Jaarverslag 2012
Inhoud Jaarverslag 2012 Pagina
1. Inleiding
3
2. Producten en Diensten Bezoekers Uitlening Leden Informatieverstrekking Activiteiten gericht op diverse doelgroepen jeugd De voor- en vroegschoolse periode Basisonderwijs Voortgezet onderwijs Overige activiteiten Activiteiten gericht op diverse doelgroepen volwassenen Algemeen Het Historisch OntmoetingsPunt Laaggeletterden Senioren Bibliobussen Collectie Digitale dienstverlening
3. Organisatie & bedrijfsvoering
5 5 7 7 8 9 10 10 12 13 15 15 15 18 18 19 20 21 25 25 27 27 28 29
Organisatie & personeelsbeleid Huisvestings- en spreidingsbeleid Informatisering & Automatisering Marketing & Communicatie Kwaliteitszorg
4. Financiën
30 30 31
Resultaten 2012 Derde geldstromen
5. Succesbepalende factoren & prestatie-indicatoren Uitnodigend Klantgerichtheid Professionaliteit Uitlening en leden Informatie verstrekken Activiteiten Digitale dienstverlening Collectionering
32 32 33 33 34 35 36 41 41
Vastgesteld door de Raad van Toezicht van de Stichting Basisbibliotheek Krimpenerwaard d.d. 17 april 2013.
2
1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van de Bibliotheek Krimpenerwaard over het jaar 2012.
In 2012 heeft de Bibliotheek Krimpenerwaard, veelal in samenwerking met andere organisaties en instellingen, een scala aan activiteit uitgevoerd voor verschillende doelgroepen.
Het uitlenen van (papieren) boeken is zeker nog een taak van de hedendaagse bibliotheek maar voert allang niet meer de boventoon. Wij steken nog steeds veel tijd en energie in ondersteuning van het onderwijs, het wegwijs maken in nieuwe media en het beantwoorden van vragen in allerlei soorten en maten. Een behoorlijk deel van deze activiteiten vindt plaats in de zeven fysieke vestigingen, maar ook de implementatie van digitale dienstverlening neemt nog steeds toe. Ook dit jaar weer vonden veel meer mensen dan het jaar ervoor de weg naar onze website.
Eind 2012 werd een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. Hieruit bleek dat de gebruikers van de bibliotheek de Bibliotheek Krimpenerwaard gemiddeld een 7,9 toekennen. Een cijfer om trots op te zijn! Het meest tevreden is men over het personeel, minder tevreden is men over een aantal van de gebouwen en een deel van de openingstijden. Deze laatste twee punten zullen worden bekeken op mogelijke alternatieven. In dit kader is het vermeldenswaardig dat de gemeente Schoonhoven groen licht heeft gegeven voor de financiering van een herinrichting van het gebouw aan de Spoorstraat. Dit zal in 2013 haar beslag krijgen.
In 2012 werd een nieuw meerjarenbeleidsplan opgesteld voor de periode 2013-2016. Een lang perspectief om te bezien, zeker in relatie tot de maatschappelijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen in de bibliotheekbranche. Het meerjarenbeleidsplan geeft de handvatten voor de komende jaren, om in gezamenlijkheid met gemeenten en andere partijen vorm te geven aan het bibliotheekwerk van de toekomst.
3
Afgelopen jaar is er in diverse media veel geschreven over het verdwijnen van bibliotheken. In de regio van de Bibliotheek Krimpenerwaard mag geconstateerd worden dat de gemeenten waarde hechten aan hun bibliotheekvoorzieningen en bereid zijn tot de financiering ervan. Vanuit de bibliotheek spreken wij hiervoor, namens alle gebruikers van de bibliotheek, onze waardering voor uit.
In hoofdstuk 2 vindt u een overzicht van alle producten, activiteiten en diensten die wij onze klanten en samenwerkingspartners bieden. Hoofdstuk 3 bevat een overzicht van onze bedrijfsvoering. In hoofdstuk 4 vindt u een samenvatting van de financiële jaarrekening over 2012. Hoofdstuk 5 bevat een cijfermatig overzicht van alle succesbepalende factoren en prestatie-indicatoren van de Bibliotheek Krimpenerwaard.
Wij wensen u veel leesplezier toe!
Namens de Raad van Toezicht, medewerkers en vrijwilligers, Anja Oosterlaken Directeur/bestuurder
4
2. Producten en diensten Bezoekers Bibliotheken doen meer dan alleen boeken uitlenen. Jarenlang zijn cijfers rondom het aantal leden en de uitleningen gebruikt als ‘rapportcijfers’ richting subsidiegevers. Alhoewel deze traditionele bibliotheekfunctie in de publieke belangstelling blijft staan, genereren andere bibliotheekfuncties ook ander publiek.
Om deze reden tellen alle bibliotheken het aantal bezoekers in een jaar. Deze bezoekers komen tenslotte niet alleen om boeken te lenen, maar ook om dagbladen en tijdschriften te lezen onder het genot van een kopje koffie, om informatie te vragen en verzamelen, om gebruik te maken van de computer met gratis internet, om lezingen, workshops en andere activiteiten bij te wonen en om exposities te bezichtigen. In 2012 is er een substantiële stijging van het aantal bezoekers te zien van bijna 7%. Er kwamen in totaal 190.344 bezoekers naar de zeven vestigingen van de Bibliotheek Krimpenerwaard.
60.000 50.000 40.000 30.000 20.000
2010
10.000
2011 2012
0
In 2011 zijn in alle vestigingen bezoekerstellers geïnstalleerd, zodat er niet meer handmatig geteld hoeft te worden. Dit werd namelijk in de kleine vestigingen nog steeds gedaan. Ook is medio 2011 onderling afgesproken de bezoekerstellers te allen tijden aan te laten staan, in plaats van deze alleen aan te zetten tijdens de reguliere openingstijden. Door de tellers altijd aan te laten staan worden bepaalde groepen die eerst niet werden geteld nu wel geteld, bijvoorbeeld klassenbezoeken buiten de reguliere openingstijden. Hierdoor zijn de bezoekersaantallen van met name Gouderak en Ouderkerk hoger dan voorgaande jaren.
5
Leestafelgebruik De Bibliotheek Krimpenerwaard is in 2010 begonnen met het registreren van het aantal gebruikers van de leestafels in alle vestigingen om een graadmeter te hebben voor de sociale functie van de bibliotheek: een praatje maken, een krantje lezen of samen een kopje koffie drinken. Het cijfer van het leestafelgebruik van een vestiging geeft het gemiddelde gebruik van de leestafel in die vestiging op een willekeurig tijdstip tijdens de openingstijden weer. Het gemiddelde van 2012 voor de gehele Krimpenerwaard is 3,42. Vorig jaar was het gemiddeld gebruik 3,17. De leestafels werden in 2012 dus wederom meer gebruikt dan in 2011, wat een goede ontwikkeling is. 6 5 4 3 2
2010
1
2011
0
2012
In hoofdstuk 5 is een gedetailleerder cijfermatig overzicht terug te vinden over de bezoekers van de Bibliotheek Krimpenerwaard.
6
Uitlening Uiteraard blijft de bibliotheek wel de plek waar boeken en andere materialen geleend kunnen worden. Het aantal uitleningen in 2012 liep terug met 7% ten opzichte van 2011. 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000
2010
40.000
2011
20.000
2012
0
Het aantal uitleningen wordt geteld inclusief verlengingen. Veel uitleningen verlopen tegenwoordig digitaal sinds klanten hun geleende materialen via de website van Bibliotheek Krimpenerwaard kunnen verlengen. Onze klanten vragen vaak naar de mogelijkheid om digitale boeken te lenen bij de bibliotheek. Het is technisch nog steeds niet goed mogelijk om op grote schaal en met een bepaalde uitleentermijn digitale boeken aan te bieden aan onze klanten. Wat we wel kunnen aanbieden sluit echter niet aan bij de wensen van onze klanten. Bovendien zijn uitgeverijen en de bibliotheekbranche er na jaren van discussie nog steeds niet over uit op welke manier digitale boeken uitgeleend zouden kunnen worden met betrekking tot auteursrechten. Wij merken helaas dat dit ons klanten kost, zowel klanten die afhaken als potentiele nieuwe klanten die het hebben van een e-reader aanvoeren als reden om geen lid te worden.
In hoofdstuk 5 is een gedetailleerder cijfermatig overzicht terug te vinden van de uitleenresultaten van de Bibliotheek Krimpenerwaard.
Leden Het streven voor 2012 was erop gericht om het aantal leden te stabiliseren. De achterliggende gedachte is dat het aantal leden in de Krimpenerwaard voor 2010 nog licht is gestegen, tegen de landelijke trend in, en dat daarna stabilisatie op zou treden. Helaas hebben wij moeten constateren dat het aantal leden in 2012 is gedaald met 4%.
7
160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000
2010
40.000
2011
20.000
2012
0
Onze klanten vragen vaak naar de mogelijkheid om digitale boeken te lenen bij de bibliotheek. Het is technisch nog steeds niet goed mogelijk om op grote schaal en met een bepaalde uitleentermijn digitale boeken aan te bieden aan onze klanten. Wat we wel kunnen aanbieden sluit echter niet aan bij de wensen van onze klanten. Bovendien zijn uitgeverijen en de bibliotheekbranche er na een aantal jaren nog steeds niet over uit op welke manier digitale boeken uitgeleend zouden kunnen worden met betrekking tot auteursrechten. Wij merken helaas dat dit ons klanten kost, zowel klanten die afhaken als potentiele nieuwe klanten die het hebben van een e-reader aanvoeren als reden om geen lid te worden.
In hoofdstuk 5 is een gedetailleerder cijfermatig overzicht terug te vinden over de leden van de Bibliotheek Krimpenerwaard.
Informatieverstrekking Met de toename van de mogelijkheden tot het verkrijgen van (digitale) informatie, is het belang van het wegwijs maken in informatie en het beantwoorden van vragen van klanten toegenomen. Sinds 2007 worden steekproefsgewijs de vragen van onze klanten bijgehouden. Door de jaren heen is er een toename van het aantal gestelde vragen te zien, wat aantoont dat de bibliotheek hier zeker in een behoefte voorziet. In 2010 is de wijze van turven aangescherpt en in 2011 is besloten vaker te gaan turven dan voorheen om een evenwichtigere representatie van deze behoefte te krijgen. Het aantal gestelde vragen wordt nu iedere eerste week van de maand geturfd.
8
35.000 30.000
28.879
25.000
23.379
24.313
20.000 15.000
Totaal
13.602
10.000 5.000 0 2009
2010
2011
2012
Na jaren van stijging daalde het aantal klantenvragen in de gehele regio met 19% in 2012. Dit is verklaarbaar vanuit het gegeven dat in 2010 de vestigingen in Lekkerkerk en Krimpen aan de Lek en in 2011 de vestiging in Bergambacht zijn overgegaan op zelfbediening voor het innemen en uitlenen van materialen, wat logischerwijze altijd voor een langere periode tot een stijging van het aantal vragen leidt. In 2012 is er geen enkele vestiging overgegaan op zelfbediening, wat automatisch leidt tot een lager aantal gestelde vragen.
In hoofdstuk 5 is een gedetailleerder cijfermatig overzicht terug te vinden van de resultaten met betrekking tot informatieverstrekking door de Bibliotheek Krimpenerwaard.
Activiteiten voor verschillende doelgroepen jeugd De Bibliotheek Krimpenerwaard is openbaar en derhalve voor iedereen toegankelijk. Binnen haar groepsgerichte dienstverlening legt de bibliotheek haar prioriteiten echter bij een aantal doelgroepen die deze gerichte aandacht sterker behoeven.
Het culturele en educatieve beleid is, conform het beleid voor culturele en educatieve activiteiten, specifiek gericht op: •
de voor- en vroegschoolse periode (t/m groep 2 van het primair onderwijs);
•
het primair onderwijs (groep 3 t/m groep 8);
•
de brugklassen van het voortgezet onderwijs;
•
laaggeletterden;
•
senioren.
9
Voor- en vroegschoolse periode Het aanbod voor de voor- en vroegschoolse periode, tot en met groep 2 van het primair onderwijs, is digitaal te raadplegen via onze website. Een aantal instellingen maakt gebruik van dit aanbod.
Nationale Voorleesdagen De Nationale Voorleesdagen hebben een vaste plaats veroverd in het rijtje leesbevorderende activiteiten. De taalontwikkeling en het leesplezier van een kind worden gestimuleerd als voorlezen een vast ritueel wordt in de thuissituatie, in de kinderopvang en peuterspeelzalen. Van woensdag 18 t/m zaterdag 28 januari 2012 werden de Nationale Voorleesdagen georganiseerd. Het prentenboek Mama Kwijt van Charles Haughton werd gekozen als prentenboek van het jaar. In alle gemeenten verzorgde poppentheater Dubbele Jan voorstellingen rondom dit boek.
Voorleesontbijt In alle gemeenten werden de burgemeester of wethouder bereid gevonden de Nationale Voorleesdagen te openen met een voorleesontbijt, waarbij het boek Mama Kwijt van Charles Haughton, prentenboek van het jaar, werd voorgelezen. De peuters en kleuters konden daarna genieten van een heerlijk ontbijtje, dat werd gesponsord door de plaatselijke middenstand.
Inspiratiebijeenkomsten In de aanloop naar de Nationale Voorleesdagen in januari twee inspiratiebijeenkomsten georganiseerd voor pedagogisch medewerkers en leerkrachten onderbouw. Tijdens deze goed bezochte bijeenkomsten maakten de bezoekers kennis met de prentenboeken die dit jaar in de belangstelling staan en kregen zij tips om hiermee meer te doen dan alleen voorlezen.
Basisonderwijs Alle instellingen ontvangen ieder jaar in mei het jaaraanbod van de bibliotheek. Voor de uitvoering van de activiteiten vragen wij een bijdrage in de vorm van een basisabonnement van €50 per schooljaar per school. De doelgroep bibliothecarissen streven ernaar de programma’s in dit aanbod zoveel mogelijk aan te laten sluiten op de kerndoelen in het onderwijs.
10
Groepsbezoeken groep 3 In maart worden de leerlingen uit groep 3 uitgenodigd in de bibliotheek. Na een introductie gaan de kinderen spelenderwijs aan de slag met de materialen die juist voor deze leeftijd geschikt zijn. De ouders ontvangen een brief met uitleg over het belang van voorlezen, de juiste boeken voor startende lezers en de uitnodiging om het kind gratis lid te maken van de bibliotheek.
Groepsbezoeken groep 6 In de Kinderboekenweek worden de leerlingen uit groep 6 uitgenodigd om kennis te maken met een schrijver of illustrator. De auteurs Nanda Roep, Thijs Goverde, Arend van Dam, Anke Kranendonk en Annemarie Bon waren te gast in de diverse vestigingen. De kinderen genoten volop van deze boeiende presentaties.
Groepsbezoeken groep 7/8 Tijdens de week van de mediawijsheid hebben de leerlingen van groep 7/8 een bezoek gebracht aan de bibliotheek. Als bibliotheek kunnen we een belangrijke rol spelen in het verwerven van informatievaardigheden en mediawijsheid voor deze groep leerlingen. Dit bezoek wordt hoog gewaardeerd door de leerkrachten.
Schoolbibliotheken en klassikaal lenen De servicepunten in Gouderak, Ouderkerk aan den IJssel en Ammerstol zijn gevestigd binnen schoolgebouwen en worden door de scholen gebruikt als schoolbibliotheek. Omdat deze basisscholen door deze service geen eigen boeken meer aan hoeven te schaffen, maken zij dankbaar gebruik van alle mogelijkheden en de actuele collectie van de bibliotheek. Ook voor advies rond thema’s weten de leerkrachten de medewerkers inmiddels te vinden. Zo’n 800 leerlingen komen op deze manier met grote regelmaat in de bibliotheek.
Veel scholen in de andere gemeenten maken gebruik van de mogelijkheid om klassikaal met de kinderen te lenen. Dit vormt een goede gelegenheid om kinderen vertrouwd te maken met het aanbod van de bibliotheek en voor de scholen een prima aanvulling op hun vaak beperkte schoolbibliotheek. Er maken dit schooljaar (2012-2013) 27 groepen gebruik van deze mogelijkheid. Uitgaande van een gemiddelde groepsgrootte van 25 leerlingen betekent dit dat bijna 675 kinderen zonder dat ze zelf lid hoeven te zijn van de bibliotheek gebruik maken van deze service van de bibliotheek en zo gestimuleerd worden om te lezen.
11
Leerkrachten van de basisscholen in het werkgebied maakten dit jaar weer ruim gebruik van het aanbod dat de bibliotheek biedt ter ondersteuning van het taal- en leesonderwijs en het verwerven van informatievaardigheden. Makkelijk Lezen Pleinen Bijna alle vestigingen hebben een Makkelijk Lezen Plein (MLP) in de bibliotheek. De boeken op het MLP zijn speciaal geselecteerd op moeilijkheidsgraad en worden frontaal geplaatst. Kinderen die moeite hebben met het technische leesproces worden zo aangemoedigd en uitgedaagd om toch een boek te kiezen.
Kinderboekenweek De Kinderboekenweek werd gehouden van 4 tot en met 14 oktober 2012. Het centrale thema was dit keer “Hallo Wereld”. De feestmiddagen waren een groot succes. Honderden kinderen wisten de weg naar de bibliotheek te vinden om te knutselen en te speuren door de bekroonde boeken. In samenwerking met het Arto Theater in Schoonhoven werd de leuke kindervoorstelling georganiseerd.
Kinderjury 2012 Duizenden kinderen in Nederland stemden op hun favoriete boek van het afgelopen jaar. Van de mogelijkheid om via internet te stemmen werd goed gebruik gemaakt. Geronimo Stilton won met Fantasia VI in de categorie 6 t/m 9 jaar. Manon Sikkel won in de categorie 10 t/m 12 jaar met Hoe word ik een koppelaar.
Voortgezet onderwijs In 2012 is er voor gekozen het aanbod aan het voortgezet onderwijs te beperken tot incidentele activiteiten op aanvraag van de scholen. Meestal betreft het dan groepsbezoeken van scholen, zoals de zes brugklassen van het Gemini College en De Driestar in Lekkerkerk. De samenwerking met het Gemini-college in Lekkerkerk verloopt goed. Alle brugklassen, totaal 120 leerlingen, kregen een groepsbezoek aan de bibliotheek aangeboden. Aan de hand van de Bieb-quiz kregen de leerlingen allerlei leuke weetjes te horen en werd de link gelegd met boeken en de bibliotheek. De leerlingen
12
vonden het erg leuk en deden enthousiast mee. Na de quiz mochten ze nog wat rondkijken in de bibliotheek en vragen stellen. VMBO-2 leerlingen zijn in samenwerking met de Historische Vereniging op zoek gegaan naar de plekken in Lekkerkerk die van belang zijn geweest tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij hebben de kennis in groepjes op posters verwerkt en deze posters zijn drie weken in de bibliotheek tentoongesteld. De plusbrugklas had in juni op school een project gedaan om een museum samen te stellen. Ze kozen voor het onderwerp Olympische Spelen. Na een bezoek aan museum Boymans van Beuningen zijn ze aan de slag gegaan. In de bibliotheek werd een tentoonstellingszuil vol informatie ingericht en de vitrines werden gevuld met attributen. Bij de opening waren veel (groot)ouders aanwezig. De leerlingen openden met een leuke act.
Maatschappelijke stages De bibliotheek biedt voor de maatschappelijke stages van leerlingen van het voortgezet onderwijs regelmatig een stageplaats aan. Voor zover mogelijk wordt hierbij gewerkt met een projectplan, zodat de leerlingen zelfstandig aan het werk kunnen. In 2012 waren een aantal leerlingen actief met ondersteunende werkzaamheden in de frontoffice. Op de stagemarkt van CSG Willem de Zwijger te Schoonhoven was de Bibliotheek Krimpenerwaard met een stand aanwezig en informeerde de leerlingen over de mogelijkheden die onze organisatie biedt.
Literatuurpresentaties leerlingen eindexamenklassen De eindexamenleerlingen HAVO/VWO van het Schoonhovens College exposeerden in februari in de bibliotheek. De groepjes leerlingen maakten over een door hen gekozen auteur een originele presentatie. De burgemeester opende de tentoonstelling en gedurende drie weken konden de inwoners van Schoonhoven en omstreken een bezoekje brengen aan deze bijzondere expositie.
Overige activiteiten Lezing Marlies Slegers In de week van de mediawijsheid gaf de Marlies Slegers een lezing over haar boek Soci@al Kids. Een boeiende avond over de opvoeding rond social media.
Voorleeswedstrijd
13
Ook dit jaar gingen kandidaten uit ons werkgebied de strijd weer aan om door te stromen naar de landelijke finale van de Voorleeswedstrijd. Hidde Kraaijveld won overtuigend. Helaas strandde hij in de kwartfinale.
Overlegorganen Er is regelmatig overleg met collega’s van andere bibliotheken. Dit jaar hebben de jeugdbibliothecarissen drie keer regionaal overlegd. Dit heeft geresulteerd in het gezamenlijk organiseren van de cursus Open Boek en een pilot in het gezamenlijk laten verschijnen van digitale nieuwsbrieven voor onderwijs en jeugd.
Logopedie Logopediepraktijk Schoonhoven heeft een informatieavond over spraakontwikkeling en spraakstoornissen georganiseerd voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en leerkrachten in het basisonderwijs.
Lezingen/workshop Dit verslagjaar zijn er door de bibliothecarisspecialisten workshops gegeven op een ouderavond op basisscholen Ichthus en de Rank. In Bergambacht werden twee lezingen gegeven over het belang van voorlezen aan ouders van kinderen en medewerkers van kinderdagverblijven Achter het Potdeksel en Pinokkio. In Bergambacht en Schoonhoven heeft onze bibliothecaris specialist jeugd op twee ouderavonden van de kinderopvang een uiteenzetting gegeven over voorlezen en leuke prentenboeken voor de doelgroep. In Schoonhoven werd op een ouderavond een workshop gegeven over de bibliotheek en de keuze van leuke leesboeken voor kinderen. De gemeente Bergambacht heeft in het kader van leesbevordering in het VVE een project gesteund waarbij Betty Sluyzer een voorstelling voor peuters in de peuterspeelzalen heeft gegeven. Voor ouders en pedagogisch medewerkers gaf zij een workshop over voorlezen aan peuters.
Voorlezen In de vestiging Schoonhoven wordt er sinds september elke woensdagmorgen voorgelezen door vrijwilligers aan peuters van 2-4 jaar.
14
Activiteiten voor verschillende doelgroepen volwassenen Algemeen De Boekenweek is een sinds 1932 jaarlijks terugkerende “week” van elf dagen in maart ter promotie van het Nederlandstalige boek. Ieder jaar wordt een thema gekozen om de rijkdom van het literaire boekenaanbod te benadrukken. Jaarlijks wordt een bekend schrijver uitgenodigd een novelle te schrijven voor de Boekenweek, het Boekenweekgeschenk. Boekenweek 2012 had als thema Vriendschap en andere ongemakken. Tom Lanoye schreef dit jaar het Boekenweekgeschenk Heldere hemel, een waargebeurd drama. Het Boekenweekessay werd in 2012 geschreven door Nico Dijkshoorn. In Verder alles goed verkent Dijkshoorn aan de hand van brieven en ansichtkaarten de chemie van vriendschap. Als men lid werd van de bibliotheek ontving men het Boekenweekessay gratis. Tijdens de Maand van het Spannende Boek in juni vertelde oud/rechercheur en misdaadschrijver Henk Goorden in de bibliotheek van Schoonhoven over zijn werk als rechercheur en schrijver. In november 2012 werd voor de 12e keer de leesbevorderingscampagne Nederland Leest! georganiseerd. Nederland Leest is een initiatief van de CPNB, in samenwerking met de VOB. De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans uit 1958 is het boek dat centraal stond. Alle bibliotheken verspreiden dan een speciale uitgave van dit boek onder hun leden met het idee dat iedereen dan tegelijkertijd hetzelfde bok leest en in discussie treedt met elkaar. Ook de media besteden in deze campagneperiode veel aandacht aan het boek en aan lezen, boeken en schrijvers in het algemeen. In Schoonhoven gaf cabaretier Rop Janze wederom een afsluitende voorstelling over De donkere kamer van Damokles en de thematiek van het boek. Ruim 40 geïnteresseerden bezochten deze voorstelling.
Het Historisch OntmoetingsPunt Negen lezingen en andere activiteiten werden dit jaar in het HOP Schoonhoven en Ouderkerk georganiseerd, die in totaal zo’n 200 belangstellenden trokken. Daarnaast waren er zes tentoonstellingen te zien in de HOP’s. Deze gaan altijd over cultuurhistorische onderwerpen in de directe omgeving van de bewoners van deze gemeentes met het doel de historische betrokkenheid te vergroten.
15
De eerste helft van het jaar waren de onderwerpen ‘molens in en om Schoonhoven’ en de ‘geschiedenis van het handwerkonderwijs’. Aansluitend vonden er tentoonstellingen over dezelfde onderwerpen plaats in de beide HOP’s. In het kader van het meerjarig project Historie in de Bibliotheek kreeg De Bibliotheek Krimpenerwaard subsidie voor het digitaliseren van films uit de Krimpenerwaard. Een deel van de ingeleverde films werd op vier filmbijeenkomsten op verschillende locaties getoond. De plekken waren bijvoorbeeld het dienstencentrum in Schoonhoven en de tijdelijke locatie van Sola Gratia in Bergambacht. In totaal bezochten 185 mensen deze bijeenkomsten. De films gaven stof tot napraten en leverden hiermee een bijdrage aan de historische bewustwording van bewoners. In samenwerking met de Bibliotheek De Groene Venen heeft de Bibliotheek Krimpenerwaard subsidie aangevraagd en gekregen bij Historie in de Bibliotheek om in het kader van het provinciaal themajaar Over-Levende Monumenten een fietstocht met activiteiten in de gebieden van beide bibliotheken te ontwikkelen. Op Open Monumentendag kon gestart worden bij het HOP Schoonhoven en bij de bibliotheek van Bergambacht. Routeboekjes waren beschikbaar voor de deelnemers. In de weken erna werden zowel in het HOP Schoonhoven (zie boven) als in de andere bibliotheken in de regio lezingen over historische onderwerpen en jeugdverteltheater voor kinderen van 8 jaar en ouder georganiseerd. De belangstelling voor fietstocht en jeugdverteltheater viel enigszins tegen, zeker gezien de tijdsinvestering die nodig was voor de organisatie. Een positief punt hierbij is dat er veel samenwerkende partners gevonden werden in de beide deelnemende gemeentes. We noemen er enkele: Zilversmeden in de watertoren, de Historische Vereniging Bergambacht, het Artotheater, het zilvermuseum en korenmolen Den Arend in Bergambacht. De georganiseerde workshop ‘gadget maken’ onder leiding van Nannie Verlegh had 38 enthousiaste deelnemers. Voor de lezingen van Marente de Moor over haar historische roman De Nederlandse maagd (28 bezoekers) en Hans Goedkoop (24 bezoekers) was redelijke belangstelling.
16
Hoewel formeel georganiseerd door de Historische Vereniging Schoonhoven verleenden partners van het HOP medewerking aan de succesvolle eerste cursus Schoonhovologie door het geven van publiciteit, verzorgen van informatie in de vorm van inleidingen (SAMH) en het beschikbaar stellen van ruimte (Bibliotheek Krimpenerwaard). De kraam op de Rivierendag 2012, die samen met de Historische Vereniging Schoonhoven bemenst werd, beantwoordde aan zijn doel. Dit is de samenwerking met de HVS uitdragen/zichtbaar maken en promotie van de nieuwe HOP-activiteiten. Daarnaast proberen we zo onze naamsbekendheid te vergroten en zichtbaar te maken wat je hebt en doet in een HOP. Omdat deze dag altijd veel bezoekers trekt is het een nuttige tijdsinvestering. Werkgroepsleden Leen Ouweneel, Jacolien Vermeulen en Joke Radstate bezochten de slotbijeenkomst van het meerjarig project Historie in de Bibliotheek in het Erfgoedhuis Delft op 29 november 2012. Hiermee werd dit provinciale project afgesloten, en was er een eerste verkenning door de deelnemende bibliotheken om nieuwe manieren voor fondsenwerving te vinden. Sinds 2011 is in de bibliotheek van Ouderkerk aan den IJssel een Historisch OntmoetingsPunt aanwezig. Naast het aanbieden van een collectie boeken over de historie van de gemeente Ouderkerk en omgeving, organiseren de deelnemende partijen jaarlijks twee tentoonstellingen en daaraan verbonden activiteiten. Het thema van de tentoonstelling sluit altijd aan bij de uitgebreide tentoonstelling die tegelijkertijd in de Oudheidskamer wordt opgesteld. De eerste tentoonstelling ging over de geschiedenis van het handwerkonderwijs, waarbij veel schoolwerkjes van vroeger te zien waren. Joke Radstate van het Streekarchief Midden-Holland gaf een presentatie over het vak Nuttige handwerken, dat in de 20e eeuw een verplicht vak op de lagere scholen was. De aanwezigen deelden hun eigen ervaringen met elkaar en gingen na afloop naar de Oudheidskamer om de grotere tentoonstelling over dit onderwerp te bekijken. De tweede tentoonstelling had als onderwerp de school van vroeger. De boeiende lezing over de geschiedenis van het lager onderwijs in de Krimpenerwaard en specifiek over het lager onderwijs in Ouderkerk aan den IJssel door historica Dr. Jet van Herwaarden was aanleiding voor gesprekken met de deelnemers, die allemaal natuurlijk hun eigen herinneringen konden ophalen. Het HOP heeft een themakist samengesteld voor groep 4 van het basisonderwijs om de kinderen een begin van historisch begrip bij te brengen. Deze themakist met speciale aandacht voor het onderwijs in Ouderkerk aan den IJssel begin 20e eeuw, is door alle 3 de basisscholen ingezet tijdens de lessen. Deelnemende partijen in het HOP zijn, behalve de bibliotheek, de Historische Vereniging Ouderkerck op d’IJssel en het streekarchief Midden-Holland.
17
Laaggeletterden De vier grote vestigingen van de bibliotheek beschikken over een Lees & Schrijf tafel waarop boeken en andere materialen te vinden zijn die geschikt zijn voor laaggeletterde klanten. Van deze mogelijkheid wordt, ook landelijk, niet veel gebruik gemaakt, omdat deze groep mensen geen vanzelfsprekende bezoekers van de bibliotheek zijn. Om deze dienst onder de aandacht van de doelgroep te brengen zijn in het verslagjaar twee activiteiten georganiseerd, beide in samenwerking met Vluchtelingenwerk ZuidHolland Noord, locatie K5. In Krimpen aan de Lek vertelde de bibliothecaris specialist tijdens een koffieochtend in het Cultuurhuis in wording aan de aanwezige vluchtelingen en vrijwilligers over de mogelijkheden van de bibliotheek, met name ook voor kinderen. In Schoonhoven werd een informatieavond georganiseerd die met acht vluchtelingen en vijf vrijwilligers erg goed bezocht werd, mede dankzij een enthousiaste stagiair. Tijdens deze avond vertelden de bibliothecaris specialisten welke boeken en andere materialen beschikbaar zijn in de bibliotheek en welke diensten de bibliotheek allemaal biedt.
Senioren In samenwerking met de lokale welzijnsinstellingen voor ouderen werden in maart in drie vestigingen van de bibliotheek welzijnsmarkten gehouden die gericht waren voorlichting over gezondheid en welzijn van ouderen. De bibliotheek coördineerde deze grote manifestatie en stelde haar vestigingen in Schoonhoven, Bergambacht en Lekkerkerk beschikbaar. Er waren overal ruim 20 deelnemende organisaties aanwezig die hun activiteiten en producten konden presenteren. Door sponsoring van de Rabobank konden tafels en marktkramen gehuurd worden, waardoor het geheel er verzorgd uitzag. Het waren goed bezochte markten en de deelnemers waren ook zeer tevreden. De samenwerking met de welzijnsinstellingen en hun samenwerking onderling is door deze activiteit vergroot en zal zeker leiden tot meer contacten. De bibliotheek organiseerde nog een aantal activiteiten op kleinere schaal. Zo vertelde in Krimpen aan de Lek de wijkagent over manieren om jezelf te beschermen tegen criminaliteit zoals diefstal van bankpasjes en digitale informatie. In Bergambacht bezochten vooral ouderen de boeiende lezing en tentoonstelling over de geschiedenis van het schaatsen en de schaats en de bibliotheek in Lekkerkerk nam deel aan de landelijke Tuinontwerpdag. Bezoekers van
18
deze laatste activiteit gingen zeer tevreden naar huis met een op maat gegeven tuinontwerpadvies en een schetstekening. De bibliothecaris specialist heeft in het verslagjaar haar kennis over de mogelijkheden om te kunnen blijven lezen met een visuele handicap gedeeld met deelnemers aan de vergaderingen van de ANBO in Krimpen aan de Lek en Bergambacht. Ook de mantelzorgers van de SWOS in Schoonhoven werden op de hoogte gesteld van hulpmiddelen voor aangepast lezen. Voorlichting over aangepast lezen is een onderdeel van de dienstverlening van openbare bibliotheken in Nederland. In Nederlek stelde de bibliotheek haar vestigingen ter beschikking voor het geven van computerlessen voor ouderen georganiseerd door SWON.
Bibliobussen Sinds een aantal jaren verzorgt de firma Karmac Bibliotheekservice de bibliobussen voor de Bibliotheek Krimpenerwaard. De bibliobus doet iedere week vier haltes aan: in Berkenwoude, Haastrecht, Stolwijk en Vlist.
Inmiddels is de bibliobus helemaal ingeburgerd in deze dorpen en dat is te zien aan de cijfers van de uitleningen en leden.
Uitleningen Bibliobus
2012
Percentage t.o.v. 2010
2011
Berkenwoude
6.488
+ 3,5%
6.262
Haastrecht
9.032
+ 20,7%
7.159
Stolwijk
9.777
- 16%
11.343
Vlist
1.052
- 2,6%
1.079
Leden Bibliobus
2012
Percentage t.o.v. 2010
2011
Berkenwoude
142
gelijk
142
Haastrecht
190
+ 7,4%
176
Stolwijk
273
+ 2,6%
266
33
- 15,2%
38
Vlist
19
Collectie Het uitgangspunt bij collectievorming is te streven naar een collectie op maat die afgestemd is op de behoeftes van onze klanten. Daarom speelt de vestigingsplaats en de samenstelling van de bevolking een belangrijke rol. Om de efficiency in het oog te houden, maken we zoveel mogelijk gebruik van Standing Orders. Onze organisatie heeft een kleine personeelsbezetting en zal daarom optimaal gebruik maken van de verschillende abonnementsmogelijkheden van de NBD. Om de juiste collectie op de juiste plaats te hebben, is een Collectieplan (2011-2016) opgesteld. We groeien steeds meer toe naar één collectie voor de hele Krimpenerwaard. Sommige onderdelen zoals speelfilms en luisterboeken staan fysiek op één plek, maar zijn voor het hele werkgebied. Daarom kunnen klanten gratis reserveren uit de hele collectie. Door de toenemende digitalisering en het gemak waarmee klanten gebruik maken van de website is het grote titelaanbod toch zichtbaar en met één muisklik bereikbaar. De collectie is afgestemd op de behoeften van de klanten, zoals naar voren zijn gekomen uit het Klanttevredenheidsonderzoek van 2012. Jaarlijks wordt het huidige collectieplan 2011-2016 bijgesteld. Bepalend hierbij zijn onder andere uitleengemiddelden van de verschillende collectieonderdelen, de hoogte van het collectiebudget voor dat jaar en nieuwe ontwikkelingen op mediagebied. Verder wordt het leengedrag van klanten steeds meer via klantgegevens bijgehouden. In de toekomst kan dit gegevens leveren voor de samenstelling van de collectie. Wensen van klanten die het HBO niveau overstijgen worden vervuld door deel te nemen aan de provinciale en landelijke leenverkeerformules ‘Aanvragen’ en ‘Picarta’. Vanzelfsprekend zal de komende jaren een verschuiving plaatsvinden van papier naar digitaal en het aanbod van e-books voor de bibliotheken wordt door ons op de voet gevolgd. Zodra de uitleenrechten en protocollen geregeld zijn, zullen we e-books gaan uitlenen. Hierbij sluiten we dan aan bij de toenemende vraag van het publiek. Door rekening te houden met ‘leeslijsten’ van het voortgezet onderwijs zorgen we voor aansluiting van onze collectie met de schoolbehoeftes. Zorginstellingen voor ouderen hebben meerdere instellingspassen waarmee ze regelmatig materialen komen lenen voor hun bewoners. Hierdoor is er geregeld overleg over hun wensen en behoeftes op collectiegebied. Door de instellingspassen van peuterspeelzalen, de Buitenschoolse Opvang en het primair
20
onderwijs is de bibliotheek op de hoogte van het leengedrag en behoeftes van deze doelgroepen. In 2013 zal de bibliotheek van Schoonhoven een behoorlijke metamorfose doormaken. Tegelijkertijd met deze herinrichting starten we een pilot waarin voor het retail-concept wordt gekozen. Dit betekent dat de collectie voor volwassenen wordt ingedeeld in drie werelden: Liefde & Leven, Spannend & Actief en Literatuur & Cultuur. Een gedeelte van de boeken wordt frontaal gepresenteerd in de kasten en op displaytafels. Deze manier van presenteren sluit beter aan bij het zoekgedrag van een groot deel van de bezoekers, zo is uit landelijk onderzoek gebleken. Zo’n 80% van de mensen kiest op grond van ‘browse’ gedrag. Zij laten zich verleiden door wat ze zien en hierbij speelt de voorkant van de boeken een grote rol. Door steeds wisselende presentaties brengen we de collectie beter onder de aandacht van het publiek. Verder worden fictie en non-fictie bij elkaar in de verschillende werelden geplaatst. Bij gebleken succes, meetbaar aan de uitleencijfers, zullen we dit concept verder uitrollen in de Krimpenerwaard.
Digitale dienstverlening Website De bibliotheek digitaal kunnen bezoeken wordt nog steeds in toenemende mate belangrijker. Gelukkig weten steeds meer van onze klanten de weg te vinden naar onze website www.debibliotheekkrimpenerwaard.nl. Het bezoek is in 2012 wederom gestegen, dit keer met 7%. Het totaal aantal unieke bezoeken aan de website is maar liefst 81.358. Dat zijn bijna 225 bezoeken per dag. Populair zijn vooral verlengen via de website en reserveren uit de catalogus. Ook worden vaak de openingstijden van de verschillende vestigingen relatief vaak bekeken.
21
Social media Na in 2011 te zijn begonnen met Twitter, heeft in 2012 de Bibliotheek Krimpenerwaard ook een account geopend bij Facebook en later in het jaar zelfs bij Pinterest. Er is officieel een social media-team opgezet bestaande uit vier medewerkers. De schare fans en volgers groeit gestaag.
E-mailnieuwsbrief De digitale nieuwsbrief van de Bibliotheek Krimpenerwaard wordt maandelijks verzonden naar ongeveer 3.500 e-mailadressen.
22
Muziekwebluister Sinds mei is in de bibliotheek de online dienst Muziekwebluister van de Centrale Discotheek Rotterdam (CDR) beschikbaar. Met Muziekwebluister komen meer dan 4,5 miljoen muziektracks voor onze bezoekers en klanten via ons interneteiland beschikbaar. Naast het luisteren van de complete collectie van het CDR biedt Muziekwebluister een schat aan informatie over albums, artiesten en genres. Ook zijn er de nieuwste releases te vinden en nieuwe muziekstijlen te ontdekken. Middels de al bestaande koppeling met de CDR kunnen klanten materialen van de CDR reserveren en ophalen in één van onze vestigingen.
App de Bibliotheek voor smartphone In Nederland is zes op de tien mensen in het bezit van een smartphone. Via hun mobiel hebben zij direct toegang tot het internet. De vraag naar apps groeit sterk en ook de bibliotheek heeft hier een antwoord op. In 2012 is de Bibliotheek Krimpenerwaard aangehaakt bij de app de Bibliotheek, waardoor bibliotheekleden met een smartphone overal en altijd toegang hebben tot hun bibliotheek. De App de Bibliotheek is gratis te downloaden. De app is gebruiksvriendelijk en werkt heel eenvoudig. De app maakt verbinding met de website van de Bibliotheek Krimpenerwaard. De mobiele app maakt het mogelijk de catalogus van de bibliotheek te raadplegen en direct boeken en andere materialen te reserveren. Daarnaast kan de klant zien welke items zij of hij in huis heeft en wanneer deze retour moeten. Ook waarschuwt de App de klant vanaf vier dagen voordat de boeken ingeleverd moeten worden. Uiteraard zijn deze op ieder moment te verlengen. De app bevat ook nog een verlanglijstje en een scannerfunctie. Na het scannen van het ISBN-nummer verschijnt er direct informatie over het boek.
Databanken Helaas is het door de overgang naar een nieuw systeem, AppGuard, niet mogelijk betrouwbare cijfers over het gebruik van de databanken via de publiekscomputers te geven voor het jaar 2012.
23
Reserveringen en aanvragen In 2012 maakten onze leden 21.509 reserveringen en aanvragen. Er werden 21.804 materialen geleverd. Het aantal aanvragen via de dienst “Aanvragen” door onze leden was 442 en wij leverden zelf 30 materialen via deze dienst. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van vorig jaar, met de uitzondering dat de 30 geleverde aanvragen wat aan de lage kant is. Dit is te wijten aan een storing in het e-mailverkeer tussen de dienst en één van onze vestigingen, waardoor 14 aanvragen verlopen zijn.
24
3. Organisatie en bedrijfsvoering Organisatie en personeelsbeleid Medewerkers De Bibliotheek Krimpenerwaard telt 15 medewerkers, die gezamenlijk 8,4 fte werken. Ongeveer 100 vrijwilligers dragen ook hun steentje bij.
Wat in- en uitstroom van personeel betreft is er voor het verslagjaar niets te melden. Alle medewerkers zijn bij de Bibliotheek Krimpenerwaard blijven werken en er zijn geen nieuwe werknemers bij gekomen.
Medewerkerstevredenheidsonderzoek Eind 2011 is onder de medewerkers en vrijwilligers van de Bibliotheek Krimpenerwaard een medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden. Medio 2012 ontvingen wij hiervan de rapportage. Aangezien de respons met 69% onder werknemers en 34% onder vrijwilligers wat aan de lage kant was, kunnen de conclusies slechts als indicatief beschouwd worden. De Bibliotheek Krimpenerwaard scoort op alle bijna thema’s beter dan het provinciale gemiddelde. De Bibliotheek Krimpenerwaard wordt dus over het algemeen erg gewaardeerd als werkgever. Wel zijn er in enkele gevallen specifieke stellingen binnen de thema’s waarop het resultaat van de Bibliotheek Krimpenerwaard lager is dan gemiddeld. Relatief de minst goede score wordt behaald op de thema’s vernieuwingsgezindheid en middelen. Opvallend veel hoger dan het provinciaal gemiddelde scoort de Bibliotheek Krimpenerwaard op de thema’s mogelijkheden, management, flexibiliteit en communicatie. De groep deelnemende vrijwilligers laat duidelijk andere scores zien dan de vaste medewerkers. De thema’s waarover zij het hoogste oordelen, zijn vermoeidheid en herstel en werkdruk. Hierover zijn ze meer tevreden dan de vaste medewerkers. Dit heeft een direct verband met de positie als vrijwilliger. Ook in 2007 werd Bibliotheek Krimpenerwaard al bovengemiddeld beoordeeld door de medewerkers. Wel zien we in 2011 een duidelijkere tweedeling tussen de vaste medewerkers en de vrijwilligers die hebben deelgenomen. In 2007 waren er nog niet zulke uitgesproken verschillen, terwijl we in 2011 zien dat de vaste medewerkers veel tevredener zijn dan de deelnemende vrijwilligers. De tevredenheid van de vaste medewerkers is gestegen ten opzichte van 2007 en de tevredenheid van de vrijwilligers is juist gedaald. In de rapportage worden een aantal aanbevelingen gedaan waar wij de komende tijd mee aan de slag zullen gaan. 25
Verzuim Het verzuimpercentage van de Bibliotheek Krimpenerwaard over 2012 bedraagt 7,56. Aangezien dit boven het landelijk gemiddelde ligt, willen wij hier graag vermelden dat het leeuwendeel van dit percentage wordt ingenomen door een medewerkster die helaas al zeer langdurig ziek is en door lichamelijke, niet-arbeidsgerelateerde klachten niet in staat is haar werkzaamheden uit te voeren. Als deze persoon buiten beschouwing gelaten zou worden, is het ziekteverzuim 0,95%, wat buitengewoon laag is.
Deskundigheidsbevordering Er wordt naar gestreefd om op jaarbasis 3% van het totale brutoloon van de werknemers te besteden aan deskundigheidsbevordering. In 2012 deden de medewerkers van de Bibliotheek Krimpenerwaard weer het nodige om hun kennis op peil te houden. De twee bibliothecaris specialisten voor de jeugd hebben de training Open Boek gevolgd, waarmee zij training kunnen geven aan leescoördinatoren op basisscholen. Bovendien zijn zij via het SIOB aan de opleiding Mediacoach begonnen. Alle medewerkers hebben training gekregen in het kader van het project Boekstart over taalontwikkeling bij baby’s. In Nederlek heeft een medewerkers de opleiding Informatie Professional gevolgd via GO Opleidingen. In Schoonhoven heeft een medewerker via hetzelfde instituut twee deelcertificaten behaald. Eén van de leden van het social media-team begon de HBOcursus Social Media via het NCOI. Ieder jaar volgen negen medewerkers een opfristraining bedrijfshulpverlening.
Raad van Toezicht De Raad van Bestuur is per 1 februari 2011 omgevormd naar een Raad van Toezicht, waardoor de functie van directeur is uitgebreid naar Directeur/Bestuurder. In 2012 zijn de twee vacatures ingevuld. De Raad van Toezicht ziet er daardoor als volgt uit:
Directeur/bestuurder
Mevr. A. Oosterlaken
Voorzitter Raad van Toezicht
Dhr. H. Aeijelts Averink
Secretaris Raad van Toezicht
Dhr. J. Schijf
Penningmeester Raad van Toezicht
Mevr. E. Kooij
Lid Raad van Toezicht
Dhr. P. Dool
Lid Raad van Toezicht
Dhr. J. van de Mortel
26
Huisvestings- en spreidingsbeleid Schoonhoven In 2012 heeft onze organisatie budget toegezegd gekregen van de gemeente Schoonhoven voor de herinrichting van de bibliotheek in Schoonhoven en hebben wij alle voorbereidingen getroffen om deze herinrichting in de eerste helft van 2013 daadwerkelijk te gaan realiseren.
Nederlek In Nederlek zijn de besprekingen gestart met de Stichting Welzijn Ouderkerk Nederlek, die zich inzet voor het welzijn van met name senioren en mantelzorgers, over mogelijke inhuizing in de bibliotheek van Lekkerkerk. Inmiddels worden de plannen daarvoor uitgewerkt en zal dit ook in 2013 uitgevoerd worden. In Krimpen aan de Lek is het project Cultuurhuis in wording, na enige tijd op een laag pitje te hebben gestaan, eind 2012 weer opgepakt.
Informatisering en automatisering Gratis internet en Wi-Fi Sinds 2012 bieden alle bibliotheken gratis internet aan aan alle bezoekers via de publiekspc’s. Bovendien is het met de ingebruikneming van het nieuwe netwerk (zie ook hieronder) voor ons mogelijk om onze bezoekers gratis Wi-Fi aan te bieden.
Bibliotheek.nl 2012 was een zeer hectisch, maar succesvol jaar voor Bibliotheek.nl. •
Alle bibliotheken die zich hebben aangemeld voor de digitale infrastructuur zijn aangesloten conform de subsidievoorwaarden;
•
In totaal zijn 93 widgets opgeleverd voor het bouwen van nieuwe websites en daarvan zijn er al meer dan 40 gerealiseerd op de Website-as-a-Service (WaaS);
•
De eerste versie van de Nationale BibliotheekCatalogus (NBC+) is opgeleverd, een koppeling met een nieuwe versie van de Aquabrowser wordt gerealiseerd;
•
Bijna 500 e-books zijn ingekocht en beschikbaar voor leden (en deels niet-leden) en de Lees Meer campagne heeft 25% van de Nederlandse bevolking bereikt;
•
Alle bibliotheken maken nu gebruik van G!DS. De grens van 40 miljoen raadplegingen per jaar is gepasseerd.
27
Vervanging netwerk In 2012 is, in samenwerking met Bibliotheek De Groene Venen, het complete computernetwerk vervangen. Door een gedeelde server en mailserver met de andere bibliotheekorganisatie konden de kosten worden gereduceerd. Oude datalijnen zijn vervangen door snellere en goedkopere lijnen. Daarnaast zijn alle vestigingen nu voorzien van Wi-Fi. In de hoofdvestigingen is speciaal een werkplek ingericht zodat klanten met een laptop in alle rust gebruik kunnen maken van ons netwerk. Door de nieuwe software voor het interneteiland is de lay-out voor het publiek met daarin onze gratis online databanken (uittreksels, krantenarchief) overzichtelijk en voor het personeel eenvoudig aan te passen aan actualiteiten en bibliotheekactiviteiten.
BicatWise Na enige voorbereiding is de Bibliotheek Krimpenerwaard in april 2012 overgegaan op een nieuw bibliotheeksysteem genaamd BicatWise. BicatWise is de opvolger van Bicat. De krachtige MySQL-database, enige nieuwe functionaliteiten, verbeteringen van de oude functionaliteiten en de vereenvoudiging van het aanmaken van rapportages zorgen er voor dat bepaalde taken sneller en makkelijker uitvoerbaar zijn voor het personeel. Tezamen met het nieuwe uitleensysteem werd de nieuwe web-/publiekscatalogus C-Wise geïmplementeerd. Door de manier van presenteren is de nieuwe catalogus visueel aantrekkelijker voor de klant. Daarnaast kent C-Wise web 2.0 toepassingen waardoor het mogelijk is dat klanten onder meer recensies schrijven of hun waardering aan een bepaalde titel kunnen geven.
Marketing en communicatie Marketingplan met Bibliotheken De Groene Venen en Gouda In 2010 is een start gemaakt met een marketingplan voor de komende jaren. Gezien de beperkte (financiële en personele) middelen die de Bibliotheek Krimpenerwaard hiervoor ter beschikking staan is gezocht naar samenwerking in deze met de bibliotheken de Groene Venen en Gouda. Een grondige analyse van de markt laat zien dat de bevolkingsopbouw in het werkgebied van de drie afzonderlijke bibliotheken vergelijkbaar is. Tevens is er in de bevolkingsgroepen boven de 18 jaar marktpotentie zichtbaar. Bovendien is gebleken dat alle drie de organisaties kampen met een teruglopend aantal betalende leden.
28
In 2011 is een gezamenlijk marketingplan opgesteld met de Bibliotheek De Groene Venen en de Bibliotheek Gouda. Het plan bestaat uit een strategische analyse en een operationeel gedeelte. De strategische analyse heeft geresulteerd in een structurele aanpak van marketingdoelen tot en met 2013 voor de drie organisaties. Door samenwerking en kennisdeling bereiken de drie bibliotheken gezamenlijk meer effect en een grotere efficiency. De nadruk in het plan ligt op het behoud van volwassen leden, het vergaren van kennis over de klant en het werven van nieuwe betalende leden.
Marketing en communicatie in 2012 Marketingacties zijn dit jaar uitgevoerd in samenwerking met de Bibliotheken Gouda en De Groene Venen op basis van het gezamenlijk marketingplan. Er was in 2012 veel aandacht voor ledenbehoud, bijvoorbeeld door een actie voor trouwe jeugdleden rond de film ‘Koning van Katoren’, Nederland Leest en een telemarketingactie gericht op afhakers tijdens de Boekenweek. De bibliotheek is aangesloten bij ‘Voordeel met je Biebpas’: bibliotheekleden ontvangen bij landelijke en lokale organisaties of activiteiten op vertoon van de bibliotheekpas korting of iets extra’s. In het kader van “Geef de bibliotheek cadeau” is de bibliotheekbon, een cadeaubon voor een jaar gratis lidmaatschap, geïntroduceerd die gepromoot wordt rond feest en – themadagen. Dit jaar verschenen voor het eerst de digitale nieuwsbrief voor leerkrachten in het primair onderwijs ‘Onderwijs Nieuws’ en de ‘Kids Nieuws!’, de digitale nieuwsbrief voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Om interactie met de klant te realiseren is een social media beleid geschreven. De bibliotheek is sinds dit jaar actief op Facebook en Twitter en Pinterest.
Kwaliteitszorg Het aantal klachten van klanten in 2012 bedraagt 0.
29
4. Financiën De Bibliotheek Krimpenerwaard ontvangt van vijf gemeenten een vergoeding voor het uitvoering van de dienstverlening. Per gemeente verschillen de afspraken over het pakket diensten omdat de hoeveelheid geleverde diensten uiteraard samenhang vertoont met het bedrag dat de gemeente overheeft voor het bibliotheekwerk. Voor een enkele gemeente wordt als sinds 2009 een prestatieovereenkomst opgesteld in overleg tussen de betreffende gemeente en de bibliotheek. Steeds meer gemeenten geven aan op deze wijze te willen gaan werken en voor 2013 is met elke gemeente een prestatieovereenkomst afgesloten.
De bedragen die van gemeentewege jaarlijks worden toegekend worden in veel gevallen niet meer geïndexeerd, in sommige gemeenten al een aantal jaren niet meer. Deze ontwikkeling, gecombineerd met stijgende kosten (jaarlijks met circa 2/3%) en licht dalende inkomsten vanuit contributies, maakt het steeds complexer om de begroting sluitend te krijgen.
Resultaten 2012 De financiële uitkomsten over het jaar 2012 zijn terug te vinden in de financiële jaarrekening 2012. Voor een totaaloverzicht van de bibliotheek Krimpenerwaard en een beknopt overzicht per gemeente verwijzen wij u naar deze jaarrekening. Een korte toelichting op de resultaten.
Door een uitspraak in hoger beroep van de rechtbank is er een einde gekomen aan het geschil tussen de Stichting Leenrecht en de openbare bibliotheken over het betalen van leenrecht voor verlengde materialen. De rechtbank heeft de openbare bibliotheken in het gelijk gesteld, waarmee het geld wat de afgelopen jaren voor een eventuele terugvordering is gereserveerd is vrijgevallen in de exploitatie van 2012. Hierdoor was het mogelijk om de bij wet verplicht financiële richtlijn C1 door te voeren, om op die manier volledige accountantsgoedkeuring voor de jaarrekening te kunnen bereiken. Het betreft hier een eenmalig vrijvallen van gelden en een eenmalige invoering van de C1richtlijn.
De totale jaarrekening laat een overschot zien van € 13.795,--. Dit is opgebouwd uit diverse kleinere overschotten en een enkel tekort bij de verschillende gemeenten.
Voor de gemeente Schoonhoven is het jaar afgesloten met een positief saldo van ruim € 7.000,--. Dit is het gevolg van het zeer beperkt houden van de inhuur van
30
uitzendkrachten, in de hoop enig extra geld te generen voor de komende herinrichting. Het geld zal derhalve worden aangewend in de eerste helft van 2013.
Bij de bibliotheken in Nederlek is een zeer beperkt tekort van € 203,-- ontstaan. Dit zal worden verrekend met de algemene reserve.
In de gemeente Bergambacht is sprake van een overschot van ongeveer € 5.000,--. Ook hier is zeer terughoudend omgegaan met het inhuren van externe krachten bij vervanging en verlof. Het overschot zal worden gebruikt om de voorziening met betrekking tot inrichting (waarvan de verbouwingskosten die gemaakt zijn bij het invoeren van de zelfbediening zijn bekostigd) weer op peil te brengen.
In Ouderkerk is sprake van een tekort van ruim € 1.600,--. Jaarlijks blijkt dat (ondanks een strikt uitgavenbeleid) de financiën net niet toereikend zijn. Het bedrag zal in mindering worden gebracht op de algemene reserve. In 2013 zal, met het verminderd invullen van een vacature die ontstaat, getracht worden deze structurele overschrijding terug te brengen.
De backoffice kent een overschot van ruim € 3.000,-- . Dit bedrag zal worden toegevoegd aan de algemene reserve.
Derde geldstromen Ook in 2012 zijn weer extra financiële middelen binnengekomen.
De gemeente Bergambacht verleende een subsidie van ruim € 1.800,-- voor het uitvoeren van een extra leesbevorderingsactiviteit voor de voorschoolse periode.
In 2012 is het grootschalige project Historie in de Bibliotheek afgerond. Van 2009 tot en met 2012 hebben bibliotheken in samenwerking met archieven, historische verenigingen of musea gewerkt aan het toegankelijk maken van lokale geschiedenis voor een breed publiek. In de Krimpenerwaard is een grote hoeveelheid historisch filmmateriaal, mede beschikbaar gesteld door bewoners van de regio, gedigitaliseerd om behouden te kunnen worden voor de toekomst. Historie in de Bibliotheek is tot stand gekomen met subsidie van de provincie Zuid-Holland. ProBiblio heeft het project gecoördineerd en begeleid in nauwe samenwerking met Erfgoedhuis Zuid-Holland.
31
5. Succesbepalende factoren en prestatie-indicatoren Bibliotheken doen meer dan boeken uitlenen. Jarenlang zijn cijfers rondom het aantal leden en uitleningen gebruikt als ‘rapportagecijfers’ richting subsidiegevers. Alhoewel deze traditionele bibliotheekfunctie blijft bestaan in de publieke belangstelling, genereren andere bibliotheekfuncties ook ander publiek. In dit hoofdstuk zijn weergegeven welke factoren (uitnodigend, klantgericht, professioneel, uitlening, informatie verstrekken, activiteiten, digitale diensten, collectionering) van belang zijn voor de kwaliteit van een openbare bibliotheek. Iedere succesbepalende factor is voorzien van een aantal prestatie-indicatoren uitgedrukt in één of meerdere tabellen om te kunnen bepalen hoe succesvol de bibliotheek is in dit opzicht.
Uitnodigend Aantal bezoekers Resultaat 2012
Percentage 2012
Resultaat 2011
Resultaat 2010
Resultaat 2009
190.344
+6,9%
178.147
171.092
161.799
7.443
+6,2%
7.010
7.110
6.720
Bergambacht
34.189
+11,3%
30.711
27.967
27.468
Gouderak
15.846
+27,6%
12.422
10.167
4.734
Krimpen a/d Lek
28.117
-3,7%
29.195
28.004
26.802
Lekkerkerk
38.458
+9,4%
35.168
34.652
35.141
Ouderkerk
18.429
+34,9%
13.663
9.401
8.406
Schoonhoven
47.862
-4,2%
49.978
53.791
50.345
Totaal Ammerstol
Leestafelgebruik* Resultaat 2012
Resultaat 2011
Resultaat 2010
Gemiddelde Krimpenerwaard
3,42
3,17
2,69
Ammerstol
2,97
2,16
1,17
Bergambacht
3,58
3,00
2,83
Gouderak
2,06
1,80
1,00
Krimpen a/d Lek
4,25
4,10
3,33
Lekkerkerk
3,20
3,55
3,42
Ouderkerk
2,90
2,90
2,33
Schoonhoven
5,00
4,66
4,75
* In 2010 is begonnen met het registreren van deze cijfers. Het cijfer bij een bepaalde vestiging geeft het gemiddelde gebruik van de leestafel in die vestiging op een willekeurig moment tijdens de openingsuren weer.
32
Klantgerichtheid 2012
2011
2010
2009
2008
Klanttevredenheid totaal
7.9
7.8
7.8
7.8
7.8
Ammerstol
7.9
7.8
7.8
7.8
7.8
Bergambacht
8.0
8.0
8.0
8.0
8.0
Gouderak
8.2
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Krimpen a/d Lek
7.7
7.9
7.9
7.9
7.9
Lekkerkerk
8.0
8,1
8,1
8,1
8,1
Ouderkerk
7.8
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Schoonhoven
7.8
7.6
7.6
7.6
7.6
0
6
0
0
Aantal klachten
2
In 2012 heeft de Bibliotheek Krimpenerwaard een nieuw klanttevredenheidsonderzoek houden.
Professionaliteit 3% opleidingsbudget besteed Gedragscode geïmplementeerd Ziekteverzuimpercentage
2012
2011
2010
2009
2008
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Niet van toepassing 7,56%
Niet van toepassing 5,6%
Niet van toepassing 4,2%
Niet van toepassing 4,1%
Ja 1,8%
Het verzuimpercentage van de Bibliotheek Krimpenerwaard over 2012 bedraagt 7,56. Aangezien dit boven het landelijk gemiddelde ligt, willen wij hier graag vermelden dat het leeuwendeel van dit percentage wordt ingenomen door een medewerkster die helaas al zeer langdurig ziek is en door lichamelijke, niet-arbeidsgerelateerde klachten niet in staat is haar werkzaamheden uit te voeren. Als deze persoon buiten beschouwing gelaten zou worden, is het ziekteverzuim 0,95%, wat buitengewoon laag is.
33
Uitlening en leden Uitleningen
474.485
Percentage 2012 -7,2%
12.326
-4,6%
12.899
12.355
11.761
111.887
-4,8%
117.252
115.839
115.502
Gouderak
23.603
-13,5%
26.779
23.786
16.464
Krimpen a/d lek
54.398
-17,2%
63.735
64.760
69.023
Lekkerkerk
73.440
-3,3%
75.893
74.580
77.081
Ouderkerk
35.071
+1,8%
34.449
27.441
23.495
137.411
-10,5%
151.821
152.356
159.354
6.488
+3,5%
6.262
4.537
4.873
Busstandplaats Haastrecht
9.032
+20,7%
7.159
6.536
5.242
Busstandplaats Stolwijk
9.777
-16,0%
11.343
9.275
8.121
Busstandplaats Vlist
1.052
-2,6%
1.079
1.006
1.151
2012 Totaal aantal uitleningen Ammerstol Bergambacht
Schoonhoven Busstandplaats Berkenwoude
2011
2010
2009
508.671
492.471
492.271
Leden 2012
Volwassenen
Jeugd
Percentage 2012
2011
2010
10.789
4.898
5.891
-4,2%
11.242
11.319
234
97
137
-7,3%
251
261
2.238
1.008
1.230
-1,7%
2.277
2.309
468
173
295
-0,2%
469
435
Krimpen a/d Lek
1.370
700
670
-7,3%
1.470
1.534
Lekkerkerk
1.836
924
912
-6,5%
1.955
2.037
Ouderkerk
660
270
390
+2,1%
646
618
3.345
1.553
1.792
-6,2%
3.552
3.567
142
25
117
0%
142
125
190
63
127
7,4%
176
164
273
76
197
2,6%
266
238
33
9
24
-15,2%
38
31
Totaal aantal leden Ammerstol Bergambacht Gouderak
Schoonhoven Busstandplaats Berkenwoude Busstandplaats Haastrecht Busstandplaats Stolwijk Busstandplaats Vlist
34
Informatie verstrekken 2012
Percentage 2012
2011
Percentage 2011
2010
Totaal
24.313
-19%
28.879
+19%
23.379
Ammerstol
460
-8%
499
+6%
468
Bergambacht
4.593
-42%
6.505
+40%
3.874
Gouderak
1.036
-18%
1.217
+16%
1.023
Krimpen a/d Lek
4.137
-40%
5.772
+27%
4.195
Lekkerkerk
5.212
-15%
5.975
+16%
5.044
Ouderkerk
1.283
-13%
1.446
+0,2%
1.443
Schoonhoven
7.592
+2%
7.465
+2%
7.332
35
Activiteiten speciale doelgroepen Voor- en vroegschools Nationale VoorleesDagen - aantal bezoekers 2012
2011
2010
2009
142
206
309
282
31
-
-
Bergambacht
23
62
-
-
Gouderak
23
28
-
-
20
-
-
TOTAAL Ammerstol
Krimpen a/d Lek Lekkerkerk
40
Ouderkerk Schoonhoven
56
12
-
-
6
-
-
47
-
-
Nationale VoorleesDagen - aantal deelnemende instellingen workshopavond
TOTAAL
2012
2011
2010
2009
7
5
19,5% van de deelnemende instellingen maakt gebruik
32%
Ammerstol
1
1
Bergambacht
1
2
Gouderak
1
Krimpen a/d Lek Lekkerkerk
2
Ouderkerk Schoonhoven
2
2
Themakisten 2012 Aantal
2011
2010
2009
TOTAAL
14
8
36% van de deelnemende instellingen maakt gebruik
49%
Ammerstol
1
1
Bergambacht
2
Gouderak
1
2
Krimpen a/d Lek
3
1
Lekkerkerk
2
1
Ouderkerk
1
Schoonhoven
4
3
36
Primair onderwijs Ontvangst groepen 3 basisscholen 2012 Aantal
2011
2010
2009
24
76% van de groepen
93%
Ammerstol
24 groepen kwamen op bezoek 1
Bergambacht
4
5
Gouderak
2
2
Krimpen a/d Lek
2
4
Lekkerkerk
4
4
Ouderkerk
2
3
Schoonhoven
9
5
TOTAAL
1
Ontvangst groepen 6 (schrijversbezoek in de Kinderboekenweek) 2012 Aantal
2011
2010
2009
8
15
65% van het aanbod is gebruikt
90%
4
3
TOTAAL Ammerstol Bergambacht Gouderak
2
Krimpen a/d Lek
2
Lekkerkerk
1
Ouderkerk
1
Schoonhoven
4
6
Ontvangst groepen 7/8 tijdens Week van de Mediawijsheid Deze activiteit is in 2011 voor het eerst georganiseerd. 2012
2011
13
11
Bergambacht
2
1
Gouderak
1
2
Krimpen a/d Lek
2
Lekkerkerk
2
Ouderkerk
1
Schoonhoven
5
TOTAAL Ammerstol
5 3
37
Klassikaal lenen 2012
2011
2010
2009
56 groepen
44
50% (47 groepen)
35% (34 groepen)
Ammerstol
5
5
Bergambacht
5
8
14
14
TOTAAL
Gouderak Ouderkerk Schoonhoven
8
5
14
12
Kinderboekenweekfeest - aantal bezoekers
TOTAAL
2012
2011
2010
2009
273
254
400
196
Ammerstol
41
39
Bergambacht
51
38
Gouderak
40
40
Krimpen a/d Lek
31
40
Lekkerkerk
30
27
Ouderkerk
15
10
Schoonhoven
65
60
Voortgezet onderwijs Ontvangst brugklassen
TOTAAL
2012 Aantal
2011
2010
2009
15
15
25%
25%
6 klassen
15 klassen
Ammerstol Bergambacht Gouderak Krimpen a/d Lek Lekkerkerk Ouderkerk Schoonhoven
Project eindexamenkandidaten Nederlandse literatuur
TOTAAL Schoonhoven
2012
2011
2010
2009
4 klassen (90 leerlingen) 4 klassen (90 leerlingen)
4 klassen (75 leerlingen) 4 klassen (75 leerlingen)
5 klassen (125 leerlingen)
5 klassen (125 leerlingen)
38
Laaggeletterden •
Kennismaking met de bibliotheek in Schoonhoven voor vluchtelingen en hun begeleiders: 8 vluchtelingen en 5 medewerkers van Vluchtelingenwerk
•
Culturele koffieochtend voor vrouwen in Cultuurhuis in wording in Krimpen aan de Lek: 10 vrouwen en een aantal medewerkers van Vluchtelingenwerk
Senioren •
Lezing door wijkagent in Krimpen a/d Lek: 10 bezoekers
•
Presentatie over Aangepast Lezen aan mantelzorgers in Schoonhoven: 10 bezoekers
•
Welzijnsmarkten In Balans, in Lekkerkerk (80 bezoekers), Schoonhoven (90 bezoekers) en Bergambacht (55 bezoekers)
•
Lezing Geschiedenis van het schaatsen in Bergambacht: 14 bezoekers
•
Tuinontwerpdag 20 april in Lekkerkerk: 11 bezoekers, 7 persoonlijke adviezen door tuinarchitect verstrekt
Activiteiten in het kader van plaatselijke, regionale of landelijke acties Schoonhoven •
Schrijversmarkt Boekenweek: 22 bezoekers, 5 deelnemende auteurs
•
Informatiemarkt Kijk Mee, Schoonhoven Noord: 35 bezoekers
•
Informatiestand op de Rivierendag: 115 bezoekers
•
Cabaretvoorstelling als afsluiting Nederland Leest: 41 bezoekers
Exposities Totaal Ammerstol Bergambacht
2012
2011
2010
2009
51
58
56
50
6
12
12
12
12
12
12
12
Gouderak
8
9
4
-
Krimpen a/d Lek
6
6
6
6
Lekkerkerk
6
6
6
8
Ouderkerk Schoonhoven
2
2
2
-
11
11
14
12
39
Lezingen en workshops HOP HOP Schoonhoven 2012
2011
2010
2009
Lezingen: 222 deelnemers in 7 bijeenkomsten* Tentoonstellingen: 4 exposities
Lezingen: 95 deelnemers in 6 bijeenkomsten Tentoonstellingen: 5 exposities
149 deelnemers in 7 bijeenkomsten
147 deelnemers in 7 bijeenkomsten
* De vier georganiseerde filmavonden met historische films waren uitermate goed bezocht.
HOP Ouderkerk a/d IJssel 2012
2011
16 deelnemers in 2 bijeenkomsten Tentoonstellingen: 2 exposities
34 deelnemers in 2 bijeenkomsten Tentoonstellingen: 2 exposities
40
Digitale dienstverlening Website – aantal unieke bezoeken 2012
Percentage 2012
81.358
7,22%
Prognose 2012
2011
Percentage 2011
Prognose 2011
2010
2009
75.484
+13%
+10%
65.543
48.269
Reguliere aanvragen en reserveringen 2012
2011
Aantal geleverd
21.509
21.840
Aantal ontvangen
21.804
22.034
Aanvragen 2012
Percentage 2012
Aanvragen
442
Geleverd
30*
Prognose 2012
2011
Percentage 2011
Prognose 2011
23,30%
339
49,26%
+10%
172
-40,00%
42
35,71%
+10%
27
2010
*Dit wat lage cijfer komt door een storing in het e-mailverkeer van dit systeem, waardoor een 14-tal aanvragen verlopen zijn.
Mobiele app de Bibliotheek 2012 Downloads
273
Collectionering
Totaal bezit Bezit Ammerstol Bezit Bergambacht Bezit Gouderak Bezit Krimpen a/d Lek Bezit Lekkerkerk Bezit Ouderkerk Bezit Schoonhoven
2012
percentage 2012
2011
percentage 2011
2010
100.287
-5,2%
105.509
-3,9%
109.623
-3%
5.281
2,2%
5.166
2,0%
5.061
10%
18.636
-5,3%
19.621
0,8%
19.469
-4,50%
7.630
1,5%
7.512
-10,3%
8.283
20%
14.974
-7,1%
16.039
-12,7%
18.083
-3%
18.184
-4,8%
19.058
-3,7%
19.758
-5%
9.387
-0,4%
9.420
-1,9%
9.596
9%
26.195
-9,5%
28.693
-2,4%
29.373
-10%
41
percentage 2010
