INHOUD. Resonant - Jaarverslag 2014

Jaarverslag 2014

1

014 INHOUD Inhoud ................................................................................................................................................................. 1 Inleiding................................................................................................................................................................... 2 1. Inhoudelijke werkingsresultaten 2014 ................................................................................................................ 3 SD 1: Het ontwikkelen en delen van expertise ................................................................................................... 3 SD 2: Het verlenen van diensten en expertise aan personen en instellingen ..................................................... 8 SD 3: Makelaarsfunctie ..................................................................................................................................... 12 SD 4: Duurzaamheid en maatschappelijke en culturele diversiteit .................................................................. 16 2. Beleid en bestuur .............................................................................................................................................. 17 2.1 Algemene vergadering ................................................................................................................................ 17 2.2 Raad van bestuur ........................................................................................................................................ 18 3. Zakelijke gegevens ............................................................................................................................................ 19 3.1

Personeel ............................................................................................................................................. 19

3.2 Huisvesting .................................................................................................................................................. 19

Resonant - Jaarverslag 2014

2

INLEIDING Resonant heeft met 2014 een rijk gevuld jaar achter de rug. Het was voor de personeelsploeg die in 2013 een wijziging onderging, het eerste volledige werkjaar samen. Die wijziging had onder meer tot gevolg dat een aantal doelstellingen uit 2013 naar 2014 werden verschoven. Bij het opstellen van een jaarverslag is uiteraard het actieplan het uitgangspunt, maar om in te spelen op de noden en vragen van de erfgoedgemeenschap en om noodzakelijke samenwerkingsverbanden aan te gaan, was voldoende flexibiliteit nodig. Een aantal acties vereiste bijsturing en werden op een andere manier ingevuld. Dit gebeurde in het kader van de samenwerking rond Erfgoedzorg in de Kunsten / TRACKS. Een interne bijsturing van het actieplan was nodig, omdat dit project een intensieve inzet van het personeel vroeg. De specificiteit van het muzikaal erfgoed blijft immers moeilijk om onder te brengen in één generiek instrument. Resonant kon de inhoudelijke bevindingen en bijdragen voor dit project bovendien verwerken met de ervaringen van het begeleidingstraject voor de harmonieën en fanfares. Dit resulteerde in een vernieuwend concept waarbij drie actiedomeinen werden gekoppeld aan drie niveaus, die herkenbaar en toepasbaar zijn voor leek, amateur en professioneel erfgoedzorger. Het Doeboek muzikaal erfgoed was hiermee geboren en zal nog groeien aangezien de verdere uitwerking is opgezet als een meerjarig project. Dit maakt het voor Resonant mogelijk om praktijkvoorbeelden mee te begeleiden en ook op te nemen op de website. Dat de ManaMa Archivistiek (Erfgoedbeheer en Hedendaags documentbeheer) het Doeboek muzikaal erfgoed reeds liet opnemen en verwerken in een van de masterscripties stemt tot tevredenheid. Het getuigt van waardering voor de publicatie. In 2014 heeft Resonant zichzelf ook de tijd gegeven om af te tasten hoe immaterieel erfgoed in de verruimde werking van de organisatie kan worden opgenomen. Hierbij maakt Resonant gebruik van de opportuniteiten die de Vlaamse gemeenschap aanreikt met ICE en het netwerk dat ontstaan is. Met het creëren van de weblog/Facebookpagina Muzikale Straatnamen werkte Resonant op eigen wijze aan een immateriële commemoratieve muzikaal-erfgoedpraktijk. Wij willen hier Jan De Schutter bijzonder danken voor zijn inzet als vrijwilliger. Met 2014 is het tweede jaar afgelopen van de beleidsperiode 2013-2016 en de bijhorende beheersovereenkomst die met de Vlaamse Gemeenschap loopt. Dit verslag volgt voor de verslaggeving van de inhoudelijke werkingsresultaten de structuur van die beheersovereenkomst. Aangezien de realisatie hiervan voorzien is over een beleidsperiode van vier jaar, werden voor een aantal doelstellingen nog geen concrete acties geformuleerd. De zakelijke aspecten van Resonant werden opgenomen in het tweede en derde deel met de nodige financiële documenten in de bijlagen. Vooraleer u de lectuur van dit jaarverslag aanvat, wens ik alle collega’s te danken voor hun bijdrage. Deze getuigen van hun inzet voor Resonant.

Mariet Calsius, coördinator 25 maart 2015


3

1. INHOUDELIJKE WERKINGSRESULTATEN 2014 SD 1: HET ONTWIKKELEN EN DELEN VAN EXPERTISE Resonant heeft in samenwerking met het erfgoedveld en haar erfgoedgemeenschappen relevante expertise ontwikkeld, gedeeld en ter beschikking gesteld. Deze expertise komt tegemoet aan de acute noden en behoeften binnen het werkveld. OD 1.1: Immaterieel erfgoed Tegen 2016 heeft Resonant relevante expertise ontwikkeld en verspreid rond immaterieel erfgoed. Dit heeft Resonant gedaan via uitwisseling en samenwerking. Daarbij heeft Resonant samengewerkt met relevante steunpunten uit de professionele sector en uit de amateurkunsten. Indien Resonant in zijn werking inzet op methodieken voor het borgen hiervan, heeft Resonant de cultureel-erfgoedgemeenschappen toegeleid naar de databank en de website voor het immaterieel erfgoed in Vlaanderen, ontwikkeld door de Vlaamse Gemeenschap. Resonant heeft haar cultureel-erfgoedgemeenschappen begeleid bij het invullen van de databank. Resonant heeft tevens de kennis en expertise over immaterieel erfgoed uitgewisseld met anderen via de databank en via de website. Muziek en haar uitvoeringspraktijk(en) vormen immateriële cultuur bij uitstek. Resonant begeleidt acties en initiatieven om zijn erfgoedgemeenschap(pen) op vlak van niet-tastbaar erfgoed te sensibiliseren en te ondersteunen. Enerzijds legt Resonant hierbij klemtonen eigen aan het specifieke muzikale erfgoed, anderzijds participeert Resonant in het netwerkverband met andere expertisecentra in functie van het beleid inzake immaterieel cultureel erfgoed (ICE) van de Vlaamse Gemeenschap. 1. Resonant versterkte de inhoudelijke werking en expertise voor dit werkdomein met volgende acties: - Ontwikkeling van een visietekst betreffende immaterieel cultureel erfgoed en muziek. In functie hiervan volgde een van de medewerkers met een creditcontract het vak Antropologische Geschiedenis, gedoceerd door Dr. Jan Bleyen (zie verder in dit verslag). - Ondersteuning d.m.v. een intentieverklaring bij de aanvraag voor het UNESCO-dossier om de Belgische beiaardcultuur te nomineren voor het ‘Register van best practises’ (artikel 18 van de Conventie). - In 2013 werd een verkennend project rond herinneringscultuur opgestart onder de naam Muzikale straatnamen. Het project spitst zich toe op het toekennen van straatnamen aan componisten en muzikanten en kan gelden als een participatieve vorm van documentatie van een immateriële commemoratieve muzikaal-erfgoedpraktijk. In 2014 werden een weblog (muzikalestraatnamen.wordpress.com) en een Facebookpagina opgezet. - In 2014 werd een aanzet gegeven om de hafabracultuur op te nemen op het ICE-platform. Ter voorbereiding las Resonant zich in in de materie om een beter beeld te krijgen van de immateriële aspecten van deze traditie. Op basis hiervan werd een brainstorm georganiseerd waarin diverse organisaties en sectoren uit de hafabra waren vertegenwoordigd. Het betrof zowel de hafabrasector (Vlamo en individuele beoefenaars) als erfgoedactoren (intermediaire en collectiebeherende instellingen) en belendende domeinen zoals de provincies (betrokkenheid via de organisatie van concoursen) en het Deeltijds Kunstonderwijs. Om de specificiteit van de professionele korpsen mee te kunnen nemen, vond ook een afstemmingsgesprek plaats met vertegenwoordigers van de Koninklijke Muziekkapellen van Defensie. De opname van de hafabracultuur in het platform wordt afgewerkt in het voorjaar van 2015. Voor het reeds doorlopen proces werd intern een toetsingsdocument opgesteld voor toekomstige begeleidingen op dit terrein door Resonant. 2. Binnen het ICE-netwerk vervulde Resonant zijn rol in 2014 als volgt: - Lidmaatschap van de expertencommissie immaterieel erfgoed. Dit is de beoordelingscommissie ingesteld door de Vlaamse Gemeenschap die twee keer per jaar de aanvragen tot opname op de Vlaamse Inventaris Immaterieel Erfgoed beoordeelt en de opvolging van de reeds opgenomen elementen bespreekt. Beide commissievergaderingen werden bijgewoond (22/05 en12/12). - Deelname aan het maandelijkse tot tweemaandelijkse ICE-trekkersoverleg.


4

-

-

Overlegmomenten op: 31/01, 06/03, 22/04, 28/04 (met workshop rond communicatie), 06/05 (met workshop rond netwerken), 16/06, 30/09, 04/11, 02/12. In het najaar nam Klaas Jaap van der Meijden dit over van Mariet Calsius. Redactionele ondersteuning bij de nieuwe ICE-folder en bijdragen voor ICE-kalender. Resonant informeert zijn erfgoedgemeenschap(pen) via de nieuwsbrief over initiatieven die de organisatie zelf neemt op vlak van immaterieel erfgoed en die door de partners van het ICE-platform worden ondernomen. Deelname aan studiedagen m.b.t. immaterieel erfgoed, bijkomende overlegmomenten en conferenties (zie verder in dit verslag). Met Het Firmament vormt Resonant de tandem voor het ICE-domein 2 (podiumkunsten en muziek). In functie hiervan organiseerden beide organisaties met Tapis Plein een interne brainstorm voor alle medewerkers (21/02) over ICE en niet-tastbaar erfgoed.

3. Concrete dossiers die voortvloeiden uit het netwerkverband: - Begeleiding van het aanvraagdossier tot opname op de inventaris door American Overseas Memorial Day Association (AOMDA) i.s.m. het Stadsarchief Waregem en LECA. Deze erfgoedgemeenschap vroeg dit aan omdat bij de jaarlijkse herdenkingsceremonie sinds de eerste herdenking de Amerikaanse nationale hymne wordt gezongen door de schoolkinderen van de gemeenten waar de begraafplaatsen gevestigd zijn. Aanvankelijk gebeurde dit op de Amerikaanse begraafplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog. Deze traditie werd ook overgenomen voor de begraafplaatsen die na de Tweede Wereldoorlog werden ingericht. - Begeleiding van Kantuta, centrum voor Boliviaanse cultuur en folklore uit Halle i.s.m. AIF+ (Actieve Interculturele Federatie), Erfgoedcel PZ (Pajottenland –Zennevalei) en Het Firmament. Deze vrijwilligersorganisatie stelde naar aanleiding van het 15-jarig bestaan vast dat het steeds moeilijker wordt om de traditie van de Boliviaanse dansen met muziekbegeleiding op charango en panfluit op het Europese vasteland over te dragen op een nieuwe generatie. Een kennismaking vond plaats op 6 oktober 2014. Een tweede vergadering moest omwille van omstandigheden worden uitgesteld. (De vervangende vergadering vond plaats op 24 februari 2015.)

OD 1.2: CEST-standaarden, registratiemethodes, handleidingen en expertisedossiers. Tegen 2016 heeft Resonant kennis ontwikkeld en/of gebundeld rond CEST-standaarden en registratiemethodes voor muzikaal erfgoed, evenals generieke handleidingen ontwikkeld rond erfgoedzorg/archiefzorg voor personen, organisaties en erfgoedwerkers, en een expertisedossier rond omgaan met schenkingen opgesteld. Resonant heeft voor duidelijkheid en afstemming gezorgd rond registratiemogelijkheden en registratiestandaarden voor doorverwijzende instanties, zoals de lokale cultureel-erfgoedcellen of de provinciale consulenten. Resonant werkt aan specifieke dossiers en instrumenten die ter beschikking worden gesteld van de erfgoed- en muzieksector. Dergelijke instrumenten variëren van algemene aanbevelingen tot zeer concrete cases als een antwoord op een geformuleerde problematiek. Waar muzikanten en muziekorganisaties veeleer nood hebben aan concrete hulpinstrumenten, ervaart het klassieke erfgoedveld moeilijkheden door gebrek aan muziekkennis en/of door de specificiteit van het muzikaal erfgoed. Aftoetsing met andere expertisecentra en collectiebeherende instellingen is hierbij steeds wenselijk. Hieronder wordt beschreven aan welke dossiers/instrumenten in 2014 werd gewerkt. Expertisedossier ontsluitingstools Het Expertisedossier ontsluitingstools werd in 2012 opgestart met als doel een overzicht te bieden van diverse databanken die voorhanden zijn om het muzikaal erfgoed te ontsluiten, zowel internationaal als nationaal en al dan niet ontwikkeld vanuit onderzoeksstandpunt of door de erfgoed- of muzieksector. Een bijkomend onderzoeksluik werd in 2013 aan dit dossier gekoppeld (zie jaarverslag 2013). Dit onderdeel werd in 2014 voortgezet door Paul Maesschalck, stagiair vanuit de graduaatsopleiding Bibliotheekwezen en documentaire informatiekunde (CVO De Nobel, Leuven), en Heidi Moyson, stafmedewerker. Alle deelresultaten van het onderzoek werden samengebracht in een intern verslag. Hiermee is het expertisedossier over ontsluitingstools afgewerkt. De stagiair zelf kon op basis van zijn stage bij Resonant een eindwerk hierover indienen.


5

Expertisedossier metadata geluidsdragers Het expertisedossier voor geluidsdragers werd verfijnd naar het ontwikkelen van een metadataprofiel voor geluidsdragers. Na een onderzoek van de als standaard geldende metadataschema’s voor deze materie en van de metadataschema’s van belangrijke instellingen in het bezit van een collectie geluidsdragers, werd een dataprofiel ontwikkeld dat voornamelijk steunt op de IASA Cataloguing Rules. Het opzet van dit dataprofiel is om niet alleen de inhoud te beschrijven van de geluidsdragers maar ook hun erfgoedeigenschappen (materiaal, begeleidend materiaal, opnametechniek, reproductiekenmerken, systeemvereisten, afgeleide formaten, kopieën, exemplaarinformatie). Het dossier werd in 2014 teruggekoppeld naar PACKED en zal in 2015 opgenomen worden op de website van CEST. Dossier omgaan met schenkingen Resonant besloot om bij wijze van test case voor een specifieke sector dit dossier uit te werken in overleg met Heemkunde Vlaanderen. De theoretische onderbouw werd daarom verder uitgediept. De heemkundige verenigingen krijgen vaak lokale documentatieverzamelingen en archiefbestanden overgedragen, maar leggen ook museale verzamelingen aan. Resonant besteedde in dit dossier daarom bijkomende aandacht aan SPECTRUM voor de museumsector. Verschillende procedures uit de museumsector werden vergeleken met de gangbare procedures in de bibliotheek- en archiefsector. Dit dossier wordt verdergezet in 2015 met een artikel voor Bladwijzer (een publicatie van Heemkunsde Vlaanderen) en eveneens verwerkt in de Doeboek-publicatie op de website van Resonant. Doeboek muzikaal erfgoed De Leidraad Archiefzorg voor muziekorganisaties zoals die oorspronkelijk was voorzien, werd uitgebreid naar het Doeboek muzikaal erfgoed voor (al dan niet professionele) muziekorganisaties. In april 2014 werd op basis van de ervaringen binnen het project TRACKS - Erfgoedzorg in de Kunsten (zie elders in dit verslag) en het begeleidingstraject van de hafabra een vernieuwend concept uitgedacht waarbij drie actiedomeinen (erfgoed toegankelijk maken, duurzaam bewaren en gebruiken) gekoppeld worden aan drie niveaus (basis, wenselijk, optimaal). De impact hiervan was groot en daarom werd geopteerd om hier gefaseerd aan te werken. In functie van het erfgoedzorgtraject voor de doelgroep van de harmonieën, fanfares en brassbands (zie elders in dit verslag) werd het voorjaar geschreven aan de gekozen thema’s: je erfgoed in kaart brengen en je erfgoed duurzaam bewaren (met tips rond preservering en overdracht). Eveneens werden een aantal inleidende teksten geschreven. In juni kon het eerste deel van het Doeboek worden voorgesteld via de nieuwsbrief en de website. Het bericht werd in de communicatiekanalen van diverse organisaties overgenomen, zowel in de muziek- als de erfgoedsector (o.a. Faro, De Vlaamse Erfgoedbibliotheek, Muziekcentrum Vlaanderen, Matrix, Heemkunde Vlaanderen, VVBAD, Vlamo, Forum voor Amateurkunsten, Informatie Professional, diverse erfgoedcellen). De publicatie wordt als pdf-download (gratis) ter beschikking gesteld en zal de komende jaren uitgebreid worden met nieuwe inhoudelijke thema’s en praktijkvoorbeelden. SIP-creator Resonant testte de SIP-creator als tool op digitaal muzikaal erfgoed. De SIP-creator kwam in 2013 tot stand vanuit de samenwerking van twee ontwikkelingsgerichte cultureel-erfgoedprojecten (Boekentoren UGent en AMVB). Voorbereidend werd de documentatie over de software doorgenomen en werd, in samenwerking met componisten, een groep digitale muziekbestanden (diverse bestandsformaten, ook minder gebruikelijke, afkomstig van compositiesoftware en audiovisuele software) verzameld. In een beschermde omgeving werd de SIP-creator op deze bestandsformaten getest. De procedure en testresultaten zijn beschreven in een intern eindverslag. Als eindconclusie mag gesteld worden dat SIP-creator geen problemen ondervindt bij het verwerken tot en opslaan van deze bestandsformaten in een bag. SIP-creator biedt in theorie mogelijkheden voor de transfer en opslag van digitale muziekgerelateerde bestanden. Of deze ook in de praktijk kunnen worden aangewend, is afhankelijk van de verdere ontwikkeling en het onderhoud van de software door haar eigenaar. Art & Architecture Thesaurus (AAT) Voorbereidend op deze actie werden AAT-Ned en haar oorspronkelijke Engelstalige versie geanalyseerd op muziektermen die betrekking hebben op de types bladmuziek, zowel in hun hiërarchische als in hun associatieve relaties. Op basis hiervan werd een eerste lijst opgesteld van ontbrekende termen. Deze werden aangevuld met (herwerkte) definities. Resonant nam contact op met het Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis (RKD) om een beter zicht te krijgen op de procedure om termen in de officiële AAT-Ned opgenomen te krijgen, en hun eventuele technische gevolgen. Het intern uitgewerkte voorstel voor nieuwe termen werd voorgelegd aan een redactiegroep bestaande uit muziekkenners uit Vlaanderen en Nederland.


6

OD 1.3: Erfgoedzorg voor volksmuziek, jazz en populaire muziek Resonant heeft tegen het einde van de beleidsperiode erfgoedzorg ontwikkeld en geïnitieerd binnen de sectoren van de volksmuziek (2013-2014), de jazz (2015) en de populaire muziek (2016) via korte, afgebakende trajecten die het thema erfgoedzorg en archiefzorg op de agenda gezet hebben binnen de respectievelijke muzieksectoren, en in nauwe samenwerking met belangrijke actoren uit de respectievelijke muzieksectoren. Voor deze beleidsperiode opteerde Resonant om erfgoedzorg te initiëren binnen de volksmuziek, de jazz en de populaire muziek. Hiervoor werd een bepaalde timing voorzien (zie doelstelling). Het was de bedoeling om in 2014 een volgende fase voor de volksmuziek aan te pakken en een aanzet voor de jazzsector uit te werken. Wat volksmuziek betreft zag Resonant zich genoodzaakt een aanpassing van het actieplan door te voeren. Omwille van de grote tijdsinvestering en de bijhorende acties rond TRACKS - Erfgoedzorg in de kunsten en het Doeboek muzikaal erfgoed was niet het niet haalbaar om de voorgenomen acties uit te werken of af te ronden. In december 2014 werd een verkennend artikel over volksmuziek en immaterieel cultureel erfgoed bezorgd aan de redactie van het tijdschrift Folk (Muziekmozaïek). De publicatie is voorzien voor het voorjaar 2015. Andere acties werden gedeeltelijk overgenomen in het actieplan van 2015. Wat audio-erfgoed van volksmuziek betreft zijn er ook plannen hiervoor binnen het ICE-trekkersoverleg. In het kader van de Open dag instrumentbouwers werden de ateliers van het Centrum voor Muziekinstrumentenbouw in Puurs bezocht, evenals het atelier van Arie de Keyser (doedelzak) te Nevele. De organisatie van deze dag is een tweejaarlijks initiatief van Muziekmozaïek. De aanzet voor de jazzsector bestond uit een aantal kleine acties die aansluiten bij het vooronderzoek jazzerfgoed dat in 2011 werd uitgevoerd door Matthias Heyman. Een beperkte aanzet werd gegeven m.b.t. de verdere lokalisatie van jazzarchieven en –collecties. In overleg met Matthias Heyman werd een lijst opgesteld van mogelijk te lokaliseren jazzerfgoed. De collectie van de Antwerp Jazz Club werd in kaart gebracht. Daarmee geeft Resonant ook een aanzet om het jazzerfgoed van kleinere niche-organisaties binnen de jazzsector te lokaliseren. In maart woonde Resonant het Jazz#Forum bij, een netwerken ontmoetingsdag voor de brede jazzsector in België. Deze dag wordt georganiseerd door o.a. Muziekcentrum Vlaanderen, Les Lundis D'Hortense en JazzLab Series. Resonant stelde er de conclusies rond het eindrapport jazzerfgoed (2011) voor en gaf een pitch met betrekking tot de ideeën rond een Real Book. Specifiek met betrekking tot het Real Book had Resonant een overleg met prof. dr. Walter van de Leur, verbonden aan de Universiteit en het Conservatorium van Amsterdam, die in het verleden het NL Real Book ontwikkelde. Met hem besprak Resonant de methode, kansen en valkuilen voor de samenstelling van een Belgisch/Vlaams Real Book. Verder werd intern een beperkt onderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van bladmuziek van enkele vroege jazzmusici in de diverse jazzarchieven en –collecties in Vlaanderen en Brussel, teneinde de virtuele toegankelijkheid ervan in kaart te kunnen brengen: Peter Packay (Pierre Paquet, °1904) en Gus Deloof (°1909). In het najaar vond een eerste adviesraad jazzerfgoed plaats. Daarin zetelen zowel erfgoedwerkers, als personen uit de jazz- (en ruime muziek-)sector en onderzoekers. Deze eerste adviesraad kan beschouwd worden als een startvergadering voor de uitgebreidere werking rond jazz die Resonant vanaf 2015 opneemt. Diverse thema’s, waaronder de vaststellingen rond het Real Book, werden er besproken. Toekomstige acties binnen jazzerfgoed werden op deze adviesraad in overleg overeengekomen.

OD 1.4: Doelgroep- en themagebonden erfgoedzorg Resonant heeft initiatieven en projecten ontwikkeld om het ruime scala aan actoren en privépersonen die als zodanig niet tot het erfgoedveld behoren en/of het beheren van hun muzikaal erfgoed niet als kerntaak beschouwen, te sensibiliseren en te ondersteunen in hun omgang met muzikaal erfgoed. Resonant ondernam in 2014 verschillende acties m.b.t. de hafabra (harmonies, fanfares en brassbands). Deze vormden het laatste luik in het traject dat in 2013 voor deze doelgroep werd opgestart. Binnen deze acties werd verder ingezet op het delen van expertise i.v.m. erfgoedzorg. Zo werd met het Doeboek muzikaal erfgoed een stevige aanzet gegeven voor een schriftelijke handleiding rond alle aspecten van muzikaal erfgoedzorg.


7

Relevante inhouden die aan bod kwamen op de Inspiratiedag voor hafabraverenigingen in 2013 werden hierin verwerkt. In samenwerking met de Koninklijke Fanfare Vreugdegalm uit Linter werden inhouden van deze inspiratiedag uitgetest en geëvalueerd. Resonant begeleidde dit proces. De resultaten van dit begeleidingstraject werden verwerkt in het Doeboek muzikaal erfgoed, en zullen als praktijkvoorbeeld later worden opgenomen. In het najaar werd een tweede Inspiratiedag voor hafabraverenigingen georganiseerd in zeer nauwe samenwerking met het Stadsarchief van Diest. Net zoals in 2013 kwamen diverse thema’s m.b.t. archief- en collectiezorg aan de hand van cases aan bod, gepresenteerd door de medewerkers van Resonant. Diverse sprekers werden eveneens uitgenodigd een bijdrage te leveren: Petra Vanhoutte (Stadsarchief Diest), Janna Lefevere (Erfgoedcel k.ERF), Peter François (Zuidwestbrabants Museum Halle; Koninklijke Harmonie SinteCecilia Halle) en Katrien Cloots (Koninklijke Fanfare Vreugdegalm Linter). Voor de website werd een themapagina ontwikkeld over het hafabra-erfgoed. Lezers krijgen er een adequaat inzicht in het erfgoed van deze verenigingen en de zorg hiervoor. Daarnaast verwijst de themapagina door naar literatuur over de hafabrageschiedenis, naar audiovisueel materiaal, naar relevante websites en naar de in Muziekbank Vlaanderen opgenomen archiefbeschrijvingen. Over de diverse acties van Resonant m.b.t. het hafabra-erfgoed werd gecommuniceerd in Klankbord, het tijdschrift van Vlamo, Resonants eigen nieuwsbrief en website en andere communicatiekanalen binnen de erfgoedsector. Voor Orgelkunst schreef Resonant een inleidend artikel over de zorg voor roerend en immaterieel erfgoed, toegepast op de orgelsector. Het wordt in de loop van 2015 gepubliceerd.

OD 1.5: Internationale expertise Resonant heeft gedurende de beleidsperiode gefunctioneerd in internationale netwerken met het oog op expertiseverwerving, netwerking, het opvolgen van trends en innovatie en heeft samenwerkingsverbanden gevormd daar waar relevant voor de gekozen beleidsthema’s. Resonant is al lang lid van een aantal internationale netwerken: o.a. IAML en IASA. Van beide organisaties worden werkzaamheden en good practices opgevolgd. Jaarlijks neemt Resonant deel aan het IAML-congres. In 2014 vond dit congres plaats in Antwerpen, bijgevolg was Resonant aanwezig met meerdere medewerkers. Traditiegetrouw komen heel wat instellingen van het gastland hun collecties voorstellen. Hoewel Resonant geen collectie bezit, kon de werking van het expertisecentrum toch worden voorgesteld aan de hand van de reeds genomen en toekomstige acties voor het jazzerfgoed: Jazz heritage in Flanders and Brussels. Some opportunities and challenges (Heidi Moyson en Matthias Heyman, onderzoeker UA). De Nederlands Vereniging van Muziekbibliotheken, Muziekarchieven en Muziekdocumentatiecentra onthaalde deze bijdrage positief en 1 wijdde een artikel eraan in zijn nieuwsbrief. Resonant berichtte eveneens over de IAML met aankondigingen voor het congres. Het verslag dat Resonant 2 nadien opstelde voor de eigen nieuwsbrief werd overgenomen door de IAML zelf. De deelname aan een internationaal congres met het voltallige team van de inhoudelijke medewerkers was een interessante ervaring omdat zo meer lezingen konden worden bijgewoond. Over het algemeen mogen we besluiten dat de Vlaamse instellingen een internationale vergelijking best kunnen doorstaan. In de schoot van IAML werkt de Workgroup Access to Music Archives (AMA) aan een specifiek project rond het ontsluiten van documenten op bestandsniveau: RISM-C directory. De bedoeling van ‘RISM-C directory’ is een directory te creëren met informatie over bewaarplaatsen van muzikaal erfgoed waarbij de aanwezige bestanden ook zijn opgenomen. Daarvoor worden de nationale partners van AMA, RISM en IAML aangesproken. De looptijd van dit project is voorzien van de zomer 2014 tot de zomer 2017. Resonant heeft in 2014 een aanzet gedaan om de gegevens van bewaarplaatsen die over ontsloten muzikaal erfgoed beschikken reeds te updaten en een eerste tabel werd reeds aangemaakt.

1 2

https://nvmb.files.wordpress.com/2014/02/nb_2014_3_oktober.pdf http://www.iaml.info/en/node/1186


8

Voor Resonant volgt Klaas Jaap van der Meijden als lid enige tijd de werkzaamheden van de AMA op. Sinds juli 2014 is hij secretaris van de werkgroep. Op 21 oktober 2014 bracht Resonant een werkbezoek aan Beeld en Geluid in Hilversum, een van de grootste audiovisuele archieven van Europa. Resonant werd bij Beeld en Geluid ontvangen door Gijs Kimenai, collectiespecialist. De voormiddag stond in het teken van een kennismaking met Beeld en Geluid als instelling. Enerzijds bracht Beeld en Geluid een toelichting van de werking in het algemeen, anderzijds spitste de gastheer ook toe op de collecties met muzikaal erfgoed. Daarnaast kon Resonant ook van gedachten wisselen met een medewerker van de Nederlandse muziekencyclopedie. Aansluitend hierbij kreeg Resonant ook een voorstelling van Europeana Sounds waarvan Beeld en Geluid een van de voortrekkers is. In de namiddag werd een bezoek gebracht aan de depots en aan de Experience (de publiekswerking van het archief). Resonant berichte over het 3 bezoek in de nieuwsbrief van december en bezorgde Beeld en Geluid eveneens een verslag. Op uitnodiging van FARO kon Resonant een uitwisseling bijwonen van CULKAS (Cultural Kaleidoscope), een Europees samenwerkingsproject rond interculturele en intergenerationele overdracht van cultureel erfgoed. Resonant, naast onder meer Het Firmament en k.ERF, werd uitgenodigd om deel te nemen aan de laatste bijeenkomst rond het thema muziek (25-29 juni in Kopenhagen). Een van de Resonantmedewerkers vergezelde de Belgische delegatie naar Kopenhagen. Op het programma stonden ruim tien presentaties en workshops. Daarin belichtten de deelnemende organisaties telkens een aspect van de muziek en het muzikaal erfgoed van hun thuisland. Eveneens lichtten ze toe hoe de overdracht van dit erfgoed binnen de eigen werking vorm krijgt. Op die manier kreeg intergenerationele overdracht ook vanuit methodologische invalshoek de nodige aandacht. Het was een interessante ervaring voor Resonant omwille van het interculturele aspect. Inhoudelijk was er echter een vrij grote discrepantie tussen de deelnemers aangezien de Vlaamse delegatie als enige bestond uit professionele erfgoedwerkers. De delegaties van de andere landen waren veeleer actief op het sociaal4 culturele vlak. Resonant bracht hierover ook een verslag via de website.

SD 2: HET VERLENEN VAN DIENSTEN EN EXPERTISE AAN PERSONEN EN INSTELLINGEN Resonant heeft haar positie als expertisecentrum voor muzikaal erfgoed versterkt door het verlenen van expertise en diensten op maat aan personen en organisaties. OD 2.1: Vraagbaak en herbestemming Resonant heeft zich geëngageerd tot het beantwoorden van externe binnenkomende vragen en het uitvoeren van herbestemmingen op vraag (inclusief het maken van een noodinventaris indien nodig). De vraagbaak van Resonant is al lange tijd een belangrijk instrument voor eerstelijnszorg en bijgevolg een onderdeel van de reguliere werking. Het antwoord op de vraagbaak kan soms leiden tot procesbegeleiding in de vorm van een herbestemmingsdossier of een advies op maat. Resonant ontving in 2014 meer dan 70 vragen van uiteenlopende aard, zowel van privépersonen als van professionele organisaties. Resonant verwees daarbij regelmatig door naar een expert, belanghebbende of een onderzoeker betreffende het domein van de vraag. Volgende vragen rond herbestemmingen werden begeleid: - advies mogelijke herbestemming partituur van een kameropera van Paul Beelaerts, privépersoon; - advies herbestemming archief Feniksorkest, vereniging; - advies herbestemming collectie audiobanden, privépersoon; - advies erfgoedzorg en herbestemming archief, organisatie; - advies herbestemming collectie muziektheater, privépersoon; - advies herbestemming archief koor Kantilene, vereniging.

3 4

http://www.muzikaalerfgoed.be/nieuws/10-12-2014/opbezoekbijomewillemenadvisserbeeldengeluid http://www.muzikaalerfgoed.be/nieuws/22-09-2014/resonantkopenhagen


9

Onderstaande opsomming beschrijft een aantal vragen waarbij een uitgebreidere begeleiding nodig was/is. De twee laatste dossiers lopen door in 2015. Bibliotheekcollectie Stedelijke Muziekacademie Brugge De vraag betrof in eerste instantie de mogelijke digitalisering en ontsluiting van de oude partituren in Adlib en een ontsluiting van de rest van de collectie via provinciale catalogus Cabrio/Winob. Omdat Resonant wist dat er een erfgoedcollectie aanwezig was, werd een bezoek gebracht. De collectie bevat een aantal oude drukken en (ingebonden) manuscripten met bladmuziek (Joseph Ryelandt, Alfons Wybo, Leo Van Gheluwe, Karel Mestdagh, Hendrik Sabbe, Visart de Bocarmé Amedé, Hendrik Waelput, L. Bérwolf, Robert Guillemyn, afschriften van werken van Benoit). Tijdens het gesprek kwamen meerdere kwesties aan bod dan de eerste vraag deed uitschijnen. Resonant stelde een uitgebreid rapport met aanbevelingen (omtrent catalografie, collectiebeheer, digitalisering) op. Naderhand bleek dat men in dit dossier nog geen voortgang heeft kunnen maken omwille van interne reorganisatie. Schetsboek van Max Ritter von Weinzierl (1841-1898) Resonant werd gecontacteerd voor informatie en identificatie rond een schetsboek uit 1891 met schetsen, liedteksten en composities van de Oostenrijkse componist Max Ritter van Weinzierl en Franz Lehár. Resonant kon na onderzoek enkele schetsen en composities uit dit waardevolle handschrift identificeren. Het schetsboek is in privébezit. Bandencollectie Denijs Dille Resonant werd gecontacteerd voor advies betreffende de herbestemming van een grote collectie audiobanden uit het nalatenschap van Denijs Dille (1904-2005, Béla Bartókkenner). Het betreft 323 banden die als muziekcollectie zijn opgebouwd uit kopieën van commercieel uitgebrachte opnames en radio-uitzendingen. Een vrijwilliger (Stefanie Beghein) stelde een noodinventaris op. Op basis hiervan kon navraag worden gedaan bij o.a. de VRT. Hierbij bleek dat de inhoud van de banden geen origineel materiaal bevat. Resonant heeft de opschriften en begeleidende papieren van de banden verzameld en een dossier samengesteld. De fysieke collectie zelf wordt vernietigd. LECA/k.ERF Erfgoedcel k.ERF werkte i.s.m. LECA een project rond het immaterieel erfgoed van de bedelzangtradities uit. Dit project kende vele luiken (een aparte website, educatief materiaal, opname in databank ICE, ...). Een van de resultaten is de brochure Wie zingt, die krijgt, een inspiratiegids over bedelzangtradities. Resonant werd gevraagd om een handleiding te schrijven voor iedereen die wil starten met een project rond lokale liedcultuur. De handleiding bespreekt de planning en voorbereiding van een project, het maken en verwerken van digitale opnames en de zorg voor de documenten en de digitale bestanden. Een lijst met nuttige contacten en bronnen besluit de handleiding. De brochure is gratis te downloaden via de sites van LECA en van zing-ze (de site van k.ERF voor dit project) en wordt ook gratis verspreid door k.ERF. Vraag FARO-stagiair FARO-stagiair Juan Montoya verdiepte zich in de vormen van muzikaal erfgoed die de publieke ruimte nodig hebben om tot uiting te komen. In een internationaal vergelijkend perspectief zocht hij naar gelijkenissen en eigenheden van de beiaardcultuur en de hafabra-cultuur in Vlaanderen met de champetacultuur uit zijn thuisland Colombia. Resonant adviseerde de stagiair in een gesprek en via mailverkeer hieromtrent. Dit werd verwerkt in het artikel dat de stagiair schreef voor het FARO-tijdschrift. Collectie Juul Anthonissen Resonant werd in het najaar van 2014 gecontacteerd door Peter Anthonissen, zoon van de in 2008 overleden Juul Anthonissen (jazzrecensent, concertorganisator en notoir collectioneur). Aanleiding voor dit contact was de vraag naar advies en ondersteuning bij de ontsluiting en valorisatie van de collectie. In overleg met de andere betrokken partners, de stad Herentals, Erfgoedcel Kempens Karakter en de Provincie Antwerpen, zal een traject uitgewerkt worden in 2015. Collegium Vocale Collegium Vocale bestaat in 2020 50 jaar. Ter voorbereiding van dit jubileum besloot het ensemble het initiatief om bijkomende stappen te nemen in de zorg voor hun archief en collectie. Zij contacteerden Resonant voor advies. In overleg met het Collegium Vocale werd een traject uitgestippeld dat in het najaar van 2014 en


10

voorjaar 2015 wordt uitgewerkt door een stagiair. De opgedane kennis die uit dit traject voortvloeit wordt als praktijkvoorbeeld opgenomen bij het Doeboek muzikaal erfgoed. OD 2.2: Begeleiding en diensten op vraag/maat Resonant heeft op (een selectie van) vragen tot begeleiding/ondersteuning/expertisedeling in een antwoord op maat voorzien. Deze antwoorden op maat houden een langer traject in (inhoudelijk advies, deelname aan stuurgroepen). Resonant heeft deze dienstverlening aangeboden aan organisaties, samenwerkingsverbanden, provinciale of lokale actoren, onderzoeksgemeenschappen en erfgoedgemeenschappen. Het ging daarbij om vragen over behoud en beheer, en ontsluiting en valorisatie enerzijds, en over immaterieel erfgoed anderzijds, daar waar specifieke muzikale expertise vereist was. Deze doelstelling vloeit voort uit de vraagbaak en/of uit dienstverlening die Resonant proactief aanbiedt aan organisaties, samenwerkingsverbanden, provinciale en lokale actoren en erfgoedgemeenschappen. Het betreft vragen over ontsluiting, behoud en beheer, valorisatie. De omvang of de doelstelling van een vraag/dossier bepaalt de manier waarop Resonant dit opvolgt en uitwerkt gedurende het lopende werkjaar. Dit kan bestaan uit een één-op-één-begeleiding van de vraagsteller of een uitgebreider samenwerkingsverband met verschillende partners. Dit laatste resulteert meestal in de deelname aan een stuurgroep of adviesraad. 1. Resonant maakt deel uit van de stuurgroep/adviesraad. De inbreng is steeds actief en het dossier wordt nauwgezet opgevolgd.  Het Firmament: Resonant is lid van de stuurgroep rond erfgoedzorg en in kaart brengen van podiumkunstenerfgoed. De jarenlange ervaring op het vlak van lokalisatie en registratie van Resonant is meteen de belangrijkste inbreng. De stuurgroep kwam in 2014 twee keer samen (12/07 en 12/12), telkens rond het thema “Het in kaart brengen van het erfgoed van de podiumkunsten in Vlaanderen”. Er werd grondig nagedacht over het in kaart brengen (wat is reeds gebeurd, waar zijn lacunes, wat zijn prioritaire actieterreinen) en de toegankelijkheid en doorzoekbaarheid van gegevens (trefwoorden, thesaurus). De jarenlange ervaring op het vlak van lokalisatie en registratie van Resonant is hier meteen de belangrijkste inbreng geweest.  IWT/SBO-project: New Perspectives on Polyphony: Alamire’s musical legacy revealed through high-technology research tools is een project van de Alamire Foundation/KU Leuven. Het project wil via onderzoek, ontsluiting en valorisatie de bekendheid, visibiliteit en digitale toegankelijkheid van de Frans-Vlaamse polyfonie vergroten. Centraal hierbij staat het handschriftencorpus uit het atelier van Petrus Alamire (15001535). Resonant maakt deel uit van de stuurgroep die het valorisatieplan uitwerkt en het traject coördineert. De stuurgroep kwam één keer samen.  De Collectie Ghysels, een verzameling van mechanische muziekinstrumenten, werd aangekocht door de Vlaamse Gemeenschap. Resonant maakt deel uit van het begeleidingscomité dat waakt over de goede bewaring van de collectie, de uitwerking en begeleiding van een plan voor onderhoud en restauratie van de collectiestukken en het uitwerken en begeleiden van een plan tot ontsluiting. Het comité kwam zoals gebruikelijk twee keer per jaar samen. Resonant communiceerde in zijn nieuwsbrief over de bezoekmogelijkheden aan de collectie (de geleide bezoeken Zaterdagklanken). In subcomité werd eveneens de mogelijkheid nagegaan van het uitschrijven van een onderzoeksproject als vooronderzoek op een restauratiedossier van een van de belangrijkste instrumenten.  Matrix deed een aanvraag tot subsidiëring bij de Stad Leuven voor een tijdelijk erfgoedproject voor de ontsluiting van het archief van 15 jaar Transitfestival. De projectaanvraag werd positief beoordeeld en kon van start gaan. Het project werd opgevolgd door de medewerkers van Resonant. Waar nodig werd advies verleend.


11

Deze actie werd eveneens aangegrepen om een praktijkvoorbeeld voor TRACKS Erfgoedzorg in de kunsten (zie elders in dit verslag) uit te werken in samenwerking met PACKED. Hierin werd ingezoomd op de auteursrechtenproblematiek. PACKED en Resonant adviseerden MATRIX in het klaren van de verschillende rechten die berusten op het materiaal dat digitaal ter beschikking wordt gesteld.  Resonant participeerde als begeleider van het Damiaancentrum in het Boekensteunproject rond het Hawaiiaans Muziekhandschrift dat in 2013 herontdekt werd in de bestanden van het centrum. Resonant droeg bij via het aanleveren van informatie over het handschrift, nadat een eerste identificatieonderzoek was uitgevoerd. Resonant was aanwezig bij de persvoorstelling van het project in april en droeg nadien bij aan de verdere communicatie. Na afloop van de fundraising was Resonant betrokken bij de voorbereiding van het concert dat aangeboden wordt aan de donateurs van het restauratieproject. Als erfgoedpartner verleende Resonant advies in verband met de restauratie (o.m. bij een bezoek aan de restaurateur) en de digitalisering van het handschrift. Met prof. Dr. David Burn van KU Leuven werd overlegd over de mogelijkheden van onderzoek inzake dit uitzonderlijk handschrift. 2. Resonant biedt procesbegeleiding na een specifieke vraag of zet een begeleidingstraject voort na een eerder samenwerkingsverband (zie ook vraagbaak). Of een dergelijk traject een groter dossier wordt, is op voorhand moeilijk in de schatten. Bij acute dossiers kan het wenselijk zijn de jaarplanning te herzien.  Casus Lemmensinstituut: na wat een dringende vraag leek te zijn voor de instelling bracht Resonant advies uit. Als schoolbibliotheek werd men geconfronteerd met erfgoed en wist niet hoe hiermee om te gaan. Resonant suggereerde een traject voor opvolging en begeleiding van erfgoedzorg en collectiebeheer. Door onverwachte omstandigheden en nadien door interne reorganisatie bij het Lemmensinstituut ging men niet in op het voorstel.  Koor en Stem vroeg in 2013 ondersteuning en advies inzake de upgrading van de online bibliotheekcatalogus en de bijhorende software. I.s.m. PACKED bekeek Resonant hun vraag en belegde een vergadering met K&S. De implementatie van de nieuwe software (KOHA) zou een interessante casus vormen aangezien die nog niet zo verspreid is in Vlaanderen en wel een aantal mogelijkheden lijkt te bieden voor een muziekbibliotheek. De plannen van K&S verdwenen intussen naar het achterplan.  Vormingstraject Archiefzorg voor Kunstinstellingen in Brussel was een samenwerkingsverband van de VGC en het AMVB. Resonant verleende met andere expertisecentra zijn medewerking voor specifieke problemen. Binnen dit traject vonden in 2014 nog twee groepssessies plaats (januari en maart). Beide werden door een medewerker van Resonant bijgewoond. De erfgoedpartners brachten eveneens werkbezoeken aan de deelnemende kunstenorganisaties om de specifieke problemen binnen de eigen archief- en collectiezorg te kunnen bespreken. Resonant was van de partij tijdens een bezoek aan Muziekpublique, dat als enige muziekorganisatie deelnam aan dit traject. Het hele traject (2013-2014) werd ten slotte in aanwezigheid van alle erfgoedpartners geëvalueerd.  In het kader van TRACKS (zie verder in dit verslag) worden pilootprojecten uitgewerkt als praktijkvoorbeelden. Pilootprojecten gerelateerd aan muzikaal erfgoed worden door Resonant mee begeleid en opgevolgd. Hierbij sluit het reeds eerder beschreven erfgoedproject van MATRIX en 15 jaar TRANSIT (Festival van Vlaanderen – Vlaams-Brabant) aan. Tijdens het TRANSIT-festival verzorgde Resonant op 25 oktober een permanentiedienst met de medewerkers van TRACKS. Verkennende gesprekken werden ook gehouden met Jeugd en Muziek Vlaanderen om eventueel een digitale beeldbank op te starten. Resonant was steeds aanwezig bij de vergaderingen die door TRACKS werden gecoördineerd.


12

SD 3: MAKELAARSFUNCTIE Via informatie-uitwisseling heeft Resonant beeldvorming en performante netwerken gestimuleerd, geïnspireerd en geïnitieerd. OD 3.1: Netwerking en overleg Resonant heeft samenwerking en interactie gestimuleerd in functie van synergie, complementariteit en transparantie. De erfgoedgemeenschap(pen) van Resonant is(zijn) zeer heterogeen en divers. Resonant tracht deze te vertegenwoordigen via een gerichte aanwezigheid in functie van zeer specifieke doelstellingen en met een ‘ruime’ aanwezigheidspolitiek op belangrijke evenementen en sectormomenten. Hierin kunnen verschillende categorieën van algemeen naar bijzonder worden onderscheiden. 1. Aanwezigheden in functie van vertegenwoordiging en pr                       

Boekvoorstelling Music and the City (UA): 13/02 Jazz#Forum (met presentatie): 11/03 AV VVBAD: 17/03 Catalografie collectie Soulwax door hogeschool PXL Hasselt: 25/03 Boekvoorstelling Hendrik van Veldeke, Alden Biesen: 29/03 Cultuurforum: 23/04 Cultuurdebat Forum voor Amateurkunsten: 25/04 CRKC: persvoorstelling Atlas van het kerkelijk erfgoed: 05/05 Uitreiking van UNESCO-charter- Memory of the World (Universiteitsarchieven KU en Mondaneum): 08/05 Opening Studiezaal ‘Jan Roegiers’, Universiteitsarchief: 13/05 Muziekoverleg: 22/06 AV Sociare: 03/06 Muziekcentrum: persconferentie Belgische componisten in Wales tijdens W.O. I: 04/06 30 jaar ADVN, 26/09 Het Groot Onderhoud: 14/10 Remembering Juul, herdenkingsconcert Juul Anthonissen en persconferentie: 24/10 Opening Samhain Musica: 21/10 Opening Béla Bartóksymposium: 6/11 Bezoek Centrum voor Muziekinstrumentenbouw Puurs: 15/11 Bezoek atelier Arie de Keyser, Nevele: 16/11 Virtuoos Vlaanderen: naar een Living-human-Treasures-programma in Vlaanderen, FARO, Tapis Plein, Etwie, Het Firmament, Erfgoedcel Brussel, Circuscentrum, Provincie West-Vlaanderen: 21/11 Staten Generaal van de Klassieke Muziek (met presentatie): 16/12 Vier cultuurministers op een rij: debat n.a.v. de oprichting van Folio, magazines met cultuur, 19/12

2. Structurele vertegenwoordiging binnen collegagroepen of stuurgroepen Algemene vergadering van Kunstensteunpunt: Muziekcentrum Vlaanderen fusioneerde met de andere kunstensteunpunten VTi en BAM. Als voormalig lid van het Muziekcentrum Vlaanderen is de coördinator lid van de AV. 10/02, 24/06 en 9/12 Algemene Vergadering Muziekcentrum: 18/03 en 25/11 Collegagroep van landelijke expertisecentra en organisaties voor volkscultuur (LEOV): dit overleg komt twee keer per jaar samen op aansturen van FARO. Dit overleg wordt gevormd door de negen expertisecentra en de twee organisaties voor volkscultuur. De leden behandelen enerzijds beleidsproblematieken waarbij een standpunt van deze collegagroep belangrijk kan zijn, anderzijds staat de agenda open voor zeer gerichte praktische informele vragen vanwege collega-coördinatoren. 07/02, 22/04 en 13/11


13

Cultureel-Erfgoedoverleg: het CEO is een open overlegstructuur van cultureel-erfgoedorganisaties en heeft de ambitie om onafhankelijk van het steunpunt voor cultureel erfgoed (FARO) en het steunpunt voor lokaal cultuurbeleid, een overkoepelende en belangenverdedigende rol te spelen binnen de cultureel-erfgoedsector en ten aanzien van de verschillende overheden. Het overleg komt om de 2 à 3 maanden samen. Naargelang noden en behoeften worden bijkomende werkgroepen samengesteld of workshops georganiseerd om bepaalde thema’s verder uit te werken. De partners zijn vrij om in te gaan op deze voorstellen. 6/03, 12/05, 02/10, 12/11 Deelraad erfgoed, stad Leuven: dit is een van de adviesraden cultuur van de stad Leuven. Zij werkt rond erfgoed, cultureel erfgoed en erfgoedbeleid. De raad komt een zestal keer per jaar samen. Resonant maakt deel uit van de raad als een in Leuven gevestigde professionele erfgoedorganisatie. De deelraad erfgoed is de enige deelraad waarin professionele en vrijwillige spelers samen rond de tafel zitten. 05/02, 02/04, 22/05, 24/09, 20/11 Europeana Vlaanderen Overlegplatform: Het Europeana Vlaanderen Overlegplatform wil informatie over Europeana verspreiden bij mogelijke belanghebbenden, informatie en adviezen terugkoppelen naar Europeana en de relevante projecten waar Vlaamse partners in betrokken zijn onderling afstemmen. Hiervoor worden jaarlijks een drietal overlegmomenten georganiseerd. Resonant volgt dit platform op om op de hoogte te blijven van de initiatieven die vanuit Vlaanderen worden genomen om bij te dragen aan het Europeanaproject en om op te volgen op welke manieren het muzikaal erfgoed hierin een plaats zou kunnen krijgen. 05/05 Gebruikersgroep cultureel erfgoed en auteursrecht van FARO: Resonant neemt deel aan de vergaderingen die hoofdzakelijk bestaan uit informatieverstrekking over de ontwikkelingen van de wetgeving op vlak van auteursrecht. 21/01, 19/05, 17/11 Overlegplatform voor erfgoedbibliotheken: dit is een initiatief van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek i.s.m. de VVBAD. Via een jaarlijkse bijeenkomst wil de erfgoedbibliotheek voeling houden met haar cultureelerfgoedgemeenschap en inspelen op de noden van de bewaarbibliotheken in Vlaanderen. Resonant volgt dit overleg op om zijn expertise inzake schaderegistratie, inventarisatie en valorisatie te behouden en op de hoogte te blijven van de problematieken binnen deze sector. 19/11 Platform Digitale Duurzaamheid: dit platform verenigt een brede groep belanghebbenden in de cultureelerfgoedsector die actief bijdragen aan het vinden van oplossingen voor de langetermijnbewaring en raadpleging van digitaal cultureel erfgoed. In 2014 kwam dit platform niet samen. Trekkersnetwerk ICE: zie OD 1.1 Werkgroep Access to Music Archives (AMA) Committee: zie OD 1.5 VVBAD - werkgroep privaatrechtelijke archieven: de naam van deze werkgroep maakt duidelijk tot wie deze overlegstructuur zich richt. Van de expertisecentra zijn ook een aantal medewerkers actief omdat de ondersteuning die deze organisaties bieden gedeeltelijk betrekking hebben op privaatrechtelijke archieven. Resonant nam in 2014 deel aan de focusgesprekken die FARO organiseerde in het kader van het lokale cultuurbeleid en de afstemming met de provinciaal erfgoedconsulenten. Er werd deelgenomen aan de sessies van 17/03 (ondersteuningsbeleid), 25/03 (religieus erfgoed), 24/04 (depotbeleid), 04/09 (overleg en internationale samenwerking). De vertegenwoordiging door het team gebeurt op basis van expertise en is functiegebonden. 3. Vorming Resonant biedt de medewerkers de mogelijkheid tot vorming. Voor de stafleden wordt dit grotendeels opgevangen door bijscholing, seminaries en studiedagen die gerelateerd zijn aan muzikaal erfgoed in het algemeen of aan hun functiegebonden expertise.


14

-

25/01: Studienamiddag straatnamen, Stadsarchief Leuven 27/02 en 27/03 : Grip op geld, FARO 24/04: Brainstorm en inspraakmomenten opzetten, FARO 13/05: Competentie in je organisatie, FARO 17/06 en 18/09: Masterclass ‘Prepare you metadata’, Open Cultuur Data - PACKED 25-29/06: CULKAS Kopenhagen (zie OD 1.5) 1/7: Schaderegistratie met UPLA, Vlaamse Erfgoedbibliotheek, Antwerpen 13-18/07: IAML Antwerpen (zie OD 1.5) 16/09: In klank en Beeld: participatief documenteren van immaterieel erfgoed, E-land en Tapis Plein, Mechelen 14/10: Scanning on demand, Universiteitsbibliotheek en GMS 27/10: deelname aan overlegmoment ICE-Domein 5 (Ambachten), ETWIE

Klaas Jaap van der Meijden volgde in het voorjaar via een creditcontract het vak Antropologische geschiedenis, gedoceerd door Dr. Jan Bleyen, aan KU Leuven. De bedoeling van de opleiding was een beter begrip te krijgen van antropologische concepten en hoe die gebruikt kunnen worden bij geschiedschrijving. De lesmomenten van 3 uren vonden plaats op 13, 20 en 27 februari en 6, 13, 20 en 27 maart. De medewerker legde het examen met onderscheiding af. 4. Uitwisseling van informatie via online publicatie In 2014 droeg Resonant via overleg ook bij tot uitwisseling van informatie via online publicatievormen. Het betreft soms verdere concretisering van samenwerkingsverbanden die voorheen (nog) niet op deze manier resultaat gaven.  Klankatlas, een grensoverschrijdend project van Musica (B) en Intro in situ (NL), ontwikkelt nieuwe publieksgerichte projecten waarbij geluidsbeleving, (nieuwe) muziek, muzikaal erfgoed, cultuur en regionaal toerisme met elkaar verbonden zijn. Resonant fungeert sinds 2014 hierin als een co-curator van projecten die een component rond muzikaal erfgoed bevatten. Na overleg (30/7) werden enkele voorstellen geformuleerd (muzikale straatnamen, kiosken, handschriften) die in 2015 zullen uitgewerkt worden.  TRACKS: het project Erfgoedzorg in de Kunsten (PACKED i.s.m. Het Firmament, Resonant, CVAa, Archiefbank, BAM, VTI en FAK) startte in 2013. Het project werd omgedoopt naar TRACKS: Toolbox en richtlijnen voor archief- en collectiezorg in de kunstensector. Dit is ook de benaming van de ondersteunende website. Resonant volgde dit project in 2014 zeer intensief op en zetelt met drie medewerkers in de stuurgroep en de werkgroep. Deze vergadermomenten worden intens voorbereid en gebriefd. De stuurgroep is verantwoordelijk voor de opvolging en de uitwerking van het project en kwam 5 keer samen (28/01, 16/04, 03/06, 03/09, 02/12). De werkgroep is verantwoordelijk voor de inhouden van de website. In 2014 kwam de werkgroep 5 keer samen (17/01, 05/03, 02/04, 24/04, 12/11). Naast de eigenlijke overlegmomenten correspondeert de werkgroep onderling via mail en/via google drive, aanvankelijk over de structuur en de inhoud van de toolbox, geleidelijk werd de werkgroep een redactiegroep. Daarnaast was ook extra overleg voorzien voor de studienamiddag waarop de lancering van de toolbox plaatsvond en de permanentie die werd waargenomen tijdens het TRANSIT-festival. Resonant is ook betrokken bij de uitwerking van twee pilootprojecten (zie eerder in dit verslag). Hiervoor is eveneens extra overleg wenselijk. De medewerkers van Resonant kwamen voor deze specifieke cases vier keer samen. De tijd en expertise die geïnvesteerd wordt in TRACKS is niet steeds zichtbaar in de eigen werking. De specificiteit van muzikaal erfgoed is echter zeer moeilijk onder te brengen in één generiek instrument. Resonant kon de inhoudelijke bevindingen en bijdragen voor dit project wel op een positieve manier verwerken in het Doeboek muzikaal erfgoed (meerjarig project). 5. Inhoudelijk overleg met Het Firmament De inhoudelijk samenwerking met Het Firmament werd in 2014 verdergezet. Omwille van gelijklopende problematieken en methodieken werd besloten op regelmatige basis kennis uit te wisselen en samen te werken. Dit gebeurt via geregelde overlegmomenten tussen de coördinatoren (o.m. 07/02, 04/07, 05/12). Ook


15

in het kader van ICE worden overlegmomenten voorzien (zie eerder in dit verslag). Resonant is betrokken in de stuurgroep rond erfgoedzorg en in kaart brengen van het podiumkunstenerfgoed (zie eerder in dit verslag).

OD 3.2: Externe communicatie Resonant heeft als communicatieplatform voor het muzikale erfgoed in Vlaanderen gefungeerd en heeft het muzikale erfgoed in Vlaanderen gepromoot. Resonant biedt zijn erfgoedgemeenschap een driemaandelijkse elektronische nieuwsbrief aan. Hierin bericht de organisatie over eigen projecten en resultaten, goede praktijkvoorbeelden, mededelingen over erfgoedthema’s en muzikale erfgoedcollecties, studiedagen, beleid en veldnieuwtjes. De nieuwsbrief verscheen in maart, juni, september, december. In mei en november verscheen een tussentijdse nieuwsflash. In 2014 werd circa 75% van de artikels geschreven door de medewerkers van Resonant, 20% betreft overnames uit andere nieuwsbrieven/tijdschriften uit de muziek- en erfgoedsector, 5% is door externe auteurs aangedragen. Overnames en verwijzingen door andere organisaties hebben vooral betrekking op berichten die een activiteit aankondigen of een gebruiksinstrument dat Resonant ter beschikking stelt. De website van Resonant is een uitgebreide portaalsite waar een geïnteresseerde in muzikaal erfgoed heel wat informatie vindt. Deze portaalsite is dan ook een belangrijk werkinstrument. Het basisonderhoud en het aanvullen van de informatie blijft een absolute vereiste. In 2014 werden een aantal aanpassingen aangebracht in de look and feel van de site. De site werd onder meer aangepast voor web 2.0 met share-buttons voor sociale media, e-mail en ook voor afdrukken. De evenementskalender werd aangepast zodat de bezoeker meer duiding krijgt bij de aankondigingen. Nieuwe headers die beter aansluiten bij de diversiteit van de werking van Resonant werden ontwikkeld. In 2014 werd ook de themapagina HAFABRA aangemaakt. Daarnaast werden op geregelde basis inhoudelijke aanpassingen gedaan. In 2013 ging de vernieuwde Muziekbank Vlaanderen online, maar de volledige conversie werd voltooid in 2014. De tweede conversiebeweging vond plaats in de zomer van 2014. Hierbij werden vroeger onnodig opgesplitste beschrijvingen opnieuw samengevoegd. Bovendien kon belangrijk werk worden geleverd in het beter beheer van de inhoud van de databank via trefwoorden. De conversie van de inhoud kon volledig worden afgerond. De laatste problemen inzake de databank blijven enkele technische problemen rond de beperkingen van de freeware software. De conversie van Muziekbank Vlaanderen naar Archiefbank Vlaanderen blijft een moeilijk dossier. Resonant had daartoe in 2013 een mapping tussen Muziekbank en Archiefbank gemaakt, die door Archiefbank werd goedgekeurd. Het dossier kon nog niet door de ICT-medewerker van Archiefbank worden behandeld. De communicatie met Kunstmaan kende een moeilijk parcours. Er was onduidelijkheid over de budgetraming die zij voorstelden. Bovendien kende Kunstmaan een personeelsverloop bij dit dossier; voor Muziekbank Vlaanderen heeft Resonant inmiddels al vijf opeenvolgende contactpersonen bij Kunstmaan gehad. In 2014 heeft Kunstmaan exportmodules voor Archiefbank Vlaanderen gemaakt. Die zijn door Resonant en Archiefbank (maar nog niet door hun ICT-medewerker) nagekeken en van opmerkingen voorzien. Vooraleer die opmerkingen door te sturen naar Kunstmaan, moet er een oplossing gezocht worden voor een aantal incongruenties. In 2014 heeft Resonant een folder uitgewerkt en gedrukt. Het opzet van de folder was om een korte voorstelling te bieden van wat Resonant kan betekenen bij muzikaal-erfgoedzorg. De folder richt zich tot iedereen die met muzikaal erfgoed te maken heeft. Daarbij werd speciale aandacht geschonken aan het brede muziekveld. Dat gebeurde door een zorgvuldige selectie van zeer divers beeldmateriaal en door de teksten die benadrukken dat Resonant een rol kan spelen bij muzikaal erfgoed uit alle muziekgenres en in alle vormen. Voor het beeldmateriaal kon Resonant een beroep doen op verscheidene partners uit de erfgoed- en muzieksector. De folder wordt verspreid bij persoonlijke contacten, infomomenten, inspiratiedagen en dergelijke meer. Per post werd de folder verstuurd aan intermediaire organisaties (bvb. erfgoedcellen). Naast de presentaties op de sectormomenten (IAML, Jazz#forum en Staten Generaal van de Klassieke Muziek) gaf Resonant ook een presentatie over haar werking op het overleg van de provinciale depotconsulenten op 11 februari 2014.


16

SD 4: DUURZAAMHEID EN MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE DIVERSITEIT Resonant heeft inspanningen geleverd om een beleid op vlak van duurzaamheid en maatschappelijke en culturele diversiteit binnen de eigen organisatie te concretiseren. OD 4.2: Duurzaamheid en ecologisch bewustzijn Resonant heeft in zijn werking de basisprincipes van duurzaamheid en ecologisch bewustzijn ingebouwd. Dit behelst onder meer constante aandacht voor de ecologische impact van de werking. Het behelst ook een duurzame werking, met kennisborging naast kennisdeling. In dit kader heeft Resonant er ook voor gezorgd dat de omgang met gedigitaliseerd of digital born muzikaal erfgoed op een duurzame manier verloopt. Teneinde de digitale gegevens blijvend toegankelijk te maken, heeft Resonant bij de creatie van de bestanden standaarden toegepast zowel met het oog op de archivering (duurzame opslag), de ontsluiting als de uitwisseling van digitale collecties. CEST (Cultureel Erfgoed Standaarden Toolbox) is een dynamisch instrument om praktijkgerichte ondersteuning te voorzien bij het gebruik van standaarden. Resonant heeft voor haar digitaliseringsactiviteiten CEST geraadpleegd. Resonant streeft als organisatie naar een duurzame werking. Een wisseling in het personeelsbestand bewijst al snel dat kennisborging en kennisdeling loze begrippen blijven als een organisatie geen aandacht heeft voor een goede omkadering van de personeelsleden. De adviezen en richtlijnen van het Agentschap en FARO betreffende goed bestuur vormen naast de CEST-standaarden en gekende praktijken uit de sector de basis van een goede organisatorische werking en een sterke inhoudelijke werking. Bijgevolg maakt Resonant een onderscheid tussen integrale kwaliteitszorg (IKZ) toegepast op de organisatie als vzw en op de inhoudelijke werking zelf. IKZ toegepast op Resonant als vzw biedt een kader waarin bestuurders en personeel zo optimaal mogelijk kunnen werken. Het aantreden van een nieuwe coördinator gaf de gelegenheid om een stand van zaken op te maken en een aantal aanpassingen op te volgen. In functie hiervan werden volgende acties ondernomen: -

-

voorbereiding en opvolging van de bijeenkomsten van de Algemene Vergadering en Raad van Bestuur. Resonant baseert zich op het advies en de richtlijnen die door de erfgoedsector en de overheid worden vooropgesteld. afwerking en actualisering van het huishoudelijk reglement. vernieuwen van het arbeidsreglement. personeelsadministratie en – beleid met o.m. actualisering van een aantal documenten voor het personeel, het afnemen van functioneringsgesprekken. opvolging van financiële en boekhoudkundige administratie.

Voor meer details wordt verwezen naar het hoofdstuk zakelijke gegevens. IKZ toegepast op de inhoudelijke werking biedt ruimte voor zelfstudie door het team en mogelijkheid tot onderling overleg en discussie om samen tot eenduidige standpunten te komen of ideeën uit te werken. Dit bevordert een kwaliteitsvolle inhoudelijke werking en gebeurt via het tweewekelijkse teamoverleg en inhoudelijke overlegmomenten. Resonant nam reeds in het verleden maatregelen om ecologisch verantwoord te werken: o.a. op vlak van woonwerkverkeer, aankoop van kantoormateriaal, recyclage en het scheiden van afval. In 2014 kregen de medewerkers ook een fietsvergoeding. Blijvende aandacht voor ecologisch werken is een vanzelfsprekendheid.


17

2. BELEID EN BESTUUR 2.1 ALGEMENE VERGADERING In 2014 kwam de algemene vergadering twee keer samen. De vergadering van 11/3 besprak en/of keurde goed: - het jaarverslag van 2013 en de afrekening van 2013 met kwijting van de bestuurder; - voorstelling en aanvaarding van nieuwe leden van de algemene vergadering. De vergadering van 17/11 besprak en/of keurde goed: - aanpassing van de statuten; - overzicht van stand van zaken 2014 betreffende de inhoudelijk werking; - actieplan 2015 en budget 2015. Samenstelling (Partners in erfgoed)  Mark Delaere, stichter-beheerder MATRIX, Centrum voor nieuwe muziek en gewoon hoogleraar afdeling Musicologie KU Leuven;  Bart Demuyt, directeur Alamire Foundation en AMUZ;  Kristin van den Buys, voorzitter Studiecentrum voor Vlaamse Muziek. (Collectiebeherende instellingen)  Lieve De Mecheleer, archivaris Algemeen Rijksarchief;  Lies Koopman, bibliothecaris LUCA School of Arts – campus Lemmensinstituut;  Karel Moens, conservator van Museum Vleeshuis | Klank van de Stad te Antwerpen;  Leen van Dijck, directeur Letterenhuis Antwerpen;  Roos Van Driessche, bibliothecaris Koninklijk Conservatorium Gent BGc; (Muzieksector)  Frank Agsteribbe, docent Artesis Hogeschool Antwerpen Koninklijk Conservatorium, uitvoerend musicus oude muziek en componist;  Herman Baeten, musicoloog en gewezen directeur Musica, Impulscentrum voor muziek;  Maarten Beirens, doctor in de musicologie, postdoctoraal onderzoeker KU Leuven en journalist;  Hubert Boone, wetenschappelijk medewerker Muziekinstrumentenmuseum (op rust), expert volksmuziek, auteur en uitvoerend muzikant;  Rebecca Diependaele, coördinator MATRIX;  Matthias Heyman, uitvoerend musicus, onderzoeksmedewerker UA, (gast)docent o.a. LUCA School of Arts – campus Lemmensinstituut en Jazzstudio Antwerpen;  Leon Lhoëst, docent en artistiek coördinator van de jazzafdeling School of Arts – conservatorium Gent;  Jan Matthijs, directeur Vlamo;  Luc Mishalle, artistiek directeur MET-X (aanvaard als lid op 11/03);  Carl Van Eyndhoven, hoofd onderzoek LUCA School of Arts – campus Lemmensinstituut, doctor in de Kunsten, voorzitter Koor&Stem, voorzitter Béla Bartókarchief – fonds Denijs Dille;  Marie Paule Wouters, musicologe en medewerker Muziekcentrum Vlaanderen. (Erfgoedsector)  Fons Dierickx, voorzitter Heemkunde Vlaanderen;  Martine De Reu, gewezen conservator handschriften en oude drukken Universiteitsbibliotheek Gent, decenaat Faculteit Letteren en Wijsbegeerte UGent;  Bruno Vermeeren, coördinator VVBAD.  Eva Wuyts, coördinator Vlaamse Erfgoedbibliotheek (aanvaard als lid op 11/03). (Andere)


18



Régine Trouillet, medewerker documentatiedienst Vlaamse overheid departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, privé-interesse wereldmuziek.

2.2 RAAD VAN BESTUUR De raad van bestuur vergaderde op volgende data: 23/1, 11/3, 28/5, 17/9 en 17/11. Samenstelling       

Herman Baeten, secretaris-penningmeester Maarten Beirens Rebecca Diependaele Matthias Heyman Karel Moens Leen van Dijck Carl Van Eyndhoven, voorzitter


19

3. ZAKELIJKE GEGEVENS 3.1 PERSONEEL 3.1.1 Samenstelling van het team Resonant beschikt over een stafinzet van 4,2 VTE. Vaste medewerkers zijn: Mariet Calsius, coördinator, 1 VTE Jan Grieten, stafmedewerker, 0,8 VTE Mieke Malfet, administratief medewerker, 0,2 VTE Klaas Jaap van der Meijden, stafmedewerker, 1 VTE Heidi Moyson, stafmedewerker, 1 VTE Het overleg tussen de stafmedewerkers is gestructureerd in: - een planningsoverzicht met verslaggeving van de voorbije week indien nodig; - een tweewekelijks teamoverleg met inhoudelijke items; - overlegmomenten voor het opstarten/opvolgen van specifieke acties, al dan niet met voltallige staf, eventueel met externe(n). Wekelijks is er een kort overleg tussen coördinator en administratief medewerker, indien nodig sluit deze medewerker ook aan bij het teamoverleg. De stafmedewerkers en coördinator delen sinds de herinrichting van de lokalen één kantoorruimte waardoor de interne communicatie vlot verloopt. Tijdelijke medewerkers voor Resonant waren twee jobstudenten. Ansje Vanbeselaere was in dienst van 3 juli tot 31 juli (voltijds), Lora-Elly Vannieuwenhuysen van 3 juli tot 15 augustus (3 dagen per week). Zij waren betrokken bij de tweede conversie van Muziekbank Vlaanderen. In 2014 werd de staf tijdelijk versterkt met een vrijwilliger: Jan De Schutter. Hij was verantwoordelijk voor het project commemoratieve praktijken (zie OD 1.1). Jan De Schutter werkte van 1 januari tot 30 april drie dagen per week. Van mei tot december werkte hij om de 14 dagen op woensdag. Resonant sluit steeds contracten af met de vrijwilligers en vergoedt hun vervoersonkosten. Stagiair Paul Maesschalck die in 2013 zijn stage voor de graduaatsopleiding Bibliotheekwezen en documentaire informatiekunde (CVO De Nobel, Leuven) bij Resonant startte, moest nog een aantal stage-uren in 2014 voltooien. 3.1.2 Varia Collectieve sluitingsdagen in het afgelopen jaar: o 22 december 2014 - 2 januari 2015

3.2 HUISVESTING Resonant is momenteel gehuisvest in de gebouwen van KULeuven: Parijsstraat 72b 3000 Leuven +32 16 32 99 83 [email protected] www.muzikaalerfgoed.be


INHOUD. Resonant - Jaarverslag 2014

Recommend Documents