Inhoudsopgave Dankwoord ................................................................................................................ v Inhoudsopgave ........................................................................................................ vii Afkortingen en symbolen ...................................................................................... xix Hoofdstuk 1 1.1 1.2 1.3
Situering ................................................................................................ 23 Doelstellingen ........................................................................................ 23 Overzicht ............................................................................................... 25
Hoofdstuk 2 2.1 2.1.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.6 2.6.1 2.6.2 2.7 2.7.1 2.8 2.8.1 2.9 2.9.1 2.9.2 2.10 2.11
Inleiding ...................................................................................... 23
Regelgeving ................................................................................. 32
Inleiding................................................................................................. 32 België en buurlanden ................................................................... 33 De Belgische wetgeving: het AREI ....................................................... 34 De normen betreffende elektrische installaties ...................................... 34 Beschermingsmaatregelen ..................................................................... 35 Spanningsgebieden ................................................................................ 36 Algemeenheden ............................................................................ 36 Indeling ........................................................................................ 36 Toegelaten spanningen ................................................................ 37 Opgelegde beperkingen ten gevolge van uitwendige invloeden ............ 37 Inleiding ....................................................................................... 37 Invloed van de omgeving (A) ....................................................... 38 Beschermingsmaatregelen ..................................................................... 46 Bekwaamheid van personen BA ................................................... 46 Beschermingsgraden van elektrische toestellen .................................... 47 Bescherming tegen elektrocutie ................................................... 49 Bouwkundige constructies ..................................................................... 58 Bouwmaterialen CA ..................................................................... 58 Structuur van de gebouwen CB .................................................... 58 Bijzonderheden i.v.m. uitwendige invloeden ........................................ 59 Overzicht ............................................................................................... 63
Hoofdstuk 3
Energieverdeling ........................................................................ 65
3.1 Inleiding................................................................................................. 65 3.2 Opwekking en verdeling van elektriciteit .............................................. 65 3.2.1 Transmissie van de stroom ........................................................... 68 3.2.2 Het hoogspanningsnet .................................................................. 69 3.2.3 Distributie van elektriciteit .......................................................... 71 3.2.4 Structuur van het elektriciteitsnet ................................................ 72 3.2.5 De transformator ......................................................................... 74
Inhoudsopgave
viii
3.2.6 Besluit .......................................................................................... 74 3.3 De vrijgemaakte energiemarkt ............................................................... 75 3.3.1 Inleiding ....................................................................................... 75 3.3.2 Producenten van elektriciteit in België ........................................ 77 3.3.3 Beheer van het Belgische HS-net ................................................. 77 3.3.4 Samenvattend overzicht................................................................ 86 Hoofdstuk 4
Technische voorschriften aansluiting MS distributienet ........ 87
4.1 Inleiding................................................................................................. 87 4.2 Spanningsval over de netimpedantie ..................................................... 88 4.3 Keuze voedingssysteem ......................................................................... 89 4.4 Voorschriften aansluiting MS distributienet .......................................... 91 4.4.1 Exploitatie- en aansluitingsmodaliteiten ...................................... 91 4.4.2 Weerstand tegen fouten ................................................................ 92 4.4.3 Classificatie schakelmaterieel ...................................................... 93 4.4.4 Classificatie lokalen ..................................................................... 97 4.4.5 Schakelmaterieel ........................................................................ 101 4.4.6 Beveiliging in MS-cabine ........................................................... 103 4.4.7 Energiemetingen ........................................................................ 107 4.4.8 Minimumspanningsrelais ........................................................... 107 4.4.9 Vermogentransformatoren ......................................................... 108 4.4.10 Opbouw middenspanningscabines ............................................. 109 4.5 De vitale acht ....................................................................................... 111 4.5.1 Voorbereiden van de werkzaamheden ....................................... 112 4.5.2 Scheiden van de elektrische installatie ...................................... 113 4.5.3 Voorkomen van herinschakeling ................................................ 113 4.5.4 Controleren van de spanningsafwezigheid ................................ 113 4.5.5 Aarden, ontladen en kortsluiten ................................................. 113 4.5.6 Afbakenen en/of afschermen ...................................................... 114 4.5.7 Vrijgeven tot werken .................................................................. 114 Hoofdstuk 5 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.2.4 5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.4 5.4.1 5.4.2 5.5 5.6
Aarding ..................................................................................... 115
Inleiding............................................................................................... 115 Begrippen i.v.m. aarding ..................................................................... 115 Aardingsinstallatie ..................................................................... 115 Aardverbinding .......................................................................... 115 Massa ......................................................................................... 116 Vreemd geleidend deel .............................................................. 116 Isolatiefouten ....................................................................................... 117 Foutspanning ............................................................................. 117 Contactspanning ........................................................................ 117 Stapspanning .............................................................................. 118 Uitvoering van de aardverbinding ....................................................... 118 Aardingslussen ........................................................................... 118 Aardelektroden ........................................................................... 119 De aardingsweerstand .......................................................................... 121 De aardingsinstallatie .......................................................................... 121
Inhoudsopgave
ix
5.6.1 Algemeen .................................................................................... 121 5.6.2 Wettelijke bepalingen ................................................................. 122 5.7 Besluit .................................................................................................. 127 Hoofdstuk 6 6.1 6.2 6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4 6.2.5 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.4
Inleiding............................................................................................... 129 Netstelsels ............................................................................................ 130 TT - net ....................................................................................... 130 TN - net ...................................................................................... 131 IT - net........................................................................................ 134 IU-net ......................................................................................... 134 IN-net ......................................................................................... 134 Isolatiefout bij de verschillende netten ................................................ 135 TT-net ......................................................................................... 135 TN-net ........................................................................................ 136 IT-net.......................................................................................... 138 Besluit .................................................................................................. 141
Hoofdstuk 7 7.1 7.2 7.2.1 7.2.2 7.2.3 7.3 7.4 7.4.1 7.4.2 7.4.3 7.5 7.5.1 7.5.2 7.5.3 7.6 7.6.1 7.6.2 7.6.3 7.7 7.8 7.9 7.9.1 7.9.2 7.10
Leidingen .................................................................................. 143
Inleiding............................................................................................... 143 Isolatie ................................................................................................. 144 Elektrisch veld ............................................................................ 144 Diëlektrische verliezen ............................................................... 145 Algemene eigenschappen isolatiemateriaal ............................... 147 Geleidermateriaal ................................................................................ 147 Bedrijfsstroom ..................................................................................... 149 Gebruiksfactor ........................................................................... 150 Gelijktijdigheidsfactor ............................................................... 150 Uitbreidingsfactor ...................................................................... 151 Toelaatbare stroom .............................................................................. 151 Definitie ..................................................................................... 151 Toelaatbare stroom in functie van de plaatsingswijze ............... 153 Correctiefactoren ....................................................................... 157 Parallelle kabels ................................................................................... 163 Kabelimpedantie ........................................................................ 163 Stroomverdeling ......................................................................... 167 Conclusies parallelle kabels ...................................................... 170 Stroomrails .......................................................................................... 171 Stromen van korte duur Ikd .................................................................. 172 Codes en classificaties ......................................................................... 173 Geharmoniseerde kabels ............................................................ 173 NBN-kabels ................................................................................ 175 Besluit .................................................................................................. 177
Hoofdstuk 8 8.1 8.2
Netstelsels .................................................................................. 129
Spanningsvallen........................................................................ 179
Inleiding............................................................................................... 179 Spanningsval bij leidingen................................................................... 179
Inhoudsopgave
x
8.3 8.3.1 8.3.2 8.3.3 8.4 8.4.1 8.4.2 8.4.3 8.4.4 8.5 8.5.1 8.6
Harmonische spanningsval .................................................................. 181 Bepaling van de harmonische spanningsval .............................. 181 Analyse van de harmonische spanningsval ................................ 183 Gevolgen .................................................................................... 187 Spanningsval bij transformatoren ........................................................ 187 T-equivalent van een transformator ........................................... 188 Nullasttoestand transformator ................................................... 189 De kortsluittoestand van de transformator ................................ 191 De transformator bij belasting ................................................... 192 Spanningsval bij motoren .................................................................... 196 Opmerking rond spanningsevoluties .......................................... 196 Besluit .................................................................................................. 197
Hoofdstuk 9 9.1 9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.2 9.2.1 9.2.2 9.2.3 9.3 9.3.1 9.4 9.5 9.6 9.6.1 9.6.2 9.6.3 9.7
Personenbeveiliging ................................................................. 199
Inleiding............................................................................................... 199 Situering ..................................................................................... 199 Elektrocutie ................................................................................ 199 Mechanisme ............................................................................... 204 Afleiding van de veiligheidscurven ..................................................... 206 Foutstromen door menselijk lichaam ......................................... 206 Relatieve conventionele veiligheidsspanningen ......................... 207 Absolute conventionele grensspanningen .................................. 209 Algemene bescherming tegen elektrische schokken............................ 209 Klassen van elektrisch materieel (Art.30.07) ............................. 210 Maatregelen ter bescherming tegen rechtstreekse aanraking ............... 212 Maatregelen ter bescherming tegen onrechtstreekse aanraking ........... 213 Problemen bij een TN-net.................................................................... 214 Maximale lengte ......................................................................... 214 Toetsen van de veiligheidscurve................................................. 217 Dubbele fouten ........................................................................... 218 Besluit .................................................................................................. 219
Hoofdstuk 10
Beveiligen: maatregelen en toestellen ..................................... 221
10.1 Inleiding............................................................................................... 221 10.2 Zekeringen ........................................................................................... 222 10.2.1 Inleiding ..................................................................................... 222 10.2.2 Overbelasting ............................................................................. 227 10.2.3 Kortsluiting ................................................................................ 228 10.2.4 Karakteristieken ......................................................................... 230 10.3 Vermogenschakelaars .......................................................................... 233 10.3.1 Thermisch gedrag ...................................................................... 235 10.3.2 Magnetisch gedrag..................................................................... 236 10.4 Automatische differentieelstroominrichtingen .................................... 239 10.5 Isolatiewachters ................................................................................... 242 10.5.1 Isolatiebewaking bij een IT-net .................................................. 243 10.5.2 Isolatiebewaking bij een IT–net met gelijkspanning .................. 245 10.5.3 Metingen op isolatiewachters .................................................... 246
Inhoudsopgave
xi
10.6 Onderscheid beveiligingstoestellen ..................................................... 247 10.6.1 Lastschakelaar ........................................................................... 247 10.6.2 Vermogenschakelaar.................................................................. 248 10.6.3 Lastscheider ............................................................................... 248 10.6.4 Lastscheider met HOV-smeltzekeringen .................................... 248 10.7 Bescherming fasegeleiders en nulleider .............................................. 249 10.8 Plaatsing van de beveiliging ................................................................ 250 10.8.1 Gebruik lastscheiders ................................................................. 251 10.9 Vrijstelling van een beveiligingstoestel ............................................... 252 10.10 Associatie [19] ..................................................................................... 253 10.10.1 Coördinatie ................................................................................ 254 10.10.2 Back-up beveiliging (A) ............................................................. 256 10.10.3 Discriminatie (selectiviteit) ........................................................ 256 10.10.4 Samenvatting types associatie .................................................... 261 10.10.5 Voorbeelden ............................................................................... 262 10.11 Aandachtspunten ................................................................................. 265 10.11.1 Frequentie .................................................................................. 265 10.11.2 Aantal polen ............................................................................... 265 10.11.3 Bescherming van de transformator ............................................ 266 10.12 Niet-lineair gedrag van beveiligingen ................................................. 266 10.13 Besluit .................................................................................................. 271 Hoofdstuk 11
Kortsluitstromen ...................................................................... 275
11.1 Inleiding............................................................................................... 275 11.2 Eénfasige kortsluiting .......................................................................... 276 11.2.1 Zonder last ................................................................................. 276 11.2.2 Met last ...................................................................................... 279 11.3 Twee- en driefasige kortsluitstroom .................................................... 280 11.4 Maximale kortsluitstroom.................................................................... 281 11.4.1 De maximale driefasige kortsluitstroom .................................... 281 11.4.2 De maximale tweefasige kortsluitstroom ................................... 281 11.4.3 De maximale eenfasige kortsluitstroom ..................................... 281 11.5 Minimale kortsluitstroom .................................................................... 282 11.6 Schadelijke gevolgen kortsluitstroom.................................................. 282 11.6.1 Elektrodynamisch effect ............................................................. 282 11.6.2 Thermische schok ....................................................................... 283 11.7 Wetten en normen over kortsluitstroom .............................................. 284 11.8 CENELEC document .......................................................................... 286 11.8.1 Maximale kortsluitstromen ........................................................ 286 11.8.2 Minimale kortsluitstromen ......................................................... 288 11.8.3 Foutstroom ................................................................................. 288 11.9 Besluit .................................................................................................. 289 Hoofdstuk 12
Nulleider ................................................................................... 290
12.1 Inleiding............................................................................................... 290 12.2 Nulleiderstroom bij lineaire belasting ................................................. 290 12.2.1 Lineaire belastingen................................................................... 290
Inhoudsopgave
xii
12.2.2 Nulleiderstroom ......................................................................... 292 12.3 Nulleiderstroom bij niet-lineaire belasting .......................................... 294 12.3.1 Niet-lineaire belastingen ............................................................ 294 12.3.2 Nulleiderstroom bij niet-lineaire belasting ................................ 297 12.4 Kabelopwarming ................................................................................. 301 12.4.1 Warmteproductie in stroomvoerende geleiders ......................... 301 12.4.2 Warmteproductie in kabels ........................................................ 302 12.4.3 Casestudie .................................................................................. 302 12.5 Sectie van de nulleider ......................................................................... 305 12.6 Besluit .................................................................................................. 306 Hoofdstuk 13
Praktische handleiding ............................................................ 307
13.1 Inleiding............................................................................................... 307 13.2 Stap 1: Indelen van het gebouw in zones ............................................. 308 13.3 Stap 2: Plaatsen van laagspanningsborden per zone ............................ 308 13.4 Stap 3: Bepalen van het totaal vermogen............................................. 308 13.5 Stap 4: Bepalen van de te plaatsen transformator ................................ 309 13.6 Stap 5: Bepalen vermogen per laagspanningsbord .............................. 310 13.7 Stap 6: Bepalen elektrische leidingen in de installatie......................... 310 13.7.1 Stappenplan algemeen ............................................................... 311 13.7.2 Invloed van harmonischen ......................................................... 313 13.7.3 Parallelle kabels ........................................................................ 315 13.8 Stap 7: Bepalen van de spanningsval over de kabels ........................... 316 13.9 Stap 8: Bepalen kortsluitvermogen ...................................................... 316 13.10 Stap 9: Bepalen van de beveiligingen tegen overbelasting/kortsluiting317 13.11 Stap 10: Bepalen van de maximale lengte van de kabels .................... 318 13.12 Stap 11: Bepalen selectiviteit .............................................................. 319 13.13 Stap 12: Bepalen van associatie ........................................................... 319 13.14 Uitgewerkt voorbeeld 1 (kabel en beveiliging) ................................... 319 13.15 Uitgewerkt voorbeeld 2 (kabel en beveiliging) ................................... 323 13.16 Uitgewerkt voorbeeld 3 (volledig)....................................................... 325 13.16.1 Gegevens .................................................................................... 325 13.16.2 Bepalen netimpedantie ............................................................... 326 13.16.3 Bepalen transformator ............................................................... 326 13.16.4 Bepalen reactief compensatie .................................................... 328 13.16.5 Bepalen verbinding transfo-ALSB.............................................. 329 13.16.6 Toevoerleiding ALSB-LSB ......................................................... 330 13.16.7 Voedingsleiding trommelpers .................................................... 333 13.16.8 Controle spanningsval kabel ...................................................... 334 13.16.9 Bepalen kortsluitvermogen ........................................................ 336 13.16.10 Beveiliging na transformator ..................................................... 337 13.16.11 Beveiliging vertrek ALSB naar primair bord ............................. 339 13.16.12 Beveiliging aankomst secundair bord ........................................ 342 13.16.13 Beveiliging vertrek secundair bord ............................................ 344 13.16.14 Bepalen maximale lengte ........................................................... 346 13.16.15 Controle bij beveiliging vertrek ALSB ....................................... 347 13.16.16 Toepassen van filiatietechnieken................................................ 348
Inhoudsopgave
xiii
13.16.17 13.16.18
Controle van selectiviteit ........................................................... 350 Vergelijking met dimensioneringssoftware ................................ 351
Hoofdstuk 14
Verlichting ................................................................................ 353
14.1 Situering .............................................................................................. 353 14.2 Technologie van het zichtbare licht ..................................................... 353 14.2.1 Elektromagnetisch spectrum ...................................................... 353 14.2.2 Ooggevoeligheid ........................................................................ 355 14.2.3 Kleurwaarneming ...................................................................... 356 14.2.4 Identificeren van kleuren ........................................................... 357 14.2.5 Psychologisch effect (Wet van Kruythoff) .................................. 359 14.3 Fotometrische grootheden ................................................................... 360 14.3.1 lichtstroom ................................................................................. 360 14.3.2 verlichtingssterkte (illuminatie) ................................................. 360 14.3.3 lichtsterkte .................................................................................. 361 14.3.4 luminantie .................................................................................. 361 14.3.5 Specifieke lichtstroom of lichtrendement ................................... 362 14.4 Fotometrische karakteristieken ............................................................ 362 14.4.1 afstandswet van Lambert. .......................................................... 362 14.4.2 Zonale lichtstroomverdeling ...................................................... 364 14.4.3 Meten van verlichtingssterkte – isoluxkrommen ........................ 368 14.5 Types lichtbronnen .............................................................................. 369 14.6 Gloeilampen ........................................................................................ 370 14.6.1 Inleiding ..................................................................................... 370 14.6.2 Hedendaagse gloeilampen ......................................................... 371 14.6.3 Uitfasering gloeilampen ............................................................. 378 14.6.4 Besluit ........................................................................................ 378 14.7 Fluorescentieverlichting ...................................................................... 379 14.7.1 Inleiding ..................................................................................... 379 14.7.2 Werkingsprincipe ....................................................................... 379 14.7.3 Vermogen opgenomen door de lamp .......................................... 379 14.7.4 Types TL-lampen ........................................................................ 380 14.7.5 Kleurtemperatuur bij Fluorescentieverlichting ......................... 381 14.7.6 Voorschakelapparatuur ............................................................. 381 14.7.7 Kleurweergave index versus lichtopbrengst .............................. 385 14.8 Gasontladingslampen, andere dan fluorescentie ....................... 386 14.8.1 Lagedruk-natriumlamp .............................................................. 386 14.8.2 HID-verlichting .......................................................................... 387 14.8.3 Voorschakelapparatuur ............................................................. 388 14.9 LED-verlichting ................................................................................... 392 14.9.1 Inleiding ..................................................................................... 392 14.9.2 LED‟s en warmte ....................................................................... 393 14.10 Rendement van verlichting .................................................................. 394 14.10.1 Lamprendement.......................................................................... 394 14.10.2 Voorschakelrendement ............................................................... 397 14.11 Voorschakelapparatuur en netkwaliteit ............................................... 398 14.11.1 Emissie van harmonische stromen ............................................. 398
Inhoudsopgave
xiv
Met: : de magnetische reluctantie, de magnetische weerstand. .... 398 14.11.2 Immuniteit .................................................................................. 400 14.12 Energie efficiënte verlichtingssystemen .............................................. 401 14.13 Lichtberekeningen ............................................................................... 402 14.13.1 Inleiding ..................................................................................... 402 14.13.2 Lumenmethode ........................................................................... 403 14.13.3 Software - berekening ................................................................ 410 14.14 Besluit .................................................................................................. 411 Hoofdstuk 15
Power Quality ........................................................................... 413
15.1 Inleiding............................................................................................... 413 15.2 Inleiding............................................................................................... 413 15.3 Parameters Power Quality ................................................................... 414 15.3.1 RMS............................................................................................ 414 15.3.2 Crest factor ................................................................................ 414 15.3.3 Vormfactor ................................................................................. 415 15.3.4 Totale harmonische distorsie ..................................................... 415 15.3.5 Actief vermogen ......................................................................... 416 15.3.6 Schijnbaar vermogen ................................................................. 417 15.3.7 Reactief vermogen ...................................................................... 418 15.3.8 Power factor............................................................................... 420 15.3.9 Overzicht veelgebruikte afkortingen .......................................... 421 15.4 Oorzaken en gevolgen van harmonischen ........................................... 421 15.5 Gelijkrichter als bron van harmonischen ............................................. 422 15.5.1 Gelijkrichting en harmonischen ................................................. 423 15.5.2 Efficiëntie en power factor ......................................................... 425 15.5.3 Actieve gelijkrichting ................................................................. 426 15.5.4 De common DC bus. .................................................................. 430 15.6 Problemen veroorzaakt door harmonischen ........................................ 431 15.6.1 Overbelasting van de nulleider .................................................. 431 15.6.2 Oververhitting van transformatoren .......................................... 432 15.6.3 Uitschakelen van differentieelschakelaars ................................. 439 Hoofdstuk 16
Bliksembeveiliging ................................................................... 441
16.1 Oorzaken van overspanning ................................................................ 441 16.1.1 Schakeloverspanningen .............................................................. 442 16.1.2 Atmosferische ontladingen ......................................................... 443 16.2 Inkoppelmechanismen ......................................................................... 457 16.2.1 Ohmse koppeling ........................................................................ 457 16.2.2 Inductieve koppeling .................................................................. 458 16.2.3 Capacitieve koppeling ................................................................ 460 16.3 Bescherming tegen atmosferische invloeden ....................................... 460 16.4 Aarding, bliksem en overspanningen .................................................. 465 16.4.1 Inleiding ..................................................................................... 465 16.4.2 Aarding ...................................................................................... 465 16.4.3 Equipotentiaalvereffening en aarding........................................ 466
Inhoudsopgave 16.4.4 16.4.5 16.4.6 16.4.7 16.4.8 16.4.9 Hoofdstuk 17
xv
Aardlekschakelaars .................................................................... 468 Bliksem en zonnepanelen ........................................................... 469 Externe bliksembeveiligingen (bliksemafleider) ........................ 470 Bliksemstroomafleiders en (stoot)overspanningsbeveiligingen . 472 Zonnepanelen naar de bliksem................................................... 473 Besluit ........................................................................................ 474 UPS ............................................................................................ 475
17.1 Inleiding............................................................................................... 475 17.2 Onafhankelijke voeding ....................................................................... 476 17.3 Uninterruptable Power Supply ............................................................ 476 17.3.1 Statische UPS systemen ............................................................. 478 17.3.2 Roterende UPS-systemen ........................................................... 484 17.4 Interne werking van een UPS-systeem ................................................ 486 17.4.1 Inleiding ..................................................................................... 486 17.4.2 Gelijkrichting met dioden of thyristoren .................................... 487 17.5 Batterijen ............................................................................................. 492 17.5.1 Types batterijen .......................................................................... 492 17.5.2 Lithium-ion batterijen ................................................................ 496 17.5.3 Natriumnikkelchloridebatterijen ................................................ 499 17.5.4 Batterijspanningen bij UPS-systemen ........................................ 500 17.6 Voeding vanuit een UPS-systeem ....................................................... 500 17.6.1 PWM spanningsmodulatie ......................................................... 500 17.6.2 Éénfasige voeding vanuit een driefasige UPS ............................ 504 17.7 UPS systemen i.c.m. hernieuwbare energie ......................................... 505 Hoofdstuk 18
Reactief compensatie................................................................ 507
18.1 Inleiding............................................................................................... 507 18.2 Reactief vermogen ............................................................................... 507 18.3 Nadelen van een slechte arbeidsfactor ................................................. 510 18.3.1 Belasting van het net .................................................................. 510 18.3.2 Kostprijs van de actieve energie ................................................ 512 18.4 Dimensioneren van een condensatorbatterij ........................................ 513 18.5 Implementatie van een condensatorbatterij ......................................... 514 18.6 Soorten compensatie ............................................................................ 515 18.6.1 Centrale compensatie................................................................. 515 18.6.2 Decentrale groep compensatie................................................... 516 18.6.3 Decentrale motor compensatie .................................................. 516 18.6.4 Transformator compensatie ....................................................... 518 18.7 Dimensioneren automatische condensatorbatterij ............................... 520 18.7.1 Bedrijf of project in ontwikkeling ............................................... 520 18.7.2 Bedrijf al in werking .................................................................. 521 18.8 Inschakelen bij condensatorbatterijen.................................................. 522 18.9 Spanningstransiënten ........................................................................... 524 18.10 Problemen met transiënten .................................................................. 524 18.11 Condensatorbatterij in vervuilde netten ............................................... 525 18.12 Maatregelen tegen resonanties ............................................................. 527
Inhoudsopgave
xvi
18.12.1 Antiresonantiespoelen ................................................................ 527 18.13 Harmonisch filter ................................................................................. 527 18.14 Optimale plaatsing van condensatorbatterijen ..................................... 528 18.14.1 Inleiding ..................................................................................... 528 18.14.2 Stroombeperking door reactiefcompensatie............................... 528 18.14.3 Daling van de verliezen in de transfo ........................................ 530 18.14.4 Verliezen in de kabels ................................................................ 531 18.14.5 Opmerking ................................................................................. 533 18.14.6 Besluiten..................................................................................... 533 18.15 Optimale regeling van de condensatorbank ......................................... 534 18.15.1 Inleiding ..................................................................................... 534 18.15.2 Regeling van de condensatorbank ............................................. 534 18.15.3 Besluit ........................................................................................ 536 18.16 Beveiliging van condensatorbatterijen ................................................ 537 18.17 Besluit .................................................................................................. 538 Hoofdstuk 19
Actieve en passieve filtering .................................................... 539
19.1 Inleiding............................................................................................... 539 19.2 Passieve filters ..................................................................................... 539 19.2.1 Types passieve filters ................................................................. 539 19.2.2 Dimensionering van passieve filters .......................................... 544 19.2.3 Plaatsing van filters ................................................................... 547 19.2.4 Schakeling van verschillende passieve filters ............................ 548 19.2.5 Experimentele studie: derde harmonisch filter .......................... 548 19.3 Actieve filtering ................................................................................... 557 19.3.1 Inleiding ..................................................................................... 557 19.3.2 Principe ...................................................................................... 557 19.3.3 Parallel actief filter .................................................................... 559 19.3.4 Serie actieve filter ...................................................................... 561 19.3.5 Hybride actieve filters ................................................................ 562 19.3.6 Parallel/serie hybride filter ........................................................ 562 19.3.7 Serie/parallel filter ..................................................................... 563 19.3.8 Schakeling van parallelle actieve en passieve filters ................. 563 19.3.9 Dimensionering van een actieve filter ........................................ 564 19.3.10 Open loop vs. closed loop filters ................................................ 565 19.3.11 Centraal of decentrale correctie ................................................ 566 19.3.12 Verliezen in de filter ................................................................... 567 19.3.13 Metingen op actieve filters ......................................................... 567 19.4 Besluit .................................................................................................. 572 Appendix A
Vergelijking AREI en normen ................................................ 573
A.1 Toelaatbare stroom .............................................................................. 573 A.1.1 Plaatsingswijzen ........................................................................ 573 A.1.2 Waarden toelaatbare stroom per plaatsingswijze ...................... 574 A.1.3 Correctiefactoren op toelaatbare stroom ................................... 579 Appendix B
Oefeningen VEI-Tecnolec........................................................ 581
Inhoudsopgave B.1 B.2 B.3 B.4
xvii
Oefening 1 ........................................................................................... 581 Oefening 2A ........................................................................................ 581 Oefening 2B ........................................................................................ 582 Oplossing oefeningen 1, 2A en 2B ...................................................... 582
Appendix C
Overzicht meest gebruikte kabels ........................................... 587
Appendix D
Toelaatbare stroom door stroomrails ..................................... 595
Appendix E
Filiatietabellen .......................................................................... 599
Referenties ............................................................................................................. 605
