INBRAAK EN OVERVAL IN DE HORECA IN 2013

M I S S E T HORECA

INBRAAK EN OVERVAL IN DE HORECA IN 2013

ONDERZOEK DOOR MISSET HORECA

INBRAAK EN OVERVAL IN DE HORECA IN 2013 W W W. M I S S E T H O R E C A . N L

1

© M i s s e t H o r e c a . R e e d B u s i n e s s M e d i a , H a n z e s t r a a t 1 , 7 0 0 6 R H , D o e t i n c h e m , Te l : 0 3 1 4 - 3 4 9 9 1 1

M I S S E T HORECA


ONDERZOEK DOOR MISSET HORECA

INBRAAK EN OVERVAL IN DE HORECA IN 2013 Met gepaste trots presenteert Misset Horeca het dossier criminaliteit, met als slagroom op de taart dit onderzoek. Misset Horeca verrichtte in januari een grootschalig onderzoek naar inbraken en overvallen in de horeca. De uitkomsten van dit onderzoek presenteren we hier, compleet met aanbevelingen, tips en wetenswaardigheden. Wij noemen dit een ‘whitepaper’, een waardevol document dat alleen voor onze abonnees gratis te downloaden en desgewenst uit te printen is. U kunt in de nabije toekomst nog veel meer van ons verwachten op dit gebied. Meer onderzoek, meer vakinhoudelijke dossiers waar u direct iets mee kunt in uw zaak, en dus ook meer whitepapers. We wensen u veel leesplezier en vooral veel veiligheid! Martine Zuil Hoofdredacteur Misset Horeca, Snackkoerier, Misset Catering

‘Wij zijn in 2001 overvallen. Ik was zelf aan het werk, gelukkig… Ik ben nog steeds blij dat het niet een van mijn personeelsleden was. Ik wist niet dat je zo snel een kassa kon openmaken… Ik zie het wapen zo weer voor me. Nog steeds sluit ik niet graag alleen af.’ Jan Feller van Eethuis Hugo in Heerhugowaard

Volledig dossier Scan deze QR-Code om naar het volledige dossier Criminaliteit te gaan op MissetHoreca.nl. Dit dossier wordt continu aangevuld met praktische verhalen, ervaringen en deskundig advies. 2

M I S S E T HORECA


Opzet onderzoek Misset Horeca heeft in de eerste twee weken van januari 2014 een vragenlijst uitgezet onder driehonderd horecaondernemers, te weten bedrijven uit de Café Top 100, Cafetaria Top 100 en Terras Top 100 van 2013. Zij kregen de enquête online aangeboden via het onderzoeksprogramma SurveyMonkey. De enquête liep in de eerste twee weken van januari en bevatte zestien - veelal gesloten - vragen, opgedeeld in twee onderwerpen: inbraak en overval. We hebben de ondernemers gevraagd of ze in 2013 zijn overvallen of te maken hadden met een inbraak in hun bedrijf. De enquête was anoniem. Ondernemers konden hun gegevens achterlaten. Diegenen die dit hebben gedaan, zijn nagebeld en hun ervaringen zijn opgetekend met naam en toenaam indien we hiervoor toestemming kregen.

Samenvatting Een inbraak of een overval? Veel horecabedrijven - te veel - krijgen er mee te maken. De materiele en immateriele gevolgen ervan kunnen groot zijn.

Inbraak In 2013 is bij 16 procent van de respondenten ingebroken. De inbrekers kwamen vooral binnen door ramen en/of deuren te forceren. De schade loopt snel op tot boven de €2.000. - 27 procent: dief komt binnen door forceren deur - 73 procent: dief komt binnen door forceren raam - 92 procent doet aangifte - 8 procent van de daders is gepakt - 50 procent investeert in (extra) anti-diefstalmaatregelen

Overval Van de respondenten kreeg 2 procent in 2013 te maken met een overval op hun bedrijf. Bij één overval liepen de daders het bedrijf simpelweg binnen tijdens de openingsuren. - 75 procent kan een goed signalement van de dader geven - 70 procent heeft camerabewaking - 21 procent van de overvallers is gepakt - 50 procent investeert na een overval in (extra) veiligheidsmaatregelen De impact van inbraak en overval op ondernemers is enorm. Naast rompslomp, ongevraagd veel regelwerk en administratie is er ook sprake van woede en onmacht. Soms gaat de angst zo ver dat de deur in de wintermaanden ’s avonds op slot gaat en gasten moeten aanbellen om binnen te mogen komen. Soms besluit een horecabedrijf om de openingstijden aan te passen en de deur in de donkere maanden niet om 23.00 uur maar om 21.00 uur te sluiten.

3

M I S S E T HORECA


DEEL 1

INBRAAK

4

M I S S E T HORECA


Vraag 1

Is er in 2013 ingebroken in uw bedrijf?

Ja

16%

Nee

84%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie Bij 16 procent van de ondernemers is ingebroken; 84 procent bleef vrij van inbraak. Elke 3 minuten vindt in Nederland een poging tot inbraak plaats*. Niet alleen woningen, maar ook bedrijfspanden vormen een geliefd doelwit. Bijna 40 procent van de ondernemers krijgt wel eens met een inbraak te maken. De schade kan hoog oplopen. Ook horecabedrijven krijgen vaak te maken met een inbraak. De politie heeft geen landelijke cijfers over het aantal inbraken in horecabedrijven. Uit het eigen onderzoek van Misset Horeca blijkt dat in 2013 bij 16 procent van de horecaondernemers is ingebroken. *Bron: CCV, Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid

‘Bij mij is nog nooit ingebroken. Niet in 2013 maar ook nooit daarvoor. Wel neem ik heel bewust dagelijks voorzorgsmaatregelen. Ik room ten eerste regelmatig de portemonnees van de bediening af. Ook haal ik ’s avonds de lades uit alle kassa’s en de muntenbakken uit de gokautomaten en leg deze zichtbaar op de bar, zodat van buiten al te zien is dat er niets te halen is. Ook storten we contant geld op onregelmatige tijden af, gebruiken daarbij verschillende vervoersmiddelen en ik doe het ook niet altijd zelf. Het is een kwestie van een sealbag in een nachtkluis doen, dat kan iedereen. We hebben ook twee camera’s hangen die de beelden 24 uur bewaren, een inbraakalarm, glasbraakalarm en brandalarm. Ik krijg een sms als er een melding is. Ik woon op 15 meter van de zaak, dus kan dan of zelf gaan kijken of via de meldkamer van Siemens de politie laten bellen. Tot nu toe werkt het: nog nooit ingebroken.’ Leo Hart van Pension Café Restaurant Zeerust in Renesse 5

M I S S E T HORECA


Vraag 2

Hoe groot was de schade?

22%

Tot € 1000

14%

€ 1000 € 2000

43%

Meer dan € 2000 21%

Of exacte bedrag

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie De schade van een inbraak loopt in de meeste gevallen op tot boven de €2000 euro (43 procent). Bij 22 procent bedroeg de schade maximaal €1000 en bij 14 procent ligt de schade tussen €1000 en €2000. 21 procent van de ondernemers kan een exact schadebedrag noemen. Dit varieert van €80 (alleen een ruitje) tot €2900.

‘Wij zijn in 2013 drie keer de dupe geweest van verkeerd volk. Een keer een poging tot inbraak en twee keer zijn ze binnen geweest. De buit? Duizend euro aan sigaretten en een potje met wisselgeld. Plus de schade aan het pand; enkele honderden euro’s. De eerste keer wrikten ze het raam van het ijsloket los. Daar hebben we toen maatregelen tegen genomen. De tweede keer hebben ze gewoon de hele ruit ingegooid. De voorraad aan sigaretten heb ik fors verkleind. Het maakt me vooral erg boos. Laat ze met hun klauwen van mijn spullen afblijven! Ondanks camerabeelden zijn de daders – nog – niet gepakt.’ Nancy Ruwiel, Plaza de Frietkraam, Mill 6

M I S S E T HORECA


Vraag 3

Hoe kwam de dader uw bedrijf binnen?

Deur forceren

27%

Raam forceren

73%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie De overgrote meerderheid van het dievengilde forceert ramen en deuren om binnen te komen in horecabedrijven. Bij 27 procent werd een deur geforceerd, bij 73 procent een raam.

‘Bij ons werd een deur geforceerd. Met grof geweld. De schade bedroeg €3500! Geld namen ze niet mee, dat was er gewoon niet. Nooit overigens. Dus eigenlijk was het zinloos. Je hebt een hoop rompslomp en waarvoor? Ik ben er nog steeds kwaad om…’ Ondernemer wil anoniem blijven, naam bij redactie bekend. ‘Er is diverse keren bij ons ingebroken. Ook door gewapende mannen. Ook bij mij thuis, waarvan ik in een paar gevallen kan aantonen dat ze personeelgerelateerd zijn. Net als wij op vakantie waren of kort voordat we terugkwamen, werd er ingebroken. Ik heb 25 man personeel, dus een tip naar een vriendje uit het verkeerde milieu is zo gemaakt. De inbrekers kwamen dwars door een ruit, door deuren te forceren en door een deur die zogenaamd niet op slot was, maar personeel heeft deze deur bewust niet afgesloten.’ Ondernemer wil anoniem blijven, naam bij redactie bekend. 7

M I S S E T HORECA


Vraag 4

Heeft u aangifte gedaan?

92%

Ja

8%

Nee

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie In 92 procent van de gevallen van inbraak heeft de ondernemer aangifte gedaan; 8 procent deed dat niet. Natuurlijk vroegen we waarom ondernemers geen aangifte deden, maar deze vraag werd slechts in een paar gevallen beantwoord. ‘Het was een poging tot inbraak. Het lukte niet binnen te komen,’ geeft één ondernemer aan. ‘De schade was te gering,’ zegt een ander.

‘Ik heb te maken gehad met vals geld. Geen inbraak of overval dus. Een gast wilde er mee betalen, maar ik trapte er niet in en vroeg of hij ook echt geld had. Toen ging hij er vandoor, maar ze stonden dus wel op mijn camerabeelden. Ik heb de politie geïnformeerd en zei vertelden me dat ik aangifte moest doen. Maar dat wilde ik niet. Politie heeft de beelden wel opgehaald en de daders zijn ook gepakt. Het waren bekenden van de politie en toen ze op huisbezoek gingen, werden ze betrapt met twee koffers vol vals geld.’ Ondernemer wil anoniem blijven, naam bij redactie bekend. 8

M I S S E T HORECA


Vraag 5

Is de dader gepakt?

Ja

8%

Nee

85%

Weet ik niet

7%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie In 85 procent is de dader niet of nog niet gepakt. In slechts 8 procent gebeurde dat wel. 7 Procent van de respondenten weet niet of de dader(s) gepakt is (zijn). Soms hebben ondernemers de politie geholpen omdat er camerabeelden van de inbraak zijn. Maar dit leidde niet in alle gevallen tot arrestatie van de daders. ‘Drie keer zijn het afgelopen jaar bij ons dieven betrapt op stelen, dankzij camera’s. We kijken de beelden alleen terug als er problemen zijn, zoals diefstal of vandalisme. Zo ontdekte ik dat er twee flessen achter de bar waren weggenomen door studenten tijdens een feestje in het café. Ook heb ik de beelden teruggekeken na opmerkingen van gasten dat ze hun jas en tot twee keer toe hun handtas ‘kwijt’ waren. Verder was een jassendiefstal te zien. De daders hingen hun jas over die van een ander en namen heel stiekem beide mee bij vertrek. Ik heb de camerabeelden doorgespeeld naar de politie en uiteindelijk werden de dieven gepakt omdat ze in het systeem van de politie stonden. Jan Bas van Aalderen, eigenaar van Café Soestdijk in Groningen ‘Het is triest en ongelooflijk dat 85 procent van de plegers van criminaliteit in de horeca niet wordt gepakt.’ Maurice van Goudoever, Eterij-tapperij Salud! in Scharrendijke ‘Ik heb diverse malen gebeld over de status van het onderzoek naar de inbraak bij ons. Maar nooit kreeg ik antwoord. Inbraak in een horecabedrijf wordt net zo behandeld als een fietsdiefstal.’ Ondernemer wil anoniem blijven, naam bij redactie bekend. 9

M I S S E T HORECA


Vraag 6

Heeft u na de inbraak geïnvesteerd in anti-diefstalmaatregelen?

Ja

50%

Nee

50%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie 50 procent van de ondernemers heeft na de inbraak geïnvesteerd in (extra) anti-diefstalmaatregelen. De overige 50 procent deed dat niet. Zij hadden bijvoorbeeld al camera’s of een overvalknop. Hierop volgde een open vraag: waarin heeft u in geïnvesteerd en voor welk bedrag? Veel genoemde antwoorden op deze vraag zijn: Beveiligingscamera’s, beter hangen sluitwerk, extra beveiliging voor ramen, overvalknoppen een inbraakalarm et cetera. Een ondernemer liet alle sloten vervangen en gaf ieder personeelslid een eigen, van een unieke code voorziene, sleutel. Een andere liet al zijn toegangsdeuren voorzien van een codeslot.

‘De camera’s die bij ons hangen, zijn ook een heel goed middel om wisseltrucs te voorkomen. Gasten die betalen en zeggen dat ze €50 hebben gegeven in plaats van 20. We stellen dan voor om samen even naar de camerabeelden te kijken. En dat hoeft dan opeens niet meer…’ Jan Bas van Aalderen, Café Soestdijk in Groningen 10

M I S S E T HORECA


DEEL 2

OVERVAL

11

M I S S E T HORECA


Vraag 1

Is uw bedrijf in 2013 overvallen?

2%

Ja

98%

Nee

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie 2 procent van de horecabedrijven in ons onderzoek kreeg vorig jaar te maken met een overval. Toelichting: Het terugdringen van het aantal overvallen is een topprioriteit van het kabinet. Het gaat om zeer ernstige delicten - vaak met veel geweld - die een grote impact hebben op de slachtoffers en hun omgeving. Doelstelling van het kabinet is om het aantal overvallen eind 2014 onder het niveau van 2006 te brengen (maximaal 1900 over alle branches). In de horeca vonden in 2012 319 overvallen* plaats. Een daling ten opzichte van het jaar daarvoor met 8 procent. Maar nog steeds 319 schrijnende gevallen. De meeste overvallen blijken op dit moment zogenoemde ‘hit-and-run-overvallen’ (een overval waarbij de daders zonder veel voorbereiding snel toeslaan en weer verdwijnen) te zijn, die plaatsvinden in de eigen regio. *Bron: CCV, Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid

‘Mijn vrouw is slachtoffer geworden van insluiping. Ze was even achter en zag bij terugkeer twee mensen in de zaak staan. Zij deden een greep in de kassa. Dat leidde tot een schermutseling. Mijn vrouw liep fysieke en emotionele schade op. Het is inmiddels al meer dan tien jaar geleden gebeurd, maar de impact was enorm groot. Een proces van jaren. De daders zijn nooit veroordeeld.’ Ondernemer wil anoniem blijven, naam bij redactie bekend. 12

M I S S E T HORECA


Vraag 2

Wat waren de persoonlijke gevolgen voor u of uw medewerker(s)?

Op deze open vraag, gesteld aan de ondernemers die in 2013 geconfronteerd werden met een overval, kwamen aangrijpende antwoorden. Een selectie:

‘Naast een flinke financiële tegenvaller en een strijd met de geldverzekering veel boosheid, woede en gevoelens van onmacht.’

‘Wij waren niet zelf aanwezig toen we in 2010 zijn overvallen, maar een medewerker. De gevolgen voor haar waren ingrijpend: nachtmerries, niet meer ’s avonds durven werken. Ze heeft een poos in de ziektewet gezeten en is uiteindelijk weer begonnen. Voor haar is Slachtofferhulp ingeschakeld.’

‘Angst, boosheid, machteloosheid. Niet meer willen ondernemen op deze manier. Gelukkig slijten deze emoties weer, maar het is een gebeurtenis die je nooit meer kwijtraakt.’

‘Wij hebben onze medewerkers op overvaltraining gestuurd. Hierdoor is de alertheid verder vergroot. Ze bellen nu bijvoorbeeld op wanneer er al drie kwartier een auto voor de deur staat en dat die er verdacht uitziet.’

‘Een mannelijke medewerker was aanwezig ten tijde van de overval in 2011. Hij was vrij nuchter. Ging na drie dagen weer aan het werk en heeft geen deskundige hulp gehad. We hebben er wel veel over gepraat in ons team. En nog steeds komt het zo nu en dan ter sprake.’ ‘Door een ingrijpend verhaal van een collega heb ik ook mijn privéwoning laten beveiligen. Ik hoorde net even iets te vaak dat ondernemers thuis werden overvallen of werden opgewacht.’ (Alle namen en bedrijfsnamen op de redactie bekend, via het onderzoek hebben deze slachtoffers aangegeven niet herkenbaar in de publiciteit te willen met hun verhaal) 13

M I S S E T HORECA


Vraag 3

Kon u een goed signalement van de dader(s) afgeven?

75%

Ja

25%

Nee

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie 75 procent kon een goed signalement van de dader geven. In een kwart van de gevallen bleek dit niet mogelijk. Oorzaken blijken niet de ondernemers die door paniek niet goed kijken, maar bivakmutsen, geheel zwarte kleding en andere vermommingen van daders. Een hulpmiddel bij het afgeven van een goed signalement is een lengtesticker op een deurkozijn of aan de muur. Politie adviseert daarnaast om te letten op opvallende sierraden, kleur ogen, stem, accenten, huidskleur, littekens/tatoeages etc.

‘De daders van onze overval zijn allebei gepakt. De politie was snel ter plaatse. Onze collega’s konden een hele goede beschrijving geven van de daders en ze zijn even later in de buurt gepakt. Eentje had er meer op zijn kerfstok en heeft twee jaar cel gekregen. Van de ander weet ik niet welke straf hij heeft gekregen.’ Ondernemer wil anoniem blijven, naam bij redactie bekend. 14

M I S S E T HORECA


Vraag 4

Heeft u camerabewaking?

70%

Ja

30%

Nee

0%

Conclusie 70 procent van de ondernemers uit ons onderzoek heeft camerabewaking; 30 procent niet. Een open vraag volgde: waarom niet? Een aantal ondernemers geeft als reden op: aantasting van de privacy. Een ander zegt: er staat een camera van de gemeente op onze ingang. Drie geven aan dat er in 2014 een camerasysteem wordt aangelegd. Slechts één zegt: ‘camera’s zijn niet nodig, er gebeurt ons niets.’

15

20%

40%

60%

80%

100%

M I S S E T HORECA


Vraag 5

Is de overvaller gepakt?

21%

Ja

43%

Nee

36%

Weet niet

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie In 21 procent van de gevallen is de overvaller gepakt. In 43 procent van de gevallen niet. 36 procent is niet bekend met de afloop.

‘Wij hebben zes camera’s hangen. Op basis van deze beelden is één overvaller gepakt. Daarnaast is een overvaller van een cafetaria gepakt op basis van onze camerabeelden. Hij kwam in beeld op onze buitencamera.’ Ondernemer wil anoniem blijven, naam bij redactie bekend. 16

M I S S E T HORECA


Vraag 6

Heeft u na de overval geïnvesteerd in (extra) beveiliging?

Ja

50%

Nee

50%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Conclusie 50 procent investeerde wel in extra maatregelen om een overval te voorkomen. De andere 50 procent niet. Geïnvesteerde bedragen variëren van €500 tot €9000. Waarin investeerden ondernemers? • Een overvalhorloge (via een knop op het horloge wordt direct alarm geslagen bij politie of andere meldkamer) • Camera’s • Een cursus voor medewerkers • Alarm en stil alarm • Alarmknoppen achter de bar ‘Klanten moeten bij mij ’s avonds aanbellen om binnen te komen. Ik heb ook camera’s hangen en sensoren die bewegingen na sluitingstijd melden.’ Mark Verwey, Eethuys De Lind, Oisterwijk ‘In de wintermaanden zijn wij niet meer tot 23.00 uur open, maar tot 21.00 uur. Dat kost ons ongeveer €700 euro per week aan omzet. We hebben er na de overval met het team over gesproken en dit was de uitkomst. Dat omzetverlies nemen we voor lief.’ Nancy Ruwiel, Plaza de Frietkraam, Mill 17

M I S S E T HORECA


Dit was de laatste vraag van het onderzoek. Hierna volgen nog enkele tipverhalen die u ook terug kunt vinden op de website MissetHoreca.nl. Op Misset Horeca Connect staan diverse stellingen en vragen over het thema Veiligheid. Scan deze QR-code en discussieer mee over deze onderwerpen.

Subsidie aanvragen voor criminaliteitspreventie Horecaondernemers kunnen via de regeling Veiligheid Kleine Bedrijven in aanmerking komen voor een subsidie op het aanbrengen van criminaliteitspreventie. Retailers weten de weg naar deze subsidie aardig te vinden. Horecaondernemers daarentegen niet en laten zo vele euro’s aan preventiesubsidie liggen. Zonder kosten kunnen horecaondernemers een veiligheidsscan aanvragen bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). De aanvraag komt vervolgens op een wachtlijst en bij vier of meer aanvragen uit dezelfde regio wordt een route ingepland. Als uit de scan blijkt dat er geïnvesteerd moet worden in preventiemaatregelen zoals nieuw hangen sluitwerk of het ophangen van camera’s, dan zijn hiervoor subsidies mogelijk. De subsidie voor veiligheidsmaatregelen kan oplopen tot maximaal €1000. In 2013 lieten ruim 9000 ondernemingen een scan uitvoeren. Meer informatie is te vinden op hoeveiligisuwzaak.nl.

18

M I S S E T HORECA


Overvallers? Houd ze buiten. Elf tips Elf tips om een overval te voorkomen, wat te doen tijdens een overval en wat erna moet gebeuren. 1 Aanleiding verkleinen Het liefst zou je een overval altijd voorkomen. Helaas, dat gaat niet lukken. Wel kun je maatregelen nemen om de kans op een overval te verkleinen. Tel geld nooit in het zicht van gasten of passanten. Stimuleer pinbetalingen zodat er weinig contant geld in huis is. Room de kassa regelmatig af en breng het geld naar de bank. Loop nooit openlijk met veel geld door de zaak. Soms worden mensen ook op verkeerde gedachten gebracht als ze een volle kassalade zien. Zorg daarom voor beperkt zicht op het geld. 2 Naar de bank Breng dagopbrengsten naar de bank. Sommige bedrijven huren professionals in voor het geldtransport, maar vaker gaat de ondernemer er zelf mee op pad. Ga op verschillende dagen naar de bank, neem verschillende routes en ga het liefst niet alleen. De politie raad af om geld mee naar huis te nemen. Zorg onderweg voor je mobiel binnen handbereik. Bijna een op de drie ondernemers voelt zich niet veilig bij het wegbrengen van contant geld naar de bank of bij de aanwezigheid van cash op de werkvloer. 3 Achterdeur op slot Het ‘dichttimmeren’ van gastvrije horecabedrijven is natuurlijk geen optie. Maar de beveiliging aan de achterkant opschroeven kan wel. Plaats een bel en doe de achterdeur of de poort standaard op slot, gebruik een kierstandhouder zodat niet iedereen die zich meldt zo naar binnen kan stormen. Het houdt overvallers tegen maar ook inbrekers die binnen willen dringen na sluitingstijd. Klinkt heel logisch, maar vaak worden pas na inbraak of overval maatregelen genomen. Denk ook aan goede verlichting bij de achterdeur. 4 Verdacht gedrag melden Veel overvallers verkennen de locatie vooraf. Zie je verdacht gedrag bij gasten of passanten, deel dit met je team. Is er beveiliging, stel die op de hoogte. Staat de verdachte op camerabeelden? Deel deze dan met de politie. 5 Geen tips van binnenuit Overvallers of inbrekers krijgen vaak tips van binnenuit. Wanneer is er veel geld, waar staat de kluis, wat is de code? Wees daarom terughoudend naar medewerkers toe over de procedures; de exacte geldstromen. Lekken van medewerkers gebeurt niet altijd bewust. Personeel dat de exacte procedures niet kent, kan er ook niet over uit de school klappen. 6 Openen en sluiten Veel bedrijven worden overvallen tijdens openen of sluiten. Kwetsbare momenten waarop medewerkers vaak alleen in de zaak zijn. Sommige criminelen laten zich op deze momenten insluiten om zo op hun gemak de kluis te kraken. De politie adviseert met twee personen te openen en te sluiten maar in praktijk is dat niet altijd haalbaar. Zorg wel voor vaste procedures bij openen en sluiten en maak samen (schriftelijke) afspraken. Samen met horecaburen openen en sluiten verkleint de kans op een overval.

19

M I S S E T HORECA


7 Doe wat wordt gevraagd Staat er een overvaller voor je neus, hanteer dan het RAAK-principe. Raak staat voor: Rustig blijven, Aanvaard de bevelen van de overvaller, Afgeven van het gevraagde geld of de spullen en Kijk goed voor een zo compleet mogelijk signalement. Let ook op hoe de overvaller vlucht. Fiets, scooter, of auto? Noteer het kenteken. De voormalige crimineel Jan van Bragt heeft diverse inbraken en overvallen gepleegd. Hij wandelde een horecabedrijf binnen, legde een briefje op de bar met daarop ‘Geef me geld. Als u rustig blijft gebeurt er niets.’ Vervolgens deed hij z’n colbertje iets opzij en toonde zijn vuurwapen. Van Bragt wandelde vervolgens weer naar buiten met de buit. Volgens Peter Schoevaars, overvalspecialist bij de KLPD, kun je hier niet veel tegen doen. ‘Dit gaat vaak zo snel, je bent overdonderd. Het beste dat je kunt doen is gehoorzamen en opletten zodat je een goed signalement af kunt geven. In de horeca kunnen mensen in en uit lopen. Dat heet gastvrij maar het maakt je in dit geval ook kwetsbaar.’ Schoevaars vervolgt dat het belangrijk is aangifte te doen. ‘Ook als de buit gering is.’ 8 Goed signalement Voor een goed signalement van de dader is de lengte belangrijk. Er is een handig hulpmiddel voor om dit redelijk nauwkeurig te bepalen, een lengtesticker. Een lengtesticker is een soort meetlint dat op de deurpost geplakt kan worden. Dat maakt het gemakkelijk om de lengte van een overvaller te bepalen. Met de juiste lengte kan de politie een duidelijker signalement verspreiden. Sommigen denken dat er een preventieve werking vanuit gaat. 9 Bewijs bewaken Bel altijd 112 na een overval of gebruik indien aanwezig het overvalalarm. Probeer het signalement van de dader op te schrijven. Als de zaak nog open is, sluit deze af voor nieuwe gasten. Vraag aanwezige gasten die mogelijk iets gezien hebben te blijven voor getuigenverklaringen. Ga eventuele glasscherven of andere rommel niet opruimen of schoonmaken. 10 Hulp voor slachtoffers Een overval is een ingrijpende gebeurtenis. Schakel indien gewenst Slachtofferhulp in voor de betrokkenen. Evalueer de gebeurtenissen binnen het team en neem – indien mogelijk – maatregelen om herhaling te voorkomen. Gaat het slachtoffer weer aan het werk? Zorg dat je daar zelf bij aanwezig bent en regel als daar behoefte aan is eventueel begeleiding.Praat er in ieder geval over en doe niet alsof er niets gebeurd is. 11 Overvaltraining KHN en het Ministerie van Veiligheid en Justitie werken samen om het aantal overvallen in de horeca terug te dringen. De brancheorganisatie heeft met behulp van overheidssubsidie speciale trainingen opgezet. Het doel is om horecaondernemers en hun medewerkers te leren hoe zij het risico op een overval, geweld of agressie kunnen verkleinen. Een overval is nooit helemaal te voorkomen, maar bewustwording en alertheid zijn essentieel.

20

M I S S E T HORECA


Tips tegen diefstal door personeel Het verlies op de bedrijfswinst als gevolg van interne criminaliteit is naar schatting zes procent. Natuurlijk valt een greep uit de kassa onder interne criminaliteit. Maar ook te veel drankjes weggeven, een fles sterke drank meenemen voor thuis of schoonmaakmiddel van het bedrijf thuis gebruiken gaan ten koste van de bedrijfswinst. Elf tips om diefstal van het personeel tegen te gaan. ‘Interne diefstal is de meest onderschatte diefstal in de horeca. Je kunt het ontkennen, maar het gebeurt overal! Ook uit mijn magazijn wordt per jaar voor 700 tot 800 euro gestolen aan sterke drank en keukenspullen. Ik probeer het uit alle macht te beperken en loop toch tegen deze schade aan, zegt ondernemer Wim Blansjaar van The Old Pal uit Zoetermeer. Zijn personeel mag drankjes weggeven, maar met mate. ‘Ik heb het een tijdje helemaal verboden, maar kreeg toen mijn administratie niet kloppend. Medewerkers gaan het dan toch proberen en ik creëerde gelegenheidsdieven. De situatie zoals in Engeland, waar de barman zijn knip trekt als hij drankjes ‘weggeeft’ zullen we in Nederland niet krijgen. Daarvoor is het te veel gewoon geworden,’ besluit Blansjaar. 1 Praten Maak het bespreekbaar. Het is een taboe-onderwerp, maar denken dat het in jou bedrijf niet gebeurt is naïef. Praat erover met het personeel. Maak ze bewust van het feit dat wanneer ze op één avond tien biertjes weggeven, dat echt ten koste gaat van de winst en het niet allemaal onder de noemer derving de boeken in kan. 2 Normen Stel normen op voor het weggeven van drankjes. Bijvoorbeeld een of twee per gewerkt uur. Helemaal voorkomen is vaak onmogelijk en het personeel aan te strenge banden leggen door het helemaal te verbieden werkt averechts. Maak ook afspraken hoeveel ze zelf mogen drinken en geef als ondernemer het goede voorbeeld. Stel eventueel huisregels op en een gedragscode en laat medewerkers die ondertekenen. 3 Controle Laat medewerkers bijhouden wat ze op een avond weggeven. Maak bijvoorbeeld een turf-lijst. Loopt het de spuigaten uit of overschrijden ze de norm, spreek de medewerkers er dan op aan. ‘Zat er een leuk grietje aan de bar? Waren er veel leuke jongens?’ zegt Wim Blansjaar tegen zijn medewerkers als ze te veel weggeven. 4 Schenken Zorg dat glazen niet te vol worden geschonken. Geen diefstal, maar het gaat ook ten koste van de bedrijfswinst. Werken met bedrukte glazen werkt hierbij; schenk tot het logo en verder niet. Ook tapsystemen voor frisdrank en wijn voorkomen te volle glazen. 5 Camera’s Een camerasysteem voor de veiligheid? Een paar extra camera’s in het magazijn, bij de kluis en op kantoor voorkomen diefstal van het personeel. En als het dan toch gebeurt heb je de camerabeelden als bewijs.

21

M I S S E T HORECA


6 Signalen Wees alert op signalen. Een medewerker die altijd alleen wil afsluiten? Een medewerker die altijd een kastekort heeft? Een medewerker met opeens allemaal dure spullen? Het hoeft niet, maar het kan wijzen op interne diefstal. Spreek medewerkers hier – voorzichtig - op aan. Ga ook op je gevoel af. Soms voelt het gewoon niet goed en vaak is er dan iets aan de hand. 7 Gasten Geen vorm van interne diefstal, maar wel van diefstal: personeel kan ook stelen door gasten meer te berekenen dan ze geconsumeerd hebben. Bargasten hebben bijvoorbeeld voor 18 euro opgedronken, maar de medewerker berekent ze 20 euro. Twee euro gaat in eigen zak. U wordt niet de dupe, maar de gast wel. 8 Gelegenheid Creëer geen gelegenheid. Gebrek aan controle, belangstelling en gebrekkige administratie vergroten de kans op diefstal. Weet wat er onderling speelt, bespreek problemen en pak ze aan. Doe ook leuke dingen met het team. Werknemers die zich prettig voelen zijn loyaler. 9 Werkdruk Een te hoge werkdruk en veel stress op het werk? Medewerkers voelen zich dan eerder gerechtvaardigd om te stelen. Voorkom dit door voldoende medewerkers op de vloer. In het verlengde hiervan: biedt marktcomforme arbeidsvoorwaarden Onderbetaling dan wel onbetaald overwerken biedt aanleiding tot/vergoelijking van diefstal onder het mom van ‘steel je van mij, steel ik van jou’. 10 Vertrouwen en controle Medewerkers vertrouwen is goed, maar controle is daardoor niet overbodig. Medewerkers weten dat ze makkelijker misbruik van de situatie kunnen maken als er ‘alleen’ sprake is van vertrouwen en geen controle. 11 Scannen Probeer nieuwe medewerkers te scannen: is er sprake van schulden, bijzondere familie omstandigheden, een (gok)verslaving? Deze factoren kunnen de kans op diefstal vergroten. Toch betrapt? Toch iemand betraft of zware verdenkingen? Verzamel zo veel mogelijk bewijs en getuigenverklaringen. Schakel eventueel een recherchebureau in. Doe aangifte bij de politie. Tijdrovend en vaak vervelend, maar anders kan de dader gewoon weer aan de slag bij een ander horecabedrijf. Blansjaar doet niet altijd aangifte. ‘Tijdrovend en het kost je alleen maar geld. Je moet maar afwachten of je gelijk krijgt van de rechter. Dit heeft me eens ruim dertigduizend gulden aan schadevergoeding gekost. Ik stel medewerkers nu voor de keus: of ik doe aangifte en ze krijgen een strafblad of ze nemen zelf ontslag en betalen de schade terug. Tot nu toe koos iedereen voor dat laatste.’ Advies van horeca-advocaat Raoul Meester: Als u iemand ontslaat na aantoonbare diefstal zal dit ontslag in veel gevallen stand houden bij de rechter. Er zijn echter uitzonderingen en soortgelijke zaken leiden niet altijd tot dezelfde uitspraak. Rechters laten bijvoorbeeld meewegen hoe lang iemand al in dienst is. Daarnaast tellen de bedrijfscultuur, de ernst van de diefstal, de leeftijd van de verdachte en de gevolgen voor zijn of haar ontslag op staande voet mee.

22

M I S S E T HORECA


Wat doen als ik iemand verdenk? Wat doe je als je als ondernemer iemand uit je team verdenkt van diefstal of fraude? En wat moet je juist niet doen. Misset Horeca sprak met Piet van Gelder. Van Gelder* werkte 16 jaar bij de politie. Nu werkt hij als zelfstandige en geeft trainingen aan ondernemers over overvalpreventie en fact-finding. Zijn adviezen: 1 Serieus Staat er bij u op kantoor een medewerker die een collega verdenkt van diefstal? Neem deze melding serieus. De medewerker heeft een drempel genomen om bij u te klagen. Maar neem niet automatisch alles voor waar aan. Wellicht is er sprake van een onderliggend conflict tussen beide medewerkers. Check de aanklacht. Klopt het? Wat is wanneer gebeurt? 2 Basis Begin bij een verdenking (zelf geconstateerd of getipt) altijd bij de basis. Wat is de verdenking? Wat is er gebeurt? Wanneer gebeurt het? Wie zijn er dan aanwezig? Op welke locatie/bij welke kassa? Waarom deugt het niet? Houdt het doel voor ogen: waarheidsvinding. Niet het bewijzen dat iemand schuldig is. 3 Emotie uit Laat je niet leiden door emoties. Heel moeilijk in dit soort situaties, maar zeker een punt van aandacht. Neem geen ondoordachte stappen waardoor de pakkans van de verdachte verkleint. Stel voor jezelf grenzen op: ga ik wel zelf het gesprek aan met mijn medewerker of laat ik dat doen? (recherchebureau/tussenpersoon etc). 4 Communiceren Deel de verdenking met zo min mogelijk mensen. Wil je later een val opzetten, dan is het belangrijk dat zo min mogelijk mensen er van af weten om de kans van slagen te vergroten. 5 Journaal Leg een journaal of dossier aan over de kwestie. Beschrijf daarin het proces. De stappen die je neemt, wanneer en waarom. Op welke dag en op welk tijdstip heb je bijvoorbeeld met wie gesproken? Welke kastekorten zijn er wanneer? Welke voorraad mist er en wanneer kan deze verdwenen zijn? Neem ook de afwegingen die je maakt voor de inzet van onderzoeksmiddelen op in het journaal. 6 Spons Wanneer je zo ver bent om met betrokkenen te gaan praten, functioneer dan als een spons. Neem alle informatie op. Stel je open voor alle informatie. Zonder oordeel, waardevrij. Noteer deze gesprekken ook in het logboek. 7 Niet direct aangifte Volgens Piet van Gelder is het bij verdenking goed om niet direct aangifte te doen bij de politie. Deze mag je dan niet meer informeren over de zaak en als ondernemer moet je de persoon in kwestie gewoon in dienst houden en dus ook betalen. ‘Het is beter om eerst voldoende informatie te hebben verzameld op basis waarvan je tot ontslag komt en pas daarna aangifte te doen.’

23

M I S S E T HORECA


8 Wel aangifte doen Van Gelder is wel grote voorstander van aangifte doen. ‘Doe je dat niet en kom je met je personeelslid tot een schikking dan is de volgende keer een collega de dupe. Ik snap het wel omdat je als ondernemer dan vaak regelt dat de schade vergoed wordt in ruil voor geen aangifte doen. Maar op de lange termijn is het geen oplossing.’ Van Gelder pleit voor een landelijk registratiesysteem met daarin de namen van mensen die in de horeca veroordeeld zijn voor diefstal/ fraude of anderszins ongewenst gedrag. In de verzekeringswereld is een dergelijk bestand er. Volgens KHN bestaat het op landelijke basis voor de horeca niet. *Piet van Gelder: Van Gelder werkte 16 jaar bij de politie, 17 jaar als toedrachtsonderzoeker en trainer bij International Security Partners en was daarna bij verzekeraar Aegon coördinator fraudebeheersing. www.fact-finding.nl / www.vangelder-trainingen.nl

24

© M i s s e t H o r e c a . R e e d B u s i n e s s M e d i a , H a n z e s t r a a t 1 , 7 0 0 6 R H , D o e t i n c h e m , Te l : 0 3 1 4 - 3 4 9 9 1 1

INBRAAK EN OVERVAL IN DE HORECA IN 2013

Recommend Documents