Informatieblad voor het personeel van

Sla je vleugels uit bij Tangent

Informatieblad voor het personeel van

Tangent

jaargang 9 | nummer 2 | december 2008

2

3 Kort nieuws

Colofon Tango is het infobulletin voor het personeel van Stichting Tangent, Palet van basis­scholen en peuterspeelzalen. Tango verschijnt minstens vier keer per schooljaar.

Samenstelling Ton van den Boom, Jan Aarts, Marijke van Oploo (hoofd­redactie)

Vormgeving en opmaak Marijke van Oploo

Bijdragen Kopij, reacties en tips zijn van ­harte welkom. De redactie b­ ehoudt zich het recht voor om artikelen waar nodig te redigeren of in te korten. Stuur uw bijdrage naar: Redactie Tango Postbus 85 5070 AB Udenhout of reageer via e-mail: [email protected]

Verschijningsdata* Week 10: 5 maart 2009 Week 28: 9 juli 2009 * data onder voorbehoud

Van de redactie Sinterklaas is weer naar Spanje vertrokken - gelukkig niet zonder onze basisscholen (en met name De Lochtenbergh en De Regenboog) te bezoeken en de eerste sneeuw van het jaar hebben we ook al gehad. Bijna kerst: we hebben de Tangent-kerstviering al achter de rug. Viel het kerstpakket in de smaak? Natuurlijk zijn alle scholen weer helemaal in kerstsfeer gebracht, en dat hebben we ook met onze Tango gedaan. De lampjes branden al, en de vrolijke blauwe lucht heeft deze keer plaats gemaakt voor een stemmige sterrenhemel. Er is veel te melden uit het afgelopen kwartaal: projecten op scholen, zoals ‘transformatief leiderschap’ en een taalpilot. Deelname aan het Nationaal Onderwijsdebat en nieuws over het salaris. Een interview met Piet Happel over zijn bijzondere hobby, en met Tijn Boom, de penningmeester van Tangent die zijn functie beëindigt na 27 jaar betrokkenheid bij Tangent en zijn rechtsvoorgangers. Op vrijdag 21 november 2008 is tijdens een bijeenkomst op het staf­ bureau door bestuur, centrale directie, schooldirecties en enkele genodigden afscheid genomen van hem als ­bestuurder. Ook de redactie van Tango wil Tijn hierbij bedanken voor zijn inzet en wenst hem voor de toekomst alle goeds toe. Veel plezier met deze nog-nooit-zo-dikke Tango. De redactie wenst iedereen een goede vakantie, fijne feestdagen en een gelukkig 2009. Marijke van Oploo

Tangent-bestuur wordt Raad van Toezicht De Nederlandse regering vindt dat in alle sectoren, dus ook in het onderwijs, het besturen van een organisatie en het toezicht erop houden gescheiden dienen te worden. Het bestuur van Tangent functioneerde de laatste jaren al als toeziend bestuur en bestuurde op hoofdlijnen. Alhoewel de centrale directie juridisch niet het bestuur c.q. bevoegd gezag was, was door een vergaande mandatering van bevoegdheden naar de centrale directie, in praktische zin die situatie haast bereikt. Het zetten van de door het Ministerie beoogde stap is voor het bestuur en de centrale directie van Tangent haast een natuurlijke. Organiek worden twee gescheiden organen ingericht: het College van Bestuur (nu centrale directie) dat bestuurt en werkgever wordt van de Tangent-medewerkers en de Raad van Toezicht, die intern toezicht houdt en werkgever blijft van de twee leden van het CvB. De RvT houdt toezicht op de bedrijfsvoering en de bedrijfsresultaten van Stichting Tangent. Daarnaast houdt de RvT een beperkt aantal majeure beslissingen aan zich: vaststellen meerjarenbegroting, jaarbegroting, jaarrekening, strategisch beleid, besluiten over aansluiting/fusie/opheffing van organisatie-onderdelen, en het werkgeverschap van de leden van het CvB. Samenhangend met de nieuwe bestuursfilosofie wordt de verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen CvB en directeuren van scholen uitgewerkt in een nieuw managementstatuut. Uiteraard wordt het schoolleidersberaad betrokken in dit proces. De voorzitter van het huidige bestuur, de algemeen directeur en een jurist vormen een projectgroep die de invoering voorbereidt van het Raad van Toezichtmodel. De Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad is geïnformeerd over deze verandering van bestuursfilosofie en zal nadrukkelijk betrokken worden bij de uitwerking ervan. Jan Aarts, Wil Broos Studietweedaagse directies Tangent Op 27 en 28 november jl. hebben de directies en de centrale directie een studie-tweedaagse gehouden in conferentiehotel De Guldenberg te Helvoirt. Tijdens deze tweedaagse is met José Raves en René Derksen van Edux Onder­wijs­advies uit Breda het onderwerp ‘Leiderschap in onderwijs’ nader uitgediept aan de hand van de visies van de bekende Amerikaanse managementwetenschapper dr. Stephen R. Covey. Effectief persoonlijk leiderschap bepaalt het succes en geluk van een mens. Centraal hierbij staat de vraag: hoe kan ik effectief leiding geven aan mijzelf, zodat ik vervolgens ook effectief leiding kan geven aan anderen? Effectieve medewerkers maken effectieve scholen. Tijdens de studie-tweedaagse zijn de zeven eigenschappen van effectief leiderschap van Covey de revue gepasseerd en is besproken hoe deze inzichten kunnen worden toegepast in het onderwijs. Wil Broos

Slimstraat 7> “Eerst begrijpen, dan begrepen worden” (Citaat: Stephen Covey). Minister Plasterk geeft scholen extra geld om te bereiken dat 40% van de leraren in 2014 een hogere schaal kan verdienen. Met dit geld en dat van de lerarenbeurs wil hij het aanzien van het beroep en de mogelijkheden voor professionele groei stimuleren. Eindelijk een minister die zijn plannen voorziet van extra geld. De functie ‘seniorleraar’ uit het functieboek van Tangent gaan we invoeren, maar nu betaald door de minister. Mooier kan niet, een geweldige uitdaging. Een plan van aanpak zorgt ervoor dat invoeringsproblemen, zoals Tangent-directeuren die bij aanvang zagen, aangepakt worden. Mogen we het extra geld ook anders besteden? “Nee”, zegt de minister: “je gebruikt het voor de functiemix óf je geeft het terug.” “Ja, maar je kunt toch geen verschil maken: gelijke monniken, gelijke kappen”, en: ­“iedereen doet toch zijn/haar best”. Uitspraken van leraren (ook binnen de GMR) die mij verrassen. Mijn intuï­ tieve reactie is dat ik de twijfelaars wil overtuigen van de voordelen. Dat ga ik niet doen. Maar met het einddoel van de functiemix (in 2014: 60% LA-schaal, 40% LB-schaal) voor ogen, ga ik begin 2009 vragen stellen en luisteren naar alle argumenten: welke problemen wil je opgelost zien? Welke eisen stel je aan de procedures? Wat weerhoudt je om het als kans te zien? Hoe kunnen we professionele groei volgens jou objectief beoordelen? Vragen, luisteren en een goed gesprek leiden tot elkaar begrijpen. Dat geldt voor de uitdaging van het creëren van nieuwe functies en voor veel zaken die ons bij Tangent binden en boeien. Met de zienswijze “eerst begrijpen, dan begrepen worden”, maak ik de balans op van 2008 en start ik 2009. Ik wens je een fijne kerstperiode, mede namens mijn naaste collega Wil Broos. < Jan Aarts

4

5

Het hoe en waarom over scholingstraject voor alle Tangent-scholen

Transformatief Leiderschap Alle directies van Tangent zijn begonnen aan een scholingstraject op het gebied van Transformatief Leiderschap. Een mooie term voor iets dat voor de leerkracht veraf lijkt, maar waarmee diezelfde leerkracht binnenkort toch regelmatig te doen kan krijgen. Niets bedreigends, maar juist interessant om er iets meer van te weten dan het woord alleen. Daarom ging Ton van den Boom op bezoek op Stelaertshoeve en vroeg aan Guus Moolhuijsen en Ruud Damen wat het nu allemaal precies inhoudt… Steeds gezellig om weer eens op Stelaertshoeve op bezoek te gaan. Onze eigen kinderen hebben er in het (grijze?) verleden hun eerste wijsheden opgedaan. Maar dat niet alleen: je wordt er (net als vroeger) altijd hartelijk ontvangen. Ook deze keer! Met een kop koffie in de hand verhuizen we van het hoofdgebouw naar de plek waar vroeger kleuterschool De Toverfluit gehuisvest was. Een welkome ruimtelijke aanvulling in het licht van het ruimtegebrek van deze school. En een plek om echt rustig te kunnen werken, alleen of met een groepje. Al ras hebben we het nu over Transformatief Leiderschap, vrij vertaald een term voor leiderschap dat gericht is op het zo effectief mogelijk invoeren van veranderingen. Daarbij komt heel wat kijken, dat weet iedereen die met onderwijs van doen heeft. Volgens de theorie zijn de volgende zes dimensies belangrijk bij dit proces: het ontwikkelen van een visie: belangrijk voor het creëren van een fundamentele en ambitieuze lange termijn doelstelling voor het werken in de school; het ontwikkelen van consensus over de te bereiken doelen: gericht

•

•

op wat er op korte termijn nodig is om de visie te verwezenlijken; het creëren van hoge verwachtingen ten aanzien van het werk van leerkrachten: het uitspreken van die hoge verwachtingen over inzet en werk stimuleert docenten om daaraan ook te voldoen; individuele ondersteuning: aandacht, respect en begrip voor de persoonlijke gevoelens en behoeften van leerkrachten bevordert in hoge mate het uitvoeren van de gevraagde taken; intellectuele stimulans: uitdagen tot een zodanige professionele ontwikkeling dat de school als geheel er van leert;

•

•

•

• modelleren: de schoolleider leeft voor wat hij of zij verwacht van de leerkrachten.

Guus en Ruud zien wel de voordelen van het realiseren van zo’n cursus als speerpunt in het professionaliseren van de directies. Temeer ook, omdat elke school een bij haarzelf passend en eventueel urgent onderwerp als speerpunt er aan kan koppelen. De cursus is daarmee heel praktisch en op de eigen school gericht. Een ander groot voordeel is, dat de cursusleiding zeer kritisch volgt wat er gebeurt en tijdens dat proces een extra dimensie aanbrengt door telkens weer te attenderen op of te

vragen naar andere invalshoeken die te maken hebben met het invoerings­ traject. Het bevordert de creativiteit in denken en doen rond de problemen die spelen en in een 1 op 1 situatie (een boostersessie geheten) neemt de cursusleiding alles door met de leiding van één enkele school. Belangrijk in het hele proces is te ontdekken dat collega’s vooral beschouwd moeten worden als kritische vrienden. Een vraag als: “Hoe kijk jij er tegen aan?” is belangrijker dan de opmerking: “Zo gaan we het doen”. Het uitgangspunt is consensus, en daardoor zorg je voor een breed draagvlak binnen je eigen organisatie. Op Stelaertshoeve is gekozen voor het project: “Veilig Schoolklimaat”. De veranderende populatie in combinatie met ander oudergedrag zorgen al enige tijd voor problemen die men op deze school tot voor kort niet of zelden tegenkwam. Leerkrachten moeten wennen aan deze gewijzigde ontwikkeling en hier op leren inspelen. Zowel leerlingen als ouders en leerkrachten zijn betrokken bij het oplossen van de ontstane problemen. Na veel informatie bij collega-scholen, en een presentatie van een gastdocent (ook uit de Tangentstal), kwam het team tot de conclusie dat het school­ klimaat opnieuw in kaart gebracht moest worden en dat het wel eens zou kunnen resulteren in een andere vorm van een schoolreglement. Dit proces is nu in gang gezet en de bedoeling is dat dit schooljaar al iets merkbaar wordt van een ander schoolklimaat. In de nabije toekomst zal dit moeten leiden tot bijvoorbeeld ander leerkrachten- én ander leerlingengedrag. Leerkrachten moe-

ten zich steeds meer gaan afvragen: waarom doet een kind dit, wat is mijn invloed op het gedrag van dat kind, hoe reageer ik daar dan weer op, enz. En belangrijk is dan onder andere, dat het team leert omgaan met het gegeven dat goed gedrag beloond wordt.Van groot belang is het dat collega’s ontdekken dat hun eigen gedrag van enorm belang is in dit hele verhaal. Zij moeten gaan inzien dat leerlingengedrag in hoge mate afhankelijk is van leerkrachtengedrag. In dit verband is het dan wel nood­ zakelijk dat de school de lijnen uitzet, beleid uitstippelt. Andere gedrags­ regels moeten worden ingeslepen en worden ingebed in een groter geheel. Voor alle partijen moet straks duidelijk zijn waar de school voor staat en waar de grenzen liggen, zodat in de toekomst goed kan worden omgegaan met de andere school­ populatie. Aniek Beemer en Gonny Paridaans vormen samen met Guus en Ruud de projectgroep. Daarbinnen speelt Aniek weer de voortrekkersrol, ook al vanwege de ervaringen die ze rond deze problematiek heeft opgedaan op De Vlashof. Zij vooral zet lijnen uit, neemt initiatieven en richt zich op het verduidelijken van inhoud en procedures. Er wordt zeker wel gekeken naar wat op andere scholen al is gedaan, maar niets zal klakkeloos worden overgenomen. “Niet kopiëren, maar interpreteren” is daarbij de leus. Een heel verstandig uitgangspunt, heeft mijn eigen ervaring inmiddels geleerd! Ton van den Boom

Kort nieuws Goed salaris-nieuws! Vanaf 1 januari 2009 wordt een aanzet gemaakt om de salarislijnen in 3 jaar te verkorten van 18 naar 15 jaar. Het maximum wordt dus eerder bereikt. De duur van de salarislijnen zal per kalenderjaar met 1 jaar worden teruggebracht: 1 j anuari 2009 1 j anuari 2010 1 j anuari 2011

18 jaar 17 jaar 16 jaar

17 jaar 16 jaar 15 jaar

Met ingang van 1 januari zal ook het zogenaamde schaaluitloop-bedrag worden geïntroduceerd. Dat bedraagt € 61,00 per maand bij een volledige betrekkingsomvang en is bestemd voor de leraar die volgens het hoogste salarisnummer wordt bezoldigd van schaal LA in het basisonderwijs. Het bedrag wordt toegekend zodra de leraar volgens het hoogste salarisnummer wordt bezoldigd na een één­ malige beoordeling van het functio­ne­­ ren. Deze beoordeling dient plaats te vinden voor 1 januari van het jaar waarin het hoogste salarisnummer be­ reikt wordt. Is het schaaluitloop-bedrag eenmaal toegekend, dan behoudt betrokkene dit. Deze eenmalige beoordeling wordt opgenomen in de professionele gesprekkencyclus.Voor dit moment heeft Tangent gekozen voor een pragmatische aanpak van het beoordelingsmoment. Het is ondoenlijk om in de korte periode vóór 1 januari met 200 personeelsleden een beoor­delings­ gesprek te voeren. Elke directeur heeft met de betreffende leer­kracht een gesprek gehad over zijn/haar functione­ ren en het schaaluitloopbedrag wel of niet toegekend. Milo Bernard

6

7 in het verleden een directiefunctie binnen een onderwijsbureau), was het geweldig om vaak gevraagd te worden voor wat hij graag deed: deskundigheid inzetten voor het onderwijs.

Tijn Boom laat Tangent financieel gezond achter

Geen zesje, maar een acht! Op 1 januari 2009 treedt Tijn Boom (71) af als penning­ meester van Tangent. Daarmee eindigt een periode van 43 jaar als onderwijsbestuurder in de gemeente Tilburg, waarvan 27 jaar als bestuurder bij Tangent en zijn rechts­ voorgangers. Tijn Boom praatte met Jan Aarts en Wil Broos over zijn bestuursloopbaan. Ik luisterde en noteerde een duizeling­wekkende hoeveelheid jaartallen, cijfers en feiten. In 1965 probeerde de pastoor van Berkel Tijn te interesseren voor een zetel in het bestuur van de Willibrord­ school. Als hoofd van de afdeling Finan­ciën, een functie die hij bekleedde bij de gemeente Berkel-Enschot, was het niet meer dan vanzelfsprekend dat hij penningmeester werd. Al snel werd het aantal scholen dat onder het bestuur viel uitgebreid. De gemeente Berkel-Enschot maakte enorme groei door; op alle fronten werd er gebouwd. Tijn had vanuit zijn gemeen­telijke functie vooral veel te maken met de bouw van scholen. Af en toe ontstond er een spanningsveld vanwege zijn verantwoordelijkheden als ambtenaar én als schoolbestuurder. Dit was een reden om zich in 1978 terug te trekken uit het schoolbestuur. Maar het was echter geenszins het einde van zijn betrokkenheid bij het onderwijs in zijn woonplaats, in tegendeel! Refererend aan ons artikel in de vorige Tango: Tijn Boom was in die tijd Bob de Bouwer in hoogsteigen persoon! Hij was dankzij zijn gemeentelijke functie (financieel) bouwheer van vrijwel alle scholenbouwprojecten in Berkel-Enschot. In het vervolgtraject van het basis­ onderwijs lag een uitdaging: Berkel-

Enschot wilde graag middelbaar onder­ wijs organiseren binnen de gemeente­ grenzen. Omdat bleek dat alleen een Mavo-opleiding haalbaar was, werd samenwerking gezocht met het Oisterwijkse Durendael. Als vanzelfsprekend lag er voor hem een bestuursfunctie bij Stichting Voortgezet Onderwijs Berkel-Enschot klaar. De Berkel-Enschotse Mavo ‘t Ruiven sloot zich aan bij OMO, het grote schoolbestuur voor scholen voor voort­gezet onderwijs in Noord-Brabant. Als schoolcurator van ‘t Ruiven zat Tijn in het plaatselijke bestuur van OMO. In 1992, na veertig dienstjaren, was het tijd om afscheid te nemen van het (werkzame) leven als gemeenteambtenaar. Er werd al geruime tijd van alle kanten aan hem getrokken om bestuursfuncties te accepteren. Graag, want ‘aan de andere kant van de tafel zitten’ was een al langer gekoesterde ambitie van Tijn. Nu volgde er een extra carrière als bestuurder in de functies bestuurssecretaris van OMO Tilburg, penningmeester bij schoolbegeleidingsdienst SOM Onderwijs Adviseurs. En langzaam gaat de geschiedenis richting Tangent. In 1993 werd Tijn benaderd om opnieuw als penningmeester zitting te

nemen in het schoolbestuur van Berkel-Enschot. Een fusie met de schoolbesturen van Tilburg-Noord en Udenhout werd overwogen en dat leidde tot de geboorte van Tangent. Een enorme klus om de bestuurlijke invlechting voor elkaar te krijgen. Ieder voormalig bestuur leverde drie deelnemers voor het uit negen personen bestaande nieuwe bestuur. En vanaf dat moment is Tijn penningmeester binnen het Tangent-bestuur, een periode die zal eindigen aan het einde van dit kalenderjaar. Er zaten af en toe ‘lastige kantjes’ aan deze lange loopbaan. De wrijving die bestond tussen de ‘officiële’ functie en de meer ‘vrije tijds’-functies, met name. Zo moest Tijn bijvoorbeeld onderhandelingen voeren met (voormalige) collega’s in het gemeentehuis, die hij vaak zelf in het vak had opgeleid. Maar hoogtepunten waren er ook: het in de beginperiode bij Tangent opzetten van een goede begroting voor bestuur en schooldirecties. En vooral de begeleiding van de bouw van een aantal scholen was voor hem een plezierige bezigheid. En hoewel hij nooit echt de stap heeft durven maken om van een hobby zijn beroep te maken (hij ambieerde

Het bestuurslidmaatschap heeft een gestage verandering doorgemaakt. Aanvankelijk was het een kwestie van beleid bepalen én uitvoeren. Dat is in de loop der tijd uiteen gegroeid. Langzaam is er toegewerkt naar het uiteindelijke Raad van Toezicht-model wat nu op handen is. Het intermenselijke contact met de doelgroep vindt Tijn erg belangrijk. In dat opzicht is het moment om er uit te stappen niet slecht gekozen, want het persoonlijke contact als bestuurder c.q. toezicht-

houder zal grotendeels verdwijnen in de nieuwe bestuursstructuur. Volgens Tijn blijft Tangent goed verzorgd achter: financieel zijn we een gezond schoolbestuur. Als rapportcijfer krijgen we geen zesje, maar een acht!  De 15 basisscholen die we nu onder onze hoede hebben kunnen we inten­ sief begeleiden. Ook zijn naar zijn me­ ning over enkele jaren álle huisvestings­ problemen opgelost en zijn de scholen perfect gehuisvest in gebouwen waarin de komende decennia goed onderwijs kan worden gegeven aan al onze leerlingen. En wat brengt de toekomst? Voortzetting van deelname aan de ledenraad van Rabobank ‘de Leijstroom’ in ieder

geval. Tijn is ook lid van het Koninklijk Tilburgs Mannenkoor St. Caecilia. En verder zou hij graag betrokken willen blijven bij Tangent en de scholen. Wat hem betreft mogen schooldirecteuren en de centrale direc­tie gerust een beroep op hem doen om een handje te helpen bij de financiële verslaglegging. Het is wat hem betreft nog lang geen tijd om achter de geraniums te zitten en afstand te doen van maatschappelijke betrokkenheid. Echtgenote Rinie krijgt het ook wat gemakkelijker: al die jaren was zij privéchauffeur bij al die gelegenheden dat het geen ‘fietsweer’ was, en bracht Tijn naar al zijn afspraken en vergaderingen. De dank van Tangent aan het echtpaar Boom is groot! Marijke van Oploo

Lustrumfeest Stelaertshoeve groots aangepakt

Tijd voor een feestje! Een feest, nét voor de herfstvakantie, om het samengaan 15 jaar geleden van de basisscholen Stelaertshoeve en De Schakel te vieren. Een doorstart met enorme groeipotentie. Dat het schoolgebouw aan de Beet­ hovenlaan het niet lang zou maken, was algemeen bekend. Menig TilburgNoord­bewoner zal zich nog herinneren dat er werd lesgegeven in klas­ lokalen, waarvan de beton nog niet voldoende uitgehard was en nog stevig moest drogen. Grote groepen kinderen: gemiddeld 45 kinderen in de klas!! De kwaliteit van het gebouw liet en laat helaas te wensen over. Gelukkig heeft dat ouders er nooit van weerhouden om te kiezen voor Stelaertshoeve. Onze naamsbekendheid verspreidde zich. De school bleef groeien. Jaren met meer dan 500 leerlingen waren geen uitzondering. Immers,

Stelaertshoeve stond garant voor een gemoedelijke sfeer, een sterk leerkrachtenteam waarvoor niets, ook buiten de schooluren, te veel was. En natuurlijk was er het goede niveau van onderwijs. Al sinds jaar en dag scoren onze kinderen boven het gemiddelde landelijke niveau. De wijk Heikant/Quirijnstok heeft ook een uitstraling die aanstekelijk is, een dorpsgevoel in een stedelijke ambiance. Dat zal terugkomen op de plaats waar de nieuwe school komt te staan op de Quirijnboulevard, aan de rand van de Heikant. De nieuwe school wordt een moderne, multifunctionele accommodatie, met peu-

terspeelzalen, wijkcentrum en buiten­ schoolse opvang onder één dak. Het feest om het samengaan van Stelaertshoeve en de Schakel te vieren is groots aangepakt met een gevarieerd programma dat bestond uit een plak- en tekenwedstrijd. In heel TilburgNoord moest te zien zijn waar kinderen van Stelaertshoeve wonen. En een ballonnenwedstrijd, de kaartjes werden diep in Duitsland gevonden! De kinderen kregen een opleiding als circusartiest en deden natuurlijk mee aan een heuse circusvoorstelling. Team Stelaertshoeve Lees het volledige artikel op www.tangent.nl/Nieuws– School-nieuws/Lustrumfeest Stelaertshoeve.

8

9

Duw- en trekfactoren voor Annelieke van Geffen

Geen standaard-carrière... Op een maandagochtend tref ik Annelieke in haar kantoor op De Wichelroede. Een kantoor dat mij nog sterk herinnert aan de directeur die hier zo veel jaren de scepter zwaaide. Er komt koffie, er ligt een zak drop op tafel en dan praten we uitgebreid over veranderingen in het leven van Annelieke van Geffen. En natuurlijk komt mijn brandende vraag aan de orde: ‘hoe ingewikkeld is het om Piet Lagarde op te volgen?’ Annelieke, 46 jaar, komt uit een groot gezin met veel oudere broers en één zus. Haar ouders waren echte Braban­ ders, maar verhuisden nogal eens. Ze is geboren in Limburg, en heeft alleen al op vijf verschillende basisscholen ge­ zeten. In die tijd ook echt een hekel aan school gekregen; niet dankzij, maar ondanks de school is het uiteindelijk nog helemaal in orde gekomen met haar opleidingsniveau. Veel verhui­ zingen kenmerken haar leven. Over het algemeen wel hier in de omgeving, want ze voelt zich echt Brabants. Drie fasen Na haar studie ‘Algemene Taal- en Literatuurwetenschap’ in Tilburg ging ze lesgeven aan allochtone vrouwen. Het onderwerp ‘Nederlands als tweede taal’ werd haar thema. De eerste jaren van de arbeidscarrière stonden in het teken van volwasseneneducatie en oprichting van een vakgroep ‘Nederlands als tweede taal’ aan de Hogeschool in Utrecht. Een boeiende tijd. Langzamerhand groeide ze door naar managementfuncties. In 1995 stapte ze over naar educatieve uitgeverij Malmberg. Daar ontwikkelde ze o.a. taalmethodes, werkte enkele jaren als uitgeefmanager en

startte een nieuwe business-unit op. In die periode rondde ze haar studie bedrijfskunde af. De bedrijfscultuur was er erg commercieel, en hoewel Annelieke enorm veel geleerd heeft in die tijd, kreeg ze toch het gevoel dat ze ergens iets was kwijtgeraakt. Ze wilde terug naar de basis: educatie, werken met kinderen. Met dit besef begon de derde fase van haar carrière. Ruim drie jaar geleden solliciteerde ze naar een baan als directeur van basisschool Emmaus in Heesch. Een heftige overgang, maar het was heerlijk om weer met echte dingen bezig te zijn in plaats van besprekingen over exploitatieresultaten en leaseauto’s. De stap naar het onderwijs was een prima stap. Het werk voelde helemaal goed, maar er gebeurde meer wat die periode tekende. Hutje op de hei Tijdens een van de verhuizingen was Annelieke met haar gezin - met inmiddels drie jonge kinderen - verhuisd naar een boerderij in de Loonse en Drunense duinen. Ze waren langzaam toegegroeid naar ‘buiten wonen’ en hadden ook al ervaring opgedaan met het leven op een boerderij. Nu waren ze terecht gekomen in het

spreekwoordelijke ‘hutje op de hei’: een zandpad van 2 kilometer naar de verharde weg; geen centrale antenne, geen krant en geen Nuts-voorzieningen. Maar schitterend! Een ongelofelijke ervaring om zo midden in de natuur te wonen. Aan het sprookje kwam jammer genoeg een einde, zoals over het algemeen met sprookjes het geval is. Onverwacht stond Annelieke voor de taak om alleen voor haar kinderen te zorgen. Ze was altijd kostwinner geweest met een fulltime baan. Maar zo’n baan een kilometer of dertig verderop wordt opeens heel ingewikkeld als er kinderen naar school moeten worden gebracht, of naar zwemles. Is al niet niks, maar als ‘thuis’ een heel eind van de bewoonde wereld is, wordt het allemaal nog veel lastiger. De beslissing om te verhuizen naar een huis in Tilburg-Noord is met pijn in het hart genomen, maar het was de meest praktische oplossing. Voor de kinderen veranderde er nog meer: hun Waalwijkse school werd verruild voor d’n Hazennest. Push en pull Vervelende bijkomstigheid was dat de route Tilburg-Noord naar Heesch

veel tijdrovender was dan voorheen. Toch dacht Annelieke eigenlijk helemaal niet aan een andere baan, hoewel vrienden haar regelmatig wezen op vacatures. Maar met de advertentie van De Wichelroede, die door iemand in de brievenbus was gestopt, was het toch anders. Er heel diep over nagedacht, en op het allerlaatste nippertje toch maar een brief geschreven. Het klikte meteen. De push- en pullfactoren waren aanwezig. Gepushed werd er door het verkeer (lees: files) en de praktische overweging om in de buurt van de kinderen te blijven. Maar trekkracht was er ook. De Wichelroede als grote dorpsschool met veel ambitie. Haar sterke interesse in het onderwijs dat gebaseerd is op meervoudige intelligentie. De uiteindelijke beslissing om de aangeboden baan te accepteren was toch erg moeilijk. Hoewel het in het bedrijfs­ leven heel gangbaar is om na drie jaar voor iets anders te kiezen, is dat toch minder vanzelfsprekend in het onderwijs. En eigenlijk was ze in Heesch pas net lekker op gang, en nog helemaal niet toe aan een vol-

gende stap, die ze natuurlijk overduidelijk wel gezet heeft. De overgang naar De Wichelroede was niet zo ingrijpend als de overgang van het bedrijfsleven naar de Emmaus­ school. De mensen zijn nieuw, maar inhoudelijk is veel hetzelfde. In beide scholen heeft ze veel gepassioneerde mensen aangetroffen en is er organisatorisch talent. In Heesch was ze opvolger van een directeur die al langere tijd ziek was, en waren mensen niet gewend aan sterke leiding. Dat is hier wel anders: bij De Wichelroede is alles tot in de puntjes geregeld. Opvolging Ja, hoe zit het nu met die opvolging? Waart de geest van Piet Lagarde nog? Dat valt wel mee, want Annelieke lijkt helemaal niet op Piet. Piet was er altijd, haast zeven dagen per week van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Annelieke werkt vier dagen per week en heeft die vrije vrijdag als hoofd van een één-oudergezin ook hard nodig. Bovendien verdeelt ze haar werkweek over de twee locaties van De Wichelroede. Zo heeft de

Kort nieuws Opknapbeurt voor aula van Prins Bernhardschool De vernieuwde aula is ingericht met meubels van Klassehout. Het team en de kinderen zijn erg blij met deze aula die gezellig en zonnig oogt en waar kinderen nu ook de ruimte hebben om te werken. Tevens is de aula te gebruiken voor gezamenlijke momenten omdat alle meubels verrijdbaar zijn. De plusklas heeft een aparte hoek van de aula gekregen waar hun materialen ook zijn opgeborgen. Alice van der Hoek

onderbouw nu ook opeens twee dagen in de week een directeur in huis, dat is nieuw. Noodgedwongen wordt er meer overgedragen, worden verantwoordelijkheden gedeeld en dat bevalt eigenlijk iedereen heel goed. Maar aanvankelijk was het natuurlijk wel even wennen. Niet alleen moest het team wennen aan de nieuwe directeur, maar de directeur ook aan een heel nieuw team. Het feit dat ze noch als mens, noch in de manier waarop ze zaken aanpakt veel overeenkomst vertoont met Piet, heeft dat veel gemakkelijker gemaakt. Al is de aanpak anders, de doelen zijn identiek. De school gaat volop verder met het uitgezette beleid: techniek en meervoudige intelligentie blijven speerpunten. Uitdagingen heeft ze nog wel: organiseren dat mensen elkaar meer ontmoeten, kennis delen. Mensen en de inhoud van het onderwijs staan voorop, dan volgt de rest vanzelf. Alles staat in dienst van het grote doel: alle kinderen aan het leren krijgen. Een doelstelling die De Wichelroede wel toevertrouwd is. Marijke van Oploo.

10

11 Teun Cleton:

Prins Bernhardschool neemt namens Tangent deel

Nationaal Onderwijsdebat Op donderdag 9 oktober 2008 vond in het Scheveningse Circustheater voor de eerste keer het Nationaal Onder­ wijs Debat plaats. Tangent was uitgenodigd voor deelname, en werd vertegenwoordigd door de Prins Bernhard­school. Naast leerkracht Rianne Hengst en leerling Teun Cleton die elk hier verslag doen, was de afvaardiging compleet met Marco van Groos uit de oudergeleding en algemeen directeur Jan Aarts.

Rianne Hengst:

kracht erover te zeggen heeft. Want de leerkracht is de persoon die het Algemeen directeur van Tangent, Jan zal moeten doen. De minister wil dan Aarts, had onze school uitgekozen ook investeren in ‘de leerkracht’ door om mee te gaan naar het Nationaal het beroep aantrekkelijker te maken: Onderwijsdebat. Zo gingen er die de opleiding zal verbeterd worden, de dag een ouder, kind én leerkracht beloning stijgt en de carrièreperspecvan de Prins Bernhardschool in Tilburg tieven nemen toe. Opvallende punten mee. Ik ben als leerkracht meegedie de minister als kwaliteiten van de weest en ik wil jullie via deze weg iets leerkracht ziet, vond ik: de methode vertellen over deze bijzondere dag! los durven laten en weet hebben van de doorlopende leerlijnen. Wij zijn op Minister Plasterk van Onderwijs, Culde Prins Bernhardschool ook met tuur en Wetenschap was uitgenodigd deze kwaliteiten praktisch bezig in het en de voorzitter van commissie Dijskader van ‘Het nieuwe leren’. selbloem. Zij werden beiden geïnterDie dag namen we deel aan een deviewd. Strekking van dit interview was bat; ‘Onderwijs op maat’ en we woondat de politiek vernieuwingen wil den een debat ‘betrokkenheid van kindoorvoeren in het onderwijs, maar in deren’ bij. Naderhand merkte ik dat hoeverre is dit te realiseren in de deze twee onderwerpen heel veel praktijk? Conclusie was dat de politiek met elkaar te maken hebben. Ik heb goed moet luisteren naar wat de leerer een aantal zaken uitgepikt die me aanspraken en die ik hier met jullie wil delen: als je kinderen betrokken wil laten zijn, zul je weet moeten hebben van de belevingsMarco van Groos,Teun Cleton, Jan Aarts en Rianne Hengst wereld van het

•

kind en hun aanspreken op die belevingswereld; als je werkt vanuit de belevings­ wereld, snappen kinderen waarom ze iets leren, ze lopen daar immers in de dagelijkse praktijk ook tegenaan. Leren lukt dan beter; de betrokkenheid van kinderen moet wel gezien worden door de leerkracht… zie de kwaliteiten van je kinderen en maak gebruik van deze kwaliteiten! als leerkracht moet je het kind keuzemogelijkheden aanbieden zodat het kind kan kiezen ‘wat wil ik doen?’ Uit onderzoek is gebleken: daar waar mensen invloed kunnen uitoefenen op hun leeromgeving, wordt geleerd; durf als leerkracht persoonlijk en eerlijk tegen je kinderen te zijn.

•

• • •

•

Misschien veel open deuren, dingen die veel mensen al lang doen in hun onderwijspraktijk. Voor mij punten waar ik over ging nadenken; hoe kan ik dat doen in mijn kleutergroep? En ook werd door het debatteren bij een aantal punten duidelijk waarom ik het doe en ben ik me er ook van bewust dat ik het dus moet blijven doen! Ik hoop dat ik jullie zo ook weer een beetje meer ‘bewust’ heb gemaakt!

Ik ben samen met juf Rianne, de direc­ teur van Tangent en meneer Van Groos naar het onderwijsdebat geweest in het Fortis theater. Eerst kregen we een broche. Dat was in een grote zaal waarin tafels stonden met ieder een onderwerp. Wij hadden het onderwerp ‘onderwijs op maat’. Daar werd uitgelegd wat de bedoeling was. Daarna hadden we een inleiding van een professor uit het onderwijs. Later was er een eerste debatronde. Ik zat met de directeur van Tangent en juf Rianne bij ‘de betrokkenheid van de leerling’. Meneer Van Groos zat bij ‘school en omgeving’.  Bij ons ging het voornamelijk over de middelbare school: over de leerlingen­ raad en wat een juf of meester kan doen om de leerling te betrekken bij school. Dat vond ik erg interessant

omdat ik het ook nog ga meemaken. Toen was er een erg lekkere lunch. Daarna kwam de minister van onder­ wijs, minister Plasterk. Die kwam ver­ tellen hoe de Eerste en Tweede Kamer het onderwijs willen verbeteren, ook met voorbeelden uit andere landen, zoals China en Japan. Toen was er de tweede debatronde. Daar waren wij aan de beurt met ‘onderwijs op maat’. Het ging vooral over gehandicapte kinderen. Maar ook over kinderen met een leerachterstand, hoe die geholpen worden bijvoorbeeld met RT. Ik vind dat deze school dat goed doet. En daarna een optreden van Ali B.

Hij zong 3 liedjes waarvan 2 al eerder ingestudeerd en 1 met alle anderen leerlingen. Daarna was er een afsluiting, aansluitend een borrel. Alle kinderen kregen een Ali B-tasje met een pet, cd’s en handtekeningen. Om een lang verhaal kort te maken: een hele leuke en leerzame dag !

Kort nieuws Commissie Identiteit gestart In het Strategisch Beleidsplan van Tangent hebben we ons de uitdaging voorgehouden om met een commissie identiteit te reflecteren op vragen zoals: wat is de identiteit van een school, wat is de identiteit van de Stichting? Een tijd lang hebben we onvoldoende idee gehad over en noodzaak gevoeld voor de opdracht voor deze commissie. De gevolgen van het mobiliteitsbeleid van Tangent hebben een lichte ‘sense of urgence’ veroorzaakt om na te denken over vragen als: wat zet je over identiteit in een vacature-oproep, welke gespreksonderwerpen leg je voor aan een ­medewerker die van bijvoorbeeld een katholieke school wil verhuizen naar bijvoorbeeld een protestants-christelijke school? Moeten we iemand die verhuist van een gematigd klassikale school naar een Jenaplan-school bevragen op de onderwijskundige identiteit? De centrale directie buigt zich in enkele bijeenkomsten over dit type vragen. Zeven mensen zijn uitgenodigd en alle ­zeven waren 20 november jl. aanwezig. Het gaat om twee Tangent-leraren, een ouder/GMR-lid, een actief bestuurslid, twee ‘oud’-bestuursleden en een ‘oud’-directeur. Resultaat van de eerste bijeenkomst is een soort begripsbepaling. ­Identiteit heeft te maken met de kernwaarden waarmee mensen zich willen identificeren. Het is een begrip waaraan verschillende perspectieven te onderscheiden zijn: onderwijskundig, pedagogisch, levensbeschouwelijk en religieus. Het is een ­samengesteld begrip, omdat het gaat over schoolniveau, stichtingsniveau; het gaat om leerlingen, ouders, medewerkers. De commissie komt niet met een opdracht naar scholen, want “we praten elkaar geen identiteitscrises aan”. Het is wel een uitdaging om binnen de kernwaarde van het respecteren van diversiteit te kunnen uitleggen wat dan je identiteit is. De volgende keer buigt de commissie zich over de vraag: waaraan kunnen we zien dat iemand, een school, de stichting kiest voor een bepaalde identiteit? Jan Aarts

12

13 een trendanalyse, er wordt geïnterpreteerd en geconcludeerd. Dat alles vormt de concrete uitvoering van de interne kwaliteitszorg. De interpretatie van de analyse leidt weer tot bij-

Taalpilot op De Regenboog

Taal is ingang van kennis Op alle scholen van Tangent zijn plannen ontwikkeld die te maken hebben met deelname aan een taalpilot, geïni­ tieerd door de PO-raad. Over het hoe en waarom ervan is Ton van den Boom eens gaan praten met Wim Scheffers, directeur van basisschool De Regenboog in Tilburg-Noord. Na een hartelijke ontvangst door Wim Scheffers halen we eerst even een kop koffie in de aula en pas dan komen we te praten over de taalpilot. Wim is een enthousiast pleitbezorger van dit driejarig project. Hij onderschrijft de stelling dat ‘taal de ingang van alle kennis is’, dan ook volmondig. Op basis van onderzoeksresultaten van PPON en Cito heeft de PO-raad het taalleesonderwijs op de kwaliteits­ agenda gezet. Voor staatssecretaris Dijksma van het Ministerie van Onder­ wijs en Wetenschappen was dit aanleiding om geld beschikbaar te stellen voor de taalpilot, waaraan nu alle scholen van Tangent uitvoering gaan geven. Voor Tangent is er een zestal centrale uitgangspunten: er komt een taalbeleidsplan op Tangentniveau; er wordt werk gemaakt van een taalrijke omgeving door met name in de voorschoolse opvang en in de groepen 1 en 2 te werken met Kansrijke Taal; er komt op alle scholen een door-

• •

•

gaande lijn voor taalleesactiviteiten; goed gebruik van de methoden voor technisch lezen wordt gestimuleerd; er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van de woordenschat; de resultaten worden in beeld gebracht en daarna door middel van trendanalyses omgezet in beleid. Alle scholen werken op basis van genoemde algemene uitgangspunten hun eigen doelstellingen uit. Daardoor ontstaan uiteraard accentverschillen, maar dat is logisch. De scholen in bijvoorbeeld Berkel-Enschot of Udenhout zullen op dit gebied andere ­prioriteiten (moeten en kunnen) stellen dan een willekeurige school in Tilburg-Noord, waar woordenschatontwikkeling en een taalrijke omgeving veel aandacht vragen.

• • •

Vanaf het schooljaar 2007-2008 nemen vier van onze scholen in Tilburg-Noord en Oud Noord ( De Cocon, De Regenboog, De Vlashof en De Lochtenbergh) al deel aan een stedelijke taalpilot, samen met nog zes andere

stellen of herzien van het beleid. Om nog concreter te zijn: je moet niet alleen opschrijven dat je als school wilt dat slechts 15% van je leerlingen scoort op niveau D en E. Maar be-

langrijker is te noteren wat je doet om dat doel te bereiken. En dat moet je dan nog in praktijk brengen ook… Veel succes allemaal! Ton van den Boom

D’n Hazennest presenteert Techniekproject Tilburgse scholen. De landelijke pilot gaat uit van deelname per bestuur van tien scholen. Twee daarvan moeten de afgelopen drie jaren minimaal twee keer niet naar verwachting gepresteerd hebben bij de Cito-eindtoets.

De Uitvinders Indrukwekkend. Dat is, in één woord uitgedrukt, hoe de kinderen van groep 7 van d’n Hazennest bezig zijn met hun Techniekproject. Onder inspirerende en enthou­siaste leiding van juffrouw Mieke en ‘knutselhulp’ van juf Mendy en meneer Mari zijn de kinderen in groepjes al enkele weken bezig om technische problemen op te lossen.

Dat nu gekozen is voor deelname van álle Tangentscholen heeft te maken met de volgende afwegingen: het beleid moet binnen heel Tangent uitgevoerd gaan worden; door deelname van alle scholen is de impact binnen Tangent het grootst; onze eigen scholen kunnen elkaar ondersteunen en van elkaar leren; ze hebben ook allemaal te maken met dezelfde hulpverlenende externe organisatie, zodat leren dáárvan ook meer voor de hand ligt; alle Tangent-directeuren krijgen samen instructie over het maken van een trendanalyse.

Deze problemen komen uit het project ‘De Uitvinders’, waar onze school zich voor ingeschreven heeft. Afgelopen donderdag mocht ieder groepje zijn oplossing presenteren. Per groepje was er een mooie en duidelijke PowerPoint en met de zelfgemaakte maquette maakten ze hun oplossing in de ‘praktijk’ zichtbaar. De juf vertelde een verhaal over enkele kinderen, die op pad gingen en over hoge bergen bij een diep ravijn kwamen; hoe moesten de hoofdrolspelers uit het verhaal over dat ravijn komen om hun weg te vervolgen?

Over drie jaar moet duidelijk zijn wat de pilot heeft opgeleverd. Dit gebeurt door het opsturen van de jaarlijkse toetsresultaten (LVS, Cito-­entree, ­Cito-eind) naar de PO-raad. Maar het echte werk vindt natuurlijk daarna nog steeds plaats op de scholen zelf. De bedoeling is namelijk dat het beleid, zoals dat nu is verwoord in het plan van aanpak, geen papieren tijger blijkt te zijn. De directie maakt

Oplossingen De ‘Brandende gloeilampjes’ hadden een vlot gemaakt, dat d.m.v. touwen naar de overkant werd getrokken. Eerst hadden ze sterke touwen geschoten naar bomen aan de overkant. De ‘Ideetjes’ maakten een kabelbaan ongeveer op dezelfde manier. De ‘Kwekkende kwekkers’ gingen uit van het hefboom-principe; bomen werden verlengd en zo ontstond er

• • • • •

een lange brug, die ze met touwen over het ravijn lieten zakken. De ‘Luchtfietsen’ maakten een luchtfiets; warme lucht in ballonnen zorgde ervoor, dat ze omhoog gingen en een raket duwde ze in de juiste richting. Toen kwam het groepje van de ‘Techneuten’; zij hadden een soort fietsauto met twee propellers. Eerst één om ervoor te zorgen, dat het voertuig omhoog kwam, de tweede werd gebruikt om in de juiste richting te gaan. En als laatste waren de ‘Tita-tovervliegen’ aan de beurt met een katapult, die de kinderen over het ravijn moest schieten. Gevaarlijk? Welnee, want op het laatste konden de kinderen landen met een parachute! Alle kinderen brachten hun verhaal en ontwerp op een enthousiaste manier en deden erg goed voor, hoe hun uitvinding ook echt werkte over het ravijn. Nadenken en plannen Op deze manier met Techniek bezig zijn, zorgt ervoor dat de kinderen veel leren. Ze zijn bezig met samen-

werken, presenteren, overleggen, tekenen, denken, uitproberen, fouten mogen maken, plan maken. Daarnaast zie je hoe creatief kinderen zijn, flexibel als het even niet lukt; openstaan voor ideeën van anderen. Je ziet ook hoe goed ze elkaar helpen en begeleiden. Alle groepjes hielden een logboek bij; het dwingt de kinderen een plan te maken, hun materialen te kiezen en dus goed na te denken over de (on-) mogelijkheden van hun oplossing. Uitdagingen Kortom: techniek is leuk, biedt heel veel mogelijkheden. Veel vaardigheden van de kinderen worden aangesproken. Het project ‘De Uitvinders’ gaat nog door en de kinderen zullen voor nieuwe en moeilijke uitdagingen komen te staan. Ze zullen zeker de goede en positieve ervaringen van het eerste ‘ravijnprobleem’ mee­ nemen bij die moeilijkheden. We wensen de kinderen van groep 7 en hun juffen nog veel succes en ­plezier. Huub van Hal

14

15

Muzikale carrière van Piet Happel startte al in de eerste klas

Er voor staan en zwaaien... In het verleden hebben we al eens stil gestaan bij de bijzondere hobby’s van Justin Vliegenthart en Peter Vervloed. Deze keer de beurt aan Piet Happel. Piet is adjunctdirecteur van basisschool Berkeloo en besteedt zijn vrije tijd overwegend aan muziek. Hij is namelijk koordirigent. En rond Kersmis hebben die het doorgaans heel erg druk… Piet heeft zijn muzikale aanleg niet via erfrecht verkregen: in zijn familie was er alleen een oudtante die enige pogingen deed om piano te spelen en zijn moeder zong in een koor. Verder waren geen talenten aanwezig. Op de Joachimschool, de jongensschool van de vroegere Tilburgse parochie St. Anna, mocht hij bij wijze van uitzonde­ ring en op voorspraak van frater Patricius al bij het kinderkoor toen hij in de eerste klas zat. Na de lagere school werd de muzikale draad pas weer op­ gepakt op de kweekschool. Daarbij speelde frater Wim Dirriwachter (docent aan het Conservatorium in Groningen van 1975-1998) een grote rol. Hij spoorde Piet aan zijn muzikale talenten uit te bouwen door een opleiding te volgen aan het Brabants conservatorium. Zover is het niet gekomen, maar toch heeft Piet in de loop der jaren heel wat opleidingen gevolgd. Zo leerde hij piano spelen (anders dan op het toetsenbord van de radio thuis), behaalde hij na zijn militaire diensttijd de aktes Ward 1-2-3 en de 3e graads akte Ward NO. Vervolgens deed hij ook het staatsexamen Akte Muziekonderwijs A en daaraan werd ook nog even de driejarige dirigentenopleiding van de SNK toe­ gevoegd. Daarbij speelde vooral dirigent Jan Eelkema een belangrijke en bezielende rol door overwegend zeer praktisch te werk te gaan.

In al die jaren was Piet ook nog actief als zanger. Meteen al in het eerste jaar op de kweekschool werd hij lid en bestuurslid van Gemengd Kweekschoolkoor ‘Canteclaer’, later (in 1970) van het Tilburgs Vocaal Ensemble en (vanaf 1969) het Tilburgs Byzantijns Koor. Bij dat koor is hij blijven hangen. Hij werd meteen gepakt door de klankrijkdom van deze muziek. Vaak wordt er wel zes- tot achtstemmig gezongen en altijd a capella, en dat met een koor van slechts 36 leden… Ook de rijkdom van de Slavisch-Byzan­ tijnse liturgie op zich was er mede debet aan dat Piet zich heeft voorgenomen dit koor nooit meer in de steek te laten. Toen duidelijk werd dat frater Frederico (juist: alweer een frater!) op termijn zou gaan stoppen als dirigent van het TBK, werd Piet ingewerkt als zijn opvolger. Acht jaar lang werd hij door frater Frederico bijgespijkerd in de Kerkslavische taal, in de geheimen van de muziek en de liturgie en leerde hij ook nog eens Russisch. Op 1 januari 1989 was het zover: Piet werd officieel dirigent van het Tilburgs Byzantijns Koor. Diezelfde dag werd hij ook meteen maar dirigent van het Gemengd Koor Udenhout. Dat

kwam door zijn vrouw Lia. Die was op een vrijwilligersavond geweest en op de vraag of iemand een dirigent wist voor ‘ons koor’ had ze geantwoord: “Ik beloof niets, maar ik zal het er thuis wel eens over hebben…”. En zo is het gekomen! Vooral het zich gebonden voelen aan en zich kunnen inzetten voor de Lambertusparochie was doorslaggevend bij de afwegingen die gemaakt moesten worden. Toen Piet tijdens zijn allereerste repetitie even van elke stem een stukje voorzong, werd meteen opgemerkt: “Verrek, hij zingt alle partijen!” Iets wat men kennelijk niet gewend was… Met haar ruim zestig leden vervult dit koor een belangrijke rol in de dorpsgemeenschap. Regelmatig gebeurt het dan ook, dat iemand te kennen geeft “er weer eentje mee te sleuren naar het koor”. Het repertoire is hier, anders dan bij het TBK, niet echt heel moeilijk. Maar wat vooral boeit, is de onderlinge verbondenheid. Het is

een fijne club om mee te werken. Daarnaast is Piet al ruim twintig jaar muzikaal leider van het dubbelkwartet Vocalise. Dit koor, waarin elke stem dus door twee mensen wordt bezet, zingt a capella geestelijke en profane muziek uit renaissance, barok en romantiek. Vocalise zingt bij huwelijken en uitvaarten maar verzorgt ook regel­ matig kleine concertjes. Piet is hiermee begonnen omdat hij zijn stem ‘in vorm’ wil houden. Zelf zingen in een koor is toch iets anders dan er voor staan en zwaaien… Op 1 januari 2014 stopt Piet als dirigent. Niet omdat hij er dan genoeg van heeft, wel omdat het dirigentschap veel vraagt van iemand. Anders dan velen denken moet je ook hier je lessen (= repetities) voorbereiden, moet je open staan voor en dus ook zoeken naar nieuwe muziek, vraagt dirigeren een enorme concentratie

en ook reactievermogen. Over het regelen van zijn opvolging heeft hij al lang nagedacht! Kerstmis 2008 zal dit jaar niet zo druk zijn als de vorige jaargangen. Met het TBK heeft hij op 14 december twee uitvoeringen in HeeswijkDinther. Voor de middag is er een viering in de Abdij en na de middag een kerstconcert in het kasteel. Het is hard werken momenteel, want er staan vijf nieuwe kerstliederen op stapel en ook de liturgieviering vraagt, door het aparte karakter, extra aandacht. Dan is het traditionele Driekoningenzingen met het Tilburgs Byzantijns Koor elk jaar iets aparts. In kleine groepen trekken koorleden van hot naar haar om te zingen en zamelen op die manier geld in voor een goed doel. In 2009 komt de opbrengst ten goede aan kinderprojecten in het noodlijdende Georgië. Met

het Gemengd Koor Udenhout staat dit jaar, naast deelname aan de kersttocht, rond Kerstmis alleen maar de nachtmis van 23.00 uur op het programma. En dan wordt tenslotte met Vocalise op 28 december in De Peppel een muzikale kerstmiddag verzorgd voor ouderen en alleenstaanden. Tijdens ons gesprek toont Piet zich gedreven, enthousiast en deskundig. Precies zoals ik hem op school ken. Zijn uitgangspunt is: de muziek moet een hobby blijven en de school mag er dus niet onder lijden. Ieder die een hobby beoefent, zeker als het om musiceren gaat, zal ontdekt hebben dat het daarmee bezig zijn ontspanning oplevert. En daardoor genereer je energie om er in je eigen beroep weer vol tegenaan te gaan. Een ervaring die ik, als fervent ­koorzanger, zonder meer kan onderschrijven! Ton van den Boom

Dag van de Leraar Op 6 oktober was het Dag van de Leraar. De Tangentdirecteuren namen hun taak serieus en verwenden hun medewerkers. Veel scholen hadden Tangent-gebak bij de koffie. Wim Luijten (Den Bijstere) stuurde ook nog iedereen een digitale muziekkaart. Gérard Massar (De Kleine Akkers) zorgde voor lekkere broodjes en Alice van der Hoek (Prins Bernhard) kocht een wel heel mooie taart. Guus Moolhuijsen spande de kroon: het ‘jonge schoolhoofd’ (citaat) nodigde twee kapsters uit om de leraren te trakteren op een gratis knipbeurt. Motivatie: ze zijn geknipt voor hun vak!

16

17

Nogmaals: levensfasebewust personeelsbeleid

Centrum voor Jeugd en Gezin Tilburg geopend

Plan van aanpak gereed

Eindelijk één loket!

In de vorige Tango hebben we aandacht besteed aan levensfasebewust personeelsbeleid. Nu de notitie gereed is, wil de redactie graag weten wat het concreet voor Tangent betekent. Personeelsfunctionaris Milo Bernard beantwoordt onze vragen.

Via het gratis telefoonnummer 0800-3 65 65 65 kunnen aanstaande ouders, ouders/verzorgers met kinderen van 0-23 jaar terecht met al hun vragen over opgroeien en opvoeden. Eindelijk één loket.

Waarom heeft dit prioriteit voor Tangent? Door vergrijzing en af­ne­

men­de jongerenpopulatie binnen Nederland ontstaat over enkele jaren een tekort aan menskracht en vakmanschap, zeker ook in het primair onder­ wijs. Hierdoor is het van belang om mede­werkers langer duurzaam en gemotiveerd inzetbaar te houden. Tussen nu en 2014 verlaat ongeveer ¼ van de Tangent-medewerkers onze organisa­ tie. Nu gaan we daarop al anticiperen. Om de werkgelegenheid te kunnen handhaven betekent dit voor onze stichting dat extra aandacht besteed moet worden aan het invullen van va­ ca­tures, een aantrekkelijke werkgever zijn op de arbeidsmarkt en mensen zingevend werk te bieden. Met het levensfasebewust personeelsbeleid wordt hier een invulling aan gegeven. Het beleid richt zich op alle medewerkers, ongeacht de levensfase waarin een medewerker verkeert. Elke levensfase is belangrijk en kent zijn eigen mogelijkheden, problemen en uitdagingen in het werk. Welke levensfasen onderscheiden we? Jonge starter, spitsuur in

het leven, stabiele professional, deskundige senior en prepensionering. Het levensfasebewust personeelsbeleid is geen nieuw losstaand beleid, maar is een onderdeel van het regu-

liere personeelsbeleid binnen Tangent. Levensfasebewust personeelsbeleid geeft echter een andere kijk op personeelsbeleid aangezien er vanuit een andere invalshoek, namelijk de diverse levensfases van medewerkers, naar het beleid en daarbij behorende effecten gekeken wordt. Net zoals het goed inspelen op behoeften van leerlingen is het voor Tan­ gent essentieel om in te blijven spelen op de behoeften van haar mede­wer­ kers. Immers, medewerkers zijn een belangrijke succesfactor bij het behalen van de stichtingsdoelstellingen. Hoe hebben we gegevens verzameld? In 2007 en 2008 hebben wij

verschillende onderzoeken uitgevoerd om zicht te krijgen op de aanwezige problematiek in het kader van levens­ fasebewust personeelsbeleid (enquête Scholen met Succes, Diagnostisch onderzoek met behulp van Work Ability Index, analyse ABP). Is er al een Plan van Aanpak? De

notitie levensfasebewust personeelsbeleid is afgerond. Dit krijgt pas vorm en inhoud door de acties die hieruit voortvloeien te gaan ondernemen. Onder leiding van de werkgroep Levensfasebewust Personeelsbeleid is er een plan van aanpak gemaakt, waarin is aangegeven welke onder-

delen van het levensfasebewust personeelsbeleid dit schooljaar, 2008/ 2009, prioriteit krijgen. Er is een aantal algemene maatregelen en een aantal specifieke voor bepaalde levens­ fases. Welke activiteiten in algemene zin kunnen we verwachten?

De basis voor levensfasebewust personeelsbeleid is de dialoog tussen medewerker en directeur. De dialoog over duurzame en optimale inzetbaarheid kan gedurende het gehele jaar op diverse momenten een natuur­ ­lijk onderwerp van gesprek zijn en maakt deel uit van de gesprekkencyclus, die de directeur de mogelijkheid geeft om de levensfase waarin de medewerker zich bevindt en de bijbehorende wensen en behoeftes van de medewerker te bespreken. Daarnaast worden er enkele algemene activiteiten ondernomen, zoals het zorgen voor continuïteit door het aanstellen van een adjunct-directeur; extra Lio-plaatsen creëren om zo uitstroom in de toekomst op te kunnen vangen, het bevorderen van vrijwillige mobiliteit, enz. Per levensfase zijn er specifieke maatregelen opgenomen in het levensfase­ bewust personeelsbeleid om de

In Centrum Jeugd en Gezin zijn alle organisaties vertegenwoordigd die zich met jeugd bezighouden. Het is een expertisepunt voor ouders, maar ook voor professionals (zoals die op Tangent-scholen). De vragenstellers kunnen veel antwoorden ook vinden op www. jeugdengezintilburg.nl. Wie liever binnen loopt, kan dat nu doen in het gebouw van de GGD Hart van Brabant, Ringbaan West 227, Tilburg. Bedoeling is dat er ongeveer 10 van die inlooppunten komen, verspreid over de gemeente. Waarschijnlijk komen die inlooppunten in de gebouwen van Brede Scholen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin gaat samen met de vragensteller het probleem in kaart brengen. Het centrum biedt informatie, geeft adviezen en begeleiding en zorgt ervoor dat er hulp komt van de juiste organisatie. Het startpunt lag bij de aandacht van de politiek voor de problemen van kindermishandeling en voor bescher-

ming van kinderen en jongeren tegen geweld. De minister voor Jeugd en Gezin kiest met de oprichting van centra voor Jeugd en Gezin voor een integrale en sluitende aanpak van problemen. Waarschijnlijk niemand zal die ambitie bestrijden vanwege het belang ervan voor kinderen. Tangent werkt waar mogelijk actief mee aan de inrichting van die Centra voor Jeugd en Gezin. Zo werken we ook mee aan het Signaleringssysteem Zorg voor Jeugd. Op elk van onze scholen zijn één of twee collega’s gevraagd om vanuit het team, indien nodig, vroegtijdig signalen van problemen te melden via dat systeem, waardoor risico’s in een vroegtijdig stadium kunnen worden beperkt. Na een melding neemt een ‘casemanager’ de verantwoordelijkheid en gaat de zorg in de hele keten van misschien wel tientallen zorgaanbieders coördineren. Zo wordt hulp op elkaar afgestemd.

duurzame inzetbaarheid en het langer doorwerken van onze personeelsleden te bewerkstelligen. Zo is een cursus ‘ ‘Balans werk-privé’, uiteraard voor de mensen in de spitsuurfase, en pensioen­ ­voorlichting voor anderen. De onderdelen die dit schooljaar prio­riteit krijgen zijn onder andere: kinderopvang, coaching/mentorschap,

stimuleren Bapo-opname en extra Lio-inzet. We hebben goede reden om hoog in te zetten op kinderopvang. Op 1 oktober 2008 heeft Tangent 475 personeelsleden waarvan er 390 vrouw zijn. Van de 390 vrouwen zijn er 207 tussen de 20 en 44 jaar. Dit is 207/309= 67%. Als wij extra Lio-ers aantrekken,

Ambitieuze doelstellingen op een terrein dat overloopt van voorbeelden van naast elkaar werkende zorginstellingen, van zorgcoördinatoren die elkaar haast voor de voeten lopen. Tangent kiest niet voor het standpunt van ‘het zal wel weer niks worden’ of ‘er komt wéér een coördinatieclub bij’. Wij benaderen het Centrum voor Jeugd en Gezin met ‘vroegsignalering en afstemming van zorg is van (levens)belang’, daarom werken we mee om het te doen slagen. Als voor­zitter van de Stichting Brede Scholen in Tilburg participeert ondergetekende actief in de beleidsvoorbereiding van het Centrum. We blijven echter ook kritisch constructief. Alleen als meer kinderen vroeger de zorg krijgen die ze nodig hebben, is het een succes. Jan Aarts

wordt het percentage vrouwen tussen de 20 en 44 alleen maar groter. Met het regelen van kinderopvang beogen we minder deeltijd-ontslag. De gehele notitie Levensfasebewust personeelsbeleid is te vinden op onze website www.tangent.nl onder het kopje integraal personeelsbeleid.

18

19 Bericht van de GMR

Bijeenkomst met gezamenlijke MR’en op 19 november 2008 Bij alles wat er wordt gedaan moeten Tijdens deze eerste door de GMR we ons de volgende punten telkens georganiseerde bijeenkomst met de blijven afvragen: doen we de goede MR’en waren er buiten het Dagelijks dingen? Doen we het op de goede Bestuur van de GMR en de Centrale manier? Vinden we zelf dat we het Directie 26 MR-leden aanwezig. Thegoed hebben gedaan? Hebben we ma van de avond: bespreking tevrehet aan anderen gevraagd? En: wat denheidsonderzoeken. doen we er nu mee ? Door middel van een aantal sheets Rond 19.30 uur heette de voorzitter werden de resultaten van enkele ruvan de GMR, Wim v.d. Hout, iedereen brieken van de tevredenheidsondervan harte welkom. Hij legt in het kort zoeken van het personeel, de ouders, nog eens uit waar de verschillen in de leerlingen en de 3-in-1 rapportabevoegdheden liggen tussen de MR ge aan de aanwezigen getoond. De en de GMR. Op de scholen (MR) zijn besproken items staan op de site van de zaken vooral schoolspecifiek en Tangent. Voor een overzicht verwijs ik binnen de GMR (schooloverstijgend) naar de website, de tevredenheidsworden de zaken vooral beleidsmatig onderzoeken en dan specifiek naar besproken. de profilerings- en verbeterpunten Vanaf 19.35 uur volgde een Power bij de drie onderdelen. Point presentatie door de Centrale Directie. Hierbij stonden de drie teNa de pauze werd er in vijf groepen vredenheidsonderzoeken (personeel, (ouders en personeel apart) gedisouders en leerlingen) centraal. cussieerd over de drie onderzoeken. Volgens Jan Aarts, algemeen directeur, Ieder groepje kreeg maar kort de tijd moest e.e.a. wel worden gezien in het om te vertellen waar het in dat perspectief van de kwaliteitszorg.

groepje over was gegaan. Bij de ouders bleken er twee punten uit te springen: veiligheid en hygiëne/netheid. Bij de leerkrachten was het vooral de werkdruk die opviel. Bij de leerlingen de zaakvakken (niet zo dramatisch als uit het onderzoek naar voren kwam), en de rust in de klas. Na terugkoppeling binnen team, ouders en leerlingen zullen enkele verbeterpunten per groep verder worden uitgewerkt. Niet alles is even gemakkelijk te veranderen maar over twee jaar kunnen we de resultaten bekijken.

Kerstpuzzel

In het vragenrondje besteedde Jan Aarts nog flink wat tijd aan het begrip Senior-leraar. Voor een beschrijving verwijs ik naar het functieboek van Tangent. Jan Musters, secretaris GMR

Personalia Beëindiging dienstverband Hanneke Janissen-de Leeuw (Den Bijstere) per 01-01-09. Daniëlle Lamers (Rennevoirt) per 13-10-08. Mobiliteit Marjo Bruers van Stelaertshoeve naar Lochtenbergh per 27-11-08. Jubileum Henny van Berlo en Paul Lutgerink (De Cocon) respectievelijk 40 en 25 jaar in dienst bij De Cocon/Tangent; Corry van Gils (De Vlashof) 40 jaar in dienst van Tangent op 01-10-08; Anke Jacobs (De Kring) 25 jaar in het onderwijs op 27-10-08; Mariëtte van Gastel-Meijer (Stelaertshoeve) 25 jaar in het onderwijs op 08-11-08; Ingrid Damwijk (Wichelroede) 25 jaar in dienst van Tangent op 01-01-09. Geboren Cas, zoon van August en Saskia de Vocht-Voogt (d’n Hazennest) op 31-08-08; Jurre, zoon van Christel van Griensven (Berkeloo) en Robert Zeeman op 15-10-08; Saar, dochter van Bas en Sanneke van Gils (De Kring) op 29-10-08; Kiek, dochter van Aart en Aline van Stiphout-v.d. Vrande (Kleine Akkers) op 29-10-08; Kaj, zoon van Nine Schouten (Berkeloo) op 23-11-08; Jurre, zoon van Iefke Miltenburg (Wichelroede) en Bas Wüst op 24-11-08. Benoemd Marian van Dijk (Rennevoirt) per 01-10-08. Kristel Borghs als adjunct-directeur op Den Bijstere op 13-11-09. Stuur de cijfers uit de onderste (gele) regel naar [email protected]. Onder de goede inzenders wordt een cadeautje verloot.

Stichting Tangent, palet van basisscholen en peuterspeelzalen T 013 522 92 50 F 013 522 92 59 W www.tangent.nl Postadres Postbus 85, 5070 AB Udenhout Bezoekadres Slimstraat 7, 5071 EG Udenhout