INHOUD. Verslag van den Secretaris. 1. Naamlijst der leden van het bestuur 20

I N H O U D .

Blädz.

Verslag van den Secretaris

.

Naamlijst der leden van het bestuur

1 20

Alphabetische naamlijst der honoraire, buitengewone, gewone leden en donatrices

21

Aanwinsten van het museum „

39

der Bibliotheek

Verslag van het Munt- en Penningkabinet

47 .

.

55

Lijst van genootschappen en inrichtingen, welke in correspondentie staan met het Friesch Grenootschap

.

.

;

68

ZEVEN EN ZEVENTIGSTE VERSLAG VAN DEN TOESTAND

EN

DE

FEIESCH

HANDELINGEN

VAN

HE

GENOOTSCHAP VAN

GESCHIED-, OUDHEID- EN TAALKUNDE OVER HET JAAR 1 9 0 4 / 0 5 , uitgebracht in de Algemeene Vergadering den lien

Mijne

October 1905.

Heeren,

Met genoegen kan geconstateerd worden dat de toestand van het Genootschap, al blijft ook het getal van hen die genegen zijn als leden der vereeniging toe te treden beneden onze wenschen, overigens voldoende te noemen is. De werkzaamheden, die door en voor het Genootschap verricht werden, vonden als vroeger gewaardeerde sympathie en steun, zoodat het jaar dat achter ons ligt reden geeft tot tevredenheid. I. De algemeene vergadering werd gehouden den 8 October, in de schilderijzaal van het Museum. De vice-voorzitter, mr. Eockema, herdacht bij zijn openingswoord den vóór weinige dagen te 's Gravenhago over-

2

leden kunstschilder C. Bisschop, van wien getuigd kan worden dat hij Friesland en de plaats zijner geboorte, Leeuwarden, steeds heeft lief gehad en dat hij van die liefde vele blijken heeft gegeven. Ook onze vereeniging heeft aan hem veel te danken en zal 't zicli steeds tot een hooge eer rekenen dezen kunstenaar van beteekenis onder hare leden te hebben mogen tellen. Namens de commissie benoemd tot het nazien van de rekening en verantwoording van den penningmeester, bestaande uit mrs. I. Wolff en J. Tjebbes, deed eerstgenoemde heer verslag, waarvan de conclusie strekte het bestuur te dechargeeren met dank aan den heer Beucker Andreæ voor de nauwkeurige mededeelingen. De overige werkzaamheden bestonden als gewoonlijk in het voorlezen van het jaarverslag, de voordracht en toelichting van de begrooting voor liet volgend jaar, de benoeming van bestuursleden en de opgave van nieuw toetredende leden. Hierna dankte de voorzitter den heer J. Hepkema, ter vergadering aanwezig, voor de bezorgde uitgave van een tweeden druk van den vroeger door hem bewerkten gids voor de bezoekers van het Museum, welke met recht eene vermeerderde en verbeterde kan genoemd worden. Daarop werden door den conservator, mr. P . Boeles, aan de aanwezigen inlichtingen gegeven, door photografiën verduidelijkt, van de terp te Hoogebeintum, terwijl èenige bij de afgraving daarvan gevonden voorwerpen werden getoond en besproken. De heer S. Wigersma gaf inlichtingen over eenige munten en penningen, die in den laatsten tijd door koop of schenking in het bezit van het G-enootschap waren gekomen.

3

Evenals in de laatst voorgaande jaren werden drie gewone avondbijeenkomsten gehouden, bijgewoond door resp. 48 (32 heeren, 13 dames, van welke 3 donatrices, de overige introducées), 62 (35 heeren, 23 introducées en 4 dames-donatrices), en 42 (30 leden, 11 introducées en 1 donatrice). Op de eerste bijeenkomst, 12 Januari 1905, onder voorzitterschap van den heer mr. W. J. v. Weideren baron Rengers, trad als spreker op dr. H. T. Colenbrander van 's Hage, die eenige mededeelingen en beschouwingen leverde over de gebeurtenissen in Nederland in het jaar 1848. Niet zoo spoedig komt na zware schokken in het leven der volken de tijd, waarin men het gebeurde rustig en zonder gevaar van al te subjectief te zijn kan beoordeelen. Het schijnt dat voor het jaar '48, nú dat tijdstip is aangebroken. Hierbij komt dat de bronnen in den laatsten tijd aanmerkelijk zijn vermeerderd. Na het vijfde deel van De Bosch Kemper verdienen genoemd te worden het opstel van den Groningschen hoogleeraar Teilegen, in de Gids van 1882 en de bijdragen van graaf Van Randwyck, die grootendeels dezelfde bronnen gebruikte als De Bosch Kemper. De heer Teilegen was zonder twijfel een scherpzinnig en kritisch man, maar tevens een vurig liberaal en zeer strijdlustig, en deze laatste eigenschappen spreken sterk in zijn stuk dat eene doorloopende lofrede op Thorbecke bevat, zonder altijd voldoende motiveering. Verder is zeer belangrijk het dagverhaal, loopend van 18 tot 27 Maart'48, door laatstgenoemden staatsman in de pen gegeven aan zijne echtgenoote en gepubliceerd door zijn zoon, mr. W. Thorbecke te 's Hage, in de Gids van 1903. Ook de papieren van

4

mr. Van Hall, uitgegeven door mr. J. G. Gleichman, bevatten over de laatste maanden van 1847 belangrijke nieuwe mededeelingen. Uit een en ander blijkt dat er wel geschikte gelegenheid is tot nieuwe beschouwingen over dien gedenkwaardigen tijd. Als inleiding hiertoe werd door spr. herinnerd aan de partijen in onzen Staat en onze geschiedenis na 1814 tot de Belgische revolutie in '30, waarbij de voor- en nadeelen van onze vereeniging met de zuidelijke gewesten werd in het licht gesteld. Nadat de scheiding door onzen Koning als een feit erkend was, werd in 1840 de grondwet herzien. Toen reeds werden rechtstreeksche verkiezingen der volksvertegenwoordigers voorgestaan door mr. D. Donker Ourtius, maar nog niet door Thorbecke. In 1844 in de voorstellen der negen mannen werd dit beginsel met kracht op den voorgrond geplaatst. Dat men verder moest gaan dan in 1840, werd door F . A. van Hall ingezien. Nadat hij bij den Koningin gunst was gekomen waren zijne denkbeelden echter eenigszins gewijzigd. In 1847 had hij de ontbindbaarheid van de 2e Kamer, vroeger door hem als eisch gesteld, opgegeven. Later weer beweerde hij dat hij er veel aan hechtte. Dat zulk een opportunisme niet kon strekken om het vertrouwen in den bekwamen man te versterken, ligt voor de hand. Zooals bekend is, kwam Koning Willem I I er schoorvoetend toe om te besluiten dat de 27 voorstellen in behandeling zouden worden genomen door de volksvergadering. Over het aandeel aan Van Hall, Van Eappard en andere staatslieden van dien tijd toe te kennen, alsook over de vermoedelijke drangreden, die den Koning eindelijk tot den beslissenden stap deden komen, waarbij hij, buiten

o

. zijn ministers om, aan den Voorzitter der Kamer liet weten dat hij zich stelde aan het hoofd der beweging en, zooals men beweerde, zelf erkende dat hij in 24 uur van conservatief liberaal was geworden. Over dit alles werd door spr. uitvoerig gehandeld in verband met den staatkundigen toestand, voortkomend uit de gebeurtenissen in Europa, vooral in Frankrijk en Duitschland. Ook de pogingen, door particulieren aangewend, meest een soort raddraaiers en demagogen, om invloed op 's Konings houding uit te oefenen, werden uitvoerig besproken. Alles te zamen genomen verklaart veel; toch moeten wij, zegt spr., op de vraag, wat den Koning bewogen heeft handelend op te treden, of liever, wrat den laatsten stoot daartoe heeft gegeven, het antwoord schuldig blijven. De onderhandelingen, welke deels door graaf Schimmelpenninck, Donker Curtius, Luzac en anderen, met den Koning, deels door die heeren onderling plaats hadden, en vooral ook de verhouding van Z. M. tot den heer Thorbeoke, worden met vermelding van bijzonderheden nagegaan. Hebben wij reden, zoo vraagt spr., om, met het oog op hetgeen toen is gebeurd, thans vorst en volk te prijzen? Zijn antwoord is, na uitvoerige beschouwingen, dit, al moet erkend worden dat wij geen aanleiding vinden om onvoorwaardelijk goed te keuren en de loftrompet te steken, zoo mag toch niet voorbij gezien worden, dat er groote moeilijkheden te overwinnen waren; al is de bewondering niet groot, wij kunnen met waardeering over het gebeurde oordeelen, terwijl wij een vergelijking maken met 't geen toen in andere landen van Europa heeft plaats gehad, en wat de souvereinen dáár gemeend hebben te moeten doen.

6 Do voorzitter bracht namens de aanwezigen dank aan den spreker en wees er op dat de grondwet van '48, die oen eind maakte aan den verwarden toestand, hedenavond geschetst, veertig jaren van kracht is gewoest, in welk tijdperk onze staat zich regelmatig heeft kunnen ontwikkolen, terwijl handel en industrie bloeiden. De tweede bijeenkomst werd gehouden 9 Februari, voorzitter mr. W. J. van Weideren baron Eengers, sprokor dr. L. H. Wagenaar van Middelburg. Het onderwerp was:" „Uit het leven van Ernst Casimir." I n de inleiding werd medegedeeld welke bronnen in den laatsten tijd over Ernst Casimir ontdekt zijn, voornamelijk in het koninklijke archief te Dresden, door den Leiclsohen hoogleeraar dr. P . J. Blok. Achtereenvolgens behandelt spr. den graaf, door Starter den laatsten van zijn stam genoemd, als kweekeling van Willem Lodewijk, bij wien hij, op verzoek van zijn vader werd opgevoed met zijn broeder Lodewijk Gamther, en onderricht, nadat zij beide eenige jaren in Bazel en Grenève vertoefd hadden. De briefwisseling over de beide jongelieden, toen gehouden tusschen graaf J a n en zijn zoon Willem Lodewijk, geeft ons een aardig beeld van de verhoudingen tusschen de familieleden en de behoeften van aanzienlijke personen in die dagen. Hiertoe kan o. a. ook bijdragen de opgave van de garderobe van de jonge graven, waarvoor de vader zelf moest zorgen, terwijl Willem Lodewijk hunne opvoeding verder zelf zou bekostigen. Zoo kwam dan Ernst Casimir naar het Leeuwarder hof in 1590. Een uitstekend leermeester had hij daar in den Erieschen edelman Pieter Eeginoster, ook wordt

7 een zekere Horenkens genoemd onder hen, die tot zijne educatie hebben meegewerkt. I n 1594 kwam er eene uifcnoodigmg van Maurits aan den broeder, om Ernst naar den Haag te sturen : dan kon hij zich onder zijne leiding verder bekwamen. Dit verzoek werd eerst in het volgend jaar ingewilligd ; men had er eerst nog al op tegen uit vrees voor de gevaren der verleiding, waaraan men meende dat jonge menschen in die stad waren blootgesteld. Intusschen bevond hij zich 's zomers met zijn oom of broeders in het veld, en zoo werd hij aan de Lippe gevangen genomen, terwijl zijn broeder Lodewijk Ghmther er werd gewond, Philips gedood. Voor een groote som gelds kocht Willem Lodewijk hem vrij. Toen werd hem door de Staten de compagnie van Ernst van Solms, zijn vriend, die mede in het gevecht bij de Lippe was omgekomen, gegeven. Bij de verdediging van Hulst verrichtte Ernst Casimir zijn eerste wapenfeiten, waarover hij aan zijn vader schrijft, terwijl hij zijne verontwaardiging lucht geeft over de overgave der vesting door Georg Everhard. I n 1599 is hij in den Bommelerwaard en houdt hij bij Kessel den Spanjaard tegen. De aanval op Bommel door Maurits afgeslagen; Ernst Casimir's gedrag door "Willem Lodewijk geprezen. Zijn devies „constant" was hij getrouw. I n den zomer van 1600 was E. C. bij den slag van Nieuwpoort tegenwoordig. Het daar gebeurde onpartijdig beschouwende, zegt spr., moet men hem noemen : het offer bij Nieuwpoort. Met Fruin is spr. het wel niet geheel eens, die beweert dat E. C. in dat gevecht niets heeft gedaan, maar uit de brieven blijkt toch ook, dat hij uit den strijd heeft moeten vluchten en naar Ostende is ontkomen. Geen roem werd dus behaald.

8

al mogen ook de tijdgenooten moeite hebben gedaan om de zaken fraaier voor te stellen dan zij in werkelijkheid zich hebben toegedragen. Zie Everhard von Reyd, (brief aan Stöver), voorts Da Costa in „Nieuwpoort," liet gebed. I n den oorlog was Ernst C. niet gelukkig maar wol in de liefde. Sophie van Brunswijk Lüneburg, dochter van Hendrik Julius van Brunswijk, werd zijne vrouw. De stad Wolfenbüttel was in 1605 in opstand tegen den hertog, die hulp vroeg aan onze Staten- Generaal. Na lang aarzelen gaf Willem Lodowijk aan Ernst C. verlof om aan het hoofd van eenige regimenten daarheen te trekken. Toen hij kwam was het beleg voor Wolfenbüttel reeds opgebroken. E. C. trad nu op als vredestichter tusschen den hertog en zijne burgers. Bij deze gelegenheid leerde hij Sophie kennen, die eerst 15 jaar oud was, terwijl hij zelf de dertig al was gepasseerd. Het huwelijk werd in 1607 (8 Juni) gesloten. Hij was toon veldmaarschalk. Bruiloft werd gevierd in Groningen, Stift Halberstadt; in den Haag werd de feestviering nog eens overgedaan. Daarop ging het paar te Arnhem wonen, waar hij resideerde als Luitenant-Generaal van Gelderland. Daar was J. Fontanus sedert 1598 devaderlijke vriend van Ernst en Gunther, predikant, wiens invloed als streng calvinist door spr. wordt beschreven. Uit het huwelijk werden verscheiden kinderen geboren, maar slechts één zoon, die in 1612 ter wereld kwam, Hendrik Oasimir mocht hij behouden, de overigen stierven vroeg. Beschrijving van het karakter van Sophie. Haar devies was : plutôt mourir que de chcmyer ; later ; Au del men voeux.

9 Vorder wordt besproken de houding van Ernst Casimir en zijn hof' in den kerkelijken strijd, waarin hij sedert 1620 werd getrokken. Hij was in Utrecht, toen Maurits dáár de woordgelders afdankte; hij was diens trouwe vriend en medestander. Na den dood van Willem Lodewijk treedt hij op als Gouverneur van Friesland. Zonder de Staten-Generaal te kennen, kozen de Staten van dit gewest hem tot dit ambt, dat door een strenge instructie nauwkeurig was omschreven, zoodat hij weinig gelegenheid had zelfstandig op te treden. Dit laatste belette evenwel niet dat het stadhouderschap uitwendig vrij wat glans vertoonde, al was het inwendig zwak, tengevolge van de macht der Grietmannen. Uit de geschiedenis van E. C s laatste levensjaren wordt vermeld de inneming van Oldenzaal, Grol, den Bosch. In 1632 inval in Zuid-Nederland, in verband met de voorgenomen afval van Van den Berg. Bij Roermond trokken de Staten hun troepen samen ; de stad bood geen sterken tegenstand, maar Ernst Casimir werd doodelijk gewond en stierf weinige uren daarna, den 25sten Maart. Met eene beschrijving van zijn karakter werd besloten, waarbij zijne standvastigheid (constant), zijne soberheid, opgewekte aard (soms was hij luimig) ter sprake kwam. Hij was een liefhebber van paarden, pluimvee, honden. Op al zijne deugden zette zijn godsvrucht de kroon. Menschlievend was hij en medelijdend, al heeft men ook gemeend, hem met recht onverdraagzaamheid te kunnen verwijten, omdat hij Frederik Hendrik afried de dissenters te begunstigen. Tegenover de soldaten was hij onpartijdig, zijn krijgsmakkers had hij lief. Graaf Willem's navolger was hij, „vredemaker" is zijn eerenaam. In andere opzichten

10 de mindere van Willem L., muntte hij in zijn uiterlijk boven hem uit. (Zie Motiej's beschrijving van W. L.) Hij was de vader van nobele zonen, terwijl zijn oudere broeder kinderloos is gebleven; eindelijk, hij is even als gene voor het vaderland gesneuveld en heeft aanspraak op den dank van het nageslacht. Op de derde avondbijeenkomst den 23 Maart trad als spreker op de heer J. S. Theissen van Groningen, die tot onderwerp had : „mr. Syds Tjaerda van Rinsumageest." Na eene inleiding over de hooge waarde van archiefstukken, dikwijls in duistere hoeken verscholen, voor de studie van de geschiedenis, werd een overzicht gegeven van de bronnen over den persoon, die spr. hoofdzakelijk zou behandelen. I n de eerste plaats komen hier in aanmerking de papieren nagelaten door jhr. mr. De Haan Hettema, vóór ongeveer 30 jaren overleden, welke stukken bevatten, die voor ons onderwerp van groot belang zijn. De wijze waarop deze stukken in het bezit zijn gekomen van de provincie Friesland, werd medegedeeld. De overige bronnen waren Charters in de bibliotèque royale te Brussel en eenige documenten, deels in het bezit van het ITriesch Genootschap, deels van de gemeente Leeuwarden. Vóór meer dan vijftig jaren werd door jhr. mr. Van Beyma thoe Kingma eene korte schets gegeven van mr. S y d s ; dank zij de bovengenoemde aanwinsten kan nu vrij wat meer over hem worden medegedeeld, zoodat eene nieuwe studie over denzelfden persoon wel gerechtvaardigd mag heeten. Bovendien is Tjaerda het alleszins waard, dat hij met onderscheiding wordt behandeld. Gedurende ruim vijf en twintig jaar immers was hij een man van buitengewone betee-

11 kenis in deze provincie ; mede heeft hij den hoeksteen gelegd van het gebouw onzer Republiek. Hij was geboren in het laatst der 15de eeuw. Van zijne jeugd is weinig bekend, zijn vader Schelte was een der hoofdfiguren onder de Saksische heerschappij. Syds had eone academische vorming gehad, zijne gewone titel was mr. Van zijn uiterlijk voorkomen is niets bekend. Hij stierf op St. Luciendag, 1546. In een b r i e f i n 1545 schrijft hij zeer ziek te zijn, waarschijnlijk was dat 't begin van het eind; zoo is men geneigd te denken. Uit zijn testament, geschreven in 1540, krijgt men een overzicht van de voornaamste trekken van zijn karakter. De eerste trek die voor onze aandacht komt is zijne hoogheid, een edelman gevoelt hij zich, wat gemeen is rekent hij beneden zich en de zijnen; van het verbreken van huwelijkstrouw heeft hij een gruwel; onechte kinderen of kinds-kinderen mogen niet als zijne afstammelingen gelden, zijn goed mogen zij niet erven. Ontwikkeling van den geestesaanleg bij de zijnen was zijn ideaal, daarom bepaalde hij dat de geleerdste zijner zonen ( a a n te wijzen na een onderzoek door de professoren in de Rechten aan de universiteit te Leuven, de leden van het collegium trilingue, door Erasmus gesticht) het voornaamste deel der erfenis, het huis te Rinsumageest, zal hebben. Omtrent zijne begrafenis maakt hij bepalingen, waaruit blijkt dat hij eenvoudig was, wars van ijdele praal. Aangaande zijne vrouw uit hij den wensch dat zij na zijn dood ongehuwd moge blijven. Eene zijner dochters had hem door haar gedrag zeer bedroefd; toch kon hij niet besluiten om haar te onterven. Hij was loyaal, 't type van den Frieschen Edelman. Zijn residentie het

12 Tjaerda-huis of slot, mag nee in toto nee in parte, ooit verkocht of verpand worden. Zijne vrouw moest na zijn dood daar blijven wonen en de voogdij voeren over de kinderen. Een overzicht van zijne bezittingen behalve te Rinsumageest, ook bij Dockum, Huizum, Reitsum, e t c , doet ons zien dat hij vrij vermogend moet geweest zijn. Die stukken mogen zij wel verruilen, niet verkoopen. Zijne verhouding tot de dorpgenooten was deze: hij was de patroon van de werkbazen in de gemeente, den schoenmaker, timmerman, bakker, tapper, e. a. Bij de macht der heeren is de Saksische grootheid ondergegaan. Naijver tusschen de steden onderling, b.v. Groningen en Appingedam wordt door spr. beschreven. In Friesland was het platteland meester, in de steden begon men pas met cle worsteling. Voor de kennis van het handwerk op het platteland zijn de monsterrollen in het archief te Brussel te vinden. Toen Karel V voor de verbetering der wegen begon te zorgen, gingen de eerste pogingen tot tegenstand uit van het platteland. Syds was toen als olderman van Dockum en grietman van Dantumacleel in dien strijd onder de voormannen; in de Statenvergadering, in het college van Gedeputeerde Staten trad hij als de leider op tegen de centralisatie van het gezag. Om een nauwkeurig overzicht te geven van het staatkundig leven van Syds, was het noodig een blik te slaan op de regeering van Karel V en hoe 't met de door hem gemaakte instellingen stond, bij zijne aftreding in 1555. De spreker toont aan dat de pogingen om hier het gezag te centraliseeren mislukten. Geldnood van den vorst brengt hem telkens in contact met de bevolking. De Friezen zijn obstructionisten.

13 Om de rechten van keuze van grietmannen en geestelijken en over de godsdienstkwestie ging het in die dagen. Tjaerda koos de tegenpartij van den keizer, in zijn beslist optreden lag zijne grootheid. Na de fusie van de Schieringers en Vetkoopers tot eene nationaal Friesche partij, is hij de.bewaker van de rechten der Friezen voor behoud van 't geen zij hebben. Hij handhaaft 't recht van de keuze der geestelijken, die der G-rietmannen komt aan den landsheer toe. Wil de keizer het jus patronatus der geestelijken aan zich trekken, dan verdedigt Tjaerda de Friezen tegen dat onrecht met hand en tand. Mogen de Staten zonder opgeroepen te zijn samenkomen '? is de vraag. Och hierin wijkt zijne meening van die des keizers af en hij zegt dat zij het initiatief mogen nemen. Uitvoerig wordt verder geschetst de toestand in 1537 en Syds Tjaerda's handelend optreden. Het meest netelige punt, waarover Gedeputeerde Staten toen moesten beraadslagen, was de nominatie der Priesters. Men besloot niet toe te geven en dit aan de commissie des keizers, die in October te Leeuwarden zitting hield, te kennen te geven. Bij die gelegenheid kwam zijne vastheid van karakter helder uit. Altijd was hij gereed; geregeld komt zijn naam voor onder de G-edeputeerclen, door de Staten verkozen om eene zaak af te doen. Een register van stukken werd overgelegd, waarvan men gebruik kon maken voor latere actie. Voor dit boek, een wapen voor latere gelegenheden, is de regeering bang. Het college van Gedeputeerden wordt een lichaam dat telkens de strengste controle uitoefent op alles wat van de regeering uitgaat en alle pogingen tot uitbreiding van masiit tracht te stuiten. Het is te begrijpen, dat van

14 die zijde wel eens moeite werd gedaan om de leiders dier gedeputeerden, en dus ook onzen Tjaerda te winnen ; maar alle pogingen zijn tevergeefs geweest. Over een en ander en de wijze, waarop hij zijne taak waarnam, geven de stukken en brieven in het archief Gabbema meermalen het gewenschte licht. De waarnemende voorzitter de heer mr. E . A. Fockema betuigde spreker, die hiermede aan het eind zijner belangrijke mededeelingen was gekomen, dank, ook namens de overige hoorders, met den wensch dat de heer Theissen voort mocht gaan met zijne onderzoekingen, die de beoefening van de geschiedenis van Friesland ten goede komen ! Als vervolg van het in het vorig verslag medegedeelde omtrent de pogingen door ons bestuur, aangewend om de laatste overblijfselen van de Schierstins te Veenwouden voor slooping te behoeden, kan hier worden vermeld dat naar aanleiding' van onze adressen aan de Rijks-regeering, op last van den vorigen Minister van Binnenlandsche Zaken, een nauwkeurig onderzoek door een deskundige heeft plaats gehad naar den toestand van dat gebouw, waarvan de resultaten ons werden meegedeeld met het bericht, dat het Kijk ongeveer de helft van de voor de restauratie benoodigde som zou bijdragen, indien het Friesch Genootschap dat werk, onder toezicht der regeering liet verrichten. Ook moest dan. door ons voor het bijeenbrengen der nog ontbrekende som gelds gezorgd worden. Hierop werd onzerzijds geantwoord dat de financieele toestand van het Genootschap niet toeliet meer dan een vijfde van de nog benoodigde som voor de restauratie toe te zeggen, en dat wij niet mochten

15 beloven dat het werk door ons zou worden ondernomen. Terwijl inmiddels door een der eigenaars ook geldelijke steun was toegezegd, verzochten wij nogmaals dat het Rijk verder de zaak geheel'voor zijne rekening mocht nemen, aan welk verzoek, zooals uit het antwoord van den Minister bleek, geen gevolg kon worden gegeven. Gelukkig kunnen wij hier bijvoegen dat van andere zijde hulp te verwachten is, zoodat er nog niet door belangstellenden aan het behoud van dat gebouw behoeft gewanhoopt te worden. Yan verscheiden kanten ontving het Genootschap weder blijken van belangstelling in het Museum, waarvoor het ons aangenaam is hier nogmaals den verschuldigden dank te betuigen. Zoo zonden ons heeren Kerkvoogden van Roodkerk twee oude steenen van het kerkgebouw aldaar ; van anderen ontvingen wij photografiën en door bemiddeling van den heer H. F. Depuy, predikant, werden wij in staat gesteld eene afbeelding te laten vervaardigen van de oude torenklok, die verwijderd en door een nieuwe moest vervangen worden, alsook van een schoorsteen in het Raadhuis, beide te Terkaple. Ook van de welwillende medewerking van heeren Kerkvoogden te Bornwerd, bij het nemen van photo's van bouwfragmenten in hun kerk, in het vorige jaar verleend, worde hier alsnog dankbaar melding gemaakt. Meermalen werd reeds in onze verslagen de terp van Hoogebeintum in Ferwerderadeel genoemd, en over de vondsten bij de afgraving gesproken, met waardeering van de groote welwillendheid der eigenaars, de heeren Keij te 's-Hage en te Leeuwarden, en Brouwer te Franeker. In den loop van dit jaar werd die afgraving

16 voortgezet, en daar tot nog toe geen nauwkeurige beschrijving bestond van eene terp in Friesland, stelde onze conservator voor, tot dat doel, door een geschikt persoon, een meer'nauwlettend toezicht op die afgraving te doen houden. De terp te Hoogebeintum was in omvang waarschijnlijk de grootste der nog aanwezigen ; juist daarom moest zulk een toezicht ten zeerste gewenscht voorkomen. Tot dezen, voor de oudheidkunde belangrijken maatregel, werd in overleg met de eigenaars, besloten, en, na eene oproeping in de dagbladen, uit de personen die zich hadden aangemeld, de heer J. van der Werf, student aan de Polytechnische school te Delft, tijdelijk alhier, belast met het toezicht, om dit uit te oefenen onder leiding van onzen conservator, de noodige teekeningen te vervaardigen, photograiische opnamen te doen, enz. Daartoe heeft genoemde heer zich, van het begin der maand April tot vóór eenige weken, in de onmiddellijke nabijheid van de terp gevestigd. *) Van de resultaten van deze werkzaamheden zullen, naar wij hopen, binnenkort meer uitvoerige mededeelingen kunnen worden gegeven. Hier wordt met erkentelijkheid bijgevoegd, dat heeren Gedeputeerde Staten der provincie, op ons verzoek bereid waren, ons de hulp te verzekeren van personeel van den prov. Waterstaat, waar die voor het doen van opmetingen enz., noodig mocht blijken.

*) Nu en dan bezochten ook andere leden van het bestuur de terp om zich op de hoogte te stellen van de werkzaamheden, terwijl op een namiddag in Juni door den Voorzitter niet vier leden een uitstapje daarheen gemaakt werd, bij welke gelegenheid door den heer V. d. "Werf de gevraagde inlichtingen en ophelderingen over het werk en de opgegraven voorwerpen tot aller voldoening werden verstrekt.

17

II. Zooals bekend is, was het de wansch van wijlen, ons medelid, den heer C. Bisschop, dat zijne kostbareen uitgebreide collecties kunstwerken en antiquiteiten, eenmaal gezamenlijk in Leeuwarden zouden worden. bewaard en tentoongesteld. Alle, die belang stellen in de kunst en hare geschiedenis, hebben ongetwijfeld met groote voldoening vernomen, dat het Provinciaal Bestuur heeft besloten, de aangeboden schenking te aanvaarden, onder voorwaarde, dat na het overlijden van mevrouw de wed. K. Bisschop, geb. Swift, die schatten naar deze stad zullen worden overgebracht. Reeds hier vermelden wij deze zaak, omdat het bestuur van ons Genootschap een groot aandeel in de voorloopige regeling daarvan heeft gehad, en verklaard heeft te zijner tijd te willen zorgen, dat een gedeelte van het Museum-gebouw voor de schenking beschikbaar kan worden gesteld. Was dus in andere opzichten de bslangstelling in onze Vereeniging even groot als vroeger, deze blijkt ook weer uit het bezoek van het Museum ; het cijfer van betalende personen bedroeg 5768, ruim honderd meer dan het vorig jaar.

I I I . Uitgegeven werd het verslag over 1903/01, en voorbereid om over eenige maanden te verschijnen, eene aflevering van de Vrije Fries.

IV. In het bestuur kwam geen verandering, daalde aftredende leden, de heeren mrs. W. J . van Weideren baron Rengers, R. A. Fockema en de heer penningmeester H. Beucker Andreæ, die herkozen waren, zich bereid verklaarden de functies te blijven vervullen.

18 V.

De rekening en verantwoording sluit m e t : ƒ7180.53 ontvangsten, /'6635.57 uitgaven ; dus een batig saldo van / 544.96.

VI. Het genootschap heeft door den dood verloren, van de buitengewone leden twee : de heeren 0. Rogge, oud-lioogleeraar to Haarlem, en H. Dannenberg te Berlijn \ van de gewone leden 17 : deheeren C. Bisschop, U. baron thoe Schwarzenberg en Hohenlandsberg, te 's-Gravenhage ; P. Brons, G-orredijk ; L. J. M. Timmers Verhoeven, T. A. M. A. van Andringa de Kempenaer en N. de Boer, te Leeuwarden; S. H, G-er brand ij, Groënga; J. Stephanik, Amsterdam; F . O. Sleeswnjk, Lemmer; mr. H. J. S. M. van AVageningen, Arnhem ; H. ter Horst, Leeuwarden ; C. W. graaf van Limburg Styrum, Arnhem ; W. O. baron van Pallanclt van Waardenburg'en Neerijnen ; Th. Brouwer, Sneek; dr. J. Mulder, Zaandijk; D. ter Haar, Kollum ; L. R. Fontein, Franeker. Van de gewone leden bedankten 11, de heeren: L. Feits, Heerea^een; R. van Veen, Balk; H. J. Sierevelt, H. AVigersma, R. A. Hugenholtz, J. C. W. de Ronde, dr. S. Meindersma, S. Koldijk, K. E. de'Wolf, alle te Leeuwarden; dr. J. H. Leopold, Kampen; W. Kroese, AVorkum. Als gewone leden traden toe 44, de heeren : R. J. Gastendijk, C. P. Vijverberg, Jhr. K. A. A. von Steiger, J. A. Smits, L. J. Huber, dr. R. Vorenkamp, mr. Gr. v. d. Flier, F . H. Sprock, A. J. de G†reve, L. Zijlstra, R. Buisman, E. Hekman, F . L. Uftelie, Th. Bakker, D. A. Beintema, A. Engelsman, K. E. de AVolf, P . Boorsma, A. E. Zimmerman, alle te Leeuwarden; D. Fontein, L. R. Fontein, Franeker; mr. G. J. Tromp,

19 Balk; H. Beekhuis, Bolsward ; W . W. Hoekstra, Wommels ; Th. van der Meulen, Stiens ; R. S. H. Visser, H. Halbertsma, G\ J. Sluyterman, J. Wouda, J. van der Laan, H. P. Geerke, dr. G. Bouma, dr. D. H. Posthumus, alle te Sneek; P. J. Tichelaar, Makkum ; P . Gaastra, Workum; J. J. Harmens en I. Harmens, Harlingen ; K. Velding, J o u r e ; Jhr. J. Burmania van Humalda van Eysinga, 's Gravenbage; Jhr. A. E. van Humalda van Eysinga, Voorburg; E. C. G. Brunner, Utrecht; D. Burgij, Roordahuizum; Jhr. mr. M. W. Snoeck, T. J. Hepkema, Heerenveen. Er waren op 1 Juli 1905 : Eerelid . . . . 1 Buitengewone leden 43 Gewone „ 483 Dames donatrices 16 Samen

543. W. F . H. OOENEN, secretaris.

20

Het Bestuur bestaat thans, 1905, uit de volgende loden, de hoeren : Mr. W. J, VAN W E L D E E E N baron E E N G E B S , Voorzitter; Mr. E. A. FOCKEMA, Viee-Voonitter; Mr. W. A. VAN SLOTEBDIJCK; Dr. J. A E I Ë N S K A P P E E S : Dr. W. F . H. COENEN, Secretaris; H. B E U C K E E A N D E E Æ , Penningmeester; Jhr.

Mr.

W. G. Gr. VAN E I J S I N G - A ;

S. W I G E E S M A ; Mr. P. C. J. A. BOELES, Conservator en Bibliothecaris. De heer Van Sloterdijck belast zich meer speciaal met de zorg voor de schilderijverzameling; de heer Kappers voor de geologische, de heeren Van Eijsinga en Wigersma voor de munt- en penning-verzamelingen. De vergaderingen van liet Bestuur worden gehouden om de 14 dagen, des Zaterdags, namiddags te 3 uur, in het gebouw van het Genootschap (Koningsstraat).

ALPHABETISCHE NAAMLIJST DEH

HONOKAIKE, BlTrENGEVVOXE, GEWOXE LEDEN" EX DONATRICES VAX H E T

FPJESOH GENOOTSCHAP vau GESCHIET)-, OUDHEID» en TAALKUNDE. October 1905.

BESCHEBMVKOÜW: Hare Majesteit EMMA, Koningin-Moeder. EEEELID: Z. 1). H. WILHELM ADÜLPH MAXOHLIAN (ÎAEL, Prins zu Wied, te Neuwied. BUITENGEWONE LEDEN: Bartels, Dr. Battaerd, C. H. F. A. Corbelijn Blok, Dr. P. J. Blom, Mr. Ph. van Boer, Dr. T. J. de Boissevain, Dr. U. P. Böttger, Dr. Karl Brem er, Dr. Otto Capellini, J. Cappelle, Dr. H. van Carsten, Heinricli Dijkstra, Waling Evans, John Even, E. van Fredericq, Dr. Paul Gallée, Dr. J. H. Griffis, W. M. Elliot Heek, Dr. Ph. Heiten, Dr. W. L. van Hepkema, J. Hessels, J. H. Hewett, Waterman 'f. Hildebrand, Dr. Hans Hofstede de Groot, Dr. C. Huber, Mr. U. H. Jonghe, Vicomte B. de Keilen, J. Ph. v. d. Kern, Dr. H. Loë, baron A. de Matthijssen, Mej. G. H.

Anrich. Groenloo. Leiden. 's Gravenhage. 's Gravenhage (Malakkastr. 104) Groningen. Cannstadt. Halle a/d Saaie. Bologna (Italië). 's Gravenhage. Dahrenwurth (Holstein) Holwerd. Nash Mills. Leuven. Gent. Utrecht. Ithaca (New York) ïübingen, Groningen. Leeuwarden. Cainbridge. (Ithaca New York) Stockholm. 's Gravenhage.

» Brussel. Amsterdam. Utrecht. Brussel. Amsterdam.

24 Mestorff, Mej. Joh. Munro, R. Nissen, M. Panhuijs, Jh. Mr. J, Æ. A. van Pigorini, Dr. L. Planten, J. R. Rooses, Dr. Max Scholten, O. A. Siebs, Dr. Th. Stuers, Jhr. Mr. V. de Tadema, L. Alma Tergast, Med. Doet. Turniwal, T. J. Tylor, Edw. B. Waalkes, G. H. van Borssuiu

Kiel. Kilmarnoek bij Edinburg. Stedesand, poststation Leek. de Leek. Rome. New York. Antwerpen. Mes op Ameland. Greifswald. 's Gravenhage. Londen. Eraden. Londen. Oxford. Utrecht (Achter

Winkler, Johan Wagenaar, Dr. L. H.

Twijnstraat 30) Haarlem. Middelburg.

GEWONE LEDEN Aeueæ, Dr. B. W. Schultetus Albarda, C. Albarda, N. T. Albarda, F. M. Alma, Mr. D. Andel, J. van Andreæ, H. Beucker Andreæ, Mr. J. H. Beucker Andreæ, J. H. Beucker Andreæ, Mr. S. J. Focketua Andreæ, Mr. A. D. H. Fockeiua Andreæ, I. Nauta Andringa, A. Anema, A. D. Anema, D. D, Arends, H. Attema Dz., P. Aukes, A. J. Bakker, Th.

's Gravenhage. Leeuwarden. » Ten Boer. Sneek. Gorinchem. Leeuwarden. » 's Gravenhage. Leiden. Leeuwarden. » » Sexbieruni. üosterbierum. Leeuwarden.

25 Bakker, G. Murray Bakker, Dr. L. C. Murray Bakker, Mr. G. A. Murray Bakkers, F. Báhler, Dr. Louis A. Banga, Mr. K. Barbas, Mr. F. C. Bas, Mr. J. H. de Beaufort, Jhr. Mr. R. de Beaufort Az., Mr. W. H. de Becht, Dr. L. C. G. Beekhuis, Mr. C. Beekhuis, H. Beerends, A. D. Beintema, D. A. Beintema, S. Stellingwertt' Berkhout, S. Berns, Mr. J. L. Beijma, thoe Kingma, Jhr. J. F. van Binnerts, Mr. H. Binsbergen, Mr. J. van Bloembergen, E. P. Bloeinbergen Ez., II. Blom, W. van Boeles, Mr. P. C. J. A. Boer, Mevrouw de Wed. N. de Bolman, C. W. Bolraan, IJ. Boltjes, Mr. T. Y. Kingma Boltjes, Mr. P. Kingma Boorsma, P. Boschloo, Mr. J. J. E. Botima, Dr. G. Bretschneider, C. B. Brouwer, A. J. Brouwer, Dr. N. Reeiing Brouwer, A. L. Brugsma, B. Bruins, Dr. J. A.

Amsterdam, Leidsche kade 93w. Huizum. Harlingen. Leeuwarden. Oosterwolde (Fr.) Hilversum. Leeuwarden. 's Gravenhage. Doorn. Leusden. 's Gravenhage. Leeuwarden. Bolsward. Leeuwarden.

Utrecht. Leeuwarden.

Drachten. Leeuwarden. » » » Jorwerd. » Leeuwarden. Heerenveen. Sneek. Leeuwarden. » » » Utrecht. Idaard.

26 Alkmaar. Utrecht. Amsterdam (Binnenkant Buisman, R. Leeuwarden. Burna, D. R. 's Gravenhage (Kanaalstr. : Buma, Mr. W. B. Huizum. Buraa, W. W. Hopperus Wommels. Burg, S. van der Makkuin. Burger, Mr. A. Leeuwarden. Burger, Dr. C. P. » Burger C.Pz., Dr. C. P. Amsterdam. Burger, Dr. H. Groningen. Burgij, D. Roordahuizum. Buwalda, S. Winsum (Fr.) Buijs, W. A. Leeuwarden. Cainmingha, Jhr. C. J. van 's Gravenhage, Weiraarstr Cammingha, Jhr. V. V. van 's Gravenhage. Cannegieter, A. Hallum. Cannegieter, D. Tzum. Cannegieter, J. J. Ferwerd. Cartens, V. IJlst. Castendijk, R. J. Leeuwarden. » Cate, B. ten 's Gravenhage. Chaufepie, Dr. IL J. de Dortipicrre de Clercq, P. de Veenwouden. Leeuwarden. Coenen, Dr. W. F. H. Crocq, G. du Amsterdam (Leidsche gr Leeuwarden. Croles, Mr. J. J. Twelloo. Crommelin, Mr. IL Ureterp. Cuperus, S. Huiznin. Damsté, W. Sinninghe Leeuwarden. Deenik, M. L. 's Gravenhage. Deketh, Mr. P. Anjuni. Dijk, G. van Menaldum. Dijkstra, H. M. » Dijkstra, P. M. Leeuwarden. Dijkstra, R.Hz., G. Franeker. Dirks, J. Bruinvis, C. W. Brunner, E. C. G. Bruijn, Dr. B. R. de

27 Doodkorte, J. H. Leeuwarden. Bailo. Doornbosch, P. H. M. Heerenveen. Dornseiffen, H. G. Joure. Driessen, Dr. J. G. Berlikuin. Dull, Mr. J. H. Leeuwarden. Duparc, A. Duijl, Mr. I). Z. van » Duijl, H. E. van » Eden, P. H. van » Eeghen, P. van Amsterdam (Heerengracht 497). 's Gravenhage. Eekhoft, J. T. Heerenveen. Engelman, J. P. Leeuwarden. Engelsman, A. Eijsinga, Jhr. Mr. A. E. van Boelens van Eijsinga, Jhr. Mr. C. van Eijsinga, Jhr. Julius Burmania v. Humalda v. 's Gravenhage. » Eijsinga, Jhr. Mr. I. F. van Humalda van » Eijsinga, Jhr. C. van Humalda van Eijsinga, Jhr. Mr. T. A. M. A. v. Humalda v Wormerveer. Voorburg. Eijsinga, Jhr. A. E. van Humalda van » Eijsinga, Jhr. R. L. van Humalda van Leeuwarden, Eijsinga, Jhr. Mr. W. C. G. van Eijsinga, Jhr. Mr. W. J. M. van s Gravenhage (Balistraat 6). Oudkerk. Evers, H. 11. Gorredijk. Faber, J. Leeuwarden. Faille, Dr. J. Baart de la » Feddema, Az., H. » Feddema, Z. S. Metslawier. Feenstra, J. Leeuwarden. Feenstra, S. E. Groningen. Feith, Jhr. Mr. J. A. » Feith, Mr. W. W. Leeuwarden. Feiiz, C. L. B. J. Sneek. Fenneina, H. Makkuin. Fleischer, F. C. Leeuwarden. Flier, Mr. G. van der Seharnegoutum. Flieringa, P. Middelburg. Fock, Mr. B. F. W. von Bnickeii Leeuwarden. Fockema, Mr. 11. A. Fockema, Mej. C. E.

28 Baarn. Fockema, Dr. A. Arnhem. Fockema, Mr. H. W. J. Fockema, D. » FoSkersma, Mr. A. C. C. Leeuwarden. Fontein, D. Franeker. Fontein, Jac. Harlingen. Gaastra, P. Workum. Gaastra, S. S. » Geerke, H. P. Sneek. Geertsema, Mr. C. C. Groningen. Giften, Mr. J. van Heerenveen. Gieichman, Mr. J. G. 's Gravenhage. Gockinga, Mr. J. J. Leeuwarden. Gockinga, R. H. 's Hertogenbosch. Gonggrijp. J - IL van, Bungeaberg. Almelo. Gonnet, G. J. Haarlem. Goslings, Mr. M. Leeuwarden. 's Gravenhage. Gratama, Mr. S. Leeuwarden. Greebe, Mr. A. » Greve, A. J. de » Greve, Mr. I. de » Greve, F. de Heerenveen. Greve, Mr. W. H. de Griethuijsen Antz., H. van Delft. Leeuwarden. Groot, W. C. de 's Gravenhage. Grovestins. J. E. N. baron Sirtema van Sneek. Haagsma, S. Haagsma, S. E. Utrecht. Haan, B. L. C. de Leeuwarden. Haan, F. de Bryn Mawr (N.-Amerika). Haersolte, Mr. C. W. A. ba ron van Arnhem. Halbertsma, Herrius Sneek. » Halbcrtsma, Hijlke Grouw. Halbertsma, T. H. Hania, Dr. J. P. Steenwijk. , s Gravenhage, Riouwstr. 4, Hannema, Mr. S. Harlingen. Hannema, S. Warga. Hansma, R. Harinxma thoe Sloolen , Mr. A. ban >n v:an Leeuwarden. Harinxma thoe Slooten , Mr. B. Ph. bar . van > Harinxma thoe Slooten , Mr. C. L. !bar, van »

29 Harinxma ihoe Slooten, Mr. D. J. A. bar. van 's Graveland. Harinxraa thoe Slooten, Mr. M. P. D. bar. van Olterterp. Harinxma thoe Slooten, Mr. M. J. P. D. bar. v. Leeuwarden. Harinxma thoe Slooten, Mr. P. A. V. bar. van Utrecht, Harinxma thoe Slooten, Mr. R. baron van Beetsterzwaag. Leeuwarden. Harmens, D. Harlingen. Harmens Cz., W. Harmens, J. J. Harmens, I. Harting. F. Leeuwarden. » Haverschmidt J.Hm., N. Th. Utrecht. Haverschmidt, Mr. F. Delden. Heeckeren van Wassenaer, R. F. baron van Amsterdam. Heemskerk, Mr. Th. Leeuwarden. Heemstra, H. L. baron van Marrum. Heep, K. Sipkes, Leeuwarden. Heide, C. van der » Hekman, E. Dantiimawoude. Hellema, W. » Hellema, Mr. H. W. Heerenveen. Heioma, Mr. M. M. van Heerenveen. Hepkema, T. J. Zwolle. Hettema, Dr. F. Buitenrust 's Gravenhage. Hingst, S. Hattem. Hoefer, F. A. Leeuwarden. Hoekstra, E. K. Wommels. Hoekstra W. W. Leeuwarden. Hofkamp, W. C. A. » Hogenhuis, P. J. 's Gravenhage. Hooff, A. van Veendam. Hoop, P. J. de 's Gravenhage. Houten, Mr. S. van Utrecht. Houtsma, Dr. M. Th. Sneek. Houwink Gz., J. Leeuwarden. Hoven, H. Huber, L. J. Huber, H. W. Harlingen. Hulst, H. H. van Leeuwarden. Hijlkema, S. H. Weidum. Idserda, H.

30 Iterson, J. E. van Iterson, J. C. van , Jamin, J. G. de Groot Jeude, Mr. K. W. H. van Lidth de Jong, H. de Jong, H. Korf de Jonkers, Mr. W. H. Kalt, H. J. Kappers, Dr. J. Arie'ns Kempenaer, Jhr. W, van Andringa de Key, H. H. Kingma Kz., H. Kleffens, Mr. A. H. van Klein, F. S. Knappert, Dr. L. Komter, T. Koning, Willem Kossen, D. Kramer, H. H. Kramer, J. P. Land Kramers, J. W. Kroes, J. Kuipers, H. Kuipers, J. Kuipers, J. E. Kuipers, Mr. J. J. Kuipers, Mr. D. J. Kuperus, K. K. Kuyper, Dr. A. Kijmmell, Mr. J. W. Kijmmel, Mr. P. D. Laan, J. van der Ley, L. A. E. van der Ley, T. S. van der Lieftinck J.Wz., F. Liezenberg, Dr. J. L. Loeff, Dr. C. Lojenga, J. C. Kutsch Losgert, M. A. J. Luiking, H.

Oenkerk. » Amsterdam. Zierikzee. Leeuwarden. Heerenveen. Kortezwaag. Leeuwarden. » Groningen. Leeuwarden. Makkum. Harlingen. » Leiden. Leeuwarden. Tzummarum. Akkrum. Leeuwarden. Dokkum. Leeuwarden. » Haarlem. Buitenpost. Leeuwarden. Utrecht. Nijkerk. Marssum. Makkum. Utrecht. Leeuwarden. Sneek. Middelburg. Rauwerd. Haarlem. Schiedam. 's Gravemoer. Leeuwarden. » Lemmer,

31 Lütkebühl, C. L. Lycklama à Nijeliolt, Jhr. A. Lycklama à Nijeholt, P. Maas, M. H. Man, Mej. Marie G. A. de Meer, W. van der Meinesz, M. Meinesz, H. Menalda, Mr. A. Menalda, Mr. C. B. Menalda, H. H. Mesdag, J. Messcher Mackay, P. Messel Jr., S. J. van Meulen, J. H. van der Meulen, Th. H. van der Meulen, N. H. van der Meulen, Dr. W. W. van der Munster, W. C. van Muiier, Mr. J. Haitsma Nederhoed, W. H. Nijhoff, Dr. G. Nijland, H. Nolet, M. J. Noordhoif, N. Norel Rz., 0. Okma, Mr. H. Okrna, B. W. Onnekes, A. J. Oosterbaan, E. J. Oosterhoff Jz., W. J. Oosting, G. F. Bierutua Oosting, Mr. J. Bierurna Oppedijk, H. Oppedijk, L. Ottema, A. Ottema, N. Ottema, O. Overman, L. Pare, G. J.

Leeuwarden. Beetsterzwaag. Zwolle. Makkum. Middelburg. Bergum. Harieh Woudsend. Leeuwarden.

Hilversum (huize Dilred). Leeuwarden. Drachten. Stiens. Leeuwarden. Scheveningen. Leeuwarden. 's Gravenhage. Leeuwarden. » Dordrecht. Leeuwarden. » Wons. Sn eek. Ypecolsga. Winkel. Drachten. Leeuwarden. Oranjewoud. Leeuwarden. Hommerts, Oldeboorn. Leeuwarden.

's Gravenhage Haarlem.

3-

Leeuwarden. Peereboom, P. » Plet Jzn., J. Sneek. Poelstra, Mr. V. D. » Pollema, H. Leeuwarden. Poort, Dr. W A . » Postma, Titus Sneek. Posthumus, Dr. D. H. Leeuwarden. Posthumus, Mr. J. F. de Jong WorkuH). Potma, R. S. Leeuwarden. Prakken, Mr. C. J. » Pringle, K. Oldeberkoop. Prins, Mr. E. Willinge Voorburg. Prins, Dr. A. Winkler Leeuwarden. Pruis, J. Arnhem. Ouintus, Mr. A. D. H. Bozum. Regenbogen, J. A. Oostermeer. Reitsma, D. G. Dronrijp. Renners, A. Looxma van Weideren baron IJsbrechtutn. Rengers, Dr. J. E. van Weideren baron Wageningen. Rengers, S, G. van Weideren baron Oenkerk Renners, Th. M. van Weideren baron Bukarest. Renners, Mr. W. B. R. van Weideren baron Leeuwarden. Rengers, Mr. W. J. van Weideren baron Groningen. Rhijn, Dr. C. H. van 's Gravenhage. Riemsdijk, Jhr. Mr. Th. van Leeuwarden. Rienks, H. A. » Ringnalda, Dr. H. F. Th. Joure. Rinkes, J. J. 's Gravenhage. Röell, Jhr. Mr. J. Leeuwarden. Romer, Mr. C. A. » Romer, Dr. J. A. » Rommerts, F. » Rudelsheim, S. A. Murmerwoude. Ruitinga, W. Leeuwarden. Ruyter, A. de, van Steveninck » Sas, G. J. 's Gravenhage. Schaaff, J. H. L. van der Leeuwarden. Schaaff, F. Bergum. Schaafsma, Mr. E. Leeuwarden. Schaafsma, H. R.

Scheer, J. van der Schcltinga, Mr. H. VV. de Blocq Schepers, Dr. J. A. Schierbeek, R. J. Schlingemann, Mr. C. W. Scholten, Mr. P. J. J. Schoengen, Dr. M. Schokking, Dr. J . Schoondennark, J . A. A. Schrakamp, J . M. A. Schreuder, Dr. J . C. Schreuder, 0 . Schulman, J . Servatius, Mr. B. W. N. Siekenga, Mr. J . Sickenga, N. Sidder, H. Th. Siemelink, T. H. Sijbrandy, B . Sikkes, E. H. Sillem, Mr. J . A. Sissingh, A. E. Sjerps, A. B . Slager, W . A. Sleeswijk, S. Slooten, H. B. van Slooten, H. van Slot, A. Bruins Sloterdijck J r . , Mr. J . L. van Sloterdijck, Mr. W . A. van Sloterdijck, J.Lz., W . A. van Sloterdijck, Mr. L. R . van Slothouwer, Dr. G. M. Sluis, W. A. van der Sluijterman, G. J . Smids, H. P . Sminia, J h r . A. J . van Sminia, J h r . W . van Sminia, J h r . H. van Baerdt van Smits, J . A.

Leeuwarden. Oranjewoud. Grouw. Leeuwarden.

Dordrecht. Leeuwarden. Doelinchern. Leeuwarden. » Amsterdam (Keizersgracht Leeuwarden. » Wolvega. Buitenpost. Workiim. Warga. Leeuwarden. Arnsterdatn. Leeuwarden. » Wolvega. Rauwerd. Harlingen. Drachten. Leeuwarden. » Haarlem. Wageniiigen. Appelscha. Sneek. Hardegarijp. Leeuwarden. 's Gravenhage. 0 lidkerk. Leeuwarden.

34 Heerenveen. Snoeck, Jhr. Mr. M. W. 's Gravenhage. Snouck, Hurgronje, Mr. W. J. Bloemendaal. Speelman, Jhr. H. M. Wassenaar. Speelman, Jhr. A. M. Leeuwarden. Sprenger, W. » Sprenger, H. G. W. » Sprock, F. H. » Staa, H. van Sneek. Stam, 'f. A. Leeuwarden. Steiger, Jhr. K. A. A. von Bemin el. Stoel, W. Leeuwarden. Stöcker, J. D. C. Groningen, Heerensingel 7. Stratingh, Mr. J. Pelinck Wageningen. Suringar, Hugo 's Gravenhage. Swinderen, Jhr. Mr. P. J. van van Oldebroek. Sijtzama, Mr. J. G. W. H. baron Groenloo. Sijtzama, Mr. M. P. D. baron van Leeuwarden. Syistra, 0. H. » Taconis, S. A. B. Joure. Taconis, K. W. 's Gravenhage. Tadema, A. P. Culemborg. Tadema, C. Z. 's Gravenhage. Talma, A. S. Leeuwarden. Tekstra, H. 's Gravenhage. Telting, Mr. A. Zwolle. Telling, Mr. J. W. Makkum. Tichelaar, P. J. Kimswerd. Timmer, J. J. Leeuwarden. Tjebbes, Mr. J. Workum. Tjebbes, C. Leeuwarden. Tijsma, IJ. Tour van Bellinchave, Mr. M. W. baron du 's Gravenhage. Leeuwarden. Troelstra, J. Woudsend. Tromp, A. H. Balk. Tromp, Mr. C. J. Tromp, Tromp, Tromp, Tromp, Tromp,

L. A. Dr. J. C. M. H. Mr. J. M. van Hettinga Mr. T. van Hetlinga

Leeuwarden. Balk. Woudsend. Leeuwarden.

35 Tuinhout, F. R. Fontein 's Gravenhage. Uflelie, F. L. Leeuwarden. » Uffelie, W. F. J. » Veen, Mr. D. van der Veen, Mr. A. van 's Gravenhage (Javastraat 64) Veen, Dr. S. D. van Utrecht. Vegelin van Claerbergen, Jhr. Ph. E 's Gravenhage, Mauritskade 15 Vegelin van Claerbergen, Jhr. A. J. Joure. Vegter, J. » Velde, R. van der Leeuwarden. Velding, K. Joure. Velstra, K. Mantgum. Velstra, Tj. Leeuwarden. Vening Meinesz, Mr. S. A. Amersfoort. Verkouteren, M. A. J. Heerenveen. Vermeer, Mr. L. D. W. Losecaat Leeuwarden. Verschuur, Mr. H. D. van Ketwich » Verwer, Mr. Julius » Visser, R. S. H. Sneek. Vonck, Dr. A. Leeuwarden. Vorenkamp, Dr. R. » Vrendenberg, H. » Vries, L. W. de Minnertsga. Vries, xMr. T. de 's Gravenhage. Vries, A. Draisma de Franeker. Vijverberg, C. P. Leeuwarden. Wagenaar, G. H. » Wageningen, H. L. van Jelsum. Wageningen thoe Dekama, J. H. J. van » Waringa, N. J. Assen. Haren. Wassenaar, A. Heerenveen. Wassenaar, Mr. A. D. Leeuwarden. Wassenaar, D. A. » Wassenaar, G. Huizum. Wassenaar, K. A. KoUum. Wassenbergh, F. Leeuwarden. Weerd, A. de Haarlem. Weissman, A. W. Leeuwarden, Welsehen, N.

36

Wendt, Mr. H. M. de Leeuwarden. Wester, J. G. » Westra, J. Zevenhuizen, o. Franeker. Wicheren, J. J. G. van Rotterdam (Mathenesselaan), Wierdsma, D. G. Wichers Leeuwarden. Wigersma, S. » Wijbrandi, K. Tigler St. Jacobi Parochie. Winkel, Dr. J. te Amsterdam. Winkler, Andries J. Haarlem. With, J. Minnema de Leeuwarden. Witkop, Mr. N. T. Assen. Witt, G. N. Dudok de Breukelen (prov. Utrecht), Witteveen, Mr. F. Ternaard. Witteveen, Mr. J, Kollum. Witteveen, J. N. Leeuwarden. Wolff, Mr. I. » Woltman, D. Heerenveen. Wouda, Y. Sneek. Wumkes, G. A. Zeerijp (Gr.) Ypeij, F. Vorden. Yvoij, Mr. J. J. L. van Hangest baron d' Leeuwarden. Zaadnoordijk Wz., J. M. » Zaaijer Az., Dr. J. Rotterdam. Rauwerd. Zee, F. J. de Zijlstra, L. Leeuwarden. Zimmerman, A. E. » Zondervan, P. »

DONATEIOES : Andreæ, M. Beucker Leeuwarden, Andreæ, Wed. Mr. A. J., eb, Huber Groningen. Bruinings, B. T. Assens, Funen (Denemarken.) Eijsinga, Jkv. A. A. van Leeuwarden. Eijsinga, Jkv. C. van Eijsinga, Jkv. Cl. van Eijsinga, Jkv. O van Gevaerts, Jkv. A. A. G. Haarlem (Frans-Halsplein 5). Harinima thoe Slooten, d re . baronesse A. C, E. W. van, geb. Collot d' Escury Leeuwarden. Kappers, Wed. Ariëns, geb. Klaassen

37 Rengers, baronesse C. P. van Weideren, seb. Looxma Leeuwarden. Rengers, O. J. baronesse van Burniania, geb. van Weideren Rengers Amersfoort. Rinia van Kauta, C. M. Leeuwarden. Visseher, R. » Wommels. Vos van Steenwijk, baronesse C. J. de Leeuwarden. Vries, Wed. H. P. J. de, geb. Losgert,

AANWINSTEN VAN HET FRIESCH MUSEUM. (JANUARI 1905—JANUARI 1906.)

I. Yoorwerpen ouder dan de 10e eeuw 11. C. XXXIId. Nos. 1-3.

Bornwerd, terp bij (Reg. no. 118). Afgesneden spits van een hertshoorn, naald van been en een speelschijfje van gebakken aarde. In April 1905 werd in deze terp een R o m e i n s e h b e e l d j e van brons gevonden, voorstellende de godin Minerva, niet grooten helm. Dit voorwerp bevindt zich in particulier bezit. Het museum bezit er twee foto's van, die echter niet zeer geslaagd zijn.

XXb. Britsnm, terp, waar de kerk op staat. Nos. 164- Veertig voorwerpen, waaronder: 203. no. 175. Friesch potje met twee oortjes, hoog 12 cM., gevonden op groote diepte. 176. Platrond Friesch graflampje, grootste breedte 8.8 cM. IVos. 175 en 176 door onder•geteekende aangekocht op de terp, van den terphaas. 178,185 en Drie schedels van honden, waarvan twee geheel gaaf. 186. 195. Plat Smeltkroesje, driehoekig. 172. Vierkant speelstaafje van been, versierd met cirkels en centraalpunten. Lang 6.5 cM. Verder drie naalden van been, groote Friesche pot met 2 ooren, type ongeveer als no. 175, spinschijfjes, schaatsen van been enz. XLVIIa. Engeiura, terp Franjumburen onder. Nos. 7-24. Achttien voorwerpen, waaronder : Twee grijze, zeer weinig gebakken potjes van Friesch

40 aardewerk, met één oortje aan den rand. Bij het grootste is het baksel vermengd met hjne fragmenten van schelpen. Vijf spinsteentjes van gebakken aarde. Vier doorboorde beenen schijven, waarvan één versierd met cirkels en centraalpunten. Twee schaatsen van been. Afgezaagde spits van een hertshoorn. Ronde, vischnetverzwaring van gebakken aarde. Kam v.in been, lang 10.7 cM. met een rij fijne en een rij grove tanden. Geschenk van den heer D. li. Steenhuizen ie Huizum. XXIVb. Finkum, terp Juckema. Nos. 62-72. Elf voorwerpen : kam van been met twee rijen tanden, tand van een hond, waarin een gaatje geboord is, drie kralen, twee spinsteentjes, tweepuntige priem van been. XVIa. Goutum, terp onder (Reg. no. 12.) Nos. 2-11. Tien voorwerpen, waaronder : Schaats van been (no. 2), bolvormig Friesch polje (3), drie spinsteentjes (nos. 6 en 8), oesdop van been (no. 10), Schedel van een mensch (no. 11). Geschenk van het Bestuur van het St. AnlhomjGas thuis te Leeuwarden. XXV. No. 140. » 141.

Hijnm, terp waar de kerk op staat. Bolvormige Friesehe kookpot. Kinderrammelaartje van gebakken aarde. Beide voorwerpen zijn gevonden bij het graven van een sloot in het reeds ontgraven terrein. » 142-3. Twee fragmenten van kammen.

LXVIIIb. No. 18.

Hitzum, terp op Doijem onder. Beenen kam uit het Romeinsche tijdperk (eerste vier eeuwen n. C.) met driehoekig handvatsel, versierd met cirkel-ornament. Dergelijke kammen werden door den handel geimporteerd uit de Romeinsche provinciën. Geschenk van den heer J. /Festra te Zevenhuizen.

XXVIII.

Hoogebeintum, terp waar de kerk op staat.

41 Nos. 291373.

De nos. 291-323 werden ontgraven in het jaar 1904 na 24 September, nos. 325-345 zijn ontgraven in 1905 vóór 25 Maart, meerendeels in den Zuidkant. Ten geschenke ontvangen van den heer II. II. Iieij te Leeuwarden. De nos. 346-373 zijn gevonden in 1904 in het najaar en ten geschenke ontvangen van Prof. Dr. J. II. Gallée ie Utrecht. Verder werden er sedert het midden der maand Maart 1905 tot 25 September d.a.v. onder dagelijksch toezicht van den heer J. van der Werf, namens het Fr. Gen. een v i e r h o n d e r d v o o r w e r p e n ontgraven, die nog slechts een voorloopig nummer ontvingen. Ook deze laatste voorwerpen werden van den heer Keij ten geschenke ontvangen. Aan deze opgravingen is in de Frije Fries een afzonderlijk artikel gewijd.

XXXVIIIb?*. Janum, terp te. Nos. 1-11. Elf voorwerpen : kam van been met één rij tanden, versierd met cirkels en centraalpunlen, lang 13.8 cM. (no. 1), beenen speelschijfjes, versierd alsvoren, (nos. 2 en 3). Platte tweepuntige priem van been, versierd met dwarsstrepen (no. 6). Drie spinklosjcs van gebakken aarde, verschillend van vorm (nos. 9-11). Geschenk van den heer K. Tjebbes Jz. te Leeuwarden. XXVIIIc. Jislum, terp te. Nos. 7 en 9. Bolvormige Friesche pot met vingerindrukken om den hals ; doorboord schijfje van gebakken aarde, pen van hout Geschenk van den heer S. Wigersma Hz. te Leeuwarden. LXIVa. No. 83.

Kubaard, terp te. IJzeren sleutel met dubbelen baard, ieder uit twee rechte tanden bestaande, lang 10.7 cM. Te Hoogebeintum werd een dito van brons gevonden (v. d. W., no. 112). Geschenk van den heer Æ T. Albarda te Leeuwarden

XIV/.

Leeuwarden, terp Bilgaard.

42 Nos. 87106.

Twintig voorwerpen, waaronder : eenige spinsteentjes, glazen en .mozaïkkralen, een fraaie r a m m e l a a r van gebakken aarde (no. 94 , gediend hebbende tot kindervermaak. Æos. 101-106 zijn ten geschenke ontvangen van den heer Mr. JV, J. van JFelderen baron Rengers ie Zeeuwarden.

LXIXa. Nos. 40-45. » 40-42. » 44.

»

Midlum, terp aan den rijksweg. Zes voorwerpen, waaronder : Drie molensteenen. Driehoekig' gewicht van gebakken aarde met drie gaten, met ingesleten gleuven van de touwen, die daardoor heen geloopen hebben. Geschenk van den terpeigenaar, den heer A. S. Anema te Midlum. 45. Fraaie bronzen mantelspeld uit den lijd der volksverhuizingen (5e en 6e eeuw n. C). Jonger Nydarn-type, eindigende in een gestileerden dierekop. Zie over dergelijke spelden te Hoogebeintum gevonden : Mr. Boeles, De opgravingen in de terp te Hoogebeintum, Frije Fries XX, 3. Geschenk van den heer F. d. Velde te Harlingèn.

XXXV b. Oostrum, terp Mellema-State (Reg. no. 124). Nos. 60-70. Elf voorwerpen, waaronder een bolvormig Friesch kookpotje, tweepuntige priem van been, schaats van been, ijzeren mes-lemmet enz. XLU. No. 1.

No. 2.

Boordahuizum. Speelschijfje van been, bestaande uit drie aan elkaar geklonken schijven, versierd met strepen, cirkels en centraalpunten. Deze voorwerpen, die nog al eens voorkomen, dikwijls met enkele ingekraste letters van romaanschen of gothieken vorm, belmoren denkelijk niet meer lot den eigenlijken terpentijd. Het zijn een soort van dambrikken. Vierkante dobbelsteen van been, waarop de oogen met cirkels en centraalpunten zijn aangegeven. Uit de latere middeleeuwen.

43 LXXXVI. No. 1.

Nos. 2-3.

Scharnegoutum, terp tusschen Sneek en. Blauwgrijs kannetje, hard gebakken, versierd met twee banden van ingedrukte ster-ornamenten ; met oor en drie pooten. Laat Karolingisch of Romaansch. Twee spinklosjes van gebakken aarde.

XXIo. Nos. 1-3.

Stiens, Stienser oudland. Langwerpig vierkant stuk walvischbeen (?) versierd met cirkels en centraalpunten. Verder twee bolvormige Friesche potten.

Xvlrf. No. 232. » 233.

Teems, terp te. Schaats van been. Spinsteentje van gebakken aarde.

XXXIXa. No. 3.

Wijn?, terp te. Ruwe Friesche pot, grijs van kleur en zeer weinig gebakken. De bovenrand gekarteld. Van binnen en van buiten met plekken donkerbruine verfstof. Vorm ongeveer als bij Pleyte, Friesl. pi. XXXI no. 3, doch zonder ooren. Hoog 16.2 cM.

LHIe. Nos. 1-4.

Winsum, terp Monnikebaijum onder. Beenen naald, oog afgebroken (no. 1) ; dekstuk van een beenen kam (no. 2) ; spinsteentje, versierd met lijnen en cirkels met centraalpunten (no. 3). Schedel van een wild zwijn (no. 4). Geschenk van den heer Mr. W. J. van Weideren baron Jîengers te Leeuwarden.

II. Yoorwerpen, jonger dan de 9e eeuw n. C.

ZILVEEWEEK. 1076b.

Zes fraaie zilveren hemdrokknoopen van filigraanwerk, 18e eeuw. Geschenk van den Heer K. P. Jorna ie Swichum.

1120c.

Onversierde zilveren rijgpen van een keurslijf, vermoedelijk uit de 17e eeuw. Gevonden in eene terp te Goutum. Geschenk van het Bestuur van het St. Anthony Gasthuis te Leeuwarden.

u ANDERE METALEN. 499c.

Middeleeuwsch gewicht van brons met zes diepe strepen (6 oude ponden) en ijkstempels in den vorm van een gothiek schild met staanden leeuw. Te Ferwerd voor het Genootschap gekocht door den Heer J. v. d. fF'erf.

499b.

Looden gewicht (4 oude ponden) met vier diepe strepen, de wapens van Friesland en het jaartal 1729. Gevonden onder Drachten in een vaart. Geschenk van den Heer A. Bruins Slot ie Brachten.

499«.

Fraaie, geheel volledige unster van koper, lang 17.5 cM. Vermoedelijk 16e ol' 17e eeuwsch. Gekocht van een arbeider te Leeuwarden, volgens wiens zeggen dat voorwerp in eene terp gevonden werd.

107CW.

Plat-vierkante koperen staaf met scharnier, versierd in romaanschen stijl. Waarschijnlijk beslag van een boek. Lang 18 cM. Het museum bezit meerdere, geheel gelijk versierde beslagstukken. Gekocht van een terpschipper.

792c.

Middeleeuwsch hanglampje van ijzer, met haakvormige hanger. Gevonden ter plaatse waar het slot Wiarda-State te Goutum stond. Geschenk van den Heer 1). R. Steenhuizen te Iluizum.

186a.

16e eeuw. Beslag van geel koper, hoedvormig, versierd o. a. met eene mansbuste. Geschenk van den Heer S. IFigersma 11%.

510/.

Vier loodgietersdekplaatjes, afkomstig van de Oldehove te Leeuwarden. Geschenk van den Heer W. A. C. Hofkamp alhier.

189b.

IJzeren sabel met koperen gevest, waarop staat: v:Rosa: no. 6. Uit de terp Monnikebaijum onder Winsum. Geschenk van Mr. JV> J. van Weideren baron Mengers.

45

AARDEWERK, GRAFBORDEN, ONDERSCHEIDING-STEEKEN, enz. 860i.

Groote schotel van gebakken leem met drie lage, uitgeknepen steunsels of pooten. De bovenkant is versierd met vlammen en bladslingers in geel, bruin en lichtgroen glazuur, dat gedeeltelijk verdwenen is en aangebracht werd op eene witte onderlaag, dus niet direct op het roode baksel. Het museum bezit vloertegels van hetzelfde soort werk, vermoedelijk 16e of begin 17e eeuw. Diam. 0.43 M. Gevonden in de gracht van het voormalige slot WiardaState te Goutum.

298«.

Twee prachtige houten graf borden in de oude kleuren. Het eene van S j u c k v a n S t e r n z e e , overleden 18 December 1676, het tweede van diens weduwe E m e r e n t i a n a v a n P a f f e n r o d e , overleden 5 Februari 1677. Ieder met 16 kwartieren. Geschenk van Jhr. A.LycklamaàNijeholtteBeetsterzwaag.

2426.

Groote zijden sjerp met gouden franje, in de nationale kleuren. Aan beide einden van de witte baan twee gekruiste ankers, die ook voorkomen in het zegel der Amsterdamsche Admiraliteit. Gedragen door den viceadmiraal S i k k e S 1 e e s w ij k, die in 1748 van de Amsterdamsche Admiraliteit het mede aan het museum geschonken boekwerk (met m. s. aanteekeningeu) ontving : «Zeynen gearresteerd by de Heeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteyt te Amsterdam enz. Actum 9 Juny 1747.« Geschenken van Mr. C. A. Romer namens de erven van wijlen den Heer F. 0. Sleeswijk te Lemmer.

856c.

Merkwaardige, groote doos van hoorn, met bodem en deksel van hout. Versierd o. a. met voorstellingen van boomen en hazen. Verder de inscriptiën (gepunkteerd) :

f>

Waer vi ons hebbn gevent het vertien dat het on... hedt vertien dat is ons niet geleekt. Dat Godt goodt is dat gelof ick, niet onrechtfederch is Goodt en daerop sterf ick.

46 3e. Feel te jagen ja is verdriet als men jaecht en fant niedt. Anno 1656. Alle Heeres soon. Hoog 17 cM., diam. 25 cM. Gekocht van een arbeider te Leeuwarden. 71a en b. Twee oude kaartspellen. Het eerste in orig'meele verpikking, versierd met houtsneê, voorstellende een haan bij een kerktoren. Geschenk van den Heer S. Wigersma Hz. 872JB.

Houten pijpenkoker met koperen beslag. 18e eeuw. Ten geschenke ontvangen door bemiddeling van den Heer F. G. Fleischer te Makkum.

854c.

Lederen messchede, versierd ; met inscriptie A. S. 1755. Geschenk alsvoren.

872o.

Ivoren mesheft, versierd met ingelegde lijnen van zilver, voorstellende een bloem. Gevonden in den grond. Geschenk van den Heer S. Wigersma Hz.

1091/".

Houten breischee met beslag van tin. Gevonden te Harlingen bij het graven van een regenbak. Geschenk van den Heer C. W. Finke te Zeeuwarden.

AANWINSTEN DER BIBLIOTHEEK. *)

ALBUM van het Koninklijk bezoek aan Friesland, September 1 9 0 5 . Een 30-tal afbeeldingen naar photographiën van - bezoek Bolsward - Leeuwarden - Harlingen. Leeuwarden 1905. BAUDET (Florence E. J. M.) middeleeuwen. Geïllustreerd Leiden (1904.)

De maaltijd en de keuken in de met authenthieke afbeeldingen.

BERNS (J. L.) Oude archieven van den burgerlijken stand in Friesland. Ov;rdruk uit het jaarverslag van den Rijksarchivaris in Friesland OTer 1903. 's-Gravenli. 1904. Geschenk van den schrijver. BOELES (P. C. J. A.) De ouderdom der Friesche terpen. I. De La-Tèneperiode. Overdruk u i t : Bulletin Ned. Oudheidk. Bond, VI, 3 . BOER (T. J . de).

Terpenonderzoek. Ned. Spectator v. 27 Mei 1905.

BRUINSMA (G, W.) Geboorten in Nederland, doodgeborenen, levensvatbaarhád en verloskundige hulp. Overdruk. Geschenk van den schrijver. BRUINVIS beeldende woond of Geschenk

(C. W.) Levensschetsen van en mededeelingen over kunstenaars, die te Alkmaar geboren zijn, aldaar gevoor die stad gewerkt hebben. 1905. van den schrijver. De regeering van Alkmaar tot 1 7 9 5 .

Geschenk

alsvtren.

*) Bovendien ontving; de bibliotheek door ruiling de gewone uitgaven van de Genootschappen, waarmede men, volgens de aan het verslag toegevoegde lijst, in correspondentie staat. N . B . De bibl.otb.eek (Friesch Museum) is voor de leden en voor wetenschappelijk onderzoek dagelijks geopend van 10—4 uur. Boeken worden op aanvraag franco aan de leden toegezonden. Voor het raadplegen van handschriften wende men zich tot den Bibliothecaris.

48 BRUINVIS (C. W.) Geschenk ahvoren.

De molens van Alkmaar.

1905.

Eenige bijdragen betrekkelijk Alkmaar's geschiedenis, overgedrukt uit de «Bijdragen voor de geschiedenis van het Bisdom Haarlem« enz. BURG (S. v. d.) Caspar Roble's dyckrjucht. Utbylding en optocht, 31 Aug. 1905. —

Kening Aldgillis rjucht. 31 Aug. 1904. Geschenk van den schrijver.

Utbylding en optocht.

BURTON (William). A history and description of English earthenware and stoneware (to the beginning of the 19th century.) Containing 24 plates in colours, together vvith reproductions of marks and numerous illustrations. London 1904. BllSSEMAKER (Th.) Verslag van een voorloopig onderzoek te Lissabon, Sevilla, Madrid, Escorial, Simancas en Brussel naar archivalia, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland. 's-Gravenhage 1905. CANNE (R. W.) 1905.

Libbensstriid.

Oarspronkelik toanielstik. Leiden

CANNEGIETER (D.) Reynier van Tzum, een levensschets. neker 1904. Geschenk van den schrijver.

Fra-

CATALOGUS van de pamfletten-verzameling, berustende in de Koninklijke bibliotheek, bewerkt door Dr. W. P. C. Knuttel. 5e deel 1 7 7 6 - 1 7 9 5 . 's-Gravenh. 1905. van het museum van oudheden der gemeente Rotterdam, door A. Hoynck van Papendrecht. Geschenk van het gemeentebestuur te Rotterdam. COEVERINCX (Gysberti). Analecta. Pars II, bewerkt door G. van der Eisen en W. Hoevenaars. Geschenk van het Provinciaal Genootschap van Ä. en JV. in Æoord-Brabant. COLENBRANDER (H. T.) hage 1905.

De Belgische omwenteling.

's-Graven-

49 DAGH-REGISTER gehouden int casteel Batavia, Anno 1677. Uitgegeven onder toezicht van Mr. J. A. van der Chys. Batavia 1904. DESTREE (Jos.) Het oude koperwerk op de tentoonstelling te Dinant en te Middelburg. Met 71 afbeeldingen. Afz. nummer van »Onze Kunst«, Febr. 1905. DOORNBOSCH (P. H. Meekhoff). Catalogus van de archieven der zijlvestenijen en dijkrechten, welke thans het waterschap Hunsingo vormen. Gron. 1905. Geschenk van den schrijver. DUPARC (A.) Gemeentebesturen tegenover gezondheidscornmissiën. Overdruk. Geschenk van den schrijver. EUPHROSYNE. Tijdschrift voor de Hollandsche kleeding. Eerste jaar, nos. 1 —12 : Jan.—Oct. 1832. Met gekleurde platen. FEITSMA (S. K.) Een kijkje binnen de werkplaats van het Friesch woordenboek. Kampen 1905. FOKKER (M.) Zelandia illustrata. Verzameling van kaarten, portretten, platen enz. betreffende de oudheid en geschiedenis van Zeeland. 4e vervolg. Middelburg 1905. Geschenk van het Zeemvsch Genootschap der Wetenschappen. FRANSISS (Frans). Bayern zur Römerzeit. Eine historischarchaeologische Forschung. (Met vele afbeeldingen.) Regensburg 1905. GEDENKSTUKKEN der algemeene geschiedenis van Nederland, van 1795—1840, uitgegeven door Dr. H. T. Colenbrander. Eerste (inleidend) deel. Nederland en de revolutie 1789—1795, 's-Gravenhage 1905. Geschenk van het 3Iinisterie van Binn. Zaken. GIDS (Nieuwe) voor Leeuwarden en omstreken. Uitgeg. door de vereeniging ter bev. v. h. vreemdelingenverkeer. 2e druk. Leeuwarden 1905. GRIFFIS (William, Elliot). Verbeek of Japan. (1900.) New-York. Geschenk van den schrijver. . Young people's history of Holland. With illustrations, Boston 1903. Geschenk alsvoren.

50 HAGHE (Die).

Bijdragen en mededeelingen. II. 's-Gravenh. 1995.

HALBERTSMA (T. E.) Japik Buterblora. driuwen. Leiden 1905. •

Leed- en lofsangen.

Blyspil yn fiif bi-

Ljouwert (1905.)

•— Nye Fryske sangen mei pianolieding. Oarde samling. Ljouwert 1905. Geschenk van den schrijver. HAMELBERG (A. N.) Plattegrond 1 : 5000. Leeuwarden 1905. HEYCK (Ed.) Deutsche (Geïllustreerd).

Geschichte.

van Leeuwarden. B. I.

Schaal

Bielefeld, 1905.

HISTORIE (Een schoon) van Turias ende Floreta. Nederlandsche volksboeken VIII. Uitgegeven door Dr. C Lecoutere en Dr. W. L. de Vreese. Leiden 1904. HOLTROP (T. E.) Boaskje of barne ? Ljouwert (1905.) JEPKEMA (G.) •

Forjitmynet!

Blyspil yn ien útkomste.

Toanielslik.

Hjar twade mem.

Stiens (1905.)

Ljouwert (1904.)

KONIJNENBURG (E. van). Scheiding van Maas en Waal. 's-Gravenhage 1905. Geschenk van het Provinciaal Genootschap van kunsten en wetenschappen in Woord-Brahant. LIJST van antiek speelgoed, poppen, boeken, prenten en andere voorwerpen, aanwezig op de poppententoonstelling te Middelburg. (4—8 Maart 1903). LOENEN (J. B. van). Eenvoudig onderwijs in de voornaamste waarheeden, die in de Herv. Kerk gelooft en beleeden worden. Op 't Heerenveen. 1794. Geschenk van den Heer G. A. Wumkes te Zeerijp. LUTKEN (Het werk van Jan en Casper), door P. van Eeghen, met medewerking van J. Ph. van der Keilen. Dl. I en II, ieder met 56 platen. Amsterdam 1905. Geschenk van den heer P. van Eeghen.

51 MAN (M. G. A. de).

Gestempelde Soeratsche ropijen. Overdr. 1905.

Penning ter eere van Leendert Bomme. Overdruk 1905. Geschenk van de schrijfster. MOES (E. W.)

Iconographia Batava. Afl. 35-38. Amsterdam 1905.

MOLLENBERG (C. J.) De krypt te Geertruidenberg. Eene oudheidkundige ontdekking. Overdr. uit de Katholieke Illustratie. MULLER (Sophus). Urgeschichte Europas. Grundzüge einer prahistorischen Arehäologie. Mit 160 Abbildungen ira Text und 3 Tafeln. Strassburg, 1905. MUSEUM (Het) van oudheden te Assen. bezoeker. Assen (1905.)

Beknopte gids voor den

NOORDEN (Het) Geïllustreerd tijdschrift voor het Noorden van Nederland. Eerste jaargang (1904.) OVERZICHT van de door bronnenpublicatie aan te vullen leemten der Nederlandsche geschiedkennis. Commissie van advies voor 's Rijks geschiedkundige publicatiën. 's-Gravenhage, 1904. Geschenk van het Ministerie van Binncnl. Zaken. PSALMEN, sangen en oar stimmich dichtwirk út de skriften fen Gysbert Japiks, Simen en Jan Althuysen, Salverda en Windsma. Frjentsjer (1905.) REGISTER op de leenaktenboeken van het vorstendom Gelreenhet graafschap Zutphen, 5e stuk. Arnhem 1905. Geschenk van de Vereeniging „Gelre." REKENINGEN (De Cameraars-) van Deventer, uitgegeven door Mr. J. Acquoy. 6e dl. 1384, 1385. Deventer 1904. Geschenk van het Gemeentebestuur te Deventer. REPERTORIUM der verhandelingen en bijdragen betreffende de geschiedenis des vaderlands, bewerkt door Louis D. Petit. Ie afl. Leiden 1905. RIEMERSMA (J. E.) (1905.)

De drooglegging der Lauwerszee

. Friesland in den wintertijd. Vragen van den Dag. 1904. Geschenk van den schrijver.

Overdr.

Overdr. uit

52 SAVOIS (Alexandre). Abbrégé de l'histoire de 1'origine, de la sortie de France, et de la vie d' Alexandre Savois. Écrite par luy-mème. A. F r a n e k e r 1712. Extrait du Bulletin de la Société de l'histoire du Protestantisme francais. (Jan, 1905.) Geschenk van den Heer M. II. Guyot te Groningen. SCHUITMAKER (T. C.) Ljoiiwert 1905.

De slaven.

Klucht yn ien útkornste.

SEPP's Nederlandsche insecten, 3e serie, all. 12 : Mr. A. Branls, Nederl. vlinders. 's-Gravenhage (1905.) SEUSENIUS (Martinus). Reise in das heilige Land i. J. 1602/3. Von Ferdinand Mühlau. Zeitschrift des Deutschen PalaestinaVereins. B. XXVI, 1 u. 2. Leipzig 1903. (De reis begint aldus: Den 28 Martij uyt Le w a r d e n gefaren, up Gronningen enz.) SINNEBLOMMEN, tiidskrift for Fryske sang, ùnder lieding fen T. E. Halbertsma, H. W. Spendel en Jan fen 'e Gaestmar. Leyen. Jefte 1 en 2. TOL (J. v. d.) Ilwa is hjir baes ? Bikroand toanielstik yn trye útkomsten. (Dokkum, 1905.) WAALKES (G. H. van Borssum). Levensbericht van Marinus Ernestus van der Meulen. Overdruk uit „De levensberichten van de Mpij. d. Ned. Letterkunde te Leiden." Geschenk van den. schrijver. WANDELING door het oud en nieuw St. Anthony Gasthuis te Leeuwarden. Geïllustreerd. (1905.) Geschenk van het Bestuur van het Gasthuis. WIGERSMA (S.) Hz. Eenige opmerkingen over gedenkpenningen uit de eerste helft der 16e eeuw. Overdruk uit het Tijdschrift v. Munt- en Penningk. 12e jrg. 4e afl. Geschenk van den schrijver. Iets over Wigle van Aytta van Zwichum, zijne munt- en penningverzameling en de gedenkpenningen met zijne beeltenis. Overdr. Amsterdam 1905. Geschenk van den schrijver.

53 ZEYNEN, gearresteert by de Heeren Gecommitteerde Jtaden ter Adrniraliteyt, resideerende binnen Amsterdam. Amsterdam (1747). Met rn. s. aanteekeningen. Geschenk van de erven van wijlen den Heer F. O. Sleeswijk te Lemmer. ZWIERZINA (W. K. F.) Amsterdam 1905.

Nederlandsehe penningen. 1864—1898.

PERIODIEK VERSCHIJNENDE WERKEN. AANWINSTEN der Provinciale Bibliotheek van Friesland gedurende het jaar 1904. ANZEIGER für Schweizerische Alterthumskunde. (Numismatischer). BIJDRAGEN voor Vaderl. Geschiedenis en Oudheidkunde, van Nijhoff en Fruin. BULLETIN, uitgeg. door den Ned. Oudheidkundigen Bond. CENTRALBLATT (Internationales) für Anthropologie und verwandte Wissenschaften. Herausgegeb. von Dr. G. Buschan. COURANT (Leeuwarder). Geschenk van Jhr. 3fr. W. G. G. van Eijsinga, ELSEVIER'S geïllustreerd maandschrift. FAMILIEBLAD (Algemeen Nederlandsch). FORJIT MY NET. HANDELINGEN van de Nederl. Anthropologische Vereeniging. MAANDBLAD van het genealogisch-heraldiek genootschap »De Nederlandsehe Leeuw«. MUSEUM, maandblad voor philologi,, van P. J. Blok, enz.

en

geschiedenis, onder redactie

MUSEUMSKUNDE. Zeitschrift für Verwaltung und Technik Öffentlicher und privater Sammlungen. g T) g e ^ j n -1995, NASPORINGEN en studiën op het denis. Jaarverslag.

8vhM

d e r Nec]erl

t r jj g s g eschic-

54 NAVORSCHER (De). OUD-HOLLAND, onder red. van Dr. A. Bredius en E. W. Moes REVUE Beige de numismatique. SLJUCHT EN RJUCHT. Frysk wykbled, ùnder bistjùr fen Waling Dykstra. Geschenk van de dames Mejonkvrouwen van Eijsiuga, SWANNEBLOMMEN. TIJDSCHRIFT van het Ned. Genootschap v. Munt- en Penningkunde VERSLAG van den toestand der gemeente Leeuwarden over het jaar 1904. van den toestand der provincie Friesland over het jaar 1904. VERSLAGEN omtrent 's Rijks oude archieven. »

»

verzamelingen van geschiedenis en

kunst. VOLKSALMANAK (Groningsche). (Nieuwe Drentsche). De Conservator en Bibliothecaris, Mr. P. C. J. A. BOELES.

Verslag van het Munt- en Penningkabinet. (1904—1905.)

GESCHENKEN. Van Mej. Plaat te Arnhem (namens de familie van Mej. R. Plaat) en van de Heeren : D. Cannegieter te Tzum, A. 0. Scholten te Nes op Ameland, K. P. Jorna te Zwichum, en Mr. J. D. van der Plaats, Mr. P. C. J. A. Boeles, K. Tjebbes, Brouwer, Jhr. Mr. W. C. G. van Eijsinga, de Bestuurders van het St.-Anthonijgasthuis, de Erven van den Heer H. ter Horst, en S. Wigersma Hzn., allen te Leeuwarden, werden munten en penningen ten geschenke ontvangen. AANGEKOCHT werden : een halve Saksische daalder van 1507, gevonden te St. Anna, een Friesche rijdersdaalder van 1583, opgegraven te Jellum, een gouden schild van Karel VIII koning van Frankrijk (1483—1498) uit de terp te Birdaard, en andere in den Frieschen bodem gevonden munten. MUNTVONDSTEN kwamen niet voor. De terp te Hoogebeintum leverde een drietal grootbrons Romeinsche munten, die zoo zijn afgesleten, dat ze niet volledig beschreven kunnen worden. Op de Nieuweburen te Leeuwarden vond men bij graafwerk een grootbrons van keizer Maximinus ; voorts werden te Spannum, te Jellum en te Sneek enz. enkele zilveren Romeinsche denarién ontdekt. Te Jorwerd trof men een goudgulden aan van Filips den Schoonen als graaf van Holland (1494—1506), te Peins een halven gouden reaal van Filips III (1555—1576) en te Idsega een halven gouden reaal van denzelfden vorst, als graaf van Vlaanderen. (Zie verder de lijst van aanwinsten.) TENTOONSTELLING. De moderne plaquetten van Nederlandsche meesters zijn vervangen door eene reeks looden penningplaten uit de

5 Li

16de en 17de eeuw, waarbij van Goltzius, Peter Flötner, Leone Leoni e. a. Ook werd uitgelegd eene keurcollectie penningen met bijbelsche voorstellingen uit de 16e eeuw. Er is overeenkomst op te merken tusschen de prenten uit dien tijd en de voorstellingen op deze medailles.

Lijst der aanwinsten. GEDENKPENNINGEN,

LEGPENNINGEN,

DKAAGTEEKENS, EEEEPENNINGEN. 1589.

Legpenning te Dordrecht gemunt, op de vernieling der onoverwinnelijke vloot. Gevonden te Weidum. Koper. Dugn. 3230. V. L. I, 394—2.

1594.

Legpenning te Dordrecht gemunt, op het ontzet van Koevorden en het innemen van Groningen. Koper. Dugn. 3338. V. L. I, 448—4.

1596.

Legpenning te Dordrecht gemunt, op het verbond tusschen Engeland, Frankrijk en Nederland tegen Spanje. Koper. Dugn. 3398. V. L. î, 481—2.

1772.

Gedenkpenning op de tweehonderdste verjaring van de verlossing van Vlissingen. Zilver. Door T. v. Berckel. V. V. L. 446.

1823.

Eerepenning aan J. van der Plaats. Med. Doctor te Leeuwarden. Deze medaille (1809) was de erkenning van de diensten verleend bij de inenting. (Nog twee exemplaren, 1824 en 1826.) Verguld koper.

1825.

Op het huwelijk van Prins Frederik der Nederlanden en Prinses Louisa van Pruissen te Berlijn. Deze penning werd door de Broederschap der Vrijmetselaren

57 aan Z. K. H. Prins Frederik, hunnen Grootmeester-Nationaal aangeboden. Brons. Door Braemt. Dirks, 256. 1830.

Penning door de Curatoren der Utrechtsche Academie, o;eschonken aan de te velde getrokken Utrechtsche studenten. Brons. Dirks 448.

1831.

Strooipenning bij de inhuldiging van Leopold I, als koning der Belgen. Brons.

1840.

Strooipenning bij de inhuldiging van Willem II, als koning van Nederland. Zilver. Dirks 576.

1858.

Draagpenning ter herinnering aan het honderdjarig bestaan van het Diaconiehuis te Leeuwarden. Tin. Gegoten. Dirks 799.

1868.

Draagpenning op den dood van Gioachimo Antonio Rossini, Italiaansch componist. Geel koper.

1884.

Penning van verdienste, door den Raad van Leeuwarden uitgereikt aan Jïïej. R. Plaat, op den H e n Juni 1884, ter «•elegenheid harer viifentwinti<>iari;>'e ambtsvervulling als Directrice van de Middelbare School voor meisjes. Zilver. Door T. A. Keikes, graveur te Leeuwarden.

1904.

Draagpenning ter herinnering aan de begrafenis van Staalspresident Paul Kruger, te Pretoria. December 1904. Brons, met oog en ring.

1904.

Rechthoekige plaquette op het 25-jarig verblijf van H. M. de Koningin-Moeder in de Nederlanden. Hulde der Nederlandsch-Belgische Vereeniging der Medaillevrienden. Brons. Door J. C. Wienecke.

1905.

Vierkante plaquette op de twintigste verjaring van de stichting van den Congostaat. Brons. Door C. II. Samuel. Uilgegeven door de Société hollandaise-belge des amis de. la médaille d'art.

58

MUNTEN. Romeinsche. Keizerlijke. Zilveren denarius van Vespasianus (69—79 n. C). Op de keerzijde een gevangene, knielende bij eene trofee. Omsehrift: tr.pot. VIII. cos. VII. Wiet bij Coh. Gevonden te Spannutn. Zilveren denarius van Trajanus (98—117 n. C). Gevonden bij Harlingen.

Coh.

39.

Zilveren denarius van Hadrianus. Terp te Jislum.

»

397.

Zilveren denarius van Antoninus Pius (138—161 n. C ) . Gevonden te Miedum onder Tzum.

»

47.

Zilveren denarius van Gordianus III (238—244 n. C). Gevonden bij Sneek.

»

15.

Zilveren denarius van Gordianus III (238—244 n, C ) . Gevonden bij Sneek.

»

57.

Grootbrons van Hadrianus (117—138 n. C). Terp te Hoogebeintum. Afgesleten.

Grootbrons van Maximinus (235—238 n. C ) . Gevonden te Leeuwarden. Afgesleten.

Grootbrons van Posthumus (258—267 n. C ) . Gevonden te Jellum. Afgesleten. Nederland. Friesland. 1583. Rijdersdaalder Gevonden bij het slootgraven te Jellum.

Verk. 119—1.

1597. Tweestuiversstuk, te Leeuwarden gemunt. Variant »

129—5.

Gelderland. 1640. Pijlstuiver.

»

17—4.

59 Overijsel. 1591. Stooter of 72o r e a a l Gevonden te Leeuwarden.

Verk. 136—2.

1680. Statenschelling.

»

142—5.

»

156—2.

»

166—4.

1627. Stuiver.

»

114—4.

1788. Duit.'

»

116—6.

»

111—6.

Stad Deventer. 1688. Statenschelling. Stad Kampen. 1779. Dubbele stuiver. Utrecht [stad.)

»

[provincie.)

1799. Kwartgulden. Graafschap Holland. Z. j .

(1494—1506.)

Philippus-goudgulden van Filips den Schoonen. Gevonden op Groot Bartens te Jorwerd. V. d. Chijs. XXI—1.

Z. j .

(1555—1596.)

Halve gouden reaal van Filips III. Gevonden te Peins.

»

XXVIII—4.

Provincie Holland. 1738. Stuiver. 1790. Dubbele stuiver.

Verk.

56—6.

»

56—4.

»

96—3,

Zeeland. 1754. Duit (met: Luctor et ementor.) Graafschap Vlaanderen. Z. j .

(1555—1576.) Halve gouden reaal van Filips II. Gevonden te Idsega op het huisstee van het klooster Nazareth. Serrure. 160.

60 Graafschap Henegouwen. Z. j .

(1244—1280.) Ruitergroot van Margaretha van Constantinopel. Gemunt te Valenciennes. Terp JBornwird bij Dockum. Serrure. 6. Nederlandsche

koloniën.

Oosl-Indië. 1751. Duit van Holland. Afslag in zilver. 1808. Duit (tijdens het koninkrijk Holland),

Verk. 201- 5. » 202—6.

Kolonie Curaçao. 1822. Stuiver. 1901. Dubbeltje met de beeltenis van de Koningin. Ko n i n k r ij k F r a n k r ij k. Z. j .

(1483—1498.) Gouden schild met de zon (Ecu d'or au soleil.) van Karel VIII. Terp te Birdaard. Kohier. 295. 1644. Halve franc van Lodewijk XIV. 1652. Louis d'or. (Te Parijs gemunt.) Zie: » 355. Gev. te ScharnegoiiUim. Hertogdom

N e v e r s.

1614. Doublé tournois van Hertog Karel van Gonzaga. Gev. te Leeuwarden. Keumann. 3624. Hertogdom Z. j .

Saksen.

(_fc 1507.) Halve daalder van de Hertogen Frederik, Johari en George. Madai. 491. Gev. Ie St. Anna. Graafschap.

O o s t - F r i e s 1 a n d.

1579. Schelling van Edzard II en Johannes. Gevonden in terpgrond te Scharnegouttun. Hertogdom

B r u n s w ij k - L u n e b u r g.

1666. Zesstuiversstuk van St.-Andreasberg. Stad

Keulen.

Stad

L ii b e c k.

1717. Dubbele albus. 1726. Schilling.

61

S t a d Aken. 1767. XII Heller. Groothertogdom 1844. Halve kreutzer.

Baden. Neumann. 7252.

Engeland. 1706. Penny van Koningin Anna.

Grueber.

801.

1750. Sixpence van George II.

»

835.

1818. Shilling van George III.

»

862.

Rusland. 1732. Kopeke van keizerin Anna. Gevonden op Uniastate te Wirduin. 1799. Kopeke van keizer Paul I. Koninkrijk

Neumann. »

1731. 3001.

Polen.

1612. Groot van Sigismund III. Stad Dantzig. 1762. Groot. Hertogdom

S 1 e e s w ij k - H o 1 s t e i n.

1850. Dreiling.

Neumann. 11876. Keizerrijk

Oostenrijk.

1812. Kreutzer van Weenen. Koninkrijk

Spanje.

1868. Halve centimo van Koningin Isabella. K o n i n k r ij k

R u in e n i ë.

1883. 5 Bani. Koninkrijk

Denemarken.

1639. VIII skilling van Christiaan IV. 1666. Marek van Frederik III. 1718. XII skilling van Frederik IV.

62 Oostenrijksche

Nederlanden.

Brabant. 1745. Liard van Maria Theresia, te Brussel gemunt. Neumann. 13200. 1790. Liard, tijdens den opstand, te Brussel geslagen.

»

13218.

1790. Dubbele liard van Brussel.

»

13217.

Koninkrijk

België.

1904. 1 O-Centimes. 1904. 5-Centimes. Keizerrijk Z. j .

Siam.

Poreelein-munt, (sedert 1875 verboden) werd in de speelhuizen gebruikt. Zie : Iniernational Arehif für Etnographie. Leiden, enz., 1889. Bd. II. 243.

VAEIA. Twee gedreven koperen penninkjes, waarop de evangelisten Lucas en Marcus. Twee Engelsche linnen schoolpenningen. Reward of superior conduct. 1849. Looden penning van het Amerikaansch maligheidsgenootschap. Z. j .

(1892). Massief gouden insigne van de stedelijke commissie voor de harddraverijen te Leeuwarden. Dit teeken in den vorm van een paardje werd gewoonlijk in zilver gedragen door de keurmeesters. Ter herinnering aan zijnen dertigjarigen dienst werd op den 2den April 1892 dit insigne, in goud, door zijne medecommissarissen aangeboden aan den Heer H. ter Horst. Vijf zilveren knoopen met paardekop door die keurmeesters aan het vest gedragen. Twee oorbelletjes gemaakt van speelpenningen met het borstbeeld der Koningin. S. WIGERSMA Hz.

ŒMOOTSCHIPPEI EI IKBICHTIIGEI, WELKE

IN C O R R E S P O N D E N T I E

STAAN

MET

HET

FRIESCH GENOOTSCHAP.

A.

BUITENLANDSCHE.

1. Gesellschaft für bildende Kunst und Vaterl. Altertbünaer, zu Emden. 2. Das Königliche StaatsarcMv, zu Aurich. 3. Oldenburger Landesverein für Alterthumskunde, zu OJdenburg. 4. Die Historische Gesellschaft des Künstlervereins, zu Bremen. 5. Verein für Gesch. und Alterthümer der Herzogthümer Breinen und Verden, zu Stade. 6. Gesammt-Verein, zu Hannover. 7. Histor. Verein für Niedersachsen, zu Hannover. 8. Verein für Lubeckische Geschichte und Altertliumskunde, zu Lübeclc. 9. Der anthropologische Verein in Schleswig-Holstein, zu Kiel. 10. Gesellschaft für Schleswig-Holstein-Lauenburgische Geschichte, zu Kiel. 11. Verein für Mecklenburgischo Geschichte, zu Schwerin.

64

12. Königl. und Universitäts-Bibliothek, zu Königsberg. 13. Physikaliscli-Oekonomische Gesellschaft, zu Königsberg. 14. Historische Gesellschaft für die provinz Posen, zu Posen. 15. Histor. Verein, zu Osnàbrück. 16. Harzverein für Gesch. und Alterthümer, zu Wernigerode. 17. Verein für Thüringische Gesch. und Alterthumskunde, zu Jena. 18. Bergischer Geschichtsverein, zu Eïberfelcl. 19. Der Aachener Geschichtsverein, zu Aachen. 20. Verein für Alterthumsfreunde im Rheinlande, zu Bonn. 21. Der Oberhessische Geschichtsverein, zu Oiessen. 22. Kaiserl. Universitäts- und Landes-bibliotliek, zu Strassburg. 23. Grossh. Badische Universitäts-bibliotliek, zu Heidelberg. 24. Verein für Kunst und Alterthuin in Ulm u. Oberschwaben, zu Ulm. 25. Das Germanische Museum, zu Nürnberg. 26. Histor. Verein der Oberpfalz und Regensburg, zu Regensburg. 27. Königliche Akademie gemeinnütziger Wissenschaften, zu Erfurt. 28. Voigtländischer Alterthumsforschender Verein, zu HoJienleuben. 29. Alterthumsveroin für Zwickau und TJmgegend, zu Zwiehau. 30. Verein für Chemnitzer Geschichte, zu Chemnitz. 31. Verein für Gcscliichte der Stadt Meissen, zu Meissen.

65 32. Geschichte- und Alterthumsforschender Verein, zu Leisnig. 33. Histor. Verein für Steiermark, zu Grilt,?. 34. La Bibliothèque Royale de Copenhague. 35. Société Royale des Antiquaires du Nord, à Copenhague. 36. La Bibliothèque de 1' univorsité royale de Norvège, à Ghristiania. 37. Kong. Yitterhets Historie och Antiquitets Akademien, Stockholm. 38. Die gelehrte Estlmische Gesellschaft, zu Dorpat. 39. La Société des Antiquaires de France, à Paris. 40. La Société des Antiquaires de Picardie, à Amiens. 41. La Société historique de Compiègne. 42. La Société Française d' Archéologie pour la conservation des ruonum. histor., à Tours. 43. L' Institut Royal Grand-Ducal de Luxembourg. 44. La Bibliothèque Royale de Belgique, à Bruxelles. 45. La Société d' Archéologie de Bruxelles. 46. La Société scientifique et littéraire, à Tongres. 47. La Société des Sciences, des Arts et des Lettres du Hainaut, à Mons. 48. De Kon. Ylaamsche Academie voor taal- en letterkunde, te Gent. 49. De Maatschappij v. Gesch. en Oudheidkunde, te Gent. 50. Oudheidk. Kring van het Land van Waes, te St. Nicolaes (Vlaanderen). 51. L' Institut Archéologique, à Liége. 52. The philological Society, London. 53. Manchester Literary and Philosophical Society, Manchester. 54. Public Library at Melbourne (Australië).

66

55. The American Association for the Advancement of Science, Salem. 56. American philosophical society, at Philadelphia. 57. Eedactie van het Tijdschrift „Volkskunde", te Gent. 58. Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. 59. Rügisch-Pommerscher Geschichtsverein, zu Greifsivald. 60. Kongl. Humanistica Vetenskaps-Sanfundet, Upsala. 61. Finnische Altertunisgesellschaft, Helsingfors. B.

BINNENLANDSCHE.

1. De Provinciale Bibliotheek, te Leeuivarden. 2. De Stedelijke Bibliotheek, te Leeuwarden. 3. Het Selskip for Eryske tael- en skriftenkennisse, te Leeuwarden. 4. Het Gymnasium, te Leeuivarden. 5. De Eijks Hoogere Burgerschool, te Leeuivarden. 6. Het Leesmuseum te Groningen. 7. Het Provinciaal Museum van Oudheden in Drente, te Assen. 8. De Vereeniging voor Overijselsch Recht en Geschiedenis, te Zwolle. 9. De Stadsbibliotheek, te Deventer. 10. De Bibliotheek der gemeente Kampen. 11. Het Historisch Genootschap, te Utrecht. 12. Het Provinciaal Utrechtsen Genootschap, te Utrecht, 13. De Universiteits-Bibliotheek, te Leiden. 14. De Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde, te Leiden.

67

15. De Koninklijke Bibliotheek, te 's Gravenhage. 16. De Heraldische Vereeniging „de Nederlandsche Leeuw", te 's Gravenhage. 17. De Vereeniging „de Nederlandsche Heraut", te 's Gravenhage. 18. Het Nederlandsen Familieblad, te 's Gravenhage. 19. Het Leeskabinet, te Rotterdam. 20. Gemeente-Bibliotheek van Rotterdam. 21. Teyler's Genootschap, te Haarlem. 22. De Stedelijke Bibliotheek, te Haarlem. 23. Het Koninkl. Oudheidk. Genootschap, te Amsterdam. 24. De Koninklijke Academie van "Wetenschappen, te Amsterdam. 25. De Universiteits-Bibliotheek, te Amsterdam. 26. Het Zeeuwsen Genootschap van Wetenschappen, te Middelburg. 27. Het Provinciaal genootschap van Kunsten en Wetenschappen in N.-Brabant, te 's Hertogenbosch. 28. La Société Historique et Archéologique de Limbourg, te Maastricht. 29. Aartsbisschoppelijk Archief, te Utrecht. 30. De Eedactie van de Bijdragen voor de geschiedenis van het Bisdom Haarlem. 31. Stedelijke Archief, te Allcmaar. 32. Nederl. Maatschappij ter bevordering van Nijverheid, te Haarlem. 33. Vereeniging' Fléhite, te Amersfoort. 34. Gelre, vereeniging ter beoefening van Geldersche geschied, en recht. 35. Vereeniging „die Haghe", te 's Gravenhage. De Verslagen worden verzonden aan het Museum van

68 Oudheden, te Groningen; de Commissie tot bewaring' van voorwerpen van Geschiedenis en Kunst, te Nijmegen; het Rijks-Museum van Oudheden, het Stedelijk Museum, te Leiden; het Westfriesch Museum, te Hoorn; de Vereeniging „Rembrandt", te Amsterdam; de Redactie van „de Nederl. Spectator", te 'sGravenhage; en aan Dr. H. Lehner, te Bonn, als redacteur van het „Westdeutsche Zeitschrift"; de Rijks-commissie voor de inventarisatie van Monumenten te 's Gravenhage (secretaris J, Kalf).