Inhoud Inleiding 3
Deel 1 Versterking infrastructuur wonen, welzijn, zorg 5
Communicatie 11
• Servicecentra 5
• Communicatie 11
• Wijkzorgteams 5
• Afsluitende conferentie 1e pilotperiode:
• Informatie- en adviesfunctie wonen, welzijn, zorg 6
Symposium MENS 11
• Adviseur wwz 6
• Website 11
• (Aanvullende) Wijkdiensten 7
• Nieuwsbrieven 11
• Digitale Dienstencatalogus 7
• Gemeentepagina 11
• Wijkrestaurants 8
• Persberichten, nieuwsberichten en advertenties 12
• Dienstenoverleg De Bilt en Maartensdijk 8
• Boekje MENS 12
• Het Trefpunt De Bilt: een aanzet tot ondersteuning
• Folders en affiches 12
maatschappelijke steunsystemen 8
• Informatiekaarten 12
• Netwerk 18+ 8
• Huis-aan-huismailings 12
• Acute nachtzorg 9
Verdere MENS-wetenswaardigheden 13
• Kleinschalig wonen 9
Overleg met adviesraden 13
• Mantelzorgvriendelijk huisvestingsbeleid 9
Stuurgroep Experimentele Volkshuisvesting 13
• Netwerk Ketenzorg Dementie De Bilt 9
Evaluatie 2e pilot 13
• Zorg op afstand 9
Toekomstvisie van MENS 13
Bevordering van betrokkenheid van bewoners 10
Werkgroepen 13
• Ambassadeurs 10
Personeel 14
• Bewonerszelfonderzoek 10
Documenten 2009–2010 15
Overige MENS onderdelen 10 • Wijk- en dorpsgericht werken 10 • Welzijnsactiviteiten 10 • Wijkprogramma’s MENS 10
Deel 2 Cijfers Adviseurs wwz 2010 17 Cijfers Adviseurs wwz 2009 20 • Cijfers van Heleen Roep uit De Bilt 20 • Cijfers van Cynthia Vrijsen uit Maartensdijk en Bilthoven 21
De elf convenantpartijen: v.l.n.r.: Ernst Grevink (Animo), Bert Hoogendoorn (Cordaan), Chandra Gischler (Provincie Utrecht), Hella van Schaik (SWO De Zes Kernen), Ries Beeuwkes (Beeuwkes Thuiszorg), Hans Voogt (Reinaerde), Raf Hirsch (Gezondheidscentrum De Bilt), Herman Mittendorff (Gemeente De Bilt), Ad van Zijl (Woonstichting SSW), Harm Hoekstra (De Bilthuysen), Bert van Eijk (Kwintes).
Inleiding De WMO is een participatiewet die stoelt op de gedachte dat ook mensen met een beperking kunnen meedoen in de samenleving. Het bevorderen van participatie is een belangrijke taak van de gemeente. De gemeente wordt geacht om ‘inclusief-beleid’ te voeren. Dat betekent beleid waarbij in alle fasen van de beleidscyclus rekening wordt gehouden met mensen met diverse beperkingen. Regelingen, maatregelen en voorzieningen dienen daarop te worden ingericht. Het ontwikkelen van een samenhangende infrastructuur wonen, welzijn en zorg is noodzakelijk. Een van de initiatieven die de gemeente de Bilt heeft ondernomen is het inrichten van het Wmo-innovatieproject MENS in samenwerking met tien maatschappelijke organisaties. Elf convenantpartijen zijn een samenwerkingsverband aangegaan. Dit verslag van werkzaamheden is een verslag van de activiteiten die door deze elf convenantpartijen in 2009 en 2010 in gang zijn gezet. Binnen MENS wordt door elf convenantpartijen invulling gegeven aan diverse prestatievelden van de WMO: • Bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid (prestatieveld 1) • Informatie, advies en cliëntondersteuning (prestatieveld 3) • Ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers (prestatieveld 4) • Ondersteuning mensen met een beperking (prestatieveld 5) • Maatschappelijke opvang (prestatievelden 7, 8, 9) MENS is voor alle burgers, maar richt zich daarbinnen specifiek op kwetsbare ouderen en mensen met een psychische kwetsbaarheid. De diverse onderdelen van MENS staan met elkaar in verbinding. De Servicecentra in de twee pilotgebieden zijn de locaties die zich met name richten op ouderen. Met de invulling van de wijkdiensten is de link gelegd naar mensen die re-integreren. Binnen het project Trefpunt ligt een verbinding naar mensen met een psychische kwetsbaarheid. En de inzet van de Ambassadeurs laat zien hoe vrijwilligers een rol spelen bij vroegsignalering en voorkomen van eenzaamheid.
3
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
De eerste pilotperiode liep af in april 2009. De gemeenteraad besloot het project een tweede pilotperiode te gunnen. Veel onderdelen van MENS waren inmiddels gerealiseerd, maar een aantal kernonderdelen moest nog ontwikkeld worden, waaronder het Wijkzorgteam. Het was naar de opinie van de raad nog te vroeg voor uitrol naar andere kernen. Project MENS is immers een ambitieus project met vele onderdelen, en van uitrol kan pas sprake zijn als alle onderdelen minstens op de rails staan. Vanaf september 2009 is gewerkt aan de tweede pilotfase. In oktober 2009 werd het projectplan voor de tweede pilotperiode goedgekeurd door de gemeenteraad. Daaropvolgend werd door de convenantpartijen een nieuw convenant ondertekend. Allen waren bereid om ook deze tweede fase enthousiast mee te doen. Opnieuw spraken zij de intentie uit om zich in te zetten voor het onderwerp ‘langer gewoon wonen’ in gemeente De Bilt. In de periode van september 2009 tot maart 2011 ligt de nadruk vooral op: • Ontwikkeling en uitvoering van de wijkzorgteams 1. • Versterking van het Servicecentrum en de wijkinfrastructuur. • Opzetten van Wijkdiensten. • Bevordering van de betrokkenheid van bewoners van gemeente De Bilt. • Communicatie. In het voorjaar van 2010 verscheen de notitie Toekomst MENS. Eind september 2010 begon Adviesbureau Quattro aan de evaluatie van de tweede pilotperiode van MENS. Dit evaluatierapport wordt in maart 2011 voorgelegd aan de gemeenteraad. In december 2010 heeft het College van B&W van de gemeente De Bilt besloten MENS te consolideren voor de periode tot en met juni 2011, in afwachting van het Raadsbesluit op 3 maart 2011. Met ingang van 1 oktober 2010 is de projectleiding overgegaan van Dorine Winkels naar Marita Meulmeester.
1 Voorheen
werd hiervoor wel de term Integraal Team gehanteerd.
Deel 1
4
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Versterking infrastructuur wonen, welzijn, zorg Servicecentra Een speerpunt voor de tweede pilotfase is het versterken van de Servicecentra MENS in de pilotwijken Maartensdijk en De Bilt. Een van de manieren om dit te bereiken is het onderbrengen van meerdere organisaties en functies onder één dak. Onderdelen van een Servicecentrum zijn: • Adviseur wonen welzijn zorg (wwz) • Helpdesk wonen welzijn zorg (wwz) • Wijkzorgteam
het aantal bezoekers bij het Servicecentrum. In 2009 zijn er 295 bezoekers geregistreerd in het Servicecentrum (Helpdesk en wijkwinkel). In 2010 waren dat er 272. Het bezoekersaantal is dus in 2010 ook iets teruggelopen. Eind 2010 is er echter voldoende perspectief om 2011 met vertrouwen tegemoet te zien. Dragende partijen: SWO, Cordaan, Animo, De Bilthuysen, Gemeente De Bilt.
Servicecentrum Maartensdijk Het Servicecentrum in Maartensdijk is gevestigd in Dijckstate. De Helpdesk wwz is daarvan een onderdeel. Daarnaast zijn ook de Adviseur wwz van de SWO en het Wijkzorgteam van Cordaan gevestigd in Dijckstate. In februari 2010 is deze MENS-Helpdesk wwz verhuisd van Dijckstate naar een pand in de buurt, samen met het gemeentelijke service- en zorgloket. Gedurende een aantal maanden is geprobeerd om in dit pand het Servicecentrum van de gemeente te combineren met de MENS-Helpdesk. Dit was geen succes. In de loop van 2010 is er voor gekozen de ‘MENS-Helpdesk’ weer te vestigen in Dijckstate te Maartensdijk. De SWO, Cordaan en de wijkprojectleider MENS zijn in het najaar van 2010 hiermee van start gegaan. De Helpdesk wwz in het pand van Dijckstate is vanaf februari 2011 weer operationeel. Het service- en zorgloket van de gemeente, politie, en de wijkcontactambtenaar zijn wel nog gevestigd in het winkelpand aan Maertensplein 41. Voor de langere termijn wordt een haalbaarheidsonderzoek gedaan door de gemeente in overleg met de betrokken MENS-partijen in Maartensdijk, naar de mogelijkheden voor verbouwing en verbeterde huisvesting van een optimaal Servicecentrum in Dijckstate. Servicecentrum De Bilt In De Bilt is het Servicecentrum in de loop van 2009 en 2010 uitgegroeid tot een volwaardig geheel, waarin de Helpdesk wwz, de Adviseur wwz, het wijkzorgteam en allerlei activiteiten te vinden zijn. De wijkcontactambtenaar van de gemeente is daar op vaste tijden te vinden. De Helpdesk is drie ochtenden in de week geopend voor vragen en informatie. Stichting Animo geeft in samenwerking met de wijkprojectleiding inhoud en vorm aan het Servicecentrum. Als gevolg van interne wijzigingen zijn het aantal activiteiten in het buurthuis, waar het Servicecentrum gevestigd is, teruggelopen. Dit heeft ook consequenties voor
5
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Servicecentrum De Bilt.
Wijkzorgteams Een van de belangrijkste onderdelen van MENS is de inrichting van de (integrale) wijkzorgteams in de gemeente De Bilt. In de eerste pilotperiode was het nog niet gelukt om deze teams van de grond te krijgen als gevolg van de marktwerking en de cultuurverschillen tussen de organisaties. In 2009 is naar aanleiding van het terugtrekken van Vitras als aanbieder voor de hulp bij het huishouden een denktankgroepje, onder leiding van wethouder Mittendorff, aan het werk gegaan om te komen tot het model, dat momenteel in De Bilt wordt gehanteerd: Wijkzorgteams. Nadat deze operationeel geworden zijn, is er door de betrokken partijen hard gewerkt aan het gezamenlijk ontwikkelen van een visie en op elkaar afgestemd dienstenpakket, dat op die manier toegankelijk is gemaakt voor alle inwoners in De Bilt die hieraan behoefte hebben. De partijen die hier aan gewerkt hebben (ook in 2010) zijn Beeuwkes Thuiszorg, Cordaan, De Bilthuysen, Reinaerde, Kwintes, gemeente De Bilt, alsmede medewerkers van project MENS. De notitie Wijkzorgteams is in september 2010 verschenen.
Er is een basispakket van diensten samengesteld, die geleverd kunnen worden door de drie preferente aanbieders van thuiszorg in De Bilt. Dit basispakket bestaat uit: • Hulp bij het huishouden • Verpleging en verzorging • Acute zorg overdag • Alarmopvolging • Doorgeleiding naar een andere specialistische zorgaanbieder • Hulpmiddelenuitleen • Zorg op Afstand Specialistische zorgdiensten van allerlei aard voor allerlei groepen kunnen ook geleverd worden via het Wijkzorgteam. De Wijkzorgteams zijn ondergebracht in de Servicecentra in Maartensdijk en De Bilt. Eind 2009 werden de Servicecentra gereedgemaakt voor huisvesting van de Wijkzorgteams. Voor de vestiging van het Wijkzorgteam van Beeuwkes Thuiszorg werd een andere oplossing gevonden, aangezien het werkgebied van deze aanbieder buiten de pilotgrenzen van MENS valt. Beeuwkes levert zorg in Bilthoven-Noord en Bilthoven Zuid-Oost. In de Schutsmantel is daarom een zorgsteunpunt ingericht voor de medewerkers van Beeuwkes Thuiszorg. Dragende partijen: De Bilthuysen, Beeuwkes Thuiszorg, Cordaan, Kwintes, Reinaerde, Gemeente De Bilt.
Informatie- en adviesfunctie wonen, welzijn, zorg Het zoeken naar de juiste vorm voor de inrichting van de informatievoorziening in zowel Maartensdijk als in De Bilt blijkt de nodige tijd te kosten. In Maartensdijk is in het najaar van 2010 de inrichting van de Helpdesk in Dijckstate weer van start gegaan. In De Bilt zal deze functie verder geprofessionaliseerd worden. Maartensdijk De Helpdesk wwz is in Maartensdijk eind 2009 komen te vervallen. De informatie- en adviesfunctie is overgenomen door de professionele partijen, die deel uit gingen maken van het Servicecentrum in Maartensdijk. SWO De Zes Kernen en Cordaan werken nu samen met de wijkprojectleiding van MENS aan de inrichting van een helpdesk met duidelijke openingstijden. De Bilt In 2009 is de Helpdesk in De Bilt gecontinueerd, maar begin 2010 vervangen door een ‘gastvrouwfunctie’ die met name de vraagbaak wonen, welzijn, zorg voor haar rekening neemt. In de loop van 2010 is besloten de naam Helpdesk wwz toch te continueren. Dit bij gebrek aan een goed alternatief.
Het is lastig gebleken om een informatie- en adviesfunctie inhoud en continuïteit te geven met uitsluitend vrijwilligers. Dragende partijen: Animo, SWO, Gemeente De Bilt.
Adviseur wwz Al vanaf het begin van MENS was de functie van Adviseur wonen, welzijn, zorg (wwz) een belangrijke pijler van het project. De Adviseur wwz levert een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de kerndoelstelling van MENS: het langer zelfstandig thuis blijven wonen. De adviseurs passen hun werkwijze aan aan de behoeften in de pilotwijken. In de loop van de pilotperiode hebben zij hun expertise op verschillende gebieden kunnen aanwenden, verbreden en verdiepen. De functionaris van de SWO (adviseur welzijn en zorg) is eveneens ‘omgedoopt’ tot Adviseur wwz en werkt met name in het ‘niet-pilot’-gebied van De Bilt op dezelfde manier. De adviseurs vervullen twee functies: 1 Individuele regieondersteuning in complexe situaties De Adviseur wwz is een onafhankelijke en deskundige persoon, die ondersteuning biedt bij specifieke vragen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. De Adviseur wwz legt huisbezoeken af bij haar cliënten en gaat samen met hen op zoek naar een passende oplossing. 2 Doorbreking Sociaal Isolement Men kan bij de Adviseur wwz ook terecht met meldingen over buurtgenoten, klanten of patiënten waarover men zich zorgen maakt. Dat kunnen zorgen zijn over eenzaamheid, weinig sociale contacten of tijdelijk niet meer kunnen omgaan met een bepaalde leefsituatie. De Provincie Utrecht heeft dit onderdeel in de ontwikkelfase meegefinancierd. Met ingang van 2010 hebben de Adviseurs wwz deze meldingen bijgehouden. In totaal gaat het in 2010 om 25 meldingen die te maken hebben met sociaal isolement.
Meldingen sociaal steunpunt Relatie melder
Man
Vrouw
Persoonlijke relatie
0
2
Totaal 2
Profes. / vrijwilliger
6
15
21
Ambassadeur
0
2
2
Totaal
6
19
25
Registratie gegevens Adviseur wwz In deel 2 van dit verslag treft u aan de uitkomsten van de registraties in 2009 en 2010 van de Adviseurs wwz. Vanaf 2010 wordt de klanttevredenheid bijgehouden via schriftelijk, anoniem onderzoek. De resultaten hiervan laten steeds zeer tevreden klanten zien. Dragende partijen: De Bilthuysen, SWO, Gemeente De Bilt.
6
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
(Aanvullende) Wijkdiensten Het onderdeel Wijkdiensten beoogt diensten te ontwikkelen die ondersteunend zijn bij het zelfstandig wonen. Deze diensten zijn aanvullend op bestaande (professionele en vrijwillige) diensten op de gebieden wonen, welzijn en zorg. Het gaat om diensten die niet bedrijfsmatig ingekocht kunnen worden, de zogenaamde leun- en steundiensten en diensten in en om het huis: voorlezen van de krant, een stukje wandelen, samen boodschappen doen en eten, klusjes of samen in de tuin werken. De bedoeling is dat het zoveel mogelijk gaat om een vaste ondersteuner (zoals bij een ’maatjesproject’). De diensten worden in de eerste plaats uitgevoerd door mensen, die een re-integratietraject volgen aangevuld met stagiaires.
Wijkdiensten: coördinator Rosemarie Pielage en uitvoerders Christine en Willem.
In het najaar van 2010 is gestart met het schrijven van een bedrijfsplan voor de exploitatiefase. Vervolgens kan de voorbereiding van de exploitatiefase plaats vinden. De Provincie Utrecht financiert de pilotfase voor een belangrijk deel. Dragende partijen: Animo, SSW, Gemeente De Bilt, i.s.m. Provincie Utrecht, BIGA-groep en Regionale Sociale Dienst.
Digitale Dienstencatalogus
V.l.n.r.: Ad van Zijl (SSW), Ernst Grevink (Animo), Herman Mittendorff (Gemeente De Bilt), Gerhard ten Hove (BIGA-groep), Kees Mosselman (RSD) ondertekenen het convenant Wijkdiensten.
In de projectgroep Wijkdiensten zijn de Regionale Sociale Dienst, de BIGA-groep, de SSW, Animo en de gemeente De Bilt vertegenwoordigd. De projectleiders van MENS voeren het project uit. Er is een Projectplan Wijkdiensten opgesteld. In januari 2010 is een workshop georganiseerd voor vertegenwoordigers van belangen organisaties en vrijwillige en professionele hulpverleners. Het doel van deze workshop was het vaststellen van het aanbod en de behoefte aan wijkdiensten, maar ook de signalering van gebreken in de dienstverlening. Op basis van de resultaten zijn leun- en steundiensten en diensten in- en om het huis ontwikkeld. Handjehelpen is gevraagd om de uitvoering van een pilot op zich te nemen, vanwege de grote ervaring die deze organisatie heeft met het uitvoeren van dit type werkzaamheden. In mei 2010 is gestart met een pilotperiode van ongeveer een jaar om ervaringen op te doen. De eerste ervaringen zijn positief. Zowel dienstenuitvoerders als de meeste dienstenvragers ervaren grote toegevoegde waarde van de Wijkdiensten. Eind 2010 waren vier dienstenuitvoerders aan het werk bij 15 dienstenvragers. Besloten is dat het aantal dienstenvragers op basis van die ervaringen uitgebreid kan gaan worden. 7
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Eén van de onderdelen van het oorspronkelijke projectplan van MENS was het ontwikkelen van een dienstencatalogus. In eerste instantie was dit een papieren versie, maar na de lancering van de website is hard gewerkt aan een digitale versie van deze dienstencatalogus. Het samenstellen van de Digitale Dienstencatalogus vond plaats aan de hand van een stappenplan om zo een duidelijk overzicht te bewaren. In eerste instantie zijn de diensten van alle convenantpartijen toegevoegd. Vervolgens zijn ontbrekende diensten van alle andere non-profit en vrijwilligersorganisaties gecontroleerd en eveneens ingevoerd in het contentmanagementsysteem. In 2010 is een test uitgevoerd aan de hand van een aantal vragen. Het gaat om een vergelijking tussen de Digitale Dienstencatalogus van MENS en het digitale zorgloket van de gemeente De Bilt. De Digitale Dienstencatalogus kwam goed uit de test. Maar beide systemen hebben zowel voor- als nadelen. In de toekomst zal een keuze gemaakt worden met betrekking tot de voortzetting van deze digitale zorgzoeker. De Digitale Dienstencatalogus is te vinden op www.mensdebilt.nl. Organisaties kunnen nieuwe diensten aanmelden via het formulier op de website of via
[email protected]. Dragende partijen: alle convenantpartijen.
Wijkrestaurants In Maartensdijk is een wijkrestaurant gevestigd in Dijckstate. Daar kunnen inwoners elkaar ontmoeten en gezellig samen eten. Het wijkrestaurant heeft een tweetal
functies: ontmoeting, gecombineerd met de noodzaak van een goede maaltijd. Animo zal de brugfunctie vervullen tussen het wijkrestaurant en buurtbewoners met als doel sociaal isolement tegen te gaan en sociale cohesie te bevorderen. In De Bilt is vanaf 2009 tot heden hard gewerkt aan de ontwikkeling van een Wijkrestaurant: voorbereidingen, overleg, het zoeken van financiële middelen. Het Wijkrestaurant wordt gevestigd in Woon- en zorgcentrum Weltevreden. Tevens zijn er afspraken gemaakt met ROC Midden- Nederland en Hotel De Biltsche Hoek. Het ROC zal het wijkrestaurant adopteren als leerwerkbedrijf. De personele bezetting van het restaurant zal grotendeels door leerlingen van ROC worden ingevuld. Dragende partijen: De Bilthuysen, Animo, Gemeente De Bilt i.s.m. ROC Midden Nederland, Van der Valk/Hotel De Biltsche Hoek.
Harm Hoekstra en René van Buiten reiken een ‘kei’ uit aan de leerlingen van het ROC.
ontmoeting, kwartier maken en ondersteuning bieden aan mensen die contact of ondersteuning wensen. Het project heeft verbindingen met diverse MENS activiteiten en onderdelen, te weten de Adviseur wwz, het Netwerk 18+ en het dienstenoverleg. Activiteiten: • ontmoeting: periodieke koffie-momenten. Deze worden georganiseerd door de bezoekers zelf met ondersteuning van vrijwilligers ( gastvrouwen) en een kwartiermaker ( beroepskracht vanuit Kwintes) als aanspreekpunt. • individuele ondersteuning: zeer divers. Dit kan zijn een boodschap doen, bieden van bemoeizorg. • Kwartier maken: naast de basale steun aan de individuele burger is de kwartiermaker er op uit verbindingen te leggen naar die organisaties die in kunnen spelen op de vraag van de burger. • Maatschappelijke stages: bijvoorbeeld: scholieren organiseren lunches. Publicaties en landelijk onderzoek Dit project heeft in 2010 een boekje opgeleverd, getiteld Het Trefpunt in beeld; waar verhalen een stem krijgen 2. Daarnaast is dit project beschreven binnen het project ‘Herstel & Burgerschap’: inventarisatie maatschappelijke steunsystemen in Nederland (april 2010, MOVISIE/ Trimbos-instituut). In het kader van de cliëntenmonitor Maatschappelijke Steunsystemen heeft het Landelijk Platform GGZ de afgelopen tijd onderzoek gedaan naar Het Trefpunt, De Bilt. Onderzoekers zijn in gesprek gegaan met de kwartiermakers, netwerkpartners en de klanten zelf om de werkwijze en resultaten in beeld te brengen en om na te gaan hoe betrokkenen Het Trefpunt beoordelen. Uitkomsten van dit onderzoek verschijnen in 2011.
Dienstenoverleg De Bilt en Maartensdijk
Dragende partijen: Kwintes, Gemeente De Bilt.
In De Bilt bestond op initiatief van de SWO het overleg Dienstverlening al. In navolging van dit overleg is hiermee ook in Maartensdijk gestart. Het gaat om een structureel overleg tussen professionele en vrijwilligersorganisaties die zorg en diensten aan huis leveren. Zij hebben als doel het verbeteren van deze dienstverlening door elkaar te informeren over ieders werkwijze en het signaleren van knelpunten en leemten in de dienstverlening.
Netwerk 18+
Dragende partijen: diverse professionele en vrijwilligers organisaties, SWO.
Het Trefpunt in De Bilt: Een aanzet tot ondersteuning maatschappelijke steunsystemen Het project Trefpunt De Bilt is in 2004 van start gegaan. Per januari 2010 is dit project ondergebracht bij Kwintes. Binnen Kwintes heeft het project een status parte. Het doel is het mogelijk maken van laagdrempelige
8
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Met ingang van januari 2009 is het Netwerk 18+ operationeel. Dit gemeentebrede netwerk bestaat uit relevante professionele zorg- en dienstverlenende organisaties en instellingen. Deze partijen stemmen de aanpak en werkwijze bij cliënten met een meervoudige zorg- en/of welzijnbehoefte met elkaar af, zodat de cliënten daardoor prettig en zelfstandig kunnen blijven wonen in hun eigen huis. Per cliënt wordt maatwerk geleverd. Wanneer wenselijk kan de agenda worden ingedeeld naar wijk, zodat deelnemers aan het overleg alleen aanwezig zijn als ‘hun wijk, hun cliënten’ aan de orde zijn. De deelnemende zorgverleners zijn erg positief over deze manier van werken. Zij willen het beste voor hun cliënten en ervaren dat dit netwerk bijdraagt aan een efficiënte
2 Kwintes,
(2010). Het Trefpunt in beeld; waar verhalen een stem krijgen. Ontmoetingen en kwartiermaken in De Bilt. Zeist.
behandeling. Bovendien vinden zij het uiterst nuttig om complexe cases voor te leggen aan collega-zorgverleners, uiteraard met inachtneming van de regels van de privacywetgeving. Begin 2009 stonden er steeds 3–4 cases op de agenda. Bij de laatste vergadering van 2010 waren dat er 17. Dragende partijen: diverse professionele partijen (zowel convenantpartijen als niet-convenantpartijen op de gebieden wonen, zorg, veiligheid).
Acute nachtzorg Er bestond een mogelijkheid om voor de voorziening van onplanbare nacht- en weekendzorg aan te sluiten bij de pilot van enkele grote thuiszorgorganisaties in samenwerking met de Ambulancedienst (GAAF!). Vanwege te grote financiële verplichtingen werd echter besloten om op een andere manier voor deze voorziening te zorgen. De Bilthuysen heeft daar, samen met de algemeen projectleider van MENS, onderzoek naar gedaan. Tot op heden is hier nog geen passende oplossing voor gevonden en is de bestaande voorziening Eerste Hulp bij Zorg (EHBZ) gehandhaafd. De acute zorgbehoefte overdag wordt vervuld door de Wijkzorgteams. Dragende partijen: De Bilthuysen, Gemeente De Bilt.
Kleinschalig wonen Soms is het eenvoudigweg niet mogelijk om langer thuis te blijven wonen, omdat er specifieke zorg gevraagd wordt die niet aan huis geleverd kan worden. Door Zorg Consult Nederland is onderzoek gedaan naar de behoefte voor kleinschalige woonvormen van mensen met dementie of andere ernstige beperkingen. Daaruit is het ‘Bilts model voor kleinschalig wonen’ ontstaan. Dit houdt in dat de kleinschalige woonvormen die worden ontwikkeld bestemd zijn in de allereerste plaats voor de eigen bevolking, zodat familie- en andere sociale netwerken in stand gehouden kunnen worden voor de dementerende. Ook zal, zoveel als mogelijk is, de voorziening een functie in de betreffende wijk van vestiging krijgen. Eind 2009 is een werkgroep met ondersteuning van de Provincie Utrecht gestart met het nader uitwerken, concretiseren en voorbereiden van de uitvoering van dit model. Gekozen is voor het realiseren van een eerste pilot. De Bilthuysen is hier de trekker van. Eind 2010 waren gesprekken over mogelijke locaties voor ontwikkeling van de pilot gaande. Daarnaast is besloten kleinschalig wonen voor doelgroepen als apart onderwerp op te nemen in de woonvisie. Dragende partijen: De Bilthuysen, SSW, Cordaan, Reinaerde, Kwintes, Gemeente De Bilt, Provincie Utrecht en enkele niet-convenantpartijen.
9
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Mantelzorgvriendelijk huisvestingsbeleid Op 1 december 2009 werd het convenant Mantelzorgvriendelijk huisvestingsbeleid ondertekend door gemeente De Bilt, Woonstichting SSW, het Steunpunt Mantelzorg van SWO De Zes Kernen. De partijen hebben daarmee de intentie uitgesproken om, in die situaties waarin mantelzorgers en/of hun zorgvragers knelpunten ervaren met betrekking tot hun woonsituatie in relatie tot de mantelzorg, gezamenlijk een voor alle partijen adequate oplossing te vinden voor het geconstateerde knelpunt. Dit is ook vastgelegd in een protocol. Dragende partijen: SSW, SWO, Gemeente De Bilt.
Netwerk Ketenzorg dementie De Bilt In 2010 is onder de paraplu van het project MENS het netwerk Ketenzorg Dementie De Bilt gestart. De Zorgverzekeraar AGIS heeft subsidie beschikbaar gesteld. Er is een stuurgroep opgericht waarin een groot aantal partijen deelneemt. De Bilthuysen heeft – als penvoerdereen ketenplan opgesteld in samenwerking met andere organisaties uit de stuurgroep. In 2011 zullen de onderdelen diagnostiek en behandeling worden opgezet. Daarnaast werken organisaties in 2011 verder aan de inrichting van de functie ‘casemanagement’ en het centraal meldpunt. Naast de MENS-convenantpartijen zijn ook betrokken: Accolade Zorggroep, Altrecht, Alzheimer Nederland, Antroz, Diakonessenhuis, Stichting Gezondheidscentra De Bilt, Stichting Vitras/CMD en Warande.
Zorg op afstand Als onderdeel van Project MENS heeft De Bilthuysen in 2008 het initiatief genomen voor Zorg op Afstand: een computertoepassing waarbij de hulpverlener op afstand via de computer kan praten met de cliënt (en andersom). Het doel is het verbeteren en aanvullen van de zorg en ondersteuning met behulp van een computer. Er moet benadrukt worden dat de persoonlijke zorg niet vervangen wordt, maar Zorg op Afstand geeft extra ondersteuning. De Bilthuysen en de overige samenwerkingspartners hebben intern een aantal cliënten bereid gevonden om mee te werken aan de pilotfase. Het introduceren van deze vorm van dienstverlening ging met vallen en opstaan. Zowel cliënten als zorgverleners zijn niet gewend aan het ontvangen en leveren van zorg op afstand. In 2009 werd besloten om nog twee jaar door te gaan met het project. Dragende partijen: De Bilthuysen, SSW, Cordaan, Kwintes, Reinaerde, Gemeente De Bilt.
Bevordering van betrokkenheid van bewoners Ambassadeurs In De Bilt is inmiddels een groep MENS-Ambassadeurs gevormd. De Ambassadeurs zijn mensen die bij veel wijkbewoners bekend zijn, die toegankelijk zijn voor bewoners en die weten wat er speelt in de buurt. Zij informeren, indien gevraagd, medebewoners over MENS. En tevens zijn zij voor MENS van groot belang, omdat zij eenzaamheid kunnen signaleren, evenals gebreken in de dienstverlening. In Maartensdijk heeft deze ontwikkeling nog niet plaatsgevonden. Dat heeft enerzijds te maken met de samenstelling van de wijk en anderzijds met de algemene aanpak van MENS in deze kern van De Bilt. Hier wordt aangesloten bij reeds bestaande netwerken, de kerken en het bloeiende verenigingsleven. Deze contacten worden in Maartensdijk benut om MENS verder uit te dragen en te ontwikkelen. De Ambassadeurs van MENS worden periodiek geïnformeerd over de stand van zaken d.m.v. een aparte nieuwsbrief. Daarnaast komen zij twee keer per jaar bij elkaar voor een netwerkbijeenkomst, alwaar de laatste ervaringen en ontwikkelingen worden besproken.
Bewonerszelfonderzoek In het voorjaar van 2009 vonden in de beide pilotwijken bewonersbijeenkomsten plaats. Tijdens deze bijeenkomst werden de resultaten van het bewonerszelfonderzoek gepresenteerd. Wijkbewoners gingen in 2008 bij andere wijkbewoners op bezoek met een vragenlijst. Over het algemeen zijn de geïnterviewde wijkbewoners tevreden over het wonen in hun omgeving. De gemiddelde rapportcijfers liggen hoog, een 7,6 voor wonen in De Bilt en een 8,1 voor Maartensdijk. De onderlinge contacten worden als ‘goed, maar oppervlakkig’ bestempeld.
10
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Overige MENS onderdelen In het Plan van Aanpak MENS vervolgfase (november 2009) zijn nog een aantal onderwerpen genoemd die hieronder kort worden beschreven.
Wijk- en dorpsgericht werken De contacten met de wijkcontactambtenaren zijn de afgelopen periode aangehaald. De wijkcontactambtenaren houden spreekuren in de Servicecentra. De buurtbemiddelingsfunctie is fysiek niet in de Servicecentra te vinden. Dit bleek uit efficiencyoverwegingen niet handig.
Welzijnsactiviteiten Met het trachten meer afstemming en samenhang te brengen in de welzijnsactiviteiten is geprobeerd op het terrein van educatie een begin te maken. Hier is vrij veel tijd aan besteed maar wegens gebrek aan belangstelling zijn we hier niet veel verder mee gekomen. Wel is afgesproken dat er twee maal per jaar een overleg van de cursusaanbieders wordt georganiseerd om het cursusaanbod op elkaar af te stemmen.
Wijkprogramma’s MENS Deze zijn (nog) niet van de grond gekomen.
Communicatie Communicatie Het laatste, maar zeker ook zeer belangrijke, aandachtspunt voor de tweede pilotperiode is de communicatie. De bekendheid van MENS moest vergroot worden onder wijkbewoners, ter bevordering van de betrokkenheid van de inwoners van de gemeente De Bilt. Maar een andere belangrijke doelgroep zijn de professionele en vrijwillige zorgorganisaties in de gemeente. De publiciteit rondom MENS werd steeds intensiever. Er werd gekozen voor verschillende communicatie-uitingen om de diverse doelgroepen te bereiken.
Afsluitende conferentie 1e pilotperiode: Symposium MENS Op 24 maart 2009 is de 1e pilotperiode MENS afgesloten met een symposium. Tijdens dit symposium is de stand van zaken opgemaakt met de aanwezige deelnemers: actieve bewoners uit beide wijken, professionals van zorg- en welzijnsinstellingen, vertegenwoordigers van de convenantpartijen, gemeenteraadsleden en ambtenaren. Ook waren er vertegenwoordigers van de Provincie Utrecht en de Hogeschool Utrecht aanwezig. Alle sprekers onderstreepten het belang van MENS dat een duidelijke versterking van de wijkinfrastructuur heeft gerealiseerd. De aanwezigen op het symposium namen met belangstelling kennis van de resultaten van de twee proefprojecten. Natuurlijk moet er nog veel worden ‘doorontwikkeld’ en is het werk nog niet voltooid, maar er is sprake van een uniek en vernieuwend proces, waar de andere gemeentes een voorbeeld aan kunnen nemen, aldus de vertegenwoordiger van de Provincie Utrecht.
Website Op de site van MENS is informatie te vinden over de ambitie van MENS, over samenwerkingspartners, over de Servicecentra in De Bilt en Maartensdijk, over de Adviseurs wwz en over de informatie- en adviesfunctie van MENS. De statistieken van het bezoek aan www.mensdebilt.nl worden bijgehouden met gebruik van Google Analytics. Van 1 januari tot en met 31 december 2009 werd de website van MENS 2992 keer bezocht. Deze bezoekers zijn onder te verdelen in unieke bezoekers (1953) en terugkerende bezoekers (1039). Gemiddeld besteedt men ongeveer 3 minuten op de website. Opvallend is dat de bezoekduur van terugkerende bezoekers hoger is. Wellicht om te zoeken in de digitale dienstencatalogus of om extra informatie te vergaren. De belangrijkste pagina’s zijn: de homepage en de digitale dienstencatalogus.
11
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Zo’n 30% van deze bezoekers navigeert rechtstreeks naar het adres www.mensdebilt.nl. De overige bezoekers komen via zoekmachines (zoals Google en Bing), of via verwijzende websites (bijv. de websites van de convenantpartijen). Voor 1 januari tot en met 31 december 2010 geldt min of meer hetzelfde, maar de bezoekersaantallen nemen wel toe. De website werd in totaal 5067 keer bezocht, waarvan 3483 unieke bezoekers. Steeds meer bezoekers komen op de site terecht via een zoekmachine (59%). De favoriete pagina’s blijven hetzelfde als in 2009.
Nieuwsbrieven Door middel van een digitale nieuwsbrief heeft MENS de afgelopen twee jaar belangstellenden en belanghebbenden geïnformeerd over de voortgang van het project. In april 2009 verscheen een nieuwsbrief met een korte terugblik op het symposium MENS, en als overige onderwerpen: de eindevaluatie van Alleato, het Bilts model voor kleinschalig wonen, het bewonersonderzoek in Maartensdijk, de bewonersbijeenkomst in maart, de Digitale Dienstencatalogus, de nachtzorgcentrale en de informatiemarkt van de Helpdesk wwz in Maartensdijk. Vervolgens verscheen in mei een extra editie met een volledig verslag van het symposium MENS dat plaatsvond op 24 maart 2009. Het jaar daarop verschenen drie nieuwsbrieven met updates over de stand van zaken rondom MENS, met informatie over o.a. de Servicecentra in De Bilt en Maartensdijk, de ontwikkeling van aanvullende wijkdiensten, MENS als proeftuin woonservicewijken, de toekomst van MENS, de evaluatie van de tweede pilotperiode en het aantreden van een nieuwe projectleider. Alle MENS-nieuwsbrieven zijn terug te vinden op de website.
Gemeentepagina Net als tijdens de eerste pilotperiode werden ook in 2009 de contactgegevens van MENS wekelijks vermeld op de gemeentepagina in De Biltsche Courant en De Vierklank. In de gemeentegidsen 2008–2009 en 2009–2010 werd ook een advertentie over MENS opgenomen.
Persberichten, nieuwsberichten en advertenties In beide plaatselijke kranten werden eveneens persberichten geplaatst over de ontwikkelingen van MENS. De persberichten behandelden o.a. de volgende onderwerpen: • Symposium MENS (maart) • Verkiezing van project MENS als proeftuin voor de SEV (oktober 2009) • Tweede pilotfase van start (oktober 2009) Ondertekening van convenant Mantelzorgvriendelijk huisvestingsbeleid (december 2009) • Ondertekening convenant Wijkdiensten (februari 2010) • Opening Servicecentrum Maartensdijk (februari 2010) • Spreekuur wijkcontactambtenaar in Servicecentrum De Bilt (september 2010) Tevens zijn er verschillende artikelen in de kranten verschenen over MENS-onderwerpen, onder andere over doorbreking van sociaal isolement en het werk van de Adviseurs wwz. In In gesprek 3, een uitgave van Woonstichting SSW, verscheen een artikel over MENS: ‘Van de wieg tot het graf in je eigen wijk blijven wonen’. In november 2010 verscheen een interview met wethouder Mittendorff in het Kwaliteitsjournaal 4 van de MO-Groep, getiteld ‘Welzijn als regisseur van de samenwerking’. Op een goedbezochte nieuwssite over De Bilt 5 werd in maart 2010 een advertentie (een zgn. Banner) geplaatst. Deze banner verwijst naar de website van MENS.
Boekje MENS Bij de afsluiting van de eerste pilotperiode is in april 2009 een informatieboekje over MENS gepubliceerd. In dit ‘blauwe boekje’ worden alle ins en outs van het project toegelicht; van achtergrond en start tot aan een terug- en vooruitblik na twee jaar MENS.
Folders en affiches Er werd gebruikgemaakt van de volgende folders: algemene folder MENS, algemene folders van de Servicecentra in De Bilt en Maartensdijk. De algemene folder over Project MENS werd halverwege het jaar opnieuw vormgegeven in de vorm van een factsheet, waarin een kort overzicht van alle onderdelen van MENS wordt beschreven.
3 ‘Van
de wieg tot het graf in je eigen wijk blijven wonen’. In: In gesprek (SSW), oktober 2010. 4 ‘Welzijn als regisseur van de samenwerking’. In: Kwaliteitsjournaal (MO-Groep), november 2010. 5 www.nieuwsover.nl/debilt.
12
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Informatiekaarten Ter introductie van het meldpunt Doorbreking Sociaal Isolement werd een zogenaamde signalenkaart gemaakt. Met deze kaart werd het voor de bewoners van De Bilt duidelijk met welke signalen zij bij het Wijkservicecentrum MENS terecht kunnen. Ook voor de Wijkzorgteams, de Servicecentra en de Adviseurs wwz zijn informatiekaarten gemaakt of in de maak. Eind 2010 werden de informatiekaarten over de Adviseurs wwz verspreid onder huisartsen, apotheken, bibliotheken en andere belangrijke professionals.
Huis-aan-huismailings In november 2009 werd de Signalenkaart Doorbreking Sociaal Isolement huis-aan-huis verspreid in Maartensdijk en De Bilt. Ook werd de kaart verspreid onder een groot aantal professionals, zoals convenantpartijen, huisartsen, apotheken. Ook werd een mailing uitgevoerd over de Wijkzorgteams in begin 2010.
Verdere MENS-wetenswaardigheden Overleg met adviesraden
Toekomstvisie van MENS
Met de Wmo Advies Raad, de Ouderenraad en het Gehandicaptenplatform De Bilt is een enkele maal overleg geweest.
Ter voorbereiding op het einde van tweede pilotperiode van MENS en de beslissing van de gemeenteraad over het vervolg van MENS na maart 2011 heeft de werkgroep Organisatieontwikkeling van MENS zich beziggehouden met de toekomstvisie van MENS. De resultaten zijn in juni 2010 beschreven in de toekomstnotitie MENS.
Stuurgroep Experimentele Volkshuisvesting De Stuurgroep Experimentele Volkshuisvesting (SEV) heeft MENS gekozen uit een kleine 60 koploperprojecten op het gebied van Woonservicegebieden, om deel te nemen aan het proeftuinproject Woonservicegebieden. Woonservicegebieden zijn het antwoord van ouderen en mensen met een beperking om langer en beter zelfstandig te kunnen wonen. Dit wijkgerichte concept heeft zich de afgelopen tien jaar in een rap tempo verspreid over ons land. Door middel van de tien proeftuinprojecten kan de SEV de prestaties en resultaten in kaart brengen, meehelpen om verschillende onderdelen verder te ontwikkelen en daarmee het begrip woonservicegebieden in Nederland in de praktijk verder helpen. De onderwerpen die in het proeftuinproject van de SEV aan de orde komen zijn: • Project empty nest (levensloopbestendig verbouwingsvoorstel) (SSW); • Piramidemodel (ster-kwalificaties toegankelijkheid voor woningen) (gemeente De Bilt en SSW); • Multifunctionele centra (gemeente De Bilt); • Wijkdiensten (project MENS, gemeente De Bilt); • Integrale wijkzorg (Project MENS); • Mantelzorg (gemeente De Bilt, SWO). En tot slot heeft MENS mee gedaan met de SEV-effectenarena. Hiervan is een aparte rapportage beschikbaar (zie website www.mensdebilt.nl).
Evaluatie MENS Op 1 maart 2011 loopt de huidige pilotfase van het project MENS af. Voor die tijd zal de raad een besluit nemen over de voortgang van MENS. Het voorstel hiertoe zal gebaseerd worden op een evaluatie van het project. De evaluatie wordt uitgevoerd door Quattro Adviesbureau voor Strategie & Organisatie uit Utrecht. Quattro is via de SEV betrokken bij de effectenrapportages van de tien landelijke proeftuinen, waar De Bilt er één van is. De uitkomsten van de evaluatie verschenen in december 2010 6.
6 In
januari 2011 is dit rapport voorgelegd aan de adviesraden. Op 3 maart 2011 is het rapport besproken in de Raad.
13
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Uitvoering MENS wordt uitgevoerd door een klein uitvoeringsteam, bestaande uit de algemeen projectleider, de wijkprojectleiders, een communicatie-/projectmedewerker. Het uitvoeringsteam vormt samen met twee ambtelijke vertegenwoordigers de projectgroep MENS.
Werkgroepen Voor de ontwikkeling van de diverse onderdelen van MENS zijn werkgroepen in het leven geroepen. Deze werkgroepen bestaan uit relevante convenantpartners en andere belangrijke betrokkenen. • Projectgroep Wijkdiensten, bestaande uit vertegenwoordigers van Animo, BIGA-Groep, Gemeente De Bilt, Handjehelpen, Regionale Sociale Dienst en Woonstichting SSW • Werkgroep Wijkzorgteam, bestaande uit vertegenwoordigers van Beeuwkes Thuiszorg, Cordaan, De Bilthuysen, Schutsmantel, Kwintes, Reinaerde en Gemeente De Bilt. • Werkgroep Kleinschalig Wonen, bestaande uit vertegenwoordigers van Animo, Cordaan, De Bilthuysen, Gemeente De Bilt, Kwintes, Reinaerde, Schutsmantel en Woonstichting SSW. • Werkgroep Wijkrestaurant, bestaande uit vertegenwoordigers van Animo, De Bilthuysen, Gemeente De Bilt, ROC Midden Nederland en Van der Valk. • Werkgroep Doorbreking Sociaal Isolement, bestaande uit vertegenwoordigers van De Bilthuysen, Vitras CMD, SWO De Zes Kernen en Kwintes. Deze werkgroep kon in april 2009 worden opgeheven. • Werkgroep Organisatieontwikkeling (Toekomst MENS), bestaande uit vertegenwoordigers van Animo, De Bilthuysen, Gemeente De Bilt, SWO De Zes Kernen en Woonstichting SSW.
Personeel Algemeen Projectleider • Dorine Winkels • Marita Meulmeester
tot 01-10-2010, 2 dagen per week 01-10-2010 tot 01-07-2011, 2 dagen per week
Wijkprojectleiding De Bilt • Patty van Ziel tot 01-07-2011, 2 dagen per week Wijkprojectleiding Maartensdijk • Hilde Hoogewoud tot 01-12-2009, 2 dagen per week (gedetacheerd vanuit SWO) • Patty van Ziel 01-02-2010 tot 01-03 2011, 2 uur per week • Loes van Baaren 01-07-2010 tot 01-03-2011, 7 uur per week Communicatie en ondersteuning • Tessa Koopman tot 01-07-2011, 2 dagen per week Adviseurs wwz • Cynthia Vrijsen • Heleen Roep
tot 01-07-2011, 1,5 dag per week (gedetacheerd vanuit SWO) tot 01-07-2011, 1,5 dag per week (gedetacheerd vanuit De Bilthuysen)
Projectgroep Projectleiders aangevuld met medewerkers gemeente De Bilt: • John van Ardenne Afdeling Samenlevingszaken (Saza) • Bauke Heikamp Afdeling Beleid en Strategie
14
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Documenten 2009–2010 Downloaden via www.mensdebilt.nl Van MENS • Projectplan. Februari 2007 Bewonersonderzoek De Bilt. Maart 2009 • Bewonersonderzoek Maartensdijk. Mei 2009 • Evaluatie Innovatieproject MENS, De maat van MENS. April 2009 • Informatieboekje MENS. April 2009 • Signalenkaart Doorbreking sociaal isolement. September 2009 • Plan van aanpak september 2009–maart 2011. November 2009 • Projectplan wijkdiensten. November 2009 • Convenant Mantelzorgvriendelijk Huisvestingsbeleid. December 2009 • Protocol Mantelzorgvriendelijk Huisvestingsbeleid. December 2009 • Convenant MENS Tweede Pilotfase. Februari 2010 • Convenant Wijkdiensten. Februari 2010 • Informatiekaart Wijkzorgteam Beeuwkes. Maart 2010 • Informatiekaart Wijkzorgteam Cordaan. Maart 2010 • Informatiekaart Wijkzorgteam De Bilthuysen. Maart 2010 • Notitie Toekomst MENS. Juli 2010 • Notitie Wijkzorgteams. September 2010 • Informatiekaart Adviseur wwz. December 2010 Over MENS • Analyse resultaat Effectenarena SEV. Februari 2010. • ‘Herstel & Burgerschap’: inventarisatie maatschappelijke steunsystemen in Nederland. April 2010, MOVISIE/Trimbos Instituut. • Interview ‘Welzijn als regisseur van de samenwerking’. In: MO-Groep Kwaliteitsjournaal, nr. 14, november 2010. • Verslag Effectenarena SEV. Februari 2010. • ‘Van de wieg tot het graf in je eigen wijk blijven wonen’. In: In gesprek (SSW). Oktober 2010.
15
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Overig • Folder Onderzoek SEV ‘Ouderen in woonservicegebieden’. December 2010. • ‘Het Trefpunt in beeld; waar verhalen een stem krijgen. Ontmoetingen en kwartiermaken in De Bilt.’ 2010, Kwintes.
Deel 2
16
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Cijfers Adviseurs wwz 2010 Eind 2009 is er een verslag gemaakt van de cliëntenregistratie van de Adviseurs wwz (zie pagina19). Deze registratie is voortgezet in 2010, met als extra onderdeel de registratie van de meldingen bij het Sociaal Steunpunt. In de pilot MENS werken twee Adviseurs wwz, Heleen Roep en Cynthia Vrijsen. Zij worden door resp. De Bilthuysen en SWO De Zes Kernen voor 12 uur per week gedetacheerd aan het project MENS. De Adviseur wwz in dienst bij de SWO werkt in totaal 20 uur in Maartensdijk en Bilthoven. De onderstaande gegevens betreffen zodoende de gegevens van de Adviseur wwz in Maartensdijk en Bilthoven (20 uur per week) en De Bilt West (12 uur per week). Hieronder zijn de totaalcijfers van beide adviseurs naast elkaar gezet. Het complete overzicht van cijfers over 2010 vindt u op pagina 19 en dat van 2009 op pagina 23. Cliënten In 2009 werd reeds geconstateerd dat de Adviseur wwz meer vrouwelijke dan mannelijke cliënten heeft. Deze trend zet door in 2010. Het totaal aantal cliënten neemt toe.
Leeftijdscategorieën 2009 <55
25
man
33
vrouw
7
55–65
17 1
65–70
10 11
70–75
13 4
75–80
44 35
80–85
38 13
85–90
16 5
>90
14
Leeftijdscategorieën 2010 <55
8
man
43
vrouw
19
55–65
22
Geslacht cliënten 2009 2010
man
10
65–70
11
102 184
vrouw
22
70–75
22
127 250
22
75–80
46 18
80–85
De gemiddelde leeftijd van de cliënten in 2009 in De Bilt is 72 jaar, en in Maartensdijk 74 jaar. In 2010 wordt de gemiddelde leeftijd van de cliënten in De Bilt lager, namelijk 67 jaar, maar in Maartensdijk/Bilthoven juist hoger (77 jaar).
17
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
59 25
85–90
36 >90
4 10
In 2010 wordt een stijging geconstateerd van het aantal eenmalige bezoeken. In 2009 was er een uitschieter te zien bij een doorlooptijd van meer dan zes weken. In 2010 is de duur van de behandeling meer verdeeld over de verschillende categorieën.
Doorlooptijd 2009 Eenmalig
In 2010 heeft 35% van de mensen zich rechtstreeks gemeld bij de Adviseur wwz. De zorgorganisaties weten de adviseurs ook beter te vinden: ruim 48% van de mensen komt bij de Adviseur wwz terecht door een ‘professionele verwijzer’.
33
man
53
vrouw
Postcodeverdeling 2009
18
<2 weken
32
3615
11
2–4 weken
In 2010 zijn er 25 meldingen gedaan. De Adviseurs wwz hebben 18 keer mensen verwezen naar ‘t Trefpunt.
20
3721
20
3722
man 0 vrouw
1 18 27
13
4–6 weken
7 15
28
>6 weken
58
23
3731
38 11
3732
26 3737
Doorlooptijd 2010 Eenmalig
0 0
33
man
33
3738
48
81
vrouw
26
<2 weken
3739
2
50 22
2–4 weken
0 10
overig
27
41 4–6 weken
16 31
>6 weken
29 47
Postcodeverdeling 2010 3615
Oorsprong In 2010 heeft de Adviseur wwz geen cliënten uit Westbroek (3615), maar daarentegen groeit het aantal uit Bilthoven (3721, 3722, 3723). En zeer duidelijk ook het aantal uit Hollandsche Rading. Ook de inwoners van Groenekan weten de Adviseur wwz inmiddels te vinden. Conclusie De vragen hebben in 2010 vooral betrekking op wonen, welzijn, zorg en financiën. Dit is ook terug te zien in de tabel met cijfers over doorverwijzing. In totaal hebben de Adviseurs wwz 877 doorverwijzingen gedaan naar o.a SSW, huisarts, wonen voor senioren, zorgloket, thuiszorg, vrijwilligersaanbod. De adviseurs hebben wederom weer veel huisbezoeken afgelegd. Tevens zijn dit jaar voor het eerst de binnengekomen meldingen bij het Sociaal Steunpunt geregistreerd. In 2009 is geen registratie bijgehouden van de meldingen in verband met eenzaamheid.
18
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
man 0 vrouw 0
20
3721
42 15
3722
28 23
3723
41 9
3731
37 26
3732
47 5
3737
1 22
3738
41 3739
8 12
Rapportage AWWZ totaal 2010
Aantal cliënten
Totaal
Afg
Port
Man
51
76
127
66
62
Vrouw
87
163
250
136
113
Echtpaar
Totaal
138
239
377
202
175
Totaal
Leeftijd
Oud Nieuw
Aantal
Cliënten
Totaal
245
245
66
132
311
377
Alleenstaand
Oorsprong
Man
Vrouw
4
17
Totaal 21
67
115
182
Man
Vrouw
Totaal
8
43
51
Via helpdesk
19
22
41
Via officiële verwijzer
65–70
10
11
21
Via-via
11
29
40
70–75
22
22
44
Rechtstreeks naar adviseur
44
86
130
<55 55–65
75–80
22
46
68
Overig
2
2
4
80–85
18
59
77
Totaal
128
249
377
85–90
25
36
61
4
10
14
128
249
377
Man
Vrouw
Totaal
8
16
24
25
43
68
>90 Totaal
Doorverwijzingen naar Vitras amw SSW
Vraagstelling WMO huish. Hulp
Man
Vrouw
Totaal
17
27
44
RSD
0
1
1
Wijkwinkel
4
2
6
7
17
24
Belastingdienst
Hulp van vrijwilligers
19
44
63
Huisarts
Welzijn
41
93
134
7
14
21
WMO vervoer
WMO aanpassingen
Kwintes / Trefpunt CIZ
1
0
1
18
38
56
5
13
18
33
48
81
Wonen
84
140
224
Mantelzorg
6
17
23
Zorg
45
85
130
Thuiszorg
30
59
89
Activiteiten
18
27
45
Zorgloket
25
57
82
Financiën
19
45
64
Hulp van vrijwilligers
35
61
96
Eenzaamheid
17
30
47
Wonen voor senioren
55
87
142
Overig
36
75
111
Sociaal Cultureel werk
7
15
22
Totaal
310
597
907
Overig
46
116
162
Totaal
298
573
871
Man
Vrouw
Totaal
0
0
0
42
62
Doorlooptijd
Man
Vrouw
Totaal
Eenmalig
33
81
114
<2 weken
26
50
76
3615 Westbroek
2–4 weken
22
41
63
3721 Bilthoven
20
Postcode
4–6 weken
16
31
47
3722 Bilthoven
15
28
43
>6 weken
29
47
76
3723 Bilthoven
23
41
64
126
250
376
Totaal
3731 De Bilt West
9
37
46
3732 De Bilt Oost
26
47
73
3737 Groenekan Soort contact
Man
Vrouw
Totaal
3738 Maartensdijk
Huisbezoek
86
194
280
3739 Hollandse Rading
Direct contact ov
76
182
258
Totaal
Indirect contact
169
333
502
Totaal
331
709
1040
Totaal
Relatie melder sociaal steunpunt
Man
Vrouw
Persoonlijke relatie
0
2
2
Profes./vrijwilliger
6
15
21
Ambassadeur
0
2
2
Totaal
6
19
25
19
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
5
1
6
22
41
63
8
12
20
128
249
377
Cijfers Adviseurs wwz 2009 De Adviseurs wwz maken maandelijks een rapportage van belangrijke gegevens van hun cliënten. Hierin rapporteren zij informatie over geslacht, leeftijd, oorsprong, vraagstelling, doorverwijzing etc. In het onderstaande verslag vindt u de samenvatting en conclusie van de gegevens van januari tot en met december 2009. Hier en daar heeft de betreffende Adviseur wwz een mondelinge toevoeging gegeven op deze resultaten.
Cijfers van Heleen Roep uit De Bilt
Als uitleg voor het aantal cliënten onder de 55 jaar, zegt Heleen Roep: ‘In Buurthuis ’t Hoekie is de diversiteit van bezoekers groot. Er komen niet alleen ouderen, maar ook een jongere generatie die vragen stelt over jeugdzorg, autistische kinderen, het Persoonsgebonden Budget of re-integratie op de arbeidsmarkt. Ouderen willen graag praten met een onafhankelijke persoon, omdat hun kinderen proberen, vaak goedbedoelde, adviezen op te dringen. Dat heeft invloed op de eigenwaarde van deze ouderen.’ Doorlooptijd cliënten De Bilt 2009 Eenmalig <2 weken
22
man
37
vrouw
7 11
2–4 weken
6 14
4–6 weken
10 19
>6 weken
25 51
Heleen Roep
Cliënten In 2009 heeft Heleen Roep, Adviseur wonen, welzijn, zorg in De Bilt, in totaal 202 cliënten te woord gestaan, waarvan 133 vrouwen en 69 mannen. De leeftijd van de cliënten varieert (zie tabel). Opvallend genoeg is 20,8% van de cliënten 55 jaar of jonger. De grootste groep heeft een leeftijd van 80–85 jaar, namelijk 26,7%. Leeftijdscategorieën cliënten De Bilt 2009 <55
18
man
24
vrouw
6
55–65
15 65–70
0 4 9
70–75
11 75–80
2 30 24
80– 85
30 6
85–90
13 >90
4 6
20
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Kijkend naar de doorlooptijd van de behandelperiode kan geconcludeerd worden dat een groot deel slechts eenmalig bij de Adviseur wwz komt. In sommige gevallen is het probleem met een enkel bezoek verholpen of zonodig wordt de cliënt doorgestuurd naar een andere instantie. Daarentegen duurt de behandelperiode van 37,6% van de cliënten langer dan 6 weken. De rest van de cliënten is verdeeld over de overige categorieën. ‘Bij sommige cliënten is de vraag behoorlijk complex. Dan kost het veel tijd om bepaalde regelingen te treffen. Samen met de cliënt onderneem ik een aantal belangrijke stappen, waardoor de behandelperiode wat langer kan zijn’, aldus Heleen. Oorsprong Veel cliënten worden doorverwezen via de Helpdesk wwz, officiële verwijzers of via via, respectievelijk 25,5%, 40,2% en 23,5%. De rest van de cliënten weet de Adviseur wwz op een andere manier te vinden. De cliënten zijn afkomstig uit de postcodegebieden 3731, 3732, 3721, 3722. Van het totaal aantal cliënten zijn 37 personen afkomstig uit een ander postcodegebied dan hierboven genoemd. Het huisbezoek is belangrijk. De Adviseur wwz vindt de toegevoegde waarde van een huisbezoek zo groot, omdat ze meteen inzicht krijgt in de persoonlijke situatie van een cliënt. Hierdoor wordt het vaak makkelijker om de vraag achter de vraag te achterhalen.
Postcodeverdeling cliënten Heleen Roep 2009 3731
23
man
38
vrouw
11
3732
26 18
3721
De Adviseur verwijst door naar een groot aantal andere organisaties en krijgt ook zelf cliënten via deze organisaties. De samenwerking is goed, de lijnen zijn kort.
Cijfers van Cynthia Vrijsen uit Maartensdijk en Bilthoven
27 3722
7 15
overig
10 27
Vraagstelling De onderwerpen van de vragen lopen uiteen en zijn gecategoriseerd in: Wmo huishoudelijk hulp, Wmo Vervoer, hulp van vrijwilligers, welzijn, Wmo-aanpassingen, wonen, zorg, activiteiten, financiën en overig. Men heeft de meeste vragen over: huishoudelijke hulp, wonen en zorg. Bij elke leeftijdsfase horen andere type vragen. Er zijn ook jongeren die plotseling voor hun ouders moeten zorgen en dan door de bomen het bos niet meer zien. De Adviseur wwz helpt hen bij het scheppen van orde in de chaos. Soms weet zij zelf ook niet meteen het juiste antwoord, maar kan door middel van haar netwerk en expertise wel snel tot een oplossing komen. Naar aanleiding daarvan worden ook veel mensen doorverwezen naar: SSW, CIZ, thuiszorg, Zorgloket, Wonen voor senioren. Er worden ook veel mensen doorverwezen naar de Wijkwinkel van Stichting Animo, bijvoorbeeld voor hulp bij het invullen van formulieren. Een enkele vraag heeft te maken met psychiatrische problematiek. Een noodkreet; zo blijkt vaak achteraf. In eerste instantie wordt er een andere vraag gesteld, maar bij het huisbezoek blijkt meer aan de hand te zijn. Hierbij is er ook een verschil in de vragen van jonge en oudere personen. Jongeren hebben nog een heel leven voor zich, dat brengt andere problemen met zich mee. Via Indigo hebben de Adviseurs wwz in 2009 een scholing in GGZ-problematiek gevolgd. Heleen zegt hierover: ‘Deze scholing was heel nuttig. Het heeft voor mij bevestigd dat het belangrijk is om op je gevoel af te gaan. Bovendien was het goed voor de teambuilding en het leren op elkaar te vertrouwen.’ Conclusie Kortom, er zijn meer vrouwen dan mannen die zich melden bij de Adviseur wwz. De cliënten zijn allemaal afkomstig uit de directe omgeving van De Bilt West. De Adviseur wwz helpt ook mensen van buiten de pilotgrens van De Bilt West. De cliënten hebben vooral vragen over huishoudelijke hulp. Dit is mogelijk ook veroorzaakt door de recente veranderingen rondom huishoudelijke hulp in de gemeente. Andere vragen gaan over wonen en zorg in het algemeen.
21
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Cynthia Vrijsen
Cliënten Het werkgebied van de Adviseur wonen, welzijn, zorg Cynthia Vrijsen bevat Maartensdijk en een deel van Bilthoven. In 2009 heeft Cynthia in totaal 265 cliënten7 te woord gestaan, waarvan 181 in Bilthoven en 84 in Maartensdijk. Ook in deze kernen is het aantal vrouwen dat een beroep doet op de Adviseur wwz groter dan het aantal mannen. De leeftijd van de cliënten varieert (zie tabel). Het aantal cliënten van 55 jaar of jonger is opvallend klein, slechts 6,8% van het totaal. De grootste groep heeft een leeftijd van 80 jaar of ouder, namelijk 54%. Leeftijdscategorieën cliënten Bilthoven 2009 <55
man 0 vrouw 2
4
55–64
6 65–69
3 2 8
70–74
9 16
75–79
26 21
80–84
35 10
85–89
29 >90
3 7
7 Cynthia
Vrijsen vervult daarnaast eenzelfde soort functie bij de SWO. Hier inclusief de cijfers van de Adviseur Zorg en Welzijn van de SWO. Voor MENS werkt Cynthia 12 uur.
problemen eerder onderling opgelost en men vraagt minder makkelijk om hulp. Desalniettemin wordt uit de totaalrapportage duidelijk dat de inwoners van Maartensdijk de Adviseur wwz wel weten te vinden.
Leeftijdscategorieën cliënten Maartensdijk 2009 <55
7
man
9
vrouw
1
55–64
2
Vraagstelling Veel vragen hebben betrekking op wonen. Mensen willen graag thuis blijven wonen, maar daarvoor zijn aanpassingen nodig. Voor veel cliënten is het niet duidelijk welke instanties daarbij kunnen helpen. Er zijn ook mensen die juist liever niet thuis willen blijven wonen, omdat ze zich niet meer veilig voelen in een groot huis. Die veiligheid is erg belangrijk, vooral voor de oudere cliënten. Daarnaast wordt gevraagd naar huishoudelijke hulp, welzijn en overige zorgkwesties.
1
65–69
6 2
70–74
2 2
75–79
14 11
80–84
8 7
85–89
3 1
>90
8
Cynthia krijgt veel echtparen met vragen over wonen, welzijn en/of zorg. ‘Deze echtparen hebben samen een probleem, maar de oplossing kan individueel zijn. Zo kan de een worden doorverwezen naar de dagopvang en de ander naar het Steunpunt Mantelzorg.’ Veel cliënten komen slechts eenmalig bij de Adviseur wwz. Er zijn 72 cliënten die vaker contact hebben gehad met Cynthia. Cynthia zegt: ‘In principe is het probleem na zo’n week of vier afgehandeld, maar ik bel wel altijd na op een later tijdstip. Soms komt het voor dat deze cliënt dan weer opnieuw wordt opgenomen.’
Postcodeverdeling cliënten Cynthia Vrijsen 2009 3721/3722/ 3723
33
man
76
vrouw
20
3731/3732
24 33
3738
48 10
3737
6 2
3739
6 3615
0
overig
0
4 3
Oorsprong De cliënten van Cynthia Vrijsen zijn afkomstig uit alle kernen van gemeente De Bilt, maar voornamelijk uit Maartensdijk en Bilthoven. De kernen Maartensdijk, Hollandsche Rading en Westbroek zijn echte dorpsgemeenschappen, zo concludeert Cynthia. Daar worden
22
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Conclusie Ook in Maartensdijk en Bilthoven wordt de Adviseur wwz meer benaderd door vrouwen dan door mannen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat er simpelweg meer vrouwen van boven de tachtig jaar in deze kernen wonen. De meeste vragen hebben betrekking op wonen voor senioren (verzorgingshuizen, serviceflats of andere seniorenwoonvoorzieningen). De Adviseur wwz verwijst dan ook vaak door naar Woonstichting SSW of het Zorgloket van de gemeente De Bilt. Niet alleen weet Cynthia de juiste organisaties te vinden, maar andersom geldt zeker hetzelfde. Via het netwerk 18+ wordt zij regelmatig geattendeerd op cliënten die haar hulp nodig hebben. Uit de cijfers blijkt ook dat de inwoners van deze kernen op de hoogte zijn van de functie van de Adviseur wwz. Maar liefst 43,8% van de cliënten heeft rechtstreeks contact met haar opgenomen.
Rapportage AWWZ totaal 2009
Aantal cliënten
Totaal
Afg
Port
Man
42
60
102
54
3
Alleenstaand
Vrouw
79
105
184
97
6
Echtpaar
Totaal
121
165
286
151
9
Totaal
Leeftijd <55 55–65
Oud Nieuw
Aantal
Oorsprong
Cliënten
Totaal
154
154
66
132
220
286
Man
Vrouw
Totaal
Man
Vrouw
25
33
58
Via helpdesk
14
44
Totaal 58
7
17
24
Via officiële verwijzer
39
54
93 64
65–70
1
10
11
Via-via
24
40
70–75
11
13
24
Rechtstreeks naar adviseur
21
50
71
75–80
4
44
48
Overig
2
8
10
80–85
35
38
73
Totaal
100
196
296
85–90
13
16
29
Man
Vrouw
Totaal
6
19
25
16
30
46
>90 Totaal
5
14
19
101
185
286
Doorverwijzingen naar Vitras amw SSW
Vraagstelling WMO huish. Hulp
Man
Vrouw
Totaal
21
36
57
RSD
2
3
5
Wijkwinkel
7
14
21
WMO vervoer
12
12
24
Belastingdienst
5
4
9
Hulp van vrijwilligers
14
26
40
Huisarts
3
10
13
Welzijn
33
54
87
Kwintes / Trefpunt
WMO aanpassingen
13
14
27
CIZ
Wonen
52
90
142
Zorg
40
55
95
Thuiszorg
7
13
20
Zorgloket
Financiën
29
41
70
Overig
33
61
94
Totaal
254
402
656
Activiteiten
Doorlooptijd
Man
Vrouw
Totaal 86
3
3
6
18
23
41
7
7
14
28
47
75
29
40
69
Hulp van vrijwilligers
13
32
45
Wonen voor senioren
25
55
80
Mantelzorg
3
9
12
Overig
Sociaal Cultureel werk
29
58
87
Totaal
194
354
548
Totaal
Eenmalig
33
53
<2 weken
18
32
50
Postcode
Man
Vrouw
2–4 weken
11
20
31
3615
0
1
1
4–6 weken
13
20
33
3721
18
27
45
>6 weken Totaal
Soort contact*
28
58
86
3722
7
15
22
103
183
286
3731
23
38
61 37
Man
Vrouw
Totaal
3732
11
26
3737
0
0
0
3738
33
48
81
Huisbezoek
66
117
183
3739
0
2
2
Direct contact ov
56
154
210
Overig
10
27
37
Indirect contact
107
208
315
Totaal
102
184
286
Totaal
229
479
708
* Totaal; niet gekoppeld aan cliënten
23
mens – verslag van de werkzaamheden 2009–2010
Colofon Uitgave Project MENS gemeente De Bilt, maart 2011. Jaarverslag 2009–2010 Wmo-Innovatieproject MENS. De Bilt, maart 2011. MENS is een samenwerkingsverband wonen, welzijn, zorg van: • Animo, werkt aan welzijn • Beeuwkes Thuiszorg • Cordaan • De Bilthuysen • Gemeente De Bilt • Gezondheidscentrum De Bilt • Kwintes • Provincie Utrecht • Reinaerde • SWO De Zes Kernen • Woonstichting SSW website: www.mensdebilt.nl e-mail:
[email protected] Eindredactie: Marita Meulmeester Auteurs: Tessa Koopman Dorine Winkels Patty van Ziel Ontwerp: Conefrey/Koedam, coko.nl Drukwerk: De Swart
