INHOUD. Jaar verslag Voorpagina

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

Jaar Jaar verslag verslag 2014 2014 Voorpagina

JAARREKENING

1

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

2

Stichting Lezen & Schrijven gelooft dat heel Nederland moet kunnen lezen, schrijven, rekenen en omgaan met een computer.

Vooraf kernwaarden

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

3

JAARREKENING

06

08

17

22

28

30

54

85

86

90

94

99

Voorwoord door Marja van Bijsterveldt

Kijkend naar 2015 wat zijn onze plannen voor 2015?

Jaarrekening met alle toelichtingen

Het Forum AtotZ

Feiten en cijfers uitdagingen en resultaten

Verhalen achter de feiten en de cijfers

Balanced score card Welke doelen hebben we bereikt dit jaar?

Onze partners

Bestedingen en uitgaven

Terugblik op 2014 De projecten die in het oog sprongen

Onze organisatie

Nawoord door Merel Heimens Visser

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

Goed werk verzet je samen! Een geletterd Nederland komt er alleen als heel veel mensen en organisaties zich daarvoor inzetten. En dat gebeurt ook. De stichting beseft dat ze alléén weinig kan bereiken. Daarom bundelt ze de krachten van overheid, bedrijfsleven, (lokale) taalaanbieders en vrijwilligers. Met als doel dat zoveel mogelijk mensen kunnen lezen, schrijven, rekenen en werken met de computer. Een alfabetisch overzicht van onze partners (standdatum december 2014) vindt u hier.

Balanced scorecard

4

INHOUD

2014 in beeld

Balanced scorecard 3

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

5

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

Merel Heimens Visser

Een mooi eerste jaar!

Beste Merel, Je wilde weten hoe ik mijn eerste jaar als voorzitter van Stichting Lezen & Schrijven heb ervaren. Daar kan ik helder over zijn, ik kijk er met heel veel plezier en ook voldoening op terug. Toen ik eraan begon, wist ik dat laaggeletterdheid in Nederland een groot probleem is. Maar nu  ik er dagelijks bij betrokken ben, ben ik me er nog sterker van bewust hoezeer laaggeletterdheid mensen beperkt in het ontwikkelen van hun talenten en mogelijkheden. Het zorgt voor een tweedeling in de samenleving. Er moet op alle fronten aan gewerkt worden om het terug te dringen. Er is veel gebeurd in 2014. We hebben hard getrokken aan draagvlak voor een uitrol van het programma Taal voor het Leven. We willen immers nog veel meer laaggeletterden bereiken. Dat VWS en SZW sterker betrokken zijn geraakt bij laaggeletterdheid is een groot goed. Mooi is ook dat gemeenten, met het oog op de grote decentralisaties veel meer aandacht voor taalscholing hebben gekregen. Ook daar zie je het besef dat laaggeletterdheid niet enkel een ‘onderwijsding’ is, maar veel invloed heeft op hoe mensen in de breedte functioneren in de samenleving.

Waar ik heel blij mee ben is de samenwerking met onze partners. We hebben inmiddels honderden samenwerkingspartners, samen met hen zijn we succesvol in de aanpak Taal voor het Leven. En dan de Week van de Alfabetisering: nóg zo’n mooi voorbeeld van ‘samen de schouders eronder’. In al deze activiteiten zien we dat de aanpak van laaggeletterdheid steeds meer teamwork wordt. De rol van onze taalambassadeurs, die voorheen zelf laaggeletterd waren, is daarbij van onschatbare waarde. Ik houd van de gedrevenheid binnen onze organisatie. Iedereen heeft het afgelopen jaar met hart en ziel voor hetzelfde doel gewerkt. Medewerkers, bestuur, raad van toezicht, alle neuzen wijzen dezelfde richting op. Mooi daarbij is dat Prinses Laurentien na haar vertrek als voorzitter nog steeds actief betrokken is. Zij opent vele deuren en met haar inzet is ze een voorbeeld van doorzettingsvermogen in de strijd tegen laaggeletterdheid. Voor het ‘oude’ bestuur was 2014 het laatste jaar. Het bestuur en de raad van toezicht zijn nu samengevoegd. En met jou als nieuwe directeur-bestuurder blijven we natuurlijk gewoon op koers... :-)

Dus ja, ik kijk als voorzitter met een goed gevoel terug op het afgelopen jaar. Maar genoeg over 2014! Het is nu tijd om vooruit te kijken. Ook daar heb ik wel zo mijn gedachten over. Al ben ik, als voorzitter van de raad van toezicht, vooral ook benieuwd naar jouw plannen en ideeën voor 2015 en verder. Kun je daar een schets van geven, Merel? Een hartelijke groet, Marja

voorwoord Marja

JAARREKENING

6

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

7

Moeite met lezen en schrijven kan leiden tot explosieve situaties.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

De feiten & cijfers: uitdagingen en resultaten  Snel naar

Wat hebben we bereikt? | De kracht van samenwerking | Naast denken ook doen | Elke euro goed besteed | Kijkend naar 2015 |

8

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

Wat hebben wij met onze partners in 2014 bereikt? Naast veel aandacht voor laaggeletterdheid, hebben we in 2014 ook veel tastbare resultaten behaald. Daaruit blijkt dat onze partners en wij op het gebied van hulp bij taalscholing echt vooruitgaan. Met bewezen succes sloegen we de handen ineen: opgeleide vrijwilligers, professionele docenten en goed lesmateriaal hielpen duizenden laaggeletterden verder. Dat smaakt naar meer.

Wat hebben we bereikt? 1

JAARREKENING

9

Taal voor het Leven slaat aan Eind 2012 is het programma Taal Taal voor het Leven gestart. Dat draaide in 2014 in zes regio’s, waar goede resultaten werden geboekt. De Universiteit Maastricht heeft in opdracht van het ministerie van OCW in kaart gebracht wat het programma heeft opgeleverd. Zijn de cursisten bijvoorbeeld vooruitgegaan met taal? Zijn ze actiever geworden in de samenleving? Uit het onderzoek blijkt dat het programma boven verwachting is aangeslagen. De resultaten zijn vaak zelfs beter dan die van andere programma’s in binnenen buitenland. En de samenwerking tussen taalvrijwilligers en professionele docenten verloopt verrassend goed. Want iedereen beseft dat er een gemeenschappelijk doel is. Partners, cursisten en vrijwilligers Het aantal lokale partners van Taal voor het Leven is in 2014 gegroeid naar 461. Dat is een toename van circa 30% in één jaar tijd. Het aantal cursisten is in datzelfde jaar gestegen van vijfduizend naar ruim tienduizend. Toch blijkt dat cursisten zich nog steeds moeilijk (willen) laten vinden. We kunnen ze vaak het beste bereiken via de zogenaamde Taalmeter en de lokale media. Het aantal taalvrijwilligers is in 2014 met 1.500 gestegen naar 3.714. Die vrijwilligers konden we tamelijk eenvoudig vinden: gewoon via een aankondiging in de krant. Eén taalvrijwilliger kan ongeveer drie à vier cursisten helpen. Dus in 2014 kregen we genoeg nieuwe vrijwilligers voor alle extra cursisten.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

10

WAT HEBBEN WIJ MET ONZE PARTNERS IN 2014 BEREIKT?

Taalhuizen en Taalpunten Taalhuizen en Taalpunten zijn herkenbare en toegankelijke plekken voor iedereen die aan de slag wil met basisvaardigheden (zoals lezen, schrijven, spreken, rekenen en digitale vaardigheden). Ze zijn vaak te vinden in bibliotheken. Ook iedereen die als vrijwilliger aan de slag wil, kan er terecht. Er is in 2014 hard gewerkt Taalpunten dichter bij de om de Taalhuizen en Taalpunten mensen te brengen. Dat heeft effect gehad. In december waren er al 65 Taalhuizen open en 34 in oprichting. Ze zijn verdeeld over bijna heel Nederland. Dit hebben we gemaakt Er zijn voor Taal voor het Leven diverse instrumenten ontwikkeld. Bijvoorbeeld om laaggeletterden te vinden (de Taalmeter). Om mensen te scholen (speciaal lesmateriaal en opleiding van vrij willigers). Of om de voortgang te meten (het volgen van cursisten). De online Taalmeter voor mensen tot en met mbo 4-niveau is in 2014 erg succesvol gebleken. We kunnen daarmee goed inschatten of iemand waarschijnlijk laaggeletterd is of niet. Eind 2014 waren er via 150 organisaties al 14.500 Taalmeters afgenomen. Van alle deelnemers kreeg 40% de indicatie laaggeletterd.


Goede resultaten De aanpak van Taal voor het Leven blijkt voor de meeste deelnemers aan de taaltrajecten goed te werken. De meerderheid heeft een betere plek in de samenleving gekregen, weet haar taalvaardigheden beter te benutten, heeft beter leren lezen en/of schrijven en voelt zich fysiek en psychisch gezonder. Nieuwe samenwerkingen en projecten Ook op het gebied van nieuwe samenwerkingen zijn er stappen gezet. Zo zien steeds meer ziekenhuizen en andere zorgen welzijns instellingen heil in de aanpak. Ze komen veel mensen tegen die we misschien samen verder kunnen helpen. En daar gaat het ons toch allemaal om. Verder is de samenwerking tussen de stichting en de roc’s in 2014 verdiept. Er wordt op steeds meer plekken samengewerkt om elkaar te versterken. De docenten en vrijwilligers helpen elkaar en vullen elkaar aan. Op die manier kunnen ze samen tot het beste resultaat komen. Ten slotte zijn er in 2014 veel projecten van de grond gekomen waar we trots op zijn. We noemen: de inzet van de Taalmeter bij het Jongerenloket Rotterdam, de aandacht voor Zeg ’ns B, de campagne Taal maakt Gezonder en de ontwikkeling van nieuwe leermaterialen. U leest er meer over bij de ‘geslaagde cases 2014’.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS


Overzicht van Taalhuizen en Taalpunten in Nederland Stad met Taalhuis/Taalpunt (65) Stad met Taalhuis/Taalpunt in oprichting (34)


VERHALEN

JAARREKENING

11

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN


Basistraining voor taalvrijwilligers Voor taalvrijwilligers is een speciale basistraining ontwikkeld en al ruim drieduizend keer gegeven. Daarin leren ze cursisten beter te begeleiden bij het leren lezen, schrijven, spreken en luisteren. Ook leren ze hoe ze alle lesmaterialen moeten gebruiken. We hebben de taalvrijwilligers gevraagd wat ze van die training vonden. De trainers en de training kregen een mooie 8. En verreweg de meeste vrijwilligers zouden de training ook aanbevelen aan anderen. Uitrol Taal voor Thuis In 2014 werd het proefproject Taal voor Thuis afgerond. Het was gericht op laaggeletterde vrouwen die niet via gangbare scholing bereikbaar zijn. Het gaat hierbij vooral om moeders zonder werk of uitkering. Zij zijn economisch afhankelijk van hun echtgenoot en zorgen voor de kinderen. Ouders weten vaak niet welke enorme invloed ze hebben op het taalniveau van hun kind. Kinderen in taalarme gezinnen blijken een groter risico te lopen op laaggeletterdheid (zie ook het filmpje over Lisa: www.url.nl). Daarom is het niet alleen belangrijk om ouders zélf beter te leren lezen en schrijven, maar ook om hen te leren over de taalontwikkeling van hun kind, de activiteiten op school en hoe zij hieraan kunnen bijdragen.


Taal voor Thuis was een cursus voor ouders van kinderen van 2 tot 12 jaar. De ouders kregen deze cursus van vrijwilligers, die waren getraind door de stichting. Taal voor Thuis wilde vooral: • de betrokkenheid van ouders vergroten (denk aan samen met hun kind een spreekbeurt voorbereiden); • kinderen thuis meer prikkelen bezig te zijn met taal (denk aan voorlezen); • ouders zelfredzamer maken. Aan het proefproject deden ruim 560 ouders mee. Zij gingen met de ontwikkelde materialen aan de slag. De resultaten mochten er zijn: • 40 tot 60% van de ouders had meer en beter contact met de leerkracht. • 60% was assertiever geworden en beter in staat taal toe te passen in de dagelijkse praktijk. Het materiaal sluit aan op de wensen van zowel de cursist als de scholen.

JAARREKENING

12

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

13

JAARREKENING


De regio’s van Taal voor het Leven REGIO IJSSEL-VECHTSTREEK & TWENTE (Zwolle)

143 partners 1.903 cursisten 817 taalvrijwilligers

SOCIAAL ACTIEVER GELUKKIGER

• • • • • • • •

ZELFREDZAMER

REGIO FLEVOLAND (Almere)

35 partners 470 cursisten 155 taalvrijwilligers STAD AMSTERDAM

34 partners 956 cursisten 347 taalvrijwilligers REGIO MIDDEN-UTRECHT (Utrecht)


WELZIJN

50-70% van de deelnemers krijgt een betere sociale inclusie, 70% van de deelnemers krijgt betere taalvaardigheden

REGIO HAAGLANDEN (Den Haag)


Meer onafhankelijkheid Beter contact met familieleden Meer participatie in de samenleving Een betere plek in de samenleving Actiever in de buurt als vrijwilliger Meer zelfvertrouwen Verbetering van contact met anderen Een grotere persoonlijke groei

Effectiviteit Taal voor het Leven

REGIO RIJNMOND (Rotterdam)

461 3.714 10.337 65 14.500 lokale partners

100 partners 3.076 cursisten 1.061 taalvrijwilligers

opgeleide vrijwilligers opgeleide cursisten Taalhuizen


71%

53%

53%

Betere toepassing van taalvaardigheden in de praktijk

Vooruitgang op niveau van lezen (in zeer korte periode!)

Hogere mate van psychische gezondheid

afgenomen Taalmeters

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

14

De kracht van samenwerking Door beter te leren lezen en schrijven, vergroot je de kans op een gezond en gelukkig leven. Wie verdient dat niet? Stichting Lezen & Schrijven biedt je een tweede kans als dat nodig is. Dat doen we door feiten en cijfers paraat te hebben. Door laaggeletterdheid onderwerp van gesprek te maken bij publiek en politiek. Door te werken aan het voorkomen van laaggeletterdheid. Maar vooral door samen met partners en tienduizenden vrijwilligers taalscholing te organiseren. Stichting Lezen & Schrijven wil iedereen die iets kan doen, helpen bij zijn eigen aanpak van laaggeletterdheid. We bieden gemeenten, bedrijven, gezondheidsorganisaties en overheidsinstanties concrete oplossingen om laaggeletterdheid in hun omgeving te verminderen. We werken samen met honderden partners en daar komen er steeds meer bij. We zoeken laaggeletterden op. Die staan doorgaans niet te trappelen om te praten over de moeite die zij hebben met lezen en schrijven. Om hen te bereiken, moeten we dus vindingrijk zijn. Daarbij richten we ons ook op de directe omgeving van deze mensen. Want we weten dat die vaak de aanzet geeft om in beweging te komen. Hiernaast geven we vijf voorbeelden.

Onze werkwijze 1

Nieuwjaarsbijeenkomst In januari trappen we het jaar af met een nieuwjaarsbijeenkomst. Daarvoor nodigen we onze (mogelijke) partners uit. Werkgevers, maatschappelijke instellingen, overheden, scholen, gezondheidsinstellingen, prominenten, taalambassadeurs: zij kunnen en willen ons allemaal helpen bij het voorkomen en terugdringen van laaggeletterdheid. Tijdens deze bijeenkomst worden nieuwe contacten gelegd en vervolgafspraken gemaakt. Leden van het Forum AtotZ leveren kosteloos een bijdrage aan deze bijeenkomst.

De Efteling Sinds 2013 werken attractiepark de Efteling en de stichting jaarlijks vier weken samen. Aangezien 1 op de 9 mensen moeite heeft met lezen en schrijven, zullen er ook onder de miljoenen bezoekers van de Efteling veel laaggeletterden zijn. Dat zijn mensen van alle leeftijden en met verschillende achtergronden. Verhalen en sprookjes zitten in het DNA van het park. Zo kan de Efteling bezoekers spelenderwijs wijzen op de kracht en pracht van de verhalen, die je ervaart als je kunt lezen. De stichting is blij – net als alle ouders – dat de Efteling dit wil doorgeven.

BP Nederland BP Nederland is een van de grondleggers van de stichting. Op vele manieren heeft het bijgedragen aan het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. In 2014 deed het bedrijf dat door de bezoekers van zijn driehonderd pomp stations te informeren over het herkennen van laaggeletterdheid.

Hans Anders Dit jaar werkten we voor het eerst samen met Hans Anders. De bekende brillenketen zorgde ervoor dat klanten hun oog lieten vallen op het telefoonnummer 0800-023 44 44. Wie dit nummer belt, kan rekenen op gratis coaching en advies op het gebied van laaggeletterdheid.

PricewaterhouseCoopers Om de aanpak van laaggeletterdheid te steunen, schenkt PwC jaarlijks maar liefst tweeduizend uur werk aan de stichting. Dankzij de expertise van deze gerenommeerde accountant kunnen we feiten en cijfers over laaggeletterdheid compleet en actueel houden.

Deze activiteiten zouden de indruk kunnen wekken dat niet op een euro meer of minder wordt gekeken. Veel organisaties en personen stellen echter kosteloos diensten en middelen ter beschikking. Denk aan catering, locaties, adviezen, onderzoek, reclamemogelijkheden en dergelijke.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

15

NAAST DENKEN OOK DOEN

Toen Stichting Lezen & Schrijven in 2004 van start ging, wist bijna niemand dat er in Nederland zo veel laaggeletterdheid bestond. En niemand zag het als een maatschap pelijk probleem. De eerste taak van de stichting was dus om aandacht te vragen voor laaggeletterdheid. Er moest over worden gepraat door alle betrokkenen. Van laaggeletterden tot overheden en van maatschappelijke instellingen tot bedrijven. Om zo’n groot probleem goed aan te pakken, moeten immers alle neuzen in dezelfde richting wijzen. In de beginjaren van de stichting is daarom veel energie gestoken in het agenderen van laaggeletterdheid.

Hoe gaan we verder 1

Inmiddels staat laaggeletterdheid stevig op de agenda. Ook Stichting Lezen & Schrijven heeft daar een steentje aan bijgedragen. Maar we zijn naast denken ook steeds meer gaan doen! En terwijl het nodig blijft om aandacht te vragen voor laaggeletterdheid, zijn we inmiddels een kenniscentrum dat feiten en cijfers paraat heeft. Waar onze partners de taalscholing voor hun rekening nemen, ondersteunen wij waar nodig met onderwijskundige kennis of lesmateriaal en toetsen, of beide. Het effect van deze aanpak nam het afgelopen jaar verder toe. Er was meer taalscholing en het aantal partners, vrijwilligers en cursisten groeide fors.

Zo komt ons doel snel dichterbij: laaggeletterd heid definitief terugdringen. Neem het programma Taal voor het Leven. Wat in 2012 begon als een gedurfd plan, is uitgegroeid tot een aanpak die al aan meer dan tienduizend mensen taalscholing bood. Compleet met heel veel handige taalinstrumenten die erg goed werken, zoals uniek lesmateriaal, oefeningen en toetsen. In 2015 en volgende jaren willen we iedere laaggeletterde in Nederland bereiken. Met hulp van veel partners, waaronder gemeenten, want daar is vaak veel informatie beschikbaar. Die hebben we hard nodig om laaggeletterden te vinden en taalscholing te organiseren.

INHOUD

De taalscholing richt zich vooral op de taalvaardigheid. We willen een kenniscentrum zijn op het gebied van taalontwikkeling en –scholing van volwassenen. Maar we willen ook de rekenvaardigheid en digitale vaardigheden verbeteren. Want dat gaat vaak samen om beter en zelfverzekerder deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Alle gezamenlijke inspanningen beginnen resultaat op te leveren. Net als de ontwikkelde materialen. Daar zullen we dus mee doorgaan. Zo komt er meer taalscholing op locatie. Onze partners krijgen meer instrumenten, zoals de Rekenmeter. We gaan in 2015 meer digitaal materiaal ontwikkelen. Dan kunnen we drempels voor cursisten en taalvrijwilligers nog verder verlagen. Het Project EVA (Educatie voor Vrouwen met Ambitie) zal worden gestart in de regio’s Drenthe, MiddenBrabant, Utrecht en Amsterdam. We zullen nog actiever en gerichter op zoek gaan naar laaggeletterden. Vooral vrouwen, want die zijn vaker laaggeletterd dan mannen. En we zijn van plan om laaggeletterdheid ook in Brussel te bespreken. Want al werken we nog zo hard aan taalscholing: we moeten ook blijven agenderen. Werken aan een oplossing, dat doen we natuurlijk niet alleen. Integendeel, de stichting zoekt samenwerking met iedereen die kan helpen om laaggeletterdheid uit te bannen. We zetten graag processen in gang en maken

Hoe gaan we verder 2

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

16

dingen mogelijk. Maar we hebben er veel (hulp van) anderen bij nodig. Dus willen we zoveel mogelijk partijen laten samenwerken. Of het nu gaat om taalscholing of om financiële middelen. Hoe groot het probleem van laaggeletterdheid ook is, we hebben de sleutel tot succes in handen. Nu doorpakken is een must. Want dán kunnen we pas echt een vuist maken.

Wat in 2012 begon als een gedurfd plan, is uitgegroeid tot een aanpak die al aan meer dan tienduizend mensen taalscholing bood.

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

JAARREKENING

17

Van elke euro die ... wij ontvangen ...

besteden we 98,9% aan de doelstellingen

Agendering € 3.884.176

Taalscholing € 5.850.600

9.845.013

9.734.776

Taalscholing in regio's (Taal voor het Leven)

5.477.555

Taalscholing in regio’s (Taal voor het Leven)

Agendering Nederland

2.802.208

Taalstimulering ouders (Taal voor Thuis)

Overige baten

470.888

Bill & Melinda Gates Foundation

377.622


249.399

Fonds 21

210.570

Taalscholing vrouwen (EVA)

98.225

Leescoalitie

70.647

EU Awareness (subsidie Europese Commissie)

62.478

JTI

25.421

Jaarrekening Elke euro goed besteed 1

5.477.555 249.399

Hulp bij taalscholing voor vrouwen (EVA)

98.225

Eenvoudig te lezen boeken voor volwassenen (Leeslicht/JTI)

25.421

Agendering Nederland

2.802.208

Agendering Europa

503.539

Agendering divers

288.212

Preventie

290.217

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

18

JAARREKENING 1

9

Agendering Nederland 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Bedrijven Regio’s Gezondheidszorg Gezin Week van de Alfabetisering Bellijn Communicatie Onderzoek Instrumenten

2 8

2.802.208 3

2 3 4

3.884.176

3

2

4

1

503.539

European Literacy Network (Elinet) Versterken rol bibliotheken in Europa (Public Libraries 2020) Speciaal gezantschap UNESCO Diversen internationaal

2

Agendering Divers 1

5

6

Agendering Europa 1

4

7

2

Preventie via Dolfje Weerwolfje Vaders Voor Lezen (Leescoalitie)

1

288.212

Preventie 1 2 3 4 5 6

Uitreiking Taalheldprijs Fonds- en relatiemanagement Begeleiding Forumleden AtotZ (Nieuwjaars)bijeenkomsten en jubileumboek Kennisvermeerdering (nieuwe) gemeenteraadsleden Campagne Taal maakt Gezonder voor eerstelijnszorgverleners

6

1

2

3

5

290.217

4


FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

JAARREKENING

19

Lasten naar kostensoort ... Fondsenwerving Productiekosten

Functionele lasten

3.856.219

Lonen en salarissen 2.504.339

Kantoor 153.404 (o.a. automatisering, telefoon en portokosten)

20.205

Sociale lasten 431.735

Huisvesting 237.772

Pensioenlasten 140.949

Algemeen 96.342 (o.a. accountant, administratie en verzekeringen)

5.999.176

Diversen 228.535

Afschrijvingen 63.143

Educatief materiaal, trainingen, instrumenten en wervingsmaterialen

TOTAAL 9.875.600 Jaarrekening Elke euro goed besteed 3

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

20

JAARREKENING

Social media 2014 ... Aantal reacties op Facebookpagina en tweets op Twitter van L&S

Aantal volgers op L&S account Twitter

15.618

dec 4.803

Aantal lezers digitale nieuwsbrief TvhL (e-zines)

1.076

jan 3.586 Aantal pageviews

92.550

Campagne ‘Moeite met lezen ofzo?’

85.555 views

pageviews

128

73.560

Week van de Alfabetisering

pageviews

tijdvoortaal.nl

28.287 pageviews

taalvoorhetleven.nl

feb

mrt

10.000

subscribers

lezenenschrijven.nl

jan

895

Aantal views op YouTube

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt


nov

dec

jan

feb

mrt

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

dec

INHOUD

‘Dat bord? Superhandig! Dat gebruik ik altijd om mijn handdoek over te hangen.’

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

21

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

Kijkend naar 2015 We hebben in 2014 al veel bereikt, maar we zijn er natuurlijk nog lang niet. Voor 2015 en verdere jaren liggen er dan ook veel mooie plannen, ideeën en nieuwe doelstellingen klaar. Want één ding is zeker: we willen laaggeletterdheid op alle mogelijke manieren aanpakken. Hoe sneller, hoe beter. Daarom kijken we op deze plek ook graag even vooruit naar enkele projecten die nog moeten komen. Projecten waarmee wij en talloze anderen nu al bezig zijn. En waarvan we veel verwachten.

De projecten in 2015 1

VERHALEN

JAARREKENING

22

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

SUCCES VOOR SUCCES! De Succes!-serie is een leesen schrijfmethode voor volwassenen tot niveau 2F (einde basisschool). De serie omvat boekjes over alle daagse, praktische zaken. Tot nu toe doet de serie haar naam alle eer aan. Dat willen we dus zeker doortrekken in 2015. Dit jaar wordt de basisserie van 43 delen aangevuld met naar schatting 10 à 15 delen. Deze zullen specifiek gericht zijn op thema’s die voor volwassenen belangrijk zijn, zoals betalen, schulden, belastingen, kind en school, et cetera.

Succes!

WEEK VAN DE ALFABETISERING 2015 Dinsdag 8 september is het Wereldalfabetiseringsdag. Op die dag staan we wereld wijd stil bij het thema laaggeletterdheid. In Nederland valt deze dag altijd in de Week van de Alfabetisering, die we dit jaar alweer voor de elfde keer organiseren.

1F 10

Help, ik ben mijn pinpas kwijt!

Dit boekje gaat over pinpassen, creditcards en de bank.


Daarbij vormt het thema Tijd voor Taal voor de tweede keer de rode draad door de vele activiteiten. Het programma is uiteraard nog niet volledig bekend. Vele organisaties hebben zich al aangemeld als deelnemer en

VERHALEN

JAARREKENING

dat zullen er vast nog veel meer worden. Zo zal het programma langzaam maar zeker ‘groeien’. We houden u graag op de hoogte via www.tijdvoortaal.nl.

VERDERE UITROL TAAL VOOR HET LEVEN Op dit moment draait Taal voor het Leven bij wijze van proef in zes Nederlandse arbeidsregio’s. Het programma geeft invulling aan een belang rijke taak van Stichting Lezen & Schrijven: helpen bij taalscholing. De aanpak bestaat uit meerdere onderdelen. Zo brengen we in kaart welk taalaanbod een regio kent. Dat vullen we vaak aan met leermaterialen en kennis. Ook leiden we vrijwilligers op en werven we cursisten. Juist die brede aanpak maakt Taal voor het Leven zo succesvol. Kijk maar naar de resultaten tot nu toe.

Vanaf 2015 willen we de vruchten van het proef programma dan ook geleidelijk beschikbaar maken voor heel Nederland. Dat betekent een uitbreiding van 6 naar alle 35 arbeids regio’s. De afgelopen jaren zijn er heel wat nuttige samenwerkingen tot stand gekomen. Die kunnen straks allemaal gaan profiteren van de opgedane ervaring.

23

INHOUD

REKENEN OP DE BELLIJN! Wie moeite heeft met lezen en schrijven (of zo iemand kent), kan 0800-0234444 bellen. Medewerkers van Stichting Lezen & Schrijven helpen dan met advies en coaching.

Dat is al even zo, maar sinds begin 2015 bieden we ook hulp aan mensen die moeite hebben met rekenen. Of met digitaal werken. Vaak komt dit soort problemen namelijk door een gebrek aan taalvaardigheid. Door dit samen aan te pakken, kunnen we de problemen oplossen. Uiteraard kunnen en zullen we daarbij helpen. Ook via de bellijn. PARTNERS: ECP, MINISTERIE VAN BZK, MINISTERIE VAN SZW, MINISTERIE VAN OCW


FEITEN & CIJFERS

SPEEL DOLFJE WEERWOLFJE ‘THE GAME’ De bedenker van Dolfje Weerwolfje, Paul van Loon, zet zich al langer in voor laaggeletterden. Daarbij speelt Dolfje Weerwolfje vaak een hoofdrol. In de Week van de Alfabetisering begint hij aan een nieuw avontuur. Dan wordt namelijk Dolfje Weerwolfje The Game

VERHALEN

JAARREKENING

gelanceerd. In het spel kun je op een vrolijke manier aan de slag met lezen en schrijven. Je wordt meegenomen in een wereld vol taal. Het doel is vooral om lezen en schrijven leuk te maken voor kinderen, zodat ze in de toekomst sneller een boek zullen pakken. Dolfje Weerwolfje, zijn vriendinnetje Noura en zijn neef Leo nemen je in het spel

24

mee op avontuur. Het spel bestaat uit twintig levels, met steeds vijf verschillende spelletjes op drie moeilijk heidsniveaus. Binnen elk level verdien je punten en krijg je een prijs, zoals een leuke mop, een weetje of een kleurplaat. Bovendien verdien je in elk level een stuk van een spannend Dolfje Weerwolfjeverhaal. Als je alle levels hebt gespeeld, heb je ook het hele verhaal gelezen. Aan het eind van het spel heeft Paul van Loon nog een mooie video boodschap in petto. PARTNERS: UITGEVERIJ LEOPOLD, UITGEVERIJ ZWIJSSEN, FONDS 21

INHOUD

NÓG BETER WORDEN IN ZIEKENHUIZEN Iedereen mankeert weleens wat en bijna iedereen komt in het leven weleens in het ziekenhuis. Dan is het wel handig als je een beetje begrijpt wat er allemaal gebeurt. Daarom doen ziekenhuizen hun best om helder met patiënten te communiceren. Dat vergroot de kwaliteit van zorg én de veiligheid. Geen wonder dat ziekenhuizen graag meedoen om laaggeletterdheid aan te pakken! Neem het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG), het Flevoziekenhuis en het Albert Schweitzer ziekenhuis. Hier kunnen patiënten, bezoekers en medewerkers op een vast moment in de week terecht bij het taalspreekuur in de hal.


FEITEN & CIJFERS

Ze kunnen er vragen stellen die met taal te maken hebben. Je loopt er zó naar binnen, hoeft je nergens voor te schamen en je wordt snel geholpen. Per spreekuur komen er gemiddeld vijf mensen, die we helpen met taalscholing op maat in de buurt. In 2015 willen we nog meer laaggeletterden vinden via het ziekenhuis. Om ze dan direct verder te helpen. Dat zou heel goed kunnen per afdeling. Denk aan taalscholing tijdens de dialyse of taaltoetsing voor een operatie.

VERHALEN

JAARREKENING

MEER MANS MET EVA In 2014 startte in Tilburg het project Educatie voor Vrouwen met Ambitie, oftewel EVA. EVA is een verdieping van Taal voor het Leven. Dit is een samenwerking van vele partners, waarvoor ook minister van Onderwijs en Emancipatie Jet Bussemaker en wethouder emancipatie & integratie Marcelle Hendrickx hebben getekend. EVA is gericht op vrouwen die al Nederlands spreken en beter willen leren lezen, schrijven, rekenen en werken met de computer. Uit onderzoek* blijkt dat 47% van de vrouwen niet genoeg

25

verdient om zelfstandig te leven. Dat kun je pas als je met betaald werk meer dan 70% van het nettominimumloon verdient (vaak minder dan duizend euro per maand). Maar van alle laagopgeleide vrouwen haalt 71% dit niet**. Dat is bijna drie kwart! En daar wil EVA dus iets aan doen. EVA zal ook in Amsterdam, Utrecht en Emmen gaan draaien, vanaf maart 2015 is www.EVAenik.nl in de lucht, een website waarop we gerichte scholing aanbieden in praktische modules. * bron: Emancipatiemonitor 2014 ** bron: Emancipatiemonitor 2012

INHOUD

EUROPESE BIBLIOTHEKEN Openbare bibliotheken zijn van grote waarde voor een maatschappij. Zij hebben zich de laatste tijd ontwikkeld van uitleenpunten van boeken tot een tweede huiskamer waar mensen elkaar ontmoeten, waar je kunt leren en waar je enorm veel (digitale) infor matie vindt, want ‘stoffige’ bibliotheken bestaan bijna niet meer, dat beeld is achterhaald. Europa telt 65.000 openbare bibliotheken. Die trekken jaarlijks 100 miljoen bezoekers.


FEITEN & CIJFERS

Bij een aantal van hen gingen we in 2014 op bezoek en we verzamelden hun verhalen. In 2015 maken we de reeks af met bijzondere verhalen van bezoekers, Europarlementariërs en bibliotheekprofessionals. Een reeks die laat zien dat openbare bibliotheken echt levens veranderen. Ook met filmpjes, een e-pub en een boek gaan we vertellen hoe belangrijk openbare bibliotheken in Europa zijn. Dit kunnen we doen dankzij een bijdrage van de Bill & Melinda Gates Foundation.

VERHALEN

JAARREKENING

TAALHELDENPRIJS Vanaf 2015 reiken we de Taal heldenprijs uit. Taalhelden zijn personen die zich in het voorgaande jaar opvallend hebben ingezet voor een beter geletterd Nederland. De Taalheldenprijs begon als cadeau van Stichting Lezen & Schrijven aan Prinses Laurentien, toen zij in 2014 van voorzitter erevoorzitter werd van de stichting. Een van onze trouwe partners, Achmea, zorgt voor het prijzengeld.

26

De Taalheldenprijs wordt uitgereikt in drie categorieën:

1. Taalcursist: een (oud-) leesen schrijfcursist en/of taalambassadeur. 2. Taalbegeleider: iemand die leesen schrijfcursisten begeleidt. 3. Bruggenbouwer: iemand die met bijzondere inzet een geletterde samenleving dichterbij brengt, bijvoor beeld via een bedrijf of netwerkorganisatie. Er zijn dus drie winnaars. Iedere winnaar krijgt de Taalheldenspeld en een geldbedrag, die hij of zij naar eigen goeddunken kan besteden. De prijs wordt vanaf 2015 jaarlijks uitgereikt.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

27

Als je je post niet goed kunt lezen, kun je zomaar voor een gesloten schoolpoort komen te staan.

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

JAARREKENING

De verhalen achter de feiten en cijfers  Snel naar

Testimonials | Efteling | CPNB | Randstad | ProDemos | T-Mobile | Universiteit Maastricht | Stichting Lezen & Schrijven | Elinet | De Kraamvogel | Bibliotheek Utrecht | ROC van Twente | Gemeente Amsterdam | British Petroleum | ABC Noord-Holland

Trots op 2014 |

28

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

JAARREKENING

29

OLAF VUGTS – DIRECTEUR IMAGINEERING DE EFTELING

‘Als je in één klap heel veel kinderen aan het lezen kunt krijgen, zeg je natuurlijk geen nee!’ ‘Dat de Efteling en Stichting Lezen & Schrijven plezierig samenwerken, is niet zo vreemd. Al 63 jaar beleven bezoekers met hart en ziel sprookjes in de Efteling. En als hoeder van sprookjes willen we graag dat kleine en grote mensen van al onze prachtige verhalen kunnen genieten.’ ‘Dat kan bij ons op allerlei manieren. Natuurlijk met woorden in diverse talen. Maar ook via beelden, geluiden en geuren. Alle zintuigen doen mee. Zo nemen we de bezoekers mee in het sprookje. Traditioneel worden sprookjes ook veel gelezen en voorgelezen. Daar moet je dan wel eerst voor kunnen lezen. En dat is precies waar de stichting op uit is. We helpen dus graag om dat te bereiken. In de Week van de Alfabetisering 2014 bijvoorbeeld. Toen zijn veel bekende Nederlanders

Testimonial Olaf Vugts

komen voorlezen in de Efteling. Ook hebben we in vier weken tijd 160.000 speciale ‘doeboekjes’ uitgedeeld, vol taalspelletjes en opdrachten. Die kregen de kinderen gratis bij de ingang van de Efteling. Vooral de speurtocht door ons park was heel populair. Maar er stonden ook veel dingen in om thuis te doen. Hierdoor hebben we wel 400.000 bezoekers bereikt. Een andere blikvanger was de Sprookjessprokkelaar. Hij stond op het Herautenplein om met kinderen op de foto te gaan en verhalen te vertellen. Dat kun je ook lezen in het spannende boek van Prinses Laurentien, Paul van Loon en de Efteling: de Sprookjessprokkelaar. Een boek dat het belang van lezen en voorlezen heel mooi aangeeft. Want verhalen prikkelen de fantasie en zijn goed voor de taalontwikkeling. In het najaar hebben we naar

ruim 7.000 Nederlandse en Vlaamse basisscholen een gratis exemplaar opgestuurd, voor de schoolbibliotheek. Met een gezamenlijke brief

van de Efteling en de stichting erbij. Laaggeletterdheid kun je namelijk maar op één manier goed aanpakken: sámen!’

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

Trots op 2014 Stichting Lezen & Schrijven is op allerlei manieren bezig met taal, rekenen en digitale vaardigheden. Om te beginnen blijven we het hele jaar door aandacht vragen voor het probleem van laaggeletterdheid. Maar we stoppen ook veel energie in taalscholing (bijvoorbeeld via het programma Taal voor het Leven). En natuurlijk proberen we laaggeletterdheid zoveel mogelijk te voorkomen. Veel van wat we doen, doen we samen met zeer betrokken partners. Dat levert resultaten op waar we met zijn allen trots op mogen zijn. Hierna volgt een greep uit de resultaten die we in 2014 hebben behaald.

Trots op 2014 1

VERHALEN

JAARREKENING

30

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

TAALMETER VINDT HONDERDEN LAAGGELETTERDE JONGEREN IN ROTTERDAM

Jongeren met vragen over onderwijs, werk of inkomen kunnen zich melden bij het Jongerenloket van de gemeente Rotterdam. Het gaat om jongeren tussen de 16 en 27 jaar die geen opleiding volgen of baan hebben. Taal kan de oorzaak zijn van hun problemen. Jongerenloket Rotterdam en Stichting Lezen & Schrijven pakken dat samen aan. Eerst maken alle jongeren van het Jongerenloket de online Taalmeter. Die maakt moeite met taal binnen 12 minuten zichtbaar. Sinds juni 2013 zijn er ruim 800 Taalmeters afgenomen en wat blijkt: één op de drie jongeren heeft moeite met taal. Zij kunnen meteen terecht bij het Taalpunt, want dat zit in hetzelfde Jongerenloket. Daar krijgen ze een taaltraject op maat, afgestemd op hun persoonlijke situatie. Veel jongeren kunnen dan wél doorstromen naar werk of school. En ze vinden het weer leuk om hier een succes van te maken. PARTNER: JONGERENLOKET ROTTERDAM

LEGER DES HEILS ACADEMIE LEIDT EIGEN TAALTRAINERS OP

Ja, ik wil anderen

helpen om beter Mensen in opvanglocaties hebben vaak meerdere problemen: te leren lezen en schrijven schulden, verslaving en/of gezondheidsproblemen. Maatschappelijk werk is er al volop mee bezig. Maar als je niet zo goed bent met Ik word taalvrijwilliger! taal, kom je daar soms niet vanzelf uit. En dat is vervelend als je gewoon wilt meedoen in de samenleving. Daarom zijn Stichting Lezen & Schrijven en het Leger des Heils cliënten in de opvang gaan begeleiden. Onder meer via scholing. In 2014 is met Taal in de Opvang gestart in steden als Dordrecht, Zwolle en Rotterdam. De stichting heeft acht nieuwe taaltrainers voor het Leger des Heils getraind. Die trainers hebben zelf weer taalvrijwilligers opgeleid binnen het Leger des Heils. En de taalvrijwilligers begeleiden nu cliënten een-op-een of in een groep. De cursusmaterialen voor de vrijwilligers en de lesmaterialen voor de cliënten zijn gratis. De opleiding tot taalvrijwilliger heeft inmiddels een vaste plaats gekregen binnen de Leger des Heils Academie. Verder is het Leger des Heils de Taalmeter gaan gebruiken om het taalniveau van cliënten in te schatten. Voor gratis advies en coaching kun je ook bellen met 0800 023 4444 of kijk op www.taalvoorhetleven.nl

PARTNER: LEGER DES HEILS

Trots op 2014 2

31

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

EPPO VAN NISPEN TOT SEVENAAR – DIRECTEUR CPNB

‘Je kunt wel vreselijk serieus zijn, maar met een beetje humor bereik je vaak veel meer’ ‘Persoonlijk zeg ik: we mogen trots zijn op wat ons kleine land allemaal voortbrengt. We hebben met z’n allen veel kennis en cultuur in huis. En via taal kunnen we dat ook verder laten groeien en met elkaar delen. Dus laten we vooral zoveel mogelijk laaggeletterden aan het (voor)lezen krijgen en zorgen dat iedereen in 2025 kan lezen en schrijven! Dat is ook het doel van de Leescoalitie, waarin Stichting Lezen, de Koninklijke Bibliotheek, de Vereniging van Openbare Bibliotheken, CPNB en Stichting Lezen & Schrijven samenwerken. Organisaties waarvan je dat misschien niet direct zou verwachten. Maar al willen onze zakelijke belangen weleens botsen, kinnesinne komt in ons woordenboek niet voor. Dan beperk je jezelf alleen maar. We trekken liever eensgezind met elkaar op, omdat we gewoon hetzelfde doel hebben. Om dit te bereiken, moeten laaggeletterden gemakkelijk toegang krijgen tot boeken en verhalen. Daar was iedereen het eigenlijk eind 2012 al over eens, toen we nog niet eens Leescoalitie heetten. We doen ons werk vanuit het hart, als een soort roeping. En we vertellen ons verhaal op een manier die direct aanspreekt. Niet te droog dus, want dan wil niemand luisteren. We kiezen liever voor humor en een beetje luchtigheid, dat komt gewoon veel beter binnen. Het leven is nu eenmaal te kort om kansen te laten liggen. Vandaar dat we graag snel schakelen en out of the box denken. Op die manier kunnen we taal en lezen leuk maken. Tot nu toe lijkt het werk van de Leescoalitie behoorlijk succesvol, maar we kunnen het nog niet echt meten. Wel zien we dat de media ons verhaal goed oppikken. Zo krijgen we veel gratis publiciteit en kunnen we heel veel mensen bereiken. Precies wat we willen dus.’

Testimonial Eppo van Nispen tot Sevenaer

VERHALEN

JAARREKENING

32

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

33

MEDEWERKERS KRINGLOOPWINKEL STEENWIJKERLAND STARTEN MET TAAL

JARABEE IN TWENTE VERSTERKT GEZINNEN

Bij de Kringloopwinkel Steenwijkerland en omstreken werkten zo’n 150 mensen. Dat werken viel niet iedereen mee. Misschien had het iets te maken met taalvaardigheid? De kringloopwinkel wilde het weten en vroeg Stichting Lezen & Schrijven om advies. Het advies was om eerst het taalniveau van alle medewerkers te meten. Vanaf 2013 zijn daarom 162 Taalmeters afgenomen. Volgens die Taalmeters waren 93 medewerkers laaggeletterd. Deze uitslag zette iedereen aan het denken. De stichting zocht samenwerking met de gemeente, het roc en vrijwilligers. Er werden lesmateriaal en ondersteuning beschikbaar gesteld. Zo konden cursisten en hun collega’s eenvoudig aan de slag met taal op het werk. Omdat iedereen (ook het management) de Taalmeter had gemaakt, was er haast geen weerstand. Wie laag scoorde op de Taalmeter werd niet raar aangekeken. Het werd juist gezien als mooie kans om je te verbeteren. De Taalmeter is nu vaste prik binnen het personeelsbeleid van de organisatie.

Cliënten die zichzelf beter kunnen redden: dát ziet jeugdorganisatie Jarabee graag. Want mensen krijgen meer zelfvertrouwen als ze meer kunnen. En ze hebben minder ondersteuning nodig. Dus maakte Jarabee haar medewerkers enthousiast om laaggeletterdheid aan te pakken. De organisatie – actief in veertien Twentse gemeenten – stelde een projectleider en een coördinator aan. De projectleider verzamelde alle aanmeldingen via medewerkers, die hiervoor de training Herkennen & Doorverwijzen van Stichting Lezen & Schrijven hadden gevolgd. Om te zien of cliënten moeite hebben met lezen en schrijven, werd de Taalmeter ingezet. De coördinator, afkomstig van een Taalpunt, bood de cursist vervolgens een geschikt taaltraject aan. Alle cursisten zijn langere tijd gevolgd: vooraf én achteraf is gemeten hoe taalvaardig ze waren en hoe goed ze meededen in de samenleving. Taalvrijwilligers hielpen ook mee. Dat waren eigen medewerkers van Jarabee en mensen uit hun netwerk.

PARTNER: KRINGLOOPWINKEL STEENWIJKERLAND E.O. IGSD STEENWIJKERLAND EN WESTERVELD (INTERGEMEENTELIJKE SOCIALE DIENST), ROC LANDSTEDE, NOORDWESTGROEP

PARTNER: JARABEE

Trots op 2014 3

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

34

MARJOLEIN TEN HOONTE – DIRECTEUR ARBEIDSMARKT BIJ RANDSTAD

‘Ze zeggen niet alleen dat ze denken én doen, maar ze doen het ook echt!’ ‘Al jaren werken we bij Randstad samen met Stichting Lezen & Schrijven en dat gaat heel prettig. De stichting pakt alle dingen praktisch aan en dat kunnen we goed gebruiken. Ze zeggen niet alleen dat ze denken én doen, maar ze doen het ook echt. Dat vind ik heel verfrissend voor een stichting.’ ‘Zo bedenken ze middelen waar we veel mee kunnen. De Taalmeter bijvoorbeeld. Voor ons is het best handig dat we dat zelf niet hoeven te ontwikkelen, maar het gewoon kunnen inzetten. En de Taalpunten, waar we vaak naar verwijzen? Die zijn er allemaal al! Bij Randstad Groningen zelfs in onze eigen vestiging. Daar kunnen we dus direct gebruik van maken. Werkgevers zijn erg blij dat we laaggeletterdheid zo serieus nemen. Want we moeten bij Randstad vooraf altijd kijken wat iemand wel of niet kan. Hoe beter

Testimonial Jacoline Poldervaart

we dat doen, des te groter de kans dat iedereen op de juiste plek terechtkomt. En dat is natuurlijk het beste voor iedereen. Als een werkgever te laat ontdekt dat iemand te laaggeletterd is voor bepaalde taken, heeft hij toch een probleem. Dat kan allerlei gevolgen hebben. Je kunt bijvoorbeeld eerder onveilige situaties of zelfs ongevallen krijgen als mensen niet goed kunnen lezen. Maar in je werk heb je ook steeds vaker digitale vaardigheden nodig. Erg vervelend als je daarin niet kunt meekomen. Taal is gewoon een must om aan werk te komen, je werk te kunnen doen en te groeien in je functie. Dat weten werknemers, werkgevers, wij én de stichting allemaal. Dus doen we er ook samen iets aan. In Groningen zijn we daarmee begonnen en dat was meteen al een succes. Daarom gaan we er nu in heel Nederland mee aan de slag.’

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

‘VADERS VOOR LEZEN’ VOORLEESSERVICE

In Nederland wordt minder voorgelezen dan in de landen om ons heen. Dat is gek, want we weten dat veel voorlezen laaggeletterdheid voorkomt. Als ouders hun kind actief opvoeden met lezen, is de kans dat het later blijft lezen vijf keer zo groot. Vooral vaders moeten vaker en meer voorlezen. Daartoe hebben we ze aangemoedigd met een speciale campagne: de Vaders Voor Lezen Voorleesservice. Inmiddels maken zo’n negentig organisaties in Nederland hiervan gebruik, zoals BP, het UWV en Groupon. Elke maand ontvangen die organisaties gratis een speciaal geschreven digitaal verhaal. Ook kunnen ze trainingen volgen om zelf voorleesworkshops te geven. Vaak is de voorleesservice van Stichting Lezen & Schrijven het opstapje geweest voor écht beleid rondom laaggeletterdheid. PARTNERS: DE LEESCOALITIE, ACHMEA, BP, UWV, GROUPON, UWV, ABN/AMRO, ESPRIA, HEMA, COGAS, MINISTERIE VAN SZW, SAB CATERING, TNO.

Trots op 2014 4

JAARREKENING

35

OP TV MET ‘ZEG ’NS B’

Zes afleveringen lang was ‘Zeg ’ns B’ in 2014 op de buis. De serie gaf Nederland een kijkje in het leven van zeven laaggeletterde mensen. De uitzendingen schetsten een beeld van laaggeletterdheid en de uitdagingen waar laaggeletterden voor staan. Veel kijkers vonden het ontroerend, verrassend, ontluisterend en mooi. Caroline Tensen presenteerde de serie en hielp de laaggeletterden om over hun schaamte en angsten heen te stappen. KRO-NCRV heeft de volledige productie gefinancierd. Stichting Lezen & Schrijven zorgde voor de kandidaten en gaf inhoudelijk advies. PARTNER: KRO/NCRV

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

36

KARS VELING – DIRECTEUR PRODEMOS

‘We houden het graag simpel, want in een democratie is het belangrijk dat iederéén het snapt’ ‘We leven in een democratie. Dat betekent dat iedereen gelijke kansen heeft om zijn stem te laten horen. Al is dat vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Kijk maar eens naar allerlei verkiezingen, zoals die voor de Gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede Kamer. Snapt iedereen eigenlijk wel waar het over gaat?’ ‘Bij ProDemos denken we van niet. Er zijn nog veel mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Mensen die daardoor niet goed weten hoe ze moeten stemmen. Of waarom en op wie. We willen die mensen helpen om het allemaal wél te snappen. Dat doen we door bij elke verkiezing een speciale krant te maken voor laaggeletterden.’ ‘Met tekst en uitleg in gewone mensentaal. En met plaatjes, want taal is meer dan alleen tekst. Het is een combinatie van signalen in woord en beeld. Dat kunnen we elke dag zien in de krant, in tijdschriften, op websites. Overal om ons heen eigenlijk. Nu hebben we zelf wel verstand van

Testimonial Kars Veling

verkiezingen. Dus we weten precies wát we willen vertellen. Maar dan moeten we ons verhaal nog versimpelen en ‘snapbaar’ maken. Daarom werken we graag samen met Stichting Lezen & Schrijven. Want die begrijpt als geen ander wat je moet doen om begrepen te worden. Onze verkiezingskranten voor laaggeletterden zijn daar het bewijs van. Neem onze verkiezingskrant voor de Provinciale Staten.’ ‘In acht pagina’s leggen we uit hoe het precies zit. Voorop een grote stembus met de kreet ‘Stem ook!’ Binnenin een eenvoudig achtstappenplan met tekeningen en uitleg. Zo simpel mogelijk allemaal. Ook bij de verspreiding van de verkiezingskrant helpt de stichting ons heel goed. Ze hebben natuurlijk een groot netwerk, van bibliotheken tot publieke instellingen. Daar maken we dankbaar gebruik van. Door onze samenwerking kunnen we letterlijk en figuurlijk meer mensen bereiken. En dat brengt een democratische samenleving weer wat dichterbij.’

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

37

START PROJECT ‘PUBLIC LIBRARIES 2020’ In januari startte vanuit de vestiging in Brussel het project Public Libraries 2020. Het is vooral gericht op beleidsmakers en de Europese politiek. Want het beeld dat zij van bibliotheken hebben, klopt vaak niet meer. Openbare bibliotheken spelen tegenwoordig een andere, grotere rol in de lokale gemeenschap dan vroeger. Ze zijn niet alleen meer bedoeld om boeken te lenen. Het zijn ook plekken waar elk jaar meer dan 100 miljoen mensen hun (digitale) vaardigheden ontwikkelen. Waar ze kunnen leren, creëren en veel nieuwe ideeën kunnen opdoen. Alleen of met elkaar. De 65.000 openbare bibliotheken in Europa zijn dus complete leercentra geworden. En daar wil het project alle beleidsmakers en de Europese politiek graag op wijzen. Dat begint al aardig te lukken. Zo kwam Martin Schultz in 2014 persoonlijk naar de bibliotheek van Keulen. Daar pleitte hij voor meer steun aan openbare bibliotheken. Ook maken steeds meer feiten & cijfers dat het beeld langzaam maar zeker verandert. In 2015 komt er een speciale campagne.

Trots op 2014 5

Daarin vertellen mensen uit heel Europa hoe openbare bibliotheken hun leven hebben beïnvloed. Public Libraries 2020 wordt gefinancierd door de Bill & Melinda Gates Foundation. PARTNERS: BILL & MELINDA GATES FOUNDATION, EUROPEAN LIBRARIES, PUBLIC LIBRARY ASSOCIATIONS

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

38

SOLER BERK – MANAGER CORPORATE RESPONSIBILITY T-MOBILE NEDERLAND

‘Alleen sámen kun je grenzen verleggen’ ‘Tien jaar lang heb ik bij Stichting Lezen & Schrijven gewerkt. En steeds heb ik beseft: het gaat niet om mij, maar om anderen. De laaggeletterden dus. Bij de stichting denk je vooral in kansen (die laaggeletterden vaak niet kunnen benutten), en hoe je voor hen het verschil kunt maken.’ ‘Dat heeft altijd al in het DNA van de stichting gezeten. Vanaf het moment dat we van start gingen tot op de dag van vandaag. Dag en nacht waren we soms bezig: eten op kantoor en weer door. We voelden het niet als werk, maar als roeping. Je wilt geen beperkingen zien. Niet denken vanuit budgetten, maar vanuit kansen. Dus moet je wel een doorzetter zijn. Soms is er veel weerstand tegen ideeën, alleen omdat ze nieuw zijn. Neem de Taalmeter: die zagen de officiële instanties niet meteen zitten. Maar de laaggeletterden zelf wel. We hebben eerst met eigen geld een proef gedaan bij enkele gemeenten. Pas daarna was iedereen overtuigd. Bij de stichting denk je nooit aan

Testimonial Soler Berk 1

jezelf, maar aan het doel. Dat weet iedereen ook van elkaar, net als onze partners. Daarom is het zo’n hechte club. De een vult en wakkert de ander voortdurend aan. Zo inspireer je elkaar. Je gaat samen stap voor stap een beetje verder. Nooit alleen als stichting of collega: iederéén in de samenleving is welkom. Daarbij loop je ook wat harder voor elkaar – en voor het hogere doel. Alle collega’s zijn teamspelers en geven elkaar de ruimte voor vernieuwende en eigen ideeën. Hoe creatiever, hoe beter! Dat is natuurlijk een hele fijne sfeer om in te werken. Ik werk nu ergens anders, maar kom nog vaak even langs en dat voelt als een warm bad. Daarom ga ik ook een club van exwerknemers (alumni) opzetten. Want er is veel wat ons verbindt – en ons altijd zal verbinden. Zo blijven we sámen ons steentje bijdragen.’

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

Succes!

VERHALEN

JAARREKENING

39

IN 6

PASSENDE LESEN LEERMATERIALEN

Waar doe jij de

boodschappen? Het taalonderwijs aan volwassenen kende eigenlijk geen goede papieren methode om lezen en schrijven te leren (niveau instroom tot 2F). Er waren alleen wat losse onderdelen. In 2014 hebben we in kaart gebracht wat er zoal aan lesen leermateriaal was en wat er zou móéten zijn. Hierover werd volop met taalvrijwilligers gesproken. Vervolgens ontwikkelden we een methode die ook vrijwilligersorganisaties makkelijk kunnen gebruiken. Zulke organisaties hebben weinig te besteden (dus geen duur drukwerk), maar door hun simpele opzet hebben ze wél vaak een papieren versie nodig. Dit boekje gaat over kopen op de markt en op internet.

PARTNERS: VRIJE UNIVERSITEIT, DUO ONDERWIJSONDERZOEK

PIJNACKER-NOOTDORP COMBINEERT FORMEEL EN NIET-FORMEEL TAALONDERWIJS

In 2014 is de wetgeving voor volwassenenonderwijs veranderd. Hierdoor kregen gemeenten meer ruimte om formeel en nietformeel taalonderwijs te combineren. Dat was goed nieuws voor de gemeente Pijnacker-Nootdorp, die samenwerkt met onder andere het roc, Bibliotheek Oostland en Stichting Lezen & Schrijven. Want nu kon men de krachten van het roc (onderwijs) én de bibliotheek (netwerk) samen beter benutten. De opzet is eenvoudig: een docent van het roc ondersteunt de ruim veertig taalvrijwilligers in de gemeente. Het Taalhuis (in de bibliotheek zelf) speelt hierin een belangrijke rol. Laaggeletterden en taalvrijwilligers kunnen er terecht met al hun vragen over basisvaardigheden. En dan is de koppeling met het juiste taalaanbod snel gemaakt. De bibliotheek coördineert de getrainde vrijwilligers in het Taalhuis. Het roc zorgt voor onderwijskundige ondersteuning. PARTNERS: GEMEENTE PIJNACKER-NOOTDORP, BIBLIOTHEEK OOSTLAND, ROC MONDRIAAN

Trots op 2014 6

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

40

TON VAN VLIMMEREN – DIRECTEUR BIBLIOTHEEK UTRECHT

‘Als bibliotheek willen we zoveel mogelijk informatie delen met zoveel mogelijk mensen’ ‘Als je veel leest, merk je sneller wat er in de wereld om je heen gebeurt. Je krijgt informatie die je nodig hebt om echt mee te doen in de samen leving. Bibliotheken spelen daarin een belangrijke rol. Vroeger kreeg je de informatie alleen via het gedrukte woord. Meestal boeken.’ ‘Maar tegenwoordig kun je op veel meer manieren aan informatie komen. Vaak heb je daar digitale vaardigheden voor nodig. Denk maar aan het begrijpen van een woningsite, online formulieren en cursussen, enzovoort. Allemaal informatie die wel van belang is, maar die niet alleen in boeken staat. Dat weten we als bibliotheek maar al te goed. Daarom willen we zoveel mogelijk informatie beschikbaar maken. Voor zoveel mogelijk mensen en op alle mogelijke manieren. Gek genoeg werkt de politiek daar niet altijd aan mee. Sommige politici denken zelfs dat bibliotheken straks overbodig worden en willen minder geld beschikbaar stellen. Dat zou precies omgekeerd moeten

Testimonial Ton van Vlimmeren

zijn! Zeker met het oog op de jeugd. Vergeet niet dat 50% van de kinderen lid is van een bibliotheek. We moeten de rol van bibliotheken juist belangrijker maken. Ze kunnen een plek zijn voor ontmoeting, discussie, informatie, kunst en cultuur. Ze kunnen digitale cursussen aanbieden. En op allerlei manieren van nut zijn voor de samenleving. Stichting Lezen & Schrijven begrijpt dat en steunt de lokale bibliotheken. Die kunnen onder meer hun voordeel doen met de Taalhuizen, concrete projecten en de onderzoeksgegevens van de Universiteit Maastricht. De stichting regelt veel, zorgt voor bekendheid en maakt van alles mogelijk. Daarnaast zoeken we als bibliotheek zoveel mogelijk samenwerking met lokale organisaties. Dat werkt beter dan landelijk, omdat je lokaal dichter op de problemen zit en sneller kunt ingrijpen. Als we op deze manier met iedereen blijven samenwerken, houden we alle honken bezet. En dan kunnen we de burger beter helpen.’

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

RANDSTAD GRONINGEN STEUNT WERKZOEKENDEN

Een betere toegang tot de arbeidsmarkt voor laaggeletterde mensen. Dat was de wens van Randstad Groningen, het Alfa College (roc) en Stichting Lezen & Schrijven. Dus werkten ze samen. Iedere laaggeletterde die via Randstad werk zocht, kon de Taalmeter doen. Wie onvoldoende scoorde, werd verwezen naar het Taalpunt in het kantoor van Randstad zelf. Daar kon meteen taalonderwijs op maat worden aangeboden via het roc. Ook praatte Randstad over laaggeletterdheid met opdrachtgevers en andere bedrijven. Inmiddels kijken Randstad en de stichting hoe ze de samenwerking kunnen uitbreiden naar meerdere vestigingen. PARTNERS: RANDSTAD GRONINGEN, ALFA COLLEGE

VERHALEN

JAARREKENING

STARTFASE OP PROEF IN UTRECHT

Leren gaat beter als de cursist een duidelijk doel voor ogen heeft: wat wil hij leren en hoe kan dat het beste? Hij moet dus eerst weten wat hij wel en niet kan. Daarom heeft Stichting Lezen & Schrijven ‘Startfase’ ontwikkeld. Hiermee kun je het startniveau en de wensen van cursisten achterhalen. Vervolgens kun je ook de meest geschikte leerroute bepalen. In twee wijken in Utrecht is een proef gedaan met Startfase. Hierbij hebben we nauw samengewerkt met het ROC Midden-Nederland, Taal doet meer, de gemeente en de bibliotheek. Via diverse (taal)opdrachten kregen we een goed beeld van de cursist, die ook meteen leerde en aan het werk was. Deze fase werd begeleid door een docent van het roc en taalvrijwilligers die we zelf hadden getraind. Startfase laat zien dat slim samenwerken loont. Nu gaan we kijken hoe Startfase kan uitgroeien tot een blijvende voorziening. PARTNERS: GEMEENTE UTRECHT, TAAL DOET MEER, ROC MIDDEN-NEDERLAND, BIBLIOTHEEK UTRECHT

Trots op 2014 7

41

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

42

MIEN SEGERS – UNIVERSITEIT MAASTRICHT

‘Lezen en schrijven is nog maar het begin: het gaat uiteindelijk om een betere plek in de samenleving’ ‘Taal voor het Leven is enkele jaren geleden gestart om laaggeletterdheid echt aan te pakken. Maar heeft dit programma nu ook aantoonbaar effect? Het ministerie van OCW heeft in 2014 aan de Universiteit Maastricht gevraagd om dit te meten. Dat is inmiddels gebeurd en het eindrapport ligt er.’ ‘Stichting Lezen & Schrijven heeft ons geweldig geholpen bij ons onderzoek. Ze hebben deuren voor ons geopend naar veel gemeenten en partners. En we hebben alle ruimte gekregen om ons werk ongestoord te kunnen doen. Aan het onderzoek hebben zes regio’s meegedaan. En die zijn allemaal verrast door de mooie resultaten van Taal voor het Leven. Alleen, wat hebben we nou eigenlijk gemeten? We hebben

Testimonial Mien Segers

natuurlijk gekeken of mensen beter hebben leren lezen en schrijven. Dat kun je namelijk gewoon testen. Maar Taal voor het Leven heeft ook een hoger doel: mensen een betere plek in de samenleving geven. De vraag is dus: is dat gelukt? Kunnen mensen beter voor zichzelf opkomen? Beter een gesprek met anderen voeren? Begrijpen wat er op tv wordt gezegd? Meer nieuwe contacten opdoen en andere mensen ontmoeten? Dat kun je alleen maar aan de mensen zelf vragen. En wat blijkt: in Nederland antwoordt 50 tot 71% van de cursisten ‘ja’ op zulke vragen. Terwijl dat in België maar 31% tot 53% is en in Italië 21 tot 42%. Die cijfers spreken voor zich. Helaas hebben we niet in alle Europese landen kunnen meten. Want dan moeten de taalprogramma’s een beetje vergelijkbaar zijn en dat is vaak niet zo. Toch is het in acht

landen wel gelukt. Nu moeten we iets gaan bedenken om in meer landen onderzoek te kunnen doen. Daarnaast willen we onze onderzoeksvragen nog simpeler maken. Zodat echt iedereen ze begrijpt. Ook de antwoorden

moeten makkelijker worden. Laat mensen maar met smileys aangeven of ze het met iets eens of oneens zijn. Of met geluidssignalen. Waarom niet? Het is de moeite van het onderzoeken waard …’

INHOUD MEREL HEIMENS VISSER – DIRECTEUR STICHTING LEZEN & SCHRIJVEN

‘Je moet normatief durven zijn!’ ‘Veel van onze kinderen beginnen met een taalachterstand hun schoolcarrière in groep 3. Als onze kids puber worden, dan kan ruim 14% zijn schoolboeken niet goed lezen. Als ze dan naar het mbo gaan om daar een vakopleiding te doen, is er een gerede kans dat ze taalzwak hun opleiding verlaten. De regering overweegt nu om jongeren van de entree- en mbo 2-opleidingen te laten afstuderen zonder een minimaal taalniveau (2F). Op die manier blijft het dweilen met de kraan open. Die kraan moet juist dicht! Daarom vind ik dat we normatief moeten zijn. Leg de lat hoog. Op alle onderwijsniveaus. En zorg ervoor dat er altijd een tweede kans is voor achterblijvers.’ ‘Het is een mythe dat laageletterden niet te vinden zouden zijn. Natuurlijk heerst er bij veel mensen schaamte om toe te geven dat ze moeite hebben met lezen en schrijven. Maar dat betekent niet dat we ze niet kunnen vinden. Door simpelweg de Taalmeter in te voeren bij het aanvragen van een uitkering of bijstand, vind je al duizenden potentiële cursisten!’

Testimonial Merel Heimens Visser

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

43

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

44

PROF. DR. CHRISTINE GARBE – COÖRDINATOR ELINET (EUROPEAN LITERACY NETWORK)

‘De stichting? Daar kunnen we bij Elinet mee lezen en schrijven!’ ‘Onze samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven is heel bijzonder. Al vanaf het begin had ik een warm contact met Prinses Laurentien. Zij was voorzitter van de High Level Group, die in 2012 vond dat er een Europees taalnetwerk moest komen tegen laaggeletterdheid. Elinet is dat netwerk.’ ‘Elinet ging in januari 2014 van start en heeft nu 78 deelnemers uit 28 landen. De stichting was een van de eerste aanmelders. Bij Elinet hebben we de 78 organisaties verdeeld over acht projectteams. Die hebben allemaal hun eigen taken. Zo zijn drie teams bezig met rapporten voor alle aangesloten landen. Daarin volgen we de taalontwikkeling door de jaren heen, dus van baby tot volwassene. Dat geven per land aan: waar staan ze nu, waar willen ze heen en wat kunnen we dat land adviseren? Er zijn teams die sponsors proberen te vinden of bezig zijn met onderzoek. En teams die gaan over best practices (wat blijkt goed te werken in de praktijk) en awareness raising (hoe krijg je aandacht voor het probleem). Juist op die twee punten kijkt Elinet graag naar de stichting. Want in Nederland zijn diverse organisaties al langer bezig met laaggeletterdheid, waaronder de stichting. Er zijn dus al veel goede resultaten bereikt. Veel handige methodes ontwikkeld

Testimonial Christine Garbe

voor laaggeletterden én taalvrijwilligers. En er wordt ook serieus wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het probleem. Zo is de Week van de Alfabetisering in Nederland perfect geregeld. Daar kunnen anderen veel van leren. Bij Elinet staat de stichting dan ook voor bewustwording.

Zij heeft op dat vlak veel kennis en ervaring in huis. Daar maak ik bij Elinet natuurlijk graag gebruik van. Want Elinet is puur teamwork. Dat hebben ze bij de stichting goed begrepen. Daarom kan ik met ze lezen en schrijven.’

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

ARJEN ROBBEN-TRILOGIE IN GRONINGEN

Ook stervoetballer Arjen Robben gaf Stichting Lezen & Schrijven een mooie voorzet. Om het plezier in lezen en schrijven te stimuleren, hebben we een schrijfestafette georganiseerd (samen met FC Groningen in de Maatschappij en Uitgeverij Kluitman). Eerst hebben we ongeveer duizend mensen gevraagd om te schrijven over Arjen Robben. Basisschoolklassen en deelnemers aan volwasseneducatie uit de regio Groningen hebben toen samen drie boeken geschreven, met goed leren lezen en schrijven in de hoofdrol. Iedereen mocht een hoofdstuk schrijven en voorlezen aan klasgenoten. Dat was erg motiverend, juist voor taalzwakke leerlingen. De boeken waren populair: ze werden meer dan 65.000 keer verkocht en haalden de bestsellerlijsten. Ook Arjen Robben zelf heeft in de media aandacht gevraagd voor het belang van lezen en schrijven. Zo hebben hij en ‘zijn’ boeken geholpen om het belang van geletterdheid aan een breed publiek mee te geven. PARTNERS: FC GRONINGEN IN DE MAATSCHAPPIJ, UITGEVERIJ KLUITMAN

Trots op 2014 8

VERHALEN

JAARREKENING

45

AMBITIE VAN DE LEESCOALITIE

Samen met Stichting Lezen, CPNB, Koninklijke Bibliotheek en de Vereniging Openbare Bibliotheken vormt Stichting Lezen & Schrijven de Leescoalitie. Daarin bundelen zij hun krachten om zoveel mogelijk mensen te laten (voor)lezen. Dit jaar maakt de Leescoalitie haar ambities voor 2025 bekend: • In 2025 verlaat geen enkel kind school met een taalachterstand. • In 2025 zijn alle volwassenen geletterd of bezig dat te worden. Om dit te bereiken, hebben we ons negen doelen gesteld (zie http://leescoalitie.nl/#wat-doet-de-leescoalitie). Een van die doelen is: ‘in 2025 lezen alle ouders iedere dag voor aan hun kinderen tot twaalf jaar’. De stichting helpt hieraan mee via haar aandeel in de campagne Vaders Voor Lezen. Daarbij worden vaders via hun werkgever gestimuleerd om (meer) voor te lezen. Uiteraard droeg en draagt de stichting ook bij aan alle andere gestelde doelen. PARTNERS: STICHTING LEZEN, KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK EN DE VERENIGING OPENBARE BIBLIOTHEKEN, CPNB

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

46

CHRISTA CATS-THOLE – SENIOR BELEIDSMEDEWERKSTER DE KRAAMVOGEL

‘De aanpak van laaggeletterdheid, daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen’ ‘Communiceren is niet alleen lezen en schrijven. Het kan ook met beelden, geluiden, geuren. Prikkelen van alle zintuigen dus. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Dat weten we bij de kraamzorg als geen ander. Maar dat je er ook met laaggeletterdheid al héél vroeg bij moet zijn, wisten we niet.’ ‘Stichting Lezen & Schrijven heeft ons daar eigenlijk op gewezen. Dat mes snijdt aan twee kanten. Het pasgeboren kind moet meteen zoveel mogelijk kansen krijgen én de ouders moeten goed begrijpen wat we ze leren. We hebben vaak maar acht dagen om ons werk te doen. Dus willen we snel tot de ouders doordringen. Dat lukt niet altijd als ze laaggeletterd zijn. Wat bedoelen we bijvoorbeeld met ‘aangenaam

Testimonial Christa Cats

warm’, als we het babybadje gereedmaken? Hoe moet je de voeding wegen? In zulke gevallen is het handig als iemand je echt begrijpt! Om de juiste zorg te kunnen bieden, moeten we dus al bij de intake merken of iemand laaggeletterd is. En als dat zo is, passen we onze uitleg aan. We werken dan met korte zinnen, één vraag of opdracht per keer. We herhalen veel en we laten meekijken. Dan gaat het meer leven. Ook leren we ouders om

vanaf het eerste moment contact te maken met de baby. Praten, liedjes zingen, 15 minuten voorlezen per dag. Dan horen ze woorden die ze anders niet zo gauw zouden horen. We geven ze doeboekjes met plaatjes, om te voelen en te luisteren. We betrekken andere gezinsleden erbij en laten ze kennismaken met boeken. Zo gaan we laaggeletterdheid te lijf. De stichting heeft ons goed geholpen met een e-learning module over het

signaleren van laaggeletterdheid. Compleet met tips & trucs en doorverwijsmogelijkheden. Voorkomen is nu eenmaal beter dan genezen. Samen met de stichting gaat dat zeker lukken.’

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

WEEK VAN DE ALFABETISERING De Week van de Alfabetisering vindt elk jaar plaats rond 8 september (UNESCO Dag van de Alfabetisering). Er zijn dan in het hele land talloze activiteiten. Dit keer organiseerden ruim 1.600 organisaties samen bijna 4.000 activiteiten (het jaar ervoor waren dit er 1.040). Daarmee wilden ze aandacht vragen voor het belang van taal, lezen en schrijven. Zo probeert de Week van de Alfabetisering een paar dingen te bereiken: iedereen bewust maken van laaggeletterdheid en taboes doorbreken, en mensen en organisaties aansporen om actief met het thema geletterdheid aan de slag te gaan. Woezel & Pip Voorleesrecord Het is verstandig en zinvol om elke dag met taal bezig te zijn. Bijvoorbeeld door dagelijks 15 minuten voor te lezen aan kinderen. Want dat is goed voor hun taalontwikkeling. Dit was ook de gedachte achter het Woezel & Pip Voorleesrecord: 15 minuten voorlezen uit een speciale uitgave van Woezel & Pip. Meer dan 3.000 scholen en kinderdagverblijven deden hier op 9 september aan mee. Ook BN’ers als Dinand Woesthoff, Willeke Alberti, Bettina Holwerda, Lieke van Lexmond, Giel Beelen, Renate Verbaan en Gerda Havertong kwamen die dag voorlezen. Op deze manier kreeg dagelijks voorlezen veel aandacht. En we konden meteen de kinderopvang meer betrekken bij het terugdringen van laaggeletterdheid.

Trots op 2014 9

VERHALEN

JAARREKENING

47

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

48

HAN ZOMER – VOORMALIG DIRECTEUR COLLEGE VOOR EDUCATIE VAN ROC VAN TWENTE

‘Door open te staan voor elkaar, kunnen taalvrijwilligers en rocdocenten leren samenwerken’ ‘Eerst was ik nogal huiverig voor de samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven. Daar ben ik heel eerlijk in. Vakdocenten van ROC van Twente zagen weinig heil in Taal voor het Leven.’ ‘Zelf gaven ze op hun eigen niveau vakken als Nederlands, rekenen, inburgering. Ze waren bang dat het niveau zou dalen als vrijwilligers dit werk ook zouden gaan doen. Maar we hebben er samen over gepraat. En we zijn ook samen tot een hele goede oplossing gekomen. Binnen Taal voor het Leven is er een soort splitsing gemaakt tussen voorbereiding en vervolgopleiding. Bij het Taalpunt geeft een professional advies over de juiste leerroute. Daarbij doen de vrijwilligers de voorbereiding: ze leren aanstaande studenten van het roc (beter) lezen en schrijven. Als ze er klaar voor zijn, kunnen de studenten soepel doorstromen naar de vakdocenten van het roc. Dat maakt het voor de cursisten wel zo makkelijk. Of iemand eerst naar

Testimonial Han Zomer

de voorbereiding gaat, hangt af van zijn basisniveau. Dat wordt vooraf ingeschat door de opdrachtgever (gemeente, bibliotheek, welzijnsinstelling, roc). Nu zijn we nog geen jaar bezig. Maar het ziet ernaar uit dat veel cursisten de gewenste niveauverhoging gaan halen. De voorbereiding zelf kan op diverse plekken plaatsvinden: bij de vrijwilliger thuis, in de bibliotheek of welzijnsinstelling. Soms is bij die partijen zelfs ruimte beschikbaar voor een roc-docent. Dat is slim en zeker een mooie manier om kosten te besparen. We kijken dus ook of we dit nog efficiënter kunnen maken. Daarnaast zoeken we meer gemeenten die een Taalpunt willen hebben. Veel laaggeletterden voelen zich prettiger in hun vertrouwde omgeving. En dan durven ze zich sneller aan te melden. In elk geval is de samenwerking tussen vrijwilligers en roc-docenten tot nu toe prima verlopen. We krijgen bijna altijd de juiste cursist op de juiste plaats. Dus we gaan er zeker mee door.’

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

CAMPAGNE ‘TAAL MAAKT GEZONDER’

Lange tijd was Steven van Eijck voorzitter van de VELO (Verenigde EersteLijns Organisaties van zorgaanbieders). In september 2014 trad hij terug. Bij die gelegenheid ging de campagne Taal maakt Gezonder van start. Een campagne die in 2015 nog doorloopt. Nederland telt 64.000 aanbieders van eerstelijnszorg (zoals huisartsen, fysiotherapeuten, tandartsen). Hun spreek-/ behandelkamer is voor patiënten een omgeving waarin vertrouwelijke gesprekken plaats kunnen vinden. Dus een prima plek om moeite met lezen en schrijven in alle rust bespreekbaar te maken. Stichting Lezen & Schrijven laat de zorgaanbieders zien hoe ze laaggeletterden kunnen herkennen en verder kunnen helpen. Dit past ook bij hun kerntaak: taalscholing bevordert namelijk de gezondheid. Oftewel: geletterden gaan beter met hun gezondheid om. Voor laaggeletterden ligt dit anders. Zij vinden hun gezondheid slechter, zijn vaker ziek en maken meer gebruik van de zorg. Ze hebben ook minder kennis over ziekte, gezondheid en gezond leven. Ze kunnen een therapie niet zo goed volhouden en hebben moeite met zelfzorg. En op oudere leeftijd lopen ze anderhalf keer zoveel kans om te sterven dan mensen met voldoende taalvaardigheden. Omdat laaggeletterden vaak laagopgeleid zijn,

Trots op 2014 10

VERHALEN

JAARREKENING

49

leven ze gemiddeld zeven jaar korter dan hoogopgeleide mensen. En zelfs vijftien jaar korter zonder gebreken. Taalscholing kan deze gezondheidsverschillen tussen mensen kleiner maken, zeggen onderzoekers. Mensen zijn of voelen zich gezonder dankzij taalscholing. Ook gaan de zorgkosten omlaag. Toch pakken eerstelijnszorgverleners de leesen schrijfproblemen bij hun patiënten nog te weinig aan. Dat blijkt uit onderzoek van ResCon in opdracht van Stichting Lezen & Schrijven. De meeste zorgverleners vinden het wel hun taak om laaggeletterdheid te herkennen en bespreekbaar te maken. Of om hun patiënten te wijzen op de mogelijkheden van taalscholing. Maar ze missen de kennis om er iets mee te doen. De campagne Taal maakt Gezonder biedt hiervoor informatie, tips en tools. PARTNER: VERENIGDE EERSTELIJNS ORGANISATIES VAN ZORGAANBIEDERS

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

50

HARRO HOOGERWERF – HOOFD AFDELING ARMOEDEBESTRIJDING GEMEENTE AMSTERDAM

‘Met taal- en budgetscholing voor volwassenen kunnen we armoede nóg beter bestrijden’ ‘Lezen en schrijven heeft meer te maken met armoede dan je zou denken. Het is een soort kettingreactie. Je bent arm omdat je een laag inkomen hebt. Je inkomen is laag omdat je geen of slecht betaald werk hebt. En dát komt vaak weer doordat je onvoldoende kunt lezen en schrijven. We moeten het dus omdraaien! We willen arme mensen beter laten meedoen in de samenleving en hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten.’ ‘Zo kunnen ze een beter inkomen krijgen. Maar dan zijn we er nog niet! Ook mét een inkomen kan er nog veel misgaan. Ben je bijvoorbeeld in staat om de kleine lettertjes in contracten te snappen? Kun je een verzekering beoordelen en afsluiten? Een brief van de overheid lezen (denk aan de Belastingdienst). Een uiterste

Testimonial Harro Hoogerwerf

betaaldatum begrijpen, zodat boetes niet uit de hand lopen?’ ‘Al die dingen lukken beter als je kunt lezen en schrijven. Plus een beetje rekenen. Want anders kun je ook je eigen geldzaken niet goed regelen. Daarom ben ik een groot voorstander van méér taal- en budgetcursussen voor volwassenen. Met taal, rekenen én aandacht voor eenvoudige huishoudelijke en maatschappelijke zaken. Zo kun je arme mensen goed leren hoe de dingen in het leven werken. Ik noem dat toegepast taalonderwijs. Het probleem is vaak wel dat cursisten van verschillend niveau zijn. Je kunt iemand hebben die al twintig jaar in Nederland woont, maar niet zo goed kan leren. Maar ook iemand met een hoog IQ, die gewoon geen Nederlands spreekt.’ ‘We moeten dus eerst bepalen welk niveau iemand heeft en hoe snel hij of zij kan leren. Pas dan kunnen we goede groepen maken en zorgen voor succesvolle scholing. Om dat allemaal goed aan te kunnen pakken, heeft de gemeente veel ervaring opgebouwd. Onder meer door samen te werken met Stichting Lezen & Schrijven, bibliotheken en andere gemeentelijke afdelingen. De stichting zit zelfs bij ons in hetzelfde kantoor. Handiger kan haast niet!’

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JACOLINE POLDERVAART – BRITISH PETROLEUM

‘Leesvaardigheid zien we als een echte win-winsituatie’ ‘Stichting Lezen & Schrijven en British Petroleum. Veel mensen zullen misschien denken: wat hebben die nou met elkaar te maken? Toch waren we al bij de oprichting betrokken. Prinses Laurentien zelf vertelde ons toen dat er nog heel veel mensen zijn die niet voldoende kunnen lezen en schrijven.’ ‘We wilden graag helpen om hierin verandering te brengen, want we gunnen het iedereen om goed te kunnen lezen en schrijven. Dit zorgt ook voor een duurzame samenleving waarin iedereen kan meedoen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is voor ons erg belangrijk en een van onze speerpunten is educatie. We doen bijvoorbeeld het nodige aan scholing van jongeren op het gebied van techniek en milieu, maar ook veiligheid. De aandacht voor lezen en schrijven past hier prima bij. Dankzij de stichting zijn we intern meer aandacht gaan geven aan taalvaardigheid; zo hebben we het voor onze mede

Testimonial Marjolein ten Hoonte

werkers gemakkelijker gemaakt om naar relevante cursussen te gaan. Ook hebben we actief deelgenomen aan diverse activiteiten en projecten van de stichting, zoals ‘Alle ouders doen mee’ (daarbij kregen ouders les op de school van hun kinderen). In ons geval hebben BP-vrijwilligers de docenten ondersteund bij het lesgeven. Of zoals Vaders Voor Lezen, bedoeld om vaders meer te laten voorlezen. Die landelijke campagne is eind 2014 gestart op onze raffinaderij – een echte mannenwereld. De vaders binnen ons bedrijf ontvangen elke maand een digitaal voorleesverhaal, terwijl we ook andere bedrijven enthousiast maken om aan dit programma mee te doen. En we hebben tijdens de Week van de Alfabetisering extra aandacht gevraagd voor laaggeletterdheid. Bijvoorbeeld via het neerleggen van een informatiefolder van de stichting en het tonen van het gratis 0800-nummer op de beeldschermen op onze tankstations. Het past allemaal goed in ons streven naar vernieuwing en vooruitgang. We zien de samenwerking dus als een echte win-winsituatie.’

JAARREKENING

51

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

HANK GRONHEID – CONTACTPERSOON STICHTING ABC NOORD-HOLLAND

‘Niet uitgaan van wat je niet kunt, maar van wat je wél kunt!’ ‘De samenwerking tussen Stichting Lezen & Schrijven en Stichting ABC wordt steeds efficiënter en daardoor succesvoller. En dat is goed nieuws! ABC werkte al langer met taalambassadeurs en heeft ook ruime ervaring met laaggeletterden.’ ‘De Stichting Lezen & Schrijven heeft laaggeletterdheid zichtbaar gemaakt en leermaterialen ontwikkeld. Alle kennis en ervaring kunnen nu dus mooi samenkomen. Daarbij zijn laaggeletterden natuurlijk de grote winnaars. Er zijn steeds meer vrijwilligers die laaggeletterden willen helpen om basisvaardigheden te leren. En steeds meer vrijwilligers die dat graag met hulp van professionals doen. Een perfecte combinatie, die ook betere resultaten geeft. Daarin vinden ABC en de stichting elkaar. Zo hebben we het afgelopen jaar goed gekeken naar de training van taalambassadeurs. Die is nu weer helemaal klaar voor de toekomst. Verder komt er dit jaar nieuw lesmateriaal voor

Testimonial Hank Gronheid

de vrijwilligers. Ook de laaggeletterden zelf zijn we anders gaan benaderen. We willen ze helpen om uit te gaan van hun eigen kracht. Het telt niet wat je niet kunt, maar wat je wél kunt. Want iedere laaggeletterde is weer anders, net als de hulp die hij of zij nodig heeft. Dus laat de stichting nieuw lesmateriaal maken en eerder ontwikkeld digitaal materiaal herzien, waarbij ABC weer extra ideeën en commentaar kan leveren. Alleen dan kunnen we een laaggeletterde een-op-een helpen. Laten we op een mooie manier afmaken wat we samen begonnen zijn. De stichting heeft al veel leermaterialen ontwikkeld en dat is prachtig. Maar zou het niet nog mooier zijn om alle kennis te bundelen in één taalcentrum per regio? Een herkenbare plek waar mensen altijd terechtkunnen? En dan graag in álle 35 arbeidsregio’s! De stichting was al begonnen om alle neuzen in dezelfde richting te laten wijzen. Nu is het zaak om alles nog strakker te organiseren – samen met ABC en alle andere partijen.’

JAARREKENING

52

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

Laaggeletterdheid geeft soms een nare smaak in de mond; persoonlijke verzorging is lastiger als je moeite hebt met het ontcijferen van labels en etiketten.

VERHALEN

JAARREKENING

53

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

54

De jaarrekening: balans, baten en lasten en de organisatie  Snel naar

Algemeen | Balans per 31-12-2014 | Staat van baten en lasten 2014 | Toelichting op de staat van baten en lasten | Staat van baten en lasten op projectniveau | Kasstroomoverzicht 2014 | Toelichting balans en staat van baten en lasten | Toelichting balans per 31-12-2014 | Toelichting op staat van baten en lasten 2014 | Balanced Score Card 2014 | De organisatie | Accountantsverklaring |

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

55

Algemeen Stichting Lezen & Schrijven is opgericht op 17 december 2003 en officieel van start gegaan op 27 mei 2004. De statutaire vestigingsplaats is in Den Haag. Statutenwijziging De statuten zijn voor het laatst gewijzigd op 31 december 2014 en zijn per 1 januari 2015 ingegaan. Hoe betalen we onze activiteiten? Stichting Lezen & Schrijven financiert haar activiteiten door bijdragen uit de private en de publieke sector. De ontvangsten uit de publieke sector vormden in 2014 89,51% (2013: 92,86%) van de totale ontvangsten. De bijdragen uit de publieke sector waren grotendeels afkomstig van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Bijdragen uit de private sector omvatten vooral giften van bedrijven, financieel dan wel in de vorm van dienstverlening. De financiële giften betreffen deels geoormerkte en deels ongeoormerkte baten.

Jaarrekening Algemeen

Het ministerie van OCW stelt vanuit zijn Actieplan Laaggeletterdheid 2012-2015 ‘Geletterdheid in Nederland’ aan Stichting Lezen & Schrijven jaarlijks middelen beschikbaar langs twee lijnen. De eerste lijn richt zich voornamelijk op agendering in Nederland en bedroeg in 2014 € 2,8 mln. Deze lijn wordt uitgewerkt langs vier programmalijnen, te weten regio’s, bedrijven, gezondheid en gezin. De tweede lijn richt zich op het regisseren van taalscholing in zes pilotregio’s, Taal voor het Leven. De financiering hiervoor in 2014 bedroeg € 5,5 mln. Een gedetailleerde uitwerking van de baten is terug te vinden in de staat van baten en lasten.

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

56

JAARREKENING

Balans per 31 december 2014 (na verwerking van het verlies, alle bedragen zijn in €) 31.12.2014

31.12.2013

31.12.2014

Activa

Passiva

Vaste activa

Reserves en fondsen (5)

Materiële vaste activa (1)

Bestemmingsreserves

Verbouwingen

63.150

84.278

Bestemmingsfonds

Computers

77.782

97.264

Continuïteitsreserve

Inventaris

35.057

44.351

Overige reserves

Materialen voor projecten

34.341

210.330

3.281.166

2.897.175

600.000

600.000

51.306

81.893 3.812.243

225.893

160.115

230.611

Vorderingen (3) 123.359

67.793

Belastingen en premies sociale verzekeringen

17.496

-

Overige vorderingen

28.707

12.705

1.008.771

1.599.553

Leveranciers en handels kredieten

862.360

444.454

Belastingen en premies sociale verzekeringen

104.132

57.984

53.836

–

1.006.601

1.529.646

Overige schulden Overlopende passiva

1.178.333

1.680.051

Liquide middelen (4)

4.628.026

3.707.772

Totale activa

6.176.804

5.844.327

Jaarrekening Balans 01

233.175

Kortlopende schulden (6)

Voorraden (2)

Overlopende activa

217.403

4.149.875

Vlottende activa

Debiteuren

31.12.2013

Totale passiva

2.026.929

2.032.084

6.176.804

5.844.327

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

57

JAARREKENING

Staat van baten en lasten over 2014 (alle bedragen zijn in €)

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

Baten uit eigen fondsenwerving (7)

803.778

1.121.860

-318.082

343.045

Baten uit bijdrage Vriendenloterij (8)

202.403

200.000

2.403

201.121

8.874.756

7.709.057

1.165.699

7.399.272

- 35.924

15.000

- 50.924

23.408

9.845.013

9.045.917

799.096

7.966.846

2014

2014

2014

2013

Baten

Subsidies van overheden (9) Rentebaten en baten uit beleggingen (10) Som der baten

Jaarrekening Staat van baten 01

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

58

JAARREKENING

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2014

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

9.845.013

9.045.917

799.096

7.966.846

Agendering Nederland (Activiteitenplan)

2.802.208

2.350.000

452.208

2.343.902


5.477.555

4.600.000

877.555

4.671.814

2014

transport

2014

2014

2013

Lasten

Taalscholing voor vrouwen (EVA)

98.224

98.224

Overige projecten

891.689

1.040.057

-148.368

Versterken rol bibliotheken in Europa (Bill & Melinda Gates Foundation)

377.622

646.861

-269.239

87.478

176.000

-88.522

9.734.776

8.812.918

921.858

7.822.687

20.205

85.000

-64.795

77.151

120.619

155.143

-34.524

35.407

9.875.600

9.053.061

822.539

7.935.245

-30.587

- 7.144

-23.443

31.601

–

31.000

-30.587

-30.587

601

-30.587

-30.587

-31.601

European Literacy Network (Elinet) Totaal besteed aan doelstellingen Kosten eigen fondsenwerving Kosten beheer en administratie Som der lasten Saldo van baten en lasten 1) Toevoeging/onttrekking aan: Bestemmingsreserves Overige reserves

1) Het saldo van baten en lasten over 2014 (het resultaat) bedraagt negatief € 30.587. Dit resultaat bestaat uit een positief resultaat uit normale bedrijfsvoering van € 33.181 en een negatief koersresultaat inzake het project Versterken rol bibliotheken in Europa (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation) van € 63.768. Het grootste deel van dit negatief koersresultaat betreft een ongerealiseerd verlies.

Jaarrekening Staat van baten 02

806.971

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

59

Toelichting op de staat van baten en lasten over 2014 (zie ook bladen 77-84 voor verdere detaillering van de baten en lasten) Baten De totale baten (€ 9.845.013) komen 9% hoger uit ten opzichte van de begroting (€ 9.045.917). De baten uit eigen fondsenwerving komen € 318.082 lager uit dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door temporisering van het project Versterken rol bibliotheken in Europa PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation) voor een bedrag van € 269.239. De totale oorspronkelijke begroting van dit project blijft gehandhaafd, maar bepaalde uitgaven, waaronder de grants, zijn doorgeschoven naar 2015. De baten uit acties van derden betreffen de bijdragen uit nationale loterijen en zijn nagenoeg conform begroting. De subsidies van overheden zijn € 1.165.699 miljoen hoger uitgekomen ten opzichte van de begroting. De toegekende subsidiebeschikking voor Agendering Nederland (Activiteitenplan) is hoger vastgesteld dan de destijds in de begroting opgestelde raming. De totale subsidiebate Taalscholing in regio’s (Taal voor het Leven) die in 2014 is verantwoord, bedraagt € 5,5 miljoen ten opzichte van de begroting ad € 4,6 miljoen. De verhoging wordt met name verklaard door de afwikkeling van de bestemmingsfondsen uit 2012 en 2013. De subsidiebeschikking Taalscholing voor vrouwen (EVA) is op 19 juni 2014 ontvangen van OCW directie Emancipatie. Voor de periode 1 mei 2014 tot en met 30 juni 2017 is maximaal € 3.066.250 beschikbaar

Jaarrekening Toelichting op staat van baten 01

gesteld. Voor 2014 komt de totale bate uit op € 98.224. Deze bate was niet bekend noch toegekend in de begroting 2014. De rentebaten en baten uit beleggingen zijn in 2014 ruim € 50.000 lager uitgekomen dan begroot als gevolg van 1) maandelijkse in plaats van jaarlijkse bevoorschotting van toegekende middelen (positief effect), 2) temporisering van de werkelijke betalingen van de projectlasten (positief effect) en 3) een negatief koersresultaat van € 63.768 inzake het project Versterken rol bibliotheken in Europa (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation). Aan het eind van het project Versterken rol bibliotheken in Europa (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundations) zal het saldo van de koersresultaten in overleg met de Bill & Melinda Gates Foundation worden geëvalueerd. Op het moment dat de cumulatieve koersresultaten een negatief effect hebben op de afwikkeling van dit project, zullen twee opties met de Bill & Melinda Gates Foundation worden besproken. De eerste optie is het verkrijgen van additionele financiering van de Bill & Melinda Gates Foundation. De tweede optie betreft het niet maken van bepaalde kosten in overleg met de foundation. Stichting Lezen & Schrijven voert een uiterst defensief beleggingsbeleid dat is vormgegeven in het uitsluitend aanhouden van gelden op spaarrekeningen bij een Nederlandse bank.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

60

JAARREKENING

TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2014

Lasten Bestedingen aan de doelstellingen (in €) De bestedingen aan doelstellingen bedragen in 2014 € 9,7 miljoen (2013: € 7,8 miljoen) als gevolg van uitbreidingen in zowel agendering Nederland als taalscholing in regio’s.

De bestedingen aan doelstellingen bestaan uit de doorbelasting van de functionele lasten en de productielasten (inclusief freelancers). De functionele lasten betreffen alle personeelslasten, afschrijvingen, huisvestings- en kantoorlasten en algemene lasten.

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

Doorbelasting functionele lasten naar bestedingen aan doelstellingen

3.735.600

3.844.822

-109.222

2.884.216

Productielasten (inclusief freelancers) besteed aan doelstellingen

5.999.176

4.968.096

1.031.080

4.938.471

9.734.776

8.812.918

921.858

7.822.687

2014

2014

2014

2013

Het totaal bestedingen aan doelstellingen uitgedrukt in een percentage van de totale baten is: 2014: 98,9% 2013: 98,2% Het totaal bestedingen aan doelstellingen uitgedrukt in een percentage van de totale lasten is: 2014: 98,6% 2013: 98,6% Kosten eigen fondsenwerving De kosten eigen fondsenwerving betreffen kosten omtrent het opstellen van een businessplan voor de fondsenwerving Stichting Lezen & Schrijven. De kosten eigen fondsenwerving liggen in 2014 € 64.795 onder de begroting als gevolg van een nog in te vullen vacature voor Fondsenwerver.


Het kostenpercentage eigen fondsenwerving bedraagt in 2014 2,5% en geeft de procentuele verhouding weer tussen kosten eigen fondsenwerving in relatie tot de baten uit eigen fondsenwerving.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

61

JAARREKENING


Kosten beheer en administratie Kosten beheer en administratie zijn kosten die Stichting Lezen & Schrijven maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van de baten. Bij de kostentoerekening is de aanbeveling van de Vereniging Fondsenwervende instellingen gevolgd. Deze kosten van bestuur en directievoering, financiën, planning en control zijn volledig onder deze post verantwoord. Kosten voor ICT, personeelszaken en huisvesting zijn naar rato van personele inzet toegerekend. Uitgedrukt als percentage van de totale baten komen in 2014 de kosten beheer en administratie uit op 1,2%. Begroot was een percentage van 1,7%. Functionele lasten (in €) REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

3.305.558

3.529.999

-224.441

2.467.901

63.143

53.830

9.313

41.598

Huisvestingslasten (13)

237.772

199.868

37.904

187.363

Kantoorlasten (14)

153.404

148.188

5.216

135.089

96.342

68.080

28.262

87.672

3.856.219

3.999.965

-143.746

2.919.623

-3.735.600

-3.844.822

109.222

-2.884.216

120.619

155.143

-34.524

35.407

2014

Personeelslasten (11) Afschrijvingen (12)

Algemene lasten (15) Totale functionele lasten Doorbelasting functionele lasten naar bestedingen aan doelstellingen (16) Kosten beheer en administratie

De kosten beheer en administratie betreffen dat gedeelte van de functionele lasten dat niet is doorbelast aan doelstellingen.


2014

2014

2013

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

62


Personeelslasten De totale personeelslasten komen 6% lager uit dan begroot voornamelijk als gevolg van een andere personeelssamenstelling versus begroting en een lager percentage sociale lasten. Afschrijvingen De afschrijvingen komen 17% hoger uit dan de begroting. Deze stijging is veroorzaakt door investeringen eind 2013 en 2014 welke ten tijde van het opstellen van de begroting nog niet bekend waren. De investeringen betreffen voornamelijk uitbreiding en vervanging van kantoormeubilair, ICT en materialen ten behoeve van projecten. Huisvestingslasten De totale huisvestingslasten voor onze vestigingen in Den Haag en Brussel komen 19% hoger uit dan de begroting, echter liggen ruim onder de gestelde rijksnorm van het ministerie van Financiën. De hogere huisvestingskosten in Den Haag zijn veroorzaakt door een verhoging in de maandelijkse servicekosten en schoonmaakkosten. De gerealiseerde huur in Brussel is hoger uitgekomen dan begroot. De huurkosten van de vestiging in Brussel worden geheel gefinancierd door private gelden, onder andere door de Bill & Melinda Gates Foundation. Kantoorlasten en algemene lasten De kantoorlasten zijn € 5.216 hoger dan de begroting voornamelijk als gevolg van hogere portikosten (projectgerelateerd). De algemene lasten zijn € 28.262 hoger dan begroot voornamelijk als gevolg van hogere accountants- en administratiekosten. De gerealiseerde kosten in 2014 waren te laag begroot en liggen meer in lijn met de kosten in 2013 en de continue focus op de administratieve processen en bijbehorende controles. Daarnaast was er in het vierde kwartaal 2014 een extra tussentijdse audit review (deze was niet begroot).


Doorbelasting functionele lasten aan doelstellingen Ter dekking van de personeelslasten worden bestede uren door medewerkers doorbelast naar de projecten tegen een voorcalculatorisch uurtarief. Afschrijvingen, huisvestings- en kantoorlasten en algemene lasten worden gealloceerd op basis van geschreven projecturen. Ter dekking van de administratiekosten wordt een standaardpercentage van 1,5% (2013: 2%) aan de projecten toegerekend. Resultaat Het resultaat over 2014 bedraagt negatief € 30.587 tegenover € 31.601 positief over 2013. Het resultaat uit normale bedrijfsvoering voor koersverlies bedraagt € 33.181 positief. Indien het geprognosticeerde koersresultaat daadwerkelijk geëffectueerd wordt, zal dit gedekt worden uit private middelen. Uitgedrukt als een percentage van de totale baten bedraagt het resultaat in 2014 -0,3%. Het negatieve resultaat betreft voornamelijk het koersverlies inzake het project Versterken rol bibliotheken in Europa (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation). Het grootste deel van dit koersverlies betreft een ongerealiseerd verlies.

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

63

JAARREKENING

Staat van baten en lasten op projectniveau over 2014 REALISATIE 2014

BEGROTING 2014

VERSCHIL 2014

BATEN

LASTEN

SALDO

BATEN

LASTEN

SALDO

BATEN

LASTEN

SALDO


5.477.555

5.477.555

–

4.600.000

4.600.000

–

877.555

877.555

–

Agendering Nederland (Activiteitenplan)

2.802.208

2.802.208

–

2.350.000

2.350.000

–

452.208

452.208

–


249.399

249.399

–

343.057

343.057

–

-93.658

-93.658

–

Speciaal Gezantschap UNESCO

16.480

16.480

–

20.000

20.000

–

-3.520

-3.520

–

Kennisvermeerdering (nieuwe) gemeenteraadsleden

97.764

97.764

–

135.000

135.000

–

-37.236

-37.236

–

Taalscholing voor vrouwen (EVA)

98.225

98.225

–

–

–

–

98.225

98.225

–

European Literacy Network (Elinet)

62.478

87.478

-25.000

176.000

176.000

–

-113.522

-88.522

-25.000

Vaders Voor Lezen (Leescoalitie)

70.647

79.647

-9.000

85.000

85.000

–

-14.353

-5.353

-9.000

8.874.756

8.908.756

-34.000

7.709.057

7.709.057

–

1.165.699

1.199.699

-34.000

Versterken rol bibliotheken in Europa (Bill & Melinda Gates Foundation)

377.622

377.622

–

646.860

646.860

–

-269.238

-269.238

–

Preventie via Dolfje Weerwolfje (Fonds21)

210.570

210.570

–

255.000

255.000

–

-44.430

-44.430

–

25.421

25.421

–

30.000

30.000

–

-4.579

-4.579

–

–

15.000

15.000

–

-15.000

-15.000

–

Overheidsprojecten

Saldo overheidsprojecten Private projecten (geoormerkt)

Eenvoudig te lezen boeken voor volwassenen (Leeslicht/JTI) Campagne Taal maakt gezonder voor eerstelijnszorgverleners (Achmea) Uitreiking Taalheldprijs (Achmea) Saldo private projecten (geoormerkt)

–

–

–

7.000

7.000

–

-7.000-

-7.000

–

613.613

613.613

–

953.860

953.860

–

-340.247

-340.247

–

Jaarrekening Staat van baten op projectniveau 01

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

64

JAARREKENING

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OP PROJECTNIVEAU OVER 2014

REALISATIE 2014

BEGROTING 2014

VERSCHIL 2014

BATEN

LASTEN

SALDO

BATEN

LASTEN

SALDO

BATEN

LASTEN

SALDO

613.613

613.613

–

953.860

953.860

–

-340.247

-340.247

–

Internationaal

–

21.959

-21.959

–

–

–

21.959

-21.959

Begeleiding Forumleden AtotZ

–

–

–

–

20.000

-20.000

-20.000

20.000

(Nieuwjaars)bijeenkomsten en jubileumboek

7.036

190.448

-183.412

–

130.000

-130.000

7.036

60.448

-53.412

Rentebaten en baten uit beleggingen

-35.924

–

-35.924

15.000

–

15.000

-50.924

–

-50.924

Ongeoormerkte baten

385.532

–

385.532

368.000

–

368.000

17.532

–

17.532

Saldo private projecten (ongeoormerkt)

356.644

212.407

144.237

383.000

150.000

233.000

-26.356

62.407

transport Private projecten (ongeoormerkt)

Totaal besteed aan de doelstellingen

9.734.776

8.812.917

-88.763

921.859

Kosten eigen fondsenwerving

–

20.205

-20.205

–

85.000

-85.000

–

-64.795

64.795

Kosten beheer en administratie

–

120.619

-120.619

–

155.143

-155.143

–

-34.524

34.524

9.845.013

9.875.600

-30.587

9.045.917

9.053.061

-7.144

799.096

822.539

-23.443

Saldo van baten en lasten

Jaarrekening Staat van baten op projectniveau 02

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

65

JAARREKENING

Kasstroomoverzicht 2014

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode (alle bedragen zijn in €) 31.12.2014

31.12.2013

Netto kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat

transport -30.587

31.601

63.143

Investeringen in materiële vaste activa

41.598

Desinvesteringen materiële vaste activa

Veranderingen in werk kapitaal: 70.496

5.266

Mutatie vorderingen

501.718

-997.196

Mutatie crediteuren

417.906

147.909

Mutatie belastingen en premies sociale verzekeringen

46.148

-7.148

Mutatie overige schulden

53.836

–

-523.045

150.059

Mutatie voorraden

Mutatie overlopende passiva Kasstroom uit bedrijfsoperaties

599.615

Netto kasstroom uit operationele activiteiten

599.615

599.615

-627.911

-50.580

-137.964

3.000

– -47.580

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-137.964

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-627.911

-627.911

Mutatie bestemmingsfonds

383.991

716.052

Mutatie bestemmingsreserves

-15.772

1.054

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

368.219

717.106

920.254

-48.769

3.707.772

3.756.541

920.254

-48.769

4.628.026

3.707.772

Samenstelling geldmiddelen Geldmiddelen per 1 januari Mutatie liquide middelen Geldmiddelen per 31 december

Jaarrekening Kasstroom

31.12.2013

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Aanpassingen voor: Afschrijvingen

31.12.2014

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

66

Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten ALGEMENE GRONDSLAGEN VOOR DE OPSTELLING VAN DE JAARREKENING

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA

De jaarrekening is opgesteld volgens de in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde of vervaardigingskosten verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de geschatte levensduur, rekening houdend met een eventuele restwaarde. De afschrijvingen bedragen een vast percentage van de aanschaffingswaarde of vervaardigingskosten.

Bij het opstellen van de jaarrekening is aangesloten bij de Richtlijnen voor Fondsenwervende instellingen (Richtlijn 650). De toegepaste waarderingsgrondslagen gaan uit van de historische kosten en de continuïteit van de stichting. De activa en passiva zijn, voor zover niet anders vermeld, opgenomen tegen nominale waarde. De stichting heeft de status van algemeen nut beogende instelling (ANBI).

De materiële vaste activa wordt in 5 jaar lineair afgeschreven. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, danwel lagere marktwaarde. Voor een eventuele incourantheid van voorraden wordt een voorziening getroffen. Vorderingen en overlopende activa Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van voorzieningen wegens oninbaarheid.

Jaarrekening Toelichting op balans en staat van baten 01

Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden, dan wel toegelicht. Schulden Schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij anders is bepaald. Reserves en fondsen De continuïteitsreserve is bestemd voor het garanderen van de continuïteit van de stichting. Als uitgangspunt is hiervoor genomen dat de stichting nog zes maanden haar werkzaamheden uit kan voeren, kan communiceren en haar activiteiten af kan wikkelen. De bestemmingsreserve bestaat uit dat deel van het vermogen ter besteding aan de doelstelling welke is vastgesteld door het bestuur. De bestemmingsfondsen betreffen middelen die zijn verkregen met een door derden specifiek aangegeven bestemming. Het saldo van de overige reserves is gevormd uit het saldo van overschotten van baten en lasten over de afgelopen jaren.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

TOELICHTING OP DE BALANS EN DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN

GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en verrichte diensten enerzijds en anderzijds de lasten en andere lasten van het jaar, gewaardeerd tegen historische kostprijzen. Baten Subsidies/bijdragen worden verantwoord naar mate van de realisatie van de activiteiten waarvoor de subsidies/bijdragen zijn verleend. Giften bijdragen in natura Stichting Lezen & Schrijven wordt door diverse partners ondersteund door het vrij beschikbaar stellen van middelen ten behoeve van de realisatie van de doelstelling. Gezien de onzekerheid ten aanzien van de waardering van de ter beschikking gestelde middelen en diensten, worden deze bijdragen niet in de jaarrekening verantwoord. Bestedingen aan doelstellingen Hieronder zijn begrepen de direct aan de activiteiten te relateren kosten. De kosten van de projecten worden toegerekend aan de periode waar deze betrekking op hebben.

De bestedingen in het kader van de doelstellingen worden verantwoord in het jaar dat zij zijn toegezegd of, voor zover dit niet bij toezegging het geval is, in het jaar dat de omvang van de verplichting betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorwaardelijke verplichtingen worden verantwoord in het jaar waarin vast komt te staan dat aan de voorwaarden zal worden voldaan. Afschrijvingen De afschrijvingen op de materiële vaste activa zijn berekend door middel van vaste percentages van de aanschaffingswaarde, op basis van de verwachte economische levensduur. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen, boekwinsten echter alleen voor zover de boekwinsten niet in mindering zijn gebracht op vervangende investeringen. Organisatielasten De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen van waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

Jaarrekening Toelichting op balans en staat van baten 02

JAARREKENING

67

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

JAARREKENING

Toelichting op de balans per 31 december 2014 ACTIVA Vaste activa 1 Materiële vaste activa (in €) Verbouwingen

Computers

Inventaris

Materialen ten behoeve van projecten

Totaal

84.278

97.264

44.351

–

225.893

–

6.948

3.231

40.401

50.580

-3.000

–

–

–

-3.000

-18.128

-26.430

-12.525

-6.060

-63.143

Boekwaarde per 31 december 2014

63.150

77.782

35.057

34.341

210.330

Aanschaffingswaarde

90.642

140.344

63.196

40.401

334.583

-27.492

-62.562

-28.139

-6.060

-124.253

63.150

77.782

35.057

34.341

210.330

Boekwaarde per 1 januari 2014 Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen

Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde per 31 december 2014

Op de investering inzake de verbouwingen is een bijdrage van de verhuurder direct in mindering gebracht. De afschrijvingspercentages bedragen: Verbouwingen Computers Inventaris Materialen ten behoeve van projecten

20% 20% 20% 20%

Jaarrekening Toelichting op balans 01

68

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

69

JAARREKENING

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2014

2 Voorraden (in €)

Voorraden boeken/lesmiddelen

Belastingen en premies sociale verzekeringen (in €) 31.12.2014

31.12.2013

160.115

230.611

Een voorziening voor incourantheid wordt niet noodzakelijk geacht.

3 Vorderingen (in €)

Debiteuren

31.12.2014

31.12.2013

123.359

67.793

De debiteuren betreft nog te ontvangen bedragen van leden en vergoedingen voor gemaakte kosten. Een voorziening voor incourantheid wordt niet noodzakelijk geacht.

31.12.2014

31.12.2013

17.496

–

Pensioenpremie

18.207

–

Waarborgsom huur

10.500

12.705

28.707

12.705

Vooruitbetaalde projectkosten

57.941

–

Nog te ontvangen rente Rabobank

29.504

24.447

Nog te ontvangen VriendenLoterij

200.639

200.666

Nog te ontvangen subsidie OCW

319.670

1.244.495

70.800

–

–

20.000

272.284

61.714

54.147

45.254

3.786

2.977

1.008.771

1.599.553

Belastingen en premies sociale verzekeringen Omzetbelasting Overige vorderingen

Overlopende activa

Nog te ontvangen bedragen overig Nog te ontvangen subsidie SZW Project preventie via Dolfje Weerwolfje (Fonds21) Vooruitbetaalde bedragen Overige nog te ontvangen bedragen

Onder de nog te ontvangen subsidie OCW is begrepen de afwikkeling van de subsidie 2012-2013 alsmede de nog te ontvangen subsidie voor Taal voor het Leven en Activiteitensplan 2014.


INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN


4 Liquide middelen (in €) 31.12.2014

31.12.2013

Rabobank 868

884.780

144.385

Rabobank 256

2.095.157

1.724.714

Rabobank 005

1.606.899

1.801.089

35.410

35.217

4.942

–

838

2.367

4.628.026

3.707.772

Bankgarantie Rabobank 898 Kas

Een bedrag ad € 35.217 staat niet ter vrije beschikking in verband met de afgegeven bankgarantie ten behoeve van de huur van het pand te Den Haag.


JAARREKENING

70

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

71

JAARREKENING


PASSIVA 5 Eigen vermogen (in €)

Bestemmingsreserves (in €) 31.12.2014

31.12.2013

Bestemmingsreserves

217.403

233.175

Continuïteitsreserve

600.000

600.000

51.306

81.893

868.709

915.068

3.281.166

2.897.175

Overige reserves

Bestemmingsfonds

4.149.875

31.12.2014

31.12.2013

Stand per 1 januari

233.175

201.121

Dotatie

202.403

202.175

-218.175

-201.121

–

31.000

217.403

233.175

Onttrekking Resultaatbestemming Stand per 31 december

3.812.243

Bestemmingsreserve betreft de mutatie van de VriendenLoterij. De continuiteitsreserve heeft het bestuur bestemd voor het veiligstellen van de continuïteit van de activiteiten van Stichting Lezen & Schrijven. De omvang van de reserve valt binnen de door de commissie-Herkströter aanbevolen norm. De bestemmingsreserve bestaat uit dat deel van het vermogen ter besteding aan de doelstelling welke is vastgesteld door het bestuur. De bestemmingsfondsen betreffen middelen die zijn verkregen met een door derden specifiek aangegeven bestemming. Het saldo van de overige reserves betreft het cumulatief saldo van de vrij besteedbare baten en lasten.


Continuïteitsreserve (in €)

Stand per 1 januari Stand per 31 december

31.12.2014

31.12.2013

600.000

600.000

600.000

600.000

De continuïteitsreserve is bestemd voor het garanderen van de continuïteit van de stichting. Als uitgangspunt is hiervoor genomen dat de stichting nog zes maanden haar werkzaamheden uit kan voeren, kan communiceren en haar activiteiten af kan wikkelen.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

72

JAARREKENING


Overige reserves (in €) 31.12.2014

31.12.2013

Stand per 1 januari

81.893

81.292

Mutaties boekjaar

-30.587

601

Stand per 31 december

51.306

81.893

OCW: Subsidie Speciaal Gezantschap UNESCO

31.12.2014

31.12.2013

7.185

36.311

-16.480

-49.126

Dotatie

20.000

20.000


10.705

7.185

Stand per 1 januari Onttrekking

Bestemmingsfonds (in €) 31.12.2014

31.12.2013

10.705

7.185

1.406.533

1.519.927

609.370

–


40.275

–

OCW: Taalstimulering ouders (Taal voor Thuis)

29.779

279.142

JTI: Eenvoudig te lezen boeken voor volwassenen (Leeslicht/JTI)

23.523

18.944

OCW: Vaders Voor Lezen (Leescoalitie)

–

45.815

SZW: Kennisvermeerdering (nieuwe) gemeenteraadsleden

–

97.764

Versterken rol bibliotheken in Europa (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation)

554.051

867.905

OCW: Agendering Nederland (Activiteitenplan)

541.751

46.993

65.179

13.500

3.281.166

2.897.175

OCW: Subsidie Speciaal Gezantschap UNESCO OCW: Taalscholing in regio’s (Taal voor het Leven) OCW: Hulp bij taalscholing voor vrouwen (EVA)

Overige projecten


Het betreft hier een reisvergoeding alsmede een vergoeding voor de ondersteuning vanuit Stichting Lezen & Schrijven (periode 2013-2016) vanuit OCW voor het opzetten van een meer structurele samenwerking met UNESCO, Global Partnership for Education (GPE) ter vergroting van de impact van het Speciaal Gezantschap in lijn met de visie van Stichting Lezen & Schrijven. OCW: Taalscholing in regio’s Taal voor het Leven)

31.12.2014

31.12.2013

1.519.927

1.592.317

-5.113.394

-5.022.390

Dotatie

5.000.000

4.950.000


1.406.533

1.519.927


Betreft het OCW Bestemmingsfonds 2014 van het driejarige project taalscholing in regio’s (Taal voor het Leven). Voor de afrekening over 2014 verwijzen wij naar de in bijlage 1 van de jaarrekening opgenomen subsidie afrekening taalscholing in regio’s (Taal voor het Leven).

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

73

JAARREKENING


OCW: Hulp bij taalscholing voor vrouwen (EVA)

JTI: Eenvoudig te lezen boeken voor volwassenen (Leeslicht/JTI)

31.12.2014

31.12.2013

–

–

Stand per 1 januari

Onttrekking

-98.225

–

Onttrekking

Dotatie

707.595

–


609.370

–

Stand per 1 januari

Dit betreft een driejarig project voor een totaal bedrag van € 3.066.250. European Literacy Network (Elinet)

31.12.2014

31.12.2013

–

–

Onttrekking

-74.473

–

Dotatie

114.748

–

40.275

–

31.12.2014

31.12.2013

279.142

489.437

-249.363

-253.155

–

42.860

29.779

279.142

Stand per 1 januari

Stand per 31 december OCW: Taalstimulering ouders (Taal voor Thuis) Stand per 1 januari Onttrekking Dotatie Stand per 31 december

Het betreft hier een project voor OCW Taalstimulering ouders (Taal voor Thuis) voor de periode van 1 november 2011 tot en met 31 december 2013. Het project is verlengd tot 31 december 2014. Totale subsidie bedraagt € 693.631. Het saldo ultimo 2014 is volledig juridisch verplicht.


31.12.2014

31.12.2013

18.944

15.362

-25.421

-26.418

Dotatie

30.000

30.000


23.523

18.944

JTI stelt voor de periode 2013-2015 totaal € 90.000 beschikbaar voor het project eenvoudig te lezen boeken voor volwassenen. Ieder jaar brengt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven vier tot zes boeken uit in de serie Leeslicht. Stichting Lezen & Schrijven ondersteunt de lanceringen. OCW: Vaders Voor Lezen (Leescoalitie)

31.12.2014

31.12.2013

45.815

–

-45.815

-219.971

Dotatie

–

265.786


–

45.815


De Leescoalitie is in 2013 gestart. Doel is het bevorderen en onder de aandacht brengen van het belang van (voor)lezen. Dit project betreft een samenwerking met Stichting Lezen, CPNB, VOB en SIOB en wordt deels gefinancierd middels een subsidie van OCW via het project Vaders Voor Lezen.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

74

JAARREKENING



31.12.2014

31.12.2013

97.764

–

-97.764

-2.236

Dotatie

–

100.000


–

97.764


Betreft bestemmingsfonds SZW ten behoeve van het project ‘Kennis vermeerdering (nieuwe) gemeenteraadsleden’ voor de periode 1 december 2013 tot en met 31 oktober 2014 voor een totaal subsidie bedrag van € 100.000. Dit project betreft een voorlichtingscampagne die gericht is op gemeentebestuurders, uitgerold langs vier actielijnen; de participatiekalender, de website, lokale verkiezingsdebatten en regionale bijeenkomsten voor raadsleden. Versterken rol bibliotheken in Europa (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation) Stand per 1 januari Onttrekking Dotatie Stand per 31 december

31.12.2014

Stand per 1 januari Onttrekking Dotatie Stand per 31 december

31.12.2014

31.12.2013

46.993

–

-2.785.242

-2.343.898

3.280.000

2.390.891

541.751

46.993

Overige projecten 31.12.2014

31.12.2013

–

–

Dotatie

65.179

13.500


65.179

13.500

Stand per 1 januari

31.12.2013

867.905

–

-377.622

–

63.768

867.905

554.051

867.905

De Bill & Melinda Gates Foundation en Stichting Lezen & Schrijven delen de visie dat openbare bibliotheken waardevolle kanalen zijn voor de ontwikkeling van basisvaardigheden en de stimulering van sociale en digitale inclusie. Dit Public Libraries 2020 project (2014-2016) heeft als doel het versterken van de rol van openbare bibliotheken in Europa.



Onder de overige projecten vallen uitreiking Taalheldprijs (Achmea) ad € 20.927, Velo € 5.175, (Nieuwjaars)bijeenkomsten en jubileumboek ad € 24.504 en Rotary-bijdrage inzake Dolfje Weerwolfje € 13.500.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

75

JAARREKENING


6 Kortlopende schulden (in €)

Overige schulden

Leveranciers en handelskredieten

Crediteuren

31.12.2014

31.12.2013

862.360

444.454

31.12.2014

31.12.2013

53.836

–

31.12.2014

31.12.2013

198.339

153.029

55.927

49.070

682.677

1.238.522

Nog te betalen beheer- en organisatielasten

59.245

88.022

Nog te betalen nettolonen (België)

10.413

1.003

1.006.601

1.529.646

OCW Activiteitenplan terug te betalen inzake Arjen Robben-project

Overlopende passiva

Belastingen en premies sociale verzekeringen 31.12.2014

31.12.2013

Loonheffing

88.565

57.984

Loonheffing België

15.567

–

104.132


57.984

Vakantiegeld en vakantiedagen Bonussen Nog te betalen projectlasten

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

76


ZEKERHEDEN Niet in de balans opgenomen verplichtingen Juridische verplichtingen Stichting Lezen & Schrijven is ultimo 2014 voor een bedrag ad € 1.083.356 aan juridische verplichtingen aangegaan inzake diverse projecten (2013: € 1.147.858). Bankgarantie Rabobank De Rabobank heeft ten behoeve van Stichting Lezen & Schrijven aan de verhuurder van het bedrijfspand een bankgarantie ad € 35.217 afgegeven. Investeringsverplichting De Stichting Lezen & Schrijven is in 2014 een investeringsverplichting ad € 14.180 aangegaan voor de aanschaf van een mobiel informatie centrum ten behoeve van agendering Nederland (Activiteitenplan). Huur Stichting Lezen & Schrijven heeft een vijfjarig huurcontract afgesloten voor Parkstraat 105 lopende van 1 juli 2013 tot en met 30 juni 2018. De maandelijkse huur bedraagt € 11.310, welke jaarlijks op 1 juli wordt aangepast op basis van het maandprijsindexcijfer volgens de reeks CPI Alle huishoudens. De huisvestingskosten per fte liggen ruim onder de gestelde rijksnorm (bron: Handleiding Overheidstarieven 2014).


Stichting Lezen & Schrijven heeft per 1 januari 2014 een huurpand in Brussel gehuurd voor de duur van één jaar. De maandelijkse huur bedraagt € 3.500 (exclusief btw). Het huurcontract wordt per 1 juli 2015 beëindigd en wordt vervangen door een goedkopere locatie. De huurkosten in Brussel worden voor 65% betaald uit het project Versterken rol bibliotheken (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation) en voor 35% doorbelast naar het private project Internationaal. Leasing In juli 2014 zijn er een tweetal leasecontracten voor de lease van printers aangegaan voor een periode van 3 jaar. Het netto leasebedrag bedraagt € 2.345 per maand. De printers worden voornamelijk gebruikt ten behoeve van printen lesmateriaal taalscholing (modules Succes!, Taal voor Thuis-materiaal, mappen training vrijwilligers en trainingsmateriaal vrijwilligers Taal voor Thuis).

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

Toelichting op de staat van baten en lasten over 2014 7 Baten uit fondsverwerving (in €) REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

88.000

168.000

-80.000

119.685

235.991

307.000

-71.009

95.132

95.129

–

95.129

116.228

7.036

–

7.036

12.000

377.622

646.860

-269.238

–

803.778

1.121.860

-318.082

343.045

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

202.403

200.000

2.403

201.121

2014

Grondleggers en leden (ongeoormerkt) Grondleggers en leden (geoormerkt) Donateurs (ongeoormerkt) Donateurs (geoormerkt) Versterken rol bibliotheken in Europa (PL2020 / Bill & Melinda Gates Foundation)

2014

2014

2013

8 Baten uit acties van derden (in €)

2014

2014

Jaarrekening Toelichting op staat van baten en lasten 01

2014

2013

77

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

78


9 Subsidies van overheden (in €) REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE


2.802.208

2.350.000

452.208

2.343.898

OCW: Taalscholing in regio’s (Taal voor het Leven)

5.477.555

4.600.000

877.555

4.672.390

16.480

20.000

-3.520

49.126

OCW: High Level Group on Literacy

–

–

–

1.899

OCW: Werknemers in de Ouderenzorg

–

–

–

43.235

249.399

343.057

-93.658

210.295

OCW: Vaders Voor Lezen (Leescoalitie)

70.647

85.000

-14.353

33.333


97.764

135.000

-37.236

2.236

OWC: Hulp bij taalscholing voor vrouwen (EVA)

98.225

–

98.225

42.860


62.478

176.000

-113.522

–

8.874.756

7.709.057

1.165.699

7.399.272

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

27.844

15.000

12.844

23.430

-63.769

–

-63.769

-22

-35.924

15.000

-50.924

23.408

2014

OCW: Speciaal Gezantschap UNESCO

OCW: Taalstimulering ouders (Taal voor Thuis)

2014

2014

2013

10 Rentebaten (in €)

2014

Rentebaten en baten uit beleggingen Koersresultaat (gerealiseerd en ongerealiseerd)

2014


2014

2013

De overheden hebben naar aanleiding van de ingediende activiteitenplanningen subsidies/ bijdragen toegezegd. Deze bedragen worden geoormerkt als voorschotten. De definitieve vaststelling vindt plaats na afsluiting van het jaar 2014, middels indiening van de activiteiten verantwoording en voorzien van een financieel verslag.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING


11 Personeelslasten REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

2.504.339

2.598.346

-94.007

1.901.474

Sociale lasten

431.735

509.055

-77.320

284.495

Pensioenlasten

140.949

181.632

-40.683

127.183

Overige personeelslasten

228.535

240.966

-12.431

154.749

3.305.558

3.529.999

-224.441

2.467.901

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

2.516.512

2.594.746

-78.234

1.949.985

5.335

3.600

1.735

5.851

-17.508

–

-17.508

-54.362

2.504.339

2.598.346

-94.007

1.901.474

2014

Lonen en salarissen

2014

2014

2013

Lonen en salarissen

2014

Brutolonen Bestuurskosten Ontvangen ziekengelduitkeringen

2014


2014

2013

79

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING


Sociale lasten REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

423.200

492.999

-69.799

272.995

WGA premie

-2.071

–

-2.071

-1.671

Personeelsverzekeringen

10.606

16.056

-5.450

13.171

431.735

509.055

-77.320

284.495

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

140.949

181.632

-40.683

127.183

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

Opleidingskosten

48.660

55.921

-7.261

6.097

Ingehuurd / detachering personeel

69.780

39.500

30.280

40.473

Onkosten- en reiskostenvergoedingen

55.852

41.752

14.100

39.825

Kantinekosten

17.908

27.228

-9.320

11.715

Resterende overige personeelskosten

36.335

76.565

-40.230

56.639

228.535

240.966

-12.431

154.749

2014

Werkgeversaandeel sociale lasten

2014

2014

2013

Pensioenlasten

2014

Pensioenlasten

2014

2014

2013

Overige personeelslasten

2014

2014


2014

2013

80

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

81


Bezoldiging van (voormalige) bestuurders en commissarissen De beloningen van de directie liggen onder de grens die is opgenomen in de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) zoals door OCW in zijn subsidievoorwaarden gesteld. Tevens voldoen de beloningen aan de VFI Regeling beloning directeuren van goede doelen. Bezoldiging directie Naam Mevr. M. Heimens Visser Functie Algemeen Directeur Dienstverband aard contract onbepaald uren per week 40 Bezoldiging jaarinkomen inclusief vakantiegeld en onkostenvergoeding sociale lasten & pensioenlasten Totaal bezoldiging 2014 inclusief werkgeverslasten Totaal bezoldiging 2013 inclusief werkgeverslasten Het jaarinkomen van de directeur valt binnen salarisschaal 16 van de Rijksoverheid.


De bestuurders (behoudens mevrouw Heimens Visser vanuit haar directiefunctie) hebben hun werkzaamheden volledig onbezoldigd uitgevoerd. Aan bestuurders en directie zijn geen leningen, voorschotten en garanties gegeven.

€ 113.389 € 26.209 € 139.598 € 148.875

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING


Personeelsleden Bij de stichting waren in 2014 gemiddeld 56 fte (inclusief gedetacheerde medewerkers) werkzaam (2013: 48). Onderverdeeld naar:

2014

2013

Algemeen directeur

1

1

Management

1

1

Coördinatoren

8

8

33

21

Staf (administratie, secretariaat, communicatie)

8

7

Aan Stichting Lezen & Schrijven gedetacheerde medewerkers

5

5

56

43

Medewerkers

12 Afschrijvingen Afschrijvingen materiële vaste activa REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

Verbouwingen

18.128

17.113

1.015

9.364

Computers

26.430

24.111

2.319

23.514

Inventaris

12.525

12.606

-81

8.720

6.060

–

6.060

–

63.143

53.830

9.313

41.598

2014

Materialen ten behoeve van projecten

2014


2014

2013

82

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING


Overige bedrijfslasten 13 Huisvestingslasten REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

207.181

163.868

43.313

129.185

Schoonmaaklasten

31.572

21.000

10.572

24.621

Overige huisvestingslasten

12.839

27.000

-14.161

36.557

251.592

211.868

39.724

190.363

-13.820

-12.000

-1.820

-3.000

237.772

199.868

37.904

187.363

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

12.121

18.000

-5.879

12.406

7.208

6.000

1.208

9.166

Automatiseringslasten

84.006

82.288

1.718

74.598

Telefoon

34.611

31.100

3.511

25.917

Porti

11.198

6.000

5.198

8.969

Contributies en abonnementen

1.189

4.800

-3.611

3.466

Overige kantoorlasten

3.071

–

3.071

567

153.404

148.188

5.216

135.089

2014

Huur onroerende zaken

Doorbelaste huur

2014

2014

2013

14 Kantoorlasten

2014

Kantoorbenodigdheden Drukwerk

2014


2014

2013

83

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING


15 Algemene lasten REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

Accountantskosten

35.100

27.000

8.100

31.492

Administratiekosten

43.661

22.180

21.481

34.098

Advieskosten

12.296

16.500

-4.204

18.899

2.645

–

2.645

1.926

599

–

599

765

1.751

–

1.751

492

290

2.400

-2.110

–

96.342

68.080

28.262

87.672

REALISATIE

BEGROTING

VERSCHIL

REALISATIE

-3.735.600

-3.844.822

109.222

-2.884.216

2014

Verzekeringen Representatielasten Relatiegeschenken Overige algemene kosten

2014

2014

2013

16 Doorbelasting naar bestedingen aan doelstellingen

2014

Doorbelasting naar bestedingen doelstelling

2014

Ondertekening van de jaarrekening Den Haag, 28 april 2015

Merel Heimens Visser Marja van Bijsterveldt Directeur bestuurder Voorzitter raad van toezicht


2014

2013

84

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

85

JAARREKENING

Balanced scorecard SAMENLEVING

NORM

TEVREDENHEID PARTNERS

Rapportcijfer betrouwbaarheid, innovatief vermogen en kwaliteit: >7,5

INTERN

NORM

REALISEREN PLANNEN

OVERHEAD

KOSTEN FONDSWERVING

COMPLIANCE

Richtlijn 650 fondsenwervende instellingen

SCORE

SCORE

7,7

7,6

2014

2013

VOORKOMEN EN VERMINDEREN LAAGGELETTERDHEID AGENDERING

90% weet dat er leesen schrijfproblemen zijn en kan omschrijven wat laag geletterdheid inhoudt.

SCORE

SCORE

Niet gemeten

99%

300 actieve organisaties (partners Taal voor het Leven)

844 (461)

287 (287)

Aantal activiteiten > 1.000

5.037

2.089

Bellers bellijn > 3.000

3.098*

3.220

Afgenomen Taalmeters > 8.000

14.500

2.800

5.000 cursisten

5.137

5.200**

1.000 vrijwilligers

2.114

1.600**

71%

62.3%

Trede 1–3 50-60% Trede 4–6 20-30%

Trede 1–3 40-55% Trede 4–6 25-35%

25% van de cursisten krijgt betere arbeidsmarktpositie

21-36%

20-45%

40% van de cursisten krijgt betere gezondheid

39-53%

40-56%

8

8

SCORE

Max. 10% afwijking doelstellingen

Gehaald

Gehaald

Max. 31.000 per fte Max. 10%

15.189 2,51%

15.636 4,4%

Max. 25% van eigen inkomsten

2,51%

22,49%

60% van de cursisten stijgt in taalniveau

Volgend

Volgend

40% van de cursisten stijgt op de participatieladder

- VFI Gedragscode - VFI Regeling beloning directeuren van goede doelen - Richtlijn Financieel Beheer Goede Doelen - ANBI-status

2014

2013

VERMINDEREN LAAGGELETTERDHEID REGISSEREN TAALSCHOLING

2014

Rapportcijfer materialen >7,5 92%

90%

ZIEKTEVERZUIM

Max. 4%

2,2%

2,3%

OPLEIDINGSBUDGET

2% bruto loonsom

1.9%

0,3%

Balanced scorecard 01

NORM

SCORE

100% van de medewerkers

WERK EN ONTWIKKELPLAN

DOELEN L&S

2013

* Sinds 2014 is het niet meer mogelijk om werkboeken te bestellen via de bellijn. Hiervoor gecorrigeerd is het aantal bellers significant gestegen. ** Vanaf start programma tot 31-12-2013

FEITEN & CIJFERS

INHOUD

VERHALEN

86

JAARREKENING

DE ORGANISATIE

Uitdagend en dankbaar werk Stichting Lezen & Schrijven is een resultaatgerichte organisatie. Daarbinnen bieden we interessant en uitdagend werk aan mensen die hart hebben voor laaggeletterden. Het team bestaat uit een mix van jong talent en ervaren professionals. Dat varieert van mensen die in de regio partijen verbinden tot onderzoekers en specialisten op het gebied van scholing. Bijna allemaal zijn ze voor bepaalde tijd betrokken bij de stichting. We hebben dan ook veel tijdelijke contracten. Zo houden we de organisatie flexibel en zorgen we telkens weer voor vernieuwing. Iedere nieuwe medewerker komt met nieuwe inzichten, contacten en energie. Het management brengt daar één lijn in en ziet erop toe dat alle kennis wordt

1

Organisatie 01

2

benut en opgeslagen. De stichting biedt veel ruimte voor eigen ideeën en ontwikkeling. De arbeidsvoorwaarden zijn marktconform en flexibel. Ze bewegen dus mee met de omstandigheden van het moment.

Het bestuur bestuurt de stichting op hoofdlijnen en bestond in 2014 uit de volgende personen: 1 2

Het team

Het team van Stichting Lezen & Schrijven bestaat uit verschillende professionals met uiteenlopende expertise, van regionale bruggenbouwers tot onderwijskundige experts. In 2014 werkten er gemiddeld 56,3 fte (inclusief gedetacheerden) bij de stichting. Daarvan werkte globaal 29% op de agenderingsfunctie en 71% op de regionale uitvoering van taalscholing. Gezien de omvang van de organisatie, zal per februari 2015 een ondernemingsraad actief zijn.

3

Het bestuur

4

Marja van Bijsterveldt (voorzitter) Herbert Seevinck (penningmeester) 3 Floris Recourt (algemeen lid) 4 Linda Hovius (algemeen lid) 5 Merel Heimens Visser (algemeen directeur) De samenstelling van het bestuur was gebaseerd op de behoefte aan specifieke expertise op het gebied van strategie, hrm en financiën. Geen van de bestuursleden had in 2014 voor Stichting Lezen & Schrijven conflicterende nevenfuncties. In 2014 kwam het bestuur vijfmaal bijeen.

5

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

87

DE ORGANISATIE

De verantwoordelijkheid van het bestuur 1. Het bestuur is verantwoordelijk voor het voeren van een financieel beleid. Daaronder wordt mede verstaan het beleid met betrekking tot het aanhouden of opbouwen van reserves en fondsen en het voeren van beleid inzake een verantwoord beheer.

3. In het kader van de financiële beleidsvoering ontwikkelt het bestuur een visie op verantwoord beheer, om deze visie vervolgens uit te werken tot een concreet beleid waarin verantwoordelijkheden van de instelling nader worden gespecificeerd.

2. Indien een instelling gebruikmaakt van spaar- en/of beleggingsvormen zal het beleid duidelijkheid geven over: - het doel en de tijdshorizon van beleggingen; - het risicoprofiel en de samenstelling van de beleggingsportefeuille; - eventuele specifieke voorwaarden die uit de aard van de instelling of het doel voortkomen (zie ook punt 3); - de wijze van beheer van de beleggingsportefeuille, de verantwoordelijkheden en de bevoegdheden; - de wijze waarop controle/toezicht op de naleving van het beleggingbeleid plaatsvindt; - de wijze waarop en de frequentie waarmee over het gevoerde beleid en de behaalde resultaten wordt gerapporteerd.

4. Het bestuur stelt vast hoe het beleid inzake het verantwoord beheer en de daarin vermelde uitgangspunten in de uitvoering van het beleid worden meegewogen.

Organisatie 02

5. Het bestuur is verantwoordelijk voor de eventuele aanstelling van de uitvoerder van het beleid en ziet toe op een adequate en zorgvuldige uitvoering van het beleid. 6. Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af over het gevoerde financiële beleid, inclusief het beheer.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

DE ORGANISATIE

De raad van toezicht

1

2

3

4

De raad van toezicht houdt integraal toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken van de stichting. In 2014 bestond de raad van toezicht uit de volgende personen: 1 2 3 4

Alexander Rinnooy Kan (voorzitter) Catharina Kervezee Heleen Wachters Lodewijk de Waal

De leden van de raad van toezicht spelen allen op hun vakgebied een toonaangevende rol. De raad van toezicht kwam in 2014 tweemaal bijeen. Daarnaast heeft de raad van toezicht in 2014 een financiële commissie ingesteld om het financiële toezicht verder te professionaliseren. Heleen Wachters en Lodewijk de Waal namen plaats in deze commissie. Geen van de leden van de raad van toezicht had in 2014 voor Stichting Lezen & Schrijven conflicterende nevenfuncties.

Organisatie 03

88

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

DE ORGANISATIE

Prinses Laurentien

rinses Laurentien heeft de stichting in 2004 opgericht. In januari 2014 P droeg zij na 10 jaar het voorzitterschap over aan Marja van Bijsterveldt. Bij die gelegenheid werd de Taalheldenprijs in het leven geroepen. Jaarlijk reikt Prinses Laurentien deze prijs uit aan organisaties en personen die zich op een bijzondere wijze verdienstelijk hebben gemaakt in de strijd tegen laaggeletterdheid. Zij blijft als Ere-voorzitter nauw betrokken bij de stichting. Zij agendeert laaggeletterdheid in Europa en geeft strategisch richting aan het programma Public Libraries 2020. Noch Prinses Laurentien noch Marja van Bijsterveldt ontvangt een vergoeding voor hun werk.

Organisatie 04

VERHALEN

JAARREKENING

89

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

90

DE ORGANISATIE

Forum AtotZ

Het Forum AtotZ is een uniek, onafhankelijk, informeel platform dat bestaat uit prominente en aansprekende Nederlanders. Zij hebben ieder een verschillende achtergrond, maar spelen allemaal een toonaangevende rol binnen hun eigen vakgebied. De leden van het Forum AtotZ zijn begaan met maatschappelijke ontwikkelingen. Zij weten als geen ander hoe belangrijk een goede beheersing van leesen schrijfvaardigheden is om mee te kunnen doen in de samenleving.

Lid van het Forum zijn momenteel: Frits van Oostrom, Nurten Albayrak-Temur, Peter Bakker, Frans Bauer, Hans de Boer, Daphne Deckers, Wendy van Dijk, Adriaan van Dis, Huub van Doorne, Raphael Evers, Louise O. Fresco, Inez de Graaff, Pieter van den Hoogenband, Yvon Jaspers, Tania Kross, Andre Knotterus, Hendrik de Kubber, Paul de Leeuw, Paul van Loon, Ed Nijpels, André Rieu, Paul Rosenmöller, Paul Scheffer, Naema Tahir, Humberto Tan en Paul Witteman.

Organisatie 05

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

91

DE ORGANISATIE

Nieuwe bestuursvorm

Vanaf 1 januari 2015 wordt de stichting iets anders bestuurd om beter te voldoen aan de huidige opvattingen over bestuur en toezicht. Het dagelijks bestuur bestaat dan uit één (betaalde) directeurbestuurder. Daarnaast is er een (onbetaalde) raad van toezicht en een adviesgroep (het Forum AtotZ). Iedereen heeft zijn eigen taken.

• De directeur-bestuurder is verantwoordelijk voor:

• het dagelijks bestuur van Stichting Lezen & Schrijven; • het formuleren van het strategisch beleid van de stichting; • het opstellen en uitvoeren van de visie op korte en op lange termijn.

• De raad van toezicht ziet toe op alles wat het bestuur doet. Door zijn gemengde samenstelling is de raad niet alleen een boegbeeld van de stichting, maar ook de verbindende schakel tussen stichting en maatschappij.

• In het Forum AtotZ zitten onafhankelijke leden. Ze geven advies en worden ingezet als ambassadeur. Het Forum AtotZ bestaat uit 26 toonaangevende (bekende) Nederlanders op diverse gebieden. Het adviseert het bestuur, de raad van toezicht en de organisatie, gevraagd en ongevraagd. Leden dragen geen formele verantwoordelijkheid.

Organisatie 06

Merel Heimens Visser is vanaf 1 januari 2015 aangesteld als directeurbestuurder. De raad van toezicht bestaat vanaf die datum uit: • Marja van Bijsterveldt (voorzitter) • Alexander Rinnooy Kan (vicevoorzitter) • Herbert Seevinck (lid financiële commissie) • Lodewijk de Waal (lid financiële commissie) • Linda Hovius (algemeen lid) • Floris Recourt (algemeen lid) De raad van toezicht komt in 2015 vier keer bij elkaar, net als de voorbereidende financiële commissie. Leden van de raad van toezicht worden benoemd voor een periode van drie jaar en kunnen daarna nogmaals voor drie jaar worden herbenoemd. Hiermee onderschrijft de stichting de maatschappelijke normen voor goed bestuur: Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (de Code Wijffels). Dat betekent: • scheiding tussen bestuur en toezicht; • een vastgesteld reglement voor bestuur en raad van toezicht; • een gedragscode die alle bestuursleden, medewerkers, freelancers en stagiaires hebben ondertekend; • publicatie van jaarverslagen inclusief jaarrekeningen (met controle verklaring) op de website www.lezenenschrijven.nl; • vrijwilligersbeleid met daarin onder meer beschreven de activiteiten die vrijwilligers uitvoeren, de communicatie met de vrijwilligers en de mogelijke vrijwilligersvergoeding.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

92

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2014 van Stichting Lezen & Schrijven te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toelichting, waar¡n zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoording van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen, alsmede de richtlijnen van de subsidiegever OCW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige ¡nterne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de

Accountantsverklaring

jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden Deze risico-inschattingen hebben echter níet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting Lezen & Schrijven per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen, alsmede de richtlijnen van de subsidiegever OCW. Omnyacc, Müller & Partners B.V. Hoorn, 7 mei 2015 A. Müller AA

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

93

Of je iemand nu beter leert lezen, schrijven, rekenen of werken met de computer, je leert iemand vooral beter kennen.

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

94

Onze partners # 2Switch A Aafje • ABC/Taal op Scherp • Accent Avondschool • Acceptus •

Achmea • Adecco • ADO Den Haag • Afûk • AKROS • Aksept • Albeda College • Albert Schweitzer Ziekenhuis • Alfa College • Alifa • Allen & Overy • Alliantie Gezondheidsvaardigheden • Almelo doe(t) mee • Alsare • AmCham • Amsterdam Wereldboekenstad • Antes • APS • Arcuscollege • Artéduc • ASR • Audax • Avallain • Aveleijn • AxionContinu B Ba-groep / Pit010 • BakkerBaarn • Bank of Tokyo • Barclays • Basisonderwijs Dalfsen • Belastingdienst • Berend Botje Kinderopvang • Beter Nederlands • Beter Wonen • Biblionet Drenthe • Biblionet Groningen • Bibliotheek A tot Z • Bibliotheek Aa en Hunze en Noordenveld • Bibliotheek Almelo • Bibliotheek Arnhem • Bibliotheek Assen • Bibliotheek Bollenstreek • Bibliotheek Borger Odoorn en Westerveld • Bibliotheek Brunssum • Bibliotheek Coevorden en de Wolden • Bibliotheek Dalfsen • Bibliotheek Den Haag • Bibliotheek Emmen • Bibliotheek Enschede • Bibliotheek Gelderland Zuid • Bibliotheek Groene Venen • Bibliotheek Groesbeek • Bibliotheek Hardenberg • Bibliotheek Hengelo • Bibliotheek Hoogeveen • Bibliotheek Hoorn • Bibliotheek Kampen • Bibliotheek Katwijk • Bibliotheek Kerkrade e.o. • Bibliotheek Landgraaf-Onderbanken • Bibliotheek Lingewaard • Bibliotheek Maassluis • Bibliotheek Maassluis, Midden Delftland • Bibliotheek Meppel en Midden Drenthe • Bibliotheek Nuth • Bibliotheek Olst/Wijhe • Bibliotheek Ommen • Bibliotheek Oostland • Bibliotheek Raalte • Bibliotheek Rijn en Venen • Bibliotheek Rotterdam • Bibliotheek Schiedam • Bibliotheek Service Fryslân • Bibliotheek Smallingerland • Bibliotheek Staphorst • Bibliotheek Steenwijkerland • Bibliotheek SúdWest Fryslân • Bibliotheek

Onze partners 01

Tynaarlo • Bibliotheek Utrecht • Bibliotheek Veluwezoom • Bibliotheek Vlaardingen • Bibliotheek Voorschoten en Wassenaar • Bibliotheek Westland • Bibliotheek Wijchen • Bibliotheek Zoetermeer • Bibliotheek Zuid-Kennemerland • Bibliotheek Zwartewaterland • Bibliotheek Zwolle • Bibliotheken MiddenFryslân • Bibliotheken NoordWest Fryslân • Bibliotheken ZuidOost Friesland • Binck Bank • Blik op Werk • Blomberg instituut • BonTalen & Partners BV • BP Nederland • BplusC • Brede School Steenwijk West • Bureau Frontlijn • Buurtalliantie • Buurtkracht C Calibris • Campina • Canisius Wilhelmina Ziekenhuis • CAOP • Capabel Taal • Caparis • Carint Reggeland • Caritas Urk • CBO • CED-Groep • Cedin • Centrum Voor Dienstverlening • Champs on stage • CIGO • Cinop • Cisco • CITO • CJG • CMC (Capels Multicultureel Centrum) • CMWW Brunssum • CNV Vakcentrale Vertrouwenspersonen Limburg • Cogas • Conexus • ContourdeTwern Krimpen • CPNB • CPS • CSU • Cubiss/ Bibliotheekhuis Limburg • Cyber Solutions

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

D Da Vinci College • Dagnall Taleninstituut • Dance Project •

DB Telecom • De Alliantie regio Almere • De Baak • De Bibliotheek AanZet • De Bibliotheek Liemers • De Blokstoeke • De Brauw Blackstone Westbroek • De Fontein Hoofdweg • De Haagse Hogeschool • De Kern • De Nederlandsche Bank • De nieuwe bibliotheek • De Persgroep Nederland • De Schoor • De Stiep Educatief • De Talentenschool • De Vereniging Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs West-Friesland • De Welplaat • De Werkwijzer • Deelgemeente Centrum • Deelgemeente Charlois • Deelgemeente Delfshaven • Deelgemeente IJsselmonde • Deelgemeente Kralingen-Crooswijk • Deelgemeente Noord • Deelgemeente Prins Alexander • Denksport • Dienst Jeugd en Gezondheid • Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk • Dimence • Divosa • DLA Piper Nederland NV • Dock • Doe weer mee! • DOENJA Dienstverlening • DOK Delft • Dona Daria • Doret van der Sloot producties • Douwe Egberts • DPA Flex • Drenthe College • Dröge & van Drimmelen • Dynamo • DZB E Eberson & Zo • ECI • ECP-EPN • Educatie en VAVO Alfacollege • Educatie-Plus • Eduniek • Eenvoudig Communiceren • Efteling • Elsevier • Empatec • Erasmus Universiteit • Espria • Espria Woonzorg • Etoc • Evangelische gemeente Hebron • Expertisecentrum Beroepsonderwijs • Expertisecentrum De Trans • Expertisecentrum Nederlands F Facskills • FC Groningen in de Maatschappij • FC Twente • Federatie Nederlandse Vakbeweging • Federatie Opvang • Fermie Taaltrainingen • Fiolet Taaltrainingen • First Security Events • Flevomeer Bibliotheek • Flevoziekenhuis • FloraHolland • FOX AOB • Friesland College • Fundashon Pro Alfa • Fysergo

Onze partners 02

VERHALEN

JAARREKENING

G GE Artesia Bank • Gemeente Aa en Hunze • Gemeente

95

Albrandswaard • Gemeente Almelo • Gemeente Almere • Gemeente Alphen aan den Rijn • Gemeente Amsterdam • Gemeente Arnhem • Gemeente Assen • Gemeente Boskoop • Gemeente Brunssum • Gemeente Capelle aan den IJssel • Gemeente Dalfsen • Gemeente Delft • Gemeente Den Haag • Gemeente Dordrecht • Gemeente Drechterland • Gemeente Duiven • Gemeente Enkhuizen • Gemeente Enschede • Gemeente Franekeradeel • Gemeente GoereeOverflakkee • Gemeente Groesbeek • Gemeente Groningen • Gemeente Hardenberg • Gemeente Hattem • Gemeente Heerde • Gemeente Heerlen • Gemeente Hengelo • Gemeente Hillegom • Gemeente Hoeksche Waard • Gemeente Holland Rijnland • Gemeente Hoogeveen • Gemeente Hoorn • Gemeente Kaag en Braassem • Gemeente Kampen • Gemeente Katwijk • Gemeente Kerkrade • Gemeente Koggenland • Gemeente Krimpen aan den IJssel • Gemeente Leeuwarden • Gemeente Leiden • Gemeente Leiderdrop • Gemeente Leidschendam-Voorburg • Gemeente Lelystad • Gemeente Lingewaard • Gemeente Lisse • Gemeente Maassluis • Gemeente Medemblik • Gemeente Meppel • Gemeente Midden Drenthe • Gemeente Midden-Delfland • Gemeente Millingen a/d Rijn • Gemeente Mook en Middelaar • Gemeente Nieuwkoop • Gemeente Nijmegen • Gemeente Noordoostpolder • Gemeente Noordwijk • Gemeente Noordwijkerhout • Gemeente Oestgeest • Gemeente Oldebroek • Gemeente Olst-Wijhe • Gemeente Ommen • Gemeente Onderbanken • Gemeente Ooststellingwerf • Gemeente Opmeer • Gemeente Opsterland • Gemeente Overbetuwe • Gemeente Pijnacker-Nootdorp • Gemeente Raalte • Gemeente Renkum • Gemeente Rheden • Gemeente Ridderkerk • Gemeente Rijnwaarden • Gemeente Rijnwoude • Gemeente Rijswijk • Gemeente Rotterdam • Gemeente Rozendaal • Gemeente Schiedam • Gemeente Sliedrecht • Gemeente Smallingerland • Gemeente Spijkenisse • Gemeente Staphorst • Gemeente Stede

INHOUD

H

I

J K

FEITEN & CIJFERS

Broec • Gemeente Steenwijkerland • Gemeente Súdwest Fryslân • Gemeente Teylingen • Gemeente Tynaarlo • Gemeente Ubbergen • Gemeente Urk • Gemeente Utrecht • Gemeente Vlaardingen • Gemeente Voerendaal • Gemeente Voorschoten • Gemeente Westervoort • Gemeente Westland • Gemeente Wijchen • Gemeente Zevenaar • Gemeente Zoetermeer • Gemeente Zoeterwoude • Gemeente Zuidplas • Gemeente Zwartewaterland • Gemeente Zwolle • GGD Hollands Noorden • GGD Nederland • GGD Twente • GGD Zuid-Limburg • Gilde Amsterdam • Gilde SamenSpraak • Gilde SamenSpraak Ridderkerk • Gilde Utrecht • Giralis • GKB • Glencore • Goede Stede • GoedTV • GOM • GVB HCO • Heemskerk B.V. • Heineken B.V. • HEMA • Hessing Zwaagdijk • Het Begint met Taal • Hofstra Trainingen BV • Hogeschool van Amsterdam • Hogeschool van Utrecht • Holland Casino • Humanitas • Humanitas Onder Dak • Humanitas Tandem • Humanitas Utrechtstad, Lek en Weide • HWW Zorg IBM Nederland N.V. • Ichtus College afdeling praktijkonderwijs • IDTV • IGSD Steenwijkerland/Westerveld • IIRW • IJsselgroep • IKEA • Image Building • IMpact WSW Kampen • Impuls/ Daadkracht • In Balans • Instituut voor Taal & Communicatie • Intermaris Hoeksteen • International Institute for the Registration of Words • ISM Fatih Moskee • IVC Intercity • IVIO • IVIO-Integratie Jarabee • Jilster • Jong Florence • JTI • Juridisch Loket Kadera • KANS-RIJK Overschie/Thermiek • Katholieke Pabo Zwolle • Katwijkse ondernemersvereniging • Kennisnet • Kerk en Buurtwerk Lombardijen • Kessler Stichting • Kinder Opvang Kerkrade • Kinderboekenmuseum • KIWI • Klaar voor Taal • Klant en Wonen Woonzorg Nederland • KLM • KNVB • Kooij & Partners • KOV De Cirkel • KPC Groep • KPMG • KPN • Kraamvogel • Kringloopwinkel De Beurs • Kulterhus Olst-Wijhe

Onze partners 03

VERHALEN

JAARREKENING

96

L LaForce • LaMarque • Landelijke Huisartsen Vereniging • Landstede

Welzijn Ommen • Leef en Leer! • Leger des Heils • Leger des Heils Bij Bosshardt • Life-center Almelo • Link • Lions • Lions District 110 CW • Lions International • Lions Randstad • Lions Zuidas • Lionsclub Schiedam te Riviere • LitCam • LKCA • Loes • Luiken Karstens Custom Media • LVO M Maastricht University • Maatschappelijk Werk NWT • Madurodam • Malmberg • Manpower • Maregroep NV • Maria J. Krabbe Stichting • Martinusschool Millingen • MAX Kinderopvang Feijenoord • MBO Raad • Me´kaar • Meander • Meander Hulp thuis • Medisch Centrum Leeuwarden • MEE Drechtsteden • MEE Friesland • MEE IJsseloevers • MEE Rotterdam Rijnmond • MEE Twente • MEE Zuid Holland Noord • Meester Electronics • Memphis Film & Television • Menzis • Mercis Publishing B.V. • Meulenhoff • MGK • Microsoft • Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties • Ministerie van Economische Zaken • Ministerie van Financiën • Ministerie van Infrastructuur en Milieu • Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap • Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport • Mira Media • Mitros • MKB-Nederland • Mommers Schoonmaakservice • Moviera • Museum Boijmans van Beuningen N Narrathon • Nationaal Fonds Kinderhulp • Nationale Boekenbon • Nationale Unesco Commissie • NCB • NCOI • NBD Biblion • Nederlands Centrum Buitenlanders • Nederlands Jeugd Instituut • Nederlandse organisaties Vrijwilligerswerk • Nederlandse Spoorwegen • Nederlandse Taalunie • Nederlandse Vereniging Logopedie en Foniatrie • Nedwerk NT1 • New Directions • Nieuwspoort • Nivon Rotterdam • NL Training • Nouveau • Novay/Digisterker • Nuon

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

O OBS De Driehoek • OKA • Omring Thuiszorg • Ondernemersontbijt

Rotterdam • Only Human • OOGVOORLEZEN • Open Leer Centrum • Openbare Bibliotheek Amsterdam • Opzoomer Mee • Oranjeschool • OSB • Ossel Schoonmaakbedrijf P Pantar Amsterdam • Papier is Passé • Participe Alphen aan den Rijn • Patijnenburg • Pauluskerk • PB Communications • PEP • Permar SW • Philadelphia • Philips • Platform kennisontwikkeling Friesland • Platform Lesbefoardering Fryslân • Pluryn • PluspuntEigenwijks • PNO • PostNL • Power • Praktijkonderwijs de Hoeksteen • Presikhaaf Bedrijven • ProBiblio • Professioneel schoonmaken • Prospects • Provincie Drenthe • Provincie Gelderland • Provincie Limburg • Provincie Noord-Brabant • Provincie Noord-Holland • Provincie Overijssel • Provincie Zeeland • Provincie Zuid-Holland • Provinsje Fryslân • PwC R Rabobank Foundation • Rabobank Rijk van Nijmegen • Radar Uitvoering • Radboud Universiteit • Randstad • Randstad, Payroll Solutions, HR Solutions • REA college • Reed Business • Relim • Rentree Reintegratie • REVABO Oosterbeek • RIBW • Rijn IJssel • Rijnstad • Rijnstate • ROC A12 • ROC Deltion • ROC Drenthe College • ROC Friese Poort • ROC Horizon • ROC ID College • ROC Landstede • ROC Midden Nederland • ROC Mondriaan • ROC van Amsterdam • ROC van Flevoland • ROC van Twente • ROC’s Nederland • Rode Kruis Utrecht Midden • Roland Berger Strategy Consultants • Rotary International • ROZIJ werk • RPCZ • RSD De Liemers • RSG Tromp Meesters S SAB Catering • Sagenn Samaritaan / Wijkgebouw de Bron • Samen 010 • Samen Schrijven • Samenlevingswerk • Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijven • SAP • Sardes • Saxion • SBCM • Scala • Scania Productions • Schiphol Group • Schunck Heerlen • Scoop Thuisadministratie • Scoop Welzijn • Sector Openbare Bibliotheken • Seguro • Shalomschool • Shell Nederland • Siemens • Simpel Schrijven • SINL Scholingsinstituut Nederland • Sint Josephscholen •

Onze partners 04

VERHALEN

JAARREKENING

97

SIOB • SIPI • SITRO Stichting Individueel Taal- en Rekenonderwijs • SKIN Rotterdam (Samen Kerk in Nederland) • SKSG • SMON Welzijn • SNS REAAL Fonds • Sociale Dienst Drechtsteden • SodaProducties • Sodexo • Soweco • Speciaal basisonderwijs SO/VSO Kampen • Spin-IT • St. Peuterspeelzaalwerk Heerlen • Stadsregio Rotterdam • Stamm CMO Drenthe • Startwijzer B.V. • State Street • STC-Group: Scheepvaart en Transport College • Steunpunt Taal en Rekenen • Steunpunt vrijwilligers Ouderen Staphorst • Stichting Aanzet • Stichting ABC • Stichting ABC Afdeling Noord-Holland • Stichting ABC Gelderland • Stichting Al Amal • Stichting Alfabeter • Stichting Anton Constandse • Stichting Beelddenken • Stichting Biblionef Nederland • Stichting Big Brothers Big Sisters Rotterdam • Stichting bij Corrie • Stichting BoBB • Stichting Boschuysen • Stichting Buurtwerk Alexander • Stichting Carrefour • Stichting de Stuw • Stichting De Wering • Stichting De Wielborgh • Stichting DOEN • Stichting Expertisecentrum ETV.nl • Stichting Hoedje van Papier • Stichting Instituut GAK • Stichting Intermin • Stichting Jacques de Leeuw • Stichting Jarige Job • Stichting Jeugdwerk ’s-Gravenhage-oost • Stichting Kinderzwerfboek • Stichting Kringloop Steenwijk • Stichting KSA/GCW (Stichting voor Kerkelijke Sociale Arbeid) • Stichting Leerplanontwikkeling • Stichting Lezen • Stichting LOV • Stichting Makkelijk Lezen • Stichting Mara • Stichting meer dan voetbal • Stichting Music Matters • Stichting Netwerk • Stichting Opvoeden • Stichting Ouder en School Plus • Stichting Paraplu • Stichting Piëzo • Stichting Prago • Stichting Stunt • Stichting Thuis in West • Stichting van de Arbeid • Stichting VluchtelingenWerk Maasdelta • Stichting Welzaam (Vleuten-De Meern), • Stichting Welzijn Albrandswaard • Stichting Welzijn Lingewaard • Stichting Welzijn Middelsee • Stichting Welzijn Ouderen Olst-Wijhe • Stichting Wilskracht Werkt • Stichting Xtra • STIL • STOOF • Student Select • SWA Holland • SWB • SWS Welzijn in de Wijk (Stichting Welzijn Schiedam) • Sydion

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

T Taal aan Zee • Taal Centraal samenwerking • Taal doet meer • Taal en COAST op Maat • Taal in het Bedrijf • Taal op Scherp • Taalcafé • Taalvakwerk • Talant • TalenTonen • Tandem Welzijn • TaskForce • Taskforce Handicap en Samenleving • Telegraaf Media Nederland • Texplain • Thuis op Straat • Timpaan Welzijn • Tintelingen • TNS NIPO • Tocontinyou • TopTaal • Transavia • Travers Welzijn • Trivium Meulenbelt • Tussenvoorziening U U Centraal • Uitgeverij De Fontein • Uitgeverij Kluitman • Uitgeverij Leopold • Uitgeverij Meulenhoff • Uitgeverij Springer • Uitgeverij Zwijssen • UMC Utrecht • Unie KBO • Unie van Vrijwilligers • Unilever • Univé • Universiteit van Amsterdam • USG People • UWV • UWV Flevoland • UWV WERKbedrijf • UWV WERKbedrijf Heerlen V Van Dale • Van Gansewinkel • Van Lanschot Bankiers • VBA • VBM Businessclub Den Haag • VELO • Vereniging Adrar • Vereniging Nederlandse Gemeenten • Vereniging Openbare Bibliotheken • VGGM/GGD • VIA Arnhem • Villa Vrede • Vitis Welzijn • Vitree jeugdzorg • Vlietlandziekenhuis • Vluchtelingenwerk Midden Nederland • Vluchtelingenwerk Oost Nederland • Vluchtelingenwerk Overijssel • VluchtelingenWerk Rijswijk • Vluchtelingenwerk Zuidvleugel • VMCA • VNO NCW • VNO-NCW Noord • VNO-NCW Midden • VOA • Volksbond • Volksuniversiteit Amsterdam • VoorleesExpress • VoorleesExpress Capelle en Krimpen • VoorleesExpress Rotterdam-Rijnmond • VoorleesExpress Twente • Vooruit • VoorUit Project • VriendenLoterij • Vrije Universiteit Amsterdam • Vrije Universiteit Studenten Organisatie • Vrijwilligersacademie • Vrijwilligerscentrale Utrecht • Vrijwilligerscentrale Zwolle Doet • Vrijwilligerspunt Westfriesland • Vrijwilligerswerk Rotterdam • Vrijwilligerswinkel • Vrouw en Vaart • VU Enschede

Onze partners 05

VERHALEN

JAARREKENING

98

W Welbions • Welzijn Kampen • Welzijn Rijnwaarden • Welzijnsgroep Parkstad • Welzijnswerk Midden Drenthe • Werkplein Baanzicht • Werkplein Duin & Bollenstreek, UWV • Werkwijzer mobiliteit • Westfriese Bibliotheken • WEZO groep • Wijk & Co • Wijkbedrijf Utrecht • Wijkleerbedrijven • Woej • Woonbron • WOZL Ondersteuning BV • WSW Impact Y Ymere Z Zadkine • ZangExpress • Ziggo • Zonta Rotterdam • Zontaclub Drenthe • ZorgAccent • Zorgbelang Gelderland • Zorgfederatie Oldenzaal • Zorggroep Almere • ZorgSaam Twenterand / IVT en Loes • Zorgverzekeraars Nederland • Zowel Delfshaven • ZZG zorggroep

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

99

Marja van Bijsterveldt

re: Een mooi eerste jaar!

Beste Marja, Fijn dat het je als voorzitter zo goed bevalt. Dat is geheel wederzijds! Ik prijs me gelukkig met deze raad van toezicht en erevoorzitter. Wie in Nederland heeft nu zo’n geweldig gezelschap om ons – om niet - te inspireren? Als je naar mijn plannen voor 2015 vraagt, dan is dat nogal wat. Heb je even? 2015 wordt een tussenjaar. Een jaar waarin we het proefproject Taal voor het Leven afronden en ons voorbereiden op een uitrol in heel Nederland. Ik ben voor maatwerk. Want de ene gemeente wil vooral iets doen voor vrouwen of allochtone jongeren. De andere gemeente legt liever de nadruk op rekenen of digitale vaardigheden voor ouderen. Die ruimte moet er gewoon zijn. Dat is pure winst voor alle laaggeletterden in Nederland! Verder wil ik kijken hoe we de kraan kunnen dichtdraaien. Anders blijven er gewoon laaggeletterden bij komen, hoe we ook ons best doen. Er komen telkens nieuwe kinderen van school met een taalachterstand. En door de vergrijzing krijgen we steeds meer laaggeletterde ouderen. Daar moeten we in Nederland echt nog een flinke slag maken! Vernieuwen. Dat blijven we ook doen. Vaak bedenken we zelf nieuwe dingen. Maar soms gluren we gewoon bij de buren. Zo komt het idee van Vaders Voor Lezen uit Duitsland en voor Taal voor het Leven uit Engeland en Ierland. Terwijl we zelf in 2015 in Europa willen scoren met onze Taalmeter. Maar we hebben nog veel meer plannen. Het promoten van de rol van bibliotheken in heel Europa. Het lanceren van de lesmethode Succes! Een Week van de Alfabetisering met een recordaantal events. En ook heel belangrijk: we willen de gaafste organisatie blijven om voor te werken! Je ziet het, het wordt vast weer een topjaar. Laten we allemaal net zo enthousiast blijven samenwerken als in 2014. Dan zullen we zeker weer een stukje dichter bij ons doel komen! Grote groet, Merel Heimens Visser algemeen directeur

Nawoord Merel

INHOUD

Colofon

Deze uitgave is gefinancierd met private middelen en is tot stand gekomen in samenwerking met Omnyacc Accountants & Belastingadviseurs. April 2015 © Stichting Lezen & Schrijven Parkstraat 105 2514 JH Den Haag Telefoon 070 – 302 26 60 [email protected] www.lezenenschrijven.nl

Nawoord Colofon en verantwoording

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

100

INHOUD

FEITEN & CIJFERS

VERHALEN

JAARREKENING

101

MOEITE MET LEZEN OFZO? Wist u dat 1 op de 9 Nederlanders een excuus gebruikt omdat hij grote moeite heeft met lezen en schrijven? De kans is groot dat u een van hen kent. Iemand die opvallend vaak zijn leesbril vergeet. Die een boek lezen zonde van de tijd vindt. Die liever niet met het openbaar vervoer reist. En die formulieren het liefst thuis invult. Gelukkig is hier iets aan te doen! Hulp bij lezen en schrijven is altijd dichtbij en op maat.

GA NAAR MOEITEMETLEZENOFZO.NL OF BEL 0800 023 4444 VOOR GRATIS ADVIES & COACHING Nawoord advertentie

INHOUD. Jaar verslag Voorpagina

Recommend Documents