Tiger kidnapping De sleutel van een doeltreffende beveiliging tegen de ‘exploitatie’ van de mens als zwakste schakel is, schijnbaar tegenstrijdig, de mens. Inge Vandijck, Optimit Het fenomeen tiger kidnapping wordt vaak toegeschreven aan het feit dat kantoren en privé woningen zodanig beveiligd zijn met camera’s, toegangscontrole en alarmsystemen, dat criminelen hun actieterrein hebben moeten verleggen. Deels juist, maar de belangrijkste drijfveer is dat de ‘menselijke factor’ veelal over het hoofd wordt gezien door de bijna exclusieve focus op ‘beveiligingstechnologie’. In beveiliging kan de mens de zwakste, of de sterkste schakel zijn; daders van tiger kidnappings ‘exploiteren’ de mens als zwakste schakel en dat laat hen toe de meeste technologische veiligheidsmaatregelen te omzeilen. Er zijn niet (alleen, of zozeer) méér camera’s of alarmsystemen nodig, er is vooral een evenwicht tussen technologie en de ‘menselijke radar’ nodig. Net als een tijger kiezen daders zorgvuldig hun slachtoffer uit. Daders observeren hun slachtoffer (meestal) een lange tijd en slaan dan toe. Een tiger kidnapping, net zoals de meeste criminele daden, kent drie fases: vóór, tijdens en ná. Het is belangrijk deze fases te begrijpen en maatregelen te plannen in functie van de beveiligingsdoelstelling in de verschillende fases. Vóór de tiger kidnapping Een tiger kidnapping is (meestal1) goed voorbereid: het doelwit wordt zorgvuldig uitgezocht en aan de eigenlijke uitvoering gaat (meestal) weken, maanden van voorbereiding vooraf. Daders zoeken in de verkennende fase vóór de tiger kidnapping antwoorden op vragen als opportuniteit, pakkans en mogelijke buit. Juweliers, diamantairs, banken, maar ook heel wat andere organisaties en hun medewerkers zijn ‘intrinsiek’ een doelwit. Toch zijn er heel wat maatregelen die kunnen worden genomen om deze intrinsieke ‘attractiviteit’ als doelwit aanzienlijk te beperken door vooral in te spelen op de elementen die aanleiding geven tot een mogelijke tiger kidnapping: minimaliseren van de opportuniteit, maximaliseren van de pakkans en minimaliseren van de mogelijke buit. De belangrijkste doelstelling in deze fase is dus de intrinsieke attractiviteit als doelwit te beperken. Criminelen vermijden te moeilijke en risicovolle doelwitten met (te) weinig buit. De lange voorbereiding staat garant voor ‘verdachte indicatoren’, die kunnen opgepikt worden door de menselijke radar. Daders van tiger kidnappings hebben nood aan informatie. Deze informatie moet worden verzameld op verscheidene manieren (modi operandi); observatie, infiltratie, ontfutselen van informatie via social engineering technieken, ‘open-source’ informatie, informatie via sociale netwerksites, gebruik van ‘lekken’ in de organisatie… Wie de MO (modus operandi) (h)(er)kent, (h)(er)kent welke beveiligingsmaatregelen kunnen worden genomen; alertheid in geval van observatie, instructies en procedures om social engineering tegen te gaan, 1
‘Professionele tiger kidnappers zijn altijd goed voorbereid en beschikken over vitale informatie die nodig is om de tiger kidnapping uit te voeren. Veel gevaarlijker zijn ‘copycat’ tiger kidnappers die zonder (veel) voorbereiding of informatie een tiger kidnapping uitvoeren. Als een dader niet weet dat een bepaalde persoon een kluis niet kan openen, kan dit dramatische gevolgen hebben voor de veiligheid van de betrokken.
vermijden persoonlijke informatie op sociale netwerksites te plaatsen, informatiebeveiliging…zijn maar enkele voorbeelden. Door het herkennen van de modus operandi tijdens de ‘voorbereiding’ kan een tiger kidnapping (en andere criminele aanvallen) voorkomen worden. De voorbereiding is tevens de basis van een tweede belangrijke doelstelling in deze fase: alertheid voor verdachte indicatoren in de vorm van verdachte personen, verdachte gedragingen, verdachte situaties.
VÓÓR
Tiger kidnap
TIJDENS
3
2
1 Preventie Een tiger kidnapping voorkomen
Een tiger kidnapping is (meestal) goed voorbereid: het doelwit wordt zorgvuldig uitgezocht en aan de eigenlijke uitvoering gaat (meestal) weken, maanden van voorbereiding, dus verdachte indicatoren, vooraf. Het doel in deze fase is de attractiviteit als doelwit te beperken en alert te zijn voor verdachte indicatoren thuis, onderweg en op kantoor.
NA
Schade beperken Verantwoord en snel alarmeren verantwoord en reageren
Post tiger kidnapping
Het waarborgen van de persoonlijke veiligheid van de betrokkenen is de absolute prioriteit tijdens de tiger kidnapping.
Een tiger kidnapping is psychologisch traumatisch voor de slachtoffers. Professionele posttrauma nazorg is nodig.
Desalniettemin is een verantwoorde snelle alarmering en verantwoorde reactie prioritair in deze fase.
Naast de primaire financiële schade is er vaak aanzienlijke secundaire schade (geen dekking door de verzekering, tijdelijke sluiting…) Verzekering en een plan voor heropstart business continuïteitsplan zijn belangrijke elementen.
Tijdens de tiger kidnapping Tijdens een tiger kidnapping is het extreem moeilijk, en vooral gevaarlijk voor de veiligheid van de betrokkenen om alarm te slaan. Tijdens de tiger kidnapping ligt de absolute prioriteit in het waarborgen van de persoonlijke veiligheid van de betrokkenen. Als er in de fase vóór de tiger kidnapping niet gepland is hoe op een veilige manier kan gealarmeerd worden, is alarmering in deze fase te vermijden.
Ná de tiger kidnapping In de fase vóór de tiger kidnapping moet worden nagedacht en gepland wat er moet gebeuren ná de tiger kidnapping als die zich zou voordoen. Een tiger kidnapping is traumatisch voor de slachtoffers, zij hebben nood aan professionele postrauma nazorg. Naast de primaire financiële schade voor de organisatie die het slachtoffer is van een tiger kidnapping is er vaak aanzienlijke secundaire schade door bijvoorbeeld een onvoldoende dekking door de verzekering, een tijdelijke sluiting, commerciële schade, reputatieschade… Net als voor alle andere risico’s waaraan een organisatie is blootgesteld is het belangrijk in de fase ervóór plannen te maken. Geen mirakeloplossingen Er is geen één beveiligingsmaatregel op zich in staat om tiger kidnapping te voorkomen of de schade ervan te beperken. De sleutel tot de beveiliging tegen de dreiging is, zoals altijd, te vinden binnen de dreiging zelf. Er zijn heel wat maatregelen die genomen kunnen worden die we kunnen opdelen in zes cruciale domeinen, de meeste maatregelen vragen geen financiële investeringen, maar een investering in de menselijke radar. Waarom zijn deze maatregelen belangrijk? Omdat tiger kidnapping de mens als zwakke schakel ‘exploiteert’. Enkele basiselementen en aandachtspunten: In het domein van organisatie en menselijke aspecten is het belangrijk om risicopersonen in functie van tiger kidnapping te identificeren. De geschiedenis leert ons dat niet noodzakelijk de hoogste personen in rang zijn, maar personen met de meest gecentraliseerde informatie, bevoegdheden, toegangen… een doelwit zijn. Een belangrijke maatregel is verantwoordelijkheden te scheiden en gecentraliseerde kennis te vermijden. Opgesplitste verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn bijzonder lastig voor een tiger kidnapper en dus een doeltreffende maatregel om een tiger kidnapping te voorkomen. Enkele voorbeelden van doeltreffende maatregelen: -
Opsplitsen van de bevoegdheid voor de ontwapening van een kluiszone en de ontwapening van meer algemene zones Ontwapening/opening van een kluis vereist 2 bevoegde personen (dual user safe/room) Overwaking van het openen en sluiten van een kluis door een meldkamer Telefonische controle of verificatie met de verantwoordelijke bij openingen buiten de voorziene tijd Wachtwoordgebruik: afspreken van een code onder dwang (bijvoorbeeld: ‘alles is in orde’) Vermijd routine en vaste patronen
Op gebied van instructies en procedures is een belangrijke aandachtpunt pre-employment screening; het vragen en controleren van een bewijs van goed gedrag en zeden, referenties zijn simpele basismaatregelen die vaak over het hoofd worden gezien. Een ander belangrijk aandachtpunt is informatiebeveiliging; sluit non-disclosure agreements bij het uitwisselen van gevoelige informatie en let vooral op met sociale
netwerksites, want die zijn een dankbare informatiebron voor criminelen…Speel criminelen niet in de kaart door gevoelige informatie zoals stockinformatie mee te delen op het internet. In training is het belangrijk een cultuur van alertheid te creëren in de fase vóór een tiger kidnapping, en goed te reageren tijdens een tiger kidnapping. Regelmaat in de boodschap is belangrijk en table-top oefeningen met als scenario een tiger kidnapping is een aanrader. Bouwkundige en elektronische beveiligingmaatregelen, thuis, onderweg en op kantoor zijn heel belangrijk, maar vooral als ondersteuning in een ‘geheel van beveiligingsmaatregelen’. Enkele voorbeelden: Thuis: -
Deurspion of videofonie Alarmknop stil alarm (opgelet dat de reactie verantwoord is en de veiligheid van de betrokkenen niet in gevaar brengt) Doeltreffende bouwkundige beveiliging: slot- en sluitwerk Doeltreffende elektronische beveiliging
Onderweg: -
Tracking in een noodsituatie (Personal Position Alarm)
Kantoor: -
Aandacht voor toegangscontrole Doeltreffende bouwkundige beveiliging Doeltreffende elektronische beveiliging gebouw/kluis Gebruik van een tijdslot Track en trace (in de veronderstelling dat daders de goederen in dezelfde verpakking, koffer, zak, … laat zitten) Gebruik van RFID technologie in functie van stockbeheer (exacte buit kan worden bewezen aan de verzekering)
Op gebied van verzekeringen is het belangrijk om de dekking op gebied van financiële waarden en de dekking tegen K&R (Kidnap & Ransom) na te gaan. Het is tevens belangrijk de beveiligingseisen van de verzekeraar te kennen en te bespreken. Een factor van cruciaal belang is een ‘liaison’ met de relevante betrokken actoren; politie, bewakingsfirma’s, Nationaal meldpunt tigerkidnapping…Deze factor is van cruciaal belang om een tiger kidnapping te voorkomen, verantwoord te kunnen alarmeren en van extreem belang in de fase dat een tiger kidnapping in uitvoering; een verantwoorde reactie.
TIGER KIDNAPPING -
Beveiligingsmaatregelen - kernpunten
- Identificeer risicopersonen - Scheidt functies en vermijdt gecentraliseerde kennis Organisatie & - Vermijd routine en vaste menselijke patronen aspecten - Wees alert - Voorkomen in de voorbereidende fase door melding verdachte indicatoren - Verantwoorde reactie in tiger kidnapping fase
Liaison politie, bewaking, AWDC,…
Tiger kidnap beveiliging
Instructies & procedures
Pre-employment screening Informatiebeveiliging Non-disclosure agreements Opgelet met informatie op sociale netwerksites - Opgelet met meedelen van stock op het internet -…
Training
- Alertheid - Reactie - Regelmaat - Table-top oefeningen
Verzekering - Dekking financiële waarden - Dekking K&R (Kidnap & ransom) - Beveiligingseisen
Bouwkundige & elektronische beveiliging - Thuis - Kantoor - Aandachtspunt: onder dwang code (duress)
Conclusie Het antwoord op tiger kidnapping is niet (alleen) méér technologie, niet (alleen) méér politiebewaking, maar een evenwichtige combinatie van maatregelen die gericht is op de modus operandi van een tiger kidnapping; de ‘exploitatie’ van de mens als zwakke schakel. Te moeilijke, te risicovolle en alerte doelwitten worden vermeden.
