Inhoud M. Cursusmateriaal
M
140
1. Centraal teken- en opleidingsbureau 142 2. Opleiding voor landmeetkundig ambtenaar 152 3. Opleiding voor vakkracht op de bewaring van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen 152 4. Diversen 154
1.
Centraal teken- en opleidingsbureau
Op 1 april 1939 startte het Kadaster in ’s-Gravenhage de opleiding tot tekenaar van het Kadaster. In het begin van de jaren ’70 van de 20e eeuw verhuisde men naar Apeldoorn. De opleiding heeft bestaan tot ongeveer 1982. Hieronder zijn opgenomen: 1. een verslag van de openingsplechtigheid op 1 april 1939. 2. de indrukken van een leerling op het C.T.O., de heer C. Hagen (1940), thans te Reeuwijk. 3. de bureauvoorschriften voor de cursisten van 1 januari 1958.
142
1.
143
144
2.
In 1956, nauwelijks 16 jaar oud, behaalde ik het MULO A (met wiskunde) diploma op de Johannes Calvijnschool in Gouda. Het was dat jaar door het Hoofd van de school niet toegestaan om het examen MULO-B af te leggen, omdat het jaar daarvoor alle kandidaten gezakt waren en hij een dergelijke blamage niet twee maal achter elkaar mee wilde maken. Samen met een paar leerlingen die voor het vervolg van hun loopbaan (voor zover gepland) het B-examen nodig hadden, volgden we in de avonduren op dezelfde school lessen voor het B-diploma. Hoewel ik weinig op had met een baan op kantoor kwam ik terecht op de afdeling wiskunde van de Goudse verzekeringsmaatschappij. De wiskunde die ik daar bedreef bestond uit de toepassing van de formules a + b en a - b. Daar had ik mijn MULO-B diploma niet voor nodig. Er was uitzicht om na een aantal jaren ook de formules a x b en zelfs a : b in praktijk te brengen, maar veel plezier bood me dat vooruitzicht niet. Een van de jongens die met mij zich voorbereidde op het B-examen was bij het Kadaster in Rotterdam terecht gekomen. “Ga ook bij het Kadaster werken” ried hij mij. “Wat moet je bij het Kadaster doen?”, vroeg ik wantrouwend. “Een beetje tekenen en een beetje verven”, zei hij. Dat praatje was wervend genoeg voor mij en hij zou een afspraak voor me maken met het Hoofd van het Bureau in Rotterdam. Na een gesprekje met de heer W. J. Nikkels Jr werd ik aangenomen. Eén punt in mijn nadeel was dat ik niet net als hij Wim heette. Hij was bereid daar overheen te stappen, vooral omdat ik niet Rooms-katholiek was. Zo begon mijn carrière bij de landmeetkundige dienst van het Kadaster als adspirant-schrijver op arbeidsovereenkomst op voorwaarde dat ik mijn MULO-B diploma zou halen. Daarna kon ik worden benoemd tot adspirant-tekenaar op arbeidsovereenkomst. Je moest minstens een half jaar in Rotterdam een vooropleiding volgen voor je de Centrale Teken Opleiding van het Kadaster in Den Haag zou mogen volgen. In Rotterdam groeide het aantal adspirant-tekenaars tot meer dan 10. Die vooropleiding was iets nieuws. Een jaar daarvoor moest je om op het CTO te worden toegelaten een toelatingsexamen doen. Met ingang van 1957 was besloten om de kandidaten voorafgaand aan het CTO minimaal een half jaar op een Kadasterkantoor te laten werken. Of er ooit regels gegeven zijn wat die mensen in vooropleiding zouden moeten doen is mij niet bekend. Wel weet ik dat vrijwel niemand zich met ons bemoeide, waardoor er onder het jeugdige volkje al snel een lamlendige sfeer ontstond die tot allerlei kattenkwaad aanzette. Na dat halfjaar ging ik met twee andere jongens voor wie de vooropleiding voltooid werd geacht, naar het CTO. Er was in die tijd een grote behoefte aan landmeetkundig tekenaars. Aanvankelijk was er jaarlijks een opleiding in een gebouw in Den Haag dat voorheen het woonhuis was geweest van Van Hoogendorp en daarna een tijdje in gebruik was geweest als politiebureau. Vanwege de grote behoefte aan tekenaars werd er ook een cursus gegeven in Scheveningen in een gebouw aan het Gevers Deynootplein. Ook dit gebouw was niet gebouwd als opleidingsinstituut. Beneden de leslokalen was een Chinees restaurant gevestigd dat halverwege de middag de gerechten begon klaar te maken. Daardoor hing er in de lokalen een Chinese mist. Ir. F. Harkink was het hoofd van de opleiding. Hij regeerde met harde hand, maar kwam bijna nooit in Scheveningen. In Scheveningen was de heer Van Wigcheren de (zet)baas. Hij gaf les in de schrijf- en tekenvakken. Hij zorgde er voor dat iedereen aan het eind van de cursus met een kroontjespen het zogenaamde “lopend schrift” kon produceren, waarmee de Staat 75 moest worden gevuld. Ook het draadschrift (twee millimeter hoge blokletters en cijfers), dat werd gebruikt voor beschrijvingen op de kadastrale kaarten, moest worden aangeleerd. De meesterproef die aan het eind van de opleiding moest worden afgelegd bestond uit het tekenen van de kaart Helden A2, die in opgevouwen toestand onderdeel uitmaakte van de Instructie Kadaster. Het werkstuk moest geheel met de hand worden vervaardigd. Het begon met het kopiëren van de kaart in potlood in een donker kamertje op een lichtbak, een spiegel geheten. Daarna moesten de potloodlijnen met een trekpen en zelf gewreven Chinese inkt, in inkt worden gezet, zoals dat heette. Daarbij moesten de juiste symbolen voor verschillende onzichtbare grenzen worden gebruikt. De gebouwen moesten karmozijn, de wateren Pruisisch blauw en de wegen met gebrande siënna worden ingekleurd. Vooral de kleur blauw was moeilijk egaal (zonder wolkjes) aan te brengen. Dat was een heel werk en vergde 15 à 20 uren ingespannen werk. Als er vrij in het begin al iets mis ging, dan mocht je, als Van Wigcheren je mocht of een goede bui had, nog wel eens opnieuw beginnen. Als na een uur of 10 werken duidelijk werd dat het eindresultaat onvoldoende zou zijn, dan was opnieuw beginnen uitgesloten. Bij Frans van Oort, die toch al voor het tweede jaar op het CTO zat, was iets grondig mis gegaan. Maar voor opnieuw beginnen zou hij geen toestemming krijgen. Met de man die voor hem zat sprak hij af een ongeluk in scène te zetten. Frans zou een open potje Oost-Indische inkt op de rand van zijn tekentafel zetten even boven zijn nog niet voltooide Helden A2. Hij zou zijn voorbuurman vragen even te komen kijken. Die zou zich omdraaien en daarbij met z’n elleboog het potje inkt over het bijna voltooide Helden A2 uitstorten. Alles verliep volgens plan. De veroorzaker van de ramp hoefde niet eens te spelen dat hij schrok. Frans ging zo te keer dat hij wit wegtrok en Van Wigcheren kwam aangesneld om Frans te kalmeren. “Rustig maar Frans. Je mag hem overmaken”. Die toezegging bracht Frans gelukkig enigszins tot bedaren. Om het voor de docenten niet te moeilijk te maken waren alle repetities elk jaar hetzelfde. Dat was vooral handig bij het vak hoofdrekenen. In het boekje “Praktisch rekenen” van de heer Harkink werd beschreven hoe je, zonder tussen berekeningen, getallen tot aan 5 cijfers uit het hoofd kon vermenigvuldigen. Het was daarbij uiteraard niet toegestaan tussenantwoorden op te schrijven. Alles moest uit het hoofd gebeuren. Ook deling van grote getallen 145
moest al hoofdrekenend worden beoefend en toegepast. Bij deling waren echter wel een paar tussenantwoorden noodzakelijk. Elk jaar gebruikte de heer De Vries, die ons het hoofdrekenen moest bijbrengen, 10 dezelfde opgaven. De Vries vond dat hoofdrekenen onzin, maar hij moest dat vak geven van zijn baas. Hij zei: “Ik vind het onzin, maar ik heb het indertijd ook moeten doen en ik heb een zes gehaald. Dan kunnen jullie dat ook.” Ik reisde met de trein naar Gouda samen met Frans van Oort en nog iemand die de cursus voor het tweede jaar deed. Frans had lang tevoren zien aankomen dat hij niet zou slagen en had daarom alle antwoorden van de opgaven (en niet alleen van hoofdrekenen) bewaard. Frans was niet kinderachtig en best bereid de antwoorden met mij te delen. Ik hoefde alleen de door hem gedicteerde antwoorden in de juiste volgorde in de palm van mijn hand te schrijven. Tijdens het proefwerk was het zaak niet alle antwoorden meteen op papier te slingeren maar daar ruim de tijd voor te nemen en te spelen dat de hersenen overwerkten. Om niet in de gaten te lopen, besloot ik genoegen te nemen met een 8 door twee antwoorden bewust fout te maken. Ik haalde uiteindelijk een magere zes, omdat ik nog twee antwoorden verkeerd had overgeschreven. Omdat bij een landmeter de perceelsvorming op aanwijzing van partijen prevaleerde boven de perceelsvorming op basis van de tenaamstelling gebaseerd op de openbare registers, kon het bestaan dat in een tenaamstelling van een perceel een groot aantal mede-eigenaren voor een bepaald gedeelte moest worden vermeld. Dat nam bij de proefwerken bizarre vormen aan. Als na bestudering van de opgave meer dan de helft van de percelen maar één eigenaar had, dan kon je er van verzekerd zijn een fout te hebben gemaakt. Soms was de opgave zo gemaakt, dat als je bij de berekening van de grootte van een perceel 1 ca afweek dat de regels dan zo konden worden geïnterpreteerd dat wel of niet tot invoering van een consort moest worden beslist. Deze werkwijze strookte niet met de uitspraak “meten is benaderen”; een notie die Harkink in zijn boekje “Praktisch rekenen” ons trachtte bij te brengen. Jaren later is door een rechterlijke uitspraak inzake de grondbelasting, het invoeren van mede-eigenaren anders dan bij onverdeeldheid, verboden. Het CTO was toen al opgeheven anders had het door deze uitspraak zijn bestaansrecht grotendeels verloren. Gelukkig slaagde ik in één keer, want ik had het slecht naar mijn zin op het CTO. Wat daarvan de precieze oorzaak was weet ik niet. Er waren geen moeilijkheden met de medeleerlingen en ook de docenten zaten mij niet persoonlijk dwars. Waarschijnlijk is het de kleinzielige sfeer waarvan de opleiding was doortrokken. De lesdag begon om 8.30 uur, maar 10 minuten voor die tijd ging de deur dicht. Dan moest iedereen binnen zijn, zijn lade met tekenspullen uit de kast hebben gehaald en klaar zitten in het juiste leslokaal. Die lade moest na afloop van de lessen weer worden opgeborgen in de ladekast en met een sleutel worden afgesloten. De sleutel moest daarna op de juiste plek aan een bord worden gehangen. Als je vergat je sleutel op te hangen of hij hing niet op de juiste plek, dan kreeg je een boete van vijf gulden. Op een keer hing er zelfs op het mededelingenbord een oekaze van Harkink dat vanaf dat moment alle overtredingen zouden worden doorgegeven aan de Minister. Ik kwam van een vrij strenge school. Ook daar waren regels die je niet ongestraft kon overtreden. Maar het CTO sloeg alles wat ik tot dan toe had meegemaakt. Het heeft er voor gezorgd dat het jaren heeft geduurd voor ik weer naar Scheveningen wilde. Na het CTO werd je een standplaats aangewezen. Je mocht je voorkeuren kenbaar maken, maar de ervaring leerde dat het weinig uitmaakte. Je moest bij het uitspreken van je voorkeuren bovendien aangeven wat je redenen waren. Een van de geslaagden had Amersfoort aangevraagd als standplaats met als reden “kleine coördinaten” (Het nulpunt van de Rijksdriehoeksmeting lag toen in Amersfoort). Ik weet niet hoe dat is afgelopen. Ik werd naar Middelburg gestuurd en dat stond niet op mijn lijst. Ik kon in de kost bij een familie – schatten van mensen - waar ook Koos Sijrier en Leen Jille hadden gewoond. Kees Hagen
146
3.
147
148
149
Centraal teken- en opleidingsbureau nr.
omschrijving
jaar
3271
Wenken bij het kadastraal teekenen, door B.J. Lensen en J.H.H. Bongaerts; 96 blz., met 10 platen en 10 alphabetten, Opleiding voor teekenaar van het Kadaster; ’s-Gravenhage.
1940
3272
Landmeetkundig tekenen; toepassingen bij het Kadaster en Inleidingen over Aanverwante Onderwerpen, door B.J. Lensen en J.H.H. Bongaerts, 208 blz., met 86 figuren en 33 modellen, waaronder 11 alphabetten; uitgave: N.V. Wed. J. Ahrend & Zoon, Amsterdam.
1946
3273
Idem
1946
3274
Idem, 244 blz., met 116 figuren en 28 modellen, waaronder 10 alfabetten; uitgave: N.V. Uitgeverij Argus, ’s-Gravenhage.
1964
3275
Schriftelijke opleiding voor de akte m.o. Schoonschrijven, op verzoek van de Cursisten van het Centraal teken- en opleidingsbureau van het Kadaster; D.G. van Wigcheren.
3276
Blokschrift in school en beroep, Cahier met voorbeelden en oefenruimte, door B.J. Lensen, G.J. Haalboom en A.H. van der Werf, eerste druk en vierde druk (2 ex.); uitgave: Wolters-Noordhoff NV Groningen.
1970
Standaardschrift, oefencahier met voorbeelden, door B.J. Lensen
1954
1959/1987
Hanteren van schrijfpen en graveernaald; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het Kadaster. Nationaal Normschrift, nr. 4, door B.J. Lensen, drs. A.J. van Houwelingen Rijkhoek en W.H. Stroop, schrijfschrift, 48 blz.; uitgave: Thieme, Zutphen. Idem, nr. 7, 3e druk, 36 blz. Idem, nr. 8, 3e druk, 36 blz. Idem, nr. 9, 3e druk, 36 blz. Idem, nr. 10, 36 blz. Kadorale handvaardigheden, 75 blz., door D.G. van Wigcheren, uitgave CTO.
1974
Landmeten, de bepaling van de grootten der percelen, 2 druk, 66 + XX blz., door ir. F. Harkink, hoofd van het centraal teken- en opleidingsbureau van het Kadaster, ’s-Gravenhage; uitgave van de schrijver, met bijlage: veldwerken, met 1e druk uit 1952 (50 blz.)
1956
Idem, 3e druk, met bijlage: veldwerken.
1962
e
Kwadraattafel, door ir. F. Harkink, Den Haag; uitgave ten behoeve van het C.T.O. te Apeldoorn. Squares and square roots, table des carrés, kwadraattafel, door ir. F. Harkink, Den Haag; uitgave: P. Noordhoff ltd, Groningen. Tafel van de tweedemachten en derdemachten en van de tweedewortels en derdewortels in zeven decimalen der getallen 1 tot en met 1000, uitg. N.V. W.J. Thieme & Cie-Zutphen. Foutenvereffening volgens de methode van de kleinste kwadraten, door F. Harkink, uitgave N.V. Wed. J. Ahrend en Zoon, 90 blz.
150
1948 1941/1949
3277
Inleiding tot het praktisch rekenen, door Civ.-landm. F. Harkink, landmeter van het Kadaster te Rotterdam, 1e en 2e druk, met Uitkomsten van de oefeningen, 227 + 8 blz; uitgave: P. Noordhoff N.V., Groningen-Batavia.
3278
Idem, 3e druk, 271 + 9 blz.; uitgave P. Noordhoff N.V., Groningen.
1960
3279
Gerichte vlakke driehoeksmeting en elementaire landmeetkundige berekeningen, 224 blz., door ir. F. Harkink, Hoofdlandmeter-A van het Kadaster, Hoofd van het Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster, ’s-Gravenhage, 2e druk; uitgave: N.V. Uitgeverij Argus, Amsterdam.
1957
3280
Idem, 3e druk met supplement, 224 + 35 blz.; uitgave: Agon Elsevier, Amsterdam/Brussel.
1969
3281
Goniometrie, trigonometrie, groottebepaling uit coördinaten, 34 blz., door D. de Vries; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster, Apeldoorn.
1968
Afrondingselementen van de cirkel, door D. de Vries, uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau.
1968
Het bepalen van de grootte der percelen, 24 blz.; Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster. Het ontstaan van plans (oorspronkelijke minuutplans; hermeten plans) en het aanleggen van plans met de coördinatograaf, met afbeeldingen, 26 blz. Het ontstaan en aanleggen van plans, 27 blz., door G.S.J. van den Berg, Hoofdlandmeter van het Kadaster; nieuwe druk; uitgave: C.T.O. ’s-Gravenhage; 2 exemplaren.
1956
Het Kadaster, de oprichting en de geschiedenis, 60 blz., door W. Dubbelt, leraar c.t.o.; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster, Apeldoorn.
1968
De hypothecaire boekhouding, 39 blz., door W. Dubbelt, leraar c.t.o.; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster; 2 ex.
1965
De openbare registers, administratie van de zakelijke rechten op onroerend goed, door W. Dubbelt, 2e druk, 100 blz.
1979
De Staat 75, het opmaken van metingsstukken, 108 blz., door W. Dubbelt, 3e druk; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster.
1962
De Staat 75, het opmaken van metingsstukken, 164 blz., door W. Dubbelt, 4e druk; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster.
1966
De Staat 75, het opmaken van metingsstukken, 170 blz., door W. Dubbelt, 5e druk; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster.
1970
Idem, 107 blz., door G.G. Koppies, leraar c.t.o.
1974
De Staat 75, 139 blz., door G.G. Koppies; uitgave: Centraal teken- en opleidingsbureau van het kadaster.
1975
Idem, 141 blz., Vorming en Opleiding, Apeldoorn.
1982
Kaarteren → beeld; Uitpassen → grootte, door G.G. Koppies.
1973
De Staat nr. 75 Rvk, het kadastraal toepassen van een ruilverkaveling, aanwijzingen + instructiemodel; Direktie KADOR, afdeling Ruilverkaveling, Apeldoorn.
1974
De belangrijkste stellingen uit de vlakke meetkunde, Centraal teken- en opleidingsbureau, 6 blz.
?
3282
Metingsstukken Kadaster nr. 75, 17 editie, door G.G. Koppies, Apeldoorn.
1986
3283
Verwijzen; theorie en praktijk (opmaken metingsstukken), door G.G. Koppies.
1973
3284
Kadascoop, overzicht en werkwijze van de Dienst van het Kadaster en de Openbare Registers, 80 blz., door J.H. van de Vrugt.
1975
Iets over papier, 14 blz., door J.H. van de Vrugt, leraar C.T.O); uitgave C.T.O. Kadaster; met de 3e druk uit 1973.
1968
Wetten en begrippen, door J.H. van de Vrugt.
1969
e
Wetten en begrippen rond de kadastrale boekhouding, 2e druk, 1972, 106 blz.
1972
Wetten en begrippen rond de administratie van het Kadaster, 3 druk, 242 blz., door J.H. van de Vrugt.
1975
Ruilverkaveling en Kadaster, 59 blz., door J.H. van de Vrugt, leraar C.T.O.; uitgave C.T.O. Kadaster.
1969
e
Idem, 2 druk, 62 blz.
1972
Idem, 3e druk, 121 blz.
1975
e
Iets over het ontstaan en het aanleggen van plans, door J.H. van de Vrugt, 2 ex. (13 resp. 17 blz.)
?
Idem, nieuwe uitgave, 17 blz.
?
Metingsstukken; vakken Tenaamstelling en Hulpkaarten, toelichting op de werkstukken, uitgave C.T.O.
1967
3285
Werkstukken van cursisten van het C.T.O.
3286
Idem.
3287
Werkstukken, artikelen in tijdschriften e.d., waaronder “Bureauvoorschriften voor cursisten” van het Centraal teken- en opleidingsbureau van het Kadaster te ’s-Gravenhage van 1 januari 1958 (40 artikelen; hierbij afgedrukt). Examens voor tekenaar van het Kadaster 1952 en 1966. Getuigschrift van het C.T.O. van 1 april 1969. 2 dozen.
3288
27 werkstukken (kadastrale plans) op groot formaat.
3289
Schriften met de in cijfers uitgedrukte resultaten van de C.T.O.-cursisten.
1938-1980
3290
Idem.
1973-1982
151
3291
Idem.
3292
Oorkonde, cursus 1940-1941, “aangeboden aan de leeraren ter herinnering aan onze opleidingstijd bij het Kadaster te midden van oorlogsgeweld”, ondertekend door de cursisten.
1941
3293
Oorkonde, ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van het C.T.O., aangeboden aan ir. F. Harkink op 1 april 1954 (in lijst).
1954
3294
Oorkonde, aangeboden aan de leraren van het C.T.O., door de cursisten.
1941
3295
Dankbetuiging van cursisten van cursus 9 aan de C.T.O. leraren
1948
3296
Voordrachten, gehouden aan het C.T.O. door C. Krombeen, W. van Riessen, A. Heezemans, M.H. Warners en W. Joosten.
1944
3297
Machinerekenen, door F. Harkink
1936
32983300
gereserveerd
2.
1968-1973
Werk van C.T.O.-cursisten
Opleiding voor landmeetkundig ambtenaar Opleiding voor landmeetkundig ambtenaar nr.
omschrijving
3301
Landmeten, wenken en oefeningen voor het verrichten van eenvoudige metingen, 182 blz., door A.C.J. Hof, landmeter van het Kadaster te Amsterdam, 1e en 2e druk; uitgave; P. Noordhoff N.V., Groningen-Djakarta.
3302
Syllabus Centrale vakopleiding landmeetkundige ambtenaren, 70 blz.
3303
Overzicht van behandelde onderwerpen op bijeenkomst studiebegeleiding voor het examen voor landmeetkundig ambtenaar A, examenopgaven e.d.
3304
Aanvullende cursus zakenrecht voor L.A.A.-velddienst; uitgave directie Kadaster en Openbare Registers van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.
3305
Oefenset en uitwerkingen, studie begeleiding t.b.v. laA-examen. Examen voor landmeetkundig ambtenaar 1967.
33063310
gereserveerd
jaar 1941/1954
1960-1974 1973 1967-1986
3. Opleiding voor vakkracht op de bewaring van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen Een opleiding voor vakkracht op de bewaring van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen bestond aanvankelijk niet. Ieder moest zichzelf proberen te bekwamen. Dat gebeurde ook wel door tegen betaling privéles te krijgen van ervaren collega’s. Later werden door het Kadaster cursussen opgezet, bijv. voor schrijver, adjunctcommies-titulair en adjunct-commies. Eerst moest dat in eigen tijd gebeuren, later in diensttijd.
152
Opleiding voor vakkracht op de bewaring van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen nr.
omschrijving
jaar
3311
Rijkscursus ter opleiding voor het examen voor schrijver 1 klasse van de hypotheken, het Kadaster en de scheepsbewijzen; ingebonden lessen 1-12 en 25-44.
3312
De puntjes op de i van de administratie, 40 platen met tekst; uitgegeven door het Ministerie van Financiën; 2 exemplaren.
3313
Handleiding bij de studie voor adjunct-commies-titulair der hypotheken en van het kadaster, hypothecaire boekhouding e.a., 182 blz., bewerkt vanwege het Ministerie van Financiën, met aangebrachte wijzigingen.
3314
Kennismaking met Financiën, Rijksbelastingdienst, cursussen voor adjunct-commies-titulair, 139 blz.
?
3315
Handleiding adjunct-commies-titulair Hypotheken, Kadaster en Scheepsbewijzen, band I, eerste deel: Een kijkje op een hypotheekkantoor; tweede deel: Een greep uit het burgerlijk recht; derde deel: Kadastrale boekhouding.
?
3316
Idem, band II, vierde deel: Hypothecaire boekhouding; vijfde deel: Comptabiliteit; zesde deel: Scheepsboekhouding; alsmede: Tekstbijlage.
?
3317
Handleiding adjunct-commies-titulair Hypotheken, Kadaster en Scheepsbewijzen, onderdelen: een kijkje op een hypotheekkantoor, een greep uit het burgerlijk recht, hypothecaire boekhouding, scheepsboekhouding en kadastrale boekhouding.
?
3318
Handleiding adjunct-commies-titulair Hypotheken, Kadaster en Scheepsbewijzen, onderdelen: een kijkje op een hypotheekkantoor, een greep uit het burgerlijk recht, kadastrale boekhouding en tekstbijlage.
?
3319
Handleiding adjunct-commies-titulair Hypotheken, Kadaster en Scheepsbewijzen, onderdelen: een kijkje op een hypotheekkantoor, een greep uit het burgerlijk recht en de kadastrale boekhouding.
?
3320
Handleiding bij de studie voor adjunct-commies der hypotheken en van het kadaster, 331 blz.
1951
e
ca. 1950 ? 1951
3321
Idem.
1951
3322
Rijkscursus ter opleiding voor het examen voor adjunct-commies van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen; ingebonden lessen 1-11, 328 blz.
1951
3323
Rijkscursus ter opleiding voor het examen voor adjunct-commies van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen; losbladige lessen 1-11, 320 blz. (ingebonden).
?
3324
Cursus voor adjunct-commies, 2e jaar; onderdelen: burgerlijk recht, diverse wetten, hypothecaire boekhouding, scheepsboekhouding, belastingen betreffende onroerend goed en kadastrale boekhouding.
± 1975
3325
Cursus voor adjunct-commies; onderdelen: burgerlijk recht, diverse wetten, grondbelasting, hypothecaire boekhouding, scheepsboekhouding en kadastrale boekhouding.
± 1965
3326
Cursus voor adjunct-commies; tekstbijlage.
± 1980
3327
Vakcursus Bewaring en Juridische Zaken, 1 jaar, band 1; onderdelen kennismaking met het Kadaster, een kijkje op een afdeling Bewaring en Juridische Zaken, een greep uit het burgerlijk recht en tekstbijlage.
1983-1985
3328
Vakcursus Bewaring en Juridische Zaken, 1e jaar, band 2; onderdelen kadastrale boekhouding en hypothecaire boekhouding.
1982-1984
3329
Vakcursus Bewaring en Juridische Zaken, 2e jaar, band 3; onderdelen burgerlijk recht, diverse wetten, hypothecaire boekhouding, kadastrale boekhouding en appartementsrechten.
1981-1983
e
3330
Cursus voor adjunct-commies, diverse onderdelen.
± 1974
3331
Cursus voor adjunct-commies, diverse onderdelen.
± 1974
3332
Huiswerk en examenopgaven voor de cursus voor adjunct-commies.
3333
Oeffenpaketten t.b.v. de vakcursus Bewaring en Juridische Zaken, 1 en 2 jaars.
3334
Rijkscursus ter opleiding voor het examen voor adjunct-commies-titulair van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen; ingebonden lessen 13-22.
± 1950
3335
Twee cahiers met onderwerpen uit het Burgerlijk Wetboek, handgeschreven, t.b.v. de cursus, wellicht voor adjunct-commies, van J. Mooi.
1927 en 1928
e
1951-1972 e
153
4. Diversen Cursusmateriaal diversen nr.
omschrijving
jaar
3336
Landmeten; getypt, inhoud: Meten en meetbenodigdheden (blz. 1-93), Het verdeelen van terreinen (blz. 1-42), Het uitzetten van cirkelbogen (blz. 1-25), Metingen aan de practijk ontleend (blz. 1-11). “overgenomen met toestemming van den heer K.F.K. Libois, hoofd van het bureau van den landmeetkundigen dienst te Roermond”.
± begin 20e eeuw?
3337
Hoogere Geodesie naar het college van Prof. J.M. Tienstra en Kaartprojectie, Prof. Tienstra; twee schriften van M. Haarsma.
± 1940?
3338
Landmeetkundige berekeningen, door F. Harkink (schriftelijke cursus voor tekenaar), met achterin 70 lessen. Twee exemplaren; tweede exemplaar-met handtekeningstempel van ir. W. van Riessen- zonder de 70 lessen.
1939
3339
Verrichten van opmetingen en andere opnemingen; boek met geschreven berekeningen; deels blanco.
3340
Opnemer van het Kadaster, cursus: landmeten, tachymetrie, ruilverkaveling en inrichting van het Kadaster, 104 blz.; uitgave: Ministerie van Financiën, direktie Kadaster en Hypotheken. Met herdruk (151 blz.)
? 1968/1971
Geschreven boek met rechtsvragen op het gebied van de kadastrale en hypothecaire boekhouding. Burgerlijk recht, dictaat no. II, Zakenrecht, 167 blz., door Prof. mr. P. de Haan; uitgave Afdeling Geodesie Delft.
1962
Vakopleiding burgerlijk recht; vakcursus voor Kadaster-medewerkers, 118 blz., door mr. A.J.A. Rikken.
1995
De openbare registers en de kadastrale registratie, 53 blz., door Z. Klaasse.
1993
Geautomatiseerd openbaar register, Handleiding voor Klantenservice, versie 0.4.
2002
Blanco getuigschrift Vakcursus technisch ambtenaar van het Kadaster.
?
Landmeetkundig tekenen, 37 blz.
?
Feestuitgave Vakkursus 1975 3341
154
dec. 1975
Certificaat landmeetkundig medewerker
1993
Cursus aanwijzing halen, 59 blz., bureau Vorming en Opleiding Kadaster. Syllabus info-verstrekking LBD, 71 blz., bureau Vorming en Opleiding Kadaster. Samenvatting inleidingen opleiding landmeetassistent, directie van het Kadaster te Drenthe. Cursus goederenrecht, door mr. ing. A.J. Polderman; uitgaven 1993, 1994 en 1997 Schrift met handgeschreven lessen landmeetkunde, door F.J. Schram, adspirant-landmeter (1889-1945).
1984 1985 1990 1993/’97
3342
Mapinfo Basiskennis, Cursus Kadaster Landinrichting, losbladig.
2004
3343
Syllabus van te behandelen onderwerpen op de discussiebijeenkomsten voor chefs en sous-chefs van de hypotheekkantoren); 42 blz.
3344
Cursus waarnemingsrekening, door Prof. J.M. Tienstra; gestencild; losbladig; 153 blz., met: Collegedictaat Prof. Tienstra inzake waarnemingsrekening (uitgaaf 1947).
?
3345
Oriëntatiekursus Informatika, Dienst van het Kadaster en de Openbare Registers, samengesteld door Cees P. Ruigrok Opleidingen B.V., versie 1981-1; losbladig, met versie voor landmeetassistenten .
1981
3346
A.K.R. Instruktieset B.J.Z.
1985
33473355
gereserveerd
circa 1966
Bladzijde uit:”Een kijkje op een hypotheekkantoor” (zie nr. 3315)
155
156
“De puntjes op de i van de administratie” zie nr. 3312
