een collegebesluit waarbij de gemeentelijke achtervang is verlengd tot 1 januari 2011. Voor verdere specificatie mag worden verwezen naar de Staat van Gewaarborgde geldleningen op de CD-ROM.


Pagina 188 van 289

5.4.3

Financieringspositie

Financiering activa. De activa van de gemeente Dordrecht waren per begin 2006 als volgt gefinancierd: Tabel 6

Financieringspositie per 1-1-2006 Bedragen * € 1 miljoen

Omschrijving

Bedrag per 1-1-2006

Totale boekwaarde investeringen Vaste financieringsmiddelen: Reserves Voorzieningen Langlopende leningen

Financieringsoverschot

€ € €

€

626,2

497,7 82,5 51,4

Vindplaats Staat van activa

St. v. Reserves St. v. Voorzieningen St. v. Geldleningen €

631,6

€

5,4

Rente-omslag. De gemeente Dordrecht hanteert, zoals de meeste gemeenten, het principe van concernfinanciering. Dit betekent dat rentelasten op een indirecte wijze aan activa worden toegerekend. Voor deze toerekening wordt de renteomslagmethodiek toegepast. Door middel van deze methodiek wordt aan activa de gemiddelde rentekosten toegerekend die voortvloeien uit de leningen of eigen middelen waarmee zij zijn gefinancierd. Conform de begroting bedroeg het voor 2006 vastgestelde renteomslagpercentage 4%. Op reserves werd in 2006 2,5% bijgeschreven als inflatiecorrectie. De renteomslagberekening over 2006 leidde tot een onttrekking van € 1,8 miljoen uit de Rentereserve. Daarnaast is aan de Rentereserve een bedrag van € 4,9 miljoen onttrokken, hetgeen conform de begroting 2006 ten gunste van de exploitatie is gebracht. Op 31 december 2006 had de Rentereserve, welk geplafonneerd is op een niveau van € 5 miljoen, een omvang van € 3,8 miljoen. Voor wat betreft de werkelijke rentekosten wordt verwezen naar de beheersrekening met bijlagen (Berekening rente-omslag). Leningenportefeuille (opgenomen/OG). Er zijn gedurende 2006 geen nieuwe leningen opgenomen


Pagina 189 van 289

Tabel 7

Mutaties OG-leningenportefeuille gedurende 2006 Bedragen * € 1.000,-

Bedrag

Gemidd. rente

51.390

5,36%

0

-

-8.838

-

Vervroegde aflossingen

0

-

Rente-aanpassing (oud percentage)

0

-

Rente-aanpassing (nieuw percentage)

0

-

42.551

4,97%

Stand per 1 januari 2006 Nieuwe leningen Reguliere aflossingen


Van de reguliere aflossingen, totaal € 8,8 miljoen, had € 6,8 miljoen betrekking op aflopende en relatief hoogrentende fixe-leningen. Eén en ander heeft tot gevolg dat het gemiddelde renteniveau van de leningen eind 2006 0,4% lager was dan aan het begin van het jaar. Uitzettingen (leningen UG, beleggingen) In 2006 zijn geen geldleningen verstrekt of nadere beleggingen gedaan. Op de verstrekte leningen is gedurende 2006 € 13 miljoen afgelost, waarvan € 12 miljoen door woningcorporaties. In dit laatste bedrag zit € 4,2 miljoen aan vervroegde aflossing begrepen. Binnen de beleggingsportefeuille van de gemeente Dordrecht viel gedurende 2006 ruim € 32 miljoen vrij, bestaande uit: • Vrijval derde, tevens laatste tranche van € 13,6 miljoen van de belegging in een garantieproduct. • Verkoop van participaties van het BNG Obligatiefonds € 12,7 miljoen. • Expiratie van een vastrentende belegging ten bedrage van € 6 miljoen. Zie ook onderstaande tabel. Deze vrijgevallen middelen zijn in 2006 vooral aangewend om te voorzien in de financieringsbehoefte vanuit de exploitatie en vanuit investeringsprojecten.


Pagina 190 van 289

Tabel 8

Mutaties in uitzettingen- en beleggingsportefeuille gedurende 2006 Bedragen * € 1.000,Bedrag

Stand per 1 januari 2006

240.094

Nieuwe uitzettingen (leningen, beleggingen)

26

Overige uitbreidingen

48

Vrijval beleggingen

-32.006

Reguliere aflossingen

-8.873

Vervroegde aflossingen

-4.230

Afschrijvingen

-396


194.663

Laatstgenoemd bedrag komt weer overeen met het bedrag zoals hiervoor is gespecificeerd in tabel 4 bij kredietrisico’s.

5.4.4 Kasmanagement Gedurende 2006 hebben zich zowel situaties van overliquiditeit (tijdelijk overtollige middelen) voorgedaan als situaties van tekorten in rekening courant. Overtollige middelen werden in de vorm van deposito’s op de geldmarkt belegd bij tegenpartijen die voldoen aan de fidoeisen. Tijdelijke tekorten werden aangezuiverd met kasgeldleningen, omdat daarover minder rente hoeft te worden betaald dan wanneer de schuld in de vorm van een debetstand op de gemeentelijke bankrekening zou worden aangehouden. Tabel 9

Overzicht geldmarktoperaties 2006 Gemiddelden per transactie Aantal transacties

Aantal dagen

Bedrag

Rente-%

Uitgezette deposito's

13

40

€ 6.900.000

2,71%

Opgenomen kasgeldleningen

13

5

€ 10.500.000

2,68%

Omschrijving

Uit bovenstaande tabel blijkt dat over uitgezet geld gemiddeld een hogere vergoeding is ontvangen dan betaald is over opgenomen middelen. Op het eerste gezicht lijkt dit tegenstrijdig. Het zwaartepunt van de opgenomen kasgeldleningen lag echter in de eerste twee maanden van 2006, waarin de korte rente substantieel lager was dan aan het eind van 2006, één en ander zoals blijkt uit onderstaande tabel.


Pagina 191 van 289

Tabel 10

Verloop renteniveaus gedurende 2006 Euribor 3 mnd

Rente 10 jaar (Euro IRS)

Spreiding

1 januari 2006

2,49%

3,48%

0,99%

1 april 2006

2,82%

3,98%

1,16%

1 juli 2006

3,06%

4,29%

1,24%

1 oktober 2006

3,42%

3,98%

0,56%

31 december 2006

3,73%

4,18%

0,46%

Gemiddelden 2006

3,10%

3,98%

Datum

Gedurende 2006 zijn zowel de lange als korte rente opgelopen. Opvallend daarbij was dat de korte rente, vooral onder invloed van aanpassingen door de Europese Centrale Bank, veel sterker is gestegen dan de lange rente. De korte rente steeg gedurende 2006 met ruim 1,2% terwijl de lange rente slechts met circa 0,7% opliep. De ECB achtte aanpassingen van de korte rente noodzakelijk om het gevaar van inflatie te beteugelen. De consensus in de renteverwachtingen gaat uit van een lichte verdere oploop van de rente in de komende jaren. Dit betekent dat toekomstig op te nemen financiering enigszins duurder zal worden, maar ook dat met toekomstige beleggingen hogere rendementen kunnen worden gerealiseerd. Met het uitbreiden van de capaciteit voor de gemeentelijke treasuryfunctie, zoals eind 2006 heeft plaatsgevonden, zal extra energie worden gestoken in het actualiseren van de financieringsbehoefte c.q. capaciteit om middelen uit te zetten.

5.4.5

Informatievoorziening

De informatiestromen rond treasury kunnen een intern of extern karakter hebben. Intern is ten behoeve van het overleg in het Treasury Comité inzicht gegeven in de gemeentelijke posities op de gelden kapitaalmarkt en de relevante renteontwikkelingen. Externe informatievoorziening bestond in 2006 voornamelijk uit de door de Wet fido voorgeschreven kwartaalrapportage aan de Provincie Zuid-Holland inzake de liquiditeitspositie in relatie tot de kasgeldlimiet. Met ingang van 2006 neemt Dordrecht structureel deel aan het periodieke overleg van treasurers van 100.000+ gemeenten (collegiale informatieuitwisseling). Voorts is vanuit Treasury gedurende 2006 intensief contact onderhouden met geldverstrekkende en bemiddelende partijen op de gelden kapitaalmarkten. Deze contacten waren gericht op ontwikkelingen op de financiële markten (bijv. renteniveaus kredietwaardigheden van tegenpartijen).


Pagina 192 van 289

5.5

Bedrijfsvoering

5.5.1 Inleiding In deze paragraaf zullen de volgende thema’s ten aanzien van de bedrijfsvoering worden besproken. Innovaties en organisatieontwikkelingen Niet alleen lokaal maar zeker in regionaal verband hebben innovaties een grote vlucht genomen. Om de inhoudelijke ambities van de stad te kunnen realiseren is het permanente proces van organisatieontwikkeling vooral gericht op herpositionering van de organisatie in de diverse ketens. Een korte uiteenzetting van de innovaties en ontwikkelingen treft u aan in 5.5.2 Flexibilisering. Met behulp van de pijlers HRM, huisvesting en ICT, is een flinke stap voorwaarts gemaakt met het flexibiliseren van de organisatie. Er is daarbij veel aandacht geweest voor de kwalitatieve ontwikkeling van de organisatie. Dit onderwerp wordt besproken in 5.5.3 Verder wordt er in paragraaf 5.5.4 aandacht besteed aan de in 2006 gevoerde communicatie en in paragraaf 5.5.5 wordt opgesomd wat er op het gebied van juridische zaken is gedaan. Versterking Sturing, Control en Beheer. Een andere hoofdlijn in de bedrijfsvoering van 2006 is het op orde krijgen en houden van de control en het beheer. Met het in 2005 gestarte programma Versterking van de Sturing, Control en Beheer is dit onderwerp hoog op de agenda geweest. Dit komt aan de orde in 5.5.6. Tenslotte treft u in 5.5.7 de Personele Kengetallen aan. De reden voor opname ervan in het jaarverslag 2006 is het feit dat er geen afzonderlijk sociaal jaarverslag wordt gemaakt.

5.5.2

Innovatie en organisatieontwikkelingen

De ontwikkeling van de organisatie van onze gemeente wordt in de begroting 2006 beschreven als een permanent proces. In de loop van dit jaar is daarover een organisatievisie opgesteld met de titel ‘Een gemeente op maat’. Een groot aantal lopende en voorgenomen verbeterinspanningen op gebied van structuur, cultuur en processen wordt daarin toegelicht in het perspectief van de Dordtse ambitie om zich te ontwikkelen tot een flexibele netwerkorganisatie. De organisatie heeft zich ingezet om die verbeterinspanningen tot een succes te maken. Hieronder volgt een selectie van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van ¾ ¾ ¾


de Structuur, de Cultuur en de Processen.

Pagina 193 van 289

-

-

-

-

-


Belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de Structuur In 2006 werd doorgewerkt aan een aantal structuur aanpassingen die voortvloeien uit de keuze van voorgaande jaren voor een sectoraal organisatiemodel en zijn er de volgende belangrijke stappen gezet op het gebied van de regionalisering. In 2006 is een besluit genomen over de inrichting van de topstructuur. Een beweging die in eerdere stukken was aangekondigd heeft in 2006 zijn beslag gekregen met de afschaffing van de Algemene Directie en de instelling van de Directieraad Dordrecht (DRD). De integrale verantwoordelijkheid van het topmanagement voor het functioneren van de gemeente als geheel wordt daarmee vorm gegeven. Het SBC is in een duidelijkere rol terecht gekomen en kan zich daarom beter profileren als concernstaf. Het proces van de vorming van de sectoren Maatschappelijke Ontwikkeling (MO) en Stadsbeheer (SB) is formeel afgerond. Vijf onderdelen van de Dordtse organisatie hebben zich in 2006 voorbereid op hun overgang naar de regio. Het betreft de Sociale Dienst, Bureau Leerplicht, het Ingenieursbureau, de Brandweer en de integrale vergunningverlening en handhaving van Bouw- en woningtoezicht. Besluitvorming hierover is afgerond en per januari 2007 grotendeels geëffectueerd. Voor de overgang van Stafdiensten naar een regionaal shared servicecenter is besluitvorming vergaand voorbereid. Tegen de achtergrond van die bewegingen werd beschreven welke sturingsarrangementen in de relatie met de regio moeten worden toegepast. Daarbij gaat het erom op Dordt’s en op regionaal niveau te kunnen profiteren van de schaalsprong die hiermee mogelijk wordt gemaakt op gebied van beleidsinhoud, van uitvoering en van bedrijfsvoering. De beschrijving van sturingsrelaties is gaan leven onder de naam ‘gemeentelijke contramal’. De vormgeving van de Drechtsteden kent naast de bestuurlijke en organisatorische ook een juridische component. Er is veel werk verzet om tal van vormgevingsvragen ook in juridische zin van een oplossing te voorzien. Het meest in het oog springt de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden. Daarnaast moesten convenanten en verordeningen worden opgesteld of aangepast omdat een voorheen gemeentelijke activiteit in 2007 onder de verantwoordelijkheid van een andere rechtspersoon wordt uitgevoerd. Belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de Cultuur Er is in 2006 (opnieuw) gewerkt aan de zichtbaarheid van twee belangrijke waarden. Voor een deel komt dat tot uitdrukking in de procesverbeteringen die in gang zijn gezet, maar het is goed om ze hier expliciet te noemen. Enerzijds gaat het om de ruimte voor innovatie en de uitdaging aan iedereen om daaraan bij te dragen. Anderzijds is er het belang van zorgvuldig beheer, risicobeheersing en het vermogen om verantwoording af te leggen. In 2006 zijn onder verantwoordelijkheid van de stuurgroep Lerende Organisatie twee prijsvragen georganiseerd in het kader van ideeënmanagement. Het plan om opleidingen te organiseren vanuit een herkenbaarder Dordts perspectief heeft vorm gekregen in de opzet van de Dordtse School die in 2007 gaat draaien. De intentie om met de leidinggevenden de managementagenda voor Dordrecht te definiëren is uitgewerkt in twee leiderschapsdagen. In het eerste kwartaal van 2006 verscheen een interne rapportage over de Brede Doorlichting met suggesties op gebied van uniformering, standaardisering en flexibilisering. In de loop van het jaar zijn ze

Pagina 194 van 289

op een constructieve manier vertaald in een programma Bedrijfsvoering dat in 2007 en 2008 zal worden uitgevoerd. Op het terrein van Kwaliteit heeft het opstellen van de strategische visie op Kwaliteit vertraging opgelopen wegens het ontstaan van vacatures. In 2007 zal een meerjarenvisie op Kwaliteit tot 2010 worden opgesteld. Gedurende geheel 2006 is het Handvest Publieke Dienstverlening in praktijk gebracht en gemonitord. Daarnaast werd ook de interne Monitor Dagelijkse Kwaliteit gehandhaafd. In het najaar heeft dit geresulteerd in een evaluatie van de servicenormen en integratie van de inen externe monitor. Daarbij zijn tevens enkele normen aangescherpt. Vanaf januari 2007 is de nieuwe set servicenormen van kracht. In 2006 zijn door de sectoren wederom diverse kwaliteitsmetingen (MTO’s en KTO’s) uitgevoerd. In 2007 worden opnieuw instrumenten ingezet die de kwaliteit van de organisatie meten en leiden tot verbetervoorstellen: ¾ Positiebepalingen op grond van het INK-managementmodel ¾ (Herhaal)onderzoeken naar klanttevredenheid ¾ Onderzoeken naar medewerkertevredenheid ¾ Monitoren ¾ Benchmarks ¾ Audits.

-


Belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de Processen In 2006 zijn belangrijke stappen gezet met de volgende ondersteunende en randvoorwaardelijke processen. Het algemene streven is er op gericht geweest om in aansluiting op de centralisatiebeweging van de afgelopen jaren nu voordeel te halen uit standaardisering van werkprocessen, human resource management, ICT ontwikkeling en flexibilisering van de huisvesting. De gemeentelijke spelregels rond huisvesting zijn opnieuw gedefinieerd en vastgelegd in een rolverdeling tussen eigenaar, beheerder en gebruiker. Zie verder paragraaf 5.5.3.3. De zorgvuldige toepassing van inspraak en besluitvorming over organisatieveranderingen zijn geborgd met de vaststelling van het protocol organisatieveranderingen. In het functiewaarderingsproject zijn de beschrijvingen zodanig gestandaardiseerd dat het aantal functiefamilies kon worden teruggebracht naar twaalf. Het project is vrijwel voltooid. Het programma Versterking Sturing, Control en Beheer is in 2006 voortgezet en heeft onder andere geresulteerd in de professionalisering van het beheer van de gemeentelijke ICT-voorzieningen, tot een betere P&C-cyclus en tot een steviger borging van de rechtmatigheid van gemeentelijk handelen. En met name de aandacht voor het vastleggen van processen in de Administratieve Organisatie hebben gezorgd voor een substantiële verbeterslag (zie ook onder “Versterking sturing, Control en beheer”) waardoor de organisatie een stap richting Netwerkorganisatie (INK model fase IV) heeft gemaakt.

Pagina 195 van 289

5.5.3 De Pijlers Het beleid van de gemeente wordt ondersteund met de pijlers HRM, ICT en Huisvesting. In deze paragraaf zullen de in 2006 verrichte activiteiten op deze terreinen worden besproken. 5.5.3.1. Human Resource Management Wendbaarheid en flexibiliteit van de organisatie wordt in belangrijke mate bepaald door de mate van flexibiliteit van medewerkers. In dat kader is in 2006 verder gewerkt aan versterken en waar nodig uitbouwen van het mobiliteitsbeleid. In dat perspectief heeft ook de ontwikkeling van “goed werkgeverschap” prioriteit gekregen. De kern daarvan is dat Dordrecht hoge eisen stelt aan de flexibiliteit en inzetbaarheid maar dat medewerkers ook kunnen rekenen op een werkgever die actief ontwikkelingen stimuleert, die ondersteunt en inspireert en die in alle opzichten zorgvuldig en betrouwbaar optreedt. Hieronder wordt de voortgang in de realisatie van de in de begroting opgesomde HRM-doelstellingen weergegeven. 1. Mobiliteitsbeleid In 2006 kon een groot deel van de gewenste personele bewegingen ondersteund worden vanuit het in 2004 ontwikkelde sociaal statuut, het flankerend beleid en instrumentarium. In 2006 is het ontwikkelde mobiliteitsbeleid onverkort van kracht gebleven; niet alleen kunnen medewerkers zich voortdurend ontwikkelen, ook de organisatie is gebaat bij medewerkers die diverse hoeken van de organisatie kennen en breed inzetbaar zijn. Tevens is het mobiliteitsbeleid ingezet als vangnet voor medewerkers die betrokken waren bij organisatiewijzigingen. Hiertoe werd één gezamenlijk regionaal sociaal statuut en regionaal wervingsbeleid ontwikkeld en goedgekeurd. De organisatorische veranderingen werden met voornoemd beleid en de beschikbare instrumenten (sociaal beleid, mobiliteitsinstrumenten) in voldoende mate ondersteund. De uitvoering vraagt van managers en medewerkers sectoren organisatieoverstijgend denken en handelen. Als gevolg van de Drechtstedelijke samenwerking en het Sociaal Statuut werd het Dordtse mobiliteitsbureau naar regionaal niveau getild en werd het Regionaal Loopbaan Centrum ingericht. De boventalligen van de Sociale Dienst Drechtsteden werden grotendeels bemiddeld. Het aantal interne bewegingen bedroeg 62 in 2006. 2. Functiewaarderingssysteem In 2006 is ter ondersteuning van de flexibele netwerkorganisatie een nieuw en overzichtelijk functiebouwwerk ingericht. De implementatie is eind 2006 ingezet waarbij de medewerkers een besluit hebben ontvangen omtrent het wijzigen van zijn of haar functie. Begin 2007 wordt de implementatie afgerond en zal gestart worden met een inhaalslag voor wat betreft het achterstallig onderhoud van het functiegebouw naar aanleiding van het moratorium. In de nieuwe systematiek is sprake van minder functies. Er is een functiebouwwerk gecreeerd met reguliere en minder structuurgebonden functies. In de beschrijvingen en waarderingen is uitgewerkt dat de organisatie steeds meer projectmatig en programmamatig werkt in netwerken. Het werken en denken in termen van rollen en competenties wordt door het


Pagina 196 van 289

nieuwe stelsel ondersteund. Passend in een cultuur van het elkaar aanspreken op resultaten en weten waar je aan toe bent, blijft het houden van waarderingsgesprekken van primair belang. Daarom is in 2006 de bestaande systematiek van het houden van waarderingsgesprekken aangepast aan de ontwikkelingen rondom het functiebouwwerk. Ook zijn de aanbevelingen zoals verwoord in de medio 2005 door het SGB gehouden evaluatie meegenomen in de herziening. Het in kaart brengen van uitstroomredenen is vorm gegeven door het ontwikkelen van een systematische wijze van het verzamelen van exitinformatie en het plan om exitgesprekken en exitenquêtes in te voeren. De notities omtrent waarderings- en exitgesprekken worden begin 2007 ter besluitvorming aangeboden. 3. Kennis- en leerstrategie De Startnotitie Kennis & Leerstrategie en het bijbehorende actieplan uit 2005 hebben in 2006 geleid tot het uitwerken van een aantal op kennisdeling gerichte activiteiten die concernbreed zijn aangeboden. Met deze initiatieven is een bijdrage geleverd aan de permanente ontwikkeling van de organisatie naar een slagvaardige en lerende netwerkorganisatie: - Het samenbrengen van interne opleidingsinitiatieven zoals Basisleergang management Dordrecht (BMD), Dordtse Aanpak en Leiderschapstraject in de Dordtse School. De gehele Dordtse organisatie behoort daarbij tot de doelgroep. Begin 2007 zal de Dordtse School van start gaan, zij het nog voor een beperkt aantal medewerkers. In de loop van 2007 wordt het curriculum uitgebreid. - Het aanspreken van creativiteit van alle medewerkers door middel van ideeënprijsvragen. In het najaar van 2006 is een tweede prijsvraag georganiseerd. Deze heeft geresulteerd in 25 ideeën. De prijsvraag werd ondersteund met een aantal redelijk goed bezochte sessies in Creatief Denken. Het winnende idee van de prijsvraag najaar 2006 werd bekendgemaakt tijdens de nieuwjaarsreceptie 2007 en betrof het aanpassen van debiteurenformulieren ten behoeve van een snellere verwerking. - Ook landelijk werd het Dordtse initiatief tot Ideeënmanagement gezien en gewaardeerd: het A+O fonds gemeenten kende Dordrecht de eerste prijs toe in een prijsvraag rond het thema Werk en de Toekomst. Deze toekenning heeft geresulteerd in een toegenomen belangstelling vanuit diverse gemeenten. - Een inventariserend onderzoek is gestart naar de behoeften van sectorhoofden op het gebied van Human Resource Management. Tegen het licht van de organisatieopgaven in de komende jaren (inhoudelijk en qua bemensing) zal dit een beeld opleveren dat wellicht zal leiden tot aanpassingen in HR-beleid. In 2007 wordt dit onderzoek voltooid. 4. Medezeggenschap Net als in 2005 kan gezegd worden dat er in 2006 een groot aantal ontwikkelingen in de organisatie aan de orde was en er dus een grote druk lag op de ondernemingsraden en centrale ondernemingsraad. In 2006 was de medezeggenschap intensief betrokken bij belangrijke projecten, zoals de vorming van de Sociale Dienst Drechtsteden, de vorming van Ingenieursbureau Drechtsteden, de ontwikkeling van het Sportbedrijf en de Sportboulevard, de vorming van de afdeling IPM, de vorming van de sector Maatschappelijke ontwikkeling en de omvorming van de sector Stadswerken tot de sector Stadsbeheer.


Pagina 197 van 289

De invoering van het huisvestingsconcept “Perfekt!” heeft eveneens de intensieve aandacht van de Centrale Ondernemingsraad gehad. Om deze, vaak ingewikkelde, processen zo goed mogelijk te laten verlopen is er in 2006 een “Protocol Organisatieontwikkeling, handleiding voor organisatieverandering” vastgesteld. De positie van de medezeggenschap komt hierin ruim aan bod. Heldere afspraken over de medezeggenschap bij belangrijke wijzingen in de organisatie, moeten bijdragen aan een goede betrokkenheid van de (centrale) ondernemingsraden en de medewerkers. De toename van de regionale samenwerking én de groei van de organisatie van de GR Drechtsteden heeft consequenties voor de medezeggenschap. In 2006 is de medezeggenschap binnen de Drechtsteden ingericht en is de regionale samenwerking van de ondernemingsraden vormgegeven. De Centrale Ondernemingsraad in Dordrecht is kleiner geworden door het vertrek van de collega’s van de Sociale Dienst, het Ingenieursbureau en de Brandweer. 5. Gezondheidsmanagement Het gezondheidsmanagement 2002-2004 heeft de afgelopen jaren positieve resultaten opgeleverd. Het nieuwe gezondheidsmanagement voor de periode 2005-2007 is daarom slechts op een beperkt aantal punten bijgesteld. Het betreft het nog verder terugdringen van het verzuim (streefcijfer van 7,5 naar 7%), het uitvoering geven aan de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen en het ondersteunen van leidinggevenden bij de uitvoering van arbo-taken. In 2005 kwam het ziekteverzuim op 6,3 % uit. In 2006 is toen feitelijk de 7 %doelstelling losgelaten en is 6,8% de doelstelling geworden. Het in 2002 ontwikkelde gezondheidsmanagement was behoudens eerder genoemde aandachtspunten in 2006 onverkort van kracht en wierp wederom zijn vruchten af. Mede als gevolg van een scala aan (bewustwordings)activiteiten door de arbodienst, P&O, de leidinggevenden en de medewerkers kon het brutoverzuimcijfer verder worden teruggebracht: van 6.3% naar 5.8%. Het netto percentage (zonder zwangerschapsverlof) zakte zelfs tot 5.15%. De verdeling van de daling betrof vrijwel alle sectoren. Ook het aantal langdurig zieken (> 6 weken) verminderde fors: van 54 naar 36 medewerkers in de loop van 2006. Medewerkers die langer dan een jaar ziek zijn, zijn nog slechts 6 in getal (2005: 12). Hoogte ziekteverzuim ten opzichte van doelstelling 2001-2006 in procenten 9,3

8,7

9,3

7,5

2001

8,4 7,2

2002

2003

Ziekteverzuim


7,3 7,5

2004

6,3 6,8

2005

6,8 5,8

2006

Doelstelling

Pagina 198 van 289

6. Diversiteit Met de wens van de organisatie beter in te kunnen spelen op maatschappelijke ontwikkelingen en het toenemen van de krapte op de arbeidsmarkt krijgt het diversiteitsdenken een actuele impuls. Het is wenselijk dat oudere medewerkers duurzamer inzetbaar zijn, dat jonge (allochtone) mensen plek vinden op de arbeidsmarkt en dat vrouwen worden gestimuleerd uitgebreider deel te nemen aan het arbeidsproces. Ook in 2006 zijn verkenningen gedaan rondom diversiteitsbeleid. Ook wordt het thema onder de aandacht gebracht in de nieuwe systematiek voor wat betreft het voeren van waarderingsesprekken. In Dordrecht wordt dit denken neergelegd in de nota diversiteitsbeleid, die in 2007 ter besluitvorming wordt voorgelegd. Stagebeleid Een belangrijk onderwerp binnen diversiteit is het aantrekken van jonge medewerkers en het vormgeven van goed werkgeverschap in de stad door het aantrekken van stagiairs in onze organisatie. In juli van 2006 waren al 75 stagiaires werkzaam binnen Dordrecht. In het najaar van 2006 stelde de organisatie meer dan 100 werkervaringsplaatsen beschikbaar. Aan het eind van het jaar waren er 64 ingevuld en ongeveer even zoveel nog beschikbaar. Er bestaat een discrepantie tussen het aanbod van (V)MBO-ers en de beperkte vraag in de organisatie. Het totale aantal stagiairs dat in 2006 in onze organisatie ervaring opdeed was 157. 7. Wet Topinkomens De wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt) regelt dat elke instelling die overwegend uit publieke middelen is gefinancierd, jaarlijks per individuele functionaris moet publiceren, indien dit inkomen uitgaat boven dat van de Minister. Het gaat hier om het belastbare jaarloon* 1 plus de voorzieningen voor beloning op termijn. Op dit moment is dat een bedrag van €171.000. In Dordrecht zijn geen ambtenaren die een belastbaar jaarloon hebben dat hoger is dan het in de wet bedoelde. Omdat het echter voorkomt dat er bij ontslag éénmalig een regeling wordt getroffen om aanvullingen op het toekomstige inkomen mogelijk te maken (de zogenaamde voorzieningen voor beloning betaalbaar op termijn) kan het mogelijk zijn dat medewerkers in een verslagjaar boven het normbedrag uitkomen. Dergelijke regelingen worden overigens altijd in het dienstbelang getroffen. In onderstaande tabel betreft het allemaal ontslagregelingen. De eenmalige regeling, die ervoor zorgt dat het normbedrag wordt overschreden moet worden afgewogen tegen de besparingen die het gevolg zijn van de genoemde regelingen. In de twee navolgende gevallen gaat het derhalve om ¾ ¾

een structurele besparing op de personeelskosten (exploitatie) compensatieregelingen ten behoeve van de FPU

1

* het toegekende jaarsalaris, de toelagen en al de overige vergoedingen en verstrekkingen die op grond van de bepalingen in de wet LB aan de loonbelasting zijn onderworpen.


Pagina 199 van 289

Informatie ex artikel 6 Duur van het Dienstverband

Belastbaar Jaarloon*

Eénmalig bedrag Jaarschijf

Totaal

Jaar

Functie

2006

Programmadirecteur

01-01-2006 tot 31-03-2006

€ 46.580

€ 186.000

€232.580

2006

Mdw Flexpool

01-01-2006 tot 30-04-2006

€ 22.791

€ 219.600

€ 242.391

Het éénmalige bedrag in de vorenstaande tabel veroorzaakt in alle gevallen de overschrijding van het normbedrag.

5.5.3.2 ICT Verbetering ICT beheer Het project ICT-beheer heeft de ICT basis van onze gemeente enorm versterkt. Zeker nu de inzet van ICT steeds belangrijker wordt bij de uitvoering van al onze processen is het noodzakelijk de waarborgen rondom bedrijfszekerheid van ICT goed op orde te hebben. De benodigde kaders rondom bedrijfszekerheid, schaalbaarheid en rechtmatigheid zijn opgeleverd. En om deze kaders in te voeren is een actieplan opgesteld. Het grootste deel van de maatregelen die in dit actieplan beschreven staan, heeft betrekking op de ICT - infrastructuur en de autorisaties in systemen. De maatregelen met de hoogste prioriteit, zoals het invoeren van een spamfilter zijn reeds ingevoerd. Maar omdat onze ICT – infrastructuur toch aan vervanging toe was, worden de overige, minder risicovolle maatregelen, gelijktijdig met de geplande vernieuwing van de ICT – infrastructuur ingevoerd (via het Technisch Beleids Plan, dat in november 2006 door de Raad is vastgesteld). ICT ICT is als belangrijke pijler steeds meer een bepalende factor in het kader van organisatieontwikkeling en innovaties. Zonder state of the art inzet van ICT wordt het realiseren van E-dienstverlening, van strakkere bedrijfsvoering, van een “Andere Overheid’, het terugdringen van administratieve lasten en het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening moeilijk. Om de uitvoering van ICT projecten zo effectief en efficiënt mogelijk te laten geschieden, vindt deze al twee jaar plaats op basis van één gemeentebreed I-plan. Op deze manier zijn we in staat alle ontwikkelingen op concern niveau in beeld te houden en de samenhang te bewaren. Mozaiek Door Mozaiek zijn wij in staat werkprocessen te digitaliseren, waardoor we sneller, efficiënter en effectiever kunnen (samen) werken. Bovendien biedt Mozaiek de mogelijkheid om digitale dossiers bij of in de desbetreffende processen op te bergen, waardoor de transparantie enorm toeneemt. In ruim drie jaar is het systeem stap voor stap gebouwd en gelijktijdig bij diverse onderdelen van onze gemeente ingevoerd. De totale invoering van het systeem zal op deze manier ongeveer 5 jaar in beslag nemen.


Pagina 200 van 289

De organisatie heeft de wens uitgesproken om de invoering van Mozaiek te versnellen. Het huidige tempo waarop Mozaiek is ontwikkeld en en nu wordt ingevoerd zal moeten worden versneld om onze ambities en de verwachtingen van de samenleving bij te kunnen houden. Het gebruik van Mozaiek is op dit moment nog niet zo efficiënt als verwacht zou mogen worden. Dit heeft vooral te maken met het nog ontbreken van koppelingen tussen Mozaiek en de Back Office systemen De belangrijkste resultaten in 2006 zijn: Nieuwe website: De gemeentelijke website, www.dordrecht.nl, staat landelijk aan de top. Op de continue monitor van advies.overheid.nl bekleedt Dordrecht al geruime tijd de eerste plaats. Toch dateerde de gemeentelijke site alweer uit 2002. Hoog tijd voor vernieuwing dus. Op 1 februari 2007 is de nieuwe website van de gemeente Dordrecht officieel in gebruik genomen. De site kreeg een compleet nieuw uiterlijk met een structuur die overzichtelijker is. ¾ Het verbeteren, herontwerpen en digitaliseren van bedrijfsprocessen In 2006 is het systeem dat digitale werkwijze ondersteunt:‘Mozaiek’ verder verbeterd. Bovendien is het gebruik van Mozaiek binnen de organisatie verder toegenomen. Het systeem wordt op dit moment gebruikt bij: ¾ PM, MO, SO, SBC en Burgerzaken in het kader van Perfekt! ¾ De afdelingen Belastingen, Toezicht en OOV. Hier wordt de inkomende post digitaal in Mozaiek verwerkt. ¾ In het kader van het innovatieproject ‘Vergunningverlening en Handhaving’ zijn op dit moment de evenementenvergunningen, de Drank& Horeca en APV en de bouwvergunningen in Mozaiek ondergebracht. ¾ Het verbeteren van de klantgerichtheid en de dienstverlening: ook in 2006 is waar nodig verbeterd aan de dienstverlening via onze website. De aanvragers van een vergunning krijgen nu via “mijn loket” of via www.dordrecht.nl/zaakinfo informatie over de voortgang van hun aanvraag. Openbare informatie over nieuwe zaken en genomen besluiten staan ook op internet. Deze informatie is raadpleegbaar via het vergunningenportaal op www.dordrecht.nl. ¾

5.5.3.3. Huisvesting De gemeentelijke spelregels rond huisvesting zijn opnieuw gedefinieerd en vastgelegd in een rolverdeling tussen eigenaar, beheerder en gebruiker. In dit verband heeft de concentratie van de eigenaarrol voor al het gemeentelijk vastgoed in het nieuw opgerichte Vastgoedbedrijf een belangrijke ordenende werking. Daarnaast is een daadwerkelijk begin gemaakt met de invoering van het flexibele huisvestingsconcept Perfekt!, waardoor flexwerken mogelijk wordt. Het concept richt zich op het verbeteren van de klantgerichtheid van de gemeente, het digitaliseren van de informatiestromen, het efficiënt omgaan met de beschikbare ruimten en werkplekken en het realiseren van een inspirerende werkomgeving voor medewerkers. Het wordt Perfekt! is de afkorting voor Personeel En Ruimte Flexibel: Elke Klant Tevreden? De sectoren MO en SO zijn in het najaar verhuisd naar de flexibele werkomgeving. 5.5.4 Communicatie In 2006 is gewerkt aan een vernieuwd beleidskader voor de communicatie van de gemeente in deze collegeperiode. Begin 2007 wordt dit afgerond. Het Meerjarenbeleidsprogramma 2006-2010 is de leidraad


Pagina 201 van 289

voor dit vernieuwde kader. Vooruitlopend op de vaststelling van dit kader is de synergie tussen bestuurs- en beleidscommunicatie aan het eind van 2006 versterkt door iedere wethouder te laten ondersteunen door een bestuursvoorlichter die ook een deel van zijn tijd besteedt aan beleidscommunicatie. Hierdoor ontstaat een betere stroomlijning van de werkzaamheden. In 2006 is een herziene versie van het handboek representatie verschenen, waarin de actuele werkwijze van representatie is vastgelegd. Het aanbod van relatiegeschenken is gedigitaliseerd en wordt nu geleverd via het serviceplein. Verder is er een campagne gevoerd rond de gemeenteraadsverkiezingen, waarbij de oproep was om te gaan stemmen. Er is in 2006 veel aandacht gegeven aan de interne communicatie rond organisatieveranderingen via de interne media en door middel van bijeenkomsten. De Weekbrief Gemeentesecretaris is bij de introductie van de directieraad in november gesplitst in een elektronische weekbrief met nieuws vanuit de directieraad en het college, en een weblog van de gemeentesecretaris. Het nieuws kan zo beter worden geduid. Ook de regionalisering van de Sociale Dienst en het Ingenieursbureau Drechtsteden heeft veel aandacht gekregen. Verder is aan een aantal specifieke campagnes gewerkt. Het gaat onder meer om de pilot communicatie in de Proefstraat (Noorderkwartier), de campagne Onder het spoor door (ondertunneling Laan der VN), de campagne Veilig Wonen en de campagne Dordrecht, een stad om mooi te houden. 5.5.5 Juridische Zaken Het vraagstuk van de rechtmatigheid heeft in 2006 ook de juridische discipline beziggehouden. Op concernniveau is veel tijd en energie gestoken in het vervolmaken van de, samen met SIRA, in eigen huis ontwikkelde DDRH-toets. Dit is een hulpmiddel voor het integraal toetsen van verordeningen op deregulering, dualisering, rechtmatigheid en handhaafbaarheid. Onder ‘deregulering’ wordt ook begrepen het verminderen van administratieve lasten voor burgers en ondernemers. In de zomerperiode is vanuit elke sector een aantal medewerkers getraind in het gebruik van de DDRH-toets, onder het motto “train de trainer”. Daarna zijn alle sectoren en bedrijven begonnen met het toetsen van alle verordeningen op de genoemde aspecten. Eind december hadden twee sectoren (MO en Cultuur) hun eindrapportage aangeleverd. De overige sectoren hebben een tussenrapportage ingediend. De Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen (WKPB) dient te worden geïmplementeerd. De wet beoogt overzicht te verschaffen welke publiekrechtelijke beperkingen op een bepaalde onroerende zaak rusten. Met de implementatie van de wet zijn goede vorderingen gemaakt. Alle betrokken sectoren leveren in projectgroepverband een actieve bijdrage. De projectleider van PM zorgt ervoor dat de implementatie kwalitatief goed plaatsvindt en qua planning in de pas blijft met het wettelijke traject. De invoering van de wet is al een aantal malen uitgesteld maar wordt nu voorzien voor 1 juli 2007. De implementatie is dan gerealiseerd.


Pagina 202 van 289

Na enkele jaren van intensieve voorbereiding is de stichting WINST opgericht. Deze stichting is een samenwerkingsverband van de gemeenten Helmond en Dordrecht, waaraan ook de EGEM is verbonden. De stichting is opgericht om het beheer en het doorontwikkelen van het Web Intake Systeem in goede banen te leiden. Dat Dordrecht zich profileert als een netwerkorganisatie uit zich ook daarin dat allerlei samenwerkingsvormen met externe partijen worden aangegaan. De eerder genoemde stichting WINST is daar een voorbeeld van maar in 2006 is een aantal vergelijkbare samenwerkingsverbanden in het leven geroepen. Voorbeelden zijn Kennisbedrijven B.V. en Stichting Citylounge. Vanuit het concern is daar de nodige expertise voor ingezet. In 2006 zijn gesprekken gestart tussen de gemeente en de rechtbank Dordrecht over het uitvoeren van een pilot met elektronisch procederen. Stafdiensten/JZ, Publieksdiensten/Belastingen, de Sociale Dienst (Drechtsteden) en Stafdiensten/IPM zijn hierbij betrokken. Naar het zich laat aanzien zal de pilot in 2007 daadwerkelijk starten. Op concernniveau is een inspanning geleverd voor het wijzigen van de tekst van de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden en voor het opstellen van een groot aantal verordeningen voor de GR. Ook is veel tijd geïnvesteerd in het adviseren en begeleiden van de organisatieonderdelen die met ingang van 1 januari 2007 in de GR zijn ondergebracht. Het Juridisch Drechtsteden Overleg (Judo) is in 2006 zeven keer bijeen geweest. In het overleg zijn concept regelingen voor de GR Drechtsteden getoetst. Verder zijn onderwerpen als contractbeheer, juridische kwaliteitszorg, decentrale wettenbank, Wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen etc. aan de orde geweest. De Juridische Adviesgroep Regelgeving (JAR) toetst de conceptverordeningen van de gemeente Dordrecht op juridische kwaliteit, voordat deze het bestuurlijke traject in gaan. In 2006 heeft de JAR 22 gemeentelijke (wijzigings)verordeningen getoetst. 5.5.6 Versterking sturing, control en beheer In het voorjaar 2005 is het programma “Versterking Sturing, Control en Beheer” (VSCB) gestart. Het programma VSCB was het antwoord op signalen vanuit diverse onderzoeken en bevindingen dat de gemeentelijke bedrijfsvoering op een aantal fronten nog onvoldoende aansloot op de organisatiedoelen en de gewenste organisatieinrichting (flexibele netwerkorganisatie). Voor een programmatische aanpak is gekozen vanwege de onderlinge samenhang van verbetergebieden. De hoofddoelen van het programma zijn indertijd als volgt geformuleerd: ¾ De sturing, control en beheer van de gemeente Dordrecht voldoet aan de eisen die hieraan gesteld worden vanuit de ambities ten aanzien van de organisatieontwikkeling (en de gedefinieerde wenselijke sturingsvorm). ¾ De organisatie voldoet als geheel structureel aan de geldende wet en regelgeving; ¾ De sturing, control en beheer is doelmatig en doeltreffend ingericht (‘lean and mean’).


Pagina 203 van 289

¾

De doelstellingen zijn vertaald naar de afzonderlijke projecten Rechtmatigheid, ICT-beheer, Financieel beheer en Planning&control/sturing.

Bij aanvang van het programma werd een doorlooptijd verwacht van zo’n 2 tot 2,5 jaar; tot in 2007. In 2005 en 2006 zijn enkele integrale tussenrapportages opgesteld om betrokkenen (organisatie, bestuur) te informeren over de voortgang. Daarnaast zijn allerlei activiteiten vanuit het programma afzonderlijk ter besluitvorming aan de orde geweest. De activiteiten in 2005 betroffen veelal de quick-wins en absoluut noodzakelijk “reparatiewerk”. In 2006 is de aandacht sterk verschoven naar structurele maatregelen en borging van kaders en inrichtingsvraagstukken. Ten opzichte van de uitgangspunten zijn de resultaten op de afzonderlijke projecten in hoofdlijn als volgt: Project

Uitgangspunt

Rechtmatigheid

Borging van rechtmatigheid is nodig door: duidelijk overzicht op weten regelgeving door verwerking van deze kennis in de procesgang en inrichting van diverse functies (in geautomatiseerde processen (ICT domein), in administraties (fin. beheer domein, personeelsbeheer) en in processen (kwaliteitsbeleid, AO, IC, compliance audits). Door borging van de AO/IC activiteiten (centraal en decentraal) door een centrale coördinerende, adviserende en toetsende AO/IC-functie. Met betrekking tot de inrichting van de ICT-functie, de procesgang en de organisatorische inrichting, zal er gewerkt moeten worden met uniforme en eenduidige kaders en regels. Om dit mogelijk te maken zal het gemeentebrede perspectief leidend moeten zijn boven het sectorperspectief. • Een centrale fin. administratie (waarin alle FA gerichte taken in ondergebracht zijn) geborgd door het gebruik van één gezamenlijk financieel systeem, is de rand-voorwaarde voor een eenduidige informatievoorziening richting de verschillende managementlagen en voor een betrouwbare en up to date financieel beheer. • Centrale borging van FA-kennis (kaderstelling inrichting en gebruik FIS4all)

ICT-beheer

Financieel beheer

Planning & Control

• Positie programmabegroting als dominant en eenduidig planningsinstrument met duidelijke koppeling aan de overige P&C-instrumenten (leidend voor inrichting jaarplannen, MARAP’s etc.)

• Duidelijke kaderstelling en sturing P&C, met een duidelijke centrale rol vanuit SBC in relatie tot een duidelijke zelfstandige controlling op sectorniveau. Centrale sturing op vakinhoud en centrale borging van kennis (SBC en stafdiensten). • Voor personeelsbeheer betekent dit duidelijke en uniforme regels over de omvang en de verdeling van de personele kosten (eigen middelen en mate van inhuur).


Gerealiseerd • Gerealiseerd • Noodzakelijke randvoorwaarden gecreeerd; feitelijke uitvoering staat nog aan het begin.

Gerealiseerd. Alle benodigde kaders zijn uitgewerkt. De basis is hiermee gelegd en de uitvoering van de benodigde maatregelen is in gang gezet. Volledige invoering van maatregelen zal nog enkele jaren vergen. • Functies vanuit SBC ondergebracht bij Stafdienst Financiën. Vervolgonderzoek op mogelijke overheveling van overige, decentrale, p&c-taken

• Gebruik van het financieel systeem is geëvalueerd en op basis daarvan opnieuw ingericht. Nieuwe mogelijkheden gecreëerd met effect vanaf 2007, waaronder een (financiële) projectadministratie en richtlijnen ontwikkeld. • Verbeteringen zijn doorgevoerd in de verschillende cyclische documenten: gebaseerd op de begroting en evaluaties. Aandacht voor onderlinge aansluiting. In de begroting 2007 is specifiek aandacht besteed aan de verbetering van outcome/output en investeringsprojecten. • Focus op beleid/kaderstelling bij SBC en regie op administratie bij Stafdiensten/Fin versterkt, o.a. door taakoverdracht. Overlegvormen (SBC/ST/sectorcontrol) zijn aangepast. Nieuwe methodiek P-budgettering (begroting 2007)+ P-sturing

Pagina 204 van 289

Veel activiteiten zijn derhalve afgerond of goed geïncorporeerd in reguliere (lijn-) verantwoordelijkheid. Met de activiteiten in het programma is een flinke impuls gegeven aan de modernisering van de bedrijfsvoering en de mate waaraan voldaan wordt aan de daaraan gestelde eisen. Daarmee is het doel van het programma gerealiseerd. In het eerste kwartaal van 2007 is het programma VSCB beëindigd. De beëindiging van het programma VSCB houdt niet in dat we klaar zijn met verbeteracties op het gebied van de bedrijfsvoering. De brede doorlichting heeft aanknopingspunten opgeleverd om de bedrijfsvoering verder te verbeteren. Centrale elementen daarin zijn standaardisatie, uniformering en flexibilisering. Deze aanknopingspunten zijn verder uitgewerkt tot een programma Bedrijfsvoering met diverse projecten. Aan dit programma is met de vaststelling van de begroting 2007 ook een financiële taakstelling voor de organisatie verbonden van € 0,75 miljoen in 2007 oplopend tot € 3 miljoen in 2010. Gegeven de samenhangende doelen en mogelijke overlapping in projecten en activiteiten zijn de nog lopende projectmatige activiteiten vanuit het programma VSCB ondergebracht in het programma Bedrijfsvoering. Met het programma VSCB is dus de basis gelegd voor de vervolgacties, die deels in de lijn worden uitgevoerd en deels in het programma Bedrijfsvoering belegd zijn. De volgende activiteiten krijgen een projectmatig vervolg in 2007: Vanuit het project Rechtmatigheid ¾ Het beschrijven, analyseren en verbeteren van alle relevante bedrijfsprocessen (AO/IC) met een eerste prioriteit bij de risicovolle financiële beheersprocessen. Daarnaast wordt vorm gegeven aan het beheer van AO)/IC zodat processen en beschrijvingen structureel op orde en actueel zijn. ¾ In 2007 zal een meerjarig controleplan voor het auditteam worden opgesteld gebaseerd op risicoanalyse. ¾ Na toetsing zullen de voorstellen met betrekking tot deregulering en administratieve lastenverlichting aan College en Gemeenteraad worden voorgelegd. ¾ Project ICT-beheer ¾ Het implementeren van de beheersprocessen. Doel is te komen tot in de gehele organisatie – centraal en decentraal – werkende financiële beheersprocessen. ¾ Project Financieel beheer ¾ In 2007 zal de centralisering van administratieve P&C-taken worden afgerond, onder andere door het verbeteren van de informatievoorziening en het verminderen dan wel koppelen van subadministraties. ¾ De koppeling van de (geïmplementeerde) financiële projectenadministratie met de rapportagemodule “Prisma” moet nog plaatsvinden. ¾ Project P&C/Sturing ¾ In 2007 zal intern een managementinformatiesysteem opgeleverd worden met de belangrijkste kengetallen voor de manager. ¾ Het handboek organisatie wordt afgerond met een actualisatie van sturingskaders en een uitwerking op ontbrekende aandachtsgebieden (intern opdrachtgever- en opdrachtnemerschap en projectmatig werken).


Pagina 205 van 289

5.5.7

Personele kengetallen 2006

Omdat er geen afzonderlijk sociaal jaarverslag wordt gemaakt, worden voor het inzicht in de organisatie in deze paragraaf een aantal kengetallen weergegeven. Op deze onderwerpen zijn bij de begroting geen streefcijfers of expliciete doelstellingen geformuleerd. De ontwikkeling van formatie, bezetting en personeelskosten De formatie is het toegestane aantal arbeidsplaatsen of ‘stoelen’. De bezetting geeft aan hoeveel van deze arbeidsplaatsen ingevuld zijn, of met andere woorden, hoeveel stoelen worden bezet. De formatie wordt uitgedrukt in full time equivalenten (banen van 36 uur, FTE’s). De bezetting kan worden uitgedrukt in personen of FTE’s. De formatie is in 2006 gedaald van 1567 fte op ultimo 2005 tot 1530 fte op ultimo 2006. Dit geldt ook voor het aantal dienstverbanden en het aantal fte. Het bestand van ambtenaren (medewerkers in vaste en tijdelijke dienst en arbeidscontractanten) is gedaald van 1657 naar 1614 dienstverbanden. De gemiddelde bezetting bedroeg in 2006 1418 medewerkers. In FTE’s uitgedrukt gaat het om een afname van 1514 naar 1456.

Formatie en bezetting

1600

1550 1552 1534

1500

1567 1553 1514

1530

1521 1450

1474

1456 1418

1400

1350

1300 ultimo 2002

ultimo 2003

ultimo 2004

Formatie

ultimo 2005

ultimo 2006

Bezetting

Het aantal dienstverbanden zal per 1 januari 2007 teruggelopen van 1.657 naar 1.315 (1.456 fte naar 1.146 fte). Dit vanwege de overgang van de Sociale Dienst, het Ingenieursbureau en het Regionaal Bureau Leerplicht naar de GRD in waarmee 287 dienstverbanden (255 fte)medewerkers gemoeid zijn. Het grote verschil tussen formatie en bezetting is met name te verklaren uit het feit dat bezuinigingen die gerealiseerd worden pas later


Pagina 206 van 289

formatief geëffectueerd worden. De financiële taakstelling is hiermee geborgd. Samenstelling van het personeelsbestand i.r.t. het diversiteitsbeleid In de onderstaande grafieken wordt duidelijk hoe de samenstelling van het personeelsbestand zich heeft ontwikkeld in 2006 in vergelijking met voorgaande jaren. Verdeling mannen en vrouwen in % 2001-2006

70 60 50 40

57,3

56,3

55,5

55,5

54,6

54,7

42,7

43,7

44,5

44,5

45,4

45,3

2001

2002

2003

2004

2005

2006

30 20

% mannen

% vrouwen

De percentages mannen en vrouwen in de organisatie zijn in 2006 iets verder uit elkaar gegroeid. Echter de totale opbouw blijft daarmee redelijk evenwichtig samengesteld. Wel variëren de percentages binnen de verschillende organisatie-onderdelen. Echter zonder de organisatieonderdelen Sociale Dienst, Ingenieursbureau en RBL+ wordt de verhouding 57,1% mannen en 42,9% vrouwen (overgang GR Drechtsteden per 1 januari 2007). In dat geval is er sprake van een toenemend verschil in de opbouw. Verdeling vol- en deeltijders in % 2001-2006 80 60

65,4

64,1

65,1

64,1

62,2

59,8

34,6

35,9

34,9

35,9

37,8

40,2

2001

2002

2003

2004

2005

2006

40 20 0

% voltijders

% deeltijders

Zoals uit de bovenstaande grafiek blijkt, is het aantal parttimers in 2006 met 2,4% toegenomen.


Pagina 207 van 289

Verdeling naar leeftijdscategorie 600

555537 534542

514515 491 491

500 368

400 300

340320 286 243

273 269 248

200 58 48 40 26

100 0

jonger dan 25

25-35

35-45 2003

2004

2005

45-55

55 en ouder

2006

Het aantal medewerkers in de leeftijdscategorie 45 tot 55 jaar is evenals in 2005 het grootst. De grootste daling zit echter in de leeftijdscategorie 35 tot 45 jaar. Dit aantal daalde met 1,3 % naar 491. De grootste stijging zit in de leeftijdscategorie 55 jaar en ouder deze categorie steeg met 1,3% naar 269. Bij de verdere ontwikkeling en uitvoering van het HRM-beleid is vanaf 2005 rekening gehouden met deze leeftijdsopbouw (ontwikkeling leeftijdbewust personeelsbeleid en seniorenbeleid in het bijzonder). Gem iddelde leeftijd m edew erkers per ulim o jaar 2001-2006 44 44,0 43

42

43,3

43,2

43,3

2004

2005

42,6 42,3

41 2001

2002

2003

2006

Diversiteitsbeleid, doelgroep medewerkers van allochtone afkomst De gemeente streeft naar een personeelsbestand dat recht doet aan de diversiteit in de Dordtse samenleving: een gezond personeelsbestand is zowel qua leeftijd, gender en culturele achtergrond divers samengesteld. Tot en met 2003 werd de deelname van allochtone medewerkers aan de gemeentelijke organisatie geregistreerd. De verplichte registratie in het kader van de wet SAMEN is per 01-01-2004 komen te vervallen. Als gevolg hiervan wordt bij het in dienst treden van nieuwe medewerkers deze informatie niet meer vastgelegd. Om toch een beeld te kunnen schetsen van de deelname van allochtone medewerkers is aan de hand van de geboorteplaats (conform wet SAMEN) van de medewerker die na 01-01-2004 in dienst traden, een selectie gemaakt.


Pagina 208 van 289

Voor deze doelgroep geldt dat het percentage in 2006 licht is gedaald, van 9,6% naar 9,5 %. Daarmee is het streefcijfer op 0,5% na gehaald. Echter zonder de organisatieonderdelen Sociale Dienst, Ingenieursbureau en RBL+ daalt het cijfer naar 8,4%. 1,6% onder het streefcijfer. Allochtonen in % van de totale bezetting in personeelsleden 2001-2006 9,8 9,6

9,7

9,4

9,6

9,4

9,2

9,5

9,2

9 8,8 8,6 8,4

8,5

8,2 8 7,8

2001

2002

2003

2004

2005

Voor de doelgroep arbeidsgehandicapten geldt dat het percentage ten opzichte van 2005 licht is gedaald van 1,6% naar 1,5%. Echter zonder de organisatieonderdelen Sociale Dienst, Ingenieursbureau en RBL+ stijgt het cijfer naar 1,9%. Percentage gehandicapte m edew erkers t.o.v. de bezetting 20012006

1,6 1,6 1,5 1,5

1,5

1,5

1,4

1,3 1,3

1,3

2002

2003

1,2 2001

2004

2005

2006

5.5.7.3 Inschalingen en het gevoerde beloningsbeleid De verhouding tussen de verschillende salarisschalen vertoonde over 2006 ten opzichte van 2006 nauwelijks een verschuiving. Wel nam in 2006 het percentage medewerkers dat het maximum van zijn salarisschaal had bereikt, toe: van 66% in 2005 naar 68% in 2006. De gemeente Dordrecht kent een historisch bepaald groot aantal medewerkers dat wordt bezoldigd boven hun functieniveau. In 2006 is het percentage dat boven functieniveau en onder functieniveau wordt bezoldigd, verder afgenomen waardoor de beloning in 2006 nog meer in verhouding is gekomen.


Pagina 209 van 289

2006

Inschaling in relatie tot functieniveau

100% 90% 18,3

17,3

16,8

72,3

73,4

74,3

12,5

9,4

9,3

8,9

2003

2004

2005

2006

19,8 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 67,7 10% 0%

onder functieniveau

Gelijk aan functieniveau

Boven functie niveau

In de navolgende grafieken wordt inzicht geboden in de werking van het beloningsbeleid. De extra periodieken zijn hierin samengenomen met de bevorderingen. In het kader van de rechtmatigheid zijn alle persoonlijke toelagen in 2006 getoetst op de redenen van toekenning. Daar waar nodig is gerepareerd: Het merendeel bleek rechtmatig. Maatregelen zijn genomen om onrechtmatige toekenning in de toekomst te voorkomen. In 2006 ontvingen 122 medewerkers een persoonlijke of garantie toelage. Dit is 2% meer dan in 2005. In 2006 was de gemiddelde omvang van de toelagen € 2.844. In totaal ging het om € 347.000. De gemiddelde omvang in 2005 was € 3.224,- . Medew erkers incidentele beloning in %

25,3 20,7 19,2 17,3 15,8 13,7

14,2 12,4

11,3

10,3 6,0

2001

2002

2003

2004

bevordering en extra periodiek


2005

4,8

2006

gratificatie

Pagina 210 van 289

De hoogte van de gratificatie is in 2006 nagenoeg gelijk gebleven. De gemiddelde gratificatie bedroeg in 2006 €1.120,- (bruto=netto). De hoogte van de gratificaties was in 2005 hoger dan in 2004: gemiddeld bedroeg een gratificatie € 1.115,- tegen € 1036 in 2004. In 2006 werd in totaal voor € 357.600,- betaald aan gratificaties. Jubileumgratificaties worden in deze aantallen niet meegenomen. De laatste grafiek, die inzicht biedt in de werking van het beloningsbeleid, laat zien dat mannen vaker dan vrouwen worden bezoldigd boven hun functieniveau. Van het aantal medewerkers dat onder hun functionele schaal wordt bezoldigd, en het aantal medewerkers dat in 2006 werd bevorderd, sluit de m/v-verhouding inmiddels goed aan bij de m/v-verdeling binnen de gemeente. 53% van de extra periodieken is toegekend aan mannen. Daaruit is op te maken dat er een redelijk evenwicht is ontstaan. Voor het aantal gratificaties ligt dit iets anders: 60% van de gratificaties werd toegekend aan mannen. Verder blijven de vrouwen ondervertegenwoordigd in de hoogste klasse salarisschalen (schaal 10 en hoger). Van de medewerkers die hoger dan schaal 9 worden bezoldigd is 70% man. Beloning mannen en vrouwen % 70

68 58

56

55 45

60

44

47

42

56

55

53

45

40

44

Man

10 sc ha >=

t/m l6 ha a sc

al

9

5 al sc ha <=

gr a ti fic a ti es

iek en eri od

en ex tra p

rin g be vo rd e

de rs ch aa l

30

on

al ve ns ch a bo

ve

rd e

lin g

m/ v

32

Vrouw

De arbeidsmarktpositie van de Gemeente De percentages instroom en uitstroom (het aantal medewerkers dat in dienst komt, respectievelijk uit dienst gaat, uitgedrukt als percentage van het personeelsbestand) zijn de afgelopen jaren teruggelopen. Het instroompercentage over 2006 is 5,7% (een stijging van 0,7% ten opzichte van 2005), het percentage uitstroom is 8,5% (uitstroom inclusief GRD is 26,8%). Dit is in lijn met de landelijke ontwikkelingen en conform de gewenste organisatie-ontwikkeling.


Pagina 211 van 289

In- en uitstroom in % van het personeelsbestand 2001-2006 26,8 20,3 15,8 12,4 8,7

2001

2002

9,7

7,7

2003 Instroom


6,1 6,7

2004

8,5 5,3

2005

5,7

2006

Uitstroom

Pagina 212 van 289

5.6

Verbonden partijen

5.6.1 Beleid en ontwikkeling Het inzicht in de aspecten van verbonden partijen is nodig vanwege de vaak aanmerkelijke bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen. Voor de gemeente Dordrecht zijn vooral gemeenschappelijke regelingen, grote uitvoeringsorganisaties en deelnemingen (vennootschappen) relevant. Deze groepen worden in dit deel van het jaarverslag nader beschouwd. Ten eerste gaat het om organisaties die gemeentelijke taken uitvoeren. De gemeente is verantwoordelijk, maar heeft de uitvoering aan een ander overgedragen. Het gaat hier niet om inhuuractiviteiten, maar om structurele en aanmerkelijke bijdragen. Veelal betreft het hier samenwerking met andere gemeenten in de regio in de vorm van gemeenschappelijke regelingen. Vanwege de grotere schaal/ beleidsmatige overwegingen is de bedrijfsvoering op een hoger plan uit te voeren en is er door de hogere omzet meer buffercapaciteit voor risico’s in output en financiën. De bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen zijn ook terug te vinden in de productie en in .staat van inkomensoverdrachten. Naast deze groep van verbonden partijen is de gemeente Dordrecht ook aandeelhouder in een aantal vennootschappen. Vaak hebben deze deelnemingen een historische achtergrond. Het betreft hier vooral de voormalige gemeentelijke nutsbedrijven. Daarnaast participeert Dordrecht ook in private partijen die vanuit hun aard en werkgebied een zeer nauwe relatie hebben met de gemeentelijke bedrijfsvoering. Waar mogelijk zijn hierna de gegevens van 2006 opgenomen. 5.6.2 Gemeenschappelijke regelingen De gemeente neemt deel aan een aantal gemeenschappelijke regelingen (GR’s). Bij deelname aan een GR zijn voor het gemeentebestuur de volgende aspecten van belang: • • • •

het beschikbaar stellen van middelen; beleidsinhoudelijke en budgettaire aansturing/afstemming; toezicht op de uitvoering van de regionale taken verantwoording over het gevoerde beleid/ de uitgevoerde taken

Dordtse ondersteuning is gericht op de belangen van Dordrecht en de verantwoordelijkheid van de bestuurder als lid van het gemeentebestuur van Dordrecht. Hieronder geven we een overzicht van de verschillende gemeenschappelijke regelingen voor het jaar 2006. Het overzicht bevat alleen die regelingen waarin Dordrecht een aanmerkelijk financieel belang heeft.


Pagina 213 van 289

Samenwerkingsverband Zuid-Holland Zuid a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? 20 gemeenten uit de (subregio’s) Hoeksche Waard, de Drechtsteden en de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden nemen aan deze regeling deel. Het Samenwerkingsverband (SZHZ) bestaat uit de volgende diensten: • Bestuursdienst; • Milieudienst; • Regionale Brandweer; • GGD Deze diensten zetten zich in voor de bevordering van intergemeentelijke samenwerking, de vergroting van de veiligheid, de verbetering van de leefomgevingkwaliteit en de bevordering van de volksgezondheid. Deze rechtspersoon voorziet risico’s in een werkelijke sluitende exploitatie van de ambulancedienst, diverse financiële risico’s bij de regionale brandweer, waarbij met name de exploitatie van de afgeschreven blusboot een aandachtspunt is en continuïteitsrisico’s bij de milieudienst en GGD als gevolg van deregulering en bezuinigingen door gemeenten op jeugdgezondheidszorg. Bij de begroting 2007 is er voor circa 1,4 miljoen euro aan algemene reserves beschikbaar. Op haar beurt heeft de regio weer diverse verbonden partijen in de vorm van participatie BV’s voor de regionale brandweer (oefenterrein). Alblasserdam, Dordrecht, 's-Gravendeel, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht vormen samen de Drechtsteden en werk(t)en aan een nadrukkelijker profilering van de regio als een aantrekkelijk gebied voor wonen, werken en recreëren. In de afgelopen jaren gebleken dat de Wgr Zuid-Holland Zuid (en de daarbij behorende Bestuurscommissie Drechtsteden) voor de realisatie van de ambities niet altijd de passende oplossing was. Daarom is in 2006 besloten tot oprichting van de GR Drechtsteden per 1-1-2007. Taken welke per die datum of later overgaan betreffen die van de sociale dienst, leerplicht, brandweer facilitaire diensten (stafdiensten) en ingenieursbureau. c. Wijzigingen in 2006 Er is nog geen jaarverslag 2006 ontvangen d. Vermogenspositie*

Eigen vermogen 31-12-2005 Vreemd vermogen 31-12-2005

€ €

19.130.927 54.053.526

e. Resultaat van de verbonden partij*

Resultaat van de verbonden partij f. Bijzonderheden


€ 1.388.000 (na bestemming)

Pagina 214 van 289

Wegschap Tunnel Dordtse Kil a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? Deze gemeenschappelijke regeling exploiteert de Kiltunnel. De gemeente Dordrecht is voor 42% deelnemer (ook wel ‘garanten’ genoemd) aan deze gemeenschappelijke regeling. De andere participanten zijn de Provincie Zuid-Holland, de gemeenten Strijen, ’s Gravendeel en Binnenmaas. Het (negatieve) exploitatiesaldo wordt naar rato over de deelnemers verdeeld. c. Wijzigingen in 2006 d. Vermogenspositie*


€ €

-15.987.000 71.793.000

e. Resultaat van de verbonden partij* € 1.017.000

Resultaat van de verbonden partij f. Bijzonderheden Genoemde cijfers zijn voorlopige resultaten.

Stichting Breedband Drechtsteden a. Vestigingsplaats Dordrecht

b. Welk openbaar belang wordt behartigd? De stichting Breedband Drechtsteden is een samenwerkingsverband tussen non-profit organisaties uit de regio Drechtsteden, met als doel het zo voordelig mogelijk inkopen van netwerkverbindingen. In opdracht van de stichting wordt op dit moment een glasvezelnetwerk aangelegd dat in inmiddels circa 150 locaties van 22 organisaties met elkaar verbindt. Iedere deelnemende organisatie is verantwoordelijk voor zijn deel van de gezamenlijke investering. c. Wijzigingen in 2006 d. Vermogenspositie* Eigen vermogen 31-12-2006 Vreemd vermogen 31-12-2006 e. Resultaat van de verbonden partij* Resultaat van de verbonden partij €

€ €

geen gegevens geen gegevens

69.667 (voorlopige uitkomst)

f. Bijzonderheden Geen

BV Kennisbedrijven Drechtsteden i.o. a. Vestigingsplaats Dordrecht

b. Welk openbaar belang wordt behartigd? In het kennisbedrijf werken bedrijfsleven, onderwijs en overheid samen. Het kennisbedrijf dient de volgende doelen: • Het verwerven van voldoende goed opgeleide medewerkers (kenniswerkers) • Het aanleren van actueel vakmanschap en ondernemerschap (competenties)


Pagina 215 van 289

• Het aanleren van employability voor het verhogen van de arbeidsproductiviteit • Het aanleren van innovatievermogen voor het verhogen van de kennisproductiviteit (concurrentiekracht en nieuwe business maken met kennis) c. Wijzigingen in 2006 In 2006 is de aanzet geleverd voor de oprichting van het kennisbedrijf (holdingstructuur). De gemeente Dordrecht stelde vanuit het budget voorzieningen Leerpark € 150.000,-(waarvan € 50.000,-- aandelenkapitaal) ter beschikking en Da Vinci faciliteert huisvesting op het Leerpark. d. Vermogenspositie* Eigen vermogen 31-12-2006 € Vreemd vermogen 31-12-2006 € e. Resultaat van de verbonden partij* Resultaat van de verbonden partij € f. Bijzonderheden Geen

Dordtmij a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? DordtMij is in 1991 opgericht als een samenwerking tussen de gemeente Dordrecht en de private onderneming Tanaks BV. De gemeente beoogt met haar deelname in het bedrijf een mogelijkheid te scheppen om werklozen aan de slag te laten gaan. Met het bedrijf moeten sociale doelen op commerciële wijze worden uitgevoerd. Het Kringloopbedrijf en de Buurt Service Teams zijn initiatieven die lonend bleken en zelfstandig werden voortgezet. c. Wijzigingen in 2006 d. Vermogenspositie* Eigen vermogen 31-12-2006 € Vreemd vermogen 31-12-2006 € e. Resultaat van de verbonden partij* € Resultaat van de verbonden partij

Natuur- en recreatieschap De Hollandse Biesbosch a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? 1. Behartiging van de belangen van de openluchtrecreatie binnen het gebied. 2. Behartiging van de belangen van de natuurbescherming binnen het gebied. 3. Bewaren en bevorderen van het natuur- en landschapsschoon binnen het gebied. Dit schap is een regeling waarin naast de gemeente Dordrecht ook de gemeente Sliedrecht en de Provincie Zuid-Holland participeren. Het schap beheert onder andere het recreatiegebied De Hollandse Biesbosch, 227 hectare groot, inclusief het bezoekerscentrum. Genoemde bijdrage betreft het Dordtse deel (65,625%) in de tekortafdekking van het geraamde nadelige saldo. c. Wijzigingen in 2006 -


Pagina 216 van 289

d. Vermogenspositie* Eigen vermogen 31-12-2006 Vreemd vermogen 31-12-2006

€ €

e. Resultaat van de verbonden partij* Resultaat van de verbonden partij

995.537 2.985.280 €

89.000

Stichting De Biesbosch a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? Deze stichting beheert sinds 1958 de gronden in de ingepolderde Biesbosch. De eigendom van de gronden ligt bij de gemeente Dordrecht (grondbedrijf) c. Wijzigingen in 2006 Zie risicoparagraaf d. Vermogenspositie* Eigen vermogen 31-12-2005 € 10.550 Vreemd vermogen 31-12-2005 € 2.099.530 e. Resultaat van de verbonden partij* € -25.147 Resultaat van de verbonden partij

Drechtwerk a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? Drechtwerk voert voor de gemeente de wet sociale werkvoorziening uit. De inhoudelijke en financiële relatie met Drechtwerk is gepresenteerd onder het product gesubsidieerde arbeid. Evenals bij het Wegschap en bij het Recreatieschap bestaat de bijdrage van de gemeente Dordrecht in principe uit dekking van het nadelige saldo 2006 naar verhouding tot de deelname. Deze GR is tevens genoemd als risico in de desbetreffende paragraaf. c. Wijzigingen in 2006 d. Vermogenspositie*

Eigen vermogen 31-12-2006 Vreemd vermogen 31-12-2006 e. Resultaat van de verbonden partij*

Resultaat van de verbonden partij


€ €

26.143.000 €

Pagina 217 van 289

f. Bijzonderheden Op dit moment wordt er een discussie gevoerd over de Toekomst van Drechtwerk. Vooral wordt dit ingegeven door de slechte financiële resultaten. In de discussie spelen twee belangrijke thema’s. Het eerste thema is de discussie over de modernisering van de WSW. Op dit moment is het zo dat gemeenten voor een relatief beperkt deel risicodragend zijn (de apparaatslasten). De belangrijkste inkomsten van Drechtwerk (en andere WSW instellingen) is de Rijksbijdrage. Het tweede thema wat aan de orde komt in de discussie betreft de organisatie van de WSW voorziening. Daarbij gaat het om de vraag of Drechtwerk als zodanig als Gemeenschappelijke Regeling moet blijven bestaan, of dat er een andere vorm mogelijk is. Op financieel gebied wordt er door een commissie van controllers uit verschillende gemeenten toezicht gehouden op de gang van zaken.

5.6.3 Indirecte deelneming via gemeenschappelijke regeling

Gemeenschappelijke Regeling Gevudo/ (NV Huisvuilcentrale N-H) a. Vestigingsplaats

Dordrecht/ Alkmaar b. Welk openbaar belang wordt behartigd? De gemeente Dordrecht participeert samen met 16 andere gemeenten in de GR Gevudo. De activiteiten bestaan in hoofdzaak uit aandeelhouderschap in de NV Huisvuilcentrale N-H (HVC) en het beheer van een stortplaats. Uit de besluitvorming rond het aandeelhouderschap, als onderdeel van een verkooptransactie van de verbrandingsinstallatie, vloeit voort dat de gemeente als deelnemers in de GR Gevudo aangesproken kan worden op haar deel van de garantie van de aandeelhouders voor de financiering van de HVC. Als dat risico zich ten volle zou manifesteren bedraagt dit maximaal € 35 miljoen (volgens de huidige prognoses; open eind constructie). De kans daarop lijkt gering omdat dit alleen zou optreden bij het volledig teniet gaan van alle activa. De dividenduitkeringen van HVC komen via de GR zonder meer ten bate van de algemene middelen van de deelnemende gemeenten. Het is een indirecte deelneming. Immers indien er aanspraak wordt gedaan op de borgstelling zal dit, bij gebrek aan voldoende reserves in de GR, uit de algemene middelen van de gemeenten gefinancierd moeten worden. c. Wijzigingen in 2006 d. Vermogenspositie Gevudo*


€ €

2.603.450 3.203.000

e. Resultaat van de verbonden partij* Resultaat van de verbonden € 153.000

partij f. Bijzonderheden Genoemde cijfers zijn voorlopige resultaten.


Pagina 218 van 289

5.6.4. Directe Deelnemingen De gemeente Dordrecht is aandeelhouder in een aantal vennootschappen. De belangrijkste daarvan zijn in onderstaande tabel weergegeven. Overzicht deelnemingen gemeente Dordrecht (inclusief terugontvangsten belastingdienst 2005; bedragen x € 1.000,-):

Belang in %

Geraamd dividend 2006

Werkelijk dividend 2006

9,05%

15.040

15.037

7,14%

1.364

1.480

34,50%

0

0

7,00%

0

0

23,35%

0

0

0,42%

2.660

2.653

N.V. Netwerk

570

570

HVC via Gevudo; incl. provisie leningen

350

358

0

0

19.984

20.098

Deelneming

Toel.

Eneco Holding NV B.V. Gem. bezit Evides (watervoorziening)

(1)

Waterbus B.V. High Speed Fast Ferry in liquidatie C.V. Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden (ROM-D)

(2)

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten

Overige deelnemingen Totaal

(3)

div.

Toelichtingen op tabel: (1) Deze deelneming is de rechtsopvolger van de NV Waterbedrijf Europoort na de fusie met Delta Water in 2004. (2) Dit aandelenpakket heeft een nominale waarde van € 801.959,. (3) Hieronder bevinden zich deelnemingen in Dordtmij en het Buurt Service Team welke beide op de balans voor € 0,45 zijn gewaardeerd. Deze aandelenpakketten vertegenwoordigen een nominale waarde van € 801.959,-. Daarnaast is GEM de Hoven BV/CV te beschouwen als een deelname, zij het dat e.e.a. volledig wordt verrekend met de grondexploitatie De Hoven van het Grondbedrijf.


Pagina 219 van 289

Eneco Holding NV a. Vestigingsplaats Rotterdam b. Welk openbaar belang wordt behartigd? Het belang dient beschouwd te worden in historisch perspectief: de gemeente was eigenaar van een gemeentelijk energiebedrijf welke uiteindelijk is opgenomen in Eneco. Doel van Eneco is in hoofdzaak het op betrouwbare, veilige en maatschappelijke verantwoorde wijze leveren van energie en daaraan gerelateerde producten aan particuliere en zakelijke klanten en samenwerking en deelneming in andere rechtspersonen. De aandeelhouders van Eneco Holding NV zijn een groot aantal gemeenten in ZuidHolland, Friesland, Noord-Brabant en Noord -Holland. De gemeente Dordrecht bezit 9,05 % van de aandelen. De twee andere grootaandeelhouders betreffen Rotterdam (ruim 30%) en Den Haag (zo’n 16 %). Dordrecht participeert in de aandeelhouderscommissie; een (informeel) ambtelijk/bestuurlijk platform welke over besluiten waarover aandeelhouders dienen te beslissen, advies uitbrengt. Deze positie is in 2006 in de statuten van Eneco verankerd. Het aandeelhouderschap van Eneco was in 2006 na de nieuwe collegesamenstelling in handen van de wethouder Financiën, Onderwijs en Milieu. c. Wijzigingen in 2006 Het wetsvoorstel waarbij de energiebedrijven verplicht zouden worden tot splitsing in een leveringsbedrijf en een netwerkbedrijf, en waarbij vervolgens het leveringsbedrijf van de hand zou worden gedaan, is niet aangenomen. In plaats daarvan is de Wet Onafhankelijk Netbeheer gekomen. De aandeelhouders van Eneco, waaronder Dordrecht, oriënteren zich thans op hun positie als aandeelhouder. Eneco heeft te kennen gegeven waarde te hechten aan de publiekrechtelijke aandeelhouders. d. Vermogenspositie*


€ €

2.738.000.000 3.815.000.000



€

311.000.000

f. Bijzonderheden Genoemde cijfers zijn voorlopige resultaten.

BV Gemeenschappelijk Bezit Evides a. Vestigingsplaats Rotterdam b. Welk openbaar belang wordt behartigd? Per 1 januari 2004 zijn NV Waterbedrijf Europoort en Delta Water gefuseerd tot waterleidingbedrijf NV Evides. De gemeente Dordrecht was aandeelhouder in Waterbedrijf Europoort. Ten tijde van de fusie is BV Gemeenschappelijk Bezit Evides opgericht, waarvan de aandeelhouders van voormalig Waterbedrijf Europoort aandeelhouder zijn geworden. De aandelenpercentages binnen BV Gemeenschappelijk Bezit Evides zijn niet gewijzigd t.o.v. de percentages in Waterbedrijf Europoort. BV Gemeenschappelijk Bezit Evides is voor 50% eigenaar geworden van NV Evides. Doel van het waterleidingbedrijf Evides is het voorzien in de behoefte van drinkwater en industriewater. BV Gemeenschappelijk Bezit heeft 24 gemeentelijk aandeelhouders. Dordrecht bezit


Pagina 220 van 289

circa 7 % van de aandelen, Rotterdam 50 % en Delft circa 5 % van de aandelen. Het aandeelhouderschap was in 2006 in handen van de wethouder Financiën, Onderwijs en Milieu. c. Wijzigingen in 2006 Er is nog geen jaarverslag 2006 ontvangen d. Vermogenspositie NV Evides*

Eigen vermogen 31-12-2005 Vreemd vermogen 31-12-2005 e. Resultaat van de verbonden partij*


€ € €

378.400.000 503.500.000

68.000.000

f. Bijzonderheden

Bank Nederlandse Gemeenten a. Vestigingsplaats Den Haag b. Welk openbaar belang wordt behartigd? De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijke belang. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt BNG bij aan zo laag mogelijk kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. De missie en de strategie van de BNG zijn vertaald in de volgende strategische doelstellingen: • Behoud van substantiële marktaandelen in de Nederlandse publieke sector en semipublieke domein. •

Behalen van een redelijk rendement voor aandeelhouders.

Daarmee is de bank essentieel voor de publieke taak. De aandelen van de BNG zijn voor de helft in handen van de Staat; de andere helft is geplaatst bij gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap. Dordrecht heeft 233.142.aandelen. Het aandeelhouderschap van de BNG was in 2006 in handen van de wethouder Financiën, Onderwijs en Milieu. c. Wijzigingen in 2006 In 2006 is een extra uitkering gedaan aan alle aandeelhouders van 500 miljoen euro, conform besluitvorming daarover in de bijzondere algemene vergadering van aandeelhouders op 25 augustus 2006. d. Vermogenspositie*


€ €

2.576.000.000 87.357.000.000



€

199.000.000

f. Bijzonderheden Financiële gegevens op basis van persbericht op BNG-website. De BNG verwacht voor 2007 een lagere winst.


Pagina 221 van 289

Regionale Ontwikkelings Maatschappij Drechtsteden CV a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? De CV is opgericht op verzoek van de 7 Drechtsteden-gemeenten. Tezamen met de provincie zijn deze partijen 50% risicodrager. De financiële inbreng vanuit de gemeente Dordrecht is geleverd door het Grondbedrijf. De doelstelling van de ROM-D is “het versterken en uitbouwen van de regionale economie” in die zin dat een permanente toekomstige meerwaarde ontstaat en tenminste aansluiting wordt gevonden bij de landelijke ontwikkeling. Hiertoe is een aantal taakvelden te benoemen: - revitaliseren van bestaand (verouderd) bedrijfsterrein - ontwikkeling van economische activiteiten zoals perifere detailhandel, zakelijke dienstverlening (zee)havenontwikkeling, leisure etc. - het ontwikkelen en uitgeven van nieuw bedrijfsterrein - vergroten van naamsbekendheid van de regio door promotie en acquisitie - het (her)ontwikkelen van (grootschalige) woningbouw, al dan niet in combinatie met bedrijfsterrein, ecologische zones c.q. recreatieve voorzieningen. De revitalisering en het ontwikkelen van economische activiteiten is de grootste opgave. Het uitgeven van nieuw industrieterrein dan wel het faciliteren van de woningproductie is faciliterend aan dit proces. Revitaliseringsprojecten zijn m.n. Zeehavengebied (Dordrecht), Groote Lindt, Oosteind, Antoniapolder/Grotenoord, Hogewaard (overige gemeenten) Bij een aantal projecten is sprake van stagnaties door o.a. financierings- en luchtkwaliteitsperikelen. c. Wijzigingen in 2006 Er is nog geen jaarverslag 2006 ontvangen d. Vermogenspositie*


€ €

15.323.968 8.148.858



€

f. Bijzonderheden Geen


Pagina 222 van 289

N.V. Netwerk a. Vestigingsplaats Dordrecht b. Welk openbaar belang wordt behartigd? De activiteiten van Netwerk liggen op de volgende terreinen: • Inzameling huishoudelijk afval (afvalverwijdering en –verwerking); • Schoonhouden openbare ruimte; • Gladheidbestrijding en • Plaagdierbestrijding. De gemeente Dordrecht is één van de 4 deelnemende partijen in de NV Netwerk. De overige deelnemers zijn de gemeenten Zwijndrecht, Hendrik Ido Ambacht en Alblasserdam. De gemeente Dordrecht participeert voor 60 %. Tevens is Dordrecht risicodrager via borgstellingen. Er is in 2006 dividend ontvangen. c. Wijzigingen in 2006 d. Vermogenspositie*


€ €

6.837.000 12.997.000



€

2.059.000

f. Bijzonderheden Genoemde cijfers zijn voorlopige resultaten.

Waterbus BV

Deze deelneming wordt volledigheidshalve genoemd. Gezien het karakter van de rechtspersoon wordt hier geen verder geen financiële informatie verstrekt. Verwezen wordt naar de risicoparagraaf.


Pagina 223 van 289

5.7

Grondbeleid

5.7.1 Strategisch grondbeleid Als kader voor het grondbeleid binnen de gemeente Dordrecht is in 2003 de Nota Strategisch Grondbeleid vastgesteld. Doel van de nota is richtlijnen (spelregels) te geven voor een strategische uitvoering van het grondbeleid van de gemeente Dordrecht. Bepaald wordt welke (regie-) rol de gemeente bij welk type ontwikkeling wil spelen. Op basis van deze gewenste rol wordt op hoofdlijnen bepaald op welke wijze het instrumentarium van grondbeleid optimaal kan worden ingezet, hoe het best kan worden omgegaan met marktpartijen en hoe de financiële middelen daarbij het best kunnen worden ingezet. Inmiddels hebben zich op het gebied van het grondbeleid echter veel imposante (landelijke) ontwikkelingen voorgedaan welke impact hebben of zullen hebben op het gemeentelijk grondbeleid (o.a. nieuwe wetgeving: WRO en Grondexploitatiewet in voorbereiding). Bovendien is de gemeente gestart met het opstellen van een nieuwe Structuurvisie Dordrecht 2020 met als doel: 1. Het opstellen van Structuurvisie Dordrecht 2020. 2. Het opstellen van spelregels voor de vraag hoe we straks met de Structuurvisie Dordrecht 2020 in de hand omgaan met actualiteit en ontwikkelingen. Het idee is nu dat door een wisselwerking tussen ruimtelijke beleidskaders en grondbeleid betere sturingsmogelijkheden vanuit de gemeente ontstaan. Tevens zal het grondbeleid belangrijke input bieden voor de uitvoeringsstrategie, die aan de Structuurvisie zal worden gekoppeld. Aanleiding genoeg om het Dordtse grondbeleid opnieuw tegen het licht te houden. Tevens zullen de elementen van het grondbeleid die losstaan van de Structuurvisie worden opgenomen in het voorstel actualisatie grondbeleid welke naar verwachting in 2007 gereed zal zijn. Dit traject is later gestart dan oorspronkelijk was gepland in verband met vertraging in de invoering van de grondexploitatiewet (in deze periode hebben zich nog vele en fundamentele wijzigingen in het wetsvoorstel voorgedaan) en het meer tijd nemen voor het opstellen van de Structuurvisie Dordrecht 2020. 5.7.2. Een visie op het grondbeleid Naast bovengenoemde actualisatie in de visievorming zal in de lopende projecten de nadruk op de uitvoering liggen. Hierna in dit hoofdstuk is een relatie gelegd tussen het Meerjaren beleidsprogramma en het grondbeleid in de lopende (fysieke) ruimtelijke ontwikkelingsprojecten. In het onderstaande komt tot uitdrukking dat weer in 2007 veel activiteiten op het gebied van grondbeleid aan de orde zullen zijn. Binnenstad Projecten die aan deze doelstelling bijdragen zijn:


Pagina 224 van 289

Achterom/Bagijnhof In verband met de fijnstof-problematiek hebben de planologische procedures een tijdlang stil gelegen. Naar verwachting zullen in 2007 de overeenkomsten voor Achterom-Oost en Achterom-West worden getekend. Tevens kan in 2007 gestart worden met het bouwrijpmaken. Voorstraat-Noord Op dit moment is een programma van eisen voor de Voorstraat-Noord in voorbereiding. Vooralsnog treedt het Grondbedrijf facilitair op ten aanzien van het aankoopbeleid in dit gebied. Kennis Projecten die aan deze doelstelling bijdragen zijn: Leerpark Wat dit project betreft wordt uitvoering gegeven aan de reeds eerder gesloten overeenkomsten. Het betreft o.a. kleinschalige verwervingen, sloop, bouwrijpmaken en grondoverdrachten. Wonen Projecten die aan deze doelstelling bijdragen zijn: Stadswerven Voor de locatie Watertoren is er in september 2005 een intentieovereenkomst en in maart 2006 een realisatieovereenkomst met een ontwikkelaar ondertekend ten behoeve van het vestigen van een hotel en een restaurant. In 2006 is er op het gebied van grondbeleid het volgende gebeurd: - Voor het deelgebied Kop van de Staart is in 2006 een samenwerkingsovereenkomst voorbereid en wordt naar verwachting de realisatieovereenkomst met de marktpartij in 2007 gesloten. Tenslotte is het voorkeursrecht dat was gevestigd op de Kop van de Staart in 2005 verlengd en hebben zich ook in 2006 enkele aankopen voorgedaan. - Er is een realiseringsovereenkomst voor de bouw van 100 woningen op de locatie tussen de Watertoren en het kV station voorbereid die in 2007 ter vaststelling aan het bestuur worden aangeboden. De voorbereidingen voor de herontwikkeling van het pand ‘Energiehuis’ hebben plaatsgevonden, zodat die herontwikkeling in 2007 door het Vastgoedbedrijf gestart kan worden. Dordt-West In Dordt-West ligt, doorkijkend naar 2025, met de aanpak van ca. 4.000 woningen een gigantische opgave van stedelijke vernieuwing. Het project Oud-Krispijn Zuid verkeert in de uitvoeringsfase. Hier worden geen nieuwe producten vanuit het grondbeleid verwacht, maar zullen de afspraken uit reeds gesloten overeenkomsten worden uitgevoerd. Voor de wijken Wielwijk, Crabbehof en Nieuw-Krispijn is in 2005 gestart met visievorming. In 2006 is een ontwikkelvisie voor Dordt-West opgesteld die is begin 2007 bestuurlijk vastgesteld. In die notitie is op hoofdlijnen beschreven wat vanuit de gemeente als de gewenste sturing en inzet van mogelijke sturingsinstrumenten op de herstructureringsopgave Dordt-West wordt gezien. Deze sturing heeft zowel betrekking op de inhoud als op het proces. Vervolgens zal per wijk deze ontwikkelstrategie worden uitgewerkt. Doel van het bepalen van deze gemeentelijke ontwikkelstrategie is om het door de gemeen-


Pagina 225 van 289

te gewenste resultaat te behalen met een effectieve inzet van gemeentelijke energie en middelen. Daarbij wordt expliciet bekeken welke vorm van samenwerking en welk financieel model hier logischerwijs op aansluiten. Belthurepark Gezien de moeizame verwerving van de gronden door de private partijen in het gebied heeft het Grondbedrijf het instrument van de onteigening hier onderzocht en ingezet. Zuidpolder Eind 2006 is met betrekking tot het gebied Zuidpolder een voorkeursrecht gevestigd. Economie Projecten die aan deze doelstelling bijdragen zijn: Amstelwijck-Oost In 2006 heeft, vanwege het feit dat de algemene situatie van leegstand op kantoorlocaties zich ook alhier voordeed, een heroriëntatie op Amstelwijck plaatsgevonden. Er is op grond van de huidige marktsituatie een nieuw, realistisch kantoren- en bedrijvenprogramma opgesteld. In samenhang met de heroriëntatie is het overleg met de marktpartij gestart over een nieuwe overeenkomst. Deze allonge (aanvullende overeenkomst) is eind 2006 getekend. Op basis van deze allonge zal tevens de herziene grondexploitatie worden vastgesteld. Maasterras In 2006 is het realisatieprogramma Maasterras opgesteld. Bovendien is in 2006 een concept verwervingsplan opgesteld voor het plangebied aan Dordtse zijde en is een concreet aankoopbeleid voor de woningen aan de Weeskinderendijk vastgesteld. Tevens zijn in het kader van risicomanagement de risico’s van het project geïnventariseerd. Vaststelling van het verwervingsplan en de gebiedsexploitatie en uitwerking van de ontwikkelstrategie worden in 2007 verwacht. Revitalisering Dordtse Zeehaven Het centrale uitgangspunt van het project is de zeehaven maximaal economisch te revitaliseren met als voorwaarde dat het gebied ontwikkeld wordt voor economie. Er zijn vijf business cases geformuleerd om de doelstelling van het project te verwezenlijken. Eén van de strategische hoofdlijnen die wordt ingezet om deze doelstellingen te bereiken is ‘kansen die zich aandienen om als gemeente grond te verwerven per keer te overwegen’. Inmiddels heeft de gemeente een tweetal aankopen in het gebied gedaan. Daarnaast is er overeenstemming bereikt over een langdurige kwestie rond een grondtransactie die tevens bijdraagt aan het verkrijgen van schuifruimte in het gebied. In het laatste kwartaal van 2006 is een masterplan inclusief een planexploitatie opgesteld. Deze is in januari 2007 ter bestuurlijke besluitvorming aangeboden. Gezondheidspark In 2005 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met het ziekenhuis en een ontwikkelaar. In 2006 heeft de gemeente belangrijke grondaankopen in het gebied gedaan. Als uitwerking van de samenwerkingsovereenkomst is in 2006 tevens een biedingsprocedure gestart voor een deelfase. Tot slot kan nog vermeld worden dat in 2006


Pagina 226 van 289

een voorstel voor risicomanagement voor het Gezondheidspark is opgesteld en een eerste aanzet is gegeven voor risicomanagement voor de Sportboulevard. Dordtse Kil IV In 2006 is het voorkeursrecht betreffende het gebied Dordtse Kil IV verlengd en hebben grote aankopen plaatsgevonden. Bereikbaarheid Projecten die aan deze doelstelling bijdragen zijn: Ondertunneling Laan der VN In 2006 heeft aanbesteding van de werken plaatsgevonden. In september 2006 is gestart met de uitvoering. In 2008 zal de tunnel worden geopend. Het Grondbedrijf is betrokken bij een aantal voor het project noodzakelijke grondtransacties. Verkeersknooppunt N3/A16 (incl. Glazenplein en Mijlweg) De herontwikkeling van deze verkeersknooppunten is een noodzakelijke voorwaarde voor het slagen van tal van andere projecten in Dordrecht. Het Grondbedrijf treedt hierbij waar nodig faciliterend op en heeft op deze basis een voor de verkeersoplossing benodigd perceel verworven. Parkeren Projecten die aan deze doelstelling bijdragen zijn: Steegoversloot Met het da Vinci College is overeenstemming bereikt over de aankoop voor de locatie Steegoversloot. De gemeente is voornemens zelf opdrachtgever te worden van de te ontwikkelen garage en de bovengelegen bouwwerken. Naar verwachting is de overeenkomst waarin deze zaken worden vastgelegd in 2007 gereed. 5.7.3. Actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie Bouwgrondexploitaties In onderstaande tabel zijn de resultaten opgenomen van zowel de actieve als niet-actieve bouwgrond-exploitaties Bedragen x € 1 mln

Actieve exploitaties Grondexploitaties Stadsvernieuwing Subtotaal Niet actieve exploitaties In voorbereiding Ontwikkeling derden Overige nniegg Woonwagens Subtotaal Strategische aankopen Totaal Afgesloten


Boekwaarde per 31-12-2006

Raming kosten vanaf 2007

Raming opbrengsten vanaf 2007

Geraamd eindresultaat (NCW 31-12-06)

95,67 0 95,67

153,63 25,70 179,33

298,19 12,67 310,85

27,59 -11,18 16,42

4,90 -0,38 0,52 2,76 7,34 31,13 134,12 -0,79

2,16 25,19

1,55 11,76

-5,52 -12,34

5,36 32,70

2,61 16,67

-5,39 -22,60

212,03 nvt

327,52 nvt

-6,19 nvt

Pagina 227 van 289

Een onderbouwing van de geraamde winsten verliesneming Financieel (risico’s, principes winstneming) In totaliteit rekent het Grondbedrijf met een risicobedrag van € 40,31 welke is opgebouwd uit € 39.78 miljoen als exploitatierisico van de grondbedrijfscomplexen en € 0,52 miljoen voor archeologie. Het risico voor wat betreft de BTW is komen te vervallen. In 2006 zijn immers de correcties die voortvloeiden uit de doorlichting van een fiscaal adviseur uitgevoerd. In algemene zin kan gesteld worden dat het financiële risico van het Grondbedrijf groter en meer transparant wordt. De belangrijkste reden voor de toename van het risico is dat de gemeente steeds meer te maken krijgt met complexe projecten die tevens zeer risicovol zijn. Het is duidelijk dat deze complexe projecten een grote impact op de financiële middelen van de gemeente c.q. het Grondbedrijf zullen hebben. Het is dan ook logisch dat risicomanagement een steeds belangrijker aspect wordt bij grondexploitaties. Duidelijk is ook dat het Grondbedrijf met een actief strategisch aankoopbeleid aanmerkelijk meer risico dan voorheen loopt. De risico’s zijn bij strategische verwervingen immers per definitie groot aangezien in een vroegtijdig stadium , wanneer de onzekerheid relatief groot is, investeringen worden gedaan. Mede naar aanleiding van de uitkomsten van het rekenkameronderzoek uit 2006 is in het college onderzoeksprogramma vastgesteld dat voor 13 grote projecten risicomanagement moet worden uitgevoerd. In 2006 is door het Grondbedrijf gestart met risicomanagement voor de projecten Gezondheidspark, Maasterras en de Zeehaven. Verloop reserves en voorzieningen De reserves en voorzieningen van het Grondbedrijf bedragen in totaal € 64,89 miljoen en kunnen worden onderscheiden in: Algemene reserve’s Bestemmingsreserves Voorzieningen

€ € €

23,00 miljoen 6,51 miljoen 35,38 miljoen

Algemene reserves De algemene reserve Grondbedrijf is te zien als het kapitaalrisico van het Grondbedrijf. Niet voorziene risico’s worden binnen de algemene reserve opgevangen. Hieruit volgt dat de algemene reserve een bufferfunctie heeft en in belangrijke mate bepaald wordt door het aantal, de omvang, risicoprofiel e.d. van de projecten. Het bovenstaande in aanmerking nemende is een op basis van de nota Winst en Verliesneming de hoogte van de minimale buffer en daarmee de algemene reserve bepaald op € 12,50 miljoen. Indien de financiële omvang van deze reserve de minimale buffer overstijgt, zal het verschil worden gestort in de stadsreserve Strategische Investeringen. Bestemmingsreserves De grootste bestemmingsreserve betreft de sanering van de Kilkade (voormalig Akzo-terrein) in het Zeehavengebied van € 3,30 miljoen.


Pagina 228 van 289

De bestemmingsreserve Revitalisering Bedrijventerreinen betreft € 3,21 miljoen. Deze reserve is er om een financiële bijdrage te kunnen geven aan de herstructurering en revitalisering van bestaande bedrijventerreinen. Voorzieningen Het verloop van de reserves en voorzieningen worden voor het grootste deel bepaald door de voorzieningen. De voorzieningen zijn gevormd voor alle verliesgevende Grondbedrijfprojecten welke in de meeste gevallen gelijk is aan de netto contante waarden. Bij het afsluiten van een dergelijk verliesgevend project wordt het nadelige resultaat gedekt door de betreffende voorziening. Hieruit volgt dat het verloop van de voorzieningen gerelateerd is aan de verwachte einddatum van het project.

Project Amstelwijck Woonwagens Leerpark Admiraalsplein Blekersdijk/ Vrieseweg De Holland Diverse projecten (< € 0,5 mln) Strategisch vastgoed Afgewikkelde projecten TOTAAL

Voorziening per 01-01-2007 (bedragen x € 1 mln) 19,12 5,58 4,30 2,16 1,13 0,53 1,57 0,38 0,61 35,38

Einddatum 2023 2008 2013 2009 2007 2008

Mutaties voorzieningen ten opzichte van 2006 • Amstelwijck (afname voorziening van: € 0,81 mln) Het resultaat van deze exploitatie( waarin nog niet de wijzigingen die de heroriëntatie zijn verwerkt ) is verbeterd als gevolg van een te verwachten versnelde gronduitgifte. • Woonwagenlocaties (toename voorziening van: € 0,97 mln) Deze toename heeft te maken met de uitloop van de planning met een jaar, waardoor de plankosten toenemen. • Strategisch vastgoed De voorziening strategisch vastgoed is met name afgenomen als gevolg van een nieuwe waarderingsgrondslag van de agrarische gronden. Werd voorheen nog de agrarische prijs gehanteerd, op basis van ingewonnen extern advies gebeurd de prijsvorming dit jaar voor het eerst op basis van gedane aankopen in het gebied. Verlies en winstneming Jaarlijks wordt in de Prognose van het Grondbedrijf inzicht verstrekt in de totale vermogenspositie. In aansluiting hierop wordt eveneens de afdracht van het Grondbedrijf aan de stadsreserve Strategische Investeringen(SI) bepaald. Met betrekking tot de projecten met een nadelig exploitatieresultaat laten zien zijn, zoals eerder genoemd, voorzieningen gevormd. Naast projecten die een voordelig dan wel nadelig exploitatieresultaat hebben, kent de Prognose ook projecten waarbij de besluitvorming en inzet gericht zijn op een kostendekkende exploita-


Pagina 229 van 289

tie. Op het verloop van deze projecten vindt intensieve monitoring plaats. Gelet op de huidige stand van de projecten en de Prognose 2007 wordt verwacht dat het project Leeuwstraat/Zuidendijk in 2007 kan worden afgesloten. Tot slot dient nog het volgende te worden opgemerkt. Op grond van het huidig financieel beleid worden op basis van de vermogenspositie daadwerkelijke afdrachten van het Grondbedrijf aan de stadsreserve SI gerealiseerd.


Pagina 230 van 289

6. Financiële verantwoording 6.1 Inleiding

De financiële verantwoording geeft inzicht in de gemeentelijk financien en ontwikkelingen ultimo 2006. Daartoe wordt een samenhangend inzicht in de ontwikkeling van de exploitatie en de belangrijkste vermogensbestanddelen geboden. Na een presentatie van de gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling, volgt de balans met een uitgebreide toelichting op de verschillende balansposten. Daarnaast wordt er een algemene beschouwing gegeven op het resultaat, de ontwikkeling van de baten en de lasten en een analyse op programmaniveau tussen de werkelijke baten en lasten versus de door de Raad geautoriseerde budgetten.

6.2 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen De balans wordt opgesteld in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten 2004 (BBV), welke op een aantal uitzonderingen na is gebaseerd op de verslaggevingvoorschriften volgens het Burgerlijk Wetboek, boek 2, titel 9. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Activa -

Vaste activa Op vaste activa met een beperkte gebruiksduur wordt afgeschreven volgens een stelsel dat is afgestemd op de verwachte toekomstige gebruiksduur, rekening houdend met een eventuele restwaarde; Vaste activa met een onbeperkte gebruiksduur worden niet afgeschreven; Afschrijven geschiedt onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar; Naar verwachting duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen. Immateriële vaste activa Het betreffen de kosten van onderzoek en ontwikkeling en het saldo van (dis)agio. De kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen worden direct ten laste van de exploitatie gebracht. De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsof vervaardigingsprijs, vermindert met de op deze basis berekende afschrijvingen. De kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief worden lineair afgeschreven in ten hoogste vijf jaar.


Pagina 231 van 289

Materiële vaste activa Het betreft hier vanaf 1 januari 2004 voornamelijk investeringen met een meerjarig economisch nut. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut worden volgens de financiële beheerverordening met uitzondering van (onder andere) de verkeersregelinstallaties, verlichtingsinstallaties en reconstructies aan bruggen niet geactiveerd, tenzij de raad in bijzondere gevallen anders beslist. De materiële vaste activa met een economisch nut zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsof vervaardigingsprijs verminderd met de op deze basis berekende afschrijvingen. Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsof vervaardigingsprijs verminderd met de onttrekkingen aan reserves in verband met dit actief. Tevens zijn de berekende afschrijvingen (op basis van de verkrijgingsof vervaardigings-prijs verminderd met onttrekkingen aan reserves) in mindering gebracht. De materiële vaste activa worden afgeschreven volgens de lineaire methode. Afschrijving op basis van jaarlijks gelijkblijvende annuïteiten komt uitsluitend voor bij installaties en (welzijns)accommodaties met huurtarieven en interne doorberekeningen. Financiële vaste activa Het betreffen kapitaalverstrekkingen, verstrekte leningen met een looptijd langer dan een jaar en bijdragen aan activa in eigendom van derden. Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De leningen u/g zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. De bijdragen aan activa in eigendom van derden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met de op deze basis berekende afschrijvingen. De bijdragen aan activa in eigendom worden lineair afgeschreven. Vlottende activa Voorraden De onderhanden werken grondexploitatie zijn opgenomen tegen de verkrijgingsof vervaardigingsprijs, verminderd met de opbrengst wegens verkopen. Echter indien de marktwaarde duurzaam lager is vindt waardering tegen de marktwaarde plaats. Ook de overige voorraden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of duurzaam lagere marktwaarde. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van de voorziening voor oninbaarheid voor de belastingdebiteuren. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Indien niet anders vermeld, zijn zij direct opvraagbaar. Overlopende activa De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.


Pagina 232 van 289

6.3 Balans 6.3.1 Inleiding De balans met de toelichting verschaft op systematische wijze informatie over de samenstelling van de bezittingen (activa) en schulden (passiva) aan het eind van het begrotingsjaar en over de ontwikkelingen daarvan. De gemeente is niet vrij in het kiezen van de vorm bij het opstellen van de balans. Deze is vastgelegd in het BBV. De gecomprimeerde balans van Dordrecht (bedragen x € 1.000)

Vaste activa Immateriële activa Materiële activa Financiële activa

Balansdatum 31-12-2006 1-1-2006

0 284.363 214.482 498.845

0 263.079 259.915 522.994

Vlottende activa 31-12-2006 Voorraden 134.835 Leningen kort 54.405 Liquide middelen 142 Overlopende activa 25.191 214.573

1-1-2006

Totaal Activa

103.545 52.797 4.359 15.612 176.313

Vaste passiva Eigen vermogen Voorzieningen Schulden >1 jr

Balansdatum 31-12-2006 1-1-2006

520.625 77.277 42.552 640.454

526.968 82.527 51.390 660.885

Vlottende passiva 31-12-2006 Schulden < 1jr 36.694 Overlopende passiva 36.270 72.964

1-1-2006

23.198 15.224 38.422

713.418 699.307 Totaal Passiva 713.418 699.307 Activa De activa op de balans zijn de bezittingen van de gemeente en bestaat uit vaste en vlottende activa. Op de passiva-zijde van de balans staan de schulden vermeld. Ook deze zijn te splitsen in vaste en vlottende passiva. Het onderscheid tussen de vaste en vlottende activa en passiva is dat de vaste activa en passiva een looptijd hebben van langer dan één jaar.

De vaste activa is onder te verdelen in (im)materiële en financiële vaste activa. De materiële vaste activa zijn gesplitst in investeringen met een economisch nut, en investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. De financiële vaste activa bevat alle financiële bezittingen van de gemeente, zoals aandelen, deelnemingen en verstrekte langlopende geldleningen. De vlottende activa bevatten alle vorderingen met een looptijd korter dan één jaar. Onderdelen hier zijn de voorraden goederen en grond, het onderhanden werk dat later geactiveerd wordt, de saldi bij de bank en in de kas, de debiteuren en de vooruitbetaalde bedragen. Passiva De vaste passiva is onder te verdelen in het eigen vermogen en het vreemd vermogen. Het eigen vermogen bevat de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het saldo van de rekening. Het vreemd vermogen kan worden onderverdeeld in voorzieningen, vaste en vlottende schulden en overlopende passiva. Essentieel van vreemd vermogen is dat er voor de gemeente een verplichting bestaat. De vaste schulden zijn onderhandse leningen bij derden, zoals banken, pensioenfondsen en bedrijven. Deze leningen hebben een looptijd van meer dan één jaar.


Pagina 233 van 289

Vlottende schulden zijn alle crediteuren en het rood staan op de bank. De overlopende passiva zijn vooraf ontvangen bedragen, die betrekking hebben op het volgende jaar. Algemeen Uit de balans in deze jaarrekening blijkt dat het eigen vermogen (reserves en voordelige rekeningsaldo) is afgenomen van € 527 miljoen eind 2005 tot € 520,6 miljoen eind 2006. Deze afname heeft effect op de vermogenspositie. Een oordeel over een vermogenspositie kan worden gevormd door bepaling van de solvabiliteitsratio. Solvabiliteit kan daarbij worden gedefinieerd als de mate waarin een instelling in staat is aan haar korte en lange verplichtingen te voldoen. Hiertoe wordt aan de hand van de balans het eigen vermogen uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen. De ratio wordt bepaald aan de hand van het eigen vermogen dat als buffer dient voor het opvangen van eventuele tegenvallers. Het eigen vermogen van de gemeente Dordrecht grotendeels bestaat uit bestemmingsreserves waarover niet vrijelijk kan worden beschikt. Indien het eigen vermogen per eind 2006 wordt uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen leidt dit tot een ratio van 73,0% wat kan worden gekenmerkt als uitermate solide (eind 2005 75,4%). Het iets lagere percentage komt doordat het totale vermogen eind 2006 14 miljoen hoger was dan eind 2005. De ontwikkeling van de solvabiliteit in de afgelopen jaren is in de volgende grafiek weergegeven.

EV/TV 90,0%

60,0%

64,5%

64,5%

2002

2003

73,8%

75,4%

73,0%

2004

2005

2006

56,6%

30,0%

0,0% 2001


Pagina 234 van 289

6.3.2 Balans per 31 december 2006 Hieronder wordt de balans van Dordrecht per balansdatum 31-122006 gepresenteerd. (bedragen x € 1.000) ACTIVA

31/12/2006

01/01/2006

Vaste activa Immateriële vaste activa Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio Kosten van onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen Overige langlopende leningen u/g Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Bijdragen aan activa in eigendom van derden

0

0

0

0

0

0 284.363

263.079

17.739 240.174

17.762 219.267

26.450

26.050 214.482

259.915

19.819 0 18

19.821 0 18

27.482 1.239 810 17.426

39.510 1.387 810 18.475

146.325

178.484

1.363

1.410

Totaal vaste activa

498.845

522.994

134.835

103.545

Vlottende activa Voorraden Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen bouwgronden - overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen Vooruitbetalingen Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen Liquide middelen Kassaldi Bank- en girosaldi Overlopende activa

35.651 21 98.803 356 4

14.341 0 88.835 369 0 54.405

52.797

24.134 13.000

23.593 10.000

467

0

16.775 29

19.175 29 142

142 0

4.359 102 4.257

25.191

15.612

Totaal vlottende activa

214.573

176.313

Totaal-generaal

713.418

699.307


Pagina 235 van 289

PASSIVA

31/12/2006

01/01/2006

Vaste passiva Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves - Voor egalisatie van tarieven - Overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat Voorzieningen Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen, risico's Onderhoudsegalisatievoorzieningen Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting

520.625

526.968

33.630

34.821

500 465.397 21.098

225 462.635 29.287 77.277

82.527

40.894 7.293

40.759 6.853

29.090

34.915

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Obligatieleningen Onderhandse leningen van: - pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - banken en overige financiële instellingen - bedrijven - overige sectoren - buitenlandse instellingen Waarborgsommen

0

0

0 42.551 0 0 0 1

2.269 49.121 0 0 0 0

Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten

0

0

42.552

Totaal vaste passiva

51.390

640.454

660.885

36.694

23.198

Vlottende passiva Netto vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan één jaar Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden

8.000 1.769 26.925

0 0 23.198

Overlopende passiva

36.270

15.224

Totaal vlottende passiva

72.964

38.422

713.418

699.307

126.269 267.330

143.663 275.538

Totaal-generaal Gewaarborgde geldleningen: Directe garantieverleningen Achtervang waarborgfondsen


Pagina 236 van 289

6.3.3 Toelichting op de balans ACTIVA

Overlopende Vorderingen en activa 4% liquide middelen 8%

Immateriële vaste activa 0%

Materiële vaste activa 40%

Voorraden 19%

Financiële vaste activa

1. Vaste activa Bijgaand wordt op hoofdlijnen een toelichting gegeven op de ontwikkeling van de componenten van de activa. Voor een uitgebreidere toelichting wordt verwezen naar de Staat van activa op de cd rom. Immateriële vaste activa Er zijn geen immateriële activa meer. Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: Boekwaarde 31/12/06

Boek-waarde 01/01/06

In erfpacht uitgegeven gronden Overige investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut

17.739 240.174

17.762 219.267

26.450

26.050

Totaal

284.363

263.079

De boekwaarde van de erfpachtgronden is in het boekjaar gedaald omdat erfpachtsgronden een andere bestemming kregen of werden verkocht. De overige investeringen met economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde 31/12/06

Boekwaarde 01/01/06

23.043

18.520

1.652

1.413

138.681

128.605

66.106

60.763

Vervoermiddelen

1.681

1.697

Machines, apparaten en installaties

5.752

4.385

Overige materiële vaste activa Jaarverslag Dordrecht 2006

3.259 3.884 Pagina 237 van 289

Gronden en terreinen Woonruimten Bedrijfsgebouwen Grond-, wegen waterbouwkundige werken

Totaal

240.174

219.267

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de overige investeringen met economisch nut weer: Boekwaarde 1/1/06 Gronden en terreinen

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen van derden

Afwaarderingen

Boekwaarde 31/12/06

18.520

4.851

127

0

0

201

1.413

395

10

146

0

0

1.652

128.605

17.194

0

6.496

221

401

138.681

60.763

7.497

0

2.149

5

0

66.106

1.697

297

23

290

0

0

1.681

installaties

4.385

2.718

0

1.341

10

0

5.752

Ov. materiële vaste activa

3.884

503

152

600

0

376

3.259

219.267

33.455

312

11.022

236

978

240.174

Woonruimten Bedrijfsgebouwen

23.043

Grond-, wegen waterbouwkundige werken Vervoermiddelen Machines, apparaten en

Totaal

De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen zijn: Gronden en terreinen Energiehuis Enecokantoor pand Achterom Schoolgebouwen Overig Totaal

1,5 1,2 1,1 0,9 0,1 4,9

Bedrijfsgebouwen Verbouwing Stadswinkel MFA Krispijn Schoolgebouwen Energiehuis (overboeking naar gronden) Enecokantoor (overboeking naar gronden) Pand Achterom Sportboulevard Stadsdepot Overig Totaal

1,6 miljoen 3,1 miljoen 9,7 miljoen -1,5 miljoen -1,2 miljoen 1,1 miljoen 0,9 miljoen 0,2 miljoen 3,3 miljoen 17,2 miljoen

Grond-, wegen waterbouwkundige werken Rioleringen Keldergraven Overig Totaal

5,2 2,1 0,2 7,5

miljoen miljoen miljoen miljoen

Machines, apparaten en installaties Automatiseringsmiddelen Trekkenwand schouwburg Kunstmin Overig Totaal

1,4 0,8 0,5 2,7


miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut had het volgende verloop:


Pagina 238 van 289

Boekwaarde Inves-terin1/1/06 gen

Gronden en terreinen Grond-, wegen waterbouwkundige werken Ov. machines, apparaten Ov. materiële vaste activa Totaal

Desinveste- Afschrijvin Bijdragen van ringen gen derden

Afwaarderingen

Boek-waarde 31/12/06

0

0

0

0

0

0

0

19.837 6.213 0 26.050

1.867 529 0 2.396

891

463 636 0 1.099

6 0 0 6

0 0 0 0

20.344 6.106 0 26.450

0 891

Onder bijdragen van derden zijn die bijdragen van derden opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan het betrokken actief. Onder de afwaarderingen staan de afwaarderingen vermeld wegens duurzame waardeverminderingen aan de inkomstenkant. De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen zijn: Grond-, wegen waterbouwkundige werken Diverse bruggen 0,7 miljoen Waterwerken 0,2 miljoen 0,1 miljoen Overig Totaal 1,0 miljoen Overige machines, apparaten en Vervanging openbare verlichting Verkeersregelinstallatie Totaal

installaties 0,2 miljoen 0,3 miljoen 0,5 miljoen

Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2006 wordt in onderstaand overzicht weergegeven:

Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal

Boekwaarde 1/1/06

Investeringen

19.821 0 18

0 0 0

0 0 0

2 0 0

19.819 0 18

39.510 1.387 810 18.475 178.484 1.410 259.915

0 0 0 26 0 171 197

0 0 0 0 76 0 76

12.028 148 0 1.075 32.083 218 45.554

27.482 1.239 810 17.426 146.325 1.363 214.482

Deelnemingen Eneco NV Bank Nederlandse Gemeenten Waterbedrijf Europoort Totaal


DesinvesteAflossingen ringen afschrij-vingen

Boekwaarde 31/12/06

13,2 miljoen 0,6 miljoen 6,0 miljoen 19,8 miljoen

Pagina 239 van 289

De deelneming High Speed Ferry B.V. is afgeschreven in verband met liquidatie (raadsbesluit 21 november 2006). Overige verbonden partijen Het betreft hier een deelneming in de Commanditaire Vennootschap GEM de Hoven. Leningen aan woningbouwcorporaties Er zijn 4 woningbouwcorporaties die nog leningen hebben lopen. Hierop hebben zij aflossingen gedaan van ruim 12 miljoen. Leningen aan deelnemingen Het betreft hier nog een lening aan Waterbus B.V. De lening van High Speed Ferry B.V. is afgeschreven in verband met liquidatie (raadsbesluit 21 november 2006). Leningen aan overige verbonden partijen Openbare Bibliotheek t.b.v. selfservicesysteem Media-apparatuur Totaal

0,6 miljoen 0,2 miljoen 0,8 miljoen

Overige langlopende geldleningen St. Alg. Psychiatrisch Ziekenhuis (De Grote Rivieren) Wegschap Tunnel Dordtse Kil St. de Biesbosch FC Dordrecht Overig Totaal

13,3 miljoen 2,3 miljoen 1,3 miljoen 0,3 miljoen 1,3 miljoen 18,5 miljoen

Overige uitzettingen met een looptijd > 1 jaar 1. Saldo aan begin van het jaar: Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Schuldrest uitstaande leningen per ultimo06 € 6.645.204,72 Ontvangen rentevergoeding in 2006 Betaalde kosten in 2006

Effectenbezit EZH middelen vastrentende waarden EZH-middelen garantieproducten Overliquiditeit fondsen Ov erliquiditeit vastrentende waarden Totaal 2. Vrijval en afschrijving in 2006 van: EZH-middelen garantieproducten Overliquiditeit fondsen Ov erliquiditeit vastrentende waarden Totaal

€ €

128.145,70 47.390,53

9,0 miljoen

0,2 miljoen 66,4 miljoen 13,4 miljoen 63,0 miljoen 26,4 miljoen 178,4miljoen 13,4 miljoen 0,6 miljoen 18,0 miljoen 32,0 miljoen

3. Stille reserve: De belegde fondsen hadden per eind 2006 een boekwaarde van 62 miljoen, tegen een waarde van 66 miljoen volgens de fondsopgaven (stille reserve 4 miljoen). Bijdrage aan activa in eigendom van derden Het betreft hier uitgaven aan 1e inrichting scholen 0,2 miljoen.


Pagina 240 van 289

2. Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën: 31/12/2006 Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd naar: niet in exploitatie genomen bouwgronden overige gronden hulpstoffen

Onderhanden werk - bouwgronden in exploitatie Onderhanden werk - kapitaalgoederen Gereed product en handelsgoederen Vooruitbetalingen Totaal

1/1/2006

35.651 21

14.341 0

35.672

14.341

98.803 0 356 4

88.835 0 369 0

134.835

103.545

Van de niet in exploitatie genomen bouwgronden kan het volgende overzicht worden gegeven: Boekwaarde 1/1/06

Investeringen

Desinvesteringen

Gronden in voorraad

19.353

18.332

2.034

Totaal

19.353

18.332

2.034

Naar gronden in exploitatie

Boekwaarde 31/12/06

Verwervingsprijs per m2

35.651

0

35.651

0

De nog niet in exploitatie genomen gronden betreffen gronden (en opstallen) die zijn aangekocht om te dienen als ruilobject en gronden die destijds zijn aangekocht voor de ontwikkeling van uitbreidingsplannen. Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2006 het volgende overzicht worden weergegeven: Boekwaarde 1/1/06 Investeringen

Inkomsten

Winst- Boek-waarde uitname 31/12/06

Voorziening verlieslatend complex

Balanswaarde 31/12/06

Grondexploitaties

83.823

15.749

1.538

769

98.803

34.490

64.313

Totaal

83.823

15.749

1.538

769

98.803

34.490

64.313

Opgemerkt wordt dat 3 complexen in 2006 zijn afgesloten (Laan der VN/Nassauweg, Vissersdijk-Oost en Bamendaweg) en dat de winstuitname deze 3 complexen betreft.


Pagina 241 van 289

Onderstaand is een nadere uitzetting van de diverse grondexploitaties opgenomen: Toelichting grondvoorraden grondbedrijf Boekwaarde per 1 januari 15.894.604,11

Vermeerderingen 16.328.871,88

Verminderingen 1.098.041,05

Boekwaarde 31 december 31.125.434,94

Voorzieningen 31 december 424.125,00

Boekwaarde per 1 januari 0,64 4.807,90 0,00 3.188.707,45 1.591.845,51 37.491,33 0,00 -1.756,72 0,01 1.757,00 2.479.104,73 -890.810,07 69.625,63 -113.256,18 2.948,80 -2.833.116,46 166,40 33.932,24 -1,12 5.948,00 172.379,17 89.315,89 0,32 0,00 12.525,76 12.491,22 9.977,20 0,00 69.788,40 53.468,24 -5.671,68 188.340,08 -39.576,00 -792.261,21 635,46 35.973,91 0,60 0,00 73.799,95

Vermeerderingen -0,64 0,00 50.325,15 196.350,01 239.739,24 36.506,14 0,00 1.756,72 0,00 -1.757,00 165.561,24 0,00 0,00 0,00 117,96 0,00 -166,40 112.852,83 1,12 7.887,96 0,00 10.091,64 -0,32 1.190,00 9.450,85 22.165,39 399,12 9.686,00 41.528,06 39.449,81 5.671,68 203.831,08 39.576,00 792.261,21 -635,46 1.439,00 0,00 2.794,00 14.144,97

Verminderingen 0,00 4.808,26 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,01 0,00 0,00 758.529,80 10.065,28 4.530,34 0,00 96.633,52 0,00 0,00 0,00 0,00 8.690,80 0,00 0,00 0,00 0,00 12.491,22 0,00 0,00 0,00 40.090,48 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Boekwaarde 31 december 0,00 -0,36 50.325,15 3.385.057,46 1.831.584,75 73.997,47 0,00 0,00 0,00 0,00 2.644.665,97 -1.649.339,87 59.560,35 -117.786,52 3.066,76 -2.929.749,98 0,00 146.785,07 0,00 13.835,96 163.688,37 99.407,53 0,00 1.190,00 21.976,61 22.165,39 10.376,32 9.686,00 111.316,46 52.827,57 0,00 392.171,16 0,00 0,00 0,00 37.412,91 0,60 2.794,00 87.944,92

Voorzieningen 31 december 0,00 0,00 0,00 0,00 1.134.485,04 170.169,00 22.607,00 0,00 0,00 0,00 527.627,24 0,00 0,00 0,00 3.067,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 104.527,00 0,00 1.190,00 21.977,00 0,00 10.376,00 65.564,00 379.978,00 54.309,00 0,00 421.588,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 65.564,00 0,00

3.458.582,40

2.002.217,36

Actieve grondexploitatie Omschrijving 2e Merwedehaven Admiraalsplein Amstelwijck Corridor Gezondheidspark Heelalstraat Leerpark - rubriek 7 Mallegat/Krabbepolder Minnaertsweg Ontwikkeling Vest 124 Quickterrein Stadswerven Stevensweg Woonwagens deconcentratie

Boekwaarde per 1 januari -558.421,46 10.737.936,57 36.295.310,80 -17.767,04 8.242.816,38 0,28 3.720.208,45 -3.535.256,55 0,48 19.217,05 959.891,27 24.260.382,33 1.812.729,76 1.886.033,00

Vermeerderingen 20.000,00 0,00 1.759.795,30 0,00 0,00 0,00 2.076.630,72 68.245,11 0,00 54.132,64 0,00 10.090.379,79 806.927,46 872.851,61

Subtotaal

83.823.081,32

15.748.962,63

103.176.267,83

34.080.051,87

Strategische verwervingen Diverse verwervingen In niet-exploitatie zijnde gronden Omschrijving Abr. Kuijperweg 414 Bamendaweg Beekenstein 4 Belthure Park Blekersdijk, school Vest Crabbehof Zuid-Oost (smitshoek) Damplein Damstraat 91 Dordtse Kil II Dubbeldam De Holland De Hoven Dordtse Kil III Glazenstraat Herontwikkeling schoollocaties Jagers- & Windhondenpolder Laan der VN/ Nassauweg Leeuwstraat/Zuidendijk Louter Bloemen Maaskant-erf Makoré Moskee Wielwijk Niet in expl gen. gr., rubriek 7 Nijhofflaan Ontwikkeling Stierstraat Reeweg-Oost Scholenschuif Dubbeldam Sint Suraplein / Boogjes Sluisweg / Achterhakkers Smitsweg Sportterreinen Spuiboulevard/Sluisweg Stratnot. Lombardgebied Visserdijk Oost Watertoren Weeskinderendijk Zeehavenbuurt Zuidpolder - rubriek 7 Zuidhoven Subtotaal

Totaal


935.839,71

Verminderingen 107.357,13 36.113,24 0,00 119.983,14 0,00 0,28 0,00 0,00 0,48 0,00 505.216,62 0,00 0,00 0,00 768.670,89 2.802.551,65

4.524.960,05

2.983.028,28

Boekwaarde 31 december -645.778,59 10.701.823,33 38.055.106,10 -137.750,18 8.242.816,38 0,00 5.796.839,17 -3.467.011,44 0,00 73.349,69 454.674,65 34.350.762,12 2.619.657,22 2.758.884,61

Voorzieningen 31 december 0,00 2.155.548,25 19.120.995,92 0,00 0,00 0,00 7.383.115,72 0,00 0,00 13.777,00 239.497,00 0,00 0,00 5.576.604,84

98.803.373,06

34.489.538,73

134.453.768,05

37.896.692,01

Pagina 242 van 289

Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden: Saldo 31/12/06 Saldo

Soort vordering

1/1/06

Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen

24.134 13.000

23.593 10.000

467 18.542 29

0 20.872 29

Totaal Voorziening voor oninbaarheid

56.172 -1.767

54.494 -1.697

54.405

52.797

Vorderingen op openbare lichamen Belastingdienst te vorderen omzetbelasting 17,1 miljoen Bureau Drechtsteden 2,3 miljoen Regio ZHZ 1,6 miljoen CWI 0,2 miljoen Natuur- en Recreatieschap Hollandse Biesbosch 0,2 miljoen Gemeente Zwijndrecht 0,4 miljoen 2,3 miljoen Overig Totaal 24,1 miljoen Verstrekte kasgeldleningen Betreft kwartaaldeposito’s. Rekening-courantverhoudingen met niet financiële instellingen Betreft een rekening-courant verhouding tbv aangifte BTW Brandweer. Overige vorderingen Betreffen normale vorderingen voortvloeiende uit de normale bedrijfsuitoefening. Aan te ontvangen gemeentelijke belastingen en heffingen staat er nog 5,9 miljoen open. Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

Kassaldi Bank- en girosaldi (saldo negatief zie passiva)

31-12-2006

1-1-2006

142 0

102 4.257

142

4.359

Overlopende activa: De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden:


Pagina 243 van 289

31-12-2006 Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen

1-1-2006

11.434 13.757

3.442 12.170

25.191

15.612

Dit betreffen posten uit normale bedrijfsuitoefening die voortvloeien uit het toerekenen van baten en lasten aan het boekjaar. PASSIVA

Kortlopende schulden 5% Langlopende schulden 6% Voorzieningen 11%

Overlopende Passiva 5%

Resultaat 3%

Reserves 70%

Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: 31/12/2006

1/1/2006

Algemene reserves Bestemmingsreserves voor egalisatie van tarieven overige bestemmingsreserves Resultaat na bestemming

33.630

34.821

500 465.397 21.098

225 462.635 29.287

Totaal

520.625

526.968

Het verloop in 2006 wordt in onderstaand overzicht per reserveonderdeel weergegeven.


Pagina 244 van 289

Reserves

Saldo 1/1/06 Toe-voeging Ont-trekking

Bestemming Vermindering ter dekking resultaat 2005 van afschrijvingen Saldo 31/12/06

Algemene reserves Egalisatie van tarieven Overige bestemmingsreserves

34.821 225 462.635

11.879 280 77.435

21.229 5 95.762

8.159 0 21.128

0 0 39

33.630 500 465.397

Totaal

497.681

89.594

116.996

29.287

39

499.527

Verloop Reserves 31-12-2002 t/m 31-12-2006 x 1.000 600.000

498.672 500.000

417.673

462.860

465.896

403.775

400.000

300.000

200.000

100.000

25.012

26.898

24.782

34.821

33.630

2002

2003

2004

2005

2006

0

Algemene reserve

Bestemmingsreserve

Onder “Bestemming resultaat 2006” staan de toevoegingen of onttrekkingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaand boekjaar. Onder de afschrijvingen staan de verminderingen vermeld in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd. Voor verdere informatie over de voor het weerstandsvermogen meest relevante reserves verwijzen wij u naar paragraaf 5.2 “Risicomanagement en weerstandscapaciteit” en de Staat van reserves op de cdrom. Tevens is in bijlage 1.g. op de cdrom van de overige reserves (en voorzieningen) een nadere uiteenzetting van de bestemming / het doel en de mutaties gegeven.

Voorzieningen Het verloop van de voorzieningen in 2006 wordt in onderstaand overzicht weergegeven.


Pagina 245 van 289

Saldo 1/1/06

Toevoeging

Vrijval / Aanwending

Saldo 31/12/06

ivm bijdragen van derden onderhoudsvoorzieningen overige voorzieningen

34.915 6.853 40.759

3.948 4.014 6.093

9.773 3.574 5.958

29.090 7.293 40.894

Totaal

82.527

14.055

19.305

77.277

Verloop Voorzieningen 31-12-2002 t/m 31 -12-2006 x 1.000 120.000 100.000

96.348 84.887

82.527 73.912

80.000

77.277

60.000 40.000 20.000 0 2002

2003

2004

2005

Uit de voorzieningen zijn de volgende bedragen overlopende passiva: Voorziening stedelijke vernieuwing (ISV) Voorziening (niet) fysieke economie Voorziening bodemsanering ISV 2005-2009 Totaal

2006

overgeheveld naar de 5,0 miljoen 0,8 miljoen 4,6 miljoen 1,6 miljoen 12 miljoen

De systematiek van verantwoording van brede doeluitkeringen van het rijk is zodanig geworden dat meerjarige brede doeluitkeringen niet meer in een voorziening worden gestort maar op de balans worden gezet. Elk jaar wordt dan het benodigde deel voor dekking van de balans overgebracht naar de exploitatie. Voor verdere informatie over de voorzieningen verwijzen wij u naar de Staat van voorzieningen op de cd-rom en naar hoofdstuk 5.2 “Risicomanagement en weerstandscapaciteit”. Tevens is in bijlage 1.g. op de cdrom per voorziening een nadere uiteenzetting van de bestemming / het doel en de mutaties gegeven.

Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt:


Pagina 246 van 289

31/12/2006

1/1/2006

0

0

0 42.551 0 0 0 42.551

2.269 49.121 0 0 0 51.390

0 1

0 0

42.552

51.390

Obligatieleningen Onderhandse leningen binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen binnenlandse banken en overige financiele instellingen binnenlandse bedrijven overige binnenlandse sectoren buitenl. Inst., fondsen, banken, bedrijven en ov. sectoren

Door derden belegden gelden Waarborgsommen Totaal

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2006. Saldo 1/1/06

Vermeerderingen

Aflos-singen

Saldo 31/12/06

Obligatieleningen Onderhandse leningen Door derden belegde gelden Waarborgsommen

0 49.121 0 0

0 0 0 1

0 6.570 0 0

0 42.551 0 1

Totaal

49.121

1

6.570

42.552

De onderhandse leningen betreffen opgenomen leningen ter financiering van de vaste activa. Voor verdere informatie over de langlopende schulden verwijzen wij naar de Staat van opgenomen geldleningen op de cd-rom. De totale exploitatierentelasten voor het jaar 2006 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt 2,5 miljoen.

Vlottende passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen:

Schulden < 1 jaar Overlopende passiva

31/12/2006

1/1/2006

36.694 36.271

23.198 15.224

72.965

38.422

Kortlopende schulden De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden


31/12/2006

1/1/2006

8.000 1.769 26.925

0 0 23.198

36.694

23.198

Pagina 247 van 289

Overlopende passiva De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt: 31/12/2006

1/1/2006

19.336 16.934

1.382 13.842

36.270

15.224

Vooruitontvangen bedragen Nog te betalen bedragen

Dit betreffen posten uit normale bedrijfsuitoefening die voortvloeien uit het toerekenen van baten en lasten aan het boekjaar. De grote toename bij de vooruitontvangen bedragen betreft de gewijzigde systematiek van de verantwoording van de brede doeluitkeringen van het Rijk (zie hiervoor onderdeel voorzieningen).

De volgende brede doeluitkeringen staan nu op deze balanspost: Brede doeluitkering Brede doeluitkering Brede doeluitkering Brede doeluitkering Totaal

GSB-ISV ISV Niet fysieke economie Wet Bodembescherming

5,7 miljoen 6,9 miljoen 0,8 miljoen 4,6 miljoen 18 miljoen

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Waarborgen en garanties Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte waarborgen aan natuurlijke- en rechtspersonen kan als volgt naar de aard van de geldlening gespecificeerd worden:

Geldnemer

Borgstelling

Diversen Bejaardentehuizen c.a. Instellingen gehandicaptenzorg Gemeenschappelijke regelingen Sportverenigingen

100% 100% 100% div 100%

gewaarborgd per 1/1/06

gewaarborgd per 31/12/06

19.573 39.989 1.421 77.154 5.526

10.662 37.872 1.336 70.980 5.419

143.663

126.269

Achtervang waarborgfondsen Achtervang 9 woningbouwinstellingen

275.738

267.330

Totaal

419.401

393.599

Totaal

Garanties met indirect kredietrisico (achtervang)

Bij Achtervang waarborgfondsen stond de garantie vorig jaar nog op 100%, deze is echter maar 50% doordat het Rijk voor de andere 50% borgstelling geeft.


Pagina 248 van 289

Lease- en meerjarige verplichtingen

Aan leaseverplichtingen voor o.a. auto’s, automatiseringsapparatuur en andere apparatuur is er in 2006 een bedrag betaald van ruim € 200.000. Aan meerjarige huurcontracten voor gebouwen, automatiseringsapparatuur, koffieautomaten etc. is er in 2006 een bedrag betaald van € 2,6 miljoen. Verder is er nog een verplichting met betrekking tot het overgenomen onderhoud aan bomen van de Stichting de Biesbosch. In 2000 is hiervoor een afkoopsom betaald door Stichting De Biesbosch van € 522.483. De ontvangen afkoopsom is gestort in de Algemene Exploitatie reserve.


Pagina 249 van 289

6.4 Ontwikkeling in de baten en lasten 6.4.1 Ontwikkelingen in de lasten Loon- en prijscompensatie in 2006 Voor de ontwikkeling van de lonen en de daarmee samenhangende personeelsbudgetten is in 2006 uitgegaan van een prognose gebaseerd op de ontwikkeling van de lonen, sociale premies en pensioenpremies (samen 2,5%). Het daarmee samenhangende structurele budgettaire aandeel in de gemeentelijke algemene middelen is € 2 miljoen. Voor de prijsontwikkeling is conform staand beleid uitgegaan van de CPB raming van de Consumentenprijsindex (CPI). Voor 2006 is deze gesteld op 0,7%, wat heeft geleid tot een structureel budgettaire aandeel in de gemeentelijke middelen van € 0,5 miljoen. Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen Voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume is geen voorziening opgenomen. Het gaat hierbij om opgebouwde rechten vakantiegeld, opgenomen vakantiedagen, wachtgelden, wethouderspensioenen en IZA premies oud werknemers. Deze jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen zijn opgenomen in de reguliere exploitatie en de meerjarenbegroting. Ontwikkeling kapitaallasten In de financiële verantwoording 2006 is gerekend met een rente omslag van 4%. In 2006 heeft de gemeente in totaliteit circa € 416 miljoen uitgegeven, procentueel als volgt verdeeld over de programma’s (beleidsterreinen):

Wo nen en Leefbaarheid 29%

Werk en Scho ling 15% Ondernemerschap en B ereikbaarheid 6% A lgemene Dekkingsmiddelen 6% B estuur, P articipatie en Dienstverlening 9%

So ciale Infrastructuur 31%

Veiligheid 4%

6.4.2 Ontwikkelingen in de baten De raming van de algemene uitkering voor 2006 is gebaseerd op de Septembercirculaire 2005 (zie verder hoofdstuk 4 Algemene dekkingsmiddelen). Belangrijke volumegegevens waarop de algemene uitkering is gebaseerd betreft het aantal inwoners (118.821) en woonruimten (56.381).


Pagina 250 van 289

De ontwikkeling van de belastingen en tarieven volgt op grond van staand beleid de ontwikkeling van de Consumentenprijsindex (CPI), welke voor 2006 is gesteld op 0,7%. Voor enkele retributies zoals rioolrechten, afvalstoffenheffing, havengelden en begraafrechten geldt een eigen regime. Daarvoor wordt verwezen naar de paragraaf Lokale heffingen (paragraaf 5.1). Overzicht geraamde werkelijke incidentele baten en lasten voor 2006 Programma (bedragen x € 1.000) Algemene Dekkingsmiddelen Bestuur, Participatie en Dienstverlening Ondernemerschap en Bereikbaarheid Sociale Infrastructuur Veiligheid Werk en Scholing Wonen en Leefbaarheid Eindtotaal

incidenteel structureel incidenteel structureel 58.952 23.743 58.988 187.941 400 39.684 2.313 22.060 746 24.221 8.992 21.786 1.553 133.585 4.861 70.039 15 14.994 1.102 994 8.351 61.622 8.861 28.827 19.476 126.094 31.818 85.953 89.493 423.943 116.936 417.599 513.436 534.535

2006 164.234 -15.712 5.812 -60.237 -12.913 -32.284 -27.799 21.099

6.4.3 Totaaloverzicht van lasten en baten Op de volgende pagina treft u het overzicht van gerealiseerde baten en lasten aan. Dit overzicht is in overeenstemming met het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV). Eerst wordt het saldo voor bestemming gepresenteerd, vervolgens de geautoriseerde mutatie(s) in de reserves en uiteindelijk het saldo na bestemming. De lasten en baten van de gemeente die niet rechtstreeks aan een programma zijn toe te rekenen, de algemene dekkingsmiddelen en een bedrag voor onvoorzien, zijn op het programma Algemene dekkingsmiddelen opgenomen (zie hoofdstuk 4). Het overzicht van baten en lasten wordt op themaniveau gepresenteerd en biedt een integraal overzicht van de begrote en gerealiseerde gemeentelijke baten en lasten. Voor meer gedetailleerde financiële informatie wordt verwezen naar het financiële overzicht in de bijlage bij het Jaarverslag 2006.


Pagina 251 van 289

Programma/Thema (x € 1.000)

actuele begroting 2006 lasten baten saldo

lasten

baten

rekening 2006 saldo mutatie

na best. 82.211 78.980 0 3.231

na best. 239.154 110.510 110.524 18.121

na best. 156.943 31.530 110.524 14.889

Bestuur, Participatie en Dienstverlening Thema Algemeen bestuur Thema Communicatie en voorlichting Thema Dagelijks bestuur Thema Dienstverlening

39.399 3.109 1.306 31.815 3.170

21.525 149 70 19.262 2.043

-17.874 -2.959 -1.236 -12.553 -1.127

39.684 2.833 1.304 32.376 3.171

22.060 24 70 19.974 1.992

Ondernemerschap en Bereikbaarheid

44.022

43.905

-118

24.221

11.973 32.049

11.930 31.975

-43 -74

170.068 15.425 4.000 68.454 2.174 18.429 43.012 3.832 14.741

109.870 3.923 1.339 57.868 600 5.045 38.480 2.016 597

Veiligheid Thema Fysieke veiligheid Thema Integrale veiligheid Thema Sociale veiligheid Thema Verkeersveiligheid

20.404 12.966 322 3.709 3.408

Werk en Scholing Thema Arbeidsmarkttoeleiding Thema Economische structuurversterking Thema Onderwijshuisvesting Thema Opgroeien en onderwijs

Algemene Dekkingsmiddelen Thema Bedrijfsvoering Thema Gemeentefonds Thema Lokale belastingen

Thema Ontwikkelen, beheer en herstructurering bedrijfsterreinen Thema Verbeteren bereikbaarheid Sociale Infrastructuur Thema Cultuurvoorzieningen Thema Gezondheid Thema Inkomen Thema Integratie en Interculturalisatie Thema Maatschappelijke voorzieningen Thema Sport Thema Vrijetijdsvoorzieningen Thema Zorg

Wonen en Leefbaarheid Thema Afvalinzameling en -verwerking Thema Beheer van de openbare ruimte Thema Handhaving Thema Milieu Thema Ontwikkelen en herstructureren woonwijken Thema Riolen Thema Vergunningverlening Eindtotaal


voor best. voor best. voor best. 23.743 187.941 164.198 20.581 59.936 39.355 0 109.343 109.343 3.162 18.662 15.500

saldo

reserves -35 -165 0 200

na best. 164.233 39.190 109.343 15.700

-17.625 -2.809 -1.234 -12.403 -1.179

-1.913 -149 0 -1.714 -50

-15.712 -2.660 -1.234 -10.689 -1.129

21.786

-2.435

-8.246

5.812

5.179 19.042

2.380 19.406

-2.799 365

-3.470 -4.776

671 5.141

-60.198 -11.502 -2.662 -10.586 -1.574 -13.383 -4.532 -1.816 -14.144

133.585 16.591 4.248 67.929 1.832 18.924 7.125 2.907 14.029

70.039 3.172 1.628 56.036 296 5.605 2.142 718 441

-63.546 -13.419 -2.620 -11.893 -1.535 -13.319 -4.982 -2.189 -13.587

-3.308 -2.014 -109 -484 -67 -140 -28 -466 0

-60.237 -11.404 -2.511 -11.409 -1.468 -13.180 -4.954 -1.723 -13.587

7.719 3.545 42 987 3.146

-12.685 -9.421 -280 -2.722 -262

14.994 10.381 302 3.144 1.167

994 86 0 622 285

-14.001 -10.295 -302 -2.522 -882

-1.087 -262 -42 -421 -363

-12.913 -10.033 -260 -2.101 -519

81.310 38.366 11.408 19.170 12.366

44.837 30.415 7.666 3.650 3.106

-36.473 -7.951 -3.742 -15.520 -9.260

61.622 26.752 11.062 12.466 11.341

28.827 18.126 5.018 2.474 3.208

-32.795 -8.626 -6.044 -9.992 -8.133

-510 -2.258 -2.738 4.314 172

-32.284 -6.368 -3.305 -14.306 -8.305

141.854 11.925 28.143 1.069 12.522

112.259 11.930 5.785 128 9.200

-29.595 5 -22.358 -941 -3.322

126.094 11.655 26.602 1.189 6.504

85.953 11.655 4.534 152 1.313

-40.141 0 -22.068 -1.037 -5.192

-12.342 0 -375 0 -3.573

-27.799 0 -21.694 -1.037 -1.618

77.459 8.125 2.611

73.751 8.103 3.362

-3.707 -22 750

69.410 8.162 2.571

56.774 8.163 3.363

-12.637 0 793

-8.434 0 40

-4.203 0 753

579.267

579.268

0

423.943

417.599

-6.343

-27.442

21.099

Pagina 252 van 289

6.5 Financiële positie en toelichting 6.5.1 Financieel resultaat 2006 Het resultaat over het boekjaar 2006 bedraagt € 25,4 miljoen positief na bestemming, dat wil zeggen na verrekening met de diverse gemeentelijke reserves. Dit resultaat is als volgt opgebouwd, verdeeld over de verschillende, bestuurlijk vastgestelde programma´s. Bedragen x € 1.000


Begroot 20.307 132.933 124.461 78.423 43.278 24.352 38.999 462.753


Verschil 5.313 -652 -1.633 16.801 19.057 608 -685 38.809



Begroot 4.009 68.599 84.968 36.976 15.057 186.741 19.844 416.193

Baten Werkelijk 994 70.039 85.953 28.827 21.786 187.941 22.060 417.599

Verschil -3.015 1.440 985 -8.149 6.730 1.200 2.216 1.407 40.216



6.5.2 Financiële toelichting per programma In hoofdstuk 3 van dit jaarverslag is per thema – en daarmee per programma – een analyse opgenomen van de resultaten ten opzichte van de begroting. Op deze plaats wordt volstaan met een beknopte samenvatting van de meest in het oog springende afwijkingen per programma. Programma Veiligheid Het programma veiligheid kent een voordelig resultaat van € 2.3 miljoen voor bestemming. Na bestemming, dat wil zeggen na stortingen en onttrekkingen uit de reserves, resteert een nadelig resultaat van € 229.000. GSBIII, Risicogroepen (voordeel € 0,6 miljoen). De uitgaven in het kader van GSBIII vinden gefaseerd plaats. Het behaalde resultaat betreft nog niet gerealiseerd budget dat in de komende jaren gerealiseerd zal worden. Gewijzigde arbeidsvoorwaarden Brandweer (nadeel € 0,5 miljoen) Wijziging in de arbeidsvoorwaarden van de brandweer (FLO-regeling en wijziging arbeidsduur) heeft geleid tot een kostenstijging en nabetaling van in totaal € 485.000.


Pagina 253 van 289

Wijkverkeersplannnen (voordeel € 2,5 miljoen) Voor de realisatie van wijkverkeersplannen zijn grote meerjarige kredieten verstrekt. Conform planning loopt een deel van de plannen door in 2007. Het resultaat betreft de restantkredieten, die –door minder te ontrekken uit de reserve Strategische Investeringen- beschikbaar blijven. Programma Sociale Infrastructuur Het programma Sociale infrastructuur kent een voordelig resultaat van € 0,8 miljoen voor bestemming. Na bestemming resteert een nadelig resultaat van € 39.000. Antillianenbeleid (voordeel € 0,3 miljoen) Diverse onderdelen van het geplande Antillianenbeleid hebben in 2006 geen uitvoering gekregen. Het betreft onder andere Route 23, waar het betreft tienermoeders, RTV Dordrecht, Stichting Kansen en Stichting Kans. Maatschappelijke voorzieningen (voordeel € 0,4 miljoen) Binnen het thema maatschappelijke voorzieningen zijn diverse vooren nadelen, die per saldo leiden tot een positief resultaat van € 0,4 miljoen. De oorzaken zijn divers, variërend van een extra bijdrage van het ministerie van OCW voor inburgerpunten en het vrijvallen van een voorziening tot het uitkeren van prijscompensaties voor buurtwerk. WVG (voordeel € 0,6 miljoen) Diverse oorzaken hebben geleid tot lagere kosten binnen de WVG. Denk hierbij aan een beperktere kostenstijging van de Drechthopper dan geraamd en nieuw –tegen betere voorwaarden- afgesloten contracten voor rolstoelen. Daarnaast is de Rijksbijdrage 2005 voor grote woningaanpassingen ontvangen in 2006. Uitkeringen WWB (voordeel € 0,7 miljoen) Door een daling van het aantal klanten bijzondere bijstand onder 65 jaar én een fiscale herberekening is sprake van een voordelig resultaat van € 1,46 miljoen. Hier staat tegenover dat de Rijksvergoeding lager is. Personeel- en organisatiekosten SD (nadeel € 0,7 miljoen) De Sociale Dienst heeft per saldo te maken gehad met hoge(re) personeel- en organisatiekosten door de reorganisatie naar de SDD. Hofkwartier (nadeel € 1,4 miljoen) De voor het Hofkwartier gemaakte kosten zijn geautoriseerd door de Raad, maar nog niet verwerkt in de begroting. De totale uitgaven en de uit de reserve onttrokken bedragen blijven binnen de geautoriseerde bedragen. Na bestemming heeft de overschrijding geen financiële consequenties, ook niet in 2007. Actieplan Watersport (€ 1 miljoen) Het actieplan Watersport is een meerjarig project, waarvan de meeste werkzaamheden in 2007 uitgevoerd zullen worden. Door minder te onttrekken uit de reserve SI blijft het bedrag beschikbaar in volgende jaren.


Pagina 254 van 289

Programma Wonen en Leefbaarheid Het programma Wonen en Leefbaarheid is afgesloten met een nadelig resultaat van € 0,6 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserves is er sprake van een voordelig resultaat van € 1,8 miljoen. Beheer van de openbare ruimte (voordeel € 1,5 miljoen) Met name de uitvoeringslasten zijn fors lager uitgevallen dan geraamd. De verschillen zijn in hoofdzaak ontstaan door capaciteitsproblemen bij de uitvoering van geplande werken bij de producten constructies, havenexploitatie, nautisch beheer en wegen. Riolen (nadeel € 0,4 miljoen) Bij riolen is sprake van een gesloten exploitatie. Op grond van de nota reserve en voorzieningen wordt de exploitatie niet meer gesloten door een mutatie in de reserve, maar vanuit de voorziening. Dat geeft een nadelig resultaat voor bestemming, wat echter weer ‘gecorrigeerd’ wordt na bestemming. Meerjarige projecten (voordeel € 8,5 miljoen) Binnen het programma wonen en leefbaarheid spelen vele projecten, waaraan over verschillende jaren gewerkt wordt. Hierdoor is er sprake van grote restantkredieten die – door minder te onttrekken uit de reserve, dan wel door middel van budgetoverhevelingsvoorstellen – beschikbaar blijven voor de komende jaren. Het betreft o.a. de volgende projecten: Dordtwijkzone Kilkade / van Neurenburgpad Diverse projecten beheer en ontwikkeling wijken

€ 2,4 miljoen € 3,4 miljoen € 1,1 miljoen

Diverse overige projecten

€ 1,6 miljoen

(o.a. Nieuw Krispijn west, Verzetsbuurt en Emmaplein) (o.a. KOR, KPW, Rolluikenbeleid)

Resultaat exploitatie bouwgronden Op de exploitatie bouwgronden is een negatief resultaat voor bestemming van € 9 miljoen. Na verrekening met de reserves resteert een negatief saldo van € 0,1 miljoen. Een uitgebreide toelichting op dit resultaat is opgenomen in hoofdstuk 3. Programma werk en scholing Voor bestemming is er sprake van een positief resultaat van € 8.7 miljoen. Na verrekening met de reserves is het saldo € 4,2 miljoen positief. Vroeg en Voorschoolse Educatie (voordeel € 0,4 miljoen) Over de periode na 1 augustus blijken de uitgaven fors achter te lopen bij de door het Rijk beschikbaar gestelde middelen ten behoeve van deze regeling. Dit heeft te maken met het opstarten van het nieuwe VVE beleidskader dat 1 januari 2007 is ingegaan. De middelen blijven beschikbaar in 2007. Schoolgebouwen (voordeel € 2,6 miljoen) Op het gebied van schoolgebouwen zijn diverse voordelen ontstaan. Door verschuiving van het IHP is er minder behoefte geweest aan huurruimte. Ook vertraging van de voorbereidingen op de bouw van School de Vest en de Wantijschool heeft geleid tot minder uitgaven in


Pagina 255 van 289

2006 dan gepland. Daarnaast is er nog sprake van diverse voordelen bij de overdracht en verhuis van de school Wartburg. Tot slot is er sprake van hogere huuropbrengsten en voordelige energieverrekeningen. Leerpark (nadeel € 0,6 miljoen) Doordat de uitgaven niet geraamd waren is een nadeel op de lasten ontstaan van € 879.000. De hogere inkomsten ontstaan met name uit de opbrengst huren leerpark (Noordendijk 268). Deze opbrengst wordt gebruikt voor de bouw van het stedelijk Dalton. De geraamde storting in de reserve t.b.v. het Leerpark was € 858.000. Om de reserve op peil te houden, in het kader van een gesloten exploitatie, is nog € 459.000 extra gestort. Hiermee is totaal € 1,3 miljoen gestort, hetgeen voldoende is voor de bijdrage Dalton en inventaris Sportgebouw. Diversen (voordeel € 2,7 miljoen) Met de vaststelling van het geactualiseerde IHP in december 2006, en daarmee diverse administratieve aanpassingen, is een aanzienlijke verbetering in het beheer van het IHP bereikt. Desondanks resteren nog diverse technische administratieve verschillen die na bestemming budgettair neutraal zijn. Het gaat dan om uitgaven die dubbel begroot zijn en om een storting in een voorziening die ten onrechte niet in de begroting was opgenomen. Omdat sprake is van verrekening met de reserve volkshuisvesting is er na bestemming geen sprake van een resultaat. Arbeidsmarkttoeleiding (voordeel € 2,3 miljoen) Binnen het thema arbeidsmarkttoeleiding is sprake van diverse voor en nadelen. De belangrijkste zijn onderbestedingen op inburgering, lagere kosten voor reïntegratie en gesubsidieerde arbeid en een lager verliessaldo van Drechtwerk. Economische structuurversterking (voordeel € 0,6) Het thema economische structuurversterking kent verschillende onder- en overrealisaties op het gebied van o.a. basisregistraties, Nederland innovatief, economische adviesraad en stadspromotieborden A16/N3. De grootste invloed op het resultaat voor bestemming komt door de vertraging van het topinstituut Waterbouw. Omdat nog niet duidelijk is wat de definitieve vestigingsplaats wordt is het beschikbare krediet van € 0,5 miljoen in 2006 nog niet aangesproken. Daarnaast valt er € 0,3 miljoen vrij omdat een mogelijke terugbetalingsverplichting in het kader van GSBIII is komen te vervallen. Programma ondernemerschap en bereikbaarheid Het programma ondernemerschap en bereikbaarheid is afgesloten met een voordelig resultaat van € 25,8 miljoen voor bestemming. Na bestemming resteert een positief saldo van € 5,9 miljoen. Meerjarige projecten (voordeel € 25,3 miljoen) Binnen het programma ondernemerschap en bereikbaarheid spelen vele projecten, waaraan over verschillende jaren gewerkt wordt. Hierdoor is er sprake van grote restantkredieten die – door minder te onttrekken uit de reserve, dan wel door middel van budgetoverhevelingsvoorstellen – beschikbaar blijven voor de komende jaren.


Pagina 256 van 289

Het betreft o.a. de volgende projecten: Diversen droge en natte bedrijven (o.a. Dordtse Kil, Amstelwijck, Louter bloemen)

Realisatie fietsplan Verbinding Oostelijke Stadsdelen Ondertunneling Laan der Verenigde Naties Diverse projecten parkeren

(o.a. Parkeren Oostelijke Stadsdelen en Energiehuis)

€ 4,4 miljoen € € € €

1,3 4,0 15,0 0,9


Met betrekking tot het fietsplan dient vermeld te worden dat de meeste projecten afgesloten zijn. In 2007 wordt totale fietsplan afgesloten en zal het resultaat vrijvallen. Hogere parkeeropbrengsten (voordeel € 0,5 miljoen) In 2006 zijn de tarieven voor parkeerabonnementen verhoogd. Daarnaast is er sprake van een hogere afzet van abonnementen. Programma Bestuur, participatie en Dienstverlening Het programma Bestuur, participatie en Dienstverlening kent een voordelig resultaat van € 1,5 miljoen voor bestemming. Na bestemming resteert een nadelig resultaat van € 0,6 miljoen. Algemeen bestuur (voordeel € 0,3 miljoen) Diverse voordelen binnen het algemeen bestuur hebben geleid tot genoemd voordeel. Belangrijkste zijn het halen van de bezuinigingstaakstelling en het vertragen van de ontwikkelingen van de inrichting van het Raadsinformatiesysteem. Dagelijks bestuur (voordeel € 1,2 miljoen) De kosten en inkomsten die verantwoord worden onder het thema dagelijks bestuur kennen een complex aan verschillen die leiden tot een gesaldeerd positief resultaat van € 1,2 miljoen. Naast een overschrijding op de begroting v.w.b. het project Perfect, waar overigens door de Raad wél aanvulling vanuit de Stadsreserve toegezegd is, bestaat het positieve resultaat m.n. uit extra niet of onvoldoende geraamde baten. Denk hierbij aan een extra subsidie voor Drechtsteden Digitaal, een uitkering inzake verzekeringen n.a.v. een gerechtelijke uitspraak en een innovatieve besparing bij het ingenieursbureau die ook aan de batenkant in het resultaat tot uiting komt. Programma algemene dekkingsmiddelen Het programma algemene dekkingsmiddelen is afgesloten met een voordelig resultaat van € 1,8 miljoen voor bestemming. Na verrekening met de reserves is er sprake van een voordelig resultaat van € 7,3 miljoen. Gemeentefonds (nadeel € 1,2 miljoen) De omvang van het gemeentefonds is gekoppeld aan de rijksbegroting. Hogere rijksuitgaven leiden daarmee tot een stijging van het gemeentefonds en omgekeerd. Dergelijke ontwikkelingen zijn voor de gemeente autonoom en niet op voorhand te voorzien. Belangrijkste aspecten die hebben geleid tot dit resultaat zijn een lagere uitkering van de behoedzaamheidsreserve, een positieve verrekening voorgaande jaren, een lagere accresontwikkeling en tot slot een neerwaartse bijstelling van de parameter bijstandsgerechtigden.


Pagina 257 van 289

Lokale belastingen (voordeel € 0,8 miljoen) Vanuit de voorziening oninbaarheid belastingvorderingen is € 0,6 miljoen vrijgevallen als gevolg van verlaging van het percentage van de totale belastingopbrengst dat werd gereserveerd voor dubieuze debiteuren. Daarnaast zijn er, o.a. door woningtoename, meer belastingopbrengsten gegenereerd. Bedrijfsvoering (voordeel € 2,2 miljoen) Het thema bedrijfsvoering laat een voordeel van € 2,2 miljoen zien na bestemming. Het resultaat is voor een belangrijk deel de uitkomst van administratief technische afspraken die op stadsniveau worden afgewikkeld. De belangrijkste factoren die hebben geleid tot het verschil zijn vrijval van een reservering ter afwikkeling van de rekening courant woonwagencentrum, mutaties in het renteschommelfonds, verwerking van GSBIII gelden, het saldo van de kostenplaatsen en de afwikkeling van diverse stelposten. Tot slot zijn hier gedurende het jaarrekeningproces diverse technische correcties uitgevoerd. Denk hierbij o.a. aan kosten die aanvankelijk ten laste van 2007 gebracht zijn, maar betrekking hadden op 2006. In hoofdstuk drie worden de genoemde factoren verder toegelicht. Na verrekening met de reserves ziet het resultaat per programma er als volgt uit: A lgemene Dekkingsmiddelen 35%

B estuur, P articipatie en Dienstverlening 10%

Veiligheid 1%

So ciale Infrastructuur 0% Wo nen en Leefbaarheid 8%

Ondernemerschap en B ereikbaarheid 27% Werk en Scho ling 19%

6.5.3 Technische resultaatbestemming Het hierboven gepresenteerde resultaat van € 21,1 miljoen na bestemming, kent nog een extra nuance. In dit resultaat is namelijk sprake van diverse zogenaamde restantkredieten van meerjarige projecten. Daarnaast zijn er ook middelen verstrekt voor eenmalige projecten die door vertraging in 2007 doorlopen. Tot slot is er een deel van het resultaat dat niet vrij bestemd mag worden, maar op basis van eerdere besluitvorming en/of wet en regelgeving een verplichte bestemming kent. Om te komen tot een zuiver afweegbaar resultaat, worden er technische resultaatbestemmings- en overhevelingsvoorstellen gedaan, voor in totaal € 8,9 miljoen.


Pagina 258 van 289

Totaalanalyse resultaat 2006 (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming Mutaties in de reserves Resultaat na bestemming Voorstellen overheveling vertragingen Voorstellen overheveling meerjarige projecten Voorstellen besluitvorming/wetgeving Resultaat 2006 "vrij besteedbaar"

40,2 -19,1 21,1 3,5 3,9 1,5 8,9 12,2

Na verwerking van de technische voorstellen resteert, zoals eerder gemeld een netto resultaat van € 12,2 miljoen. Onder technische voorstellen wordt verstaan: a. eenmalige projecten die vertraging hebben opgelopen en waarvan het restantbudget volgend jaar beschikbaar moet blijven; b. meerjarige projecten waarvoor het krediet in één keer verstrekt is. Het restantbudget gaat technisch over naar 2007. c. Bestemmingen en/of overhevelingen op basis van eerdere besluitvorming en/of weten regelgeving.


Pagina 259 van 289

6.6

Strategische Investeringen

6.6.1 Algemeen Uit de reserve SI worden de grote strategische investeringen van de gemeente Dordrecht gefinancierd. Onderstaand wordt een toelichting gegeven op de ontwikkeling van deze reserve in 2006. Per balans datum 31 december 2006 is de stand van de reserve € 187 miljoen. Daarmee is de reserve per saldo € 8,5 miljoen afgenomen t.o.v. de balansdatum een jaar eerder. Deze afname is een resultante van het saldo van de stortingen (€ 27,5 miljoen) minus de onttrekkingen in 2006 (€ 36 miljoen). In onderstaande tabel is een meerjarig historisch overzicht van de stortingen en onttrekkingen over de afgelopen jaren grafisch weergegeven. In deze grafiek ziet u tevens het verloop van de reserve. Vanaf de instelling van de reserve is er voor € 163 miljoen aan investeringen gefinancierd uit deze reserve. 250

x € 1.000.000

200

150

100

50

0 tm2001

2002 Stortingen

2003

2004 Onttrekkingen

2005

2006 Stand SI

6.6.2 Stortingen (€ 27,5 miljoen) In totaal is er in het afgelopen jaar € 27,5 miljoen gestort in de reserve Strategische Investeringen. De belangrijkste stortingen zijn de jaarlijkse rentecomponent (€ 4,9 miljoen), dividenduitkering van Eneco (€ 3 miljoen), afkoop van GSB leefbaarheid (€ 2,1 miljoen) en de resultaatbestemming 2005 (€ 11 miljoen). Daarnaast is uitvoering gegeven aan de besluitvorming uit de begroting 2006 (inflatiecorrectie en extra storting grondbedrijf). 6.6.3 Onttrekkingen (€ 33 miljoen) In 2006 is zo’n € 36 miljoen onttrokken. Een bedrag van € 32 miljoen hiervan is rechtstreeks onttrokken ter financiering van de diverse hiervoor gelabelde projecten in de Stad. Met name de projecten Leerpark, Gezondheidspark en Funderingsherstel hebben een groot beroep op de hiervoor de reserve SI gedaan. Voor Leerpark geldt dat de bijdrage van € 3,1 miljoen aan de grondexploitatie ten laste van een voorziening is gebracht. Daarnaast is ook de bijdrage over 2006 van ruim € 5 miljoen aan het ontwikkelingsfonds Drechtsteden (manden maken), conform eerdere besluitvorming, uit SI gefinancierd. Jaarverslag Dordrecht 2006

Pagina 260 van 289

Één project binnen SI kent een kredietoverschrijding. Het betreft het project Bleijenhoek (€ 432.000). Het betreft een project dat uit meerdere dekkingsbronnen gefinancierd wordt. In 2007 zullen deze kosten alsnog ten laste van de juiste dekkingsbron gebracht worden. Totaaloverzicht In totaal ligt er voor € 297 miljoen aan reserveringen voor lopende en nog op te starten projecten, waarvan € 106 miljoen al is uitgegeven. Dit maakt het netto gereserveerde bedrag € 191 miljoen. Bij de kadernota 2008 zal een actualisatie van de vrije ruimte worden gegeven, waarbij rekening gehouden wordt met toekomstige stortingen. De reservering zijn als volgt over de programma’s verdeeld: Reserveringen per programma

Ondernemerschap/ participatie 20% Algemene dekkingsmiddelen 2%

Sociale en culturele infrastructuur 33%

Wonen en leefbaarheid 17%

Werk en scholing 23%

Veiligheid 5%

In bijlage 4 van dit jaarverslag is een overzicht opgenomen van alle lopende projecten waarvoor een reservering in SI is vastgelegd. In het overzicht is, gegroepeerd per programma, de totale kredietverstrekking (autorisatie door de Raad) per project weergegeven, alsmede de tot en met 2006 onttrokken bedragen. In het overzicht wordt duidelijk wat per project de kredietruimte en de reserveringsruimte is. Ook is te zien dat 60% van de totale reserveringen reeds als krediet verstrekt is en dus niet meer elders ingezet kan worden. 6.6.4 Screening SI Bij het MJP en de begroting 2007 heeft een uitgebreide screening plaatsgevonden van de reserveringen binnen SI. Dat heeft geleid tot aanzienlijke wijzigingen. Vanuit de besluitvorming rondom MJP en begroting is ruim € 17 miljoen aan reserveringsruimte vrijgemaakt, onder andere op de projecten Ondertunneling Laan der VN, en parkeergarages. Ook zijn enkele risicoreserveringen vervallen of elders ondergebracht, zoals de risicoafdekking van de Fast Ferry en de algemene ISV risico-afdekking. Hierdoor is ruimte gecreëerd voor nieuwe investeringsprojecten. Voorbeelden hiervan zijn extra reserveringen voor Dordt West, het handhaven van het autoluwe karakter van de binnenstad en het Dordts Museum. Alle besluiten uit 2006 (vervallen en nieuwe reserveringen) zijn in het overzicht SI, dat als bijlage bij dit jaarverslag is opgenomen, verwerkt.


Pagina 261 van 289

Bijlagen jaarverslag 2006 1. 2. 3. 4. 5.


Overzicht gerealiseerde baten en lasten Bijlage SISA Verdeling brede doeluitkering Overzicht Strategische Investeringen Overzicht gebruikte afkortingen

Pagina 262 van 289


Pagina 263 van 289

Product

Programma Algemene Dekkingsmiddelen Thema Bedrijfsvoering Bedrijfsvoering stad Beleggingen Geldleningen GSB III - Rijksbijdragen Onvoorzien Saldi kostenplaatsen sectoren/bedrijven Saldi kostenplaatsen Stad Saldo Rekening Stelposten

Thema Gemeentefonds Algemene uitkering

Thema Lokale belastingen Belastingheffing

Programma Bestuur, Participatie en Dienstver Thema Algemeen bestuur Griffie Rekenkamer

Thema Communicatie en voorlichting Bestuursvoorlichting Concern communicatiemiddelen Internationale betrekkingen

1. Primaire begroting lasten baten reserves reserves

lasten na best.

baten na best.

saldo na best.

157.734 25.764 19.327 35.025 25.764 19.327

38.257 35.030

189.554 63.618

151.297 28.588

24.352 21.121

186.741 58.296

162.388 37.175

57.859 57.859

52.414 52.214

27.144 851 2.595 0 600 0 1.020 0 2.820

48.940 11.016 2.595 0 0 0 1.020 0 47

21.796 10.165 0 0 -600 0 0 0 -2.773

1.665 851 2.595 0 -1 638 1.011 13.574 789

18.476 26.409 2.595 11.573 0 0 -4 0 -753

16.811 25.558 0 11.573 1 -638 -1.015 -13.574 -1.541

56.796 0 0 1.063 0 0 0 0 0

50.552 0 0 116 0 530 1.015 0 0

0

107.660

107.660

0

110.524

110.524

lasten voor baten voor saldo voor best. best. best.

12.493 9.266

170.227 44.291

1.380 851 2.595 0 600 0 1.020 0 2.820

29.613 11.016 2.595 0 0 0 1.020 0 47

28.233 10.165 0 0 -600 0 0 0 -2.773

25.764 0 0 0 0 0 0 0 0

19.327 0 0 0 0 0 0 0 0

0

0

0


2. Actuele begroting lasten baten reserves reserves

0

0

lasten na best.

baten na best.

saldo na best.

82.211 239.154 78.980 110.510


156.943 31.530

23.743 20.581

187.941 59.936

58.460 851 2.595 1.063 -1 638 1.011 13.574 789

69.028 26.409 2.595 11.690 0 530 1.011 0 -753

10.568 25.558 0 10.626 1 -108 0 -13.574 -1.541

15.559 847 2.937 0 369 869 0 0 0

20.186 27.156 2.937 9.619 38 0 0 0 0

4.627 26.309 0 9.619 -331 -869 0 0 0

0

110.524

110.524

0

109.343

109.343

3. Rekening 2006 lasten baten reserves reserves

164.198 58.952 39.355 58.952 57.899 0 0 1.053 0 0 0 0 0

0

58.987 58.787 56.842 0 0 821 256 869 0 0 0

0

lasten na best.

baten na best.

82.696 246.928 79.534 118.723

saldo na best.

4. Verschil actuele begroting t.o.v. rekening 2006 lasten voor baten voor saldo voor lasten baten lasten na baten na best. best. best. reserves reserves best. best.

saldo na best.

164.234 39.191

609 540

-1.200 -1.640

-1.811 -2.181

-1.094 -1.094

-6.574 -6.574

-484 -554

-7.775 -8.214

-7.291 -7.661

73.459 847 2.937 1.053 369 869 0 0 0

77.028 27.156 2.937 10.440 293 869 0 0 0

3.570 26.309 0 9.387 -75 0 0 0 0

-13.894 3 -343 0 -1 269 142 13.574 789

-1.710 -747 -343 1.954 0 -38 -4 0 -753

12.184 -751 0 1.954 1 -307 -146 -13.574 -1.541

-1.104 0 0 10 0 0 0 0 0

-6.290 0 0 -704 0 274 146 0 0

-14.998 3 -343 10 -1 269 142 13.574 789

-8.000 -747 -343 1.250 0 237 142 0 -753

6.998 -751 0 1.239 1 -33 0 -13.574 -1.541

0

109.343

109.343

107.660

107.660

0

1.181

1.181

0

1.181

1.181

0

107.660

107.660

0

0

0

107.660

107.660

0

110.524

110.524

0

0

0

110.524

110.524

0

109.343

109.343

0

0

0

109.343

109.343

0

1.181

1.181

0

0

0

1.181

1.181

3.227

18.276

15.049

0

0

3.227

18.276

15.049

3.231

17.921

14.689

0

200

3.231

18.121

14.889

3.162

18.662

15.500

0

200

3.162

18.862

15.700

69

-742

-811

0

0

0

0

69

-742

-811

3.227

18.276

15.049

0

0

3.227

18.276

15.049

3.231

17.921

14.689

0

200

3.231

18.121

14.889

3.162

18.662

15.500

0

200

3.162

18.862

15.700

69

-742

-811

0

0

69

-742

-811

37.856 2.958

20.217 0

-17.639 -2.958

34 0

2.745 0

37.890 2.958

22.962 0

-14.928 -2.958

38.999 3.109

19.844 0

-19.155 -3.109

400 0

1.681 149

39.399 3.109

21.525 149

-17.874 -2.959

39.684 2.833

22.060 24

-17.625 -2.809

400 0

2.313 149

40.084 2.833

24.373 173

-15.712 -2.660

-685 276

-2.216 -24

-1.530 -299

0 0

-632 0

-685 276

-2.848 -24

-2.163 -299

2.728 230

0 0

-2.728 -230

0 0

0 0

2.728 230

0 0

-2.728 -230

2.860 249

0 0

-2.860 -249

0 0

130 19

2.860 249

130 19

-2.729 -230

2.570 262

24 0

-2.547 -262

0 0

130 19

2.570 262

154 19

-2.416 -243

289 -13

-24 0

-313 13

0 0

0 0

289 -13

-24 0

-313 13

1.181

0

-1.181

0

0

1.181

0

-1.181

1.306

70

-1.236

0

0

1.306

70

-1.236

1.304

70

-1.234

0

0

1.304

70

-1.234

1

0

-2

0

0

1

0

-2

211 682 288

0 0 0

-211 -682 -288

0 0 0

0 0 0

211 682 288

0 0 0

-211 -682 -288

232 658 416

0 70 0

-232 -588 -416

0 0 0

0 0 0

232 658 416

0 70 0

-232 -588 -416

246 679 379

0 66 5

-246 -613 -375

0 0 0

0 0 0

246 679 379

0 66 5

-246 -613 -375

-14 -22 37

0 4 -5

14 26 -42

0 0 0

0 0 0

-14 -22 37

0 4 -5

14 26 -42

Thema Dagelijks bestuur

30.690

18.284

-12.406

34

2.745

30.724

21.029

-9.695

31.415

17.781

-13.634

400

1.481

31.815

19.262

-12.553

32.376

19.974

-12.403

400

2.114

32.776

22.087

-10.689

-962

-2.193

-1.231

0

-632

-962

-2.825

-1.863

Bestuur Bestuurlijke samenwerking Budget stafdiensten Ingenieursbureau Dordrecht Projectmanagement

9.621 382 17.553 -93 3.227

667 66 16.745 257 549

-8.954 -316 -808 350 -2.678

0 0 0 0 34

0 0 0 0 2.745

9.621 382 17.553 -93 3.261

667 66 16.745 257 3.294

-8.954 -316 -808 350 33

10.451 80 20.532 111 239

71 103 17.539 0 67

-10.380 23 -2.993 -111 -172

400 0 0 0 0

1.085 0 50 0 346

10.851 80 20.532 111 239

1.157 103 17.589 0 413

-9.695 23 -2.943 -111 174

11.276 79 20.932 30 60

531 65 19.143 235 0

-10.745 -14 -1.789 206 -60

400 0 0 0 0

1.675 0 68 0 371

11.676 79 20.932 30 60

2.206 65 19.211 235 371

-9.471 -14 -1.721 206 311

-825 2 -400 82 179

-460 39 -1.604 -235 67

365 37 -1.204 -317 -112

0 0 0 0 0

-589 0 -18 0 -25

-825 2 -400 82 179

-1.049 39 -1.622 -235 43

-224 37 -1.222 -317 -137

Thema Dienstverlening

3.027

1.933

-1.094

0

0

3.027

1.933

-1.094

3.170

1.993

-1.177

0

50

3.170

2.043

-1.127

3.171

1.992

-1.179

0

50

3.171

2.042

-1.129

-1

1

2

0

0

-1

1

2

-61 3.088

0 1.933

61 -1.155

0 0

0 0

-61 3.088

0 1.933

61 -1.155

3.107 63

1.993 0

-1.114 -63

0 0

0 50

3.107 63

1.993 50

-1.114 -13

3.098 73

1.992 0

-1.106 -73

0 0

0 50

3.098 73

1.992 50

-1.106 -23

9 -10

1 0

-8 10

0 0

0 0

9 -10

1 0

-8 10

18.189 7.484

18.778 8.044

589 560

560 560

0 0

18.749 8.044

18.778 8.044

29 0

43.278 11.462

15.057 4.229

-28.221 -7.233

745 510

28.848 7.701

44.022 11.973

43.905 11.930

-118 -43

24.221 5.179

21.786 2.380

-2.435 -2.799

746 512

8.992 3.982

24.967 5.691

30.778 6.362

5.812 671

19.057 6.283

-6.730 1.849

-25.786 -4.434

-1 -1

19.856 3.719

19.055 6.282

13.126 5.568

-5.929 -714

Droge / natte bedrijven Exploitatie economische ontwikkeling Kantoorlocaties

7.484

8.044

560

560

0

8.044

8.044

0

10.622 623 217

3.560 595 75

-7.062 -29 -142

196 314 0

7.216 343 142

10.819 937 217

10.775 937 217

-43 0 0

3.069 2.020 90

269 2.036 75

-2.800 16 -15

196 316 0

3.668 300 15

3.266 2.336 90

3.937 2.336 90

671 0 0

7.553 -1.397 127

3.291 -1.441 0

-4.262 -44 -127

0 -1 0

3.548 43 127

7.553 -1.398 127

6.839 -1.398 127

-714 0 0

Thema Verbeteren bereikbaarheid

10.705

10.734

29

0

0

10.705

10.734

29

31.815

10.827

-20.988

234

21.147

32.049

31.975

-74

19.042

19.406

365

234

5.010

19.276

24.416

5.141

12.774

-8.579

-21.352

0

16.137

12.774

7.558

-5.215

6.522 4.183

5.491 5.243

-1.031 1.060

0 0

0 0

6.522 4.183

5.491 5.243

-1.031 1.060

26.056 5.759

5.764 5.064

-20.292 -695

230 4

19.667 1.480

26.286 5.764

25.431 6.544

-854 780

13.786 5.255

13.897 5.509

111 254

230 4

3.871 1.140

14.016 5.260

17.768 6.649

3.752 1.389

12.270 504

-8.133 -445

-20.403 -949

0 0

15.797 340

12.270 504

7.663 -105

-4.606 -609

140.349 13.514

76.467 1.948

-63.882 -11.566

698 34

1.377 141.047 248 13.548

77.844 2.196

-63.203 -11.352

132.933 15.153

68.599 2.636

-64.334 -12.517

37.135 272

41.271 170.068 1.287 15.425

109.870 3.923

-60.198 -11.502

133.585 16.591

70.039 3.172

-63.546 -13.419

1.553 350

4.861 135.137 2.365 16.941

74.900 5.536

-60.237 -11.404

-652 -1.438

-1.440 -536

-789 902

35.582 -78

36.410 -1.077

34.930 -1.516

34.970 -1.613

39 -97

644 1.680 1.029 279 2.502 1.044 313 294

302 45 2 103 95 7 105 93

-342 -1.635 -1.027 -176 -2.407 -1.037 -208 -201

0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 206 0 0 0

644 1.680 1.029 279 2.502 1.044 313 294

302 45 2 103 301 7 105 93

-342 -1.635 -1.027 -176 -2.201 -1.037 -208 -201

48 225 406 2.071 272 306 309 2.092

0 0 215 835 0 32 0 114

-48 -225 -191 -1.236 -272 -274 -309 -1.978

0 34 0 0 0 0 0 0

0 35 7 0 0 0 0 0

48 259 406 2.071 272 306 309 2.092

0 35 222 835 0 32 0 114

-48 -224 -184 -1.236 -272 -274 -309 -1.978

644 1.713 1.102 378 2.539 1.081 346 281 100 52 601 523 2.282 284 377 857 1.993

302 198 34 161 45 7 104 86 0 0 94 287 1.026 13 40 0 238

-342 -1.515 -1.068 -217 -2.494 -1.074 -242 -195 -100 -52 -507 -236 -1.256 -271 -337 -857 -1.756

0 0 60 0 0 0 0 0 0 0 198 0 0 0 0 0 14

0 25 0 0 206 0 0 0 100 0 445 7 0 0 0 490 14

644 1.713 1.162 378 2.539 1.081 346 281 100 52 799 523 2.282 284 377 857 2.007

302 223 34 161 251 7 104 86 100 0 539 294 1.026 13 40 490 252

-342 -1.490 -1.128 -217 -2.288 -1.074 -242 -195 0 -52 -260 -228 -1.256 -271 -337 -367 -1.756

772 1.656 1.194 381 2.485 995 404 307 1.357 81 524 531 2.441 315 404 775 1.969

323 161 125 152 46 73 159 117 124 0 55 231 1.188 38 55 0 324

-449 -1.495 -1.068 -229 -2.439 -921 -245 -191 -1.233 -81 -469 -300 -1.252 -277 -349 -775 -1.646

0 0 60 0 0 78 0 0 0 0 198 0 0 0 0 0 14

0 25 -100 0 206 0 0 0 1.233 0 478 7 0 0 0 501 14

772 1.656 1.254 381 2.485 1.073 404 307 1.357 81 722 531 2.441 315 404 775 1.983

323 186 25 152 252 73 159 117 1.357 0 534 238 1.188 38 55 501 338

-449 -1.470 -1.228 -229 -2.233 -999 -245 -191 0 -81 -189 -293 -1.252 -277 -349 -274 -1.646

-128 57 -92 -3 55 87 -58 -26 -1.257 -29 77 -9 -159 -31 -27 82 24

-21 37 -91 9 -1 -66 -55 -30 -124 0 39 56 -162 -25 -15 0 -86

108 -20 1 12 -55 -153 3 -4 1.133 29 -38 65 -3 6 12 -82 -110

0 0 0 0 0 -78 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 100 0 0 0 0 0 -1.133 0 -34 0 0 0 0 -11 0

-128 57 -92 -3 55 9 -58 -26 -1.257 -29 77 -9 -159 -31 -27 82 24

-21 37 9 9 -1 -66 -55 -30 -1.257 0 5 56 -162 -25 -15 -11 -86

108 -20 101 12 -55 -75 3 -4 0 29 -72 65 -3 6 12 -93 -110

4.963

2.649

-2.314

0

0

4.963

2.649

-2.314

4.000

1.339

-2.662

0

0

4.000

1.339

-2.662

4.248

1.628

-2.620

0

109

4.248

1.737

-2.511

-248

-289

-41

0

-109

-248

-398

-150

1.345 3.618

1.324 1.325

-21 -2.293

0 0

0 0

1.345 3.618

1.324 1.325

-21 -2.293

1.563 2.437

1.339 0

-224 -2.437

0 0

0 0

1.563 2.437

1.339 0

-224 -2.437

1.621 2.627

1.339 289

-282 -2.338

0 0

109 0

1.621 2.627

1.448 289

-173 -2.338

-58 -190

0 -289

58 -99

0 0

-109 0

-58 -190

-109 -289

-51 -99

77.904

65.357

-12.547

0

687

77.904

66.044

-11.860

68.454

56.314

-12.140

0

1.554

68.454

57.868

-10.586

67.929

56.036

-11.893

-214

270

67.715

56.306

-11.409

525

278

-247

214

1.284

739

1.562

824

Armoedebeleid / bijzondere bijstand Bijstandsverlening Budget Sociale Dienst Schuldhulpverlening

4.126 71.607 190 1.981

762 64.394 0 201

-3.364 -7.213 -190 -1.780

0 0 0 0

0 0 687 0

4.126 71.607 190 1.981

762 64.394 687 201

-3.364 -7.213 497 -1.780

3.191 63.092 12 2.160

740 55.328 0 247

-2.451 -7.764 -12 -1.913

0 0 0 0

0 551 806 197

3.191 63.092 12 2.160

740 55.879 806 444

-2.451 -7.213 794 -1.716

3.335 61.630 708 2.256

763 54.947 0 327

-2.572 -6.683 -708 -1.930

0 -214 0 0

0 0 119 152

3.335 61.416 708 2.256

763 54.947 119 479

-2.572 -6.470 -589 -1.778

-144 1.462 -696 -97

-23 381 0 -80

122 -1.081 696 17

0 214 0 0

0 551 687 46

-144 1.675 -696 -97

-23 932 687 -34

122 -743 1.383 62

Thema Integratie en Interculturalisatie

1.773

200

-1.573

0

0

1.773

200

-1.573

2.174

435

-1.739

0

165

2.174

600

-1.574

1.832

296

-1.535

0

67

1.832

364

-1.468

343

139

-203

0

98

343

237

-106

1.413 360

200 0

-1.213 -360

0 0

0 0

1.413 360

200 0

-1.213 -360

1.837 337

435 0

-1.402 -337

0 0

165 0

1.837 337

600 0

-1.237 -337

1.487 345

296 0

-1.190 -345

0 0

67 0

1.487 345

364 0

-1.123 -345

350 -8

139 0

-211 8

0 0

98 0

350 -8

237 0

-114 8

18.805

3.749

-15.056

466

289

19.271

4.038

-15.233

18.108

4.414

-13.693

321

631

18.429

5.045

-13.383

18.924

5.605

-13.319

360

499

19.284

6.104

-13.180

-817

-1.191

-374

-39

132

-855

-1.059

-204

Bibliotheek Jeugd Mediazaken Plechtigheden Welzijnswerk

3.009 3.536 410 1.793 10.057

0 0 381 1.858 1.510

-3.009 -3.536 -29 65 -8.547

0 34 125 147 160

0 0 0 194 95

3.009 3.570 535 1.940 10.217

0 0 381 2.052 1.605

-3.009 -3.570 -154 112 -8.612

3.044 2.537 410 1.743 10.373

0 573 381 1.909 1.551

-3.044 -1.964 -30 166 -8.822

0 34 125 162 0

0 0 0 150 481

3.044 2.571 535 1.905 10.373

0 573 381 2.060 2.032

-3.044 -1.998 -155 154 -8.341

3.071 2.328 393 1.692 11.440

74 546 316 2.003 2.665

-2.997 -1.781 -77 311 -8.774

0 34 125 201 0

0 73 0 160 266

3.071 2.362 518 1.893 11.440

74 620 316 2.163 2.931

-2.997 -1.742 -202 270 -8.508

-28 209 17 51 -1.067

-74 27 64 -94 -1.114

-47 -183 47 -144 -47

0 0 0 -39 0

0 -73 0 -10 215

-28 209 17 12 -1.067

-74 -46 64 -104 -899

-47 -256 47 -116 167

Thema Sport

6.694

2.231

-4.463

198

153

6.892

2.384

-4.508

6.471

2.268

-4.203

36.542

36.213

43.012

38.480

-4.532

7.125

2.142

-4.982

1.057

1.085

8.181

3.227

-4.954

-654

125

779

35.485

35.128

34.831

35.253

423

1.222 1.749 518 806 2.399

569 407 0 166 1.089

-653 -1.342 -518 -640 -1.310

0 198 0 0 0

0 152 1 0 0

1.222 1.947 518 806 2.399

569 559 1 166 1.089

-653 -1.388 -517 -640 -1.310

1.155 1.624 513 807 2.372

569 423 0 187 1.089

-586 -1.201 -513 -619 -1.283

36.017 525 0 0 0

36.017 195 1 0 0

37.173 2.148 513 807 2.372

36.586 618 1 187 1.089

-586 -1.530 -512 -619 -1.283

1.145 1.969 498 1.013 2.500

474 397 0 254 1.017

-671 -1.572 -498 -758 -1.483

889 168 0 0 0

889 196 0 0 0

2.034 2.136 498 1.013 2.500

1.363 593 0 254 1.017

-671 -1.544 -498 -758 -1.483

10 -345 15 -206 -129

95 26 0 -67 72

85 371 -15 139 200

35.128 357 0 0 0

35.128 0 1 0 0

35.138 12 15 -206 -129

35.223 25 1 -67 72

85 13 -15 139 200

1.589

251

-1.338

0

0

1.589

251

-1.338

3.832

595

-3.237

0

1.421

3.832

2.016

-1.816

2.907

718

-2.189

0

466

2.907

1.184

-1.723

925

-123

-1.048

0

955

925

832

-93

1.432 157

47 204

-1.385 47

0 0

0 0

1.432 157

47 204

-1.385 47

3.559 273

391 204

-3.168 -69

0 0

1.421 0

3.559 273

1.812 204

-1.747 -69

2.608 299

506 211

-2.102 -88

0 0

466 0

2.608 299

973 211

-1.635 -88

951 -26

-116 -7

-1.067 19

0 0

955 0

951 -26

839 -7

-112 19

15.107

82

-15.025

0

0

15.107

82

-15.025

14.741

597

-14.144

0

0

14.741

597

-14.144

14.029

441

-13.587

0

0

14.029

441

-13.587

713

156

-557

0

0

713

156

-557

5.423 832 8.852

0 0 82

-5.423 -832 -8.770

0 0 0

0 0 0

5.423 832 8.852

0 0 82

-5.423 -832 -8.770

5.394 794 8.553

0 0 597

-5.394 -794 -7.956

0 0 0

0 0 0

5.394 794 8.553

0 0 597

-5.394 -794 -7.956

5.425 803 7.800

0 0 441

-5.425 -803 -7.359

0 0 0

0 0 0

5.425 803 7.800

0 0 441

-5.425 -803 -7.359

-32 -8 752

0 0 156

32 8 -597

0 0 0

0 0 0

-32 -8 752

0 0 156

32 8 -597

16.934

4.755

-12.179

126

122

17.060

4.877

-12.183

20.307

4.009

-16.299

97

3.710

20.404

7.719

-12.685

14.994

994

-14.001

15

1.102

15.009

2.096

-12.913

5.313

3.015

-2.298

81

2.608

5.395

5.623

228

kostenplaats publieksdiensten Publieke dienstverlening Publieksdiensten

Programma Ondernemerschap en Bereikbaarh Thema Ontwikkelen, beheer en herstructureri

Hoofdinfrastructuur (auto, fiets, water en OV) Parkeren

Programma Sociale Infrastructuur Thema Cultuurvoorzieningen Accommodaties (Ingenieursbureau) Collectie archief Collectie musea Commerciële verhuringen Kunstmin Culturele educatie Culturele subsidies Educatie / tentoonstellingen Filmhuis Cinode Hofkwartier Inspectie Stadsarchief Kunst in de openbare ruimte Kunstuitleen Professionele voorstellingen Kunstmin Service bureau Sociaal culturele voorstellingen Kunstmin Stadsdepot Tentoonstellingen musea

Thema Gezondheid Jeugdgezondheidszorg Lokaal gezondheidsbeleid

Thema Inkomen

Integratie Vormings- en ontwikkelingswerk

Thema Maatschappelijke voorzieningen

Binnensportaccommodaties Buitensportaccommodaties Sportondersteuning Sportstimulering Zwemmen

Thema Vrijetijdsvoorzieningen Recreatie Volksfestiviteiten

Thema Zorg Maatschappelijke opvang Vrouwenopvang WVG

Programma Veiligheid


Pagina 264 van 289

Thema Fysieke veiligheid Brandweer Externe veiligheid Rampenbestrijding

Thema Integrale veiligheid Programmabegeleiding en proces Veiligheid

Thema Sociale veiligheid Huiselijk geweld Jeugdpreventie Openbare orde Risicogebieden Veelplegers

Thema Verkeersveiligheid Wijkverkeersplannen

Programma Werk en Scholing Thema Arbeidsmarkttoeleiding

13.116

4.394

-8.722

126

122

13.242

4.516

-8.726

12.884

3.283

-9.601

81

262

12.966

3.545

-9.421

10.381

86

-10.295

0

262

10.381

348

-10.033

2.503

3.197

694

81

0

2.585

3.197

612

12.908 49 159

4.394 0 0

-8.514 -49 -159

126 0 0

122 0 0

13.034 49 159

4.516 0 0

-8.518 -49 -159

12.660 110 114

3.212 71 0

-9.448 -39 -114

81 0 0

262 0 0

12.741 110 114

3.474 71 0

-9.267 -39 -114

10.144 127 110

0 86 0

-10.144 -40 -110

0 0 0

262 0 0

10.144 127 110

262 86 0

-9.882 -40 -110

2.516 -17 4

3.212 -15 0

696 1 -4

81 0 0

0 0 0

2.597 -17 4

3.212 -15 0

615 1 -4

-370

0

0

-322

0

-302

0

370

0

370

0

-370

322

0

42

322

42

-280

302

0

42

302

42

-260

20

0

-20

0

0

20

0

-20

370

0

-370

0

0

370

0

-370

322

0

-322

0

42

322

42

-280

302

0

-302

0

42

302

42

-260

20

0

-20

0

0

20

0

-20

3.171

361

-2.810

0

0

3.171

361

-2.810

3.709

566

-3.143

0

421

3.709

987

-2.722

3.144

622

-2.522

0

421

3.144

1.043

-2.101

565

-56

-622

0

0

565

-56

-622

148 384 307 2.167 165

115 75 0 171 0

-33 -309 -307 -1.996 -165

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

148 384 307 2.167 165

115 75 0 171 0

-33 -309 -307 -1.996 -165

148 416 242 2.683 221

115 39 0 412 0

-33 -377 -242 -2.271 -221

0 0 0 0 0

0 10 0 326 86

148 416 242 2.683 221

115 49 0 737 86

-33 -368 -242 -1.946 -135

166 409 241 2.240 89

133 39 0 440 10

-33 -370 -241 -1.800 -78

0 0 0 0 0

0 10 0 326 86

166 409 241 2.240 89

133 49 0 765 96

-33 -360 -241 -1.474 7

-18 7 1 443 132

-18 0 0 -28 -10

0 -7 -1 -471 -142

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

-18 7 1 443 132

-18 0 0 -28 -10

0 -7 -1 -471 -142

277

0

-277

0

0

277

0

-277

3.393

160

-3.233

15

2.986

3.408

3.146

-262

1.167

285

-882

15

378

1.182

663

-519

2.225

-125

-2.351

0

2.608

2.225

2.483

257

277

0

-277

0

0

277

0

-277

3.393

160

-3.233

15

2.986

3.408

3.146

-262

1.167

285

-882

15

378

1.182

663

-519

2.225

-125

-2.351

0

2.608

2.225

2.483

257

72.866 41.845

39.756 33.995

-33.110 -7.850

222 0

2.161 0

73.088 41.845

41.917 33.995

-31.171 -7.850

78.423 38.366

36.976 27.457

-41.447 -10.909

2.887 0

7.861 2.958

81.310 38.366

44.837 30.415

-36.473 -7.951

61.622 26.752

28.827 18.126

-32.795 -8.626

8.351 700

8.861 2.958

69.972 27.452

37.688 21.084

-32.284 -6.368

16.801 11.614

8.149 9.330

-8.652 -2.283

-5.464 -700

-1.000 0

11.337 10.914

7.149 9.330

-4.188 -1.583

Inburgering Werk

4.340 37.505

1.507 32.488

-2.833 -5.017

0 0

0 0

4.340 37.505

1.507 32.488

-2.833 -5.017

4.167 34.199

1.333 26.124

-2.833 -8.076

0 0

0 2.958

4.167 34.199

1.333 29.082

-2.833 -5.118

2.210 24.542

1.414 16.712

-796 -7.830

0 700

0 2.958

2.210 25.242

1.414 19.670

-796 -5.572

1.957 9.657

-81 9.411

-2.038 -246

0 -700

0 0

1.957 8.957

-81 9.411

-2.038 454

Thema Economische structuurversterking

6.355

1.649

-4.706

14

1.096

6.369

2.745

-3.624

10.612

4.011

-6.601

796

3.655

11.408

7.666

-3.742

11.062

5.018

-6.044

677

3.415

11.739

8.433

-3.305

-450

-1.008

-558

119

240

-331

-768

-437

301 848

259 616

-42 -232

0 14

4 10

301 862

263 626

-38 -236

103 28 1.666 449 862 1.057 1.041

0 0 115 12 549 17 81

-103 -28 -1.551 -437 -313 -1.040 -960

0 0 0 0 0 0 0

103 0 0 162 313 0 504

103 28 1.666 449 862 1.057 1.041

103 0 115 174 862 17 585

0 -28 -1.551 -275 0 -1.040 -456

304 976 695 72 1.915 1.317 1.323 887 1.444 1.679

188 708 733 0 1.369 115 0 66 297 535

-116 -268 38 -72 -545 -1.202 -1.323 -821 -1.147 -1.145

0 14 0 4 28 750 0 0 0 0

24 106 0 75 545 600 662 776 127 739

304 990 695 75 1.943 2.067 1.323 887 1.444 1.679

212 814 733 75 1.915 715 662 842 424 1.273

-92 -176 38 0 -28 -1.352 -661 -45 -1.020 -406

303 1.133 851 84 2.467 1.206 1.105 832 1.431 1.650

226 670 751 60 2.066 115 4 68 317 742

-77 -463 -100 -24 -401 -1.091 -1.101 -764 -1.114 -908

0 0 0 4 0 673 0 0 0 0

20 96 0 79 373 600 662 719 127 739

303 1.133 851 88 2.467 1.879 1.105 832 1.431 1.650

246 766 751 139 2.439 715 666 787 444 1.481

-57 -367 -100 51 -28 -1.164 -439 -45 -987 -169

1 -157 -155 -13 -552 111 218 56 13 29

-38 38 -18 -60 -696 0 -4 -2 -19 -208

-39 195 137 -47 -144 -111 -222 -58 -33 -237

0 14 0 0 28 77 0 0 0 0

4 10 0 -4 172 0 0 57 0 0

1 -143 -155 -13 -524 188 218 56 13 29

-34 49 -18 -64 -524 0 -4 55 -19 -208

-35 192 137 -51 0 -188 -222 0 -33 -237

12.683

647

-12.036

208

1.065

12.891

1.712

-11.179

17.634

2.585

-15.048

1.536

1.065

19.170

3.650

-15.520

12.466

2.474

-9.992

6.619

2.305

19.085

4.779

-14.306

5.168

111

-5.057

-5.083

-1.240

85

-1.129

-1.214

12.683

647

-12.036

208

1.065

12.891

1.712

-11.179

17.634

2.585

-15.048

1.536

1.065

19.170

3.650

-15.520

12.466

2.474

-9.992

6.619

2.305

19.085

4.779

-14.306

5.168

111

-5.057

-5.083

-1.240

85

-1.129

-1.214

11.983

3.465

-8.518

0

0

11.983

3.465

-8.518

11.811

2.923

-8.888

555

183

12.366

3.106

-9.260

11.341

3.208

-8.133

355

183

11.696

3.391

-8.305

469

-285

-754

200

0

669

-285

-954

906 4.901 125 358 1.102 1.406 3.185

0 1.799 125 0 0 310 1.231

-906 -3.102 0 -358 -1.102 -1.096 -1.954

0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0

906 4.901 125 358 1.102 1.406 3.185

0 1.799 125 0 0 310 1.231

-906 -3.102 0 -358 -1.102 -1.096 -1.954

1.293 3.224

387 1.058

-906 -2.166

0 355

0 47

1.293 3.579

387 1.105

-906 -2.474

1.252 3.139

337 1.160

-915 -1.979

0 355

0 47

1.252 3.494

337 1.207

-915 -2.287

40 86

50 -101

10 -187

0 0

0 0

40 86

50 -101

10 -187

756 899 1.947 3.692

96 0 842 540

-660 -899 -1.105 -3.152

0 200 0 0

0 136 0 0

756 1.099 1.947 3.692

96 136 842 540

-660 -963 -1.105 -3.152

773 860 1.985 3.332

110 14 872 715

-663 -846 -1.113 -2.617

0 0 0 0

0 136 0 0

773 860 1.985 3.332

110 150 872 715

-663 -710 -1.113 -2.617

-17 38 -39 360

-14 -14 -30 -175

3 -53 8 -536

0 200 0 0

0 0 0 0

-17 238 -39 360

-14 -14 -30 -175

3 -253 8 -536

95.629 11.109

63.951 10.980

-31.678 -129

4.751 0

6.588 100.380 129 11.109

70.539 11.109

-29.841 0

124.461 11.925

84.968 11.801

-39.493 -124

17.393 0

27.290 141.854 129 11.925

112.259 11.930

-29.595 5

126.094 11.655

85.953 11.655

-40.141 0

19.476 0

31.818 145.570 0 11.655

117.771 11.655

-27.799 0

-1.633 270

-985 146

648 -124

-2.084 0

-4.528 129

-3.717 270

-5.512 275

-1.796 5

Ambulante handel Basisregistratie Vastgoed Economische innovatie Grondbeleid en ontwikkeling Leerpark Marketing Ondersteuning ondernemerschap Programma binnenstad Toerisme Werkgelegenheid segmenten Toerisme, Zorg

Thema Onderwijshuisvesting Huisvesting onderwijs

Thema Opgroeien en onderwijs Educatie Overige onderwijs aangelegenheden Schakelklassen Schoolmaatschappelijk werk SIS programma Sluitende aanpak voortijdig schoolverlaten Voor- en vroegschoolse educaties

Programma Wonen en Leefbaarheid Thema Afvalinzameling en -verwerking Afvalinzameling en -verwerking

11.109

10.980

-129

0

129

11.109

11.109

0

11.925

11.801

-124

0

129

11.925

11.930

5

11.655

11.655

0

0

0

11.655

11.655

0

270

146

-124

0

129

270

275

5

26.220

3.680

-22.540

0

0

26.220

3.680

-22.540

28.143

4.546

-23.597

0

1.239

28.143

5.785

-22.358

26.602

4.534

-22.068

403

778

27.006

5.312

-21.694

1.541

12

-1.529

-403

461

1.137

473

-664

Constructies Groen Havens civiel Havens exploitaties Nautisch beheer Onderhoud speelvoorzieningen Openbare verlichting Overige exploitaties Havens Peilbeheer Verkeersmeubilair / VRI's / Parkeren Wegen

1.582 6.282 804 845 1.328 556 1.706 84 939 1.988 10.106

0 32 0 3.061 66 0 0 56 0 438 27

-1.582 -6.250 -804 2.216 -1.262 -556 -1.706 -28 -939 -1.550 -10.079

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1.582 6.282 804 845 1.328 556 1.706 84 939 1.988 10.106

0 32 0 3.061 66 0 0 56 0 438 27

-1.582 -6.250 -804 2.216 -1.262 -556 -1.706 -28 -939 -1.550 -10.079

1.311 6.487 1.582 863 1.644 572 1.567 266 1.278 2.184 10.388

0 92 396 3.379 66 0 0 148 0 438 27

-1.311 -6.395 -1.186 2.515 -1.578 -572 -1.567 -118 -1.278 -1.746 -10.361

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 314 0 0 0 0 0 300 0 625

1.311 6.487 1.582 863 1.644 572 1.567 266 1.278 2.184 10.388

0 92 710 3.379 66 0 0 148 300 438 652

-1.311 -6.395 -872 2.515 -1.578 -572 -1.567 -118 -978 -1.746 -9.736

1.040 6.649 1.583 596 1.491 606 1.669 277 985 2.135 9.572

1 108 608 2.854 69 0 28 305 0 459 101

-1.039 -6.540 -975 2.258 -1.422 -606 -1.641 28 -985 -1.676 -9.471

0 0 18 0 0 0 0 0 300 0 85

0 127 290 0 0 0 0 0 300 0 61

1.040 6.649 1.601 596 1.491 606 1.669 277 1.285 2.135 9.657

1 235 898 2.854 69 0 28 305 300 459 162

-1.039 -6.413 -703 2.258 -1.422 -606 -1.641 28 -985 -1.676 -9.495

271 -162 -1 267 154 -34 -102 -11 294 49 816

-1 -16 -212 525 -3 0 -28 -157 0 -21 -75

-272 145 -211 257 -156 34 74 -146 -294 -70 -891

0 0 -18 0 0 0 0 0 -300 0 -85

0 -127 24 0 0 0 0 0 0 0 564

271 -162 -19 267 154 -34 -102 -11 -6 49 731

-1 -143 -188 525 -3 0 -28 -157 0 -21 490

-272 18 -169 257 -156 34 74 -146 6 -70 -241

Thema Handhaving

1.119

128

-991

0

0

1.119

128

-991

1.069

128

-941

0

0

1.069

128

-941

1.189

152

-1.037

0

0

1.189

152

-1.037

-120

-24

96

0

0

-120

-24

96

526 593

118 10

-408 -583

0 0

0 0

526 593

118 10

-408 -583

496 573

118 10

-378 -562

0 0

0 0

496 573

118 10

-378 -562

492 697

151 0

-341 -697

0 0

0 0

492 697

151 0

-341 -697

4 -124

-34 10

-38 134

0 0

0 0

4 -124

-34 10

-38 134

4.161

854

-3.307

0

2

4.161

856

-3.305

12.179

1.001

-11.177

343

8.198

12.522

9.200

-3.322

6.504

1.313

-5.192

343

3.916

6.847

5.229

-1.618

5.674

-311

-5.986

0

4.282

5.674

3.971

-1.704

53 2.342 1.046 720

22 493 165 174

-31 -1.849 -881 -546

0 0 0 0

0 0 2 0

53 2.342 1.046 720

22 493 167 174

-31 -1.849 -879 -546

3.471 6.547 1.441 720

22 659 146 174

-3.449 -5.888 -1.295 -546

239 104 0 0

3.640 4.114 444 0

3.710 6.651 1.441 720

3.662 4.773 590 174

-48 -1.878 -850 -546

1.437 3.308 1.182 577

536 512 226 39

-900 -2.797 -957 -538

239 104 0 0

2.806 668 442 0

1.676 3.412 1.182 577

3.343 1.180 668 39

1.667 -2.233 -515 -538

2.034 3.239 259 143

-514 148 -80 135

-2.548 -3.091 -338 -8

0 0 0 0

834 3.446 2 0

2.034 3.239 259 143

319 3.593 -77 135

-1.714 355 -336 -8

43.518

38.301

-5.217

4.239

6.457

47.757

44.758

-2.999

60.948

56.027

-4.920

16.511

17.724

77.459

73.751

-3.707

69.410

56.774

-12.637

18.690

27.124

88.100

83.898

-4.203

-8.463

-746

7.716

-2.179

-9.400

-10.642

-10.147

495

869 139

24 0

-845 -139

0 0

0 0

869 139

24 0

-845 -139

29.416 2.247

28.546 4.994

-870 2.747

1.607 2.632

2.477 29

31.023 4.879

31.023 5.023

0 144

4.031 318 5.270 712 516

123 37 3.832 480 265

-3.908 -281 -1.438 -232 -251

0 0 0 0 0

3.453 0 359 139 0

4.031 318 5.270 712 516

3.576 37 4.191 619 265

-455 -281 -1.079 -93 -251

2.526 607 1.225 39.389 3.788 1.767 3.083 308 5.680 592 1.981

815 0 376 44.375 5.506 0 123 38 3.539 70 1.185

-1.711 -607 -850 4.986 1.718 -1.767 -2.960 -270 -2.141 -522 -795

245 157 0 11.549 4.334 0 11 0 214 0 0

1.070 576 849 6.564 2.795 1.767 2.606 0 1.324 0 171

2.770 765 1.225 50.938 8.123 1.767 3.094 308 5.895 592 1.981

1.885 576 1.225 50.939 8.302 1.767 2.729 38 4.863 70 1.357

-885 -189 0 0 179 0 -365 -270 -1.032 -522 -624

1.387 915 1.292 48.822 3.819 1.858 3.082 387 5.501 548 1.800

776 -49 318 44.802 6.018 -1 35 1 3.508 129 1.237

-611 -964 -974 -4.020 2.199 -1.859 -3.047 -386 -1.993 -419 -562

245 157 0 13.336 4.727 0 11 0 214 0 0

898 365 974 17.249 2.288 1.767 2.319 0 1.084 0 180

1.631 1.072 1.292 62.157 8.546 1.858 3.093 387 5.715 548 1.800

1.673 315 1.292 62.051 8.306 1.767 2.355 1 4.592 129 1.417

42 -757 0 -107 -239 -91 -739 -386 -1.123 -419 -383

1.139 -307 -67 -9.433 -31 -91 1 -79 180 44 181

39 49 58 -427 -512 1 88 37 31 -59 -52

-1.099 357 124 9.006 -481 91 86 116 -148 -103 -233

0 0 0 -1.787 -393 0 0 0 0 0 0

172 212 -125 -10.685 507 0 287 0 240 0 -8

1.139 -307 -67 -11.219 -423 -91 1 -79 180 44 181

212 261 -67 -11.112 -5 1 375 37 271 -59 -60

-927 568 0 107 418 91 374 116 91 -103 -241

7.433

7.915

482

482

0

7.915

7.915

0

7.616

8.103

486

508

0

8.125

8.103

-22

8.162

8.163

0

0

0

8.162

8.163

0

-546

-60

486

508

0

-38

-60

-22

7.433

7.915

482

482

0

7.915

7.915

0

7.616

8.103

486

508

0

8.125

8.103

-22

8.162

8.163

0

0

0

8.162

8.163

0

-546

-60

486

508

0

-38

-60

-22

2.069

2.093

24

30

0

2.099

2.093

-6

2.581

3.362

781

30

0

2.611

3.362

750

2.571

3.363

793

40

0

2.610

3.363

753

10

-2

-12

-10

0

1

-2

-2

2.069

2.093

24

30

0

2.099

2.093

-6

2.581

3.362

781

30

0

2.611

3.362

750

2.571

3.363

793

40

0

2.610

3.363

753

10

-2

-12

-10

0

1

-2

-2

394.316

394.151

-165

32.155

32.320 426.471

426.471

0

462.753

416.193

-46.560 116.514 163.075 579.267

579.268

0

423.943

417.600

-6.343

89.493 116.935 513.437

534.535

21.099

38.810

-1.407

-40.218

27.021

46.140

65.831

44.733

-21.099

Thema Beheer van de openbare ruimte

Handhaving milieu Handhaving ruimtelijke ordening

Thema Milieu Ecologie Milieubeheer Natuur- en milieucentrum Overige milieumaatregelen

Thema Ontwikkelen en herstructureren woon Beheer en ontwikkeling van wijken Budget Stadsontwikkeling Dordt West Exploitatie bouwgronden wonen Exploitatie gemeentelijke eigendommen Funderingen Monumenten Planologisch juridisch instrumentarium Wonen Woonruimte zaken Woonwagens

Thema Riolen Riolen

Thema Vergunningverlening Vergunningen

Eindtotaal


Pagina 265 van 289

Nr. 29. Specifieke uitkering stadseconomie GSB III Indicator (2)

Afspraak (3)

Geplande bestedingen totaal (4)

Betaalde BTW (die recht geeft op een bijdrage uit het BTW-compensatiefonds) NR. Doelstellingen cf. convenant per stad

Geplande bestedingen Rijk (5)

Geplande bestedingen Gemeente (6)

Realisatie (7)

Besteed Besteed bedrag Besteed bedrag bedrag t/m jaar in jaar t (9) t/m jaar t (10) t -1 (8)

Begroot bedrag

Jaarlijks

Jaarlijks

Aantal hectare geherstructureerde bedrijventereinen (periode 20052009): 17 ha. geherstructureerd op de Zeehaven.

Jaarlijks

Bijdrage t.l.v. gemeente t/m jaar t (11)

Bijdrage t.l.v. Rijk t/m jaar t (12)

Toelichting afwijkingen (13)

Nog te besteden bedragen (14)

Jaarlijks

Jaarlijks

In ieder geval in Jaarlijks jaarrekening 2009

3.076.600

1.044.600

2032000

250.000

100.000

150000

700.000

700.000

0

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarlijks

Jaarrekening 2009

Alleen in jaarrekening 2010 indien afspraken niet zijn gerealiseerd

0

0

0

0

0 Voorbereidingen herstructurering nog volop bezig, business-cases gereed, enkele locaties gereed voor revitalisering. 0 ha gerealiseerd.

0

0

0

0

0

0 In 2006 voorstel in B&W goedgekeurd voor subsidiëring beveiliging Krabbepolder. Uitvoering gepland in 2007. Cijfers zijn paraat, maar 0-meting is anders geworden, hierover nog nader overleg met politie.

0

624.114

212.262

836.376

136.376

75.886 In 2005-2006 zijn 23 semipublieke instellingen aangesloten, 151 aansluitingen gerealiseerd. Doelstelling gehaald.

0

17

1

Aantal delicten tegen bedrijven en ondernemers (periode 20052009): 20% minder delicten tegen bedrijven en ondernemers op 3 terreinen ultimo 2009 t.o.v. nulmeting ultimo 2004. Samen met ondernemers van 3 bedrijventerreinen (Louter Bloemen, Zeehaven (incl. Krabbepolder en Mijlweg) en Dordtse Kil III) wordt een convenant afgesloten over collectieve beveiliging.

2

-20

Het realiseren van een breedbandig ICT-netwerk in Dordrecht (en mogelijk de Drechtsteden), met uitlopers naar de regio. Hierop zijn miminaal 100 locaties van minimaal 10 (semi)publieke instellingen aangesloten (periode 20052009). 3

100


0 174

Pagina 266 van 289

Nr. 29. Specifieke uitkering stadseconomie GSB III Indicator (2)

Afspraak (3)

Geplande bestedingen totaal (4)

Betaalde BTW (die recht geeft op een bijdrage uit het BTW-compensatiefonds) NR. Doelstellingen cf. convenant per stad

Geplande bestedingen Rijk (5)

Geplande bestedingen Gemeente (6)

Realisatie (7)

Begroot bedrag

Jaarlijks

Jaarlijks

Verbeteren innovatief vermogen bedrijfsleven (periode 20052009): 75 innovatief georiënteerde bedrijven maken gebruik van een speciaal daartoe ontwikkeld gemeentelijk dienstverleningspakket.

4

549.000

Jaarlijks

300.000

Besteed Besteed bedrag Besteed bedrag bedrag t/m jaar in jaar t (9) t/m jaar t (10) t -1 (8)

Bijdrage t.l.v. gemeente t/m jaar t (11)

Bijdrage t.l.v. Rijk t/m jaar t (12)

Toelichting afwijkingen (13)

Nog te besteden bedragen (14)

Jaarlijks

Jaarlijks

In ieder geval in Jaarlijks jaarrekening 2009

249000

41

19.213

Jaarlijks

105.677

Jaarlijks

124.890

Jaarlijks

Jaarlijks

0

Jaarrekening 2009

105.677 I.h.k.v. mentorenproje ct (ervaren ondernemers begeleiden startende ondernemers) zijn in 2006 26 matches tussen mentor en mentee gerealiseerd. (Totaal 2005 en 2006: 41 matches).

Alleen in jaarrekening 2010 indien afspraken niet zijn gerealiseerd

0

75

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25


Pagina 267 van 289

Specifieke uitkering nr. 1 t/m 28

Controlegetal:

Nr.

Specifieke uitkering

Ontvanger (A)

Indicatoren (2)

Toelichting per indicator (B)

Frequentie (jaarrekening) (C)

2.

Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 (APCB)

Gemeenten en provincies

APCB: eigen matchingsbijdrage gemeente/provincie

In euro's

Jaarlijks

APCB: onbestede middelen van ontvangen rijksmiddelen en matchingsbijdrage

In euro's

2008


Afspraak (3)

Realisatie (4)

Beginstand jaar t (5) Beschikking Rijk (6) 25.894

Overige ontvangsten Besteed t.l.v. (7) rijksmiddelen (8)

Overige besteding (9) Te verrekenen met het Rijk (10) 81.151

11.642.279.675 Overige (11)

Toelichting afwijking (12)

Aard Controle (D) R

0

R

Pagina 268 van 289


Controlegetal:

Nr.


Ontvanger (A)

Indicatoren (2)



7.

Investering stedelijke vernieuwing (ISV)

Programma-gemeenten

Gemeentelijke doelstellingen van stedelijke vernieuwing cf. ontwikkelingsprogramma stedelijke vernieuwing

Doelstellingen zijn verschillend per gemeente

2009

Afspraak (3)

Realisatie (4)

1 Het realiseren van het aantal grootschalige groenprojecten met een oppervlakte van 26 ha. in de periode 2005-2009. (Dit betreft een niet volledig gerealiseerde doelstelling uit ISV1, welke is meegenomen in het GSB3-convenant. Het betreft het afronden van het project Dordwijckzone).

Beginstand jaar t (5) Beschikking Rijk (6)


Overige besteding (9) Te verrekenen met het Rijk (10)

11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

zie prestatie- D1 afspraak ISV1 m.b.t. afronden project Dordwijckzone

26 Aanpak van de regionale werkvoorraad bodemverontreiniging voor 20%. In Dordrecht worden tot 2010 ca. 199 locaties onderzocht. (Dit betreft een niet volledig gerealiseerde doelstelling uit ISV1, welke is meegenomen in het GSB3convenant).

Het saneren van alle voor Dordrecht 3 236 A- en railwoningen in de periode 2005-2009.

236,00

182,00

Uitvoeren van het fysieke programma 4 voor Dordrecht West; verkoop van 390 woningen; sloop van 1125 woningen; nieuwbouw van 480 woningen; verbetering van de bijbehorende openbare ruimte.

390 1125 480

1.995,00

5 Open doelsteling: fysieke voorwaarden voor een aantrekkelijke sociale en veilige woonomgeving; het realiseren van een dienstknooppunt Wielwijk en een MultiFunctionele Accommodatie.


zie prestatie- D1 afspraak ISV1 m.b.t. realiseren van de resterende 500.248 BPE's

2

0,00

In 2006 is 1 D1 woning gesaneerd. (Totaal t/m 2006: 182). In 2006 zijn in D1 Dordrecht West 76 sociale huurwoningen verkocht, 195 woningen gesloopt en 113 woningen opgeleverd. (Totaal t/m 2006: 231 gesloopt, 264 opgeleverd en 248 verkocht).

D1 Het visieproces voor DordrechtWest is afgerond. Besluitvorming voorjaar 2007. Openbare ruimte herinrichting Wielwijk Noord in uitvoering. MFA Oud Krispijn inclusief Servicepunt Ouderen bouw is gestart in maart 2006, oplevering september 2007. Dienstenknoo ppunt Wielwijk Hoed oplevering in 2008.

Pagina 269 van 289

Specifieke uitkering nr. 1 t/m 28 Nr.


Controlegetal: Ontvanger (A)


Indicatoren (2)



Afspraak (3)

Realisatie (4)




11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

Uitvoeren van het Sociaal programma 6 Dordrecht West (periode 2005/2009) waarin opgenomen: realisatie / renovatie van een speeltuin en een speeltuingebouw, bibliotheekvoorziening, uitbreiding van het welzijnswerk, realisatie van een buurthuis, inzet van het wijkbeheer en een servicepunt voor ouderen.

0,00

D1 Sociaal Programma voor Oud Krispijn is in uitvoering. Sociaal programma voor Wielwijk gereed, sept/dec. 2006 deelprojecten uitgewerkt. Start: 01-012007.

Realiseren van de revitalisering bedrijvengebied Zeehaven (prioritaire doelstelling 1, structurering Zeehavens Dordrecht).

7

0,00

D1 Uitvoering projecten zijn voortuitlopend op de nieuwe wet geluidhinder ingepland waaronder Willen Alexander Kade, Kilkade/Kreek weg. Vergunningen worden verstrekt zodra de wet is vastgesteld WA kade medio 2007 vergunning, operationeel in 2007. In 2006 aanbesteding.

8 Realiseren van de bijgestelde ontwikkeling van de stationslocatie tot regionaal OV-knooppunt (prioritaire doelstelling 2, realisatie HOV-D in 2007).

0,00

D1 Met NS en Prorail is overeenstemm ing op stuurgroepniv eau bereikt over een variant. Voor einde van 2006 wordt een voorstel uitgewerkt voor het vervolg van het project. Voor okt 2007 zijn ontwerp, vergunning en aanbesteding gereed. Eind 2007 is pas de uitvoering omdat de stationslocatie op dit moment wordt gebruikt als alternatief voor het verkeer bij de Tunnel Laan der VN.

Pagina 270 van 289





Indicatoren (2)



Afspraak (3)

Realisatie (4)

9 Realiseren van het resterende deel van de ontwikkeling van het knooppunt A16/N3 tot poort van de stad/randstad met primair accent op werkfuncties (prioritaire doelstelling 3, nieuwe ontwikkeling bedrijventerreinen).

0,00

10 Afronden van het project Dordwijckzone (prioritaire doelstelling 9, groen). (Doelstelling is opgenomen in het GSB3 convenant).

0,00




11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

DK3 realisatie D1 2005, Makro in 3e kwartaal 2006. Dk4 realisatie 2009, nu grondverwervi ng Amstelwijck. Amstelwijck: herdefiniëring afgerond en eind 2006 nieuwe overeenkomst met projectontwik kelaars, nieuw programma en uitwerkingsge bied (vastgesteld in Raad). NIeuwe grondexploitat ie in febr./maart 2007. Knooppunt A16/N3 Bereikbaarheid : kleinschalige maatregelen binnen het b d D1 Door omstandighed en ligt de uitvoering van het project gedeeltelijk stil. Hier wordt hard aan gewerkt om de uitvoering te vervolgen. Fietsbrug (bezwaarschrif t) en Vlaming (Milieutechnis che problemen door vondst asbest bij archeologisch e opgravingen) liggen stil. Waterpartijen Dubbelmonde park uitgevoerd en gereed.

Pagina 271 van 289




Indicatoren (2)



Realiseren van de resterende 500.248 11 BPE's (prioritaire doelstelling 12, bodemsanering. (Deze doelstelling is opgenomen in het GSB3 convenant).

Verkopen van de resterende 900 duurdere huurwoningen (prioritaire doelstelling 5, verkoop huurwoningen).

Afspraak (3) 500.248,00

Realisatie (4)



11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

Alle projecten D1 zijn ingepland tot 2010. 100% planning. Stadswerven is in uitvoering, Wieldrechtse Zeedijk is in uitvoering. Historische onderzoeken zijn aanbesteed en in uitvoering. Sanering Hoogt is opnieuw gestart, realisatie dit jaar. Gerealiseerd eind 2006: 310.142 bpe (cumulatief).

310.142,00

12

900,00

Verkoopcijfers D1 2006 zijn nog niet bekend. Bij particuliere verhuurders moet de inventarisatie nog plaatsvinden.

13 Realiseren van de onttrekking door sloop en verkoop van in totaal 876 woningen aan de sociale huurwoningvoorraad in de westelijke wijken (prioritaire doelstelling 6, afname sociale huurwoningvoorraad).

876,00

Zie Fysieke programma Dordrecht West.

Toevoegen van 987 ouderenwoningen 14 (prioritaire doelstelling 8, toevoegen ouderenwoningen).

987,00

D1

D1 In 2006: 77 appartemente n opgeleverd, allemaal in de koopsector en geschikt voor ouderen. (Totaal t/m 2006: 291).

291,00

15

D1

16

D1

17

D1

18

D1

19

D1

20

D1

21

D1

22

D1

23

D1

24

D1

25



D1

Zie specifieke D1: aantallen R: euro's uitkering 7 afspraken 7 t/m 14.

Verplichtingen / afspraken met VROM n.a.v. eindsaldo investeringstijdvak ISV I

Aantallen en/of euro's. 2009 Verschillen per gemeente

Eindsaldo ISV

Niet bestede bedrag in euro's vorig tijdvak SV

2009

12.437.999

Besteed bedrag investering stedelijke vernieuwing

In euro's

Jaarlijks

2.869.216

R

3.399.226

R

Pagina 272 van 289




Indicatoren (2)

Project-gemeenten

Bedrag voor stedelijke vernieuwing verkregen In euro's van provincies (investeringsbudget)

Provincies



Frequentie (jaarrekening) (C) 2009

Afspraak (3)

Realisatie (4)




11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D) R

Activiteiten stedelijke vernieuwing

Verschillen per gemeente 2009

D1

Verplichtingen opgelegd door provincie

Verschillen per gemeente 2009

D1

Eindsaldo ISV

Niet bestede bedrag in euro's vorig tijdvak SV

2010

R

Totaal investeringsbedrag ISV II, verdeeld over niet-rechtstreekse gemeenten

In euro's

Jaarlijks

R

Pagina 273 van 289


Controlegetal:

Nr.


Ontvanger (A)

8.

Brede doeluitkering sociaal, integratie en Gemeenten veiligheid (SIV)

Indicatoren (2)

Afspraak (3)

Realisatie (4)

1 Inburgering allochtone vrouwen (periode 2006-2009): 25 inburgeringstrajecten voor allochtone vrouwen categorie "uitkeringsgerechtigden" en 75 inburgeringstrajecten voor allochtone vrouwen categorie "nietwerkenden en nietuitkeringsgerechtigden" (Regeling is 02-10-2006 toegevoegd aan BDUSIV).

25 75

95,00

1307 gewichtenleerlingen (peuters en 2 kleuters) van de totale doelgroep (is 55%) dat deelneemt aan vooren vroegschoolse programma's (periode 2005-2009). Deze doelstelling dient m.i.v. 2007 bijgesteld te worden naar 70% als gevolg van de koers van de Minister van Onderwijs. M.i.v. 01-082006 is de nieuwe Gewichtenregeling van Ministerie OCW van kracht. Deze regeling wordt gefaseerd ingevoerd.

1.307,00

Prestaties opgenomen in meerjarige Verschillen per ontwikkelingsprogramma’s als bedoeld in art. gemeente. Excl 5 lid 2 van het Besluit BDU SIV inburgering (aparte verantwoording)

Handhaven van 5 schakelklassen in het primair en voortgezet onderwijs (periode 2005-2009).



3





11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

2009

5,00

7,00

0

Van de groep D1 25 vrouwen zijn er 20 gestart met traject. Uitvoerder is Da Vinci College. Contract loopt tot 2009. Voor de groep van 75 vrouwen zijn alle deelneemsters gestart met traject. Uitvoerder is Vios. Contract loopt tot 2009

800.354

De stand van D1 zaken in 2006 is nog niet door Sardes in beeld gebracht. Ten gevolge van uitbreiding van VVEpeutergroepen in 2006 is de verwachting dat het bereik van doelgroep peuters weer is toegenomen.

110.772

D1 Er zijn 2 fulltime en 5 parttime schakelklasse n operationeel.

Pagina 274 van 289




Indicatoren (2)


4 Een vermindering van het voortijdig schoolverlaten in de periode 20002010 met 50%. Eigen invulling Dordrecht: 1.1% leerplichtigen; 4.2% vmbo-ers die na diploma gaan werken; 16.4% beroepsopleidend (BOL); 14.2% beroepsbegeleidend (BBL).

Handhaven van de opvangcapaciteit in de maatschappelijke opvang. Tevens wordt de gemiddelde verblijfsduur verlaagd, waardoor er meer cliënten worden opgevangen. (In 2006 wordt op basis van een nulmeting van de gemiddelde verblijfsduur een prestatieafspraak gemaakt over het terugdringen van de gemiddelde verblijfsduur in de convenantsperiode en daarmee over de toename van het aantal cliënten).



Afspraak (3)

Realisatie (4)

50,00

5


Overige ontvangsten Besteed t.l.v. (7) rijksmiddelen (8) 520.021

0,00

3.922.779


11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

D1 In het schooljaar 2005-2006 zijn er 1110 voortijdig schoolverlater s gemeld (2004-2005: 935 vsv'ers). Groei aantal meldingen door verbeterde melding en meting. Okt. 2006: convenant met Rijk om nog eens 10% voortijdig schoolverlaten terug te dringen t.o.v. jaar daarvoor. Daarnaast is de regio landelijke pilot voor verbeterd registratiesyst eem. (Dec. 2006: RMC effectrapporta ge ingediend bij Min. OCW) D1 294

opvangplaatse n gerealiseerd. Cijfer gebaseerd op subsidieverleni ng. Definitieve cijfer wordt bepaald bij vaststelling subsidieverleni ng 2006.

6 Handhaven van de 75 plaatsen opvangcapaciteit vrouwenopvang. Tevens wordt de gemiddelde verblijfsduur in de vrouwenopvang verlaagt, waardoor er meer vrouwen worden opgevangen (periode 2005 t/m 2009): in 2009 is de gemiddelde verblijfsduur in geheimadresvoorziening teruggebracht naar 6 maanden (= daling van 14%) en in begeleid wonen naar 12 maanden (= daling van 33%); hierdoor kunnen per jaar 8 personen meer in de geheimadresvoorziening en 11 personen meer in het begeleid wonen worden opgevangen.

75,00

763.441

7 1.150 cliënten dat per jaar feitelijk wordt behandeld in de ambulante verslavingszorg (periode 2005-2009). Dordrecht handhaaft minimaal het aantal cliënten dat gebruik maakt van de ambulante verslavingszorg.

1.150,00

997.771

Gegevens D1 2006 zijn nog niet bekend.

Nog niet bekend.

D1

Pagina 275 van 289




Indicatoren (2)



Afspraak (3)

Het aantal of percentage 0-19 jarigen 8 met overgewicht dat (1) via de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) wordt opgespoord en (2) voor wie gezondheidsinterventies worden ingezet (periode 2005-2009): (1) ontwikkeling van een informatie- en volgsysteem voor overgewichtproblematiek 0-19 jarigen; (2) voor alle 0-19 jarigen met overgewicht die via de JGZ worden opgespoord, wordt een gezondheidsinterventie ingezet.

75 zeer actieve volwassen veelplegers 9 en 30 zeer actieve jeugdige veelplegers krijgen een nazorg/resocialisatietraject aangeboden (periode 2005-2009).

75 30

80% (=60) volwassen veelplegers en 10 80% (=24) jeugdige veelplegers van de deelnemers aan nazorg- en/of resocialisatietrajecten ronden het traject met succes af (periode 20052009).

80,00

31-12-2009 kan 25% van de overlastgevenden dagelijks gebruik maken van de dagopvang. In het slaaphuis kan 14% van deze groep worden opgevangen.


11

25 14

Realisatie (4)



0,00

216.560

120,00

59.633


11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

D1 In het wettelijke basispakket van JGZ worden 0-19 jarigen op vastgelegde momenten opgeroepen. Vanaf 2006 wordt de doelgroep 019 jarigen met overgewicht geregistreerd. Percentage nog niet bekend. JGZ werkt aan een volgsysteem, waarbij invoering van het Elektronisch Kinddossier (EKD) een belangrijke rol speelt. Afspraken zijn dat zorg op indicatie wordt geleverd indien d k zijn lijk er D1 In 2006

in totaal 91 zeer actieve volwassen veelplegers besproken in het casusoverleg PGA-V en 29 jeugdige veelplegers in het casusoverleg PGA-J. Over 2006 is D1 niet eenduidig geregistreerd hoeveel trajecten succesvol zijn afgerond.

0

Gegevens zijn D1 nog niet beschikbaar.

Pagina 276 van 289





Indicatoren (2)



Afspraak (3)

Realisatie (4)




11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

12 31-12-2009 is een convenant / arrangement aanwezig tussen alle lokale partijen betrokken bij de aanpak van huiselijk geweld.

0,00

0

Het convenant D1 is in 2002 vastgesteld voor een periode van 3 jaar. Er is voor gekozen geen nieuw convenant af te sluiten, maar te werken aan de structurele borging van beleid. Voor een deel is dit inmiddels gerealiseerd. Het eerder genoemde convenant dient wel als basis voor de verdere uitwerking van de integrale aanpak van huiselijk geweld.

31-12-2009 is een advies- en meldpunt voor huiselijk geweld aanwezig.

13

0,00

0

Het melden D1 steunpunt voor huiselijk geweld in m.i.v. 2006 omgevormd tot een Melden Adviespunt Huiselijk Geweld.

Het aantal (eerste) meldingen en herhaalde meldingen van huiselijk geweld (periode 2005-2009): 10% meer eerste meldingen en 10% minder herhaalde meldingen. (Deze ambitie is indicatief. Uiterlijk bij de midterm review wordt op basis van de benodigde gegevens een nieuw voorstel gedaan c.q. wordt deze ambitie een resultaatafspraak).

14

0

De gegevens D1 voor 2006 zijn nog niet beschikbaar.

10,00

Pagina 277 van 289





Indicatoren (2)



Afspraak (3)

Realisatie (4)



15 Het verminderen van criminaliteit in risicogebieden en in de woonomgeving mede door een gebiedsgerichte aanpak Periode 20052009), door: inzet van 55 stadswachten in 11 wijken; afsluiten van 3 convenanten rond de 3 stationsgebieden van Dordrecht; tot 2009 worden alle 2000 nieuwbouwwoningen voorzien van het Keurmerk Veilig Wonen; in 2009 is 10% (=5.209) van de bestaande bouw voorzien van het Keurmerk Veilig Wonen; voor alle 7 scholen wordt een veiligheidsscan uitgevoerd op basis waarvan het veiligheidsplan van die scholen -indien nodig- worden herzien.

109.239

Verminderen van de jeugdcriminaliteit 16 in de periode 2005-2009 d.m.v. 8 programma's, te weten: voortzetten jeugdpreventieprogramma Antillianen; uitvoeren van het schooladoptieplan op alle basisonderwijsscholen; uitbreiden van de jongerenwebsite Dordt Rocks en daarnaast uitbreiden van mogelijkheden voor jongeren om zelf activiteiten te ontwikkelen; uitvoeren van het jongerenwerk (staand beleid) in alle wijken ; jaarlijks worden aan 70 à 75 zwerfjongeren een aanbod gedaan; voortzetten van vrijwilligers (Home Start) die ouders ondersteunen, die extra ondersteuning nodig hebben in hun gezinnen; de gemeente subsidieert het Jeugdpreventieteam voor de begeleiding van 200 Dordtse jongeren (begeleiding wordt uitgevoerd door Buro Jeugdzorg); Communities that Care wordt in 2005 uitgevoerd in de wijken Staart, Reeland en Noordflank.

1.568.571


11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

D1 De stadswachten (afd. Toezicht) opereren binnen alle 11 wijken. Voor de 3 stationslocatie s is één gezamenlijk convenant afgesloten. In 2006 waren van de ruim 52.000 bestaande woningen er 429 gecertificeerd met het Keurmerk Veilig Wonen en 0 nieuwbouwpla nnen getoetst cf. PKVW (totaal t/m 2006: 1055 bestaande woningen PKVWgecertificeerd) . Voor alle scholen is een ili h id D1 Het

jeugdpreventie programma wordt voortgezet. De jongerenwebsi te en de mogelijkheden voor jongeren om zelf activiteiten te ontwikkelen kende over 2006 maar liefst 2700 leden. Het jongerenwerk wordt uitgevoerd op basis van vraaggerichte en flexibele inzet binnen de wijken. De doelstelling wat betreft het doen van een aanbod aan 70 tot 75 zwerfjongeren is over 2006 ruimschoots gehaald, l d h

Pagina 278 van 289




Indicatoren (2)



Afspraak (3)

Realisatie (4)

Meedoen allochtone jeugd door sport 17 (periode 2006-2009). De gemeente wil zich door de ondersteuning en coördinatie van bonds- en verenigingsinitiatieven, evenals door de ontwikkelng van gemeentelijke initiatieven (activiteiten en projecten) richten op een toename van de sportdeelname door de allochtone jeugd: verhoging van het percentage kinderen uit groep 7 van nietwesterse allochtone afkomst dat buiten schoolverband aan sport doet van 54.8% naar 64.8% in 2009/2010; verlaging van het percentage allochtone jongeren (1222 jaar) dat nauwelijks aan sport doet van 38% naar 28% in 2009/2010; verhoging van het percentage allochtone jongeren (12-22 jaar) dat lid is van een sportvereniging van 32% naar 37% in 2009/2010. (Regeling is 24-07-2006 toegevoegd aan BDU-SIV).





11.642.279.675 Overige (11)


Aard Controle (D)

4.379

Projectleider D1 aangesteld per aug. 2006. Voorbereidend e fase uitgevoerd. Op basis van verkenningsge sprekken is een selectie gemaakt van partners (bonden) waarmee wordt samengewerkt en op hoofdlijnen inhoudelijke afspraken zijn gemaakt.

18 Sociale Herovering (periode 20062007). Uitvoeren sociaal programma Wielwijk, waaronder de trajecten: Wielwijk kansrijk; Achter de voordeur in Wielwijk; Wielwijk betrokken en positief in beeld; Gewoon jong in Wielwijk!; Kunst, cultuur en sport als dragers voor ontmoeting; Schoon, heel en veilig.(Toegevoegd aan BDU SIV 05-12-2006, brief BZK 20060000381977).

0,00

0

D1 Sept/dec. 2006: uitwerken deelprojecten. Wielwijk kansrijk: kansenmakela ar aangesteld per 1-1-07. Kansen/informatiewin kel en naaiatelier operationeel. Achter voordeur: voorbereidinge n tbv convenant met div. hulpverl.organi saties (17-0107), aanstellen projectleider, huisbezoeker, casemanager, voorz.checker . Opstellen privacyprotoc ol, registratiesyst eem, vragenlijsten,

19 Aanval op de uitval: financiële bijdrage ter ondersteuning aan uitvoeren project Frontlijnsturing tegen uitval kwetsbare groepen (Toegevoegd aan BDU SIV 05-122006, brief BZK 2006-0000381977)

0,00

0

D1 Er zijn nog geen nadere afspraken gemaakt met het Rijk over uitvoering en verantwoordin g. Deze afspraken worden begin 2007 nader uitgewerkt c.q. vastgesteld.

20

D1

21

D1

22

D1

Pagina 279 van 289




Indicatoren (2)



Afspraak (3)

Realisatie (4)




11.642.279.675 Overige (11)


D1

24

D1

25

D1

26

D1

27

D1

28

D1

29

D1

30

D1

31

D1

32

D1

33

D1

34

D1

35 Besteed bedrag

9.

Wet werk en bijstand

Gemeenten

D1

In euro's Inburgering

Excl.

Jaarlijks

6.904.823

Betaalde BTW (die recht geeft op een bijdrageIn euro's uit het BTW-compensatiefonds) Inburgering

Excl.

Jaarlijks

12.887

10.049.220

R 15.395

R

Totaal uitgaven inkomensdeel Categorie 65 jr In euro's Kasstelsel en ouder

Jaarlijks

2.082.567

Nvt

Totaal uitgaven inkomensdeel categorie jonge In euro's Kasstelsel dan 65 jaar

Jaarlijks

49.158.209

Nvt

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) van derden inkomensdeel. Categorie 65 jr en ouder

In euro's Kasstelsel

Jaarlijks

-180.168

Nvt

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) inkomensdeel. In euro's Kasstelsel Categorie jonger dan 65 jaar

Jaarlijks

-2.766.385

Nvt

Meeneemregeling werkdeel

Jaarlijks


Totaal uitgaven werkdeel


Jaarlijks

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) werkdeel


Jaarlijks

Terug te betalen aan Rijk


Jaarlijks


Jaarlijks

10.

IOAW

Gemeenten

Uitgaven IOAW Ontvangsten IOAW (niet-Rijk)


Jaarlijks

11.

IOAZ

Gemeenten

Uitgaven IOAZ


Jaarlijks

Ontvangsten IOAZ (niet-Rijk)


Jaarlijks

Uitvoeringskosten IOAZ


Jaarlijks


Aard Controle (D)

23

10.146.190 15.939.808

R R

-69.810

R 0

R

911.620

R

313.594

R

-19.562

R

-123

R 0

R

Pagina 280 van 289


Controlegetal:


Ontvanger (A)

Indicatoren (2)



13.

Bijstandverlening Zelfstandigen 2004

Gemeenten

Totaal uitgaven uitkeringen Bbz 2004 (excl. Bob)


Jaarlijks

1.084.362

R

Totaal uitgaven kapitaal-verstrekking Bbz 2004


Jaarlijks

411.681

R

Totaal ontvangsten uitkeringen Bbz (excl. Bob) (excl. Rijk)


Jaarlijks

-2.788

Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking Bbz In euro's Kasstelsel (excl. Rijk)

Jaarlijks

-486.290

Totaal uitvoeringskosten Bbz 2004 (excl. Bob) In euro's Kasstelsel

Jaarlijks

0

R

Totaal uitgaven uitkeringen Bob


Jaarlijks

0

R

Totaal ontvangsten Bob (excl. Rijk)


Jaarlijks

Totaal uitvoeringskosten Bob


Jaarlijks

0

Besteed bedrag

Jaarlijks

282.457

Nvt

% oververtegenwoordiging schooluitval

in % (afspraak en realisatie) in euro's (besteed)

Jaarlijks

-15,00

0,00

77.229

D2:% R:bedrag

% oververtegenwoordiging werkloosheid


Jaarlijks

-15,00

0,00

0

D2:% R:bedrag

% oververtegenwoordiging criminaliteit


Jaarlijks

-15,00

0,00

32.728

D2:% R:bedrag

Gemeenten

Totaal uitgaven

In euro's

Jaarlijks

Totaal terug te betalen aan Rijk

In euro's

2007

Gemeenten

Totaal uitgegeven polissen

In aantallen

Jaarlijks

300

0

Terug te betalen aan rijk

In euro's

Jaarlijks

15.

Opvoedondersteuning

Gemeenten

Afspraak (3)

Realisatie (4)




11.642.279.675

Nr.

Overige (11)


Aard Controle (D)

R R

-6.558

R R

Tijdelijke stimuleringsregeling lokale opvoedondersteuning en gezinsondersteuning 20.

Antilliaanse jongeren

22.

Tijdelijke subsidieregeling

23.

Subsidiekader

21 gemeenten

Schuldhulpverlening 2006

No-riskpolis in G34


58.563

R R D 94.500

R

Pagina 281 van 289

Projecten stedelijke vernieuwing

Scholing en Werk Zeehavengebied Verhogen kwaliteit openbare ruimte Zeehavengebied

Wonen, leefbaarheid en sociale infrastructuur Overall Projectkosten Projectkosten NWIOKZ

Ruimtelijk programma Nieuw wonen in oud krispijn ruimtelijk programma Dordt West grondbank openbare ruimte

Sociaal programma Sociaal programma NWIOKZ Sociaal programma Dordt West

Sociaal fysiek MFA Oud Krispijn Zuid Wielwijk SIS Wielwijk -Wielwijk-Noord N. Krispijn omgeving bezit Woondrecht Investeringen Sociale voorzieningen Dordt West

Herstructurering Staart

Totaal reservering Cf. begroting 2007

Uitgaven T/m 2005

1.000.000 1.000.000

497.000 497.000

503.000 503.000

1.000.000

497.000

503.000

46.448.515 772.000

13.852.659 1.034.635

772.000

1.034.635

-262.635

9.324.000

3.130.330

6.193.670

6.724.000 2.600.000

3.130.330

8.167.000

1.730.637

4.667.000 3.500.000

1.425.323 305.314

10.463.000

863.450

4.900.000 1.089.000 567.000 907.000 3.000.000

41.450 822.000

1.042.914

-109.939

1.042.914

-109.939

Herstructurering Bleijenhoek

523.030

480.882

523.030

480.882

Saneren Geluid Geluidsscherm A16 Saneren voorraad A-lijst en railwoningen

Riedijkshaven

-2.330.450

29.918.868 -262.635

5.924.120 2.600.000

6.436.363 842.229

2.399.448 3.194.686

9.599.550 26.913 -142.914

4.198.054 1.089.000 498.637 227.914 3.000.000

1.152.853 238.583

914.270

42.148 42.148

1.093.000

818.000 275.000

214.876

1.000.000

-68.322

1.000.000

-68.322

Woonwagens

527.000

526.736

527.000

526.736

Funderingsherstel Stadsbrede aanpak

1.208.302

1.093.000

Riedijkshaven

Woonwagens

1.468.686

701.946

Staart Noorderkwartier woonomgeving

Bleijenhoek

Restant reservering

Uitgaven 2006 Rijksmid. Gem. mid.

603.124 275.000

1.068.322 445.352

622.970

264 264

3.612.000

3.612.000

Beleidsplan funderingsherstel 2001 Beleidsplan funderingsherstel 2001

570.000 3.042.000

570.000 3.042.000

Funderingsherstel Emmaplein

880.334

348.424

880.334

348.424

Funderingsherstel Emmaplein

Bijdrage het Vissertje Het Vissertje

Bewonersondersteuning Bewonersondersteuning

531.910 531.910

250.000

250.000

250.000

239.736

968.000

436.352

968.000

436.352

748.737

904.813

10.264

531.648 117.638

414.010

Ouderenhuisvesting Stimulering opplussen

Groen: Dordwijkzone Dordwijkzone

Speelnota Speelnota

Monumentenzorg Beleid MZ algemeen Restauratie MZ Revolving fund Monumentenzorg: verplichtingen

Sloop Troelstraweg Troelstraweg 129

Ondernemingsklimaat en bereikbaarheid

277.500

-277.500

-156.076

748.737

904.813

-156.076

921.000

665.193

255.807

921.000

665.193

6.090.000

3.909.469

19.000 5.163.000 908.000

19.276 2.883.842 1.006.351

121.225

134.582

2.180.531 19.610 1.815.000 89.744

-19.886 464.158 -188.095

66.500

66.500

66.500

66.500

5.399.427

3.402.189

339.205

1.658.033

1.257.000

677.412

60.951

518.637

Fietsopgangen Stadsbrug

798.000

657.842

188

139.970

N. Krispijn Emmaplein

288.000

288.534

Fietsparkeren Binnenstad

100.000

87.500

7.521

4.979

Vierkant achter oud Krispijn

106.000

Verbetering grote Markt

Verkeersvoorzieningen Buitenschool/Mytylschool N. Krispijn Nassauplein / Niet doorzichtige rolluiken Wijkverkeersplannen Camphuysenstraat Fietsvoorzieningen (brug Vlij)

Stedelijke vernieuwing

-534

106.000

48.000

48.000

272.000

250.000

1.588.000

785.000

22.000 270.545

77.000

532.455 77.000

865.427

655.901

209.526

2.163.000

1.367.085

206.843

589.072

Lombardgebied9 GB)

763.000

1.138.392

-28.253

-347.139

Zeehavenbuurt (GB)

945.000

267.332

-192.954

870.622

-493.639

428.050

65.589

Noordendijk (GB) Upgrading Dortse Kil I, Dordtse Kil II en Amstelwijck-West

Bodem

455.000

455.000

13.400.000

2.379.037

2.408.860

Bodemsanering

13.400.000

2.379.037

2.408.860

Voorfinanciering Economie

700.000

Realisatie glasvezelnetwerken non profitsector (GSBII)

Vrije ruimte fysieke economie Kraansteiger Reservering functionele aanpassing wegen (Haaswijkweg, Parkeren Oostelijke stadsdelen) Merwedelijn Vrije ruimte 2004 Bijdrage wijkgericht werken

700.000

1.192.700 66.700 400.000 300.000 200.000 226.000

70.303.642


624.114 624.114

8.612.103 8.612.103

212.276

136.390-

212.276

-136.390

616.228

576.472

66.700 400.000 300.000 -337.606 214.078

537.606 11.922

22.738.312

4.089.822

1.754.350

41.721.158

Pagina 282 van 289

GSB Pijler Sociale, Integratie en veiligheid (SIV)

Sector

Begroting 2006 Realisatie 2006 Gewijzigde begroting 2006 Verschil Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk BDU Uitgaven op uitgaven rijksbijdrage uitgaven rijksbijdrage uitgaven rijksbijdrage uitgaven Onderdeel rijksbijdrage

1. Sluitende aanpak/ convenanten Onderwijs * Voortijdig schoolverlaten * TPS * Time-out klas * VSV-route

MO MO MO MO

VSV VSV VSV VSV

500.392

2. Multidisciplinaire teams en schoolmaatschappelijk werk * MDT's 0-4 jarigen * MDT's 4 -12 jarigen * MDT's 12-18 jarigen * Schoolmaatschappelijk werk

MO MO MO MO

SIV/EV

357.556

3. Deelname VVE traject

MO

4. Realisatie SIS – scholen

MO

Scholing en werk

508.032

2.725.684

188.298

1.765.911

195.552

51.250 358.785

1.141.301

185.000

1.353.602

-2.973

298.075

911.126

612.254 2.041.943

8.548

51.250 361.758

300.998 -

1.020.501 3.583.632

33.825 204.100

102.050 201.494

subtotaal Scholing en werk

-11.989

33.825 204.100

49.468

GOA/ VVE

520.021 0

230.175 772.424

1.792.905

2.923 -

1.317.301

0 249.038

185.000 160.17036.301

Sociale infrastructuur 1. Verblijfsduur maatschappelijke opvang * Dak en thuislozen MO * doorstroom in MO MO

MO MO

3.835.953 1.157.430

45.000

4.741.629 68.500

43.126 -

4.920.550 0

43.126 -

-178.921 68.500

-

2. Opvangcapaciteit vrouwenopvang * uitbreiding opvang * informatie

VO VO VO

779.090

30.000

741.424

29.689

763.441

29.689

-22.017

-

3. Registratie gezondheid 0 - 19 jarigen MO

Gezond

108.864

4. Sociale herovering Wielwijk Aanval op de uitval (100.000)

MO

subtotaal Sociale Infrastructuur


MO MO MO

MO

108.864

108.864

0

0

5.881.337

0

75.000

5.660.417

72.815

5.792.855

72.815

132.438-

-

Pagina 283 van 289

Sector

Begroting 2006 Gewijzigde begroting 2006 Realisatie 2006 Verschil Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk BDU Uitgaven op uitgaven rijksbijdrage uitgaven rijksbijdrage uitgaven rijksbijdrage uitgaven Onderdeel rijksbijdrage

Veiligheid 1. Veelplegers OOV * Facilitatiegeld gemeentelijke accounthouder * Indicering veelplegers tbv casusoverleg * Evaluatietraject veelplegers * ITB * Tussenhuisvoorziening 2. Preventie jeugd * Jeugdpreventie Antillianen * schooladoptieplan * jeugdparticipatie * jongerenwerk DWO * jeugdmonitor * T-Team * Home-start * Jeugdpreventieteam

MO MO MO MO MO MO MO OOV

SIV/EV

SIV/EV SIV/EV SIV/EV SIV/EV SIV/EV SIV/EV SIV/EV SIV/EV

25.000 15.000 0 65.000

25.000 15.000 0 65.000

0 19.635 0 33.101 6.897

25.000 -4.635 0 31.899 -6.897

57.328 5.125

25.142 0 0 587.826 25.000 122.859

144

24.998 0

587.826 0 122.859

0 25.000 0

190.000 25.308 115.312

296.729

53.000

-

53.000

53.627

627-

140.000

140.000

106.488

33.512

256.248 50.000 74.488

256.260 0 74.488

-12 50.000 0

3. Overlastgevenden * 24-uurs-opvang MO * wijkinformatiecentrum O.K. MO * registratie+uitbreiding 24-opvang (Rie MO

SIV/EV SIV/EV SIV/EV

256.248 50.000 74.488

4. Arrangement partijen huiselijk geweld Aangiften/ onderzoek/ campagne/ meldpunt * meldstructuur huiselijk geweld MO

VB

130.660

SIV/EV SIV/EV

25.625 23.062 27.000 15.000 100.000 150.000 9.000

67.932 23.062 27.000 15.000 100.000 150.000 9.000

52.932 0 1.960 13.209 29.645 44.843 5.680 13.902

15.000 23.062 25.040 1.791 70.355 105.157 3.320 -13.902

10.000

10.000

5.816

4.184

5. Risicogebieden * veilig in en om school MO * verslavingspreventie MO * cameratoezicht Station * toezicht (logistieke middelen) * keurmerk Veilig Wonen * wijkveiligheidsinitiatieven * delinkwentie & Samenleving (tbv. VIOS) * burgerinitiatieven 6. Proces en voortgang Veiligheidsmonitor en veiligheidsanalyse subtotaal Veiligheid


1.509.156

60.000

409.729

0

1.788.557

60.000

113.000

60.000

1.375.685

113.627

-

0

412.872

-

627-

Pagina 284 van 289

Sector

Begroting 2006 Gewijzigde begroting 2006 Realisatie 2006 Verschil Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk Uitgaven op Gemeentelijk BDU Uitgaven op uitgaven rijksbijdrage uitgaven rijksbijdrage uitgaven rijksbijdrage uitgaven Onderdeel rijksbijdrage

Vertrouwen en Participatie 1. Uitvoeringsprogramma Integratie(antil MO

585.537

605.410

321.574

2. Subsidiebeleid zelforganisaties

266.852

260.308

356.836

MO

3. Inburgeringtraject opvoeders jonge kinderen / doorstroom naar vrijwilligerswerk * Oudkomers wijken MO SIV/EV * WEB MO WEB 856.947 * Wegwerken wachtlijsten SD SIV/EV 340.000 * oude wet inburgering oudkomers SD 0 * oude wet inburgering nieuwkomers SD

102.499 -

102.499 846.525 340.000

-

107.710 867.990 0 902.515 1.039.301

-

-

4 inburgering allochtone vrouwen

SD

0

0

5. sportstimulering allochtone jeugd

Sport

0

4.379

subtotaal Vertrouwen en participatie Totaal


283.836 96.528-

-5.211 -21.465 340.000 -902.515 -1.039.301

-

-4.379

1.196.947

954.888

1.289.024

865.718

2.921.895

678.410

1.632.871-

187.308

12.171.072

3.205.528

10.779.941

2.405.135

11.883.340

2.182.153

1.103.399-

222.982

Pagina 285 van 289

BIJLAGE 4: Reserve Strategische Investeringen

Wonen en leefbaarheid B15

Aanpak reclameborden

W02

Bleijenhoek

W05

Fund.herstel, part. woningverb., platvorm betonschade

W09

Fonds stedel. Stim. (part. Woningverb.)

W10

Reservering

Krediet t/m 2006

Uitgaven t/m 2005

Uitgaven 2006

Restant reservering (res-kred)

Restant krediet (kred-uitg)

136.134

136.134

26.930

19.146

0

90.058

3.896.519

3.896.519

4.328.463

0

0

-431.944

16.314.188

15.211.226

11.436.343

1.767.379

1.102.962

2.007.504

1.666.781

549.074

549.074

0

1.117.707

0

Bodemsanering

4.031.876

812.721

64.888

0

3.219.155

747.833

W11

Strategisch groen plan Eiland Dordrecht

5.781.689

3.681.690

625.064

143.419

2.099.999

2.913.207

W12

Stedelijke ecologische structuur/ Dordwijkzone

1.483.296

1.483.296

1.244.154

239.142

0

0

W13

't Vissertje

249.579

249.579

86.156

163.423

0

0

W16

Stadswerven

5.400.000

600.000

0

82.438

4.800.000

517.562

W18

Deconcentratie woonwagencentrum

2.000.000

0

0

0

2.000.000

0

W19

Verzakking Witte de withstraat

366.000

280.000

28.595

179.586

86.000

71.819

W20

Dordt West

8.200.000

0

0

8.200.000

0

W21

Spuiweg

430.000

0

0

430.000

0

49.956.062

26.900.239

18.389.667

2.594.533

23.055.823

5.916.039

Werk en scholing B02

Achterom/Bagijnhof

17.337.891

9.416.823

4.257.954

3.332.293

7.921.068

1.826.576

B03

Lenghenstraat/Lindenstraat

3.000.000

950.000

0

0

2.050.000

950.000

B07

Projectbureau Binnenstad

6.203.876

5.263.258

5.055.291

0

940.618

207.967

B13

Stadshotel

453.780

205.533

175.385

30.147

248.247

1

B17

Horeca/onrendabele toppen

453.780

135.000

135.000

0

318.780

0

E02

Startersbeleid

248.898

26.092

22.008

0

222.806

4.084

E12

Voorstraat Noord - ontwikkelingsprogramma

750.000

0

8.009.970

14.799.289

2.570.669

SV01 Leerpark W15

Bedrijfsverzamelgebouw

750.000

0

0

39.493.454

24.694.165

14.113.526

452.000

452.000

452.000

0

0

0

68.393.679

41.142.871

24.211.164

11.372.410

27.250.808

5.559.297 1.216.766

Veiligheid B16

Verkeersplan binnenstad

5.339.453

5.282.143

3.962.704

102.673

57.310

SV05 2e uitrukpost brandweer

4.000.000

0

0

0

4.000.000

0

V01

Verkeersmanagement

1.959.151

1.250.903

849.854

200.378

708.248

200.671

V02

Verkeersveiligheidsplan

V09

Wijkverkeersplannen

471.773

338.634

298.761

3.209

133.139

18.664

4.034.969

2.634.957

1.912.541

0

1.400.012

722.416

15.805.346

9.506.637

7.023.860

306.260

6.298.709

2.158.517

Sociale en culturele infrastructuur B04

Verborgen museum

B10

Hofkwartier

SV03 Sportboulevard SV04 Gezondheidspark W14

Cultuurcluster plus PM

W17

Actieplan Watersport

363.024

0

0

0

363.024

0

31.374.475

8.466.827

3.495.558

1.943.500

22.907.648

3.027.769

37.200.000

37.200.000

1.182.955

1.777.784

0

34.239.261

9.000.000

9.010.000

0

6.772.316

-10.000

2.237.684

20.000.000

940.000

363.765

316.813

19.060.000

259.422

1.200.000

1.295.500

0

138.078

-95.500

1.157.422

99.137.499

56.912.327

5.042.278

10.948.491

42.225.172

40.921.558

0

0

112.648

8.529.986

411.851

Ondernemerschap en bereikbaarheid Duurzame oplossing N3/A16, incl glazenhuis (PM) B06

Stationsomgeving, incl. binnenstadshalte

E01

Economische structuurversterking algemeen

E04

Smeerolie werklokaties/ zeehavengebied

E06

Herstructurering bedrijfsterreinen

E07

Kade Krabbepolder (risicoreservering)

E09

Ontwikkelingsfonds Drechtsteden

E10

Stimulans programma economie

E11

Upgrading zeehavengebied

V03

Fietsnota

V05

Verb. Stadsp.-Binnenst./ Ontsl. oost. stadsdelen

V06

Tunnel Laan Verenigde Naties voorb.

V06b Tunnel Laan Verenigde Naties

0

0

0

11.329.022

2.799.036

2.274.537

2.300.000

2.300.000

201.976

0

0

2.098.024

680.735

680.735

480.784

0

0

199.951

730.554

730.554

409.068

187.008

0

134.478

3.403.352

756.865

756.865

0

2.646.487

0

15.800.000

15.800.000

5.272.000

5.272.000

0

5.256.000

1.500.000

1.500.000

579.500

504.000

0

416.500

1.800.000

1.500.000

0

60.855

300.000

1.439.145

3.661.824

3.589.403

1.473.838

38.790

72.421

2.076.775

3.630.241

3.340.447

1.242.792

572.728

289.794

1.524.927

182.000

182.000

190.377

0

0

-8.377

4.500.000

4.500.000

0

0

0

4.500.000 440.732

V07

Doorstroming openbaar vervoer (DRS)

1.535.114

1.157.536

716.804

0

377.578

V08

Inframaatregelen auto

2.969.744

1.225.206

1.225.206

0

1.744.538

0

V11

Fast ferry/waterbus (risico-afdekking)

150.000

149.000

0

149.203

1.000

-203

V13

Knooppunt N3-A16 (onderzoek)

197.909

150.000

0

0

47.909

150.000

V14

Doortrekken Copernicusweg

1.885.084

100.000

44.707

8.856

1.785.084

46.437

V15

Binnenstad, handhaven autoluwe karakter

1.000.000

83.000

0

41.209

917.000

41.791

V16

Merwedestraat - Oranjelaan (VRI) Doorstroming

300.000

0

0

300.000

0

V17

Dokweg A16 Doorstroming aansluiting

100.000

0

0

100.000

0

57.655.579

40.543.782

14.868.454

17.111.797

18.728.031

6.947.297

Bestuur, participatie en dienstverlening O05

inv. Wet Kenbaarheid Publiekrechtelijke Beperkingen

200.000

0

0

0

200.000

0

200.000

0

0

0

200.000

0

Algemene dekkingsmiddelen O01

Voorbereidingskosten grote projecten (lopend)

Eindtotaal:


6.089.837

6.492.807

4.236.074

14.823

-402.970

2.241.910

6.089.837

6.492.807

4.236.074

14.823

-402.970

2.241.910

297.238.002

181.498.663

73.771.497

32.183.814

115.739.339

75.525.352

Pagina 286 van 289

Bijlage 5: Afkortingenlijst In dit jaarverslag worden veel afkortingen gebruikt. Hoewel dit vaak algemeen erkende afkortingen betreft, is er in veel gevallen ook sprake van typische gemeenteafkortingen en zelfs vakjargon. Deze bijlage draagt bij aan de leesbaarheid van het jaarverslag van Dordrecht.

A B

C

D E F Jaarverslag Dordrecht 2006

ABW AGU AOW APV

Algemene Bijstands Wet Arbeidsmarktgerelateerd Uitstroomtraject Algemene Ouderdomswet Algemene Plaatselijke Verordening

BARG BBV BCF BDU BMD BNG BOS BOVO BSI BVFP

Beheerplan Afvalwater, Regenwater en Grondwater Besluit Begroten en Verantwoording BTW Compensatie Fonds Brede Doel Uitkeringen Basisleergang management Dordrecht Bank Nederlandse Gemeenten Buurt, Onderwijs, Sport Bovenwijkse Voorzieningen BreedteSportImpuls Belangenvereniging funderingsproblematiek

CBK CBS CCO CEO CPB CPI COELO CROW

Centrum Beeldende Kunst Centraal Bureau voor de Statistiek Consumenten Contact Orgaan / Contact Center Overheid Chief Executive Officer Centraal Plan Bureau Consumentenprijsindex Centrum Voor Onderzoek v/d Economie v/d Lagere Overheden Centrum Regelgeving Openbare Werken

DDRH DECO DKG DRD DWO

Dualisering, Deregulering, Rechtmatigheid en Handhaafbaarheid Duurzaam Expertise Centrum Onderwijs Dordrecht Kleurrijk Groen Directieraad Dordrecht Dordtse Welzijnsorganisatie

EAD ECB EGEM EKD ESF EZH

Economische Adviesraad Dordrecht Europese Centrale Bank Elektronische Gemeenten Elektronisch Kind Dossier Europese subsidie fonds Elektriciteitsbedrijf Zuid Holland

FLO FPU

Functioneel Leeftijdsontslag Flexibel Pensioen en Uittreden

Pagina 287 van 289

G H I

GBA GHOR GRD GRP GSB

Gemeentelijke Basisadministratie Geneeskundige Hulpverleningbij ongevallen en rampen Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Gemeentelijk Rioolplan Grote steden beleid

HBO HOVD HRM HVC

Hoger BeroepsOnderwijs Hoogwaardig Openbaar Vervoer Dordrecht Human Resource Management Huisvuilcentrale

ID ISV IOAW

IHP IOD IPM IVP ISV IZA

Ingenieursbureau Dordrecht Investeringsfonds Stedelijke vernieuwing Inkomsten regeling voor ouderen en gedeeltelijk arbeidsongeschikten werknemers Inkomensvoorziening ouderen en gedeeltelijk arbeidsongeschikten gewezen zelfstandigen Het integraal huisbestingsplan Integraal Ondernemen Drechtseden Informatie en Procesmanagement Het integrale Veiligheidsprogramma Investeringsfonds Stedelijke vernieuwing Zorgverzekeraar

JAR JGZ JPT JSO JUDO

Juridische Adviesgroep Regelgeving Jeugd Gezondheids Zorg Jeugd preventie Team Jeugd, Samenleving en Opvoeding Juridisch Drechtsteden Overleg

KCC KOR KPW KTO

Klant Contact Centrum Kwaliteit Openbare Ruimte Kwaliteitsbeleid Particulier Woningvoorraad Klanttevredenheidsonderzoek

LVA

Lokaal veiligheids Arrangement

MBO MER MDT MJP MKB MTO MO MZHZ

Middelbaar Beroeps Onderwijs Milieu Effect Rapportage Multidisciplinair diagnostisch team Meer jaren beleidsprogramma Midden en klein bedrijf Middelbaar Technisch Onderwijs Maatschappelijke Ontwikkeling Milieudienst Zuid Holland Zuid

NGR NMC

Natuur en Milieu Centrum

IOAZ

J K L M

N Jaarverslag Dordrecht 2006

Pagina 288 van 289

O P R S

T V W

OCW OGGZ OM OPOD OZB

Onderwijs, cultuur en wetenschap Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Openbaar Ministerie Openbaar Primair Onderwijs Dordrecht Onroerend zaak belasting

PALT Perfekt PM

Prestatie Afspraken Lange Termijn Flexibele huisvesting Projectmanagement

RIS rMOP ROMD Route 23

Raadsinformatiesysteen Regionaal Meerjaren Ontwikkelingsprogramma Regionale Ontwikkelings Maatschappij drechtsteden CV Stichting die jongeren begeleid naar het werk.

SBC SD SDD SGB SGP SI SIS SISA SIV SVN SZHZ SZW

Stads Bestuurs Centrum Sociale Dienst Sociale Dienst Drechtsteden Sociaal Geografisch Bureau Strategisch Groen Project Strategische Investeringen School in de samenleving Single Information, Single audit Sociale Integratie en Veiligheid Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Samenwerkingsverband Zuid-Holland Zuid Sociale zaken en werkgelegenheid

TOVD

Turkse Ondernemersvereniging Dordrecht

VNG VROM VSCB VSO VVE VVN

Vereniging Nederlandse Gemeenten Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Versterking Sturing Control en Beheer Voortgezet Speciaal Onderwijs Vroeg en Voorschoolse Educatie Veilig verkeer Nederland

WIW WBB WMO WOPT

Wet Inschakeling Werkzoekenden Wet Bodembescherming Wet maatschappelijke Ondersteuning Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Wet Waardering Onroerende Zaken Wet Sociale Werkvoorziening Wet Voorzieningen Gehandicapten Wet Werk en Bijstand

WOZ WSW WVG WWB


Pagina 289 van 289

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1: Inleiding

Recommend Documents