In Petto Cesor : Fake Page 2

In Petto – Cesor : Fake

Page 2

In Petto vzw presenteert:

Het onderzoeksrapport

Fake April 2010

ONDERZOEK Michael Debusscher – Cesor

REDACTIE Dominique Verschuren – In Petto


Page 3

Onderzoek: Cesor b.v.b.a Nijverheidsstraat 9 1930 Zaventem België Tel. +32 (0) 496 50 23 29

Uitgever: In Petto, Jeugddienst Informatie en Preventie Diksmuidelaan 50, 2600 Berchem Tel 03 366 15 20 Fax 03 366 11 58 [email protected] www.inpetto-jeugddienst.be

Met dank aan: Alle jongeren die de moeite hebben genomen om de vragen te beantwoorden op school of online. Alle scholen en organisaties die meewerkten aan de bevraging: Jeugddienst Lokeren, Sint-Jozef Instituut Oostende, Vesaliusinstituut Oostende, Shim Merksem, Provil Lommel, VTI Deinze, SISA Antwerpen Collega’s van In Petto: Bieke Theuninck, Ien Verbaenen, Sarah de Graef, Jane Lingier Verder dank aan: Copymatic voor het drukwerk JIM en Netlog voor de publicitaire ondersteuning http://mijnkindonline.nl voor de inspiratie


Page 4

Inhoud Colofon……………………………………………………………………………………………………..3 Inhoudstafel………………………………………………………………………………………………..5 Inhoud tabellenoverzicht………………………………………………………………………………..7 Voorwoord………………………………………………………………………………………………… 9 1. Inleiding ................................................................................................................................ 11 2. Onderzoeksmethode .......................................................................................................... 15 3. Onderzoekspopulatie ......................................................................................................... 17 4. Jongeren en schoonheid ................................................................................................... 21 4.1. Schoonheid .................................................................................................................. 21 4.1.1. Wat is schoonheid?.............................................................................................. 21 4.1.2. Perceptie van mooie mensen ............................................................................ 23 4.1.3. Perceptie van de eigen schoonheid................................................................. 24 4.2. Eigen stijl ........................................................................................................................ 29 4.2.1. Hebben jongeren een eigen stijl? ...................................................................... 29 4.2.2. Visualiseren van de eigen stijl ............................................................................. 33 4.3. Fake zijn......................................................................................................................... 35 4.3.1. Attitude ten aanzien van fake zijn ..................................................................... 35 4.3.2. Gedrag ten aan zien van fake zijn .................................................................... 37 4.3.3. Fake voorkomen in de media ............................................................................ 39 4.4. Media gebruik .............................................................................................................. 41 4.4.1. Sociale netwerksites ............................................................................................. 41 4.4.2. Traditionele media ............................................................................................... 41 5. Conclusie ................................................................................................................................. 43 6. Bijlage ....................................................................................................................................... 47


Page 5


Page 6

Tabellen Tabel 1 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar leeftijd............................................... 17 Tabel 2 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar leeftijdsgroep................................... 17 Tabel 3 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar studiejaar ......................................... 18 Tabel 4 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar studiegraad ..................................... 18 Tabel 5 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar studierichting ................................... 18 Tabel 6 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar provincie .......................................... 19 Tabel 7 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar geslacht ........................................... 19 Tabel 8 Uitspraken over hele mooie mensen .......................................................................... 24 Tabel 9 Verdeling van tevreden zijn met het eigen uiterlijk ................................................... 24 Tabel 10 Verdeling van iets willen veranderen aan zijn uiterlijk............................................. 26 Tabel 11 Verdeling van iets willen veranderen aan zijn uiterlijk naar geslacht ................... 26 Tabel 12 Verdeling van iets willen veranderen aan zijn uiterlijk naar leeftijd....................... 26 Tabel 13 Verdeling van hoe het uiterlijk veranderen.............................................................. 28 Tabel 14 Verdeling van het overwegen van plastische chirurgie ........................................ 28 Tabel 15 Verdeling van het hebben van een eigen stijl ........................................................ 29 Tabel 16 Verdeling van het dragen van bepaalde kleren of symbolen om aan anderen te laten zien dat een bepaald muziekgenre tof gevonden wordt ...................................... 30 Tabel 17 Verdeling van het dragen van bepaalde kleren of symbolen om aan anderen te laten zien dat een bepaald muziekgenre tof gevonden wordt naar geslacht............. 31 Tabel 18 Verdeling van belangrijkheid van het dragen van merkkledij .............................. 31 Tabel 19 Verdeling van belangrijkheid van het dragen van merkkledij naar geslacht.... 31 Tabel 20 Verdeling van mening over mensen die valse merkkledij dragen ....................... 32 Tabel 21 Verdeling van mening over mensen die valse merkkledij dragen naar leeftijd.. 32 Tabel 22 Verdeling van hoeveel foto's men online heeft gezet in de afgelopen 3 maanden…………………………………………………………………………………33 Tabel 23 Verdeling van hoeveel foto’s men online heeft gezet in de afgelopen 3 maanden naar geslacht............................................................................................................ 33 Tabel 24 Verdeling van hoeveel foto’s men online heeft gezet in de afgelopen 3 maanden naar leeftijd ............................................................................................................... 33 Tabel 25 Verdeling van het leuk vinden dat anderen foto’s van mezelf kunnen zien....... 34 Tabel 26 Uitspraken over aspecten van fake-zijn – Algemene stellingen ............................ 36 Tabel 27 Uitspraken over aspecten van fake zijn – Mijn eigen gedrag................................ 36 Tabel 28 Verdeling van hoe vaak men foto’s van zichzelf maakt ....................................... 37 Tabel 29 Verdeling van hoe men op foto’s wil overkomen................................................... 37 Tabel 30 Verdeling van hoe men op foto’s wil overkomen naar geslacht ......................... 38 Tabel 31 Verdeling van hoe men op foto’s wil overkomen naar leeftijd............................. 38 Tabel 32 Verdeling van hoe vaak men foto’s van zichzelf op de computer bewerkt....... 38 Tabel 33 Verdeling van hoeveel procent van de foto’s in reclame en tijdschriften zijn bewerkt met Photoshop............................................................................................................. 40 Tabel 34 Verdeling van netwerksites waar men een profielpagina heeft........................... 41 Tabel 35 Frequentie van kijken of lezen van media ............................................................... 42


Page 7


Page 8

VOORWOORD De pubertijd is een periode die samengaat met zoeken: zoeken naar een eigen identiteit. Wie en wat kan ik wel of niet vertrouwen? Het is daardoor ook vaak een periode van onzekerheid en twijfel: Waar voel ik me goed bij? Ben ik tevreden met mezelf? Hoe sta ik tegenover de buitenwereld? Zoals nooit tevoren is de huidige maatschappij een caleidoscoop van keuzemogelijkheden en verleidingen. Ze vervormen ons vaak als we er aan toegeven en soms is de weg terug een moeizame. Photoshop lijkt nog onschuldig, maar aan plastische chirurgie kleven al meer onherstelbare gevolgen. Het spiegelen aan onbereikbare idolen die in een glamourwereld leven kan ook grote consequenties hebben. Denk aan vervreemding van de directe omgeving. Onder de titel FAKE hebben we al deze verschijnselen willen onderzoeken. Welk schoonheidsbeeld hebben de jongeren? Hebben ze een eigen stijl? Hoe modelleren ze die? Zijn ze trouw aan hun gevoelens? Of gedragen ze zich vaak anders dan ze denken en voelen? Hoe kijken ze naar de buitenwereld die dagelijks op hun bord wordt geserveerd: reclame, tijdschriften… kortom de beeldcultuur? In dit onderzoeksrapport gaan we dieper in op de opzet, de werkwijze en de resultaten van de schriftelijke en mondelinge bevraging. Dit document is bestemd voor alle intermediairs die met en voor jongeren werken. De onderzoeksresultaten zijn de basis voor het jongerenmagazine (FAKEMagazine, gepubliceerd in april 2010) en het vormingsproduct. Dit rapport willen we niet presenteren met de pretenties van een zwaar wetenschappelijk onderzoek, onze bedoeling is eerder om een instrument aan te reiken waarin bepaalde tendensen gekaderd kunnen worden. Zo kan het de basis vormen voor aanbevelingen voor het jeugd- en welzijnsbeleid in Vlaanderen. Het onderzoek is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Michael Debusscher van Cesor. Voor het eerst hebben we via een oproep op JIM en Netlog jongeren gevraagd online de vragenlijst in te vullen. De respons was verrassend groot. We willen alle jongeren bedanken die de tijd en moeite hebben genomen om de vragen te beantwoorden. Tot slot gaat speciale dank uit naar www.mijnkindonline.nl, die de inspiratie vormden voor dit onderzoek. Veel leesplezier! Berchem, april 2010 In Petto – Cesor : Fake

Page 9


Page 10

1. Inleiding 1.1. In Petto IN Feite… gaat het bij In Petto allemaal over het welzijn van jongeren. Het trio jongereninformatie, jongerenparticipatie en pro-actie is de driepoot waarop de werking van In Petto steunt. …Jongereninformatie Objectieve, juiste, volledige en toegankelijke jongereninformatie is voor jongeren belangrijk om hun weg te vinden in een wereld die gevuld is met keuzemogelijkheden. Jongeren krijgen ook meer en meer de vrijheid om zélf keuzes te maken en net daarom is juiste informatie zo belangrijk. Maar In Petto wil niet de volwassene zijn die bepaalt welke thema’s aan bod moet komen en wat de inhoud gaat zijn. Neen, er moet in de eerste plaats geluisterd worden naar jongeren. En dat brengt ons bij… …Jongerenparticipatie Bij de ontwikkeling van informatieproducten moeten jongeren in alle stadia als actieve partners betrokken zijn. Alleen dàn ontstaat er een product dat volledig voldoet aan de noden en eisen van de doelgroep: jongeren. Anderzijds bevordert kwaliteitsvolle informatie ook participatie. Als jongeren goed ingelicht zijn, kunnen ze makkelijker op een volwaardige manier deelnemen aan de maatschappij én kunnen ze zelf hun welzijn in handen nemen. En dat brengt ons bij… …Pro-actie (of ‘wenselijk preventief’ jeugdbeleid): Objectieve informatie is van cruciaal belang als voorwaarde voor het slagen van wenselijke preventieacties. Als je jongeren wil behoeden voor bepaalde risico’s dan moet je hen de juiste informatie geven om zélf doordachte keuzes te maken. Jongerenparticipatie binnen een pro-actie is geen vanzelfsprekende opdracht. Het vraagt immers een betrokkenheid van jongeren in de verschillende fases van het initiatief. Maar jongeren betrekken bij het hele proces verzekert wél de kwaliteit ervan. IN Actie Wat In Petto doet bevordert het welzijn van jongeren. Dat vertaalt zich concreet in de volgende acties: INFORMEREN: het uitgeven van publicaties voor en met jongeren; VORMEN: het organiseren en geven van vorming en het ontwikkelen van vormingspakketten; ONDERZOEKEN: onderzoekswerk, dikwijls ter voorbereiding van een publicatie, van (welzijns)thema’s waarbij jongeren centraal staan. Bij al deze acties zijn jongeren en ook omgevingsfiguren betrokken.


Page 11

IN Itiatief Voor alle jongeren tussen 14 en 25 jaar. Of beter: voor alle jongeren, maar zonder al deze jongeren over één kam te scheren want: Elke jongere heeft andere mogelijkheden en competenties. Er zijn verschillende fases in de ontwikkeling van jongeren. Sommige jongeren zijn extra kwetsbaar door bepaalde factoren. Voor omgevingsfiguren: voor alle mensen die rechtstreeks of systematisch met jongeren werken. Op alle niveaus en op alle terreinen: jeugdconsulenten, medewerkers van het JAC, leerkrachten, opvoeders en ouders. Meer dan alleen onze doelgroep zijn deze mensen vaak ook partners van In Petto. Omdat zij ons enerzijds inspireren en anderzijds onze realisaties tot bij de jongeren brengen. Voor beleidsbepalers: de personen of structuren die de wetten maken, het beleid opstellen en met hun beslissingen bepalen hoeveel ruimte jongeren krijgen. En net daarom is het ook belangrijk om met hen in dialoog te treden. IN Houd Er zijn een heleboel thema’s die het welzijn van jongeren beïnvloeden. De thema’s die In Petto behandelt hebben altijd gemeenschappelijk dat ze moeilijk bespreekbaar zijn en dat ze betrekking hebben op de ontwikkeling van waarden, normen, vaardigheden en kennis. Verschillende mensen hebben voor deze thema’s vaak verschillende definities, met andere accenten en diverse oplossingen. De persoonlijke ontplooiing van elke jongere staat in elk van de door ons gekozen thema’s centraal. In Petto probeert alle thema’s vanuit een positieve invalshoek te bekijken. De thema’s worden ook altijd op een holistische manier behandeld, zijnde uit meerdere invalshoeken en over de grenzen van verschillende levensterreinen. IN Ter In Petto wil bruggen slaan tussen verschillende terreinen, over de landsgrenzen heen en tussen verschillende culturen. De verschillende terreinen zijn: VRIJE TIJD: met aandacht voor het belang van de leeftijdsgenoten (peer group) voor jongeren. Wij leggen de focus op de vrienden als positieve beïnvloedingsfactoren, waar jongeren heel veel van opsteken: vriendschap, geborgenheid, steun. HET WELZIJNSWERK: de thema’s van In Petto zijn sterk gelinkt aan dit terrein. HET ONDERWIJS: tijdens de schooluren wordt er aandacht besteed aan het vormen van waarden, kennis en vaardigheden rond welzijnsthema’s.

1.2. Het trio: onderzoeksrapport, jongerenmagazine en vormingspakket In Petto brengt op regelmatige basis een actieprogramma uit rond een bepaald thema. De afgelopen jaren zijn verschenen: de Vrijen Courant, H2O, Special Abnormal, Hip Hip Happy en Vriend Ami met hun respectievelijke thematieken:


Page 12

relaties&seksualiteit, de relatie tussen jongeren en hun ouders, diversiteit en anders-zijn, geluk, vriendschap. Onderzoeksfase en Onderzoeksrapport Een actieprogramma begint altijd met een onderzoeksfase. In eerste instantie wordt bestaand onderzoek, vakliteratuur en ander materiaal rond het thema doorgenomen. Daarna voert In Petto zelf een onderzoek uit. Zo krijgen we zicht op hoe jongeren het thema zelf ervaren en krijgen we voeling met hun meningen, belevingen, noden en behoeften. De resultaten van het onderzoek worden gebundeld in een onderzoeksrapport. Dit is vooral bedoeld voor jeugd(welzijn)werkers, leerkrachten en andere intermediairs die werken met jongeren. Met dit rapport willen we hen een beter inzicht geven op het thema in kwestie. Als er recent soortgelijk onderzoek werd gedaan, worden onze resultaten daar ook aan getoetst. Eventuele aanverwante thema’s die het gebrek aan welzijn van jongeren nog meer bedreigen worden kort toegelicht. Jongerenmagazine Het onderzoek vormt de basis voor het jongerenmagazine, over een bepaald thema. Wij willen met deze magazines jongeren op een holistische en geïntegreerde manier kwaliteitsvolle informatie over het thema aanbieden, in eenvoudige, verstaanbare taal. Naast droge (juridische) informatie, komen ook ervaringen en meningen van jongeren uitgebreid aan bod. Alle informatie is open en progressief en daagt uit tot discussie en waardevorming. Ze is bovendien objectief en volledig en stelt jongeren aldus in staat om in alle vrijheid eigen keuzes te maken. Daarom heeft deze informatie een emancipatorische betekenis voor jongeren. Soms kunnen jongeren een probleem niet alleen oplossen en hebben ze hulp nodig. De stap naar hulpverlening is voor jongeren dikwijls nog groot, omdat er een ‘taboe’ rondhangt. We willen met onze magazines jongeren de weg naar de hulpverlening wijzen en de drempel verlagen. De magazines kunnen door jongeren individueel gelezen worden, maar ook in klas- of groepsverband. De kostprijs van het magazine wordt zo laag mogelijk gehouden om een zo groot mogelijke groep jongeren te bereiken. Vormingspakket De volgende fase van het actieprogramma is de ontwikkeling van een vormingspakket met werkvormen om het onderwerp bespreekbaar te maken in groep. Met dit pakket willen we jongeren als groep bereiken, informeren en daardoor ook als groep sterker maken. In Petto organiseert ook begeleidingen om jeugd(welzijn)werkers vertrouwd te maken met het pedagogisch pakket.


Page 13

Beleidsaanbevelingen De laatste stap in ons actieprogramma is dus het formuleren van een aantal beleidsaanbevelingen. Want als jongeren minder welzijn genieten heeft dat vaak te maken met de omgeving en hun interactie daarmee. In Petto wil de probleemanalyse en -definiëring en de structurele oplossingsmechanismen van jongeren bekend maken aan de bevoegde instanties. We proberen dit via de media, de publicatie van artikels in vaktijdschriften en de beïnvloeding van het beleid in een door jongeren gewenste richting. Het volledige actieprogramma moet jeugd(welzijn)werkers methodieken aanreiken en ondersteuning bieden om het welzijn van de jongeren waarmee zij werken te bevorderen op vier manieren: 1. Jongeren een instrument aanreiken waarmee ze zelf hun zorgen en/of problemen kunnen analyseren en definiëren. 2. Jongeren, individueel of in groep, informeren over oplossingsmechanismen die geformuleerd werden door hun peer group en hen vertrouwd maken met hulpverleningsinstellingen. 3. Jongeren als groep versterken zodat ze elkaar beter kunnen ondersteunen. 4. Het beleid structurele maatregelen voorstellen over het welzijn van jongeren.


Page 14

2. Onderzoeksmethode Als onderzoeksmethode werd voor een gestructureerde vragenlijst (zie bijlage 1) geopteerd. De vragenlijst bestond gedeeltelijk uit gesloten vragen en gedeeltelijk uit open vragen om de jongeren de mogelijkheid te bieden om hun mening uitgebreider te rapporteren. Daarnaast werd via JIM-TV tevens een oproep gelanceerd om de vragenlijst via het internet in te vullen. Deze oproep had een erg groot succes. In totaal hebben immers 2878 jongeren hierop gereageerd. De vragenlijst werd naar 11 scholen verstuurd. Met de directies van deze scholen werd bij voorbaat overleg gepleegd door ‘In Petto’ en werden afspraken gemaakt over het afnemen en terugsturen van de ingevulde vragenlijsten. Het veldwerk liep in de periode november-december 2009. In totaal werden 1780 vragenlijsten verspreid in scholen. De vragenlijst werd tevens on line aangeboden en via verscheidene kanalen (onder meer via Jim TV) werden jongeren aangespoord om deel te nemen aan het onderzoek. Na controle van de vragenlijsten konden 2375 respondenten worden weerhouden voor de analyses.


Page 15


Page 16

3. Onderzoekspopulatie De onderzoekspopulatie bestaat uit jongeren uit het secundair onderwijs. Ze situeren zich allemaal in de ruime leeftijdsgroep tussen 10 en 19 jaar. De grote meerderheid van de jongeren die hebben deelgenomen aan het onderzoek zijn tussen de 14 en de 18 jaar. Respondenten die ouder zijn dan 19 jaar en niet meer in het secundair onderwijs vertoeven, werden uit het onderzoek geweerd. Tabel 1 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar leeftijd

10 jaar 11 jaar 12 jaar 13 jaar 14 jaar 15 jaar 16 jaar 17 jaar 18 jaar 19 jaar TOTAAL

Frequentie 3 2 17 88 396 379 464 615 333 78 2375

Percentage 0.1 0.1 0.7 3.7 16.7 16.0 19.5 25.9 14.0 3.3 100,0

Om na te gaan of we verschillen vinden tussen jongeren op basis van hun leeftijd onderscheiden we 6 leeftijdsgroepen. Tabel 2 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar leeftijdsgroep

13 jaar en jonger 14 jaar 15 jaar 16 jaar 17 jaar 18 jaar en ouder TOTAAL

Frequentie 110 396 379 464 615 411 2375

Percentage 4.6 16.7 16.0 19.5 25.9 17.3 100,0

Overeenkomstig met de leeftijdsverdeling van de bevraagde jongeren, werd de vragenlijst voornamelijk ingevuld door jongeren uit de 2de en vooral uit de 3de graad van het secundair onderwijs. Slechts 4,9% van de bevraagde jongeren zit in de 1ste graad van het secundair onderwijs.


Page 17

Tabel 3 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar studiejaar

2de middelbaar 3de middelbaar 4de middelbaar 5de middelbaar 6de middelbaar Andere TOTAAL

Frequentie 115 546 371 598 632 68 2330

Percentage 4.9 23.4 15.9 25.7 27.1 2.9 100.0

Wanneer we deze verdeling naar studiejaar omvormen dan zien we dat vooral de 3de graad met meer dan de helft van de respondenten, goed vertegenwoordigd is. Tabel 4 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar studiegraad

1ste graad secundair 2de graad secundair 3de graad secundair TOTAAL

Frequentie 115 917 1230 2262

Percentage 5.1 40.5 54.4 100,0

Verdeeld naar studierichting stellen we vast dat jongeren uit het technisch onderwijs het best vertegenwoordigd zijn. Jongeren uit het ASO en het BSO zijn ongeveer gelijk vertegenwoordigd. Gezien er in Vlaanderen minder jongeren in het KSO en BuSO zitten, is het niet verassend dat deze richtingen ook in de steekproef minder aanwezig zijn. Tabel 5 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar studierichting

ASO TSO BSO KSO BuSO Andere TOTAAL

Frequentie 595 902 639 182 8 44 2370

Percentage 25.1 38.1 27.0 7.7 0.3 1.9 100,0

Naar geografische verdeling blijkt vooral de provincie Oost-Vlaanderen sterk vertegenwoordigd onder de bevraagde jongeren. De provincie Vlaams Brabant is op zijn beurt dan weer ondervertegenwoordigd.


Page 18

Tabel 6 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar provincie

West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant Brussel Andere TOTAAL

Frequentie 380 745 499 557 180 4 10 2375

Percentage 16.0 31.4 21.0 23.5 7.6 0.2 0.4 100,0

In de steekproef beschikken we over iets meer antwoorden van meisjes dan van jongens. Tabel 7 Verdeling van de onderzoekspopulatie naar geslacht

Meisje Jongen TOTAAL


Frequentie 1270 1094 2375

Percentage 53,7 46,3 100,0

Page 19


Page 20

4. Jongeren en schoonheid1 4.1. Schoonheid 4.1.1. Wat is schoonheid? In dit rapport gaan we dieper in op wat jongeren verstaan onder schoonheid. Onderstaande figuur geeft weer welke woorden het vaakste voorkomen op de vraag hoe schoonheid omschreven kan worden. Hoe groter een woord voorkomt, hoe vaker het door de jongeren opgeschreven werd. Uit deze figuur blijkt duidelijk dat de ogen een erg belangrijke rol spelen wanneer jongeren schoonheid omschrijven. Ook de haarkleur blijkt van belang te zijn. Fig. 1 Hoe zou jij uiterlijke schoonheid omschrijven?

In het verloop van deze rapportering zullen we telkens nagaan of we significante verschillen (sig.: <0.05) kunnen vaststellen tussen jongeren naargelang het geslacht en leeftijd. Indien we significante verschillen kunnen vaststellen, dan zullen we deze rapporteren. Voor alle frequentieverdelingen, ook van niet significante opdelingen, verwijzen we naar het bijhorende tabellenboek. 1


Page 21

Een greep uit de spontane reacties op de vraag: Hoe zou jij uiterlijke schoonheid omschrijven? Een masker dat langzaam zakt: hoe meer vertrouwen, hoe lager 't masker zakt Uiterlijke schoonheid is heel relatief, iemand met mooie ogen en een gaaf gezicht kan mooi zijn, maar iemand met een bril en een grote neus is daarom niet lelijker. Groot zijn, niet te mager maar ook niet te dik, meisjes moeten lang haar hebben (ook al staan sommige jongens wel hiermee), geen flaporen of dubbele kin, geen puisten. Anders maakt het me niet uit hoe hij/zij eruitziet. Uiterlijke schoonheid is belangrijk omdat als je lelijk bent er niemand naar je kijkt. Aldus de maatschappelijke redenering... Ik vind dat je niet alle mensen 'een label' mag geven voordat je ze echt kent. 1.85m Sportief gebouwd. Kort haar. Iemand die 24 operaties heeft ondergaan en er geen litteken aan over gehouden heeft. Deze schoonheid wordt vaak verpersoonlijkt door een aantal bekende mensen. In onderstaande figuur staan de namen van personen die aangehaald worden wanneer het om schoonheid gaat. Angelina Jolie, Jessica Alba, Beyonce zijn vrouwen die vaak terug komen. Bij de mannen valt vooral Johnny Depp op. Opmerkelijk is dat de vrouwelijke namen vaker voorkomen. Dit wil zeggen dat zowel jongens als meisjes vaak vrouwelijke namen oplijsten. Fig. 2 Wie zijn volgens jou mooie bekende mensen?


Page 22

Een greep uit de spontane reacties op de vraag: Wie zijn volgens jou mooie bekende mensen? Cameron Diaz, Britney Spears (voor dat ze kaal werd), J-‐Lo, Natalia, Hillary Duff Mensen die niet aan zichzelf denken, zelfs niet in nood. Mensen die altijd klaar staan om iedereen te helpen… Johnny Depp, Matthew McConnaughey, Jude Law, George Clooney, Kim Catrall De meeste hebben meestal altijd iets fake Catherine Moerkerke, Hanne Troonbeeckx, Lien Van De Kelder, Erika Van Thielen, Maaike Cafmeyer James Blunt, Mika, die ene ketnet-‐wrapper met zijn bruine haar en blauwe ogen. (die altijd gekke bekken trekt), NigaHiga (de nummer één op Youtube), Johnny Depp De mensen die ik mooi vind zijn onbekend… Koen Wauters, Siska Schoeters… Om eerlijk te zijn houd ik mij niet zo bezig met het oordelen of bepaalde bekende mensen nu mooi zijn of niet… Ik ken niet direct mooie mensen, alhoewel ben geen homo ofzo hoor, maar Urbanus ziet er nog cool uit voor zijne leeftijd…

4.1.2. Perceptie van mooie mensen Over mooie mensen hebben jongeren duidelijk enkele uitgesproken meningen. Zo zien we dat meer dan de helft van de jongeren instemt met de stellingen dat mooie mensen gemakkelijker aan een lief geraken, populairder zijn, maar toch op zich niet anders zijn dan minder mooie mensen. Deze laatste stelling wordt minder vaak ondersteund door jongens en 14-jarigen. Wel zijn jongeren vaker niet eens met de hypothese dat mooie mensen gelukkiger zijn (bijna de helft van de jongeren verwerpt deze stelling). Toch zien we dat jongens ‘mooi zijn’ en ‘gelukkig zijn’ vaker met elkaar associëren dan meisjes dat doen. Ook zijn jongeren er niet van overtuigd dat mooie mensen oppervlakkiger zijn: 1 op 3 verwerpt deze stelling.


Page 23

Helemaal niet akkoord

Niet akkoord

Tussen beide

Akkoord

Helemaal akkoord

Totaal

Tabel 8 Uitspraken over hele mooie mensen

Hele mooie mensen geraken makkelijker aan een lief

3,7

6,8

19,3

41,3

28,9

100,0

Hele mooie mensen zijn populairder

5,2

7,0

20,1

45,0

22,7

100,0

Hele mooie mensen zijn niet anders dan minder mooie mensen

5,1

11,5

28,4

23,2

31,8

100,0

Hele mooie mensen hebben meer zelfvertrouwen

7,8

14,1

28,4

33,8

15,9

100,0

Hele mooie mensen hebben meer vrienden en vriendinnen

7,3

16,3

30,5

34,5

11,5

100,0

Hele mooie mensen zijn gelukkiger

15,5

27,1

36,0

17,2

4,3

100,0

Hele mooie mensen zijn oppervlakkiger

10,7

21,6

48,2

15,3

4,2

100,0

4.1.3. Perceptie van de eigen schoonheid Zowat 1 op 6 geeft aan enthousiast te zijn over zijn of haar uiterlijk. De meerderheid vindt zijn uiterlijk wel ok en 1 op 4 zegt dat het beter kon. Slechts 1 op 20 is niet tevreden met zijn of haar uiterlijk. Tabel 9 Verdeling van tevreden zijn met het eigen uiterlijk

Ja, heel erg tevreden Ja, dat valt wel mee Tussen beide, het kon beter Neen, ik ben niet tevreden Neen, ik haat mijn uiterlijk TOTAAL

Frequentie 384 1199 610 106 43 2342

Percentage 16,4 51,2 26,0 4,5 1,8 100,0

Jongens zijn beduidend meer tevreden over hun uiterlijk. Bovendien lijken jongeren steeds meer vrede te nemen met hun uiterlijk naarmate ze ouder worden.


Page 24

Er werd de jongeren ook gevraagd wat zij mooi vinden aan zichzelf. Een veelheid aan antwoorden had betrekking op het gelaat. Hierbij zijn vooral de ogen het belangrijkste punt. Fig. 3 Wat vind je mooi aan jezelf?

Een greep uit de spontane reacties op de vraag: Wat vind je mooi aan jezelf? Mijn tanden (wordt aan gewerkt) mijn buik & benen, mijn huid Ik krijg vaak complimentjes over mijn haar of mijn tanden, ik ben zelf vrij tevreden met deze twee Alles! Ik ben hoe ik ben Mijn ogen en mijn kuiltjes in mijn wang als ik lach M'n ogen, wimpers, lippen, lach en m'n poep Mijn ogen... ik heb sprekende ogen en wat de kleur betreft, ze zijn grijs-‐groen maar de ene keer zie je meer grijs en de andere keer meer groen... Mijn tenen, ik heb zeer mooie tenen Raar maar waar, ik ben trots op mijn armen, en ik weet niet goed waarom. Ik ben zeker niet slap, maar je ziet ook niet dat ik enorme spierballen heb of zo, want dat heb ik niet.


Page 25

Dat het uiterlijk wel meevalt, wilt nog niet zeggen dat men niets aan zijn of haar uiterlijk wil veranderen. Zo zien we dat bijna 6 op 10 jongeren wel iets wil veranderen aan het uiterlijk. Tabel 10 Verdeling van iets willen veranderen aan zijn uiterlijk Frequentie 1384 971 2355

Ja Nee TOTAAL

Percentage 58,8 41,2 100,0

Ook hier zien we een duidelijk verschil tussen jongens en meisjes: 7 op 10 meisjes wil iets veranderen, terwijl dit bij de jongens slechts voor 4 op 10 het geval is. Tabel 11 Verdeling van iets willen veranderen aan zijn uiterlijk naar geslacht Totaal (%) 58,8 41,2 100,0

Ja Nee TOTAAL

Meisjes (%) 71,3 28,7 100,0

Jongens (%) 44,1 55,9 100,0

Vanaf 18 jaar of ouder heeft men minder de neiging iets te willen veranderen, al zou toch ongeveer de helft overwegen iets te veranderen. Tabel 12 Verdeling van iets willen veranderen aan zijn uiterlijk naar leeftijd

Ja Nee TOTAAL

Totaal (%) 58,8 41,2 100,0

<13 (%)

14j (%)

15j (%)

16j (%)

17j (%)

18+j (%)

64,5 35,5 100,0

57,4 42,6 100,0

58,2 41,8 100,0

61,7 38,3 100,0

60,7 39,3 100,0

52,7 47,3 100,0

Jongeren die iets willen veranderen, kijken daarvoor het vaakst naar hun gezicht. Vooral de neus zou voor heel wat jongeren er gerust een beetje anders mogen uitzien. Daarnaast zouden jongeren ook graag iets zien gebeuren aan hun lichaamsbouw en hun gewicht.


Page 26

Fig. 4 Wat zou je dan willen veranderen aan je uiterlijk

Een greep uit de spontane reacties op de vraag: Wat zou je willen veranderen aan je uiterlijk? Ik zou liever een beetje slanker zijn Wat minder vet langs alle kanten (maar het valt wel mee) Rechtere tanden (zodat ik mezelf niet meer in mijn gehemelte bijt) Ik zou graag wat kleiner zijn, want ik ben echt wel groot en als het kon wou ik ook nog mooiere nagels en vooral een kleinere neus en smallere heupen zou ook fijn zijn Als ik al vet heb, dan hangt het allemaal aan mijn billen. Ik vind mijn billen dus lelijk, maar er zou ook niet te veel vet vanaf mogen, want dan kan geen enkele leuke jongen nog in mijn billen knijpen ;-‐) Een mooiere en kleinere neus. Meer uitgesproken jeukbeenderen. Fijner en kleiner gezicht. Mijn huidskleur, mijn gezicht, mijn model Ik denk dat iedereen wel met iets niet tevreden is. Als je dat wel bent, getuigt dat van een enorme hoeveelheid zelfvertrouwen. Wat heel erg goed is. Als ik iets zou mogen veranderen, mogen het mijn kuiten zijn. Die vind ik wel iets te gespierd


Page 27

Veelal (bij 4 op 5) wil men iets aan zijn uiterlijk doen door te sporten of specifieke oefeningen te doen. Bij jongens is dit zelfs bijna 9 op 10. Uiteraard hangt dit samen met de vorige vraag: wanneer het gewicht of de lichaamsbouw zaken zijn die men wil veranderen dan kan sporten inderdaad een hulp zijn. Bijna 1 op 3 jongeren is bereid te dieëten om zijn of haar uiterlijk te veranderen. Dit is vaker zo voor meisjes. Ook het gebruik van make-up en plastische chirurgie zijn zaken die sneller door meisjes toegepast zullen worden. Tabel 13 Verdeling van hoe het uiterlijk veranderen Frequentie Door te sporten of specifieke oefeningen Door een dieet Met make-up, crèmes, … Met plastische chirurgie TOTAAL

1513 645 426 234 1965

Percentage 77,0 32,8 21,7 11,9 143,4

Zowat 7 op 10 jongeren geeft aan dat zij zeker geen plastische chirurgie zouden overwegen. Dat wil toch zeggen dat 3 op 10 dat misschien wel zou doen. Maar minder dan 10% is ook echt overtuigd dat ze met plastische chirurgie iets aan hun uiterlijk willen veranderen. Tabel 14 Verdeling van het overwegen van plastische chirurgie

Ja, als ik er niet voor moet betalen Ja, ook als ik er voor moet betalen Misschien wel Neen, zeker niet TOTAAL

Frequentie

Percentage

97

4,2

81 535 1616 2329

3,5 23,0 69,4 100,0

In navolging van vorige resulaten verbaast het niet dat jongens minder vaak plastische chirurgie overwegen. In tegenstelling tot eerdere resultaten stellen we wel vast dat naarmate de leeftijd toeneemt, de neiging om plastische chirurgie te overwegen ook groter wordt.


Page 28

4.2. Eigen stijl 4.2.1. Hebben jongeren een eigen stijl? Onderstaande tabel leert dat zowat de helft van de jongeren aangeeft een eigen stijl te hebben. We kunnen hierbij geen verschillen vaststellen tussen jongens en meisjes. 15-jarigen geven wel minder vaak aan een eigen stijl te hebben. Tabel 15 Verdeling van het hebben van een eigen stijl

Ja Nee TOTAAL

Frequentie 1239 1087 2326

Percentage 53,3 46,7 100,0

De stijl die men heeft wordt veelal omschreven als ‘gewoon’. Men geeft vaak aan dat ‘zichzelf zijn’, ‘gewoon zijn’, het best de eigen stijl beschrijft. Fig. 5 Hoe zou jij je stijl omschrijven?


Page 29

Een greep uit de spontane reacties op de vraag: Hoe zou jij je stijl omschrijven? Vrouwelijk, maar toch stoer, niet gewoon, dicht bij de mode Lolita/decora Gothic. Zwart met donkere kleuren. Vrolijk, levensgenieters. Liefde voor diertjes, natuur en creativiteit (gedichtjes, verhalen, tekeningen, kunst) Respect vol naar andere toe. Spiritualiteit. Niet Depressief! Ik heb geen bepaalde stijl. Maar als ik dan toch een stijl moet kiezen, dan kies ik voor casual... Dat hangt ervan af: soms super chic (ik weet het van mijzelf). Andere keer losse broek, Alstars, losse trui... Andere keer beetje emo, andere keer alternatief. Dat verandert. Ik heb er geen. Mee met de mode, maar niet overdreven. Ga niet meteen of iedere dag iets kopen omdat al de rest het heeft. Ik geef niet zo snel geld uit, maar als ik het toch doe dan let ik ook wel op de prijs en of het mij goed staat. Mijn stijl is losse kleren en niet te opvallend. Ook toon ik dat ik rondingen heb en dat mensen met rondingen mooi kunnen zijn in hun eigen stijl. Ik ben gewoon mijzelf. Ik doe aan wat ik mooi vind en dat zijn verschillende stijlen door elkaar. Goedkoop, tweedehands, merkkleding, het maakt mij allemaal niet uit.

Jongeren die aangeven een eigen stijl te hebben, drukken dit vaker uit door kleren of symbolen te dragen die aangeven dat zij een bepaald muziekgenre tof vinden. Toch zegt meer dan de helft van de jongeren dit niet te doen. Tabel 16 Verdeling van het dragen van bepaalde kleren of symbolen om aan anderen te laten zien dat een bepaald muziekgenre tof gevonden wordt

Meestal Dikwijls Soms Nooit TOTAAL

Frequentie 147 79 810 1326 2375

Percentage 6,2 3,3 34,3 56,1 100,0

We zien hier dat meisjes zich minder vaak kleden naar hun favoriet muziekgenre dan jongens.


Page 30

Tabel 17 Verdeling van het dragen van bepaalde kleren of symbolen om aan anderen te laten zien dat een bepaald muziekgenre tof gevonden wordt naar geslacht


Totaal (%) 6,2 3,3 34,3 56,1 100,0

Meisjes (%) 3,3 2,9 32,9 60,9 100,0

Jongens (%) 9,7 3,9 36,0 50,5 100,0

Het belang van merkkleren is iets groter dan dat van het dragen van kleren die overeenkomen met het muziekgenre. Ongeveer 1 op 5 geeft aan dat zij het dikwijls of zelfs meestal belangrijk vinden om merkkledij te dragen. Ruim een derde zegt dit nooit belangrijk te vinden. Tabel 18 Verdeling van belangrijkheid van het dragen van merkkledij


Frequentie 220 240 1005 888 2353

Percentage 9,3 10,2 42,7 37,7 100,0

Ook hier stellen we vast dat jongens meer belang hechten aan merkkledij dan dat meisjes dat doen. Tabel 19 Verdeling van belangrijkheid van het dragen van merkkledij naar geslacht


Totaal (%) 9,3 10,2 42,7 37,7 100,0

Meisjes (%) 4,1 5,8 43,5 46,7 100,0

Jongens (%) 15,3 15,3 41,9 27,5 100,0

Dat uit zich ook in de merken die men vaak draagt. Deze merken zijn zowel mannelijk als vrouwelijk gekleurd. Veel voorkomende merken zijn Jack & Jones, Esprit, Only, Tommy Hilfiger, Nike en G-Star.


Page 31

Fig. 6 Welke merken van kledij draag je graag?

Over het algemeen kunnen we stellen dat jongeren zich weinig aantrekken van mensen die valse merkkledij dragen, maar liefst 4 op 5 jongeren geeft dit aan. Tabel 20 Verdeling van mening over mensen die valse merkkledij dragen Frequentie 115 207 77 1953 2352

Ik vind dat niet kunnen Ik vind dat het soms wel mag Ik vind het valsspelers Ik trek me dat niet aan TOTAAL

Percentage 4,9 8,8 3,3 83,0 100,0

Er zijn geen verschillen tussen jongens en meisjes, maar we zien dat 14-jarigen vaker het woord valsspelers in de mond nemen. Tabel 21 Verdeling van mening over mensen die valse merkkledij dragen naar leeftijd

Ik vind dat niet kunnen Ik vind dat het soms wel mag Ik vind het valsspelers Ik trek me dat niet aan TOTAAL


Totaal (%) 4,9

<13 (%)

14j (%)

15j (%)

16j (%)

17j (%)

18+j (%)

7,3

3,8

3,2

3,0

7,2

5,4

8,8 3,3 83,0 100,0

14,5 3,6 74,5

12,1 6,7 77,4

11,2 1,3 84,3

9,1 5,4 82,4

6,9 1,3 84,5

4,4 2,2 88,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Page 32

4.2.2. Visualiseren van de eigen stijl Net niet de helft van de jongeren geeft aan in de laatste 3 maanden 1 tot 5 foto’s online gezet te hebben. Bijna een derde heeft dit niet gedaan. Ongeveer 1 op 10 heeft meer dan 10 foto’s online gezet. Tabel 22 Verdeling van hoeveel foto’s men online heeft gezet in de afgelopen 3 maanden Frequentie 660 1029 377 156 87 57 2366

Geen 1 tot 5 foto’s 6 tot 10 foto’s 11 tot 20 foto’s 20 tot 50 foto’s Meer dan 50 foto’s TOTAAL

Percentage 27,9 43,5 15,9 6,6 3,7 2,4 100,0

Jongens en ouderen zetten minder vaak foto’s online. Opvallend is dat 16% van de jongeren van 13 jaar of jonger, 20 foto’s of meer online gezet heeft in de laatste 3 maanden. Tabel 23 Verdeling van hoeveel foto’s men online heeft gezet in de afgelopen 3 maanden naar geslacht Totaal (%) 27,9 43,5 15,9 6,6 3,7 2,4 100,0


Meisjes (%)

Jongens (%)

20,4 43,2 20,4 8,9 4,2 2,8

36,9 43,3 10,8 3,9 3,1 1,9

100,0

100,0

Tabel 24 Verdeling van hoeveel foto’s men online heeft gezet in de afgelopen 3 maanden naar leeftijd


Totaal (%) 27,9 43,5 15,9 6,6 3,7 2,4 100,0


<13 (%) 32,7 31,8 10,9 8,2 10,0 6,4 100,0

14j (%) 28,3 42,1 20,9 3,8 1,5 3,3 100,0

15j (%) 27,0 46,3 18,5 5,0 2,4 0,8 100,0

16j (%) 23,4 44,3 16,7 8,9 3,9 2,8 100,0

17j (%) 26,7 47,6 13,8 5,4 4,9 1,6 100,0

18+j (%) 33,9 38,3 12,4 9,5 3,2 2,7 100,0

Page 33

Een vierde van de jongeren vindt het leuk dat anderen foto’s van hen kunnen zien. 2 op 3 vindt dat soms leuk. Dat wil zeggen dat jongeren die dit niet leuk vinden duidelijk in de minderheid zijn. Jongens behoren vaker tot deze laatste categorie. Hetzelfde geldt voor ouderen. Tabel 25 Verdeling van het leuk vinden dat anderen foto’s van mezelf kunnen zien

Ja Soms Nee TOTAAL

Frequentie 623 1526 198 2347

Percentage 26,5 65,0 8,4 100,0

Vaak vindt men het leuk dat anderen foto’s kunnen zien van zichzelf omdat de personen die deze foto’s kunnen zien ook hun vrienden zijn. Men geeft ook aan dat men graag wil laten zien hoe men is.

Fig. 7 Waarom?


Page 34

Een greep uit de spontane reacties op de vraag: Waarom vind je het leuk dat anderen foto’s van jou kunnen zien? Dan zien ze dat er ook andere soorten mensen zijn. En dat andere stijlen ook mooi kunnen zijn. Je krijgt er positieve commentaar op en mensen bekijken je soms anders. Het helpt je populariteit te vermeerderen. Ik probeer meestal origineel te zijn in mijn foto's, ik trek geen foto's van mezelf in de spiegel zoals er veel te zien zijn op netlog, facebook etc. Ik wil originele, mooie foto's maken en dan is het leuk als je positieve commentaar krijgt van anderen. Omdat ik er meestal debiel op sta. Maar dat ben ik, dus ben ik dat op de foto, hè. Zodat ze me kunnen beoordelen. Dan lijk je socialer. Omdat je op die manier "jezelf kan laten zien" aan de wereld. Zo kunnen mensen weten wie je bent. Een foto vertelt veel over je persoonlijkheid. Dan weet ik hoe ik scoor bij andere mensen. Enkel mensen die ik ken, vreemden liever niet. Soms krijg je dan van die vervelende opmerkingen als: ‘sexy’, ‘knappe griet’. En dan weet je nooit of ze dat echt menen.

4.3. Fake zijn 4.3.1. Attitude ten aanzien van fake zijn Een uitspraak waar meer dan 90% van de jongeren zich in kan vinden is ‘Ik vind het belangrijk dat je bent wie je bent’. Meisjes geven hier vaker een uiterste score. Foto’s bijwerken mag zolang het maar gaat over de gehele foto en niet over het uiterlijk van jezelf op de foto. Deze mening wordt door meer dan de helft van de jongeren gedeeld. Een derde van de jongeren geeft aan dat zij zich toch wel eens anders gedragen dan dat zij zich werkelijk voelen, maar stoer zijn maakt daar geen onderdeel van uit. Vooral meisjes geven aan zich niet altijd te gedragen zoals zij zich voelen.


Page 35


Niet akkoord

Tussen beide

Akkoord

Helemaal akkoord

Totaal

Tabel 26 Uitspraken over aspecten van fake-zijn – Algemene stellingen

Ik vind het belangrijk dat je bent wie je bent.

1,0

0,9

5,7

31,2

61,1

100,0

Mensen die hun uiterlijk op een foto volledig bijwerken zijn valsspelers.

4,7

9,3

21,2

33,0

31,8

100,0

2,4

9,8

25,9

38,8

23,1

100,0

17,5

31,8

24,8

16,4

9,5

100,0

12,7

19,8

45,3

18,1

4,2

100,0

De kwaliteit van je foto’s mag je verbeteren, maar je mag jezelf niet veranderen op een foto. Mensen die een bepaalde kledingsstijl hebben, maar de bijbehorende muziek niet goed vinden, zijn fake. Het moet kunnen dat mensen hun uiterlijk op foto’s bewerken.


Niet akkoord

Tussen beide

Akkoord

Helemaal akkoord

Totaal

Tabel 27 Uitspraken over aspecten van fake zijn – Mijn eigen gedrag

Soms lach ik wel mee met de anderen en doe ik vrolijk terwijl ik me vanbinnen ongelukkig voel.

12,6

20,5

29,2

25,7

12,0

100,0

Ik heb wel eens geflirt of gekust met iemand die ik eigenlijk niet zo aantrekkelijk vond.

30,0

18,8

17,2

22,4

11,6

100,0

Ik zou me schamen als ik fake merkkleding draag

26,1

30,1

23,5

11,6

8,7

100,0

Als iets nieuws in de mode is, dan heb ik het graag als één van de eersten.

24,3

36,1

27,3

8,1

4,1

100,0

Ik fake soms door me stoerder voor te doen dan ik in werkelijkheid ben.

26,6

36,2

26,0

8,9

2,3

100,0

Mensen worden als ‘fake’ beschouwd wanneer men zich anders voordoet dan men eigenlijk is. Zich anders voordoen uit zich voornamelijk door zijn eigen foto’s te bewerken. Opvallend is dat het al dan niet kleden naar een muziekgenre een minder grote rol speelt en ook dat het dragen van namaakmerkkledij geen grote invloed heeft.


Page 36

4.3.2. Gedrag ten aan zien van fake zijn Bijna elke jongere maakt gedurende het jaar wel eens een foto van zichzelf. Een ruime helft doet dit bijna maandelijks, terwijl bijna 1 op 5 dit wekelijks doet. Vooral meisjes maken duidelijk veel vaker foto’s van zichzelf. Hoe ouder men wordt, hoe minder vaak men foto’s van zichzelf maakt. Tabel 28 Verdeling van hoe vaak men foto’s van zichzelf maakt

(bijna) dagelijks (bijna) wekelijks (bijna) maandelijks Een paar keer per jaar Nooit TOTAAL

Frequentie 79 339 729 875 324 2346

Percentage 3,4 14,5 31,1 37,3 13,8 100,0

Gemiddeld geeft men op de vraag hoe men op een foto wil overkomen 2 antwoorden. Een van deze antwoorden is in 3 op de 4 gevallen dat men gewoon zichzelf wil zijn. Andere zaken die van belang zijn is ‘mooi zijn’ (42%) en ‘zelfzeker zijn’ (30%). Intelligentie is duidelijk iets dat moeilijk op een foto kan worden overgebracht. Tabel 29 Verdeling van hoe men op foto’s wil overkomen

Als mezelf Mooi Zelfzeker Als iemand speciaal Stoer en cool Sexy Sociaal en populair, als iemand die veel vrienden heeft Slim TOTAAL

Frequentie 1781 992 712 524 354 351

Percentage 75,8 42,2 30,3 22,3 15,1 14,9

334

14,2

111 2349

4,7 219,6

Jongens willen vooral stoer, cool en sexy zijn op foto’s. Voor meisjes is het belangrijker om mooi, zelfzeker en als iemand speciaal over te komen. Hoe ouder men wordt, hoe meer men gewoon zichzelf wil zijn. Jongeren van 14 of jonger willen vaak overkomen als mooi, sexy, stoer, cool, zelfzeker en populair.


Page 37

Tabel 30 Verdeling van hoe men op foto’s wil overkomen naar geslacht


Totaal (%) 75,8 42,2 30,3 22,3 15,1 14,9

Meisjes (%) 78,1 53,4 35,2 28,5 10,5 11,9

Jongens (%) 73 29,4 24,6 15,3 20,7 18,7

14,2

12,9

15,6

4,7 100,0

4,3 100,0

5,3 100,0

Tabel 31 Verdeling van hoe men op foto’s wil overkomen naar leeftijd


Totaal (%) 75,8 42,2 30,3 22,3 15,1 14,9

<13 (%) 72,7 54,5 46,4 28,2 30,9 17,3

14j (%) 71,9 45,2 31,6 26,5 21,2 21,2

15j (%) 78,5 39,4 31,6 17,6 12,5 10,4

16j (%) 69,1 42,5 28,5 24,8 14,0 14,9

17j (%) 77,7 43,3 29,6 23,1 14,3 15,1

18+j (%) 82,8 36,8 26,5 17,0 9,5 12,2

14,2

26,4

23,5

9,3

12,9

13,7

8,8

4,7 100,0

5,5 100,0

7,4 100,0

2,1 100,0

2,9 100,0

6,2 100,0

4,2 100,0

Een ruime meerderheid heeft nog nooit foto’s van zichzelf op de computer bewerkt. Een kleine minderheid, 1 op 10 doet dit dikwijls. Jongens bewerken over het algemeen minder vaak hun foto’s. Dit geldt eveneens voor jongeren van 18 of ouder. Tabel 32 Verdeling van hoe vaak men foto’s van zichzelf op de computer bewerkt



Frequentie 150 105 735 1374 2364

Percentage 6,3 4,4 31,1 58,1 100,0

Page 38

4.3.3. Fake voorkomen in de media Nadat we eerder aan de jongeren vroegen welke mediafiguren ze mooi vinden, vroegen we hen ook welke bekende mensen ze ‘fake’ vinden. Een absolute koploper hier is Paris Hilton. Anderzijds scoren ook Pamela Anderson, Lady Gaga en Britney Spears erg “goed”. Ook hier zien we voornamelijk vrouwen opduiken. Fig. 8 Wie zijn volgens jou ‘fake’ bekende mensen?


Page 39

Een greep uit de spontane reacties op de vraag: Wie zijn volgens jou ‘fake’ bekende mensen? Paris Hilton, Pamela Anderson, Pink, Lady Gaga, Miley Cyrus Pamela, Paris Hilton, Madonna, Michael Jackson, al die playmates van the playboy mansion Mensen die zich anders voordoen en zich schamen voor wie ze echt zijn. Geen idéé, je kan dat niet weten. Paris Hilton, Madonna, Lolo Ferrari Pamela Anderson, Paris Hilton, alle mensen met plastische chirurgie (die het weliswaar hebben laten doen omdat ze zich niet mooi vonden) Miss Swan van Pirates of the Carebean (botox), Madonna (alles), Michael Jackson, Axelle Red (haar lippen), Orlando Bloom? Is die fake? Kan toch nie anders? Pheadra Hoste, Wendy van Wanten Lady Gaga, Paris Hilton. Prinses Mathilde ook wel een beetje.

De meerderheid van de jongeren gelooft dat meer dan 90% van alle foto’s in reclame en tijdschriften bewerkt zijn met Photoshop. Nog eens bijna 30% zegt dat tussen de 75% en 100% bewerkt is. Dat betekent dat bijna 90% van de jongeren zegt dat minstens 75% van de foto’s in reclame en tijdschriften bijgewerkt zijn. Tabel 33 Verdeling van hoeveel procent van de foto’s in reclame en tijdschriften zijn bewerkt met Photoshop

Meer dan 90% Tussen 75% en 90% Tussen 50% en 75% Tussen 25% en 50 % Minder dan 25% TOTAAL


Frequentie 1381 670 221 44 15 2331

Percentage 59,2 28,7 9,5 1,9 0,6 100,0

Page 40

4.4. Media gebruik 4.4.1. Sociale netwerksites Netlog is onder jongeren duidelijk de populairste netwerksite, op de hielen gevolgd door Facebook. Tussen deze 2 netwerksites zien we ook een grote overlap: 50% van de jongeren heeft op beide sites een profielpagina. Bij de categorie ‘Andere’ zien we sites opduiken zoals Aslpage, Hyves, MSN, My Space, Noxa, Tagged en YouTube. Tabel 34 Verdeling van netwerksites waar men een profielpagina heeft.

Netlog Facebook Andere Op geen enkele Twitter TOTAAL

Frequentie 1812 1459 401 244 173 2361

Percentage 76,7 61,8 17 10,3 7,3 173,2

Meisjes zijn vaker aanwezig op Facebook en Twitter dan jongens. Terwijl Facebook toch iets vaker door 16 jaar of ouder gebruikt wordt. Netlog kunnen we omschrijven als voor alle leeftijden. Jongeren van 13 of jonger zijn geven aan minder vaak op netwerksites aanwezig te zijn. 4.4.2. Traditionele media Wat mediagebruik betreft zien we dat de muziekzenders op tv het vaakst worden bekeken. Zowat 7 op 10 geeft aan deze zenders regelmatig te bekijken. Deze zenders worden iets vaker bekeken op jongere leeftijd. Weekbladen zoals Joepie, Flair, GLAM IT en P-Magazine verwerven een tweede plaats, maar scoren duidelijk minder met 32% regelmatige leesfrequentie. Vooral meisjes en de jongere leeftijden lezen deze magazines vaker. Story, Dag Allemaal en TV-Familie worden door een kwart van de jongeren regelmatig gelezen. Ook hier zien we dat meisjes dat net iets vaker doen.


Page 41

Nooit

Af en toe

Regelmatig

Meestal

Altijd

Totaal

Tabel 35 Frequentie van kijken of lezen van media

MTV, TMF, JIM

7,8

23,2

29,9

24,5

14,7

100,0

Joepie, Flair, GLAM IT, P-Magazine

36,7

31,3

14,1

9,8

8,1

100,0

Story, Dag Allemaal, TV-Family, …

47,5

26,1

13,4

8,2

4,8

100,0

Next Topmodel, Project Runway

53,4

23,3

12,2

7,4

3,8

100,0

Sportmagazine

64,8

14,7

9,4

6,2

5,0

100,0

Beautiful, Extreme Makeover

55,8

26,5

10,1

6,2

1,4

100,0

De tv-programma’s als Next Topmodel en Project Runway worden door net geen kwart van de jongeren regelmatig bekeken, bij de meisjes is dat 31%. Gezien het feit dat jongens meer gericht zijn op sporten, is zoals verwacht Sportmagazine populairder bij jongens. In totaal leest 1 op 5 jongeren Sportmagazine op regelmatige basis. Beautiful en Extreme Makeover behoren tot de minst populaire programma’s voor jongeren, minder dan 1 op 5 bekijkt deze programma’s op regelmatige basis. Meisjes en jonge adolescenten leeftijden kijken meer naar dit soort programma’s dan jongens en oudere jongeren.


Page 42

5. Conclusie Wat is echt, wat is nep? Hoe kijken jongeren naar de wereld door het venster van reclame, magazines en Photoshop? Hoe zien ze zichzelf in die wereld en hoe denken ze over hun eigen stijl en gedrag? Meer dan 2300 jongeren werden daarover ondervraagd. Dit zijn de resultaten van het grote In Petto-onderzoek naar FAKE.

5.1. Schoonheid 5.1.1. Wat is schoonheid? Wat verstaan jongeren onder schoonheid? Vaak wordt er verwezen naar uiterlijkheden. Verreweg het vaakst worden de ogen genoemd. Als je schoonheid linkt aan beroemdheden zijn de populairste namen: Angelina Jolie, Jessica Alba en Beyoncé. Johnny Depp valt als enige man op. Een overschot aan dames dus. Zowel jongens als meisjes denken sneller aan vrouwelijke celebrities dan aan hun mannelijke collega’s. 5.1.2. Perceptie van mooie mensen Mooie mensen zijn populairder en raken makkelijker aan een lief dan lelijk(er)e mensen. Dat zeggen de ondervraagde jongeren. Desondanks zien zij hen niet anders dan minder mooie mensen. Zo zijn mooie mensen niet gelukkiger dan anderen, denkt de meerderheid, en zij zijn ook niet per se oppervlakkiger. 5.1.3. Perceptie van de eigen schoonheid De ondervraagde jongeren zijn positief over hun eigen uiterlijk (meer dan 65%). Slechts 6% is ronduit negatief. Op de vraag wat zij zo mooi vinden aan zichzelf komen opnieuw de ogen het scherpst naar voren. Misschien zijn de jongeren inderdaad tevreden met hun uiterlijk, dat wil niet zeggen dat het niet beter kan. Maar liefst 6 op de 10 ondervraagden zou iets willen veranderen. Meisjes (70%) significant meer dan jongens (45%). Vanaf 18 jaar neemt de neiging om iets te willen veranderen af. Hoewel dan nog altijd ongeveer de helft overweegt iets te laten corrigeren (42%). Vooral het gezicht is aan een kritisch blik onderhevig. Maar ook aan de lichaamsbouw en het gewicht mag gewerkt worden. Hoe? De meesten respondenten grepen sporten aan als middel om je lichaam te onderhouden. Helemaal onderaan – na diëten en make-up – bengelt plastische chirurgie. 70% van de jongeren zou hier nooit aan beginnen. Dat betekent dat 3 op 10 dat misschien wel zou doen. En hoe ouder de jongeren worden, hoe minder snel ze iets willen veranderen, maar daarentegen zijn ze wel eerder geneigd om de stap naar de plastische chirurg te zetten.


Page 43

5.2. Eigen stijl 5.2.1. Hebben jongeren een eigen stijl? Ongeveer de helft van de ondervraagden vindt dat ze een eigen stijl heeft. Deze stijl heet: ‘gewoon’, ‘zichzelf zijn’ en ‘gewoon zijn’. Een zucht naar authenticiteit lijkt de toon aan te geven. Hun eigen stijl laten de jongeren vooral zien in hun kleding die verbonden is met hun persoonlijke muziekkeuze. Ook merkkleding speelt een rol. Maar allemaal in beperkte mate. Amper 20% hecht er echt belang aan om merkkleding te dragen. Overigens staat de overgrote meerderheid onverschillig tegenover leeftijdsgenoten die wel merken dragen (meer dan 80%). 5.2.2. Visualiseren van de eigen stijl Het aantal jongeren dat vaak foto’s online zet is eerder beperkt. 70% heeft de afgelopen drie maanden minder dan zes foto’s online gezet. Tweederde geniet ervan dat anderen hen op foto’s kan bewonderen. Ze willen graag aan hun vrienden laten zien hoe ze zijn.

5.3. Fake zijn 5.3.1. Attitude ten aanzien van fake zijn ‘Ik vind het belangrijk dat je bent wie je bent.’ Deze uitspraak vat grosso modo dit onderzoek samen. De eerder genoemde zucht naar authenticiteit komt ook terug in het gedrag van de jongeren en hun mening daarover. Congruentie tussen dat wat je eigenlijk vindt en dat wat je feitelijk doet dragen de jongeren hoog in het vaandel. Toch lukt dat niet altijd. Een derde van de jongeren geeft aan dat zij zich toch wel eens anders gedraagt dan hoe zij zich werkelijk voelt, maar stoer zijn maakt daar geen onderdeel van uit. Meer dan 35% doet wel eens vrolijk terwijl ze dat niet is. Vooral meisjes geven aan zich soms anders voor te doen dan zij zich voelen. 5.3.2. Gedrag ten aanzien van fake zijn Bijna elke jongere maakt gedurende het jaar wel eens een foto van zichzelf. Een ruime helft doet dit bijna maandelijks, terwijl bijna 1 op 5 dit wekelijks doet. Vooral meisjes maken duidelijk veel vaker foto’s van zichzelf. Hoe ouder men wordt, hoe minder vaak men zichzelf visueel wilt vastleggen. Hoe wensen de jongeren op hun foto’s over te komen? Opnieuw willen ze zo dicht mogelijk bij zichzelf staan (75% van de ondervraagden). Op ruime afstand volgen waarden als mooi, zelfzeker en speciaal. Sexy, populair en slim sluiten de rij af. Overigens hoe ouder men wordt, hoe minder men zijn best doet om een pose uit te stralen. Onder adolescenten van +18 streeft meer dan 80% ernaar om zichzelf te zijn.


Page 44

5.3.3. Fake voorkomen in de media Nadat we naar het eigen gedrag van de jongeren hadden gevraagd, zoemden we ook in op hun wereldbeeld. In het bijzonder door de lens van de huidige beeldcultuur. De meerderheid van de jongeren gelooft dat meer dan 90% van alle foto’s in reclame en tijdschriften bewerkt zijn met Photoshop. Nog eens bijna 30% zegt dat tussen de 75% en 90% bewerkt is. Dat betekent dat bijna 90% van de jongeren zegt dat minstens 75% van de foto’s in reclame en tijdschriften niet ‘naturel’ zijn. Met andere woorden: een groot deel van de hedendaagse jongeren gaat ervan uit dat wat hij ziet in magazines en reclame niet strookt met de werkelijkheid.

5.4. Media gebruik 5.4.1. Sociale netwerksites Jongeren zitten het vaakst op Netlog: meer dan 76%. Facebook volgt met ruim 61%. Deze twee netwerksites overlappen elkaar: 50% heeft op beide sites een profielpagina. Wordt Facebook in de regel door 16-jarigen en ouder gebruikt, voor het gebruik van Netlog lijkt leeftijd geen rol te spelen. 5.4.2. traditionele media En hoe zit het met de traditionele media: met name televisie en tijdschriften? Muziekzenders (MTV, TMF, JIM) worden het meest bekeken. Tijdschriften bladert men beduidend minder vaak door. Joepie, Flair en P-Magazine kunnen nog op zekere belangstelling van de jongeren rekenen, het genre Story, Dag Allemaal, TV-Familie wordt door bijna driekwart nooit of slechts af en toe ingekeken. Ook programma’s die gaan over de maakbaarheid van het uiterlijk gaan aan de meesten voorbij. Deze geringe belangstelling onderstreept opnieuw de tendens naar authenticiteit.


Page 45


Page 46

6. Bijlage

VRAGENLIJST ONDERZOEK ‘FAKE’

Hoe vul je deze vragenlijst in? Lees de vraag altijd goed. Na de vraag staat tussen haakjes steeds wat je moet doen. Meestal mag je slechts één antwoord geven. Wanneer je toch meerdere antwoorden mag geven, wordt dit duidelijk in de vraag vermeld. Er zijn drie verschillende manieren om te antwoorden op de vragen: 1. Bij de meeste vragen omcirkel je het cijfertje dat voor jouw antwoord staat 2. Bij sommige vragen moet je aanduiden in welke mate je akkoord gaat met een uitspraak. In dat geval omcirkel je het cijfer dat het best jouw mening weergeeft. 3. Bij een paar vragen is er ruimte voorzien om zelf een antwoord of cijfer in te vullen. Probeer zo duidelijk mogelijk te schrijven. Je kan deze vragenlijst ook op het internet invullen. Daarvoor surf je naar:

www.cesor.be/inpetto Wie de vragenlijst online invult, maakt trouwens kans op verschillende prijzen, zoals een gsm, filmtickets, cd’s, boeken,… Zorg dat je geen vragen vergeet. Succes!


Page 47

V1

V2

Ik ben een… Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

meisje

2

jongen

Wat is je geboortedatum? Vul in Dag

Maand

Jaar

19 V3

V4

V5

In welke provincie woon je? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

West-Vlaanderen

2

Oost-Vlaanderen

3

Antwerpen

4

Limburg

5

Vlaams-Brabant

6

Brussel

7

Andere, nl.:

In welk jaar zit je? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

2de middelbaar

2

3de middelbaar

3

4de middelbaar

4

5de middelbaar

5

6de middelbaar

Welke studierichting volg je? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

ASO

2

TSO

3

BSO

4

KSO

5

BuSO

6

Andere, nl.:


Page 48

V6

Bij wie woon je? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1 2 3 4 5

Bij mijn beide ouders Bij één van mijn ouders Bij één van mijn ouders en zijn of haar nieuwe partner Beurtelings bij één van mijn ouders Andere, nl.:

V7

Hoe zou jij uiterlijke schoonheid omschrijven?

V8

Wie zijn volgens jou mooie bekende mensen?

V9

Wie zijn volgens jou ‘fake’ bekende mensen?

V10

Vind je van jezelf dat je een bepaalde ‘stijl’ hebt? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past

V11

1

Ja

2

Neen

Zo ja, hoe zou je je stijl omschrijven?


Page 49

V12

Draag je bepaalde kleren of symbolen om aan anderen te laten zien dat je een bepaald muziekgenre tof vindt? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1 2 3 4

V13

Meestal Dikwijls Soms Nooit

Vind je het belangrijk om bepaalde merkkledij te dragen? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

Meestal

2

Dikwijls

3

Soms

4

Nooit

V14

Welke merken van kledij draag je graag?

V15

Wat vind je van mensen die valse merkkledij dragen? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1 2 3 4

V16

Ik vind dat niet kunnen Ik vind dat het soms wel mag Ik vind het valsspelers Ik trek me dat niet aan

Wat vind je van volgende uitspraken? Omcirkel telkens het cijfer dat bij je antwoord past Hele mooie mensen … Akkoord

2 2 2

3 3 3

4 4 4

Helemaal akkoord

Tussen beide


1 1 1

Niet akkoord


… zijn gelukkiger … zijn oppervlakkiger … zijn populairder

5 5 5

Page 50

… hebben meer vrienden en vriendinnen … geraken makkelijker aan een lief … zijn niet anders dan minder mooie mensen … hebben meer zelfvertrouwen

V17

V18

V20

2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

5 5 5 5

Hoe vaak maak je foto’s van jezelf? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

(bijna) dagelijks

2

(bijna) wekelijks

3

(bijna) maandelijks

4

Een paar keer per jaar

5

Nooit

Hoe wil je graag overkomen op een foto? Meerdere antwoorden mogelijk. Omcirkel de cijfers die bij je antwoord passen 1 2 3 4 5 6 7 8

V19

1 1 1 1

Als mezelf Mooi Sexy Slim Stoer en cool Zelfzeker Sociaal en populair, als iemand die veel vrienden heeft Als iemand speciaal

Bewerk je foto’s van jezelf op de computer? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

Meestal

2

Dikwijls

3

Soms

4

Nooit

Hoeveel foto’s van jezelf heb je afgelopen drie maanden online gezet? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1 2 3 4 5 6

Geen 1 tot 5 foto’s 6 tot 10 foto’s 11 tot 20 foto’s 20 tot 50 foto’s Meer dan 50 foto’s


Page 51

V21

Vind je het leuk dat anderen foto’s van jezelf kunnen zien? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

Ja

2

Soms

3

Neen

V22

Waarom?

V23

Op welke sociale netwerksites heb je een profielpagina? Meerdere antwoorden mogelijk. Omcirkel de cijfers die bij je antwoord passen

V24

1

Op geen enkele

2

Netlog

3

Facebook

4

Twitter

5

Andere, nl.:

Ben je tevreden met hoe je eruit ziet? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

Ja, heel erg tevreden

2

Ja, dat valt wel mee

3

Tussen beide, het kon beter

4

Neen, ik ben niet tevreden

5

Neen, ik haat mijn uiterlijk

V25

Wat vind je mooi aan jezelf?

V26

Zou je iets willen veranderen aan je uiterlijk? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

Ja

2

Neen


Page 52

V27

Indien ja, wat zou je dan willen veranderen aan je uiterlijk?

V28

Indien je iets aan je uiterlijk zou willen veranderen, hoe zou je dat doen? Meerdere antwoorden mogelijk. Omcirkel de cijfers die bij je antwoord passen 1 2 3 4

V29

Zou je ooit plastische chirurgie overwegen? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1 2 3 4

V30

Met plastische chirurgie Door een dieet Door te sporten of specifieke oefeningen Met make-up, crèmes, …

Ja, als ik er niet voor moet betalen Ja, ook als ik er voor moet betalen Misschien wel Neen, zeker niet

Hoeveel procent van de foto’s die je in reclame en tijdschriften ziet, zijn volgens jou bewerkt met photoshop? Omcirkel het cijfer dat bij je antwoord past 1

Meer dan 90%

2

Tussen 75% en 90%

3

Tussen 50% en 75%

4

Tussen 25% en 50 %

5

Minder dan 25%


Page 53

V31

Nooit

Af en toe

Regelmatig

Meestal

Altijd

V32

Kijk je naar of lees je… Omcirkel telkens het cijfer dat bij je antwoord past

MTV, TMF, JIM

1

2

3

4

5

Joepie, Flair, GLAM IT, P-Magazine

1

2

3

4

5

Next Topmodel, Project Runway

1

2

3

4

5

Beautiful, Exrtreme Makeover

1

2

3

4

5

Sportmagazine

1

2

3

4

5

Story, Dag Allemaal, TV-Family, …

1

2

3

4

5

Wat vind je van volgende uitspraken? Omcirkel telkens het cijfer dat bij je antwoord past

Soms lach ik wel mee met de anderen en doe ik vrolijk terwijl ik me vanbinnen ongelukkig voel. Ik heb wel eens geflirt of gekust met iemand die ik eigenlijk niet zo aantrekkelijk vond.

Helemaal akkoord

Ik zou me schamen als ik fake merkkleding draag

Akkoord

Als iets nieuws in de mode is, dan heb ik het graag als één van de eersten. Ik fake soms door me stoerder voor te doen dan ik in werkelijkheid ben.

Tussen beide

Ik vind het belangrijk dat je bent wie je bent.

Niet akkoord

Mensen die een bepaalde kledingsstijl hebben, maar de bijbehorende muziek niet goed vinden, zijn fake. De kwaliteit van je foto’s mag je verbeteren, maar je mag jezelf niet veranderen op een foto. Mensen die hun uiterlijk op een foto volledig bijwerken zijn valsspelers.


Het moet kunnen dat mensen hun uiterlijk op foto’s bewerken.

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

Bedankt voor je medewerking! In Petto – Cesor : Fake

Page 54

In Petto Cesor : Fake Page 2

Recommend Documents