Jaarverslag 2012
inhoud Feiten en cijfers Belangrijke momenten en gebeurtenissen Voorwoord Bericht van de Raad van Commissarissen Aviation Non-aviation Operations Corporate Responsibility Milieumanagementsysteem Personeel & Organisatie Risicomanagement Financiële gang van zaken Jaarrekening Toelichting op de jaarrekening Winstbestemming Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
3 4 5 7 9 10 11 12 14 17 18 20 21 24 32 33
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
2
feiten & cijfers
Passagiersontwikkeling 2008-2012 2008 2009 2010 2011 2012
lijndiensten
vakantiecharters
overige charters
totaal
1.372.432 1.496.475 1.946.245 2.456.208 2.803.528
237.972 203.183 180.819 176.145 165.564
19.489 11.846 15.769 11.130 8.551
1.629.893 1.711.504 2.142.833 2.643.483 2.977.643
AAntal vliegbewegingen 2008-2012 2008 17.217 2009 15.641 2010 18.860 2011 22.000 2012 24.265 Toestellen zwaarder dan 6.000 kg (maximum startgewicht )
Balans (in duizenden euro’s) Operationele materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Financiële vaste activa Vlottende activa Totaal activa
2012 56.147 8.632 665 12.978 78.422
2011 36.014 9.103 253 25.324 70.694
2010 29.891 10.337 241 20.098 60.567
2009 30.773 9.956 292 14.045 55.066
2008 32.540 8.483 341 14.590 55.954
Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
44.500 578 15.000 18.344 78.422
38.082 910 22.500 9.202 70.694
31.023 753 22.500 6.291 60.567
26.129 677 22.500 5.760 55.066
24.166 909 22.500 8.379 55.954
Investeringen Afschrijvingen Desinvesteringen
22.624 2.465 0
6.775 2.357 25
1.500 2.294 0
3.040 2.486 11
1.141 2.641 24
Cash flow
-1.494
5.271
-711
163
3.361
Winst- en verliesrekening (in duizenden euro’s) Netto-omzet Ongerealiseerde waardeveranderingen Bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Belastingen Resultaat na belastingen
2012 32.540 -498 -22.547 9.495 -1.108 -1.626 6.761
2011 30.046 470 -20.302 10.214 -893 -2.033 7.288
2010 25.241 292 -17.540 7.993 -975 -1.781 5.237
2009 21.691 -838 -17.047 3.806 -946 -668 2.192
2008 22.314 -389 -17.470 4.455 -668 -1.054 2.733
Ratio’s Bedrijfsresultaat in % van het totaal vermogen Resultaat na belastingen in % van het totaal vermogen Rentabiliteit eigen vermogen
2012 12,1% 8,6% 15,2%
2011 14.4% 10,3% 19,1%
2010 13,2% 8,6% 16,9%
2009 6,9% 4,0% 8,4%
2008 8,0% 4,9% 11,3% Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
3
Belangrijke momenten en gebeurtenissen 23 feb: start nieuwe route van transavia.com naar Valencia
23 jul: drukste dag ooit! 12.839 passagiers
24 feb: start nieuwe route van transavia.com naar Istanbul en Lissabon
31 jul: nieuw maandrecord van 331.931 passagiers (was: 298.520)
25 feb: start nieuwe route van transavia.com naar Venetië/Trevisio
29 okt: start route van Ryanair naar Warschau
13 feb: viering start bouw
28 okt: start nieuwe route van Wizzair naar Skopje
20 apr: opening Parkeergarage P4
15 dec: start nieuwe route van Wizzair naar Debrecen
25 apr: start nieuwe route van transavia.com naar Berlijn Juli: ‘zomerakkoord’ tussen Eindhoven Airport en omgeving JAN
FEB
MRT
APR
MEI
JUN
JUL
AUG
11 dec: aankondiging Ryanair basis op Eindhoven Airport
SEP
OKT
NOV
DEC
16 jun: start nieuwe route van Ryanair naar Carcassonne 6 okt: aankondiging transavia.com basis op Eindhoven Airport 27 mrt: viering 10 jaar Ryanair op Eindhoven Airport
10 okt: hoogste punt nieuwbouw hotel bereikt
26 mrt: start route van Ryanair naar Boedapest 10 okt: akkoord samenwerking NS Stations Retailbedrijf 17 jan: behalen van Airport Carbon Accreditation Level 2
15 okt: transavia.com start proef met ‘glijvluchten’ op Eindhoven Airport Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
4
voorwoord Eindhoven Airport bouwt aan de toekomst!
Zoals verwacht, heeft 2012 in het teken gestaan van de bouw. Het hele jaar is gebouwd aan het hotel, de uitbreiding van de terminal en de voorzone. Tegelijkertijd wordt de terminal in fases opnieuw ingericht. Gezien het feit dat de ‘winkel open bleef’ en het werk voor een belangrijk deel werd gedaan door eigen medewerkers, is 2012 voor iedereen een uitzonderlijk druk jaar geweest. Ik ben trots op dit team en kijk met voldoening terug op dit bijzondere jaar.
nieuwe voorgestelde vertrekroutes getoetst op hun milieu effecten. Ook hebben we besloten verder te investeren in geluidmonitoring op een dusdanige wijze dat omwonenden tot in hun huiskamer worden geïnformeerd over de vluchten, de gevlogen routes en de geluidproductie. Op het gebied van duurzaamheid is in het ACI Airport Carbon Accreditation Proces hard gewerkt aan ‘Level 3’, dat waarschijnlijk in 2013 zal worden gehaald.
Ik wil onze medewerkers, de Raad van Commissarissen, de collega’s van de Vliegbasis Eindhoven en onze ketenpartners bedanken voor hun inzet en voor de bereikte resultaten in 2012. We gaan samen op weg naar een uitdagend 2013!
Naast de bouwwerkzaamheden is veel werk verricht. De luchthaven is wederom gegroeid tot bijna 3 miljoen passagiers (2011: 2,7 miljoen) en ruim 24 duizend vliegbewegingen (2011: 22 duizend). Een opmerkelijke ontwikkeling in een jaar met wederom forse economische tegenwind. Met interessante nieuwe bestemmingen faciliteren wij de Brainport-regio. Dit geldt voor zowel de zakelijke als de vrijetijdsmarkt. Voor de invulling van de retail- en horecagebieden zijn nieuwe afspraken gemaakt met alle bestaande commerciële partners. Met NS Station Retailbedrijf is een samenwerking overeengekomen voor de invulling van een aantal horeca- en retailconcepten waaronder een Starbucks en een AH to go.
Bijzonder verheugd zijn wij over de in de zomer bereikte overeenstemming met de omwonenden en de milieufederatie over de groeimogelijkheden in 2013 en 2014 naar ruim 30 duizend vliegbewegingen. Ook hebben we voor de jaren 2013 en 2014 overeenstemming weten te bereiken over ruimere openstellingtijden. Hiermee zijn we in staat een luchtvaartmaatschappij de mogelijkheid te bieden een thuisbasis in te richten op Eindhoven Airport. Ryanair en transavia.com hebben hierin concrete interesse geuit en zullen in 2013 toestellen stationeren in Eindhoven.
Eindhoven, 7 maart 2013
We hebben forse stappen gezet in de uitvoer van de afgesproken hinderbeperkende en duurzaamheidmaatregelen. Inmiddels wordt geëxperimenteerd met zogenaamde ‘Continuous Descent Approaches’ (glijvluchten) en worden de
Wij maken ons zorgen over de voortgang van de plannen ter verbetering van de landzijdige bereikbaarheid zoals de nieuwe afslag van de A2 en het nieuwe Intercitystation in Eindhoven Noord. Eindhoven Airport stimuleert partijen om reizigers zo snel mogelijk een duurzaam alternatief te bieden in de bereikbaarheid van de luchthaven.
Joost Meijs Algemeen Directeur
Joost Meijs
Vooruitblik 2013 De economische vooruitzichten voor Europa in 2013 en verder baren ons net als ieder ander zorgen. Toch verwachten wij in 2013 verdere groei in vliegbewegingen en passagiers, voornamelijk door de komst van de thuisbases van Ryanair en transavia.com. Naar verwachting groeit de luchthaven naar zo’n 3,4 miljoen passagiers. In 2013 zal door de Ministeries van Defensie en Infrastructuur & Milieu hard gewerkt worden aan het luchthavenbesluit dat naar verwachting in 2014 geslagen wordt. De nieuwbouw zal in 2013 opgeleverd en in gebruik genomen worden. In 2013 zullen we een nieuwe strategie voor de komende jaren uitzetten. Belangrijke thema’s hierin zullen onder meer zijn: klantbeleving & klanttevredenheid, (duurzame) innovatie & nieuwe technologie, operational excellence, infrastructuur & voorterrein en mens & kantoor.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
5
EINDHOVEN AIRPoRT N.V.
JAARVERSLAG 2012
Bericht van de raad van commissarissen Alweer een recordjaar voor Eindhoven Airport
Bijna 3 miljoen passagiers hebben in 2012 gebruik gemaakt van de grootste regionale luchthaven van Nederland. Deze autonome groei bevestigt de groeiende vraag naar vliegverkeer van en naar onze regio en rechtvaardigt een voortvarende aanpak van de uitvoering van het in 2011 door de Tweede Kamer omarmde Aldersadvies. Het verheugt de raad dan ook zeer dat – vooruitlopend op de vastlegging van de afspraken uit het Aldersadvies in publiekrechtelijke regelgeving – in de zomer van 2012 Eindhoven Airport met omwonenden een akkoord heeft bereikt om in 2013 uitvoering te kunnen gaan geven aan de afspraken die zijn gemaakt over een gefaseerde en verantwoorde groei van het burgerluchtverkeer op Eindhoven. Ook bij dit regionale akkoord stond voorop dat de groei van het burgerluchtverkeer hand in hand moest gaan met een voortvarende aanpak van de afspraken op het gebied van duurzaamheid en hinderbeperking. De directie heeft in 2012 grote stappen gezet in de uitvoering van deze afspraken, waardoor ver vooruit wordt gelopen op de planning volgens het Aldersadvies. De raad ondersteunt de initiatieven van de directie op dit gebied van harte. De vastlegging van de afspraken uit het Aldersadvies in een luchthavenbesluit wordt, later dan gepland, eerst in 2014 verwacht en Eindhoven Airport heeft eind 2012 de grenzen van de groei binnen de huidige vergunning bereikt. Daarom is het des te belangrijker dat nu op basis van afspraken met de partijen aan de Alderstafel een vergunning is verkregen om vanaf 2013 de openstellingstijden van de luchthaven te verruimen en dat verdere groei kan plaatsvinden door de grotere beschikbare geluidsruimte voor het civiele verkeer. Aldus kan de luchthaven de gewenste faciliterende rol spelen bij de uitvoering van de ambities van deze regio.
WERKZAAMHEDEN VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Begin 2012 is gestart met de bouw van de uitbreiding van de vertrekhal en van het hotel, en in het najaar van 2012 is begonnen met de herinrichting van de terminal. De raad heeft deze ontwikkelingen nauw gevolgd. De directie heeft de raad op adequate wijze in elke vergadering geïnformeerd over de voortgang, met name op financieel gebied in relatie tot de door de raad in 2010 vastgestelde definitieve budgetten. De directie heeft grote inspanningen geleverd om de bouwactiviteiten binnen deze budgetten te houden en het verheugt de raad zeer dat zij hierin tot op heden is geslaagd. Ook in operationeel opzicht verlopen de bouwprocessen volgens planning. Er is intensief gesproken over de gewenste constructie voor het onderbrengen van het exploitatierisico van het hotel in een aparte juridische entiteit. In september hebben raad en aandeelhouders kunnen instemmen met de oprichting van Eindhoven Airport Hotel B.V., als 100% dochter van Eindhoven Airport N.V.. Ook hebben directie en raad uitgebreid gesproken over het aangaan van een financieringsovereenkomst, om de verdere infrastructurele uitbreiding van de komende jaren te kunnen bekostigen. De raad complimenteert de directie met de zorgvuldige wijze waarop deze overeenkomst in het najaar 2012 tot stand is gekomen.
de heer Meijs. Daarnaast hadden de commissarissen frequent formeel en informeel contact met de directie, om zaken inhoudelijk te bespreken of om de directie te adviseren over diverse onderwerpen. Op 25 april 2012 vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaats en in september is een extra Algemene Vergadering van Aandeelhouders belegd waarin het besluit tot oprichting van Eindhoven Airport Hotel B.V. is genomen en waarin de aandeelhouders zijn geïnformeerd over de financieringsovereenkomst. Daarnaast vond in september de jaarlijkse informatiebijeenkomst plaats voor aandeelhouders, waarin de aandeelhouders op de hoogte worden gesteld van de strategische ontwikkelingen op de luchthaven. Onderwerpen die daarbij aan de orde kwamen, waren de stedenbouwkundige ontwikkelingen, de stand van zaken rond het luchthavenbesluit en de nieuwe medegebruikvergunning voor de jaren 2013 en 2014.
Ten slotte is de raad zeer verheugd dat op unanieme voordracht van de raad de aandeelhouders hebben ingestemd met de herbenoeming van Joost Meijs als algemeen statutair directeur voor een nieuwe periode van vier jaar.
In zijn laatste vergadering van 2012 heeft de raad besprekingen gehouden over het functioneren van de raad en dat van zijn individuele leden. Tevens heeft de raad gesproken over het gewenste profiel, de samenstelling en de competenties van de raad en zijn leden en over het introductie-, training- en opleidingsprogramma. Ook is gesproken over het functioneren van de directie en over het remuneratiepakket. De raad van commissarissen heeft besloten geen aparte audit-, remuneratie- en selectie- en benoemingscommissie in te stellen gezien de omvang van de organisatie. De werkzaamheden van deze commissies worden dan ook door en onder verantwoordelijkheid van de voltallige raad uitgevoerd.
De raad van commissarissen kwam in 2012 vier maal bijeen in reguliere vergaderingen, en één maal in een extra vergadering ter gelegenheid van de voordracht voor de herbenoeming van
Het budget 2013 is eveneens in de laatste vergadering van 2012 besproken en goedgekeurd. In 2013 wordt een verdere groei van het aantal passagiers verwacht en zullen twee luchtvaart-
maatschappijen een thuisbasis vestigen op Eindhoven Airport. De directie zet hierbij in op verdere efficiencyverbetering van de operationele processen en matiging van de variabele kosten. De opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen zijn besproken middels een halfjaarlijkse risicomanagementrapportage. De operationele, commerciële en financiële resultaten van de onderneming zijn tijdens elke vergadering van de raad besproken.
Vooruitblik 2013 2013 wordt wederom een jaar vol uitdagingen voor Eindhoven Airport: afronding en ingebruikneming van de nieuwbouw, het starten van een thuisbasis van een of meer luchtvaartmaatschappijen en de verdere totstandkoming van het luchthavenbesluit. De raad heeft hierbij het volste vertrouwen in directie en medewerkers en wenst hen alle succes toe.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
7
Bericht van de Raad van Commissarissen JAARVERSLAG De directie heeft het jaarverslag opgesteld. PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. heeft de jaarrekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende controleverklaring. Wij verwijzen u hiervoor naar pagina 33 van dit verslag. De Raad van Commissarissen heeft de jaarrekening en het jaarverslag uitvoerig besproken met de directie en de onafhankelijke accountant. Het vormt een goede basis voor de verantwoording die wij als Raad van Commissarissen afleggen voor het gehouden toezicht.
Samenstelling Raad van Commissarissen De raad van commissarissen van Eindhoven Airport N.V. was in het jaar 2012 als volgt samengesteld:
De Raad van Commissarissen stemt in met de jaarrekening en kan zich verenigen met het voorstel van de directie aan aandeelhouders om winstuitkeringen te doen ter grootte van € 458.410, te weten € 226.890 op cumulatief preferente aandelen en € 231.520 op gewone aandelen. De resterende winst bedraagt € 6.302.639; deze wordt voor een bedrag van € 6.280.052 toegevoegd aan de overige reserves. Daarnaast wordt € 22.587 toegevoegd aan de herwaarderingsreserve.
drs. P.J.J.M. Swinkels (1945), president-commissaris Bestuurder, voormalig directievoorzitter Bavaria (gepensioneerd)
De directie zal het jaarverslag voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die plaatsvindt op 24 april 2013. Wij stellen de aandeelhouders voor de directie decharge te verlenen voor het gevoerde beleid en de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht.
Nevenfuncties: • Lid Bestuur Amsterdam Connecting Trade
De raad verklaart dat naar zijn oordeel is voldaan aan het bepaalde ten aanzien van de onafhankelijkheid van de commissarissen.
(vervolg)
Nevenfuncties: • Bestuursvoorzitter BZW • Lid DB VNO-NCW, diverse commissariaten drs. M.M. de Groof (1957), vice-voorzitter Executive Vice President & Chief Commercial Officer Schiphol Group
mr. A.P.J.M. Rutten (1951) Executive Vice President & Chief Operations Officer Schiphol Group
A.P.A. de Jong (1945) Luitenant-generaal b.d. Koninklijke Luchtmacht Nevenfuncties:
• Voorzitter Adviesraad Veteranenstichting Zuidoost-Brabant • Voorzitter Raad van Toezicht ROC, Eindhoven • Lid Raad van Toezicht Vitalis WoonZorgGroep, Eindhoven
drs. W.G. van Velzen (1943) Bestuurder/Senior European Policy Advisor, Covington & Burling, Brussel Nevenfuncties: • Lid Raad van Toezicht Universiteit van Twente • Voorzitter Commissie van Wijzen kennisprojecten FES
Nevenfuncties: Lid Executive Committee ACI Europe en ACI World Governing Board Lid ACI World Governing Board Chairman ACI Fund for Developing Nation’s Airports Lid Raad van Advies Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium Voorzitter Stuurgroep Beveiliging en Publieke Veiligheid Schiphol Group
• • • • •
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
8
aviation Ook in 2012 groeiend aantal passagiers Meer passagiers, meer vliegbewegingen en meer bestemmingen! Ook in 2012 werd de groei van de afgelopen jaren doorgezet. De lijndienstpassagiers hebben in 2012 een groei laten zien van 14%. Deze groei werd met name gerealiseerd door de start van vijf nieuwe bestemmingen door transavia.com. Istanbul (Turkije), Lissabon (Portugal), Valencia (Spanje), Berlijn (Duitsland) en Venetië/Treviso (Italië) werden door de Nederlandse luchtvaartmaatschappij aan haar netwerk vanaf Eindhoven Airport toegevoegd. De Oost- en Midden-Europa specialist Wizzair breidde haar netwerk uit met twee nieuwe bestemmingen: Skopje (Macedonië) en Debrecen (Hongarije). Ryanair heeft in 2012 een drietal nieuwe bestemmingen toegevoegd: Carcassonne (Frankrijk), Warschau (Polen) en Boedapest (Hongarije).
Top 3 Bestemmingen:
Malaga
234
Aantal passagiers x 1000
228 147
De vakantievluchten hebben in 2012 een terugval van 6% laten zien ten opzichte van 2011. Deze terugval ligt in de lijn van de verwachting dat ook de komende jaren steeds minder passagiers kiezen voor compleet verzorgde pakketreizen waarbij de chartervlucht is inbegrepen. Consumenten kiezen steeds vaker voor het los samenstellen van een reis waarbij meer en meer gebruik wordt gemaakt van lijndienstvluchten. Ondanks de terugval in vakantievluchten, werd in 2012 wel een nieuwe luchtvaartmaatschappij als klant verwelkomd op Eindhoven Airport. Het Nederlandse ArkeFly vliegt in het zomerseizoen driemaal per week van Eindhoven naar de Turkse badplaats Antalya.
Top 3 Bezetting (lijndiensten):
Londen Stansted Boedapest
Verbindingen die in 2012 beëindigd zijn, zijn onder andere Madrid en Lanzarote.
MARRAKECH porto Alicante Bezettingsgraad
88% 87% 86%
Eindhoven Airport is constant in gesprek met luchtvaartmaatschappijen om het netwerk van de luchthaven uit te breiden en te optimaliseren. Met name het toevoegen van Europese hoofdsteden en van belangrijke economische centra, zijn belangrijke speerpunten in de netwerkstrategie van Eindhoven Airport. In de zomer van 2012 is een akkoord bereikt met de omwonenden en milieufederatie aan de Alderstafel Eindhoven over een vergroting van de geluidcapaciteit in 2013 en 2014. Tevens zijn afspraken gemaakt over het verruimen van de openingstijden van de luchthaven. Eindhoven Airport zal vanaf 2013 gedurende weekdagen open zijn van 07:00 tot 24:00 uur en op weekenddagen van 08:00 tot 24:00 uur. Voor het laatste uur van de dag geldt een beperking van maximaal drie landende vliegtuigen.
Top 3 Frequenties: Londen Stansted
24
Boedapest malaga
17 10
Vooruitblik 2013 De verruiming van de geluidsruimte en de openstellingstijden hebben ertoe geleid dat transavia.com en Ryanair hebben aangekondigd in 2013 een basis te openen op Eindhoven Airport. Dit houdt in dat drie vliegtuigen van transavia.com en één toestel van Ryanair op vaste basis op de luchthaven zullen worden gestationeerd. Deze thuisbases zijn goed voor een paar honderd fte extra aan directe werkgelegenheid. Vanaf voorjaar 2013 zal transavia.com haar netwerk verder uitbreiden met de toevoeging van de reeds aangekondigde bestemmingen Kopenhagen (Denemarken), Napels (Italië), Bologna (Italië) en Madrid (Spanje). Wizz air heeft aangekondigd om vanaf mei 2013 te gaan vliegen op het Roemeense Cluj-Napoca. Ryanair zal Chania (Griekenland), Bordeaux (Frankrijk), Fez en Agadir (beide Marokko) toevoegen als nieuwe bestemmingen vanaf Eindhoven Airport.
Per week (gemiddeld over het hele jaar)
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
9
non-aviation Naast bouwwerkzaamheden veel aandacht voor parkeren
Op het gebied van non-aviation is de bouw van het hotel, de uitbreiding van de passagiersterminal en de herinrichting van de voorzone met nieuwe retail- en horecaconcepten, bepalend geweest gedurende het gehele jaar. BOUWWERKZAAMHEDEN De bouw van het hotel Tulip Inn Eindhoven Airport is in 2012 gestaag gevorderd en ligt goed op schema om in het voorjaar van 2013 haar deuren te kunnen openen. Met de toevoeging van 120 kamers in deze nieuwe en moderne verblijfsaccommodatie, denkt Eindhoven Airport het service- en comfortniveau voor haar passagiers en andere gasten een impuls te kunnen geven. De samenwerking met Louvre Hotels, die de exploitatie van het hotel op zich zal nemen, is in 2012 verder uitgediept en vorm gegeven. Naast de bouw van het Tulip Inn Eindhoven Airport, werd in 2012 ook gebouwd aan de uitbreiding van de passagiersterminal en de herinrichting van de voorzone. Om de terminal geschikt te maken voor de verwachte passagiersgroei voor de komende jaren, wordt met name de vertreklounge vergroot, worden extra horeca- en retailconcepten gebouwd en worden de logistieke stromen binnen de terminal ingrijpend gewijzigd. Op het gebied van horeca en retail is in 2012 een belangrijke samenwerking tot stand gekomen. In oktober 2012 werden de handtekeningen gezet onder een samen-
werkingsovereenkomst tussen NS Stations Retailbedrijf en Eindhoven Airport. NS Stations Retailbedrijf zal initieel een drietal horeca- en retailconcepten in de uitbreiding van de passagiersterminal realiseren waaronder een vestiging van AH to go en de allereerste Starbucks-vestiging in Zuid-Nederland. Naast de bouw van deze nieuwe horeca- en retailconcepten zullen ook de bestaande horeca- en retailpartners hun concepten vernieuwen zodat met de opening van de vernieuwde passagiersterminal in het voorjaar van 2013 de complete horeca en retail op de begane grond van de passagiersterminal vernieuwd zal zijn. AUTOPARKEREN De vraag naar autoparkeren liet in 2012 een stijging zien van 2%. Deze groei was voorzien en maakte een uitbreiding van de parkeerfaciliteiten noodzakelijk. In het voorjaar van 2012 is daarom een nieuwe parkeergarage geopend op het terrein van het bestaande parkeerterrein P4. De parkeercapaciteit op de luchthaven is hiermee met ruim 1.400 parkeerplaatsen toegenomen. Naast het uitbreiden van de parkeercapaciteit, heeft Eindhoven Airport in 2012 ook ingezet op betere bewegwijzering van de parkeerterreinen. En is een start gemaakt met het vernieuwen en verbeteren van het parkeerconcept om beter en gerichter te kunnen concurreren met parkeerterreinen rondom de luchthaven. De parkeercapaciteit van Eindhoven Airport is ruim voldoende om de volledige vraag te kunnen faciliteren.
In december is gestart met een pilot voor ‘gereserveerd’ parkeren. Via de website kunnen passagiers een parkeerplaats reserveren. Hiermee wordt voldaan aan de groeiende vraag naar het online reserveren van parkeerplaatsen. COMMUNICATIE Eindhoven Airport heeft verschillende keren haar gezicht laten zien in de regio om zichzelf te presenteren als de luchthaven bij uitstek voor passagiers uit Zuid-Nederland. Ook op het gebied van goodwill-activiteiten en sponsoring zijn weer de nodige stappen gezet zoals het mede organiseren van de Hoogvliegersdagen in maart 2012 en het organiseren van speciale informatieavonden voor omwonenden van de luchthaven. Op het gebied van bouwcommunicatie is veel geïnvesteerd in het informeren van passagiers over de op handen zijnde werkzaamheden en het optimaliseren van de tijdelijke bewegwijzering. 2012 is ook het jaar geweest waarin social media de nodige aandacht hebben gekregen. Eindhoven Airport is met name op Facebook en Twitter actief.
Vooruitblik 2013 In het eerste halfjaar van 2013 zullen alle bouwwerkzaamheden worden afgerond. Dit betekent een uitbreiding in horeca- en retailfaciliteiten, kantoren en de komst van een hotel. In 2013 zullen onze marketinginspanningen zich voornamelijk richten op deze uitbreidingen alsook op ons parkeerproduct. Social media zullen een prominentere rol gaan spelen en worden ingezet voor marketingdoeleinden en voor externe communicatie
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
10
Operations Uitbreiding capaciteit terminal noodzakelijk voor huidige aantal passagiers In 2012 groeide het passagiersaantal met 13%. Het huidige aantal operationele meters is onvoldoende voor deze passagiersaantallen. De snelle groei maakte de uitbreiding van de terminal noodzakelijk. Omdat we in de draaiende operatie verbouwden, zorgde dit in 2012 voor een vermindering van de operationele capaciteit. Door de fasering van de bouw en de frequente afstemming daarover met de bouwers, de luchthavenoperatie en onze commerciële partijen, werden operationele knelpunten zoveel mogelijk voorkomen en liep de bouw in 2012 op schema. OPERATIONAL EXCELLENCE De ‘commerationele’ gedachte, waarbij operatie en commercie tijdens uitbreiding van de vertrekhal en de herinrichting van de terminal geïntegreerd worden bekeken, is in 2012 uit de papieren fase gekomen. Voor de zomer 2012 is het eerste gedeelte van de nieuwe aankomsthal in gebruik genomen. Tijdens de uitvoer van het ontwerp zijn vele belanghebbende partijen blijven meedenken in ‘hoe het beter kan’ en zelfs in de uitvoerfase zijn nog hier en daar punten op de i gezet die het verschil kunnen maken. In 2013 kunnen we alles in gebruik nemen.
is om zowel de afdeling Technische & Facilitaire zaken als het aantal Airport Operations Managers uit te breiden. Bij de afdeling Technische & Facilitaire zaken zijn de roosters in 2012 gewijzigd zodat ze beter aansluiten bij de openingstijden van de luchthaven. SECURITY Om onze taak op het vlak van security ook tijdens de bouw goed te borgen, is een ‘Security & Safety plan Nieuwbouw en Herontwerp’ opgesteld. Alle uitvoerende partijen hebben zich daaraan moeten committeren. In combinatie met extra alert heid van de eigen organisatie loopt dit naar tevredenheid. De aanpassing van de LAG’s (Liquids Aerosols & Gels) regelgeving werd uitgesteld. We hebben echter toch in 2012 een investering moeten doen in security apparatuur. De EDSsystemen (Explosive Detection Systems), X-rays die gebruikt worden voor het scannen van ruimbagage, bleken tegen de verwachting in per september 2012 niet meer te voldoen aan de regelgeving. Vanwege de verbouwing en aanpassingen aan het bagagesysteem is besloten dit direct in 2012 aan te passen.
Door de gewijzigde afspraken met Viggo Eindhoven Airport B.V. hebben we directer kunnen sturen op de beschikbare hoeveelheid equipment waardoor de vertragingen zijn afgenomen. De kostenontwikkeling is daarmee wel een aandachtspunt hetgeen door beide partijen wordt onderkend. Mogelijk dat innovaties tot een verbetering leiden.
In 2012 zijn de eerste partijen door Eindhoven Airport aangemerkt als ‘bekend leverancier’. Naast het gebruik van het logistiek centrum is dit een belangrijk punt vanwege de operationele uitvoerbaarheid van controles, en soms conflicterende eisen vanuit de wetgeving op het gebied van voedselveiligheid en safety.
ORGANISATIE Niet alleen de terminal, maar ook de organisatie zelf stond in toenemende mate onder druk. Vandaar dat in 2012 besloten
SAFETY Op 4 mei hebben we te maken gehad met een vliegtuigongeval. Het betrof een klein toestel, type Ruschmeyer, met vier
inzittenden. De hulpdiensten waren snel ter plaatse en hebben adequaat gereageerd. Diezelfde dag kon het vliegverkeer weer worden hervat. Eind 2012 heeft de Veiligheidsregio het voorstel gedaan om de vliegtuigongeval-scenario’s en de daaraan gekoppelde GRIP-structuur te wijzigen. Uit ervaring bleek dat de operationele inzet van hulpdiensten in de huidige structuur niet in alle gevallen in verhouding staat tot het betreffende scenario. Dit had als resultaat een onnodig beslag op de capaciteit van de hulpdiensten en een onterecht beeld van het aantal incidenten op Eindhoven Airport. Wij ondersteunen deze wijziging en verwachten dat een en ander in 2013 geëffectueerd wordt. In 2012 is een nieuw strategisch overleg gestart tussen Koninklijke Marechaussee, Douane, Group4Securicor en Eindhoven Airport op het gebied van Safety & Security. Het doel is elkaar te informeren over de ontwikkelingen op en rond de luchthaven op de middenlange en lange termijn ter bevordering van de safety en security op Eindhoven Airport. De certificering van het Veiligheid Management Systeem heeft vertraging opgelopen. Het luchthavenhandboek is eind september aangeboden aan de NVL Auditor voor een eerste boekaudit. Het doel is nu certificering in 2013. Deze vertraging betekent niet dat de organisatie afwacht. Integendeel, er zijn diverse overleggen tussen de Koninklijke Luchtmacht, Eindhoven Airport en Viggo Eindhoven Airport B.V. gestart met als doel continue verbetering op het vlak van safety. Het directieoverleg tussen Eindhoven Airport en Vliegbasis Eindhoven heeft concrete veiligheidsdoelstellingen voor 2013 vastgesteld.
Vooruitblik 2013 Het eerste halfjaar van 2013 zal voornamelijk in het teken staan van de vernieuwde routing in de luchthavenoperatie. Naast de reguliere aandacht voor operational excellence en security, zal de aandacht in 2013 veelal ook gericht zijn op wijzigingen in de infrastructuur aan airside zoals uitbreiding van het aantal vliegtuigopstelplaatsen, uitbreiding van het aantal opstelplaatsen voor brandstoftankwagens, de realisatie van een volwaardige transitruimte en de herinrichting van de looppaden. Daarnaast hopen we het certificeringstraject in het kader van de Regeling Veilig Gebruik Luchtvaartterreinen en overige Terreinen (RVGLT) te kunnen afronden.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
11
Corporate responsibility Eindhoven Airport investeert in duurzaamheid Groei van het vliegverkeer gaat voor Eindhoven Airport hand in hand met aandacht voor hinderbeperking en voor duurzaamheid. Ook in 2012 heeft Eindhoven Airport grote stappen kunnen zetten op weg naar een CO2-neutrale luchthaven, en zijn de hinderbeperkende maatregelen uit het Aldersadvies verder geconcretiseerd. GEBRUIKSRUIMTE Eind 2011 werd nog verwacht dat Eindhoven Airport begin 2013 zou kunnen beschikken over een eigen civiele geluidsruimte, gebaseerd op de afspraken die zijn gemaakt in het in 2010 tot stand gekomen Aldersadvies. Dit proces van vastlegging van de afspraken in publiekrechtelijke regelgeving bleek in de loop van 2012 echter langer te gaan duren, zodat eerst in het voorjaar 2014 een nieuwe medegebruiksvergunning op basis van een nieuw luchthavenbesluit van het Ministerie van Defensie verwacht kan worden. Dit zou betekenen dat tot die tijd geen verdere groei van het vliegverkeer mogelijk zou zijn omdat Eindhoven Airport reeds in 2011 voorzag dat eind 2012 de grenzen van de groei bereikt zouden zijn binnen de beschikbare geluidsruimte van 4,1 km2. Om toch voortvarend uitvoering te kunnen geven aan de afspraken uit het Aldersadvies met betrekking tot de groei in de eerste fase, heeft Eindhoven Airport samen met omwonenden en milieupartijen een aanvullende set afspraken gemaakt over een verantwoorde, gematigde groei in de jaren 2013 en 2014. Deze set van afspraken vormt een verrijking van het Aldersadvies en vormden tevens de basis voor een aangepaste vergunning voor het medegebruik voor de jaren 2013 en 2014 die medio 2012 is verleend door het Ministerie van Defensie.
De totaal gebruikte geluidsoppervlakte is in 2012 0,18 km2 (4%) boven de geplande waarde gekomen. In 2012 is gekozen voor een betere spreiding over de daguren (08:00-18:00 uur) in verband met de capaciteitsdruk op de passagiersterminal die een beperktere capaciteit kent in verband met verbouwingswerkzaamheden. In plaats van een afhandelingcapaciteit van 6 vliegtuigen per uur werden in 2012 slechts 5 vliegtuigen per uur afgehandeld. Door deze maatregel moesten vluchten meer over de beschikbare uren worden gespreid en daardoor werden de randen van de dag (grens tussen nachtstraffactoren) meer dan voorheen opgezocht. Dit heeft geleid tot een hogere gemiddelde nachtstraffactor dan gepland, waardoor de gebruikte geluidsoppervlakte –ondanks mitigerende maatregelen - uiteindelijk hoger is uitgevallen dan gepland. Met omgevingspartijen is afgesproken dat deze overschrijding zal worden gecompenseerd door een even grote onderschrijding in 2013. De overschrijding in 2012 heeft geen gevolgen voor de formele handhaving door het Ministerie van Defensie omdat het civiele verkeer binnen de vergunning is gebleven. HINDERBEPERKING Voortbouwend op de afspraken uit het Aldersadvies zijn in 2012 grote stappen gezet om het CDA-landen (Continuous Descent Approaches oftewel glijvluchten) op Eindhoven Airport mogelijk te maken. In oktober 2012 is gestart met een testperiode voor deze aanlandingstechniek. Naar verwachting zullen vanaf april 2013 de drie landingen tussen 23.00 en 24.00 uur op deze geluidvriendelijke manier kunnen worden uitgevoerd, waarna het CDA-landen gefaseerd verder zal worden ingevoerd voor alle civiele landingen op Eindhoven Airport, met als doelstelling april 2014.
In 2012 is gevolg gegeven aan de proef om woonkernen zoveel mogelijk te ontzien door het beperken van versneld wegdraaien van de startroutes. Dit wegdraaien is alleen nog toegestaan als dit uit veiligheidsoverwegingen noodzakelijk is. Eind 2012 volgde nagenoeg al het civiel vertrekkend IFR straalverkeer (‘groot verkeer’) deze ‘Standard Instrument Departure’ tot 6000 ft.
2015 de hoogst mogelijke accreditatie van ACI EUROPE op het gebied van CO2-reductie binnen te halen, namelijk die van ‘Airport Carbon Accredited for Carbon Neutrality’. Airport Carbon Accreditation (ACA) is onafhankelijk en onder toezicht van WSP Environment & Energy, een internationaal adviesbureau aangewezen door ACI EUROPE om de accreditatiecriteria voor luchthavens op jaarlijkse basis af te dwingen.
In nauw overleg met regionale partijen zijn in 2012 twee alternatieven ontworpen voor vertrekroutes in westelijke richting. Het eerder onderzochte alternatief voor vertrek in oostelijke richting bleek bij doorrekening niet het gewenste hinderbeperkende effect te hebben. De Alderstafel heeft ingestemd met deze twee alternatieven en deze aanbevolen bij het Ministerie van Defensie. De effecten van deze twee alternatieven worden doorgerekend ten behoeve van de milieueffectrapportage, die het Ministerie van Defensie laat uitvoeren in het kader van het luchthavenbesluit. Afhankelijk van de uitkomsten van deze berekeningen, zal Defensie begin 2013 bekend maken welke routes zullen worden gekozen.
Erkenning van deze inspanningen wordt verzekerd door vier levels van accreditatie. Het stap-voor-stap proces moedigt luchthavens aan om hun emissie te reduceren en het uiteindelijke doel te behalen: een CO2-neutrale luchthaven. De vier levels van erkenning zijn: Mapping, Reduction, Optimisation en Neutrality.
DUURZAAMHEID Eindhoven Airport hecht sterk aan een duurzame ontwikkeling van de luchthaven waarin groei van het aantal vliegbewegingen zo min mogelijk overlast voor de omwonenden en milieu veroorzaakt.
Eind 2011 heeft Eindhoven Airport level 2 behaald. Level 3 is opgesplitst in twee delen: het deel Guide en het deel Influence. Deze splitsing is noodzakelijk omdat bij de twee delen andere partners betrokken zijn. Beide delen moeten succesvol zijn afgesloten voordat Eindhoven Airport zich officieel kan aanmelden voor de accreditatie van level 3. In 2012 is samen met de partners gewerkt aan het deel Guide en zijn de afgesproken hoofddoelstellingen, te weten uitbreiden van eigen footprint naar Guide footprints en het aantonen van ieders betrokkenheid, bereikt.
Eindhoven Airport heeft in het kader van de afspraken in het Aldersadvies de wens uitgesproken om op het gebied van duurzaamheid tot de leidende luchthavens van Europa te behoren. Dit is vertaald in een concrete doelstelling om voor Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
12
CORPORATE RESPONSIBILITY GELUIDSINFORMATIE VOOR OMGEVING Eindhoven Airport heeft sinds 2010 een EINOMOS-rapportage. De EINOMOS-rapportage is in 2012 alleen ter informatie aan de Alderstafel aangeboden. In het akkoord dat in juli 2012 is bereikt met BOW en BMF omtrent geleidelijke groei van het burgerluchtverkeer in 2013 en 2014, is afgesproken dat partijen in overleg gaan over de inhoud, vormgeving en frequentie van de EINOMOS-rapportages. In 2012 is in overleg tussen gemeenten, BOW en Eindhoven Airport gekozen voor het inrichten van een website waarop informatie over vliegtuiggeluid en vliegbewegingen voor burgers op een eenvoudige manier inzichtelijk wordt gemaakt. Het streven daarbij is om in het eerste kwartaal 2013 deze website operationeel te hebben. De EINOMOS-rapportages komen dan als zodanig te vervallen omdat via de website veel eenvoudiger en sneller informatie geboden kan worden. LANDZIJDIGE BEREIKBAARHEID Een belangrijk onderwerp in het Aldersadvies is de landzijdige bereikbaarheid. Uitbreiding kan immers alleen plaatsvinden als de verwachte toename van de passagiersstromen naar de luchthaven op verantwoorde manier kan worden geaccommodeerd. Hiertoe zijn drie projecten benoemd: aansluiting op het regionale HOV-netwerk, een nieuw NS-Intercitystation Eindhoven Airport-Acht en een
(vervolg)
nieuwe afslag aan de N2/A58 naar Eindhoven Airport. Deze drie projecten vereisen samenwerking tussen een groot aantal betrokken partijen. In 2012 zijn verdere stappen gezet op het gebied van onderzoek naar de haalbaarheid. Naar huidige inzichten zal een eventueel nieuw Intercitystation niet voor 2020 gerealiseerd kunnen worden. INNOVATIE EN DUURZAAMHEID Eén van de tien ijkpunten die aan het Aldersadvies Eindhoven ten grondslag liggen, is het aanwenden van de economische en innovatieve kracht van het Brabantse bedrijfsleven om de duurzaamheidsontwikkeling van Eindhoven Airport inhoud en vaart te geven. In 2012 heeft een projectgroep, waarin bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheid, Stichting Brainport en Eindhoven Airport zijn vertegenwoordigd, verdere invulling gegeven aan de geformuleerde ambities en is een aantal projecten tot ontwikkeling gekomen. JURIDISCHE KWESTIES Met het maken van aanvullende afspraken voor een verantwoorde en duurzame groei van de luchthaven in 2013 en 2014 met omwonenden en milieupartijen, hebben alle partijen met elkaar afgesproken de lopende juridische procedures in te trekken. Dit is ook gebeurd. De kwestie van de ‘eenderderegeling’ behoort daarmee tot het verleden. De vergunning voor 2013 en 2014 is onherroepelijk.
Vooruitblik 2013 In het kader van de accreditatie zal in 2013 verder gewerkt worden aan het uitvoeren van het Influence deelproject van level 3. Doelstellingen voor dit deel zijn het nog verder uitbreiden van de footprint met onder andere de emissies van landings- en vertrekcyclus van vliegtuigbewegingen tot 3000 ft en van vervoersmiddelen van passagiers van en naar de luchthaven. Daarnaast wordt gewerkt aan een website om op een eenvoudige en snelle manier geluidsinformatie voor de omgeving te bieden. Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
13
De interne audit, uitgevoerd door een extern adviseur van AMVM Advies, vond plaats op 15 maart en 5 april 2012. De externe audit was op 25, 26 en 27 juni 2012, uitgevoerd door MKB Certificatie. In 2012 zijn op Eindhoven Airport geen tekortkomingen door MKB Certificatie geconstateerd en is het certificaat voor drie jaar verlengd.
MILIEUDOELSTELLINGEN
De jaarlijkse milieudoelstellingen zijn omschreven in een analyseoverzicht. Dit overzicht is onderverdeeld in twee hoofdpunten met een bijbehorende specificatie: • Algemeen, waaronder: klachten, leveranciersbeoordeling, interne audit. • Milieu, waaronder: milieu-incidenten, water-, gas- en energieverbruik, geluid, proefdraaien, kaliumgebruik, afval. • Veiligheid, waaronder: incidenten ongevallen, inspecties airside, inspecties X-ray apparatuur.
ALGEMEEN INCIDENTEN KLACHTEN In 2012 hebben wij 442 klachten ontvangen. Dat is een stijging van 7% ten opzichte van 2011. In relatie tot het aantal passagiers, betekent dit dat het aantal klachten per passagiers is gedaald naar 0,015% (2011: 0,016%). De klachten hadden voornamelijk betrekking op de afhandeling en voorwaarden van luchtvaartmaatschappijen (35%), parkeren (21%), de beveiligingstak (12%) en algemene klachten (7%).
In 2012 zijn in totaal 6 leveranciers beoordeeld. Drie leveranciers scoorden goed tot zeer goed op alle criteria. Twee leveranciers scoorden matig op een enkel punt en een leverancier scoorde matig tot slecht op meerdere punten. Met deze laatste leverancier heeft overleg plaatsgevonden om waar nodig de prestaties te verbeteren in 2013. Doelstelling voor 2013 is dat 20% van onze leveranciers beoordeeld worden. INTERNE AUDIT Jaarlijks vindt een interne audit plaats, in 2012 uitgevoerd door AMVM Advies. Tijdens een interne audit wordt het milieumanagementsysteem getoetst op: A. Opmerkingen (een onderdeel van het kwaliteitssysteem dat voldoet aan de norm, maar waar verbetering is wenselijk) B. Afwijkingen (voldoet niet, dient voor de volgende interne audit te worden opgeheven; het onderdeel belemmert geen voortgang voor certificering en moet binnen een perio de van 4 maanden verholpen zijn), en C. Kritische afwijking (voldoet niet; een onderdeel van het kwaliteitssysteem dat ten aanzien van de norm niet juist is of totaal ontbreekt. Zonder directe opheffing hiervan is certificering niet mogelijk.) Uit de audits die op 15 maart en 5 april 2012 hebben plaatsgevonden, zijn 9 Opmerkingen, 4 Afwijkingen en 0 Kritische Afwijkingen naar voren gekomen. De Opmerkingen gingen
GAS- WATER- EN ENERGIEVERBRUIK Ondanks alle bouwwerkzaamheden voor het hotel en terminal is in 2012 het gasverbruik nagenoeg gelijk gebleven. Het absolute energieverbruik in 2012 is toegenomen ten opzichte van 2011. De verhoging is een resultaat van de bouwwerkzaamheden rondom het hotel en de terminal en de oplevering van parkeergarage P4. Het totaal verbruik van water, gas en energie zal in 2013 naar verwachting hoger liggen dan in 2012 vanwege de voltooiing
4.456
4.257
4.687
2011
2012
1,61
1,57
0,0299
2010 2,08
2012
Absoluut (x 1.000)
89
2011
Elektriciteitverbruik (kWh)
Per pax
94
0,0043
MILIEU-INCIDENTEN In 2012 hebben zich in totaal 6 incidenten voorgedaan met kleine vloeistoflekkages. Daarbij zijn direct corrigerende maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat dergelijke incidenten in de toekomst zo veel mogelijk worden voorkomen. Ondanks de te verwachten toenemende werkzaamheden en activiteiten op het platform ieder jaar wordt, door middel van preventieve maatregelen en stringentere veiligheid- en milieueisen, gestreefd naar een zo laag mogelijk risico op milieu-incidenten.
2010
0,0354
0,0074
MILIEU
157
2012
0,0732
12,7
2011
Absoluut (x 1.000)
19,6
2010
Gasverbruik (m3)
Per pax
14,7
LEVERANCIERSBEOORDELING Ook in 2012 is de beoordelingsmethodiek voor leveranciers voortgezet. Het doel van een leveranciersbeoordeling is door actief beheer van de leveranciers te komen tot een redelijke zekerheid dat geleverde producten en diensten aan hun eisen zullen voldoen, met oog voor een optimale prijs/prestatieverhouding en het voorkomen van onnodige milieubelasting.
o.a. over het tijdig bijwerken van het handboek en het verbeteren van de interne communicatie over het milieumanagementsysteem. De Afwijkingen hadden betrekking op beschrijvingen van doelen taakstellingen en het beter moeten analyseren van geconstateerde afwijkingen. Deze afwijkingen moeten in 2013 zijn verbeterd. Daarnaast zal in 2013 extra zorg en aandacht worden besteed aan verdere bewustwording van de milieuaspecten op de diverse afdelingen van Eindhoven Airport en onze partners.
0,0068
Klachten over derden worden met deze derden gecommuniceerd.
Absoluut (x 1.000)
Eindhoven Airport N.V. kent sinds 2003 een milieumanagementsysteem dat voldoet aan de norm NEN-EN-ISO 14001:2004. Elke drie jaar vindt een certificeringsaudit plaats. In het kader van de continue verbetering en het blijven toetsten van het eigen milieumanagementsysteem, vindt jaarlijks een interne en externe audit plaats. In 2012 stond de driejaarlijks herbeoordeling (certificeringsaudit) op het programma.
Per pax
milieumanagementsysteem
Waterverbruik (m3)
van het hotel en de herindeling van de terminal. In 2013 worden wederom gestreefd naar een zo zuinig mogelijk verbruik en een afnemend verbruik per passagier door het blijven invoeren van diverse milieubesparende maatregelen. GELUID De totaal gebruikte geluidsoppervlakte in 2012 bedroeg 4,28km2. Dat is 4% boven de geplande waarde. Met omgevingspartijen is afgesproken dat deze overschrijding zal worden gecompenseerd in 2013 door een even grote onderschrijding. GELUIDKLACHTEN In 2012 is het routebewakingssysteem definitief ge-update naar het Airport Noise and Operations Management System (ANOMS). Evenals in het Route Bewakings Systeem (RBS) worden ook in ANOMS vluchtgegevens en radarbeelden opgenomen. Naar aanleiding van vragen of klachten over het vliegverkeer, maakt het systeem het mogelijk om de route, hoogte en identiteit van vliegtuigen in het gebied Eindhoven op te vragen. Zo kan goed onderzocht worden wat zich in de lucht heeft afgespeeld. Klachten over vliegverkeer worden ieder kwartaal gerapporteerd aan de Commissie Overleg Voorlichting en Milieu Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
14
(COVM). De kwartaalrapportages van 2012 zijn te vinden op de website van de COVM (www.covm.nl). In het kader van de Aldersafspraken wordt voor 2013 gewerkt aan een onafhankelijk en transparant klachtenafhandelingsysteem. PROEFDRAAIEN Het proefdraaien van vliegtuigen wordt geregistreerd in een systeem dat gebruiksvriendelijk en nauwkeurig is. Het geeft op een eenvoudige manier alle gegevens die nodig zijn voor de jaarlijkse rapportage, waaraan volgens de milieuvergunning moet worden voldaan. Er is afbakening van vier gebieden waarbinnen een aanvraag voor proefdraaien kan vallen. • Groen: normale representatieve bedrijfssituatie • Geel: regelmatige afwijking (max. 52 per jaar ) • Oranje: bijzondere bedrijfssituatie (max. 12 per jaar) • Rood: proefdraaien niet toegestaan Het proefdraaien is in 2012 ruimschoots onder het toegestane aantal sessies gebleven: 0 proefdraai momenten in het groene gebied, 3 momenten in het gele gebied en 2 proefdraai momenten in het oranje gebied. KALIUMVERBRUIK Ter bestrijding van de gladheid op het platform wordt gebruikgemaakt van het middel Kalium Acetaat. Het kaliumverbruik wordt geregistreerd en jaarlijks geëvalueerd. Het verbruik lag in 2012 aanzienlijk hoger dan de winter daarvoor vanwege de strengere winterse omstandigheden in het begin van het jaar.
AFVAL Het bedrijfsafval en het plastic afval dat door de luchthaven geproduceerd wordt, is ten opzichte van 2011 toegenomen door de groei in passagiers en gebruikers. Het papierafval is licht afgenomen. De doelstelling voor 2013 is om voor de kantoren, de terminal en het hotel het afval te scheiden in meerdere niveaus, waardoor afvalscheiding duidelijk zichtbaar wordt voor de gebruiker. Dit zal ook terug te zien zijn in de routing van de milieustraat. In verband met verdere bewustwording van het eigen personeel zal een KPI worden opgesteld.
VEILIGHEID INCIDENTEN ONGEVALLEN Onder Incidenten ongevallen wordt verstaan alle meldingen van (bijna)ongevallen en gevaarlijke situaties die zich hebben voorgedaan. Om de veiligheid op de luchthaven te verbeteren, worden alle incidenten geregistreerd. In 2012 vonden 17 incidenten plaats (2011: 13): 11 platform incidenten, 3 gevaarlijke situaties en 3 luchtvaartongevallen. Bij de platformincidenten was sprake van aanrijdingen tussen voertuigen met lichte schade en zonder letsel en veiligheidsincidenten. Bij twee van de drie gevaarlijke situaties ontstond licht lichamelijk letsel.
Op 4 mei 2012 heeft een luchtvaartongeval plaatsgevonden met zwaar lichamelijk letsel. De andere twee gevallen betroffen zogenaamde ‘standby-calls’ in verband met technische problemen aan het vliegtuig. Beide zijn veilig geland. Na elk incident zijn direct corrigerende maatregelen genomen en zijn de incidenten onderzocht om herhaling te voorkomen. INSPECTIE AIRSIDE Voor het bewaken van de veiligheid en zorg voor het milieu bij uitvoerende werkzaamheden op het platform, worden inspecties gehouden aan de hand van controlelijsten waarin veiligheid- en milieupunten zijn opgenomen. De inspecties zijn onderverdeeld in dagelijkse en wekelijkse inspecties, waarbij in september 2012 de wekelijkse inspecties zijn vervangen door periodieke inspecties. In 2012 zijn 37 Airside inspecties uitgevoerd, waarmee de doelstelling om minimaal 36 inspecties uit te voeren, is behaald.
overeenkomst met Philips Stralingsbeschermingdienst. Philips voert in dit kader onderzoeken (audits) uit om te toetsen of er wordt voldaan aan de gestelde voorwaarden en of de stralingshygiënische zorg gewaarborgd blijft. Eindhoven Airport mag maximaal 20 X-ray toestellen hebben, exclusief de X-ray toestellen die eigendom zijn van de Douane volgens de vigerende vergunning van 23 november 2011. Op 22, 23 en 24 mei heeft de jaarlijkse audit plaatsgevonden en op 4 december zijn de aanwezige toestellen geïnspecteerd. Hierbij zijn geen tekortkomingen geconstateerd.
Airside-inspecties zijn van belang voor vroegtijdige constatering en juiste afhandeling van technische gebreken, alsmede het voorkomen van onveilige situaties. In 2012 is gestart met het platform redesign inzake een optimale indeling van het platform te bewerkstelligen, dit zal in 2013 verwezenlijkt gaan worden. INSPECTIE X-RAY APPARATUUR Bij Eindhoven Airport zijn in totaal twaalf X-ray toestellen voor bagagecontrole aanwezig. Voor het verrichten van handelingen met X-ray toestellen is een vergunning verleend. Ter controle heeft Eindhoven Airport een samenwerkingsJaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
15
Compensatie CO2-uitstoot Ten opzichte van 2011 is de absolute CO2-uitstoot in 2012 met 5% toegenomen. Deze toename is het gevolg van een stijging van het elektriciteitsverbruik door de bouwwerkzaamheden rondom het hotel en de terminal en de oplevering van parkeergarage P4. Eindhoven Airport N.V. compenseert de CO2-uitstoot van haar totale bedrijfsvoering (2012: 2.376,22 tCO2) door te investeren in duurzame energieprojecten (klimaatprojecten) in ontwikkelingslanden.
Vooruitblik 2013 In 2013 zal naar verwachting het Veiligheidsmanagement Systeem gecertificeerd worden. Op dat moment worden -daar waar mogelijk- de veiligheidsaspecten gescheiden van de milieuaspecten. Voor wat betreft de milieuaspecten zal in 2013 extra zorg en aandacht worden besteed aan bewustwording op de diverse afdelingen van Eindhoven Airport, onze partners en passagiers. Dit willen wij realiseren door middel van gerichte communicatie, het inzetten van KPI’s en het nemen van diverse maatregelen zoals een betere afvalscheiding.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
16
Personeel & organisatie Drukkere operatie zorgt voor lichte groei personeel
4,6
3
2
17 4 3 3 1 36
15,2 3,4 2,1 2 0,9 31,2
11 2
6 2 3 3 1 18
18
Deze groep wordt nog bijgestaan door uitzend- en oproepkrachten bij Secretariaat en Technische Dienst (Operationele zaken). ZIEKTEVERZUIM Het ziekteverzuim in 2012 is ten opzichte van 2011 (4,3%) gestegen en bedroeg 7,14%. Dit percentage wordt bepaald door het percentage langdurig verzuim (6,44%), dat in alle gevallen niet-werkgerelateerd is. We vinden het belangrijk om onze werknemers duurzaam inzetbaar te houden. Vitale medewerkers zijn beter in staat
Het jaar 2012 stond voornamelijk in het teken van de bouw. We hebben ervoor gekozen om de luchthavenoperatie door te laten lopen tijdens de bouwwerkzaamheden. Iedere medewerker die werkzaam was in de terminal, heeft dat gemerkt in de dagelijkse werkzaamheden. Om de klus Met z’n allen te klaren, hebben we de partners zoveel mogelijk betrokken bij diverse overleggen. Daarnaast organiseren we feestelijke en informatieve bijeenkomsten. Op deze manier houden wij ook onze ambassadeurs betrokken en konden we samen het jaar zo efficiënt mogelijk door komen. VERRUIMING DIENSTEN De groei en professionalisering van de luchthaven maken het noodzakelijk dat de dienstverlening op facilitair en technisch gebied professionaliseert. Om tijdig in te kunnen springen op klachten, wensen, informatie en storingen is de behoefte ontstaan om de beschikbaarheid en fysieke aanwezigheid
man vrouw
36 33
31,2
29
28,2
2010
2011
18 14 13
25,1
16
19
18
fte
5
personen
V 1
fte
M 2
Vooruitblik 2013 In 2013 gaan we aan de slag met het uitzetten van de strategie tot 2017. We betrekken de medewerkers in een vroeg stadium hierbij. In deze strategiebepaling zullen ook onderwerpen als Het Nieuwe Werken en medewerkerstevredenheid aan bod komen in het thema mens & kantoor. Daarnaast zullen in 2013 enkele personeelsinstrumenten zoals de functieomschrijvingen geactualiseerd worden en krijgt het personeelshandboek inclusief arbeidsvoorwaardenreglement een nieuw, modern jasje.
PERSONEELSVERTEGENWOORDIGING (PVT) De samenstelling van de personeelsvertegenwoordiging is in 2012 gewijzigd. Één lid heeft de PVT verlaten, maar is direct opgevolgd door een collega. Daarmee is het aantal leden op vier gebleven. Gedurende het jaar is de PVT verschillende malen bijeengekomen en heeft diverse keren met de directie en de afdeling Personeel & Organisatie vergaderd. De PVT heeft o.a. ingestemd met het Arbeidsvoorwaardenreglement 2012-2014. Daarnaast zijn onder andere de volgende onderwerpen aan de orde geweest: • Klimaatonderzoek • Reiskostenregeling • Wisselende werkdiensten (verruiming diensten) • Bonusregeling
personen
Directie & Management Commercial Services & Corporate Communications Operationele zaken Financiële zaken & ICT Juridische & Bestuurlijke zaken Secretariaat Personeel & Organisatie Totaal
Personen FTE 3 3
MET Z’N ALLEN Wij hechten veel waarde aan onze kernwaarden, waarvan in 2012 de meeste aandacht uitging naar ‘Met z’n allen’. Het is belangrijk dat behalve onze eigen medewerkers ook de medewerkers van onze ambassadeursbedrijven, onze partners, zich verbonden voelen met Eindhoven Airport.
van de afdeling Technische Dienst verder uit te breiden met een ochtend-, avond- en weekendbezetting. Dit heeft ertoe geleid dat vanaf medio 2012 de medewerkers van deze afdeling zijn gaan werken in de wisseldienst.
fte
De 36 medewerkers van Eindhoven Airport N.V. waren eind 2012 ondergebracht bij de volgende afdelingen:
gemotiveerd werkzaamheden te verrichten. Daarom streven we ernaar om het ziekteverzuim om te zetten in een dalende trend en is de KPI Ziekteverzuim opgesteld, waarmee vanaf 2013 gewerkt gaat worden. Deze KPI dwingt ons door actiever verzuimbeleid langdurig verzuim te reduceren.
personen
Gedurende het jaar 2012 is het aantal fte met 10,6% gestegen van 28,2 (33 personen) naar 31,2 (36 personen). De uitbreiding van 3 fte is een direct gevolg van de groei van de luchthaven.
2012
2010
2011
2012 Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
17
RISICOMANAGEMENT In 2012 is het risicomanagement binnen het managementteam als beleidsinstrument gecontinueerd. De Raad van Commissarissen is in haar vergadering van december geïnformeerd over de actuele stand van zaken: • Voor ieder geïdentificeerd risico worden beheersmaatregelen gedefinieerd. • Vervolgens worden monitorvragen gesteld om de effectiviteit van de maatregelen te toetsen. • De antwoorden op de monitorvragen en te nemen/genomen acties worden vastgelegd. • Hieruit resulteert een ‘restrisico’ dat ofwel input is voor de herhaling van deze zelfde cyclus, dan wel aanleiding is om het risico als klein genoeg te beoordelen en te verwijderen uit de rapportage.
Risicogebieden STRATEGISCHE RISICO’S CAPACITEIT Met name wanneer de maximaal toegestane capaciteit wordt bereikt, is uitbreiding van die capaciteit urgent. Een luchthaven kan niet zelfstandig die capaciteit uitbreiden omdat het ingebed is in een politiek-maatschappelijk krachtenveld. De besluitvorming gebeurt elders met een beïnvloedingsrol door de luchthaven zelf. In 2012 is zekerheid ontstaan, op grond van een onherroepelijke beschikking, op een vergrote capaciteit voor de jaren 2013 en 2014. In 2013 zal evenals in 2012 de focus specifiek gericht zijn op het tot stand komen van het luchthavenbesluit.
markt De mogelijkheid van een grote, onverwachte verandering in de vraag kan van grote betekenis zijn in samenhang met de concurrentiepositie. Met name ten opzichte van nabijgelegen luchthavens die voor een deel dezelfde airlines en bestemmingen accommoderen. Maatregelen als een gedifferentieerde prijssystematiek, het zoveel mogelijk sturen op gewenste bestemmingen en een breed portfolio aan airlines dragen in positieve zin bij aan het opvangen van de gevolgen van een eventuele verandering in de vraag. ontwikkeling non-aviation omzet Gezien de concurrentie zal in de toekomst de druk op havengelden blijven bestaan. Daarom is het van belang andere omzetbronnen te intensiveren voor een gezonde bedrijfseconomische basis in de toekomst. Speerpunten zijn onder meer een hotel en meer horeca- en winkelactiviteiten in de terminal. In 2012 zijn hiertoe contracten gesloten voor de exploitatie, startend in de eerste helft van 2013. In 2012 is de concurrentie in autoparkeren verder toegenomen. Specifieke maatregelen zijn getroffen om de eigen concurrentiepositie te versterken.
OPERATIONELE RISICO’S Safety (veiligheid) en security (beveiliging) Safety en security: voor de hand liggende onderwerpen, die blijvend aandacht vragen als gevolg van de snel groeiende luchthaven en de regelmatig nieuwe ontwikkelingen vanuit de maatschappij en door wet- en regelgeving. Beheersmaatregelen betreffen onder meer: rampenplannen, rampenoe-
feningen, beveiligingsplannen, externe controles, certificering, up-to-date houden van bewustzijn, kennis en kunde van medewerkers. In 2012 is grote voortgang geboekt naar de status van volledige certificering die naar verwachting in 2013 zal plaatsvinden. Afhankelijkheid van derden Het businessmodel van Eindhoven Airport kenmerkt zich door een grote mate van uitbestede functies en dienstverlening door externe partijen. Deze organisatievorm maakt een efficiënte en flexibele bedrijfsvoering mogelijk. Tevens vergt dit een intensieve afstemming en overeenstemming met partnerbedrijven over onder andere kwaliteitseisen, contractvorm, kostenefficiency, procesbeheersing en aansturing. Daartoe worden servicelevel agreements gesloten en gehandhaafd. Voorbeelden van partnerbedrijven: Group4Securicor voor securydiensten, Viggo Eindhoven Airport voor passagiers- en bagageafhandeling, de Koninklijke Luchtmacht voor brandweer, luchtverkeersleiding en baanonderhoud, Shell voor vliegtuigbrandstof. Op 1 januari 2012 is gestart met een nieuw verrekeningsmodel met Viggo Eindhoven Airport voor de afhandelingsdiensten. Betrouwbaarheid van machines en installaties Met name waar het gaat om de primaire processen, te weten doorstroom van passagiers en bagage, is het van groot belang dat in geval van storingen en onderbrekingen er adequate back-up is van machines, dat noodstroomvoorzieningen functioneren, dat ‘handmatig ingrijpen’ tijdelijk oplossing biedt en dat storingsopvolging en -reparatie snel gebeurt.
Risicobeheersing tijdens bouwprocessen De bouwprocessen (terminal en hotel) brengen specifieke operationele risico’s met zich mee. Om die adequaat te beheersen is vóór de start van de bouw een uitgebreide risicoinventarisatie gedaan. De beheersmaatregelen zijn vanaf start bouw in werking. In 2012 functioneert deze risicobeheersing adequaat.
FINANCIËLE RISICO’S Inkoop en uitbesteding Dit betreft het tijdig vastleggen van jaarlijkse tariefafspraken, zodanig dat kostenontwikkeling bewaakt wordt, mede in relatie tot omzetontwikkeling. Daartoe wordt met de externe toeleverende partners een consistent toekomstbeeld wederzijds gedeeld. Hiertoe behoort eveneens het op een redelijke manier delen van voordelen van bereikte innovaties en efficiencyverbeteringen. Debiteurenrisico De totale omzet wordt gerealiseerd door een klein aantal grote-omzetklanten (airlines). Er is geruime tijd geen sprake van problemen of dreigende problemen met de grote luchtvaartmaatschappijen. In het zomerseizoen komen daar enkele tamelijk grote partijen bij die zomercharters verzorgen. Met name met laatstgenoemde categorie worden zeer stringente afspraken gemaakt en afgedwongen om betalingsachterstanden te voorkomen.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
18
Risicomanagement (vervolg) Solvabiliteit De mate waarin ook op lange termijn aan de verplichtingen voldaan kan worden, wordt uitgedrukt in de ratio: eigen vermogen in percentage van het totale vermogen. Gedurende de afgelopen jaren is die ratio verbeterd tot bijna 60% in 2012. Ook de komende jaren zal een gezond aandeel eigen vermogen blijven bestaan, gegeven de uitkomsten van het middellangetermijnplan. In 2012 is ten behoeve van toekomstige investeringen in 2013 en 2014 aanvullende externe financiering beschikbaar gekomen.
Interne organisatie Bedrijfscultuur De snelle groei, de veranderende omgeving en de hogere eisen aan de interne samenwerking vergen van de medewerkers in meer of mindere mate een flexibele aanpassing in de eigen werkprocessen en projectmatige vaardigheden. Een permanent opleidingsprogramma is hierop gericht.
Compliance risico Naleven van normen, wetten, richtlijnen en afspraken Eindhoven Airport heeft onder andere te maken met specifieke milieu- en geluidnormen die jaarlijkse capaciteitbenutting maximeren. Daarnaast zijn afspraken gemaakt om stappen te maken naar hogere duurzaamheidniveaus, overeengekomen in het Aldersadvies. Het nakomen van deze afspraken is een voorwaarde voor toekomstige groei. In 2012 zijn verdere stappen geëffectueerd naar hogere duurzaamheidniveaus. Zo is in 2012 onder meer ‘Level-3 Guide’ van het ACA accreditatieprogramma bereikt en staat voor 2013 ‘Level-3 Influence’ gepland.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
19
FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN Fors investeringsprogramma in nieuwbouw
ExtERNE financiering Het omvangrijke investeringsprogramma van de bouwactiviteiten betreffende terminal en hotel (ongeveer € 26 mln) zal worden voltooid in de eerste helft van 2013. Deze investeringen zijn nagenoeg geheel gefinancierd uit eigen liquide middelen. Per einde 2012 is het noodzakelijk geworden nieuwe, aanvullende investeringen te doen. Het investeringsplan voor de periode tot en met 2015 noodzaakt hiertoe. In november 2012 is een rekening-courantfaciliteit overeengekomen tot een maximaal op te nemen bedrag van € 29,5 mln, de looptijd is 3 jaar (tot november 2015). Tegelijkertijd is per 1 december 2012 € 7,5 mln afgelost op de bestaande langlopende lening van € 22,5 mln bij Schiphol Group.
Eindhoven Airport Hotel B.V. In de loop van 2012 heeft Eindhoven Airport N.V. een 100% dochteronderneming opgericht: Eindhoven Airport Hotel B.V.. De activiteiten van deze B.V. zal de hotelexploitatie betreffen. Die activiteiten zullen naar verwachting in juni 2013 van start gaan.
Samenwerking met Viggo Eindhoven Aiport Voor de afhandelingsactiviteiten op Eindhoven Airport zijn de procedures en financiële verantwoordelijkheden aangepast. Binnen het kader van de bestaande meerjarige overeenkomst zijn nieuwe tariefafspraken van kracht, gericht op verdere kwaliteitsverbetering en procesbeheersing van de afhandeling.
OVERIG In de toelichting op de balans, onder ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’ (pag. 30) wordt een voorwaardelijke verplichting genoemd van € 7 miljoen. De kans op verplichte betaling hiervan in de toekomst is in de loop van 2012 zeer sterk afgenomen.
Projectadministratie In 2012 is een specifieke gedetailleerde projectadministratie gevoerd om alle nieuwbouwactiviteiten zodanig financieel vast te leggen en te volgen dat steeds een actueel beeld bestaat over de stand van zaken en over de verwachte eindwaarde. Per einde 2012 is de verwachting dat het eindresultaat van alle projecten tezamen op het gebudgetteerde niveau zal uitkomen. Naar verwachting zal dit voor de zomer van 2013 definitief worden.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
20
EINDHOVEN AIRPoRT N.V.
JAARREKENING 2012
Balans (na resultaatbestemming)
ACTIVA Referenties Vaste activa Materiële vaste activa Banen en platform Terreinen en wegen Gebouwen Installaties Overige vaste bedrijfsmiddelen Objecten in aanbouw Operationele materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen 1. Materiële vaste activa 2. Financiële vaste activa Vlottende activa 3. Voorraden 4. Vorderingen 5. Liquide middelen Som der vlottende activa
31 dec. 2012
Winst- en verliesrekening
31 dec. 2011
5.319.588 8.631.175 21.885.951 1.452.069 471.966 18.385.741 56.146.490 8.632.296 64.778.786 665.400
5.362.771 8.783.943 15.833.879 1.151.242 397.671 4.484.281 36.013.787 9.102.954 45.116.741 252.886
47.843 4.608.949 8.321.130 12.977.922 78.422.108
48.153 15.461.247 9.815.133 25.324.533 70.694.160
PASSIVA Referenties 6. Eigen vermogen Voorzieningen 7. latente belastingverplichtingen 8. personeelsbeloningen 9. Langlopende schuld moedermaatschappij
10. Kortlopende schulden
31 dec. 2012
31 dec. 2011
44.500.430
38.082.031
577.335 1.000 578.335
709.801 200.000 909.801
15.000.000
22.500.000
18.343.343 78.422.108
9.202.328 70.694.160
Referenties 11. Havengelden 12. Concessies 13. Verhuringen 14. Overige bedrijfsopbrengsten Netto omzet 15. Ongerealiseerde waardeveranderingen Som der bedrijfsopbrengsten 16. Uitbestedingen 17. Onderhoud 18. Overige externe kosten 19. Personeelskosten 20. Afschrijvingen 21. Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten 22. Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 23. Belastingen Resultaat na belastingen
2012 20.612.419 3.170.879 950.421 7.806.357 32.540.076 -497.486 32.042.590 12.748.754 701.740 4.446.025 2.473.003 2.464.761 -287.060 22.547.223 -1.108.397 8.386.970 -1.625.921 6.761.049
2011 18.506.760 2.944.965 943.423 7.650.928 30.046.076 470.474 30.516.550 10.293.688 673.543 4.479.598 2.414.491 2.356.948 83.500 20.301.768 -893.270 9.321.512 -2.033.515 7.287.997
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
22
Kasstroomoverzicht
Referenties Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: 1. Afschrijvingen 15. Ongerealiseerde waardeveranderingen 7. 8. Afname voorzieningen (2011: toename) Veranderingen in werkkapitaal: Afname voorraden Afname vorderingen Afname kortlopende schulden (2011: toename) Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen rente Betaalde rente Vennootschapsbelasting (a) Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in materiële vaste activa 1. Desinvesteringen materiële vaste activa 2. Investeringen in financiële vaste activa (b) Kasstroom uit investeringsactiviteiten Afname langlopende leningen Toename kortlopende leningen Dividend (c) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen (a) + (b) + (c) 5. Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december Toelichting De vordering uit hoofde van liquide middelen die voor korter dan één jaar zijn geplaatst op deposito’s Schiphol Group bedragen ultimo De mutatie in het jaar bedraagt De cashflow exclusief deze deposito-mutatie bedraagt
2012 9.495.367
2011 10.214.782
2.464.761 497.486 -331.466 2.630.781
2.356.948 -470.474 156.676 2.043.150
310 10.852.298 -1.972.430 8.880.178 21.006.326 55.617 -1.164.013 -1.625.921 18.272.009 -22.624.293 0 -412.514 -23.036.807 -7.500.000 11.000.000 -229.205 3.270.795 -1.494.003 9.815.133 8.321.130 2012
4.082 40.606 2.911.380 2.956.068 15.214.000 145.057 -1.038.327 -2.033.515 12.287.215 -6.775.431 0 -11.838 -6.787.269 0 0 -229.205 -229.205 5.270.741 4.544.392 9.815.133 2011
0 -12.000.000 -13.494.003
12.000.000 0 5.270.741 Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
23
TOELICHTING op de jaarrekening 1. Algemeen 1.1 Algemeen Eindhoven Airport N.V. is statutair gevestigd te Eindhoven. 1.2 Activiteiten De activiteiten van Eindhoven Airport N.V. betreffen het exploiteren van het civiele gedeelte van het militaire vliegveld Eindhoven. Visie/missie: Een goede (inter)nationale bereikbaarheid is een voorwaarde voor de regio ZuidoostBrabant om zich economisch te kunnen ontwikkelen. Eindhoven Airport wil daartoe een multimodaal, duurzaam vervoersknooppunt zijn waar snelheid en beleving toegevoegde waarden zijn. 1.3 Groepsverhoudingen Eindhoven Airport N.V. heeft drie aandeelhouders, te weten Schiphol Nederland B.V. voor 51%, provincie Noord-Brabant voor 24,5% en Gemeente Eindhoven eveneens voor 24,5%. Eindhoven Airport heeft zelf (sinds 24 oktober 2012) een 100%-deelneming, te weten Eindhoven Airport Hotel B.V. 1.4 Modellen Ten behoeve van een beter inzicht in de resultaten, is afgeweken van het Besluit Modellen Jaarrekening. 1.5 Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Ontvangen en betaalde rente en winstbelastingen zijn opgenomen onder kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. 1.6 Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de leiding van Eindhoven Airport zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronder stellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.
1.7 Verbonden partijen Als verbonden partij worden aangemerkt alle rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. Ook de statutaire directieleden, andere sleutelfunctionarissen in het management van Eindhoven Airport N.V. of Schiphol Group en nauwe verwanten, zijn verbonden partijen. Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang van de transactie en andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht. Per 24 oktober 2012 is de 100%-dochteronderneming Eindhoven Airport Hotel B.V. een verbonden partij. Het resultaat van Eindhoven Airport Hotel B.V. zal met ingang van het boekjaar 2013 voor 100% in de consolidatie van Eindhoven Airport N.V. worden betrokken. In 2012 zijn er geen activiteiten van Eindhoven Airport Hotel B.V., zodat op basis van artikel 407 lid 1a Titel 9 BW 2 in 2012 wordt afgezien van consolidatie.
2. Grondslagen voor waardering van activa en passiva 2.1 Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaglegging. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen verkrijgingsprijs. In de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen, waarmee wordt verwezen naar de toelichting. 2.2 Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. 2.3 Materiële vaste activa Onderscheid wordt gemaakt tussen materiële vaste activa ten behoeve van operationele activiteiten, materiële vaste activa in uitvoering en vastgoedbeleggingen. • Materiële vaste activa ten behoeve van operationele activiteiten worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. De ver-
krijgingsprijs is bepaald door op het investeringsbedrag eventuele subsidies in mindering te brengen. Afschrijving vindt lineair plaats, afhankelijk van de economische levensduur. De onderstaande percentages zijn van toepassing en worden zodanig gehanteerd dat de afschrijvingen zo goed mogelijk overeenkomen met de actuele waardevermindering van de betreffende activa.
Gebouwen/terreinen Banen/platform Machines/installaties Inventaris
2,5% 2,5% 5,0% 5,0%
-
20% 20% 20% 33%
• Er is geen sprake van een verplichting tot herstel na afloop van het verbruik van
het actief. Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de gebouwen is geen voorziening voor groot onderhoud gevormd. De kosten worden rechtstreeks in het resultaat verantwoord. • Materiële vaste activa in aanbouw of ontwikkeling worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. Op deze activa wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. • De eerste waardering van vastgoedbeleggingen geschiedt tegen verkrijgingsprijs, inclusief transactiekosten. Na de eerste verwerking geschiedt de waardering tegen reële waarde. De reële waarde van tot vastgoedbeleggingen behorende gebouwen wordt jaarlijks per jaareinde bepaald, door ofwel onafhankelijke externe taxateurs, dan wel door taxateurs van de moedermaatschappij (Schiphol Real Estate). De reële waarde is nader gedefinieerd als marktwaarde in verhuurde staat. De tot de vastgoedbeleggingen behorende gronden worden uitsluitend intern getaxeerd. De marktwaarde van deze in erfpacht uitgegeven terreinen wordt berekend door discontering van de jaarlijkse canons van de betreffende contracten. De disconteringsvoet is gebaseerd op de rente op Staatsleningen verhoogd met een risico-opslag. Op vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven. Winsten of verliezen, ontstaan door een wijziging in de reële waarde, worden verantwoord in de winsten verliesrekening van het jaar waarin de wijziging zich voordoet. In geval van een waardetoename wordt voor het bedrag van de wijziging uit de winstbestemming een herwaarderingsreserve gevormd. Ingeval van een waardevermindering vindt er een overboeking plaats van de herwaarderingsreserve naar de overige reserves. 2.4 Financiële vaste activa De onder financiële vaste activa opgenomen vorderingen worden gewaardeerd tegen de reële waarde van het verstrekte bedrag, gewoonlijk de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
24
TOELICHTING op de jaarrekening 2.5 Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Eindhoven Airport beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. 2.6 Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode of lage opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden. 2.7 Vorderingen Handelsvorderingen worden opgenomen tegen de reële waarde van de tegenprestatie, gewoonlijk de nominale waarde. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid. 2.8 Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas- en banktegoeden met een looptijd korter dan één jaar. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. 2.9 Herwaarderingen Herwaarderingen worden onder aftrek van de latent verschuldigde belasting in de herwaarderingsreserve opgenomen. 2.10 Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen.
Pensioenvoorziening Eindhoven Airport heeft een toegezegd-pensioenregeling. Daaronder wordt verstaan een regeling waarbij aan de werknemers een pensioen wordt toegezegd, waar de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. Tot en met boekjaar 2011 betreft de in de balans opgenomen pensioenvoorziening de contante waarde van de pensioenaanspraken uit hoofde van de toegezegd-pensioenregeling onder aftrek van de reële waarde van de fondsbeleggingen. Hiermee wordt verrekend de niet-verwerkte actuariële winsten en verliezen en nog niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd. Jaarlijks wordt de pensioenvoorziening berekend door onafhankelijke actuarissen met gebruik van de actuariële methode die bekend staat als de ‘projected unit credit-methode’. De contante waarde van de verplichting wordt berekend door het contant maken van de geschatte toekomstige kasstromen. Hierbij wordt uitgegaan van rentetarieven die gelden voor hogekwaliteit-ondernemingsobligaties die een looptijd hebben die ongeveer gelijk is aan de looptijd van de gerelateerde pensioenverplichting. Actuariële winsten en verliezen die het gevolg zijn van wijzigingen in actuariële veronderstellingen die uitkomen boven 10% van de hoogte van de pensioenaanspraken en de reële waarde van de fondsbeleggingen per het begin van het boekjaar, worden ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht gedurende de verwachte gemiddelde toekomstige dienstjaren van de desbetreffende werknemers. De nog niet verwerkte pensioenkosten van de verstreken diensttijd worden direct verwerkt in de winst- en verliesrekening tenzij de wijzigingen in de pensioenregeling afhankelijk zijn van het in dienst blijven voor een bepaalde periode (de wachtperiode). In dit geval worden de lasten over verstreken diensttijd lineair verwerkt over de wachtperiode. In 2012 is de uitvoeringsovereenkomst van de pensioenregeling gewijzigd. Een gevolg hiervan is dat de regeling kwalificeert als een toegezegde-bijdrageregeling, zodat het aanhouden van een voorziening niet meer van toepassing is vanaf 2012. Latente belastingvorderingen en –verplichtingen Latente belastingvorderingen en –verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens de fiscale voorschriften enerzijds en de in deze jaarrekening gevolgde waarderingsgrondslagen anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en ‑verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in komende jaren geldende tarieven, voor zover reeds bij wet vastgesteld. 2.11 Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De eerste waardering bestaat uit het ontvangen bedrag. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst- en verliesrekening wordt verwerkt. Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
25
TOELICHTING op de jaarrekening 2.12 Operationele leasing Leasecontracten waarbij een groot deel van de voor- en nadelen verbonden aan de eigendom niet bij Eindhoven Airport N.V. liggen, worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst- en verliesrekening over de looptijd van het contract. 2.13 Dividend Het dividend dat over het boekjaar aan de houders van preferente aandelen uitgekeerd wordt, is verantwoord als schuld in de balans.
3. Grondslagen voor bepaling van het resultaat 3.1 Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd, verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. 3.2 Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. 3.3 Netto-omzet Netto-omzet omvat de opbrengsten uit leveringen van diensten onder aftrek van kortingen e.d. en van over de omzet geheven belastingen. 3.4 Ongerealiseerde waardeveranderingen Hieronder zijn begrepen de mutaties in de reële waarde van vastgoedbeleggingen in het boekjaar. 3.5 Kosten De kosten worden bepaald op historische basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Dit geldt eveneens voor kosten van groot onderhoud; hiervoor wordt geen voorziening gevormd.
3.6 Afschrijvingen De afschrijvingen op bedrijfsgebouwen en overige materiële vaste activa worden gebaseerd op de verkrijgingsprijs. Op gronden wordt niet afgeschreven. Afschrijvingen vinden vanaf het moment van ingebruikneming plaats, volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte economische levensduur van het actief. 3.7 Personeelsbeloningen Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen Eindhoven Airport heeft een zogenaamde toegezegd-pensioenregeling. Bij een toegezegd-pensioenregeling is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioen gerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. De onderhavige pensioenregeling is een regeling op basis van (voorwaardelijk geïndexeerd) middelloon. De in de winst- en verliesrekening verantwoorde pensioenlasten betreffen de betaalde premies, waarop in mindering komt de werknemersbijdrage. Voordat in 2012 de uitvoeringsovereenkomst werd gewijzigd (zodat de regeling kwalificeert als toegezegd-bijdrageregeling) kwam eveneens ten laste van de pensioenkosten de verhoging van de aan te houden voorziening pensioen. In 2012 is de voorziening vrijgevallen. 3.8 Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. 3.9 Belastingen Met ingang van 1 januari 2002 is Eindhoven Airport N.V. onderworpen aan vennootschapsbelasting. Op 16 april 2008 is de fiscale openingsbalans per 1 januari 2002 vastgesteld. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening, rekening houdend met beschikbare, fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief.
3.10 Subsidies Ontvangen subsidies worden verwerkt in het jaar waarop de subsidie betrekking heeft en in de winst- en verliesrekening als onderdeel van de kostensoort waarop de subsidie is verleend. In het boekjaar 2012 zijn geen subsidies toegekend.
4. Risico’s Eindhoven Airport onderkent een aantal risicogebieden, waar permanent aandacht voor is om de risico’s beheersbaar en aanvaardbaar klein te houden. Met ingang van 2009 is het risicomanagement periodiek een onderwerp op de agenda van de bijeenkomsten van de Raad van Commissarissen en van het managementteam. Prijsrisico’s Ten aanzien van het prijsrisico is vastgesteld dat er geen valutarisico’s bestaan en evenmin te verwachten zijn, aangezien het geheel van zowel inkoop- als verkoop transacties in euro’s plaatsvindt.
Marktrisico Marktrisico wordt onderkend zoals eerder in deze paragraaf beschreven onder strategische risico’s. Rente- en kasstroomrisico’s: er is één aflossingsvrije langlopende lening afgesloten bij Schiphol Group (€ 15 miljoen) tegen een vasterente (4,12% met ingang van december 2005 t/m november 2015). Daarnaast is in november 2012 een externe kredietfaciliteit afgesloten voor 3 jaar tot een maximum van € 29,5 miljoen. Kredietrisico’s Kredietrisico’s zijn klein en worden voldoende beheerst. Daar waar nodig is, worden stringente betalingstermijnen afgesproken en adequaat nageleefd. Daarnaast wordt een voorafgaande kredietwaardigheidstoets toegepast. Liquiditeitsrisico’s Het liquiditeitsrisico wordt adequaat beheerst. Op korte termijn zijn voldoende liquide middelen beschikbaar; eventueel aanvullend krediet wordt afgestemd met en gefaciliteerd door de moedermaatschappij Schiphol Group. Voor een uitgebreide toelichting op risicomanagement, zie ‘Risicomanagement’ op pagina 18.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
26
TOELICHTING op de BALANS PER 31 DECEMBER 2012 ACTIVA
1. Materiële vaste activa Aanschafwaarde ultimo 2011 Cumulatieve afschrijv. ultimo 2011 Ongerealiseerde Waardeverandering 2011 Boekwaarde ultimo 2011 Reclassificatie (aanschafwaarde) Investeringen in 2012 Desinvest. (aanpassing aanschafw.) Reclassificatie Aanschafwaarde 31/12/2012 Afschrijvingen in 2012 Ongerealiseerde waardeverandering 2012 Ongerealiseerde waardeverandering ultimo 2012 Desinvest. (aanpassing cum. afschr). Cumulatieve afschrijv. ultimo 2012 Boekwaarde ultimo 2012
Banen en platform
Terreinen en wegen
Gebouwen
12.735.375 -7.372.604
13.715.046 -4.931.103
23.197.725 -7.363.846
Overige vaste Installaties bedr. midd.
Vastgoedbelegg.
Objecten in aanbouw
4.407.555 -3.256.313
7.565.354
4.484.281
2.763.410 -2.365.739
5.362.771
8.783.943
15.833.879
1.151.242
397.671
1.537.600 9.102.954
373.350
233.800
7.171.669
618.265
298.920
26.828
13.108.725 -416.533
-7.789.137 5.319.588
13.948.846 -386.568
-5.317.671 8.631.175
30.369.394 -1.119.597
-8.483.443 21.885.951
5.025.820 -317.438
-3.573.751 1.452.069
3.062.330 -224.625
-2.590.364 471.966
7.495.318
Totaal
68.868.746 -25.289.605
1.537.600 4.484.281 45.116.741 13.901.460
18.385.741
22.624.292
91.396.174 -2.464.761
-497.486
-497.486
1.136.978
1.136.978
-27.754.365 8.632.296 18.385.741 64.778.786
Banen en platform
Naast de aanleg op eigen gronden valt hieronder tevens het door Eindhoven Airport N.V. betaalde aandeel in de kosten van de aanleg van de op militair terrein gelegen start- en landingsbaan.
Terreinen en wegen
Hieronder zijn opgenomen de gronden, het voorterrein van de luchthaven alsmede de investeringen in terreinen ten behoeve van autoparkeren.
Gebouwen
Dit betreft terminalgebouwen. Hieronder valt ook het eigen-gebruikdeel van het commercieel onroerend goed.
Installaties
Dit betreft o.a. systemen voor bagageafhandeling, security apparatuur, toegangscontrole en het routebewakingssysteem.
Overige vaste bedrijfsmiddelen
Dit betreft de ICT-apparatuur, kantoorinrichting, inrichting van het stationsgebouw en rijdend materieel.
Vastgoedbeleggingen
Hieronder worden commercieel (dat is niet voor eigen gebruik) geëxploiteerde activa begrepen. Het betreft voor het grootste deel gebouwen, daarnaast vallen hieronder de in erfpacht uitgegeven gronden. Hierop wordt niet afgeschreven, maar jaarlijks wordt de waarde (en daarmee de waardemutatie) bepaald. De verhuuropbrengsten uit vastgoedbeleggingen bedroegen in 2012 ongeveer € 396.000 op gebouwen en € 161.000 op erfpachtterreinen. Exploitatiekosten ten behoeve van verhuuropbrengsten genererend vastgoed bedroegen ongeveer € 249.000, exploitatiekosten voor nog te verhuren ruimtes bedroegen ongeveer € 24.000.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
27
2. Financiële vaste activa Lening u/g 2012 2011 Boekwaarde aanvang boekjaar 75.781 82.083 Lening verstrekt 0 0 -6.302 -6.302 Aflossing lening Boekwaarde ultimo boekjaar lening u/g 69.479 75.781 De lening betreft een vastrentende lening met een rentepercentage van 5,5% en een resterende looptijd van 12 jaar. Actieve belasting latentie personeelsbeloningen 2012 2011 Boekwaarde aanvang boekjaar 50.000 35.750 -49.750 14.250 Dotatie conform mutatie voorzieningen personeelsbeloningen Boekwaarde ultimo boekjaar actieve belasting latentie personeelsbeloningen 250 50.000 Deze latente belastingvordering had in 2011 betrekking op het verschil tussen de fiscale waardering van de verplichtingen zoals deze voortvloeien uit de toegezegd-pensioen-regelingen en de verplichting zoals die in de jaarrekening is verwerkt. Per ultimo 2012 betreft dit uitsluitend de voorziening jubileumuitkeringen. Actieve belasting latentie afschrijving onroerend goed 2012 2011 Boekwaarde aanvang boekjaar 127.105 123.216 Reclassificatie van passieve naar actieve latentie 278.077 190.489 3.889 Dotatie conform verschil in fiscale afschrijving en afschrijving in jaarrekening Boekwaarde ultimo boekjaar 595.671 127.105 Deze latente belastingvordering heeft betrekking op het verschil tussen de fiscale waardering van operationele gebouwen t.o.v. de waardering in de jaarrekening. Het volledige bedrag van deze voorziening is als langlopend (> 1jaar) aan te merken. Deelnemingen 2012 2011 Eindhoven Airport Hotel B.V. boekwaarde ultimo boekjaar 0 Totaal financiële vaste activa 665.400 252.886 VLOTTENDE ACTIVA Vlottende activa betreffen: 3. Voorraden Voorraad reserveonderdelen Voorraad handelsgoederen
31 dec. 2012
31 dec. 2011
31.094 16.749 47.843
31.094 17.059 48.153
4. Vorderingen Debiteuren 3.293.301 2.323.572 Vordering omzetbelasting 777.624 539.456 Vordering op Schiphol Group (deposito en rente). Depositorente bedraagt 1,0%. 0 12.007.266 538.024 590.953 Overige vorderingen Alle vorderingen hebbende een resterende looptijd korter dan 1 jaar. 4.608.949 15.461.247 5. Liquide middelen 8.321.130 9.815.133 Liquide middelen bestaan uit kas- en banktegoeden met een looptijd korter dan één jaar. De liquide middelen staan volledig ter vrije beschikking.
TOELICHTING op de BALANS PER 31 DECEMBER 2012 PASSIVA 6. Eigen vermogen Het verloop van het eigen Gestort aanvermogen is als volgt: delenkapitaal 2011 Stand aanvang boekjaar 2.291.590 Besteding Winstbestemming Saldo ultimo 2011 2.291.590 2012 Stand aanvang boekjaar 2.291.590 Realisatie herwaarderingsreserve Besteding Winstbestemming Saldo ultimo 2012 2.291.590
Bestemmings- HerwaardeAgio reserve ringsreserve 10.777.280
Overige reserves
Dividend
Totaal jaar 31.023.239 -115.760 7.174.552 38.082.031 38.082.031
326.827
1.959.514
15.552.268
10.777.280
326.827
494.276 2.453.790
6.564.516 22.116.784
115.760 -115.760 115.760 115.760
10.777.280
326.827
2.453.790
22.116.784
115.760
-1.588.396
1.588.396
10.777.280
326.827
22.587 887.981
6.280.052 29.985.232
0 -115.760 231.520 231.520
-115.760 6.534.159 44.500.430
Aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal van Eindhoven Airport bedraagt € 9.000.000, verdeeld in 10.000.000 preferente aandelen van € 0,45 en 10.000.000 gewone aandelen van € 0,45. Hiervan zijn geplaatst 5.000.000 preferente aandelen en 5.000.000 gewone aandelen. Van dit geplaatste aandelenkapitaal van € 4.500.000 is gestort € 2.291.590. De bestemmingsreserve is in 2000 gevormd uit de netto vermogenswaarde van de op 23 november 2000 verkregen deelneming. De netto vermogenswaarde van de om niet verkregen deelneming per 23 november 2000 en haar resultaat zijn toegevoegd aan de bestemmingsreserve in 2000; mede in verband met de juridische fusie van deze om niet verkregen deelneming met Eindhoven Airport N.V. die heeft plaatsgevonden op 10 april 2001. De herwaarderingsreserve wordt aangehouden voor ongerealiseerde mutaties van de reëele waarde van de vastgoedbeleggingen. Dotaties of onttrekkingen aan deze reserve geschieden, in overeenstemming met Richtlijn 213, uit de winstbestemming rekening houdend met vennootschapsbelasting. Van het dividendbedrag van € 458.410 heeft € 226.890 betrekking op preferente aandelen. Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
28
TOELICHTING op de BALANS PER 31 DECEMBER 2012
7. Voorziening latente belasting In 2002 is Eindhoven Airport belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Deze voorziening wordt aangehouden voor belastingen, enerzijds op grond van jaarlijkse mutaties in de waarde van vastgoedbeleggingen, anderzijds op grond van jaarlijkse mutaties in de voorziening personeelsbeloningen. De samenstelling en het verloop van de voorziening is als volgt: 31 dec. 2012 31 dec. 2011 Boekwaarde aanvang boekjaar 709.801 610.125 Reclassificatie van passieve naar actieve latentie -278.077 Dotatie / vrijval vastgoedbeleggingen 150.075 117.618 Dotatie / vrijval beperking afschrijvingsbasis fiscale openingsbalans -4.464 -17.942 Boekwaarde ultimo boekjaar 577.335 709.801 Het volledige bedrag van deze voorziening is als langlopend (langer dan een jaar) aan te merken. 8. Voorziening personeelsbeloning De voorziening personeelsbeloningen is als volgt samengesteld Verplichtingen inzake: Pensioenaanspraken Jubileumuitkeringen
31 dec. 2012
31 dec. 2011
0 1.000 1.000
199.000 1.000 200.000
Het volledige bedrag van deze voorziening is als langlopend (langer dan een jaar) aan te merken. De voorziening inzake pensioenaanspraken is in 2012 vrijgevallen, conform een wijziging in de uitvoeringsovereenkomst met de pensioenverzekeraar. Deze wijziging impliceert dat de bestaande ‘defined benefit regeling’ zodanig is aangepast, dat hij financieel verantwoord kan worden als een ‘defined contribution regeling’.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
29
TOELICHTING op de BALANS PER 31 DECEMBER 2012
NETTO-OMZET 11. Havengelden
9. Langlopende schuld moedermaatschappij
Schulden aan moedermaatschappij
Looptijd < 1 jaar
31 december 2012 Totaal Looptijd Looptijd Looptijd 1 - 5 jaar > 5 jaar > 1 jaar
0 15.000.000
0
15.000.000
31 dec. 2011 22.500.000
In 2012 is € 7.500.000 afgelost op deze langlopende lening. Aflossingsverplichtingen binnen één jaar na afloop van het boekjaar zoals hierboven toegelicht zijn opgenomen onder de schulden op korte termijn. De resterende looptijd is 2 jaar en 11 maanden. De rente over deze lening bedraagt 4,12%. 10. Kortlopende schulden 31 dec. 2012 Schulden aan leveranciers 2.780.858 Schulden uit hoofde van loonheffing 101.866 Schulden uit hoofde van vennootschapsbelasting 701.633 Schulden aan Schiphol Group, rente over langlopende schuld 52.358 Schulden aan kredietinstellingen 11.000.000 3.706.628 Overige schulden en overlopende passiva 18.343.343 De kortlopende schulden hebben alle een resterende looptijd van korter dan een jaar
TOELICHTING op de W&V-REKENING PER 31 DECEMBER 2012
31 dec. 2011 3.880.179 110.268 1.024.941 77.250 0 4.109.690 9.202.328
Vliegtuigvergoedingen Passagiersvergoedingen Parkeergelden vliegtuigen
2012 1.560.546 19.022.165 29.708 20.612.419
2011 1.624.077 16.863.385 19.298 18.506.760
2012 2.334.500 491.287 80.433 264.659 3.170.879
2011 2.226.500 420.502 53.844 244.119 2.944.965
12. Concessies Winkels en horeca Oliemaatschappijen Busvervoer Overige concessies
De aard van de concessies betreft voornamelijk horeca- en winkelverkopen. In ruil voor een percentage van de omzet wordt aan concessionarissen winkel- en horecaruimte beschikbaar gesteld. Met de concessionarissen zijn voorwaarden overeengekomen zoals de hoogte van de concessie en het afrekenen daarvan via voorschotbedragen en een jaarlijkse eindafrekening.
13. Verhuringen Gebouwen Terreinen
2012 747.585 202.836 950.421
2011 747.906 195.517 943.423
2012 7.310.540 355.069 140.748 7.806.357
2011 7.146.881 388.217 115.830 7.650.928
2012 60.117 -557.603 -497.486
2011 520.063 -49.589 470.474
14. Overige bedrijfsopbrengsten Niet uit de balans blijkende verplichtingen Eindhoven Airport heeft per 31 december 2012 niet uit de balans blijkende verplichtingen ter grootte van € 7.316.586. Dit betreft in zijn geheel verplichtingen op een termijn korter dan één jaar (voornamelijk bouw-/aannemingsovereenkomsten betreffende bouwactiviteiten van terminal, hotel ). Daarnaast is er een voorwaardelijke verplichting in samenhang met toekomstige bijdragen aan het Ministerie van Defensie, ter grootte van € 7.000.000. Schatting is dat betaling na omstreeks drie jaar mogelijk verplicht wordt. Er zijn geen verplichtingen voor een termijn langer dan vijf jaar. In de winst- en verliesrekening is in 2011 een bedrag van € 67.863 aan leasekosten verantwoord. In 2012 is in de overeengekomen kredietfaciliteit onder meer de verplichting opgenomen dat een dividend van maximaal € 500.000 wordt uitgekeerd over de boekjaren 2012 t/m 2014 .
Autoparkeergelden Reclameopbrengsten Overige opbrengsten 15. Ongerealiseerde waardeveranderingen Marktwaardeaanpassingen erfpachten Marktwaardeaanpassing commercieel onroerend goed
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
30
Bezoldiging directie
Eindhoven Airport N.V. heeft één statutair directeur, tevens algemeen directeur. De directeur is per 1 april 2008 door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd voor een termijn van vier jaar, binnen een vast dienstverband met de N.V. dat is ingegaan op 1 maart 2006. In april 2012 is de directeur door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders herbenoemd voor een periode van vier jaar.
TOELICHTING
op de WINST- EN VERLIESREKENING PER 31 DECEMBER 2012 BEDRIJFSKOSTEN 16. Uitbestedingen 17. Onderhoud Onderhoudskosten 18. Overige externe kosten Inhuur extern personeel Deze kosten betreffen voornamelijk de vergoeding aan het Ministerie van Defensie voor de diensten van brandweer, baanonderhoud en Luchtverkeersleiding. Commerciële en relationele kosten Advies- en accountantskosten Overige externe kosten 19. Personeelskosten Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten* Overige pesoneelskosten
2012
2011
12.748.754
10.293.688
701.740
673.544
2.545.286
2.304.143
240.669 602.734 1.057.336 4.446.025
439.955 690.721 1.044.779 4.479.598
2.084.312 1.751.211 187.967 158.286 -1.986 270.116 202.710 234.878 2.473.003 2.414.491 * -€ 1.986 bestaat uit het saldo van betaalde premies minus de vrijval van de pensioenvoorziening van € 199.000 Ultimo 2012 was het aantal formatieplaatsen 31,2, een toename van 3,0 ten opzichte van 2011. Het personeelsbestand (fte’s) per ultimo van het jaar is als volgt: 2012 2011 Directie & Management 3,0 3,0 Juridische & Bestuurlijke zaken 2,1 2,1 Secretariaat 2 3,0 Operationele zaken 15,2 12,2 Commerciële zaken & PR 4,6 3,6 Financiële zaken & ICT 3,4 3,4 0,9 0,9 Personeelszaken (Alle werknemers zijn binnen Nederland werkzaam.) 31,2 28,2 Bezoldiging toezichthouders In 2012 is aan de Raad van Commissarissen een bezoldiging betaald van € 70.000.
De beloningsverantwoording volgens de Wopt is als volgt opgebouwd: Basisinkomen Voorwaardelijk inkomen Pensioenafdracht Overige voorzieningen betaalbaar op termijn Crisisheffing
2012 200.936 43.487 37.727 2.652 8.150
2011 186.856 40.367 31.840 2.467 0
Aandeelhouders van Eindhoven Airport N.V. zijn NV Luchthaven Schiphol (51%), Provincie Noord-Brabant (24,5%) en Gemeente Eindhoven (24,5%). In het kader van de Wopt valt Eindhoven Airport N.V. onder de staatsdeelnemingen, categorie markt/publiek. De Wopt-norm is niet van toepassing op deze categorie staatsdeelnemingen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Eindhoven Airport N.V. heeft op 14 mei 2007 het remuneratiebeleid voor de directie van Eindhoven Airport N.V. vastgesteld. Dit remuneratiebeleid is in lijn met dat van Schiphol Group.
20. Afschrijvingen Afschrijvingskosten 21. Overige bedrijfskosten Voorziening dubieuze debiteuren
2012
2011
2.464.761
2.356.948
-287.060
83.500
In 2012 is de risicobeoordeling op oninbaarheid van openstaande bedragen opnieuw beoordeeld, resulterend in de vrijval van een groot deel van de betreffende voorziening.
22. Financiele baten en lasten Financiële lasten Financiële baten
-1.164.013 -1.038.327 55.616 145.057 -1.108.397 -893.270
De financiële baten ontstaan voornamelijk als vergoeding voor het aanhouden van deposito’s bij Schiphol Group, per ultimo 2012 betrof dat € 0, ultimo 2011 € 12.000.000. De ontvangen depositorente van Schiphol Group bedroeg in 2012 € 33.711 (in 2011: € 141.871). De financiële lasten ontstaan vooral door de langlopende lening bij SchipholGroup, alsmede door kosten van betalingsverkeer en creditcardprovisies. De betaalde rente aan Schiphol Group bedroeg in 2012 € 902.108 (in 2011: € 927.000).
23. Belastingen Vennootschapsbelasting op basis van het resultaat over boekjaar Overige mutaties Het tarief in 2012 was 25,0%
2.134.926 2.330.378 -509.005 -296.863 1.625.921 2.033.515
De belastinglast over 2012 bestond voor € 2.171.364 uit belastingheffing over het bedrijfsresultaat (2012: € 2.227.010). Voor € 551.282 werden in 2012 belastinglatenties verlaagd (2011: verhoogd € 103.368). Algemeen directeur drs. Joost Meijs Raad van Commissarissen drs. P.J.J.M. Swinkels (President-commissaris) drs. M.M. de Groof (Vice president-commissaris) mr. A.P.J.M. Rutten A.P.A. de Jong drs. W.G. van Velzen Eindhoven, 7 maart 2013 Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
31
winstbestemming Statutaire regeling
Artikel 30A van de statuten regelt de winstbestemming. Een samenvatting daarvan luidt als volgt: 1. Uit de winst van het boekjaar wordt allereerst, zo mogelijk, op de cumulatief preferente aandelen uitgekeerd tien procent over het op deze aandelen gestorte bedrag. Indien de winst in enig jaar de in de vorige zin bedoelde uitkering niet of niet volledig toelaat, wordt aan de houders van cumulatief preferente aandelen het tekort ten laste van de winst van volgende jaren uitgekeerd. 2. a. Indien en voor zover het eigen vermogen minder dan 40% van het balanstotaal vertegenwoordigt of zal gaan vertegenwoordigen, is de algemene vergadering bevoegd te besluiten tot -voorzover mogelijk- een adequate reservering. b. Uit de na toepassing van lid 1 en lid 2 sub a overblijvende winst kan bij besluit van de algemene vergadering worden gereserveerd op voorstel van de Raad van Commissarissen. 3. Van de na toepassing van lid 1 en, voor zover van toepassing, denatoepassing van lid 2 alsdan overblijvende winst wordt door de algemene vergadering als dividend uitgekeerd: a. Aan de Gemeente Eindhoven en de Provincie NoordBrabant, als houders van gewone aandelen, gezamenlijk en naar rato van ieders nominale bedrag aan gewone aandelen, een bedrag gelijk aan het bedrag dat in lid 1 eerste volzin van dit artikel aan Schiphol Nederland B.V. (S.N.B.V.) als preferent dividend is uitgekeerd; b. Aan S.N.B.V. als houder van gewone aandelen, een naar rato van haar nominale bedrag aan gewone aan-
delen evenredig gedeelte van het bedrag dat op grond van het onder a. bepaalde wordt uitgekeerd op de overige gewone aandelen. 4. De alsdan overblijvende winst staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering. Uitkeringen uit hoofde van dit lid geschieden aan alle houders van gewone aandelen en alle houders van cumulatief preferente aandelen naar evenredigheid van hun nominale aandelenbezit.
Bestemming resultaat
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is voorgesteld winstuitkeringen te doen ter grootte van € 458.410, te weten € 226.890 op cumulatief preferente aandelen en € 231.520 op gewone aandelen. De resterende winst bedraagt € 6.302.639; deze wordt voor een bedrag van € 6.280.052 toegevoegd aan de overige reserves. Daarnaast wordt € 22.587 toegevoegd aan de herwaarderingsreserve.
Gebeurtenissen na balansdatum
Er hebben zich geen significante gebeurtenissen na de balansdatum voorgedaan.
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
32
controleverklaring Van de onafhankelijke ACCOUNTANT Aan de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Eindhoven Airport N.V.
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 21 tot en met 32 opgenomen jaarrekening 2012 van Eindhoven Airport N.V. te Eindhoven gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de winst-en-verliesrekening over 2012 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de onafhankelijke accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Eindhoven Airport N.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Eindhoven, 7 maart 2013 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door: A.J.M. Vercammen RA
Colofon Uitgave, vormgeving en productie Eindhoven Airport N.V. Afdeling Commercial Services & Corporate Communications Luchthavenweg 25 5657 EA Eindhoven
Jaarverslag 2012 Eindhoven Airport N.V.
33
