Inhoud. Colofon. Kopij vóór de deadline per naar vdwaals.nl

Colofon De Koerier is een periodiek, uitgebracht door de studievereniging voor Technische Natuurkunde “Johannes Diderik van der Waals”, in samenwerking met de Studenten Onderwijs Organisatie (STOOR). Beide zijn gevestigd aan de faculteit Technische Natuurkunde van de Technische Universiteit Eindhoven. De Koerier verschijnt zes maal per jaar en is te vinden in de Van-der-Waalskamer. De Koeriercommissie bestaat uit: Suze Verbruggen (voorzitter), Thomas, Lemmens, Alex Zwanenburg, Reinier van Mourik, Martin van Mourik, Don van der Drift, Niels Duif, Noud Speijcken en René van Bussel. Kopij vóór de deadline per e-mail naar koerier@ vdwaals.nl. 3e editie, jaargang 48, februari 2008 De deadline voor Koerier 3 is: 7 maart 2008

Inhoud 2. 3. 4. 5. 6. 9. 13. 16. 17. 18. 20. 24. 26. 28. 30. 32. 33. 34. 39. 42. 44. 46. 50. 52.

Redactioneel Op niveau Mogen wij even STOORen Rugby on Ince Space Exploration Ferrofluïden Sinterwaals bezoekt N-laag Van-der-Waalsrecords Puzzel Antimaterie, fysica of fictie De Managment Trainingsdag Duistere fysica Borrelspeurtocht naar Angleur Gekke poten De Vlaamse cantus, waarschijnlijk Natuurkunde in de verdediging Farzad in... Excursie zonnepanelen Exotische rotzooi End of an Era Schoonmaken is verleden tijd Het kerstdiner Camsa fotoreportage Activiteitenagenda

1

Redactioneel

Op niveau

Door Suze Verbruggen

Voorzitterspraat Door Jan Cortenbach

Z

oals gewoonlijk ben ik er weer in geslaagd om alles te gelijk te plannen. Voor wie het wil weten. Tentamenperiodes mogen dan rustig zijn in een bestuursjaar, Koeriers moet je er niet in maken. Terwijl iedereen zijn best doet zich te concentreren op zijn/haar tentamens, probeer ik ze daar vanaf te houden. De stukjes voor de Koerier moeten immers weer af. En bijna iedereen begint daar pas een week van tevoren aan. Uitzonderingen daargelaten, er zijn natuurlijk altijd mensen die wel op tijd beginnen. Vandaar dat de nieuwe deadline, die voor Koerier drie nu voor de tentamenweek ligt. Alsof mensen dan niet aan het leren zijn. Maar helaas, al die Koeriers is al eerder door mij gepland, voor ik dit had bedacht. Maar er gaan natuurlijk ook wel eens dingen goed. Zo had ik deze keer veel minder moeite met Indesign, het programma waarmee de Koerier wordt gemaakt. En de meeste stukjes waren prima op tijd, ondanks dat ik bij sommige dingen helemaal niet meer wist wie ik had gevraagd.

Misschien heb ik nu enkele van onze potentiële opvolgers afgeschrokken, maar dat was allerminst de bedoeling. De stress die bestuurswerk oplevert wordt ruimschoots gecompenseerd door de positieve dingen die het werk met zich meebrengt. Een paar voorbeeldjes hiervan zijn je eigen constitutieBorrel, Sinterwaals, N-feesten, het symposium, het kerstdiner, en nog veel meer. En dan heb ik het nog niet eens gehad over ‘externe activiteiten’ zoals al die andere feesten die je natuurlijk niet kunt missen en de constitutieborrels bij zuster en collegaverenigingen. En misschien dat al die actielijstpuntjes ook nog niet zo erg zijn, ze zijn gelukkig heerlijk divers. Het ene moment sleutel je aan een bakfiets, het andere moment hangt er een Borrelpenno in Delft aan een kroonluchter. Die diversiteit zorg er gelukkig voor dat je ’s ochtends toch wel met goede zin om half 9 je bed uitrolt met een compleet trommelensemble in je hoofd terwijl je ruikt alsof je tussen de dode bevers hebt geslapen.

Van der Waals

Al met al denk ik dat ik als bestuurslid van onze geliefde vereniging niets te klagen heb. Hoewel het af en toe aardig aanpoten kan zijn, worden de nadelen ruimschoots gecompenseerd door de voordelen die de functie bied.

Redactioneel

Ik begrijp best dat dit niet het meest boeiende onderwerp voor een redactioneel stukje is, maar nu gaat het tenminste over de Koerier. Het enige andere onderwerp wat ik dezer dagen kan bedenken is natuurlijk carnaval. Maar hoewel ik er zelf intens van geniet, wil ik er niet iedereen mee lastig vallen. Bovendien komt deze Koerier toch pas na carnaval uit. Ik deel dus nu al mee dat ik heel veel lol ga hebben en dat ik jullie hoogstwaarschijnlijk niet heb gemist deze carnaval. Mocht het anders zijn dan zie je dat tegen die tijd vast wel aan mijn gezicht. Hopelijk heeft iedereen een fijne (en vermoeiende) vakantie gehad, zodat we weer fris kunnen beginnen.

Z

o ben je net begonnen, en zo ben je alweer een maand of vier verder. De tijd van een bestuurslid van onze mooie studievereniging vliegt voorbij als een opgevoerde slechtvalk in duikvlucht. Het is ook daarom dat de drie weken durende tentamenweek waar we ons op moment van schrijven in bevinden een zeer welkome afwisseling zou kunnen zijn, ware het echter niet dat ondergetekende zelf ook nog wel een paar tentamens binnen wenst te koppen, en dat daarnaast alleen al het uitvoeren van mijn uitgestelde actielijstpuntjes drie volle weken in beslag zou nemen.

2

3

Koerier 3, jaargang 48

Mogen wij even STOORen

Rugby on ice

Door Noud Speijcken

Door Inez Ammerlaan

D

e tentamens zijn ondertussen alweer afgelopen en ik hoop dat jullie tevreden zijn over jullie resultaten. Bij STOOR is de rustige periode achter de rug en wordt er hard gewerkt aan de komende voorlichtingen. Maar eerst wil ik jullie aandacht voor een nieuwe raad die wordt opgezet. Om een beter zicht op het verloop van de mastervakken te krijgen is er besloten om net als de p- en de pp-raad ook een m-raad te organiseren. In deze raad zullen dan ieder blok de docenten en een aantal studenten van de lopende en afgesloten mastervakken bij elkaar komen. We zijn daarom op zoek naar studenten die bereid zijn een maal per blok hun mening te delen met de docenten. Als je wilt helpen de vakken van de faculteit nog beter te maken stuur dan een mailtje naar STOOR met de vakken die je volgt en of wilt gaan volgen.

4

Op woensdag 2 april wordt door STOOR de mastervoorlichting georganiseerd. Deze voorlichting zal iets uitgebreider zijn dan voorgaande jaren. Het is gebleken dat veel studenten behoefte hebben aan meer informatie over de masteropleiding en daarom zullen dit jaar vanuit elke track mensen worden uitgenodigd om iets meer duidelijk te maken wat het studeren in de master precies inhoudt. Meer gedetailleerde informatie en informatie over tijd en locatie volgen binnenkort in de nieuwsbrief. Mocht je nog vragen, klachten of suggesties hebben, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Kom in de pauze langs in de STOOR-kamer (nl g0.04, tegenover Van der Waals), iedere pauze (12:30 – 13:30) is er iemand van ons aanwezig. Mail ons op [email protected] of spreek ons aan op de gang. Op onze website www.phys.tue.nl/ stoor kun je een uitgebreide beschrijving lezen over wat STOOR allemaal doet. Daar vind je onder andere ook oude tentamens en nieuwsbrieven. Rest mij niets anders meer dan jullie veel leesplezier toe te wensen met deze koerier. Koerier 3, jaargang 48

D

e dag begon met heel koud vriesweer en zo bleef het ook. Om 17.00 uur aangekomen op het rugbyveld, kwamen we er al snel achter dat het zeer pijnlijk zou zijn om te vallen: het veld voelde ook echt aan als beton. De leden van The Elephants die ons de clinic zouden geven, hadden al besloten om niet te gaan tackelen, wat toch wel jammer was. Maar ja, om met breuken terug te komen is ook wat. Ook werden de jongens erop geattendeerd voorzichtig te zijn met de dames, maar dat werd door de Curieusdames snel tegengesproken. Die kunnen zichzelf toch wel weren! Daarna werd de groep in tweeën gesplitst, de ene groep ging aan het aanvallen werken, de anderen aan de verdediging. Na ongeveer een uur werden de groepen omgewisseld. De aanvaltraining begon met een spel om zo snel mogelijk het gooien met de rugbybal onder de knie te krijgen, wat

gepaard ging met rennen, en rennen, en ……. nog meer rennen. Drie soorten van aanvalstechnieken werden ons ook bijgebracht: De switch, als je van ‘baan’ wisselt en de bal aan elkaar overgeeft. De loop, als je over een baan ‘springt’ om zo weer de bal aan de andere kant te ontvangen en de laatste techniek was het gewoon heen en weer passen over het veld. Samengevat: een van aan één stuk rennen en zweten. De verdedigingstraining hield in dat je met volle kracht op een kussen beukte dat vastgehouden werden door een verdediger van The Elephants. De opdracht was dus om diegene achter het kussen om te krijgen, maar ja, die beesten van The Elephants zijn net betonnen muren, dus dat kostte nog aardig wat moeite. Later mochten we zelf ook achter het kussen staan. Na de twee trainingen kon er een partijtje gedaan worden. Omdat de grond dus te hard was, werd er in plaats van tackelen gewoon aangetikt. Dit was natuurlijk wel jammer, aangezien het beuken en tackelen toch wel hoort bij een potje rugby. Al bij al waren we toch zeker twee uur bezig geweest. Naderhand kon er nog in N-laag gegeten worden. Het was toch een heel actieve avond geweest!

Deelnemers in actie tijdens een van de oefeningen

Activiteit

STOOR

Woensdag middag 19 maart organiseert STOOR een externe-

stagevoorlichting voor mensen die nog op externe stage moeten. Hiermee willen wij studenten een idee geven van wat zij allemaal moeten regelen voordat de stage kan worden gestart. Tijdens deze middag zal een student vertellen over zijn ervaringen. Verder zal een bedrijf vertellen over wat een student voor een bedrijf kan betekenen.

5

Space Exploration

Revealing the Mysteries of the Universe

O

fwel een hele mond vol. Het klinkt wel een beetje als een nieuwe SciFi serie van de BBC, de zoveelste Star Trek kloon. Een hoog technologisch schip vol met vreemde wezens die avontuur na avontuur beleven en de meest rare dingen ontdekken. En geef toe, wie zou niet aan zo’n onderneming willen deelnemen! Maar in dit geval gaat het toch een beetje anders. De vergelijking houdt op bij het ontdekken van ‘rare’ dingen in ons universum. Het hoog technologische schip was ingeruild voor de Blauwe Zaal en de crew bestond uit ruim 100 enthousiaste studenten die de hele dag (of in ieder geval de ochtend) vrij hadden genomen om zich te laten informeren over hoe men nou tegenwoordig onderzoek verricht aan het heelal en welke fenomenen er bestudeerd worden.

6

Nadat iedereen nog even de mogelijkheid had de slaap teniet te toen met een kop koffie, opende dagvoorzitter Paul Koenraad dit symposium voor een goed gevulde zaal. Nu lijkt de professor van een Photonics and Semiconductor Nanophysics Group niet meteen de aangewezen persoon, ware het niet dat hij als amateur astronoom menig uurtjes liggend in het gras heeft doorgebracht, starend naar de sterrenhemel.

Na deze instrumentele lezing was het weer tijd voor de theorie. Jan-Willen den Herder van SRON weet ons te vertellen hoe beperkt ons beeld is van ons heelal. Slechts 4% van het heelal bestaat uit deeltjes die wij kunnen detecteren en slechts de helft daarvan hebben we kunnen vinden in sterren en stelsels. De andere

helft bevindt zich door de hele ruimte in slierten, genaamd het Cosmic Web. Om deze slierten te kunnen detecteren zijn sterkte röntgenbronnen zoals quasars nodig, om via absorptie en emissie sporen te kunnen zien van deze filamenten. Echter om een satelliet de ruimte in te sturen om dit te gaan meten moeten nog vele afwegingen gemaakt worden, onder andere hoekprecisie versus gewicht. Maar gelukkig gold dit niet voor de koffie en stond deze al klaar voor een korte pauze! Weer stijf van de cafeïne kon er verder worden gegaan met het programma, oftewel Rens Waters van de Universiteit van Amsterdam over het ontstaan van sterrenstelsels. Hij verteld ons hoe planeten nou precies gevormd worden, vanaf een gasvormige schijf tot een groot stabiel object. Tegenwoordig zijn ze vooral op zoek naar exoplaneten, planeten die draaien om andere sterren dan de zon. Deze relatief kleine objecten zijn lastig te ontdekken met de heldere ster als achtergrond, maar door te kijken naar pieken in intensiteit van deze ster is het toch mogelijk. Nu dan was het aan Marco de Vos van Astron de zware taak om de laatste lezing voor de lunch te houden. Dit wist hij leuk te doen, met een luchtig verhaal over LOFAR. Dit is een project van Astron om met een array van goedkope antennes een telescoop te verkrijgen met diameters van honderden kilometers.

Met deze vraagstukken nog in het achterhoofd, bracht Harm Hogenhuis

Dagvoorzitter Paul Koenraad


De deelnemers genieten van een overvloedige lunch.

Ietwat uitgelopen, wist iedereen niet

Activiteit

Activiteit

Want dat was het thema van het symposium van Van der Waals van 2007: welke instrumentatietechnieken worden er gebruikt of ontwikkeld en wat voor mysterieuze vraagstukken hoopt men nou te kunnen beantwoorden!

De eerste spreker die Paul Koenraad mocht introduceren was Vincent Icke, professor aan de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Leiden en briljante voordrager. Hij wist de zaal dankzij een wervelende presentatie (ik heb nog nooit zoveel slides per minuut voorbij zien komen) en gevatte opmerkingen de hele tijd geboeid te houden over zijn onderwerp, de oerknal. Of beter gezegd, of er wel een oerknal was. Het idee dat ons heelal expandeert en dus heel vroeger (zeg een jaartje of 14 miljard) heel klein was, is de meesten wel bekend. Alleen zijn daar toch nog wel een paar problemen mee: zo bevat het heelal voor ons onbekende materie die een grote invloed heeft op het verloop van mate van uitdijing. Ook geeft het golfkarakter van deeltjes uit de kwantummechanica mechanica onduidelijkheden, want voor kwanta geldt een minimale lengte, de zogenaamde Comptonlengte, die is wordt bepaald door natuurconstanten en dus niet meeschaald.

ons van de Big Bang terug naar onze eigen tijd en planeet en wel naar Cerro Paranal in Chili. Hier staat de VLT (Very Large Telescope, hoe verzinnen ze het) van ESO, European Southern Organisation. Om deze interferometer goed te laten werken is het van essentieel belang dat de signalen nauwkeurig worden doorgegeven, de zogenaamde Delay Lines. Verder zijn ze bezig met een techniek om het verstoorde signaal van zwakke sterren te verbeteren, door gebruik te maken van nabijgelegen sterke sterren. Hiervoor moeten echter die 2 signalen perfect gescheiden worden, zonder verlies van resolutie. De Star Separators zouden dit moeten kunnen doen, door middel van een geknikte speciaal gepolijste spiegel.

7

Ferrofluïden

hoe snel ze naar buiten moesten komen. Want hoe interessant de lezingen ook waren, ook de liefde van een natuurkundige gaat door de maag. De lunch was zeer goed (en genoeg). Na de lunch was het dan tijd voor de workshops. Er waren twee workshops, eentje gegeven door Astron, de andere door ISIS. Ik heb zelf helaas niet de tijd gehad mee te doen met een van deze workshops, maar de reacties waren positief. Vooral de mensen bij ISIS konden goed hun creativiteit kwijt, daar kwamen de meest eigenaardige constructies van satellieten tevoorschijn!

Door Alex Zwanenburg

M

Activiteit

Zoals gewoonlijk kon er na afloop nog onder het genot van een drankje verder gediscussieerd worden, of gewoon lekker zuipen natuurlijk. Al met al een geslaagde dag!

8

De deelnemers zijn druk bezig met de workshops. Boven de foto’s van de workshop van Astron. Links de workshop van ISIS.


Een ferrofluide kan de vreemdste vormen aannemen.

Als natuurkundige gaan er enkele bellen rinkelen bij het zien van het woord magnetische vloeistof. Vloeistof zegt ons dat het materiaal zich in de vloeistoffase moet bevinden. Magnetisch

wil zeggen dat het materiaal of, zoals bij permanente magneten, ferromagnetisch is, of, zoals bij vloeibaar zuurstof of bij ferromagnetische materialen boven de Curie temperatuur, paramagnetisch is. Het probleem van paramagnetisme is dat de magnetische susceptibiliteit voor de meeste paramagnetische materialen zeer klein is. Er zijn ons tot nu toe nog geen ferromagnetische materialen bekend waarbij de Curie temperatuur boven de smelttemperatuur ligt, dus het smelten van een ferromagnetisch materiaal levert enkel een zwakparamagnetische vloeistof op. Problemen dus. Het is dus niet zo vreemd dat pas in 1963 de eerste (stabiele) magnetische vloeistof werd gemaakt bij NASA door S.S. Papell. Frenkel en Dorfman voorspelden eerder al wel dat er deeltjes konden bestaan die één collectieve magnetische oriëntatie kunnen hebben en Kittel schatte de grootte van deze deeltjes voor gewone ferromagnetische materialen, zoals ijzer, rond de 15 nm. Een magnetische vloeistof of ferrofluïde bestaat dan ook uit een grote hoeveelheid permanente magneetjes van hoogstens enkele nanometers groot die in een oplosmiddel zitten. Doordat deze deeltjes zo klein zijn, zorgen thermische vibraties ervoor dat er geen netto magnetisatie optreedt in afwezigheid van een magneetveld. Wanneer er echter wel een magneetveld wordt aangelegd, dan zullen de magnetische momenten van de deeltjes zich ordenen in de richting van het

Thema: Exotsische Materialen

ijn idee om een stuk te schrijven over magnetische vloeistoffen komt vooral van een filmpje dat twee Japanners, Sachiko Kodama en Yasushi Miyajima, hebben gemaakt. Hierin laten zij ‘op muziek’ een magnetische vloeistof bewegen. Mijn eerste gedachte was dat dit een computersimulatie was, gezien de gladheid van het oppervlak en de grilligheid van de vormen. Pas toen ik ging opzoeken wat het echt was – toegegeven, dat was meteen na het zien van het filmpje - kwam ik er achter dat dit geen simulatie was, maar dat het hier een opstelling betrof met een tweetal torens met elektromagneten en een bad met een magnetische vloeistof.

9

Thema: Exotsiche Materialen

magneetveld. Aangezien de magnetische susceptibiliteit van een ferrofluïde enkele ordes van grootte groter is dan gebruikelijk bij paramagneten, wordt dit ook wel superparamagnetisme genoemd.

10

Wil je superparamagnetisme behouden, dan is het zeer belangrijk dat de deeltjes niet groeien. Het bestaat immers doordat de deeltjes slechts één magnetische oriëntatie hebben. Mocht het deeltje aangroeien door botsingen met andere deeltjes, dan zal er magnetische domeinvorming optreden en verdwijnt het effect. Van der Waalskrachten tussen de deeltjes en magnetische dipool-dipool interacties zorgen voor het samenklonteren, mocht er niets gedaan worden om dit tegen te gaan. In de praktijk worden de deeltjes in een apolaire oplossing dan ook voorzien van een coating bestaande uit lange ketens moleculen die zorgen voor een sterische repulsie. In waterachtige, polaire, oplossingen wordt er gebruik gemaakt van een coating die elektrostatische afstoting veroorzaakt. Gecombineerd met de thermische beweging zorgt dit voor een zeer stabiele oplossing. Ferrofluïden worden meer toegepast dan je in eerste instantie zou verwachten. Zo komen ze onder andere voor in harde schijven, waar ze zorgen voor een vrijwel wrijvingsloze rotatie van de as en de schijven zelf beschermen tegen stof en gas. Door een klein magneetveld aan te leggen wordt voorkomen dat de vloeistof wegloopt van de as en de behuizing. Ditzelfde principe wordt ook gebruikt bij assen die verzegeld moeten zijn, bijvoorbeeld in een reactievat. De ferrofluïde zorgt hier voor smering en afsluiting.

Ook wordt het vaak als warmtewisselaar gebruikt bij bijvoorbeeld luidsprekers. De vloeistof bevindt zich in de ruimte tussen spoel en de permanente magneet die aan de conus vastzit. Wanneer de temperatuur lokaal tot boven de Curie temperatuur van de vloeistof stijgt, wordt deze weggedrukt van de magneet. Koelere ferrofluïde zal zich naar de magneet toe verplaatsen en warmere vloeistof verspreidt zich naar buiten, waar het warmte afstaat aan warmtewisselaars. Bovendien dempt de aanwezigheid van de ferrofluïde de conus. Nieuwe ontwikkelingen zijn onder andere het gebruik van ferrofluïde in de suspensie van auto’s. Aangezien de viscositeit afhangt van de sterkte van het aangelegde magneetveld, kan de demping zeer snel worden bijgeregeld, wat de weglegging beter maakt. Ook bestaat het plan om zo’n vloeistof te gebruiken om tumoren te verwijderen. Door het inbrengen van een beetje ferrofluïde in een tumor en dit dan bloot te stellen aan een snel alternerend magneetveld wordt de tumor lokaal verhit waardoor deze vernietigd kan worden.

LOOKINGFOR 7ORKINGINTHEHIGH TECHAREAOF%UROPE #HALLENGINGENVIRONMENTFORPROFESSIONALS 1UALITYOFLIFE

CONSIDERING #ROSSINGBORDERS 9OURNEXTMOVE -YPARTNERWILLLIKEITTOO

THENATURALCHOICE CONTACTHRDEPARTMENT -R*O3LANGEN JSLANGEN SOLLANDSOLARCOM \-ISS*EANNETTE(OLSGENS JHOLSGENS SOLLANDSOLARCOM

En ja, je kan er aardige filmpjes mee maken. Misschien is het ook wel leuk als demonstratiemodel voor voorlichtingsdagen.

Leuk op de pubieksdag?


WWWSOLLANDSOLARCOM

Sinterwaals bezoekt N-laag Door René van Bussel

A

fgelopen 4 december heeft Sinterwaals getrouw aan zijn gewoonte N-laag weer met zijn jaarlijkse bezoek vereerd. Iedereen was gespannen of de goede Sint wel zou komen, want hij bleek aangevallen te zijn door piraten, zo schreef de Sint zelf in een briefje per flessenpost. Vreemd genoeg is van de piraten niets meer vernomen en kwam Sinterwaals op het juiste moment opdagen.

verhaal gaat dat Toon het leuk vindt om Johan te soppen. De Sint wilde Johan graag de gelegenheid geven om Toon te soppen. Hiervoor kreeg hij een soepkom met water aangegeven. Johan pakte deze gelegenheid met beide handen aan, maar hij miste Toon en helaas heeft de soepkom het niet overleefd. Toon kreeg nog wel een handdoek, voor het geval hij nat zou worden en Johan kreeg een vervanging voor een notitieboekje dat hij in Afrika kwijt was geraakt.

Ook dit jaar verblijdde de Sint ons weer met een bezoekje

Na de websitehelden werden Johan Meulensteen en Toon naar voren geroepen. Deze sportieve mensen gaan vaak samen zwemmen in het sportcentrum en het

Zelfs portier Toon en Johan Meulensteen werden bij de Sint geroepen

De volgende persoon die naar voren werd geroepen was Thomas Lemmens. Hij heeft in het verleden wat moeite gehad met het onthouden van een pincode. Eerst vroeg de Sint of hij nog het getal Pi kop opzeggen. Thomas probeerde dit, maar

Activiteit

En ook dit jaar had de Sint weer de nodige cadeaus meegenomen. Als eerste werden Remco en Taco geëerd, omdat ze samen de Van-der-Waalswebsite hadden vernieuwd. Ze kregen van de Sint een ‘bel’, waarmee ze de aandacht van de versnaperingenverkoper konden trekken als ze behoefte zouden krijgen aan een drankje tijdens de viering.

13

moest toegeven dat hij nog wel de cijfers wist, maar helaas de volgorde niet meer. Om geen dingen meer te vergeten kreeg hij van de Sint een portemonnee met een touwtje eraan, die zeer lastig kwijt te raken is. Daarna mocht Ramon bij Sinterwaals komen. Hij werd aan de tand gevoeld over zijn afwezigheid bij de Batavierenrace. Het bleek dat hij kiespijn had. De Sint gaf Ramon dan maar een tandenborstel en tandpasta om dit soort problemen in de toekomst te voorkomen. Nadat hij zijn tanden had gepoetst mocht hij weer gaan zitten.

door een Spanjaard. Sinterwaals wilde de Borrelcommissie een handje helpen door hen een woordje Spaans te leren. Ze kregen een Spaanse taalgids. De volgende commissie die naar voren werd geroepen was de smoelenboekcoommissie. Zij waren niet volledig op de hoogte van de spelling van de naamgever van onze vereniging. Na enige pogingen lukte het hen om deze naam toch goed te spellen. Als herinnering kregen zij een exemplaar van het befaamde Oranje Boekje.

relatie. Ook Paul werd nog even naar voren gehaald en alle drie deze mensen kregen een mooi speldje. Hierna mocht Curieus bij Sinterwaals komen. Zij werden ondervraagd over een stukje dat in de Cursor is verschenen. De zin “Jongens vallen allemaal over je heen” had de bezorgdheid bij Sinterwaals gewekt. De dames van Curieus kregen een roze helm om hen te beschermen tegen vallende jongens.

Sinterwaals biedt bescherming aan

14

Omdat Contrast tijdens de bestuurswissel erg enthousiast had geprobeerd de Van-der-Waalskamer schoon te maken, mochten ook zij naar voren komen. Sinterwaals maakte dit bestuur duidelijk dat groene zeep niet geschikt is om logo’s schoon te maken. Om deze schade te herstellen kregen zij een verfsetje. Nadat Contrast weer was gaan zitten, mocht de Borrelcommissie op audiëntie komen. Het was Sinterwaals ter ore gekomen dat het portret van H.M. de Koningin was ontvreemd en nog wel

van

Sinterwaals

wat

een

Als volgende programmapunt werd door Sinterwaals aan Florian en Don gevraagd opheldering te geven over hun

Contrast had weer eens overdreven


Natuurkust mocht natuurlijk niet ontbreken bij de Sinterwaalsviering. Zij mochten definitief antwoord geven op de vraag “Doet ie het of doet ie het niet?”. Blij antwoorden zij: “Hij doet het.” Om het kunstwerk in de toekomst toch nog extra te beschermen kregen zij antiroestmiddel.

De Introcomissie deelt mandarijnen uit

Als laatste werd nog de Introcommissie bij Sinterwaals geroepen. Tijdens de Intro zijn zij erg gul geweest door iedereen eten te geven die er maar om vroeg, zonder om de bijbehorende bonnen te vragen. Zij mochten dit goedmaken door alle aanwezigen een mandarijn te geven in ruil, natuurlijk, voor een bon. Uiteindelijk bleek zelfs dat ze winst hadden gemaakt en teveel mandarijnen over hadden. Nadat iedereen nog getrakteerd was op een regen van strooigoed vertrok Sinterwaals weer om een jaartje vakantie te gaan houden. Het is te hopen dat hij volgend jaar N-laag weer zal bezoeken.

Eindelijk goed nieuws van Natuurkunst

Activiteit

Activiteit

Ramon doet dit jaar hopelijk wel mee.

Florian krijgt speldje.

Curieus

Sinterwaals wilde graag van Florian en de afwezige Klessens weten hoe het zwemmen in de Verenigde Staten was geweest. Hij had gehoord dat ze dat hadden gedaan in een mooie vijver in het centrum van Washington DC. Sinterwaals had wel op de foto’s gezien dat deze heren geen badeendje bij zich hadden, wat toch wel een essentieel zwemattribuut is. Dit probleem werd meteen de wereld uit geholpen door Florian een badeendje te geven.

15

Van-der-Waalsrecords

Een zo lang mogelijke slinger van kleding maken:

A

22,76 meter Marijn Kemper, Frank Jehoel, Geert van den Burg en Martin van Mourik

fgelopen december stond de recorddag gepland. En wat is een recorddag zonder recordpogingen. Een aantal fanatieke Van-der-Waalsleden deed heel wat pogingen om hun naam vernoemd te krijgen. Omdat de records nog niet op de website te zien zijn, hier nu toch een eervolle vermelding. Lees en verbaas je.

Zo ver mogelijk overgooien met rauwe eieren:

Zo lang mogelijk op 1 been staan: De onderdelen van de kledingslinger

42.19 minuten René Joosten

26 meter Martin van Mourik en Don van der Drift

Na wat hulp bij de start toch een record.

Natuurlijk moeten de eieren wel heel blijven.

Zolang mogelijk je adem inhouden: 3.06.67 minuten Peter van Kruisbergen

Zolang mogelijk een handstand volhouden tegen de muur: 2.36 minuten Frank Jehoel Zo vaak mogelijk een voetbal hooghouden: 14 keer Peter van Kruisbergen Zoveel mogelijk spekjes in je mond:

16

Peter bereidt zich mentaal voor op zijn recordpoging.

Zolang mogelijk je ogen open houden zonder te knipperen: 5.33.56 minuten Alex Zwanenburg

Helaas, Rob’s record hield stand.


Puzzel 101222101200111222001002001222 Dat was de puzzel. Ik heb heel veel mensen zien rekenen en schrijven maar de oplossing van deze puzzel heeft daar vrij weinig mee te maken. De oplossing is ook heel kort: Zet de getallen in deze volgorde neer: 101 222 101 200 111 222 001 002 001 222 Op deze manier verschijnt het getal 45. Er was maar een goede inzender dus, de Borrelbonnen gaan deze keer naar Jan Cortenbach.

In het midden met de blinkende schoen de huidige recordhouder.

De nieuwe puzzel: In het vierkant hieronder zitten 9 grijze vakken. Om elk grijs vlak zitten 8 witte vlakken. Daarin moeten de getallen 1 tot en met 7 ingevuld worden. De getallen in de witte vlakken vormen opgeteld het getal in het omcirkelde grijze vlak. In de rijen en kolommen mag niet twee keer hetzelfde getal staan.

Activiteit

Activiteit

40 spekjes Rob Mensink

Gelukkig was er een heel lang meetlint aanwezig

17

Antimaterie; fysica of fictie? Door Martin van Mourik

18

Je zou kunnen zeggen dat antimaterie het tegenovergestelde is van materie. Het is opgebouwd uit antideeltjes, welke eigenlijk precies hetzelfde zijn als gewone deeltjes, maar dan met tegenovergestelde ladingen. Antideeltjes worden vaak beschouwd als deeltjes met een negatieve massa (vooral om de wiskunde er omheen makkelijker te maken). Je komt echter niet zomaar een elektron met een positieve lading tegen. Antideeltjes annihileren instantaan als ze in contact komen met deeltjes, dus als er om een of andere reden een positief geladen elektron in de ruimte voorkwam, zou het weg zijn voordat het kon worden waargenomen. Wat wel kan worden waargenomen, en ook is waargenomen in de kosmos, is zo’n annihilatie, in de vorm van gammastraling; als je eerst twee

deeltjes hebt, en dan niks, moet er energie uitkomen, volgens E = (m1 + m2)c2. Het concept van antimaterie was voor het eerst bedacht door Paul Dirac, die ontzettend veel aan de kwantummechanische theorie heeft bijgedragen. Uit zijn kwantummechanische uitdrukking voor elementaire spin- ½ deeltjes blijkt, dat er voor onder andere elektronen zowel positieve als negatieve energieën zijn toegestaan. Als je in de tijd dat de kwantumtheorie heel nieuw en nauwelijks onderzocht was, zou leven, zou de gemiddelde wetenschapper zeggen, ‘Ok, leuke formule, maar ik stel voor dat we de voorschrijven dat negatieve energieën niet bestaan. Als ik de oppervlakte van een vierkant meet, en daarvan de wortel uitreken, ga ik niet zeggen dat de zijlengte ook negatief kan zijn.’ Er waren gelukkig wel koppige wetenschappers die ervan overtuigd waren dat Dirac mogelijk gelijk had. Enkele jaren na Diracs theoretische ontdekking werd voor het eerst een anti-elektron, een positron, gecreëerd. De vraag was toen: als anti-elektronen bestaan, zouden andere anti’s ook bestaan, zoals antiprotonen, -neutronen, -quarks, -fotonen, etc.? Een paar meer experimenten en er bleek dat er niks was dat geen antivorm had. Pas in 1995 was het CERN voor het eerst gelukt om antideeltjes lang genoeg levend houden om met een anti-elektron en een antiproton een antiwaterstof molecuul te vormen. De eerste geslaagde poging om antimaterie te maken leverde Koerier 3, jaargang 48

De methode waarmee antideeltjes gemaakt worden is eigenlijk best simpel: een proton wordt in een versneller gezet en botst met ontzettend veel energie tegen een preparaat. Het proton barst als het ware uit elkaar en er spetteren in elke richting duizenden elementaire deeltjes en energieën. Deze hoge energieën kunnen mogelijke deeltje/antideeltje paren creëren, die genoeg energie hebben om niet meteen weer met elkaar te annihileren. Met de juiste magnetische velden kunnen de deeltjes gescheiden worden. Het is een beetje grof: gooi een proton zo hard tegen iets aan dat het ontploft. Tussen de vele scherven zullen er vast wel ergens wat antideeltjes zitten. Het behouden van antideeltjes is het moeilijkere, nauwkeurigere werk. Er moet namelijk gezorgd worden dat antideeltjes niet in de buurt van gewone deeltjes komen om annihilatie te voorkomen. Met quadripolaire magneetvelden in een kleine vat, een zogeheten Penning trap, kunnen geladen antideeltjes gevangen worden, door ze in vacuüm te laten zweven. Het grootste probleem is dat gekweekte antideeltjes te veel energie hebben –in de orde van GeV- om gevangen te worden. Om dit op te lossen wordt een deeltjesvertrager gebruikt; praktisch

gezien het tegenovergestelde van een deeltjesversneller. Zo heeft CERN vaten met antideeltjes, wat best een probleem kan opleveren als de Penning trap even niet goed werkt. Het bestaan van antimaterie zorgt voor een nogal groot raadsel voor wetenschappers. Het heelal lijkt namelijk asymmetrisch. Het lijkt alsof toen het heelal geboren was er meer deeltjes dan antideeltjes ontstonden. Dit schijnbare overschot aan deeltjes is nog niet verklaard. Als er gedeeltes antimaterie in het heelal waren, zouden wij op de grens van die gebieden intense gamma straling meten, door annihilatie van deeltjes en antideeltjes. Zulke gebieden zijn nog nooit gevonden. Toen Dirac postuleerde over antideeltjes had hij het idee dat het mogelijk is dat er twee universa ontstonden. In dezelfde zin dat een hoop energie kan splitsen in een deeltje/ antideeltje paar, zou de oerknal een universum en een antiuniversum kunnen vormen. Als er sprake is van perfecte symmetrie, zou zo een antiuniversum identiek zijn aan die van ons, met uitzondering van het feit dat alles ‘anti’ is. Steven Hawking heeft bevestigd dat een parallel antiuniversum mogelijk is, maar hij raadt je af om je antizelf een hand te geven als je hem ooit tegenkomt.

Quotes Jan over de Almanak van de VvTP: ‘Er is toch wel één nadeel aan de almanak, hij is nogal chaotisch’ Erik S: “Sowieso ben ik tegen alles wat groen is.”

Thema: Exotische Materialen


I

n Het Bernini Mysterie van Dan Brown krijgt de protagonist, Robert Langdon, een dringend verzoek van de directeur van CERN om zo snel mogelijk naar Zwitserland te komen. Om de lezer in spanning te houden vertelt hij verder niet waarom. Na een snelle reis wordt Langdon warm ontvangen door de directeur en krijgt een korte excursie door CERN. Uiteindelijk krijgen Langdon en de lezer te horen wat er mis is: naast een moord, is er een potje antimaterie uit CERN gestolen. Dat lijkt niet zo een groot probleem, zo’n potje fysische prut. Langdon werd echter uitgelegd dat het potje equivalent is aan een bom van 50 biljoen Joule. Dat maakt antimaterie best wel interessant.

9 hele antiatomen op; wereldnieuws (voor natuurkundigen).

19

De Managment Trainingsdag

Editorial ASML

Door Ron Saris, Joris Stegen en Ilse van der Heijden

Door Louis Selen

A

Functie

Activiteit

l sinds jaar en dag probeert Van der Waals als studievereniging zijn leden een leuke tijd te bieden, maar vooral voor te bereiden op het leven na de bul. Een van de dingen die daarvoor georganiseerd worden zijn lezingen en excursies van en naar verschillende bedrijven waar men later als ‘natuurkundige’ aan de slag zou kunnen gaan. De reden dat natuurkundige hier tussen aanhalingstekens staat, is dat er tegenwoordig binnen een bedrijf veel meer van een natuurkundige wordt verwacht dan het klassieke rekenwerk. Sociale en managementvaardigheden beginnen steeds belangrijker te worden – niet alleen voor natuurkunde, maar voor alle studies. Met dit in het achterhoofd is de XL begonnen met het organiseren van de Management TrainingsDag (MTD). Een goed gevulde dag met als voornaamste doel studenten een beeld te geven wat ‘management’ nou eigenlijk allemaal omvat en wat men er later in zijn of haar baan van kan verwachten.

20

Al snel werd ons door ir. H.T.G. Weffers van het Stan Ackermans Instituut (SAI) duidelijk gemaakt dat tegenwoordig nogal wat mensen zichzelf manager mogen noemen, wat de term ‘manager’ nogal een overgewaardeerd begrip maakt. Er bestaat namelijk een groot scala aan verschillende soorten managers, welke allemaal hun eigen competenties hebben. Denk bijvoorbeeld aan projectmanagers, business development managers, technisch leidinggevenden, afdelingsmanagers, etc. Het is dus nodig je competenties te ontwikkelen op het gebied waarop

jij later manager zou willen of kunnen worden. Een deel van die competenties zal technisch zijn – hieraan wordt op de universiteit veel gedaan – maar een deel zal ook niet-technisch en zakelijk zijn. Deze laatste zul je dus voornamelijk zelf buiten je opleiding moeten ontwikkelen; bijvoorbeeld door het actief deelnemen aan commissies of bestuur of door het volgens van cursussen zoals bijvoorbeeld het SAI aanbiedt. Al met al bezit de term ‘manager’ veel facetten, welke afzonderlijk ontwikkeld moeten worden. Een voorbeeld van een specifiek soort manager is de asset liability manager, welke bijvoorbeeld werken voor bedrijven als Hewitt. Binnen Hewitt is een asset liability manager verantwoordelijk voor het matchen van bezittingen en verplichtingen. Als voorbeeld werd een pensioenfonds genomen, welke langlopende verplichtingen hebben – soms wel tot 100 jaar. Bij het beheren van het geld binnen een pensioenfonds – wat een aanzienlijk bedrag is - moet dus goed gekeken worden wat de risico’s van de markt zijn, maar ook de toekomst van de pensioengerechtigden. Aan de inkomstenkant van de balans moet er goed op worden gelet dat deze weinig risico met zich meebrengen, bijvoorbeeld door koersdalingen. Aan de uitgave kant moet er goed worden gekeken naar de demografie van alle pensioengerechtigden. Als overmorgen de helft 65 wordt heb je namelijk wel een probleem. Al met al is het met elkaar in balans brengen van deze twee problemen een enorm karwei, waarbij steeds belangrijke afwegingen Koerier 3, jaargang 48

Louis kwam bij ASML in de groep Overlay & Focus van de afdeling Applications and Business Support, een onderdeel van customer Support. Daar ondersteunt hij klanten bij wijzigingen en problemen met de positionering van de silicium wafers waarop de elektronische circuits van chips worden geprojecteerd. “Het onderdeel waar ik mee bezig ben is de ‘overlay’. Wanneer je een chip maakt, worden verschillende lagen op elkaar gezet. Het is cruciaal dat de positie van die lagen ten opzichte van elkaar gelijk is, anders krijg je geen of slechte verbindingen, en de chip werkt dan niet. Mijn afdeling zorgt er in essentie voor dat de verschillen in positie zo klein mogelijk zijn.” Louis studeerde in 1997 af aan de faculteit Technische Natuurkunde van de TU/e. Er volgde een promotieonderzoek bij de groep kernfysica. “Na een periode in het bedrijfsleven zocht ik een bedrijf waarin ik veel met techniek te maken had, en waar ik kon blijven groeien. ”Dat vond hij in ASML. “Ik wist dat het bedrijf koploper is in zijn markt. Ik wist dat de machines technisch voorop lopen. Ik wist dat het een groot bedrijf is. En ik wilde graag in een zeer professionele omgeving werken. Daarbij waren vrienden van mij, die hier toen werkten, zeer te spreken over ASML. Voor mij redenen genoeg om te solliciteren.”

“Het was voor mij niet mogelijk om de machines van ASML in één keer te behappen. Dat lukt trouwens niemand meer, daar zijn ze te ingewikkeld voor. Daarom is de machine opgedeeld naar competenties. Er zijn hele afdelingen die voor één onderdeel van de machine verantwoordelijk zijn. Dat geldt zowel voor ontwikkeling als support.” Hij deed verschillende trainingen om de techniek en technologie te doorgronden. Probleemstelling

Louis is verantwoordelijk voor klanten in Japan. Daar werken ASML-collega’s die in eerste instantie de problemen oplossen. Lukt dit niet, dan gaan ze te rade bij de afdeling Support in Veldhoven. “We krijgen allerlei vragen. De moeilijkheid is om tot een goede probleemstelling te komen. Klanten vragen vaak om een oplossing of functionaliteit, zonder aan te geven wat het probleem is. Het is daarom voor ons zaak om te achterhalen wat het exact het probleem is. Gelukkig doen onze machines bijzonder veel aan datalogging. Bijna iedere bit die omflippert, wordt gelogd. Dat is bruikbare informatie. Vervolgens heb je software nodig om te achterhalen wat je zoekt. ”Meestal heeft hij vrij snel in de gaten wat er mis kan zijn. “Dat ga je aftesten. Dan kun je het probleem al te pakken hebben. Het wordt lastig wanneer je op de grens zit van verschillende competenties. Dan ga je met collega’s in overleg. ” Soms blijkt dat er in de instellingen iets niet goed is. Ook kan er in het proces van de klant iets veranderd zijn. Uiteindelijk vindt de afdeling Support de oplossing. “Ik heb nog nooit meegemaakt dat we een probleem niet te pakken kregen. Japan

” Louis voelt zich als een spin in het web bij ASML. “We hebben te maken met klanten, in mijn geval in de regio Japan. We hebben contact met locale applicatie engineers. We hebben te maken met de afdeling ontwikkeling. We werken samen met marketing: welke producten zijn er nodig en wat kunnen we leveren. Sales wil weten dat problemen worden opgelost wanneer er iets mis is. En er is communicatie met development, om te zorgen dat nieuwe functionaliteiten worden ontwikkeld.”

Shell Sven Kramer zou hierna namens Shell het een en ander vertellen over het managen van een multinational (nee, niet de schaatser). Dat hij hier de geschikte persoon voor was bleek al snel. Terwijl hij ons in vogelvlucht een kijk op zijn indrukwekkende internationale carrière binnen Shell gaf, vertelde hij iets over de verschillende vaardigheden die nodig waren binnen verschillende functies en over de uitdagingen die hij zoal was tegengekomen. Een klein uur later was duidelijk dat de carrieremogelijkheden binnen Shell vrijwel onbeperkt zijn, niet alleen op internationaal gebied maar ook op het gebied van je specifieke taak. Verder was duidelijk dat een multinational door haar internationale karakter tegen zeer specifieke problemen aanloopt die een enorme uitdaging vormen voor haar managers. Na al deze theorie was het tijd om te kijken of we er ook iets van konden maken in de praktijk. De ene helft van de deelnemers ging naar een workshop van ABN Amro de andere helft naar Accenture. ABN AMRO De workshop van ABN Amro ging over riskmanagement. In het eerste opzicht lijkt dit erg voor de hand liggend. Als bank moet je ervoor zorgen dat je zo min mogelijk risico loopt. Groepen klanten die een groot risico vormen, wil

je dus zo veel mogelijk weren. Aan de andere kant wil een bank natuurlijk ook het vertrouwen winnen bij klanten en zo veel mogelijk klanten binnenhalen. Vooral de afdeling marketing houdt zich hiermee bezig. De standpunten van riskmanagement en marketing kunnen elkaar nog wel eens tegenwerken. Dit kwam vooral in de laatste opdracht van de workshop naar voren. Hierin moest de helft van de groep vanuit het oogpunt ‘marketing’ naar een aantal grafieken kijken en de andere helft van de groep vanuit het oogpunt ‘riskmanagement’. De uiteindelijke analyses werden vergeleken en stonden bijna haaks tegenover elkaar. Waarschijnlijk zal er toch nog heel wat overleg nodig zijn om met deze twee standpunten tot één beleid te komen. Accenture De mannen van Accenture, onder leiding van Max Kloosterman, hadden aan enkele woorden genoeg. De opdracht was simpel: stoom een groep van 4 jonge onervaren roeiers klaar voor een tocht over de Atlantische oceaan, iets wat hij zelf heeft gedaan. Hij kwam via via in contact met 4 jongens die een nieuw wereldrecord wilden vestigen door zo snel mogelijk, zonder volgboot, van New York naar Rotterdam te varen. In teams van 4 personen moesten we nadenken over verschillende aspecten van de reis, waaronder rolverdeling, materiaal, motivatie, voorbereiding en financiën. Tijdens de gehele case lag de nadruk altijd

Activiteit

Zijn werk is technisch zeer interessant, zegt Louis. “De ontwikkeling van onze machine gaat wat betreft complexiteit en techniek verder dan de Space Shuttle van de NASA.” Met collega’s kan hij behoorlijk de diepte in. “ASML is een club mensen van hoog niveau; je kunt echt met elkaar ‘sparren’. Ze zijn gemotiveerd. Wanneer je een probleem moet oplossen, krijg je veel steun van collega’s; werken bij ASML doe je echt samen.”

moeten worden gemaakt. Als asset liability manager moet jij dus niet alleen goed weten waar je mee bezig bent, maar ook de verantwoordelijkheid durven nemen en de knoop doorhakken.

23

Duistere fysica Door Suze Verbuggen

24

de helft van de zwaartekrachtsenergie. Wanneer de totale kinetische energie van zo’n stelsel wordt berekend komt daar vaak een veel grotere waarde uit dan de massa die verwacht werd. De verwachte waarde wordt overigens berekend via de zichtbare massa van het sterrenstelsel. De makkelijkste manier om dit verschil op te lossen, is te concluderen dat de rest van de massa onzichtbaar is. Nu is de vraag natuurlijk, waar bestaat die materie dan wel uit? Want materie verzinnen kan iedereen, raden wat voor soort materie is veel moeilijker. Men gaat op dit moment uit van twee categorieën donkere materie: Baryonische donkere materie en non-baryonische donkere materie. Baryonische donkere materie zou onder andere kunnen bestaan uit gassen die geen licht geven of bruine dwergen. De totale hoeveelheid van deze materie kan worden berekend via de achtergrondstraling in het heelal. Omdat deze vorm van donkere materie maar een klein deel uitmaakt van de totale hoeveelheid donkere materie, wordt hier veel minder onderzoek naar gedaan.

Het meeste bewijs voor donkere materie wordt geleverd door de beweging van sterrenstelsels te bestuderen. Volgens het viriaaltheorema zou de kinetische energie van een redelijk uniform sterrenstelsel gelijk moeten zijn aan

Non-baryonische donkere materie is weer onderverdeeld in drie soorten. Namelijk Hete donkere materie, warme donkere materie en koude donkere materie. Deze namen zijn gebaseerd op de snelheid waarmee de deeltjes zouden bewegen. De hete variant bestaat uit deeltjes met ultrarelativistische snelheden. Koerier 3, jaargang 48

materie voornamelijk non-baryonische materie is. Daarbij gaat men er vanuit dat deze materie niet alleen bestaat uit de al bekende elektronen, protonen, neutronen en bekende neutrino’s. De meest voorgestelde deeltjes zijn op dit moment steriel neutrino’s (hypothetische neutrino’s die alleen beïnvloed worden door de zwaartekracht), WIMP’s (zwak interactieve massieve deeltjes) en axionen (hypotetische deeltjes). Geen van deze deeltjes zit in het huidige standaardmodel, maar ze kunnen er wel in worden gepast.

Op dit moment gaat men er vanuit dat donkere materie niet alleen uit hete deeltjes kan bestaan. Dit komt omdat er fluctuaties zitten in de achtergrondstraling die alleen kunnen zijn ontstaan door klontering van deeltjes. Hete deeltjes zouden niet klonteren, zij zouden dit effect zelfs tegen aan.

Natuurlijk zijn er ook nog alternatieve verklaringen voor de afwijkingen is massa. Dit zijn echter vooral wiskundige trucjes toegepast op de wetten van Newton of de Kwantummechanica. En natuurlijk zou de kosmologische constante ook negatief kunnen zijn, hoewel dat niet blijkt uit recente metingen.

Op het moment nemen de meeste wetenschappers aan dat donkere

Quotes Han over de bakfiets: “Een paar jaar geleden konden we niks vinden onder de 2000 gulden.” Don vindt airbags in busjes best nuttig: “Zeker als remco rijdt.” Alex Z: “Guinness ziet er uit als cola, maar het smaakt anders.” Marloes zegt: “Florian heeft een superrelaxed matras.”


Thema: Exotscie Materialen

D

onkere materie is hypothetische materie die niet direct geobserveerd kan worden. Toch denkt men dat een groot deel van het heelal uit donkere materie bestaat. Dit concludeert men onder andere uit de rotatie van sterrenstelsels en metingen aan zwaartekrachteffecten. Donkere materie wordt gezien als dat deel van de materie die geen interactie aangaat met elektromagnetische straling. Materie die wel reageert op em-straling is dus de gewone materie. Slechts 4% van het heelal lijkt hieruit te bestaan. Waarschijnlijk bestaat 22% uit donkere materie en de andere 74% uit donkere energie. (Donkere energie is een hypothetische vorm van energie die zou zorgen voor de versnelde uitdijing van het heelal).

Een vorm van donkere materie is bekend, namelijk het neutrino. Vanwege de zeer kleine massa en het gebrek aan interactie met elektromagnetische krachten en sterke kernkrachten lijkt het logisch om ze als donkere materie te zien. Maar ook hier geld weer dat ze maar een betrekkelijk klein deel van de totale hoeveelheid donkere materie kunnen uitmaken. De warme deeltjes gaan met relativistische snelheden en de koude deeltjes bewegen zicht voort met een niet-relativistische snelheid.

25

Borrelspeurtocht naar Angleur

en bedenk vooral niet hoe laat het al is. Ga naar binnen en zie die rare Belgen nog volop aan het avondeten.

Door Taco Vader

W

elkom! Het is nu donderdag 22 november en u start uw reis naar het roemruchte café Le Vaudreé in de Belgische plaats Angleur. Verlaat de netjes opgeruimde ‘Salon’ met uw reisgenoten, ruim tien dorstige bierliefhebbers. Sla rechtsaf en bij de eerste mogelijkheid links. Stap in een auto of bus naar keuze en vervolg uw reis zittend.

Voorbeeld van een bus

26

Zo leegt u een pinautomaat

Volg de bordjes “België”, “Zuiden België” en “Angleur”. Indien deze niet aanwezig zijn, probeer koste wat kost Limburg te vermijden. Indien dit niet lukt, voer het tempo op om het verblijf tot een minimum te beperken. Reken voor dat we er al bijna zijn om uzelf en uw reisgenoten moed in te praten. U heeft nu Luik bereikt. Rij over de brug en sla rechtsaf. Bij nader inzien, sla rechtsaf en ga dan pas de brug over. Of nee, reken ook bruggen mee die over wegen lopen, maar geen viaducten met water eronder. Onthoud dat op de terugweg links rechts is, en vóór na. Vergeet de bruggen niet te tellen. Keer bij de eerste gelegenheid om. Herhaal het rondje bruggen. Negeer stoplichten. Probeer om te keren. Slalom over voorsorteerstroken voor het maximale verrassingseffect voor uw achterligger. Achtervolg uw achterligger, terwijl deze de route nogmaals doorloopt. Vraag de weg. Bedenk dat we in Wallonië zitten. Vertaal het “Mais bien sûr, c’est à juste là, à votre gauche, puis la deuxième dans le cadre de la courgette et tout droit au tournant” voor de chauffeur als “We moeten rechtdoor”. Vervolg de weg, daarbij wegnummering geheel negerend. Zie een bordje Lyon. Vind uiteindelijk het plaatsje, de weg, het café! Kijk achter je en bemerk de afwezigheid van de volgbus. Bel iedereen die ook geen bereik heeft. Wacht geduldig Koerier 3, jaargang 48

Voor uw terugreis volgt u simpelweg bovenstaande instructies in omgekeerde volgorde. Vergeet niet enkele Eddy’s bij de eerste mogelijkheid in Limburg te lozen.

Bier drinken is een kunst

Bestel Pilaarbijter. Drink Pilaarbijter. Bestel Stille Nacht. Drink Stille Nacht. Bestel Westvleteren. Word uitgelachen door ober. Bestel een maltbier. Lach de ober uit. Bestel Titje. Drink Titje uit

Vergeet vooral niet stickers te plakken om herhaling van de zoektocht te voorkomen

Quotes Sjors (over het N-feestakkefietje van Niels): “Ja, al tijdens bestuursjaar, als hij het bestuurshok kwam binnenlopen, dan voelde je de seksuele spanningen al.” Rob: “Je hebt stijf en je hebt extra stijf.” “Nog een aantal trucs om de stijfheid te bevorderen.” Leroy (tijdens WiXi): “Er ligt meer aarde onder de grond” Ramon: “Ik heb gisteren het meest schrale ooit meegemaakt: Ik heb mijn rug verrekt met afwassen.”

Activiteit

Activiteit

Vervolg de weg tot u aan uw linkerhand een gebouw ziet waar treinen in- en uitgaan. Help uw reisgenoten met het ontdoen van de geldautomaat en de AH to Go, respectievelijk van geld en bier. Keer om en vervolg uw reis. Vergeet niet

vele min of meer muzikale klanken voort te brengen met stem en/of radio!

dubieus glas. Bestel eten. Eet eten. Word naar buiten gewerkt door ober van café dat nooit sluit, in verband met sluiting.

27

Gekke poten Door Don van der Drift

O

28

Dit beestje heeft al decennia lang wetenschappers verbaasd over zijn (of haar) mogelijkheid om tegen alle soorten oppervlaktes omhoog te lopen en dat blijft niet alleen beperkt tot bomen en muren, maar ook glazen ruiten zijn geen probleem voor deze hagedis. Het grote geheim van de gekko en zijn (of haar) bijbehorende poten zit ‘m in micro- en nanostructuur op het oppervlak van die pootjes. Aan de Gekkopoot op onderkant van de glas poten van een gekko zitten namelijk zo’n 500.000 haren van elk 30-130 micrometer lang en zo dik al 1/10e van een haar. Deze haren bevatten op hun beurt nog eens honderden dunnere vezeltjes met een soort van spatelvorming uiteinde. En deze fijne structuren met groot contact oppervlak kunnen doormiddel van een zogenoemde voor-lading met behulp van

de Van der Waalskrachten aan elektrisch geladen oppervlaktes hechten.

En zo ook is er dus nu, nog niet op de markt, maar al wel in het laboratorium, Gekkotape! Deze tape is gemaakt door veel kleine gaatjes in een substraat te prikken en deze dan vervolgens als mal te gebruiken. Het resultaat hiervan, wat een paar jaar geleden al behaald is, leverde een kracht op van 50-300 nN per haartje met een dichtheid van 5•104 haren/cm2. Het bleek dat deze krachten gehaald konden

worden op onder andere glas zonder behulp van een lijmsoort. Daarbij is het een proces wat gemakkelijk herhaald kan worden met dezelfde resultaten, wat dus mogelijkheden biedt voor productie. Dus wellicht dat er binnen afzienbare tijd de Gekkotape ook bij u in de supermarkt te halen valt!

High five

Het geheim van de gekko

Een Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat de krachten die komen kijken bij deze haartjes enorm zijn. De afzonderlijke spateltjes kunnen nadat ze voorgeladen zijn in de loodrechte richting op het oppervlak een adhesieve kracht uitoefenen van ongeveer 14 microNewton, maar in de parallelle richting kan deze kracht wel oplopen tot bijna 0,2 mN! Dit zou, mits de Gekko alle haartjes tegelijk zou inzetten een totale kracht van bijna 100 N opleveren. Natuurlijk is dit onderzoek gedaan op een oppervlak waarop de gekkopoot makkelijk hecht en goed te meten is, maar desalniettemin zijn dit, zeker gezien de omvang van het beestje, best mooie resultaten.


Quotes Jan C: “Dit is een kompas, de rode wijzer wijst naar het noorden, dus het noorden is daar”. (wijst) Eline Hermens (Voorzitter huidige Japie-bestuur): “Ja, maar als je zo doet ligt het noorden…..” (draait het kompas om) Augusta tegen Marloes: “Zullen we die beer gaan sandwichen?” Ilse na cantus tegen broertje Mark: “Niet tegen papa en mama zeggen.” Mark Ho.: “Jaja ich bin nicht so … stupid.”



ok op plaatsen buiten de techniek zijn er exotische materialen te vinden. Niet alleen de mens heeft veel plezier van Van der Waals, maar ook de gekko beleeft daar erg veel lol mee.

Ook is er in het voorgenoemde onderzoek gekeken naar de manier waarop de Gekko zijn (of haar) poot weer los maakt van het oppervlak. En het blijkt dat dit op dezelfde manier gebeurt als dat wij plakband losmaken. En natuurlijk zou de mens de mens niet zijn als hij (op zij) daar niet ontzettend jaloers op zou zijn en het dus na wil maken.

29

De Vlaamse cantus, waarschijnlijk Door Excitatie

O

30

Onze troetelBelgen Remy, David, Ben en invalBelg Ivo stonden ook klaar om ons een zeer (on-)vergetelijke avond te bezorgen. Toen kwam eindelijk de ‘lama’ tonele. Als senior van de avond zou hij het drinktempo gaan opleggen en de straffen uitdelen. In het begin was de senior nog mild voor alle ongeoefende Cantusgangers, maar al snel werd hij streng doch rechtvaardig. Ons aller Florian en Willem mochten bijvoorbeeld de ‘Adje Daltons’-straf uitvoeren, toen zij ongevraagd hun beruchte ‘patatje mayo’ inzetten. Daarnaast moest Ivo het ook ontgelden. Hij moest een handstand maken en op zijn kop een aantal keer een ad fundum tot zich nemen, dit tot groot vermaak van alle benevelde aanwezigen. Andere memorabele momenten uit de Cantus waren natuurlijk het aanheffen van de niet voor iedereen even bekende Vlaamse kinderliedjes. Toch

deden alle aanwezigen hun uiterste best om toch het juiste ritme te vinden en de melodie op te pakken, wat helaas tot een ongestructureerd kabaal van jewelste leidde. De senior besloot toen toch maar over te gaan op de meer bekendere Hollandse nummers, waarbij natuurlijk iedereen uit volle borst meezong. - RobBarabas leeft weer en om dat te vieren zuipt iedereen zich dood. Dat moet een beetje het idee geweest zijn achter de Cantus. Je weet wel, dat bierdrinkevenement waarop veel gezongen wordt. Was je er niet bij of ben je de hele avond gewoon vergeten? Ja dat laatste zeker. Nou, het was in de ‘Oude Sint Joris’. Barabas had een senior geregeld uit België, iemand die het ook vaker gedaan heeft. Je kon wel zien dat hij het vaker gedaan had want de sfeer zat er goed in. Toch maakte hij soms wel eens een foutje, bijvoorbeeld door een heel beroemd Belgisch kinderliedje uit te kiezen dat eigenlijk in Nederland helemaal niemand kent. Maar dat gaf hij dan ruiterlijk toe en nam er zelf een straf-adje op. Dat viel trouwens een stuk beter dan die van Willem en Florian, die na hun biertjes gedronken te hebben naar de wc sprintten. Dat was niet om te plassen, zoveel is wel duidelijk. Begint er alweer iets te dagen? Zie je nou wel dat je erbij was. Ach, het was een leuke avond, voor zover ik me kan herinneren tenminste. - Mark -


Het café was redelijk lastig te vinden en dit voorspelde niet veel goeds voor de terugtocht. Na enkele omwegen arriveerden we dan toch bij de Oude Sint Joris . Toen arriveerde de grote leider van de cantus oftewel de Senior. Na een korte introductie van de regels mocht de corona het eerste lied aanheffen als start van een zware avond. Na enkele ad fundums was het tijd voor het tweede lied en werden langzaamaan de eerste regels overtreden. De straffen waren nog mild maar naarmate de avond vorderde en de corona steeds brutaler werd, werden de straffen zwaarder. Na een broodnodige pauze waarin iedereen het overtollige bier kon lozen werd er vol goede moed doorgezongen en gedronken. De glazen gingen steeds moeilijker leeg en het duurde ook niet lang meer voordat de eerste deelnemer bierimpotent werd verklaard. - Erik -

De liederenbundel voor de eerste keer bestuderend zag ik uit mijn ooghoeken een vrij groot gevaarte de zaal in komen: het was de senior. Gelukkig bleek ‘ het gevaarte’ uiteindelijk een vrij gezette, bierliefhebbende, Vlaamse kerel te zijn die behoorlijk goed wist hoe studenten met bier stil te krijgen. Een mooie herinnering is nog wel het adje Dalton, glorieus ten tonele gebracht door Florian en Willem. Dat is daarbij ook het laatste wat ik me van de cantus herinner… - Roel Naarmate de bierconsumptie vorderde ging het drinken ook steeds gemakkelijker. Dat is natuurlijk het grote gevaar bij zo’n activiteit. Misschien dat ik een beetje overmoedig werd, of dat ik gewoon echt serieus iets te melden had, maar uiteindelijk vroeg ik toch spreektijd aan. Ik dacht namelijk dat Mark vd H. niet helemaal volgens de regels speelde. Tja, jammer genoeg bleek ik ongelijk te hebben en dat resulteerde alweer in een Ad Fundum. Maar daar bleef het niet bij, want aangezien ik de cantusregels nog niet helemaal eigen had gemaakt was ik vergeten te proosten, dus……. Daar ging er weer een! Ik moet wel zeggen, dat vergeet ik daarna niet weer een keer. De dingen die ik geleerd heb van de cantus zijn dan ook: vergeet niet te proosten als je bier gaat drinken, Ad Fundums zijn niet voor mij weggelegd en denk wanneer je bier op hebt het nooit beter te weten dan een ander. - Ilse -

De redactie behoudt zicht recht voor eventuel te lange stukjes in te korten. (Eventuele herhalingen zijn mogelijkerwijs verwijderd.)

Activiteit

Activiteit

mdat ik zelf geen bier drink ben ik niet meegegaan naar de cantus van Barabas. Maar omdat de activiteit zo ontzettend populair was, werd ik toch nieuwsgierig naar dit bierdrinkfestijn. Daarom heb ik mijn bestuurgenootjes gevraagd naar hun ervaringen met de cantus, of wat ze er nog van onthouden hadden. Het resultaat vind je hieronder. Voor hen die er niet waren, is het misschien een vreemd samenraapsel van verhalen. Voor degenen die er wel waren is het waarschijnlijk een oja-moment. Veel plezier ermee. - Suze -

In de “Oude Sint Joris” aangekomen bleek dat Belgendispuut ‘Barabas’ een ware importBelg geregeld had voor deze gelegenheid. Deze zeer fanatieke ‘Senior’ zorgde ervoor dat de avond al vlug veranderde in een waar drank en zangfestijn. In tegenstelling tot een aantal van mijn medebestuursleden realiseerde ik me op tijd dat de volgende dag een ALV zou volgen, waardoor ik na de Cantus besloot naar huis te fietsen (wat na een beetje moeite ook lukte). Al met al moet ik concluderen dat de Cantus zeer gezellig, memorabel, zat, en prachtig was, iets wat ook zeer goed merkbaar was op de ALV daags erna. - Jan -

31

Natuurkunde in de verdediging Door René van Bussel

32

Een modern kogelwerend vest bestaat uit een aantal lagen van een of ander sterk materiaal. Deze lagen vangen de energie van de kogel op en verspreiden de energie ervan over een groter oppervlak. Ook wordt op deze manier de kogel vervormd, waardoor hij nog slechter door het vest heen komt. De drager van het vest ontvangt nog steeds dezelfde hoeveelheid kinetische energie en hierdoor kan je een rib breken of interne bloedingen oplopen. Het idee achter een kogelwerend vest is dat zelfs dat laatste beter is dan een kogelwond. Naast deze dichte vezels bevat een vest ook vaak metalen of keramische platen, die ervoor bedoeld zijn om ook kogels uit geweren tegen te houden, die nu eenmaal meer kinetische energie bevatten dan pistoolschoten.

De structuur van kevlar

De vezels in kogelbestendige vesten bestaan voornamelijk uit twee types. Het meest bekende materiaal is wel Kevlar, wat een merknaam is die wordt gebruikt door het Amerikaanse bedrijf DuPont. Het is een lichte, sterke para-aramide. Dit is simpel gezegd een polymeer met benzeenringen met amidegroepen (-CONH-) ertussen. Ook Akzo heeft een soortgelijke vezel, maar zij gebruiken de naam Twaron. Van ons eigen DSM komt Dyneema, wat een supersterke versie is van polyetheen. Inderdaad hetzelfde spul waar ze boterhamzakjes van maken. Het verschil is echter dat Dyneema een met een mooi Engels woord een ‘ultra high molecular weight polyethylene’ is. Dit betekent dat de ketens veel langer zijn, in de orde van een miljoen koolstofatomen, en ook nog op de goede manier langs elkaar liggen, zodat de Van der Waalskrachten tussen de verschillende ketens meewerken. Dit levert onder meer een ontzettend hoge treksterke op. Ook andere bedrijven hebben soortgelijke vezels.


Aartshertog Franz Ferdinand

Farzad in exotsiche sferen



H

et idee van een kogelbestendig vest is waarschijnlijk net zo oud als het eerste pistool. Natuurlijk bestond het harnas al een tijdje, maar iets dat speciaal kogels tegenhield was er niet. Aan het einde van de negentiende eeuw experimenteerde de Australische bandiet Ned Kelly, zonder veel succes, met een ijzeren kogelwerend harnas. Rond dezelfde tijd kwamen een aantal Amerikanen erachter dat kogels vertraagd werden door zijde. Ene Casimir Zeglen uit Chicago gebruikte dit gegeven en begon een handel in kogelbestendige vesten van zijde. Dit principe wordt in de huidige vesten nog steeds gebruikt, hoewel tot in de Tweede Wereldoorlog er nog soldaten in ijzeren vesten hebben rondgelopen.

Mocht je geïnteresseerd zijn in je eigen kogelbestendige vest, deze zijn gewoon via Internet te krijgen. Het kost een paar honderd euro’s, maar dan heb je ook wat. Zelfs voor je hond zijn er vesten te verkrijgen. Toch kan een kogelbestendig vest je niet altijd redden. Aartshertog Franz Ferdinand droeg er een toen hij in 1914 werd neergeschoten… in zijn nek. En de Eerste Wereldoorlog was een feit.

33

Excursie Zonnepanelen Kleine BuEx Duitsland Door Han Crijns

H

et is altijd mooi om de zekerheid te hebben dat als je je bed uitkomt, en naar de TU/e gefietst bent, dat iemand daar koffie en gebak voor je klaargezet heeft. En dat het bovendien niet erg is als je tien minuutjes later komt. Zo ook donderdag 22 november, toen Van der Waals samen met KIvI/Niria een dagje zonnepanelen organiseerde. Na de eerder genoemde koffie was er een inleidend praatje van Richard van der Sanden van de groep P&MP met een uitleg over wat zonnepanelen zijn, waarom we ze nodig hebben, en wat men zoal kan doen om ze effectiever te maken.

34

We kregen onder andere een leuk filmpje over het ontstaan en de werking van zonnepanelen te zien. Als je een plak zuiver silicium hebt, dan is dat saai. Silicium heeft 4 valentie-elektronen, en dus krijg je een mooi kristal. Als er verontreinigingen inzitten verandert dat. Fosfor en een hoop andere stofjes hebben bijvoorbeeld 5 valentie-elektronen, eentje teveel dus. Als er dus een beetje fosfor in

Inmiddels zijn zonnepanelen hot. Aangezien de aardolie opraakt zijn alle bronnen van duurzame energie natuurlijk erg in trek. Er zijn twee factoren die uitmaken of mensen zonnepanelen willen hebben: de kosten om er een te maken, en de efficiëntie. Om concurrerend te zijn met energie uit fossiele brandstoffen moeten zonnecellen nog een stuk goedkoper. Maar aangezien de efficiëntie niet beter dan 85% kan, en de beste zonnecellen nu al 40% halen, is daar niet superveel winst meer te behalen. Betere productiemethoden zijn dus een makkelijkere manier om de prijs te drukken. Dat zie je ook wel als je de huidige zonnecellen vergelijkt met die van 50 jaar geleden, de efficiëntie is maar 10 keer zo hoog, maar ze zijn wel 100 keer zo goedkoop. Er zijn twee belangrijke manieren om dat te doen. Je kunt zo goedkoop mogelijke zonnecellen maken met een bewezen techniek en een lage efficiëntie (typisch 15% ofzo). Of anders maak je relatief dure zonnecellen met een Koerier 3, jaargang 48

Na dit verhelderende praatje was het tijd om eens te gaan bekijken wat dit in de praktijk betekent. Dus met zijn allen de luxe bus in (met tafeltjes!) die ons afzette op het vliegveld. Daar zit namelijk OTB. OTB staat voor Only The Best (ze zijn er niet trots op) en ze maken daar in-line machines. Dat wil zeggen, machines voor behoorlijk uitontwikkelde producten, die allemaal hetzelfde zijn. Zoals bijvoorbeeld cd’s, contactlenzen en uiteraard zonnecellen. De cellen waar ze machines voor maken zijn monokristallijn, en dus vooral goedkoop. We kregen eerst weer een lezing waarbij uitgelegd werd hoe je een zonnecel produceert, en wat voor problemen je zoal tegenkomt als je een machine maakt die al die productiestappen in een keer achter elkaar moet doen. Je maakt een zonnecel door een siliciumwafer te nemen, ter waarde van ongeveer 6 euro en die te bewerken tot een zonnecel, zodat hij ongeveer 0,75 eurocent meer waard wordt. Er moet onder andere een zaagtandpatroontje in geëtst worden, zodat het licht beter in de cel gevangen wordt, een N-type fosforlaag aangebracht worden, een antireflectiecoating, zilveren elektrodes om de stroom af te voeren, en nog wat dingen die je had geweten als je mee was gegaan. Al met al 60 meter machines op een rijtje. De machine waar we het meest van gezien hebben is de DEPx-1500. Daarin wordt plasmadepositie gedaan van de antiereflectiecoating (het blauwe laagje dat op een zonnecel zit), voor 1500 zonnecellen per uur. Da’s dus 4 per 15 seconden. Zo’n laagje breng je aan door de

siliciumwafer op te warmen tot 550 graden Celsius, en daarna de silicium onder drie plasmabronnen door te sturen die er met 6 nm/sec coating op groeien. Dat alles moet in vacuüm, en de plasmabronnen moeten continue aan zijn, dus moeten er ook continue wafers onderdoor gaan. De rest van het apparaat bestaat uit slimme door magneten voortbewogen karretjes, robots, en vacuümsluizen om dat snel voor elkaar te krijgen. Maar dat schijnt niet de grootste uitdaging te zijn, kennelijk is het een stuk lastiger om volgend jaar twee keer zoveel machines te maken als dit jaar (uitverkocht), terwijl er problemen zijn zoals het feit dat je 100 nieuwe werknemers hebt en dat de staalprijs verdrievoudigt terwijl je een levertijd hebt van 6 weken omdat China al het staal koopt.

Het eindproduct van de machines

Na dit kijkje in de keuken van de machinebouwer, was het tijd om een uur te lunchen in de bus op weg naar Solland in Heerlen. Tenminste, de helft van Solland ligt in Heerlen. De andere helft ligt in Duitsland. Vrij verwarrend als de helft van je bedrijf in een ander land ligt, maar

Activiteit

Activiteit

Iedereen luistert geboeid naar het colege van Richard van der Sanden

het silicium zitten, heb je dus een aantal vrije elektronen, die kunnen geleiden. Evenzo heb je stofjes met een valentieelektron minder, met vrije gaten. Dat heet een N, en P-type halfgeleider, en als je twee van die plakken op elkaar zet heb je een NP-junctie. Zo’n NP-junctie trekt elektron-gat paren uit elkaar. Als je dus een elektron-gat paar maakt (met bijvoorbeeld een foton van de zon) dan recombineren die niet, en krijg je dus stroom. Een zonnecel dus. Bij Bell labs in de USA is de zonnecel zo’n 50 jaar geleden uitgevonden, en die eerste zonnecel had toch wel 0.1 W vermogen.

hoge efficiëntie (40%) en concentreer je het zonlicht een keer of 500 met een spiegel.

35

het scheen voordelen te hebben. Zoals een ontzettend gave rode streep over de vloer en dwars door de productiehal, maar ook het feit dat je zowel in Nederland als Duitsland onderzoekssubsidies kan aanvragen. Meer eigenaardigheden: brandmelders zijn ook feuermelders, en de helft van de medewerkers zijn Duitsers. Dus die krijgen Nederlandse les en de Nederlanders krijgen Duits. Schijnt heel apart te zijn tijdens vergaderingen. Ook leuk: subsidies krijg je niet twee keer, over de Nederlandse vierkante meters krijg je Nederlandse subsidies, en over het Duitse deel is er Duits geld beschikbaar. Hoe dan ook, Solland maakt zonnecellen. Overigens niet met de OTBmachines, maar met die van de concurrent. Het bedrijf maakt een enorme groei, van

20MW/jaar vorig jaar naar 60MW/jaar dit jaar naar 160MW/jaar volgend jaar. Verdrievoudigen dus. Kortom, veel nieuwe werknemers en veel nieuwe gebouwen. Er draaien nu 2 productielijnen, en ze zijn druk bezig om de hal voor een derde te bouwen. En het belangrijkste probleem is dan ook de yield. Dat wil zeggen hoeveel wafers breken. Wafers zijn dun en bros, en dus breekt door de machines zo’n 2%. En afhankelijk van hoe adequaat je werknemers reageren, gaat er nog 1-3% extra verloren omdat ze erop knallen eer de lijn gestopt wordt. Na dit leerzame bezoek was het tijd om weer terug te gaan naar Eindhoven. Ik wil graag de organisatie vanaf deze plaats nogmaals bedanken voor een leuke dag!

Quotes Jan C. na Sinterwaals vlak voor 23 uur: “Leer atten” Jan C.: “Jaja voordat voorzitter Jan c van der Waals ten gronde richtte.” Jan na het dansje van Curieus op de Chaos muziekquiz: “Het was een ware climax van genoegen!”

Activiteit

Jan: “Wie stinkt daar zo?” Enige tijd later Jan: “Oh, ik stink zo!”

36

Marloes: “Dat vind ik nou zo goedkoop! Allemaal van die Jan-quotes...” Marloes: “Jan valt op alles dat tieten heeft.”


Quintel Strategy Qlinic “The Bid” 2007

Daar stond ik dan, op een koude woensdagmiddag aan het station Amsterdam-Zuid. De selectiegesprekken voor de Quintel Strategy Qlinic waren net achter de rug. Ze zouden me in de loop van volgende week terugbellen om te laten weten of ik geselecteerd was. Zelf vond ik dat de gesprekken erg goed waren verlopen, maar van de 60 geïnterviewde kandidaten mochten er slechts 24 deelnemen aan “The Bid”. Het zou dus nog een weekje spannend blijven. Maar na enkele dagen kreeg ik al het verlossende telefoontje: ik was bij de gelukkigen! De locatie voor dit 3-daagse event was het prachtige College Hotel in Amsterdam. Voor het vervoer had Quintel in elke studentenstad bij een van de deelnemers een leaseauto laten leveren. Aangezien ik de enige deelnemer uit Eindhoven was stond er donderdagmorgen een splinternieuwe BMW 3-reeks voor de deur. Het Quintel team en de 24 deelnemers stelden zich aan elkaar voor en het echte werk kon beginnen. De opdracht klonk als volgt: De overheid biedt via een openbare veiling een radiofrequentie aan. De vier concurrerende teams moeten in minder dan drie dagen een business plan opstellen voor een radiozender en een bod uitbrengen op de kavel. Het business plan moest aan het eind gepresenteerd en beoordeeld worden door een vakjury. Vooraleer elk team van start ging kregen we eerst nog presentaties over “gestructureerd schrijven” en “issue analysis” die ons moesten helpen bij het opstellen van een business plan. De eerste avond werd afgesloten met een borrel en een diner. Na het diner waren de Amsterdamse kroegen aan de beurt, en zo leerden de deelnemers en Quintellers elkaar beter kennen onder het genot van een biertje. De volgende morgen ging de wekker al om 7u15. Met minder dan 5 uurtjes slaap begonnen we aan wat een enerverende maar erg leuke strijd zou worden voor het winnende bod. Mijn team bestond uit studenten met erg uiteenlopende achtergronden: economie, financiële wiskunde, innovatie management, en o.a. een ex-officier uit het Korps Mariniers. Tijdens de case kwamen zaken aan bod als: concurrentie bepaling, positionering, organisatie structuur, financiering, etc.… Even wennen na 5 jaar wis- en natuurkundecolleges, maar wel erg leuk! De case werd echt heel erg realistisch opgezet, met verschillende deadlines per dag, een persconferentie en onderhandelingen met een bankier. Het was een heuse race tegen de tijd, maar wel ontzettend leerzaam! Als avondactiviteit had Quintel voor een kookcursus gezorgd o.l.v. van topkok Joop Braadhekke. In groepjes met Quintel-ers moesten we samen met Joop voor elkaar koken. Na een viertal uur koken en smullen werd de dag afgesloten in een danceclub in Amsterdam. De volgende ochtend begon voor de meeste weer veel te vroeg. Na een lekker ontbijt, met of zonder kater, begonnen we aan de laatste uren voor onze eind deadline. Om 14u stipt moest alles klaar zijn en het presenteren aan de professionele jury kon beginnen. Gespannen maar ook voldaan luisterden we naar de eindpresentaties. De vakjury beschoot ons met kritische vragen maar elk team had een sterk business plan neergezet. Ons team was dan ook erg blij om te horen dat we Strategy Qlinic 2007 hadden gewonnen! Ons strategisch bod samen met ons realistisch plan hadden het de jury overtuigd!

Exotische rotzooi Door Dr. Ir. Martijn Kemerink

www.quintel.com

Een slechte keus voor een criterium lijkt me ‘onbekendheid’. We zijn van nature geneigd dat wat we niet kennen voor exotisch te verslijten, maar in feite etaleren we daarmee vooral onze onwetendheid. Als meer mensen zich dat zouden realiseren zou dat een boel verre vliegreizen schelen, maar dit terzijde. Een beter criterium lijkt me een extreme of ongebruikelijke waarde van een bepaalde ‘parameter’ in de breedste zin van het woord. De aandacht van onderzoekers, maar ook van argeloze voorbijgangers en collegebezoekers wordt feilloos getrokken door extreme parameterwaarden. Lage weerstand (supergeleiding), hoog gewicht (zwarte gaten), hoge spanningen

(vonken, bliksem), hardheid (diamant), inertie (edelmetalen) of juist reactiviteit (explosieven). De volgende vraag is dan wat we moeten doen om zo’n extreem/ interessant/exotisch effect waar te nemen. Of, om binnen de vaste stof fysica te blijven, in wat voor materialen moeten we zoeken en wat hebben die materialen gemeen? Een eerste gedachte is dan dat die materialen toch tenminste zeer zuiver en goed geordend moeten zijn, zodat ‘je weet waaraan je meet’. Klinkt plausibel, maar is dat zo? In de regel is ‘grootse fysica’ fysica met een hoge algemene geldigheid, wat voor de vaste stof inhoudt dat ze onafhankelijk is van het specifieke materiaal waarin gemeten wordt. Naarmate de groep materialen waarin een bepaald exotisch gedrag zich voordoet toeneemt, wordt het gedrag ‘universeler’ en de ontdekker beroemder. Rotzooi, of meer wetenschappelijk geformuleerd ‘wanorde’ kunnen de meeste ontdekkersin-spé daarbij missen als kiespijn. Ten onrechte. Hoe meer wanorde hoe beter. Mits in voldoende mate aanwezig geeft wanorde zeer universeel en interessant gedrag. Voldoende mate wil in deze context zeggen dat het gedrag volledig bepaald wordt door de wanorde en niet door het materiaal waarin die wanorde zich toevallig bevindt. Aha. Tijd voor een voorbeeld, maar niet nadat benadrukt is dat ook de oorzaak van de wanorde niet relevant is. Het gevolg is universeel!


OUR PEOPLE SHAPE OUR FIRM

A

ls pas afgestudeerd onderzoeker in opleiding deelde ik een kamer met een zeer oudgediende die op mijn verzoek wel eens over ‘vroeger’ wilde vertellen. “Vroeger waren halfgeleiders materialen waar je je als fatsoenlijk natuurkundige niet mee bezig hield. Die zaten vol met verontreinigingen dus daar kon je nooit iets zinnigs aan meten.” Inderdaad, naar huidige standaarden gemeten waren die vroege halfgeleiders bepaald exotisch. Om andere dan de obligate reden dat anders er nooit een Pentium processor ontwikkeld had kunnen worden is het goed dat mensen als mijn kamergenoot zich van zulke bedenkingen weinig hebben aangetrokken. Voordat we daarop verdergaan is het nuttig even stil te staan bij de vraag wat iets tot ‘exotisch’ maakt.

39


, waarbij T de temperatuur is en T0 en constanten zijn. Dit concept is voor het eerst uitgewerkt door sir Nevil Mott, en bovenstaande formule beschrijft Mott’s .

De bovenstaande theorie vormt de basis van de theorieën waarmee we nu organische halfgeleiders te lijf gaan. Deze komt dus rechtstreeks uit die ‘vuile’ anorganische halfgeleiders waar mijn kamergenoot vroeger aan werkte. Het materiaal is anders, de oorzaak van de wanorde is anders, maar de fysica is universeel. Hoezo, onderzoek dat niet binnen tien (of drie of …) jaar tot een product leidt is niet relevant? Koerier 3, jaargang 48

In de praktijk is de wereld niet zo zwart wit als boven geschetst. Perfecte orde en perfecte wanorde zijn beide vrijwel onrealiseerbaar. In de huidige praktijk van onderzoek aan ladingstransport in organische materialen houdt dat in dat we ons o.a. bezig houden met de gevolgen van het niet-perfect zijn van de wanorde. Een voorbeeldje uit eigen onderzoek is het materiaal PEDOT:PSS dat als transparante elektrode in vrijwel alle organische LED’s en zonnecellen gebruikt wordt. De figuur hiernaast toont een met STM en AFM gemeten boven- en zijaanzicht van dit materiaal, en een schematische weergave hiervan. De afgeplatte vorm van de ca. 20 nanometer grote gebiedjes waartussen de ladingen springen, zorgt er samen met de lagenstructuur voor dat voor horizontale geleiding de dimensionaliteit 3 is, en voor verticale geleiding 1! Wie dit echt snapt moet dat zeker even komen melden.

Bovenaanzicht

Zijaanzicht

Schematische zijaanzicht

Conclusie. Ik hoop aan de hand van het voorbeeld van Mott’s wet duidelijk te hebben gemaakt dat wanorde geen wetenschappelijke ‘pain in the ass’ is, maar iets dat leuk, exotisch, mooi en relevant is. Op meer filosofisch vlak is hier sprake van niet minder dan een paradigmawijziging. Niet langer is wanorde iets dat het uitzicht op het universele verstiert en dus door middel van eindeloze purificatie in dure clean rooms en door afkoeling tot vlak boven het absolute nulpunt bestreden dient te worden. Juist door de

aanwezigheid van wanorde worden nietuniversele (lees: suffe) eigenschappen aan het zicht onttrokken en komt prachtige, universele fysica tevoorschijn.


40

Veronderstel een materiaal waarin elektronen niet vrijelijk kunnen bewegen, maar alleen kunnen springen tussen posities met een zeer welbepaalde energie en locatie, aangegeven met streepjes in de figuur hiernaast. Wanneer nu die posities niet alleen welbepaald (gelokaliseerd) maar ook wanordelijk verdeeld zijn in energie en plaats spreken we van een wanordelijke (half )geleider. Een elektron dat onder invloed van een elektrisch veld naar een volgende locatie wil springen heeft grofweg twee keuzes. Ofwel, het springt naar de in plaats dichtstbijzijnde positie (pijl a), waarbij het te overbruggen energieverschil behoorlijk groot kan zijn, ofwel het springt naar een positie met een klein energieverschil, die een stuk verderaf kan liggen (pijl b). De optimale of meest waarschijnlijke sprong zal ergens tussen a en b in liggen. Aangezien de energetische afstand thermisch overwonnen moet worden, en de ruimtelijke afstand door tunnelen, is de meest waarschijnlijke sprong, die ook een maat is voor de geleiding van het materiaal, afhankelijk van de temperatuur. Uit een relatief simpele afleiding volgt dan voor de geleiding

variable range hopping. Wat is hier nu zo bijzonder aan? Welnu, een beetje antropomorfisch geformuleerd toont deze formule de intrinsieke luiheid, of slimheid, van elektronen aan. Door niet klakkeloos naar de dichtstbijzijnde positie te springen wordt het elektron niet moeër dan strikt noodzakelijk. Wanneer de temperatuur daalt, en energieverschillen moeilijker te overbruggen worden zal het elektron naar een verderaf gelegen positie springen, om daarmee het te overkomen energieverschil te verkleinen. De slim/ luiheid der elektronen leidt daarom tot een verminderde temperatuurafhankelijkheid. Aangezien een situatie waarin het energieverschil constant is, d.w.z. normaal thermisch geactiveerd gedrag, beschreven wordt door een Boltzmann-factor ( = 1 in de formule) geldt hier dus < 1. Elektronen gebruiken daarbij alle vrijheid die ze geboden wordt. Naarmate het systeem meer dimensies heeft, heeft het springende elektron meer vrijheidsgraden om een dalende temperatuur op te vangen. Het gevolg is dat en dus de temperatuursafhankelijkheid afneemt met toenemende dimensionaliteit d, en wel volgens =1/(1+d). Door de temperatuursafhankelijkheid van te meten kunnen we dus de dimensionaliteit van het ladingstransport bepalen! En nee, die is zeker niet altijd 3.

41

End of an Era

Groenewoud en, jawel, de Einstein van de moderne muziek: Kabouter Plop.

Door Berend Brasjen

O

p 27 november vormde het Gaslab het decor van het culturele hoogtepunt van het verenigingsjaar van onze geliefde studievereniging: de Chaos muziekquiz, dit jaar getiteld ‘End of an era’. Paniek sloeg ondergetekende om het hart bij het vernemen van deze titel: het zou toch niet over het uiteenvallen van Take That gaan. Tot grote opluchting van schrijver dezes bleek dit gezelschap zojuist weer bijeen te zijn gekomen en bovendien geen onderdeel te zijn – laat staan onderwerp – van het heuglijk samenzijn der muziekliefhebbers onzer geliefde vereniging. Het tijdperk waarop gedoeld werd was het bestaan van Chaos waaraan na deze avond een einde zou gaan komen. Dientengevolge: een avond met gevarieerd muzikaal assortiment en het onontbeerlijke Chinese voedsel.

gestreden in teams van drie tot vijf leden, die in drie rondes steeds vijftien vragen moesten beantwoorden. Voorafgaand aan de finaleronde was er dan nog de mogelijkheid tot creatieve zelfontplooiing, ditmaal in de vorm van een waarschijnlijk vrij bekend televisieprogramma waarbij het gebruikelijk is dat een muzikaal volkomen onbekwame en anderszins überhaupt betrekkelijk onbenullige jury een unaniem negatief oordeel velt over de aldaar aanwezige creatieve zelfontplooiers.

Reeds vrij spoedig geraakten aan de top van het klassement drie teams op enige verwijdering van het peloton: team Thomas, team René en een gezelschap van wiskundigen, genaamd ‘In vino veritas’. Uiteindelijk won laatstgenoemd gezelschap, wat natuurlijk geenszins de bedoeling kan zijn van een Van-derWaalsactiviteit en laat het bij dezen onomstotelijk vaststaan dat Gewis ons nog een muziekquiz met een minstens zo dure fles champagne en – waarschijnlijk onmogelijk – minstens zoveel eer voor de winnaar verschuldigd

42

Ondanks het overduidelijke streven naar vermaak en gezelligheid voor alle aanwezigen, moest er ook gestreden worden om champagne en eer, vooral veel eer. Volgens bekend concept werd er

Welk een geluk dat de Chaos-jury zich aanmerkelijk positiever en minder overtuigend negatief opstelde tegenover de zingende dapperen, voor wie muzikale uitingen voor een publiek van dergelijke omvang, à capella en onversterkt, zonder uitgebreide oefening en gehinderd door rondvliegende, diepgevroren pizza’s, voorwaar geen dagelijkse bezigheden zijn. Echter, onvermoede talenten staken plots de kop op en zo kreeg men unplugged versies te horen van The Mama’s and The Papa’s, Rammstein, Raymond van het Koerier 3, jaargang 48

Derhalve was dit de unieke gelegenheid mijn frustratie over onze tweede plaats te uiten, over de vernedering verslagen te worden door mathematici – waarom geen vragen over jazz, onweerlegbaar het hoogtepunt van de muzikale evolutie van home sapiens, en wel over trance, geschapen op een zwakke dag van homo erectus – doch ik verkies mij te beperken tot het brengen van hulde aan (voormalig) fysisch dispuut Chaos voor dit voortreffelijk evenement; het is voorwaar betreurenswaardig dat er een eind aan dit tijdperk is gekomen (net nu de stijgende lijn van jaren ’90 muziek naar een breder scala doorgetrokken had kunnen worden naar… jazz?)

Zelfs intimidatie van de jury kon team René niet naar de eerste plaats helpen

De reden dat het GEWIS-dispuut won.

Activiteit

Activiteit

De “jury”

De zaal zat meteen goed vol

De oorzaak van de vliegende pizza’s

is. In elk geval is de winnaar van vreemde bodem de oorzaak van het feit dat de nummer twee nu verantwoordelijk is voor het Koerierstukje en dat het de winnaar gepermitteerd is zich in literair stilzwijgen te hullen.

43

Schoonmaken is verleden tijd Door René Joosten

44

De laatste jaren wordt geprobeerd materialen te maken met dezelfde waterafstotende eigenschappen. Toepassingen hiervoor zijn talrijk, bijvoorbeeld tegels voor in de badkamer, autoruiten, zonnepanelen, dakpannen en zelfs verf. Er zijn ondertussen al kledingstukken ontwikkeld gemaakt met zogenaamde Nano-Care stof, waardoor ze zeer makkelijk schoon te maken zijn en ook niet nat kunnen worden. Het tijdschrift Time vond Nano-Care textiel één van de gaafste uitvindingen van 2002. Om superhydrofobe materialen te maken wordt als basis een materiaal gebruikt met een lage oppervlaktespanning, dus van nature enigszins waterafstotend. Door fijnschalige structuren hierop

aan te brengen kan de mate van waterafstotendheid verder worden vergroot. Er is op het oog niets te zien van deze fijnschalige structuren, maar het materiaal voelt hierdoor zijdeachtig aan. Dit kan een extra verkoopargument vormen bij sommige consumentenproducten, zoals kleding.

Figuur 1

Om de mate van hydrofobie van een bepaalde stof te bepalen, wordt gebruik gemaakt van de (macroscopische) contacthoek . Deze is gedefinieerd als de hoek tussen het oppervlak en de raaklijn van het oppervlak van een druppel dat zich op het oppervlak bevindt, zie figuur1. Voor hydrofiele materialen waarbij zich een vloeistoffilm vormt, is zo goed als 0. Als , dan wordt het materiaal hydrofoob genoemd, vanaf ca. 1500 wordt het gekwalificeerd als superhydrofoob. Soms wordt er zelfs nog een categorie ultrahydrofoob gedefinieerd. De contacthoek wordt bepaald in een zekere benadering bepaald door de wet van Cassie: .


.

Quotes Ramon over zijn deelname aan de Bata: “Ik heb ook nog een verstandskies aan de andere kant ….” Thijs gebruikt dubieuze lokkertjes in zijn promotie voor 1-tegen-N: “We hebben sowieso voor iedereen die komt een leuke verrassing in petto, we hebben daar heel erg zin in!” Farzad: “Ja, Rob wil ik graag oraal bevredigen.” Remco tegen Farzad over het opruimen van flesjes na de Borrel: “Ik zal laten zien hoe het beter kan.” Pats! Elmer: “Ik stond in het donker, keek naar de grond en het enige wat ik zag was dat het wit was, dat het op de grond lag en dat het van mij was.”



O

m zelfreinigende oppervlakken te maken kan gebruik gemaakt worden van superhydrofobe materialen. Het zelfreinigende effect treedt in de natuur op bij onder andere de Indische lotus, en is daarom bekend als het lotuseffect. Als er vuil terecht komt op de bladeren van de lotus, hecht het niet op het bladoppervlak, net zomin als waterdruppels. Tijdens een regenbui worden dan de losliggende vuildeeltjes netjes weggespoeld en blijft het blad droog. Het heeft tot 1997 geduurd voordat de werking van het lotuseffect bij de gelijknamige bladeren volledig was doorgrond. Hiervoor werden de lotusbladeren met rastermicroscopen onderzocht, en vond men bultjes op nanometerschaal.

Hierin zijn de microscopische Er zijn dus veel mogelijke toepassingen contacthoeken voor materialen 1 en voor superhydrofobe materialen en 2 (e.g. het hydrofobe materiaal en het is daarom niet verwonderlijk dat een waterdruppel) met bevochtigde er wereldwijd veel onderzoek naar oppervlaktefractie . Een grote plaatsvindt. Het huidige onderzoek contacthoek kan dus worden is vooral gericht op het goedkoop bewerkstelligd door bijvoorbeeld produceren van grote oppervlakken oppervlaktefractie klein en hoek o superhydrofoob materiaal. groot (180 ) te maken. Dit wordt in een extreme vorm toegepast bij nanopin films. Dit in 2005 ontwikkelde materiaal is behept met contacthoeken tot maar liefst 178o. Het bestaat uit naalden van 6.5 nm diameter en ca. 100 nm lengte; tussen de naalden bevindt zich lucht. Als de naalden van het goedkope polypropyleen worden gemaakt, kunnen contacthoeken tot 165o gehaald worden. Als er een kleine druppel op een dergelijk oppervlak valt, stuitert het zelfs terug. Ook is er aan de universiteit van Pohang, Zuid-Korea, een vanadium-pentoxide oppervlak ontwikkeld dat onder invloed van UV- Een waterdruppel op een lotusblad licht kan switchen tussen superhydrofiel en superhydrofoob gedrag.

45

Het kerstdiner Door Marloes van der Heijden

H

et

begint alweer een traditie te worden: het kerstdiner voor alle leden verzorgd door het bestuur. Op 19 december was iedereen vanaf half vijf weer van harte welkom in de kantine van N-laag. Deze zag er een stuk sfeervoller uit dan normaal. Dit was voornamelijk te danken aan zacht kaarslicht van de kaarsen uit de meest praktische kandelaars ooit. Na het plunderen van mandjes stokbrood met kruidenboter werd het voorgerecht opgediend: pannenkoekjes gevuld met zalm, een gevuld eitje en wat salade. Voor ieder wat wils dus.

Activiteit

Vervolgens mochten we zelf aan de slag met kookgerei en gourmetstellen. Er was genoeg vlees en natuurlijk kwamen de vegetariërs onder ons ook niets te kort met allerlei salades en groenten. En gourmetten is natuurlijk geen gourmetten zonder minimaal vier liter bakboter. Er was niets aan het toeval overgelaten…

46

Ook de Koeriercommissie laat het zich smaken

Natuurlijk werden onze glazen regelmatig bijgevuld, een zware taak voor het bestuur want zo’n tweeliterfles is lastig te hanteren. De wijn dronk letterlijk weg als water dus het was weer een gezellige avond. Het dessert was lekker maar iets te veel van het goede na een halve schaal vlees. We kregen ijs met brownie en chocoladesaus. De brownie werd sommige iets te veel, maar gelukkig kun je er aandacht mee trekken door hem naar de andere kant van de tafel te gooien. Verder viel de chocoladesaus een beetje tegen, mousse was stuk lekkerder geweest, maar dat soort belangrijke zaken moet je natuurlijk ook nooit aan Rob overlaten… Tot slot was er nog een Irish Coffee of gewone thee en toen werden we weer vriendelijk verzocht de kantine te verlaten zodat het bestuur de zooi op kon gaan ruimen en de rest van de wijn kon opdrinken. Gelukkig kregen we een slagroomspuitbus mee om de avond op gepaste wijze af te sluiten, zo werd het toch nog een witte kerst. Koerier 3, jaargang 48

Onze visie op een glanzende loopbaan

Vanuit dit pand handelen onze Traders wereldwijd op vrijwel alle internationale optiebeurzen. Spannend werk, want Traders vormen de tegenpartij voor beleggers op de beurs. Onze Traders hebben diverse achtergronden en nationaliteiten. Wat zij gemeenschappelijk hebben is hun superieure rekenvaardigheid, stressbestendigheid en besluitvaardigheid. Daarnaast dragen zij veel verantwoordelijkheid. Hoe ga je daarmee om? Dat leer je tijdens de interne opleiding van 4 tot 5 weken. Daarnaast moet je een aantal eigenschappen hebben die niet aan te leren zijn: een competitieve geest, een resultaatgerichte instelling en een heel goed analytisch inzicht. Wij zoeken Traders: initiatiefrijke academici met een excellent cijfermatig inzicht – relevante werkervaring is niet vereist.We verwachten een grote zelfwerkzaamheid want je blijft leren gedurende je loopbaan binnen Optiver. Je moet hier zelf veel tijd en energie in

steken maar er staat ook veel tegenover: Optiver biedt je de kans om jezelf te ontplooien binnen een professionele, internationale handelsorganisatie. Heb jij een sterke drive om te winnen en ben je niet bang om verantwoordelijkheid te dragen? Ga naar www.optiver.com voor meer informatie over de vacatures en om te solliciteren. Optiver is één van de snelst groeiende en meest succesvolle handelshuizen in Europa.Wereldwijd zijn wij actief in de handel van opties, aandelen en futures en zijn we gespecialiseerd in de arbitrage van financiële producten voor eigen rekening en risico. Met kantoren in ’s werelds belangrijkste financiële centra Amsterdam, Chicago en Sydney handelen wij op beurzen wereldwijd, 24 uur per dag.

Optiver, Sanneke Franken (Recruiter Trading), De Ruyterkade 112, 1011 AB Amsterdam,T 020 - 5319000

Optiver zoekt Traders Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute Boost your career!

Are you a graduate young professional or currently completing your Master of Science programme at a (technological) university? Are you looking for an even faster successful career in industry or business? Then you should consider applying to one of the technological designer programmes at the 3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute. Together the three Dutch universities of technology – Delft University of Technology, Eindhoven University of Technology and University of Twente – offer eleven exceptional two-year programmes that will put you on a faster track to a successful career in industry. In addition to broadening your technological expertise, you will also learn more professional skills that will enhance your career opportunities. Industry offers engineers from our programmes excellent jobs, because of the strong reputation of our graduates. The two-year, full-time programmes all lead to a Professional Doctorate in Engineering (PDEng) degree. If you are accepted into one of the programmes, you will be appointed as a trainee for the duration of two years and will receive a salary. All technological designer programmes are taught in English.

Physics… Beyond the Ordinary

Programmes

Printing for Professionals

‘Als pas afgestudeerd fysicus kreeg ik bij Océ Research de kans om me te verdiepen in allerlei kleurenprinttechnologieën. Daarna bedacht ik met een collega dat Océ’s meest innovatieve afdeling onderzoek moest starten naar een nieuwe printtechnologie, gebaseerd op een mix van fysica en chemie. Dat leidde tot samenwerking met internationale kennisinstituten. Op dit moment werk ik bij Development, waar ik met een enthousiast multidisciplinair team werk aan Océ’s nieuwste kleurenprinterproject.’ Jochem Brok Ben jij ook op zoek naar een Beyond the Ordinary Job? Kijk dan op www.oce.nl/jobs

•Architectural Design Management Systems (ADMS) Location: Eindhoven University of Technology •BioProduct Design (BPD) Location: Delft University of Technology •Designer in Bioprocess Engineering (DBE) Location: Delft University of Technology •Design and Technology of Instrumentation (DTI) Location: Eindhoven University of Technology •Logistics Management Systems (LMS) Location: Eindhoven University of Technology •Information and Communication Technology (ICT) Location: Eindhoven University of Technology •Mathematics for Industry (MI) Location: Eindhoven University of Technology •Process and Equipment Design (PED) Location: Delft University of Technology •Process and Product Design (PPD) Location: Eindhoven University of Technology •Software Technology (ST) Location: Eindhoven University of Technology •User System Interaction (USI) Location: Eindhoven University of Technology More information: www.3tu.nl/sai or [email protected]

Camsa fotoreportage Met dank aan Dante (allemaal) Sommige moorden waren geheel gewetensloos

Sommigen werden zelfs in de hemelse Van-der-Waalskamer niets vermoedend vermoord

Activiteit


hun

Sommigen werden wreed van ons weggerukt. Eigen schuld.

Van der Waals

50

De enige overlevende van de slachtpartij, en misschien wel Dante

Activiteit

Van der Waals

Sommige leden werden in natuurlijke omgeving vermoord

51

Activiteitenagenda 12 februari

1-tegen-N Gezellige avond naar voorbeeld van de overbekende show.

13 februari

Pokertoernooi Heb jij een pokerface, mensenkennis, heel veel geluk of geld over? Kom dan naar het pokertoernooi van Van der Waals

14 februari

UH-excursie Dispuut Barabas organiseert ook dit jaar weer een excursie naar Hasselt met daarop aansluitend een groot feest.

19 februari

Bedrijvendag De jaarlijkse Bedrijvendag van de Wervingsdagen staat weer gepland.

20 februari

Workshop Freerunning 2 professionele instructeurs leren je de beginselen van deze straatsport.

21 februari

Lunchlezing Hewitt

26 februari

Algemene Ledenvergadering Geef ook je mening over het beleid en de begroting.

28 februari

Dropping Het is een traditie, de jaarlijkse dropping. Schrijf je op tijd in want er is een beperkt aantal plaatsen.

17 maart

Bottrop Ook dit jaar gaan we weer skiën in Duitsland.

19 maart 20 maart

Zaalvoetbaltoernooi Borrellezing opstarten high tech onderneming

Advertentieindex

52

Solland Solar Wervingsdagen ASML Quintel Optiver Océ Stan Ackermans Instituut

11 12 20-21 37-38 47 48 49

Kaft: TMC Hewitt Shell

Buiten achter Binnen voor Binnen achter


Inhoud. Colofon. Kopij vóór de deadline per naar vdwaals.nl

Recommend Documents